Faculteit Psychologie bezoekadres: Valkenburgerweg 177, 6419 AT Heerlenpostadres: Postbus 2960, 6401 DL Heerlen, T +31 (0)45 - 576 2888 www.ou.nl/psychologie

2012 2013

studiegids bachelor | master

psychologie

8012

2 p

roje

ctco

de

n a t u u r w e t e n s c h a p p e n

c u l t u u r w e t e n s c h a p p e n

r e c h t s w e t e n s c h a p p e n

O v e r i g e s t u d i e g i d s e n v a n d e O p e n U n i v e r s i t e i t

o n d e r w i j s w e t e n s c h a p p e n

i n f o r m a t i c a

m a n a g e m e n t w e t e n s c h a p p e n

1

2 Inhoud

03 Voorwoord

04 Studeren aan de Open Universiteit

06 Studiebegeleiding tijdens de opleiding

07 Tentamens bij de Open Universiteit

08 Studentenvoorzieningen

10 Inschrijven en kosten

12 Medewerkers opleidingen Psychologie

14 Opleidingen Psychologie De brede bachelor Master Arbeids- en organisatiepsychologie Master Gezondheidspsychologie Master Klinische psychologie

20 Doelstellingen, eindtermen en structuur van de opleidingen Doelstellingen Eindtermen van de bacheloropleiding Eindtermen van de masteropleiding Structuur van de opleiding Opleidingsschema bacheloropleiding Psychologie 2012-2013 Opleidingsschema masteropleiding Psychologie 2012-2013 Legenda opleidingsschema’s Laatste tentamendata uitlopende cursussen psychologie 2012-2013

27 Vrijstelling voor de bacheloropleiding of toelating tot de masteropleiding

28 Verkort bachelorprogramma hbo (toegepaste) psychologie

32 Open bachelorprogramma

33 Basisaantekening Psychodiagnostiek Het Nederlands Instituut van Psychologen Wat is psychodiagnostiek? Beperkte zelfstandige betekenis van de Basisaantekening Psychodiagnostiek Eisen voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek Verplichte cursussen Basisaantekening Psychodiagnostiek Het aanvragen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek

37 Toelating tot de postdoctorale opleiding tot gezondheidszorgpsycholoog Kosten en aanvraagprocedure

39 Cursusbeschrijvingen

72 Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2012-2013 WO bacheloropleiding Psychologie WO masteropleiding Psychologie

81 Procedures en regelgeving

82 Service en informatie

3VoorwoordU studeert of gaat studeren bij de faculteit Psychologie van de Open Universiteit. Een goede keuze. U wilt meer weten over hoe menselijke gedrag of menselijke gedragingen tot stand komen, wellicht meer perspectief in uw loopbaan. Mogelijk wilt u zelf psycholoog worden. U bent al psycholoog en u wilt bijblijven. Deze studiegids gaat u helpen bij het maken van de keuze voor cursussen die daarbij horen. U kunt ervoor kiezen psycholoog te worden of u wilt alleen maar een of enkele cursussen voltooien. Dat kan. De meeste van onze cursussen zijn op zichzelf te volgen. Wie bijvoorbeeld alleen iets wil weten over de werking van het brein kiest een cursus neuropsychologie. Wie meer wil weten over groepsvorming en menselijke relaties kiest sociale psychologie. En mocht u kennis van statistiek willen opfrissen dan kiest u een van de onderzoekspractica. Kies maar.

Allemaal keuzen. Daar gaat psychologie (ook) over. De keuzen lijken vooraf te gaan aan wat u doet, aan uw gedrag. De vraag die dan in de psychologie opkomt is of dat bewuste, zelfs rationele keuzen zijn. Om die vraag in praktijk, profes-sie of onderzoek verstandig te kunnen beantwoorden is een lange studie vereist. U kunt bij ons psycholoog worden, net als bij andere Nederlandse universiteiten. Kiest u voor studeren in eigen tijd, eigen tempo en eigen plaats dan biedt de Open Universiteit een alternatief voor de traditionele universiteiten waar u dagelijks in collegezalen verblijft. Als dat uw keuze is, dan biedt onze bachelor- en masteropleiding psychologie daartoe uitgebreide mogelijkheden. De studie psychologie aan de Open Universiteit is gericht op het ontwikkelen en bijhouden van competenties in het doen van wetenschappelijk onderzoek, het verrichten van psychologische diagnoses en het kunnen plannen en uitvoeren van psychologische interventies. Dat is de kern van het vak. De competenties die u verwerft in de bacheloropleiding worden verder ontwikkeld tot het professionele niveau in de masteropleiding. De masteropleiding heeft vier varianten: Arbeids- en organisatiepsychologie, Gezondheidspsychologie, Klinische psychologie, en – dit jaar voor het eerst – Psychologie van de levensloop. Kies maar.

De opleiding bevordert een positieve houding over modern wetenschappelijk onderzoek, ook voor praktijk en profes-sie. Empirisch onderzoek is essentieel voor de oplossing van problemen waar academisch opgeleide psychologen in de praktijk voor komen te staan. In de opleiding stemmen we de kennis- en vaardigheidsonderdelen op elkaar af. U wordt betrokken bij de opzet en uitvoering van onderzoek van de wetenschappelijke staf. Onze afgestudeerde psychologen vinden vrijwel onverminderd werk op academisch niveau. Met een bachelor- en mastergetuigschrift en het juiste vak-kenpakket kunt u de Basisaantekening Psychodiagnostiek van het NIP behalen. Daarmee kan worden doorgestudeerd in postdoctorale specialisatieopleidingen, zoals de opleiding voor gezondheidszorgpsycholoog of psychotherapeut (wet BIG), voor gedragswetenschappelijk opgeleide trainer (NIP-registratie) en voor arbeids- en gezondheidspsycholoog (NIP-registratie). Kies maar.

Van onze studenten verwachten wij doorzettingsvermogen en zelfdiscipline. Wat u erbij verwerft is een kritische instel-ling en analytisch vermogen. U krijgt plezier in het zelfstandig of in teams oplossen van allerlei problemen die het leven met zich mee kan brengen en waarop de psychologie soms een wetenschappelijk antwoord heeft, en anders dat antwoord zoekt. Zet nu een stap vooruit in uw leven, haal meer uit uzelf. U bent niet de enige. Per jaar wordt 17000 keer een cursus van de faculteit Psychologie gekozen.

Prof. dr. R. van HezewijkDecaan Psychologie

4Studeren aan de Open UniversiteitHet onderwijs aan de Open Universiteit is gebaseerd op afstandsonderwijs. Dit betekent dat u niet wekelijks naar college hoeft te gaan, maar dat u thuis of op een andere plaats kunt studeren op een tijdstip dat het u schikt. Er zijn natuurlijk echter cursussen binnen de opleiding psychologie die verplichte bijeenkomsten hebben. Een psycholoog werkt met mensen, contactmomenten tijdens de studie zijn noodzakelijk om later te kunnen functio-neren in het beroepsveld.Iedereen kan een cursus of bacheloropleiding starten bij de Open Universiteit1. Het startmoment en het studie-tempo bepaalt u grotendeels zelf. De minimum toelatingsleeftijd is 18 jaar.

Starten met Inleiding in de psychologieAls u een academische cursus of opleiding ambieert, kunt u het beste starten met ons Startpakket, dit is de cursus Inleiding in de psychologie. In een aantal groeps-bijeenkomsten komen inhoud, effectieve studieaanpak, planning, tentaminering en het gebruik van internet aan bod. De cursus Inleiding in de psychologie geeft een goed beeld van wat u kunt verwachten in het vervolg van de bacheloropleiding psychologie en van de capaci-teiten die u daarvoor nodig heeft.

Onderwijs- en examenregeling (OER)Aan de basis van de bachelor- en masteropleidingen staat de Onderwijs- en examenregeling (OER). Deze regeling wordt elk jaar door de Raad van decanen vast-gesteld na advies gehoord te hebben van de opleidings-commissies en studentenraad. In deze regeling staat het onderwijsprogramma beschreven én de rechten en plichten van de student. Vanaf 1 juli worden cursussen volgens de nieuwe regeling aangeboden. Een belangrijk onderdeel zijn de Uitvoeringsregelingen waarin speci-fieke bepalingen voor elke opleiding zijn opgenomen. Ook leest u er meer over de ingangseisen per cursus, de wederzijdse uitsluitingen op cursusniveau en de com-pensatorische regeling, die weergeeft of u een cursus met een onvoldoende in uw opleiding kunt laten staan.www.ou.nl/documenten

Opleidingsschema en studieplanningIn de opleidingsschema’s in deze studiegids ziet u de structuur van de opleiding en de meest logische volg-orde voor het bestuderen van cursussen. Hierbij is uitge-gaan van een studietempo van vier modulen per jaar. Uiteraard kunt u dit aantal aanpassen aan uw eigen situatie. Houd bij uw planning rekening met eventueel vereiste voorkennis of ingangseisen en met de data van begeleidingsbijeenkomsten en de tentamens.

Vrijheid of structuurPer opleiding is een groot aantal cursussen verplicht. Daarnaast is er een keuzemogelijkheid: - vrije ruimte: u kiest een aantal modulen van uw

faculteit die niet in uw opleidingsprogramma zijn opgenomen, óf u kiest uit het cursusaanbod van de andere faculteiten. Bachelorstudenten mogen in de vrije ruimte geen cursussen kiezen uit de aansluitend te volgen masteropleiding van hun faculteit.

- aanschuifonderwijs: tegelijk met een opleiding aan onze instelling kunt u ook cursussen volgen bij een andere universiteit en deze inbrengen in de vrije ruimte van de opleiding. Voor dit ‘aanschuifonderwijs’ dient de Facultaire toetsingscommissie vooraf toestemming te verlenen. U draagt zelf zorg voor inschrijving, betaling enzovoorts aan de andere universiteit. Meer informa-tie hierover vindt u in de Uitvoeringsregeling op onze website.

Studiepunten en modulenEen cursus bestaat uit één of meer modulen, waarbij 1 module gelijk staat aan 4,3 studiepunten. De cursusom-vang in deze studiegids wordt uitgedrukt in modulen. Het bestuderen van 1 module kost u 100 à 120 studie-uren.

Bacheloropleiding 42 modulen = 180 studiepunten- Propedeuse (14 modulen)- Postpropedeuse (28 modulen)Masteropleiding 14 modulen = 60 studiepunten

StudiemateriaalHet studiemateriaal van een cursus bestaat uit studieop-drachten en informatiebronnen. De studieopdrachten vindt u o.a. in het digitale werkboek behorend bij een cur-sus. De informatiebronnen kunnen bestaan uit cursusboe-ken eventueel aangevuld met andere digitale leermid-delen. Elke cursus wordt begeleid via internet. Daarom is het niet mogelijk om aan de Open Universiteit te studeren zonder dat u in het bezit bent van een computer met internetaansluiting.De internetaansluiting heeft u nodig om op de hoogte te kunnen blijven van cursusgebonden informatie, de studieopdrachten te kunnen lezen, uw uitwerkingen te kunnen uploaden en om contact te kunnen onderhou-den met andere studenten en docenten via e-mail en discussiefora.In toenemende mate wordt er gebruik gemaakt van Engelstalig cursusmateriaal. Dit omdat bepaalde vak-gebieden voornamelijk Engelstalig zijn of omdat het cursusonderwerp een internationale oriëntatie heeft. In de masteropleiding kan het aandeel Engels beduidend groter zijn dan in de bacheloropleiding. Op deze manier ontwikkelen studenten zich tot academici die in staat zijn te participeren in nationaal en internationaal weten-schappelijk onderwijs en onderzoek.

1 De masteropleiding kent aanvullende toelatingsregels, zie daarvoor het hoofdstuk Vrijstelling en toelating.

5StudienetAls student krijgt u toegang tot de besloten digitale leeromgeving van de Open Universiteit: Studienet. Hier vindt u aanvullende informatie over uw faculteit, studietaken, discussiegroepen en nieuwsfora. Het is ook mogelijk documenten te plaatsen en te delen met anderen. Studienet is tevens een uitstekende omgeving om met medestu-denten of docenten online informatie uit te wisselen of te discussiëren over de studiestof.http://studienet.ou.nl

StudieplannerOm een goed studieresultaat te behalen en zo veel mogelijk gebruik te maken van uw beschikbare studietijd is het plannen van uw studie raadzaam. De Studieplanner geeft een aantal gegevens weer waardoor het indelen van uw studie overzichtelijk wordt. Nadat u invoert hoeveel uren per week u beschikbaar heeft voor de studie, ziet u met-een wanneer u klaar bent voor het afleggen van een tentamen. Andersom kan ook, als u op een bepaalde datum uw cursus wilt afronden, berekent de studieplanner hoeveel studie-uren u per week nodig heeft. U kunt ook meerdere cursussen plannen en rekening houden met vakanties.www.ou.nl/studieplanner

Studiepad onlineNaast het plannen van een cursus, kunt u ook uw studievorderingen raadplegen in het Studieresultaten-systeem (SRS). Als u een opleiding volgt geeft SRS een overzicht van het afgelegde, het lopende en het resterende studiepad van de opleiding waarmee u bezig bent.www.ou.nl/studiepad

Digitale studiecoachOp de website Studiecoach staan tips en suggesties om uw kwaliteiten en studievaardigheden te verbeteren. Experts vertellen hoe u bepaalde problemen of studieobstakels kunt overwinnen. Ze geven advies over onderwerpen, zoals Timemanagement, Mindmappen, Academisch schrijven, Presenteren, Ontspannen en nog veel meer. Er zijn zelftests en er is achtergrondinformatie die u nog eens rustig kunt nalezen. Over al deze onderwerpen worden ook workshops gegeven. Deze worden georganiseerd in de studiecentra zodat u ook medestudenten ontmoet. Inschrijven kan via de website Studiecoach. Voor mensen met een functiebeperking geven wij op Studiecoach informatie over de beste aanpak van een studie bij de Open Universiteit en welke voorzieningen er zijn. www.ou.nl/studiecoach

Open Universiteit Extra-OUXVanaf 1 september 2012 start de faculteit Psychologie met ‘Open Universiteit Extra’ (OUX). Met OUX biedt de faculteit een meer gestructureerd onderwijsaanbod met als kernaspecten minder vrijblijvendheid en meer binding. Dit nieuwe aanbod wordt aangeboden naast het onderwijs met vrijheid van tijd, plaats en tempo.www.ou.nl/oux

Promoveren bij de Open UniversiteitDe Open Universiteit wil naast bachelor- en masterstudenten ook promovendi aan zich binden. Zowel promovendi die bij de OU werken (aio’s en andere medewerkers), als buitenpromovendi, die bijvoorbeeld parttime promoveren naast hun werk, kunnen bij de OU een promotietraject afleggen.De Graduate School van de OU biedt (buiten)promovendi een inspirerende omgeving en faciliteiten om intern en ‘op afstand’ binnen de gestelde tijd te kunnen promoveren. Inhoudelijke begeleiding van (buiten)promovendi vindt plaats door de faculteiten en onderzoeksinstituten van de OU.

De Graduate School is een thuishaven voor (buiten)promovendi, hun promotores en begeleiders. De Graduate School informeert aankomende promovendi, faciliteert promovendi en biedt hen toegang tot de online promovendi-com-munity. Voorbeelden van deze faciliteiten zijn gebruikmaking van de digitale bibliotheekvoorzieningen en individuele begeleiding bij het maken van een onderzoeksvoorstel. Ook organiseert de Graduate School een jaarlijkse PhD-dag voor al haar promovendi. Voor interne en externe promovendi die formeel tot een promotietraject zijn toegelaten biedt de GS additioneel bijvoorbeeld gratis toegang tot enkele basiscursussen die relevant zijn voor promovendi, zoals academic writing en academic presenting. Ook stelt de Graduate School voor iedere promovendus een individueel scholingsbudget ter beschikking, dat in samenspraak met de faculteit kan worden ingevuld. Daarnaast is de Graduate School een communicatie- en ontmoetingsplatform voor promovendi, waar zij ervaringen en tips kunnen uitwisselen.

Mensen die interesse hebben in een promotietraject kunnen verdere informatie verkrijgen op de website www.ou.nl/web/graduate-school of bij graduate.school@ou.nl.

6Studiebegeleiding tijdens de opleiding De cursussen in de bachelor- en masteropleidinging van de faculteit psychologie kennen diverse vormen van stu-diebegeleiding, elk met bijzondere kenmerken.www.ou.nl/begeleiding

StandaardbegeleidingIedere cursus heeft een docent die uw inhoudelijke vragen kan beantwoorden. Dit kan telefonisch of via e-mail. De cursussite op Studienet geeft aan wie de docent is en wanneer hij of zij te bereiken is. Hier treft u ook de discussiegroep aan om vragen te stellen aan medestudenten.

Digitale begeleidingAlle cursussen van de opleidingen psychologie worden begeleid via de digitale leeromgeving. Op de cursussite ziet u onder andere de discussiegroepen, namen van docenten en eventueel aanvullend digitaal studiemateriaal. Indien van toepassing worden studenten vanuit deze cursussite geleid naar een specifieke digitale leeromgeving, bijvoorbeeld een digitaal werkboek.

StudieloopbaanbegeleidingVrijwel iedere student wordt tijdens zijn studie geconfronteerd met zaken die de studievoortgang kunnen belemme-ren. Daarom hanteert de faculteit Psychologie een systeem van studieloopbaanbegeleiding waarin u kunt kiezen voor cursusoverstijgende begeleiding. U kunt in het begin van de bachelorfase kiezen om mee te doen met een bachelor-mentoraat, waarbij u per e-mail geattendeerd wordt op uw studievoortgang. Daarnaast kunt u deelnemen aan het propedeusementoraat en het mastermentoraat. Bij het propedeusementoraat wordt u benaderd door een docent uit uw eigen studiecentrum zodra u de cursus Inleiding in de psychologie hebt afgerond. Voor het mastermentoraat krijgt u een uitnodiging zodra u aan de bachelorthesis begint.

Individuele begeleiding in de afstudeerfaseIn de afstudeerfase krijgt u bij de stage en de scriptie individuele begeleiding. U maakt samen met uw docent hierover afspraken.

GroepsbijeenkomstenBij een aantal cursussen worden groepsbijeenkomsten georganiseerd. Deze bijeenkomsten kunnen verplicht of facultatief zijn. Ze vinden plaats in de avonduren of op zaterdag in de studiecentra. Afhankelijk van de cursus worden de bijeenkomsten in één of meer studiecentra georganiseerd. Tijdens de bijeenkomsten gaat u samen met de docent en de medestudenten dieper in op de leerstof en bereidt u zich voor op het tentamen. In het opleidingsschema kunt u zien bij welke cursussen groepsbegeleiding georganiseerd wordt.

Verplichte practicumbijeenkomstenEen aantal cursussen heeft verplichte (v) practica. Nadere informatie over deelname en aanmelding voor de verplichte bijeenkomsten vindt u op de cursussite. De practica bij de cursussen ‘Gespreksvoering’, ‘Klinische gespreksvoering’, ‘Psychodiagnostiek’ en ‘Inleiding in conflicthantering en mediation’, vinden per regio plaats. Alleen als u ingeschreven bent voor de cursus kunt u zich aanmelden voor het practicum via een digitaal aanmeldfor-mulier dat u kunt vinden op de cursussite van Studienet. U krijgt via Studienet bericht wanneer u zich kunt aanmelden voor de bijeenkomsten.

Landelijke dagenBij een enkele cursus wordt een verplichte (v) landelijke studiedag georganiseerd op een centrale plaats in het land. Alleen studenten die zich hebben ingeschreven voor de cursus kunnen zich aanmelden voor de landelijke dag. Studenten die willen beginnen met het scriptietraject, kunnen zich aanmelden voor een scriptiedag. De aanmelding loopt via het scriptieweb op Studienet.

Rooster begeleidingsbijeenkomstenDe planning van alle begeleidingsbijeenkomsten is jaarlijks gereed vanaf 1 juni. De faculteitspagina op Studienet geeft de datum aan wanneer het rooster gepubliceerd wordt. Vanaf die datum kunt u zich aanmelden voor de bijeen-komsten mits u ingeschreven staat voor de cursus.Wijzigingen in het begeleidingsrooster treft u aan op Studienet.

7

Tentamenperiode Sluitingsdatum aanmelding Tentamenperiode Sluitingsdatum aanmelding 12 t/m 14 november 2012 17 oktober 2012 24 t/m 26 juni 2013 29 mei 2013

28 t/m 30 januari 2013 2 januari 2013 26 t/m 28 augustus 2013 31 juli 2013

8 t/m 10 april 2013 13 maart 2013 18 t/m 20 november 2013 23 oktober 2013

De geleidelijke invoering van computergebaseerde toetsing kan van invloed zijn op het tentamenrooster.

Tentamens bij de Open UniversiteitElke cursus wordt afgesloten met een of meer tentamens. Soms is een combinatie van tentamenvormen is ook mogelijk. In het opleidingsschema en op de cursussite staat bij elke cursus aangegeven waaruit het tentamen bestaat. Om u goed te kunnen voorbereiden op het tentamen, zijn er in het studiemateriaal oefententamens opgenomen, zodat duidelijk is wat u tijdens het tentamen mag verwachten.

Regulier schriftelijk tentamenDit tentamen bestaat uit gesloten vragen (meerkeuzevragen en juist-onjuistvragen) en/of open vragen. Deze tenta-mens worden afgenomen op vastgestelde dagen tijdens vijf vastgestelde periodes per academisch jaar.

Computergebaseerd toetsen - CBI of CBGComputergebaseerd toetsen houdt in dat de afname van regulier schriftelijke tentamens niet op papier verloopt maar via een computer. De tentamens worden in de gebruikelijke tentamenlocaties afgenomen. In het opleidingsschema kan de afkorting CBI of CBG zijn opgenomen. Staat er CBI, dan betekent dit dat het tentamen individueel wordt afge-nomen. Staat er CBG, dan wordt het tentamen groepsgewijs afgenomen.

OpdrachtEen opdracht kan een werkstuk, practicum, paper, bijzondere verplichting, casus e.d. zijn. Met de examinator wordt afgesproken wanneer de opdracht wordt ingeleverd.

Aanmelden tentamenVoor alle tentamens, met uitzondering van de opdracht, is het nodig dat u zich hiervoor tijdig aanmeldt. Dit kan online door in te loggen bij Mijn account op de website. Voor studenten met een functiebeperking, studenten die langdu-rig buiten Europa verblijven of studenten in detentie gelden andere procedures en aanmeldtermijnen. Raadpleeg hiervoor de gegevens op de website (www.ou.nl/tentamen). Er wordt een ontvangstbevestiging verstuurd nadat uw aanmelding is verwerkt. Een week voor de tentamendatum volgt de oproepbrief. Hier op staan de tentamenlocatie,-datum, en het tafelnummer vermeld. Betreft uw tentamen een CBI-tentamen, dan ontvangt u alleen een oproepbrief.

Uitslag tentamenAfhankelijk van de tentamenvorm ontvangt u eerst een voorlopige uitslagbrief en zodra de Commissie voor de exa-mens de uitslag formeel heeft vastgesteld, volgt uw definitieve uitslagbrief en een officieel certificaat als u geslaagd bent. Bij schriftelijke tentamens wordt het antwoordmodel twee dagen na het tentamen op de cursussite op Studienet geplaatst.www.ou.nl/tentamen

8Studentenvoorzieningen

StudiecentraDe studiecentra, in totaal 22 vestigingen in Nederland en België, zijn er op ingericht u aanvullende ondersteuning te bieden tijdens uw studie. U legt er tentamen af en er vinden groepsbijeenkomsten en faculteitsdagen plaats. In het studiecentrum kunt u terecht tijdens de openingstijden, voor sommige studiecentra wordt u gevraagd eerst een afspraak te maken. www.ou.nl/studiecentra

Facultaire opleidingscommissie PsychologieDe faculteit Psychologie heeft een Facultaire opleidingscommissie (FOC). Deze commissie is paritair samengesteld en bestaat uit minimaal drie studenten en drie medewerkers. De commissie heeft als taak advies uit te brengen over de Onderwijs- en examenregeling van de opleiding, de uitvoering van die regeling jaarlijks te beoordelen, en verder gevraagd en ongevraagd advies te geven over het psycholgie-onderwijs.

De samenstelling van de Facultaire opleidingscommissie Psychologie is te vinden op www.ou.nl/psychologie.

Indien u in contact wenst te komen met de Facultaire opleidingscommissie psychologie kunt u zich richten tot de ambtelijk secretaris, mw. drs. M. Specker.

StudentenverenigingenBinnen de Open Universiteit is een aantal studentenverenigingen en studiegroepen actief. Afhankelijk van de aard van de vereniging worden activiteiten op regionaal en nationaal niveau georganiseerd. Denk aan activiteiten zoals lezingen, excursies, congressen of buitenlandse studiereizen. Op Studienet staat meer informatie over het regionale óf landelijke karakter van de verenigingen, de geplande activiteiten en het aantal deelnemers.www.ou.nl/studentenvereniging

SPS NIPAls opleidingsstudent is het verstandig om informatie in te winnen over uw toekomstige beroepsveld. De faculteit Psychologie werkt nauw samen de OU studenten van de Sectie Psychologiestudenten van het Nederlands Instituut van Psychologen. De SPS organiseert voorlichtingsdagen over de beroepsmogelijkheden van afgestudeerd psychologen, benodige vervolgopleidingen, (BIG-)registraties en dergelijke. Er is ook een excursiecommissie die regelmatig uitstapjes naar interessante werkplekken van psychologen organiseert. Dit platform behartigt ook de belangen van OU studenten binnen het NIP en de OU. Het platform heeft momenteel ca. 550 leden. U kunt voor meer informatie kijken op www.spsnip.nl of www.facebook.com/spsnipopenuniversiteit.Mailen kan ook: platformou@spsnip.nl

StudentenraadStudenten worden op het niveau van de Open Universiteit als geheel vertegenwoordigd door de Studentenraad. De raad heeft instemmingbevoegdheid op het algemene deel van de Onderwijs- en examenregeling (OER) en adviesbevoegdheid op de specifieke delen. Verder kan de raad advies uit brengen over zaken die direct in verband staan met de geboden studiemogelijkheden en faciliteiten daartoe, bijvoorbeeld:- het ontwikkelen van opleidingen - beleidszaken met betrekking tot voorzieningen voor studenten - de studiebegeleiding van studenten.

9Daarnaast kan de Studentenraad uit eigen beweging advies uitbrengen aan de Raad van toezicht of aan het College van bestuur, over aangelegenheden van de Open Universiteit die in het bijzonder studenten aangaan. De bevoegdheden van de Studentenraad zijn geregeld in de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW), en in het reglement van de Studentenraad.De Studentenraad kan voor overleg vertegenwoordigers van bestuurlijke organen uitnodigen en zich laten bijstaan door inhoudelijk deskundigen.

De Studentenraad bestaat uit maximaal negen leden die bij geheime stemming worden gekozen door en uit studenten. De zittingstermijn is twee jaar. De Studentenraad vergadert doorgaans één keer per maand en overlegt eens per kwartaal met het College van bestuur; de vergaderingen zijn openbaar. Indien u een bijeenkomst wilt bijwonen dan kunt u zich voorafgaand aanmelden via studentenraad@ou.nl. Informatie over de agendapunten, notulen, reglement en andere berichten van de Studentenraad vindt op Studienet

BibliotheekvoorzieningenAls student van de Open Universiteit kunt u via Studienet/Mijn werkplek de digitale bibliotheek raadplegen. U krijgt rechtstreeks toegang tot de digitale bibliotheek met een reeks belangrijke e-journals, informatiebestanden en zoeksystemen voor wetenschappelijke tijdschriften en artikelen. De website Studiecoach geeft onder andere uitleg over het gebruik van de digitale bibliotheek. In de bibliotheek zelf krijgt u meer informatie via de veelgestelde vragen en de nieuwsberichten. Heeft u inhoudelijke vragen over de collectie, dan kunt u Ask Your Librarian raadplegen.www.ou.nl/bibliotheek of www.ou.nl/ub

Endnote en Reference managerStudenten van de Open Universiteit kunnen gratis Endnote en Reference manager downloaden. Dit zijn softwarepakketten voor het opslaan van bibliografische gegevens. Hiermee downloadt u eenvoudig literatuurverwijzingen van websites van uitgeverijen en bibliotheken uit buiten- en binnenland. Daarnaast kunt u met deze programma’s zoeken in bibliotheekdatabases. Zo kunt u zelf een database aanmaken van literatuurverwijzigen om die te gebruiken in uw afstudeeronderzoek, tijdschriftartikelen, boeken en andere publicaties.U kunt beide programma’s één maand nadat u bent ingeschreven downloaden. Op de website Studiecoach staat een instructiefilm over het gebruik van Endnote.

Academia en SURFspotDe Open Universiteit is aangesloten op de SURFfederatie, waardoor u als student gebruik kunt maken van de mediabibliotheek Academia maar ook producten bestellen via SURFspot. Het Academia-materiaal bevat een enorme collectie aan beeld- en geluidmateriaal over de Nederlandse geschiedenis, de medische wereld, mediageschiedenis, politiek en recht, natuur en milieu en zelfs over entertainment en curiosa. Er zijn Polygoonjournaals, amateurfilms programma’s van de publieke omroep, radiofragmenten, foto’s en artikelen te vinden.SURFspot is de ict-webwinkel voor het onderwijs waar officiële software en andere ict-producten tegen voordelige prijzen aangeschaft kunnen worden. www.ou.nl/studievoorzieningen

(Bijna) alumnus?Als u de eindstreep van uw studie heeft bereikt, betekent dat niet dat het contact met de Open Universiteit komt te vervallen. Als alumnus bent u graag gezien, u bent tenslotte ambassadeur van onze universiteit doordat u uit eigen ervaring goed zicht heeft op de ontwikkeling van de vraag naar opleidingen, scholing en trainingen. Daarom bent u van harte welkom op onze studiedagen, symposia en academische zittingen. Bent u lid van de Alumnivereniging, dan kunt u contact onderhouden met andere afgestudeerden. Ook is het mogelijk informatie te ontvangen over promoties en promotieonderzoek en kunt u bovendien cursussen bestellen (zonder tentamenrechten) tegen een gereduceerd tarief. De vereniging organiseert geregeld lezingen, excursies en bedrijfsbezoeken.www.ou.nl/alumni

10Inschrijven en kosten

Inschrijven

U bepaalt zelf op welk moment u inschrijft. Dit kan op de volgende manieren.- via www.ou.nl of uw online studiepad. Op de betreffende cursuspagina staat de cursus uitgebreid beschreven.- met een schriftelijk inschrijfformulier dat u kunt downloaden van www.ou.nl/inschrijven.Bij een eerste inschrijving hebben wij een kopie van uw paspoort of identiteitskaart (beide zijden) nodig om u correct te registreren. Deze kopie kunt u bijvoegen of nasturen per post of email. Na verwerking van uw inschrijving ontvangt u van ons een bevestiging.

Inschrijfmogelijkheden

Cursus U schrijft in en studeert per cursus. Een cursus bestaat uit één of meer modulen. Binnen de inschrijfduur van 14 maanden zijn studiebegeleiding en drie tentamenkansen inbegrepen.

Startpakket Twee vaste inleidende modulen van de bacheloropleiding Psychologie: S48112 Inleiding in de Psychologie. Binnen de inschrijfduur van 14 maanden zijn studiebegeleiding en drie tentamenkansen inbegrepen.

Studiepakket Bestaande uit minimaal drie modulen naar eigen keuze. Bij een studiepakket krijgt u 14 maanden inschrijfduur inclusief drie tentamenkansen, ook voor cursussen die u nog niet heeft afgerond. Dit geldt voor zover deze niet afgeronde cursussen nog getentamineerd worden.

Wanneer inschrijven?Wij raden u aan eerst het opleidingsschema te raadplegen. Daarin vindt u per cursus de begeleidings- en tentamen-vorm en ook de tentamenmomenten. Data en locaties van begeleidingsbijeenkomsten staan vermeld in de cursusbe-schrijvingen op het web.Om uw inschrijfduur zo optimaal mogelijk te benutten, kunt u bovendien uw eigen studieplanning maken.www.ou.nl/studieplanner

Extra tentamenkansenWanneer u een cursus nog niet heeft afgerond, maar wel al uw tentamenkansen heeft verbruikt, dan kunt u extra ten-tamenkansen bijkopen. Dit hoeft niet direct na afloop van uw inschrijfrechten, maar is alleen mogelijk zolang de betref-fende cursus nog wordt getentamineerd. Met een extra tentamenkans voor een cursus krijgt u acht maanden tijd om tentamen te doen of uw opdracht in te leve-ren. Heeft u voor meer cursussen extra tentamenkansen nodig, kies dan voor een tentamenpakket. Daarmee krijgt u voor elke nog niet afgeronde cursus opnieuw 14 maanden inschrijfduur inclusief drie tentamenkansen. Inschrijven voor een nieuw studiepakket (zie hiervoor) is ook mogelijk. De bachelorthesis en het scriptietraject in de masteropleiding hebben aanvullende regels over begeleidingstijd en het kopen van tentamenkansen.www.ou.nl/tentamenkansen

Kosten

Conform de Wet op het Hoger onderwijs en Wetenschappelijk onderwijs (WHW) wordt onderscheid gemaakt tussen wettelijk collegegeld en instellingscollegegeld. Welk collegegeld op uw inschrijving van toepassing is, is afhankelijk van uw nationaliteit, woonplaats, studieverleden en uw keuze voor bachelor- en/of mastercursussen. www.ou.nl/kosten

11Prestatiebonus

Elke module waarvoor u een certificaat heeft behaald, telt mee voor een prestatiebonus. Wanneer u in twee jaar voor-afgaand aan een inschrijving een prestatiebonus voor zes modulen heeft opgebouwd, ontvangt u bij deze inschrijving automatisch een korting op de totale cursuskosten van € 115,-

Kortingsregeling cursusgeld – KCOU

In een aantal situaties geeft de Open Universiteit een korting op het cursusgeld aan studenten met een laag inkomen.Wilt u een opleiding volgen aan de Open Universiteit, heeft u een (gezamenlijk) belastbaar inkomen tot 110% van het belastbaar minimumloon en geen voordeel uit sparen en beleggen, dan kunt u een korting op het cursusgeld aan-vragen. Getoetst wordt onder meer het belastbaar jaarinkomen van u en uw partner/ouder in het kalenderjaar waarin de aanvraag wordt ingediend en of u voldoet aan de overige wettelijke voorwaarden om voor de kortingsregeling in aanmerking te komen. U kunt de brochure met het aanvraagformulier downloaden van de website of opvragen bij Service en informatie. Vraag de korting aan voordat u inschrijft voor een cursus.www.ou.nl/kcou

Betalingswijze

U kunt de Open Universiteit machtigen het cursusgeld van uw rekening af te laten schrijven of betalen met een acceptgirokaart. Betalen in termijnen is alleen via machtiging mogelijk. Kiest u voor 6 of 12 termijnen, dan betaalt u € 20,- aan administratiekosten. Het minimale termijnbedrag is € 27,- (€ 13,- bij KCOU).

Belastingaftrek studiekosten

Soms kunt u studiekosten aftrekken als u aangifte inkomstenbelasting doet, maar dit is aan regels gebonden. Om te beginnen moet u de studie volgen voor uw huidige of toekomstige baan (geen studie uit interesse; het moet voor de hand liggend zijn dat de opleiding daadwerkelijk tot inkomsten zal leiden). U kunt alleen studiekosten aftrekken als u ze zelf heeft gemaakt. Er dient sprake te zijn van een leertraject.Vergoedt uw werkgever een deel van uw studiekosten? Dan dient u de aftrekbare kosten te verminderen met de ontvangen vergoeding. Let wel: de voor eigen rekening blijvende studiekosten zijn slechts aftrekbaar voor zover deze méér bedragen dan € 500.

Niet-aftrekbare kostenKosten voor levensonderhoud (zoals huisvesting, eten, drinken en kleding) en (inrichting van) werkkamer of studeer-ruimte en standaard pc’s en printers, komen niet voor aftrek in aanmerking. Betaalde rente op een studielening of reiskosten naar studiecentrum of steunpunt en kosten van excursies en studiereizen zijn niet aftrekbaar.

Aftrekbare kostenKosten van studieboeken, vakliteratuur, leermiddelen en lesgeld, waaronder de kosten voor modules, tentamens, aanvraag voor vrijstellingen en voor toelating tot opleidingen, komen in aanmerking voor aftrek. Onder de noemer lesgeld vallen ook het collegegeld en instellingscollegegeld.www.belastingdienst.nl

12

dhr. dr. F. Van Acker

Universitair hoofddocent

frederik.vanacker@ou.nl

mw. dr. E. Bakker

Universitair docent

esther.bakker@ou.nl

mw. A. Beaulen MSc

Onderzoeksmedewerker

audrey.beaulen@ou.nl

mw. drs. N. Berndt

Promovendus

nadine.berndt@ou.nl

dhr. dr. W. Bloemers

Universitair docent

wim.bloemers@ou.nl

mw. dr. C. Bolman

Universitair hoofddocent

catherine.bolman@ou.nl

dhr. dr. A. Bos

Universitair hoofddocent

arjan.bos@ou.nl

dhr. dr. A. Brouwers

Universitair docent

andre.brouwers@ou.nl

mw. prof. dr. K. van Dam

Hoogleraar

karen.vandam@ou.nl

mw. dr. F. Dehue

Universitair docent

francien.dehue@ou.nl

mw. dr. A. Eerland

Universitair docent

anita.eerland@ou.nl

dhr. drs. J. Eshuis

Universitair docent

jannes.eshuis@ou.nl

dhr. drs. S. Friederichs

Promovendus

stijn.friederichs@ou.nl

dhr. dr. R. van Geel

Universitair docent

rolf.vangeel@ou.nl

mw. R. Golsteijn MSc

Onderzoeksmedewerker

rianne.golsteijn@ou.nl

mw. L. Goossens MSc

Onderzoeksmedewerker

linda.goossens@ou.nl

mw. dr. H. Groothof

Universitair docent

hinke.groothof@ou.nl

mw. dr. N. Gunther

Universitair docent

nicole.gunther@ou.nl

mw. drs. J. Guyaux

Onderzoeksmedewerker

janneke.guyaux@ou.nl

mw. drs. I. Hanraets

Docent

irene.hanraets@ ou.nl

dhr. prof. dr. R. van Hezewijk

Decaan

rene.vanhezewijk@ou.nl

dhr. dr. D. Hoek

Universitair docent

dirk.hoek@ou.nl

dhr. dr. M. Hommes

Universitair docent

mark.hommes@ou.nl

mw. dr. N. de Hoog

Universitair docent

natascha.dehoog@ou.nl

mw. dr. S. van Hooren

Universitair docent

susan.vanhooren@ou.nl

mw. dr. T. Houtmans

Universitair docent

tilly.houtmans@ou.nl

mw. dr. E. de Hullu

Universitair docent

eva.hullu@ou.nl

mw. dr. N. Jacobs

Universitair hoofddocent

nele.jacobs@ou.nl

dhr. N. Jacobs MSc

Promovendus

niels.jacobs@ou.nl

mw. Linda Küsters MSc

Promovendus

linda.kusters@ou.nl

dhr. prof. dr. J. van Lankveld

Hoogleraar

jacques.vanlankveld@ou.nl

dhr. dr. J. Lataster

Universitair docent

johan.lataster@ou.nl

mw. prof. dr. L. Lechner

Hoogleraar

lilian.lechner@ou.nl

dhr. R. Leontjevas MSc

Universitair docent

roeslan.leontjevas@ou.nl

dhr. dr. H. Lodewijkx

Universitair docent

hein.lodewijkx@ou.nl

dhr. drs. F. van Luik

Docent

frank.vanluik@ou.nl

Wetenschappelijke staf

Medewerkers opleidingen Psychologie

13dhr. drs. L. Mouton

Docent

lukas.mouton@ou.nl

dhr. dr. A. Mudde

Universitair docent

aart.mudde@ou.nl

dhr. dr. G. Näring

Universitair docent

gerard.naring@ou.nl

mw. drs. I. Nikolova

Promovendus

irena.nikolova@ou.nl

mw. dr. M. Nijkamp

Universitair docent

marjan.nijkamp@ou.nl

mw. drs. L. van Ooijen

Docent

linda.vanooijen@ou.nl

mw. drs. D. Peels

Promovendus

denise.peels@ou.nl

dhr. dr. G. J. Peters

Docent

gjaltjorn.peters@ou.nl

mw. dr. M. Pouwelse

Universitair docent

mieneke.pouwelse@ou.nl

mw. dr. K. Proost

Universitair docent

karin.proost@ou.nl

dhr. dr. M. Reijnders

Docent

matthee.reijnders@ou.nl

dhr. dr. J. Van Ruysseveldt

Universitair docent

joris.vanruysseveldt@ou.nl

dhr. dr. B. Scholtissen

Universitair docent

bart.scholtissen@ou.nl

dhr. H. Adriaens

Controller

mw. drs. N. Boers

Opleidingsmanager

nanda.boers@ou.nl

mw. A. Bouwels

Medewerker audiovisuele

technieken

mw. E. Burgers

Medewerker onderwijszaken

ellis.burgers@ou.nl

mw. S. Daems

Medewerker audiovisuele

technieken

dhr. J. Hendriks

Redacteur

mw. C. Leurs

Administrateur

mw. S. Meijer

Medewerker onderwijszaken

susan.meijer@ou.nl

mw. drs. M. Specker

Opleidingsmanager

marjan.specker@ou.nl

Mw. L. Veltrop-Hagedoorn

Secretaresse

mw. M. Verschuren

Secretaresse

dhr. ing. K. Zamani

ict engeneer

Onderwijs- en beheerspersoneel

mw. dr. I. van Seggelen

Universitair docent

inge.vanseggelen@ou.nl

mw. dr. E. Simon

Universitair docent

ellin.simon@ou.nl

mw. drs. E. van Staalduinen

Docent

ellen.vanstaalduinen@ou.nl

mw. drs. M. Stap

Docent

margreet.stap@ou.nl

mw. drs. I. Storm-Stevelmans

Docent

inez.storm-stevelmans@ou.nl

mw. dr. S. Stutterheim

Onderzoeker

sarah.stutterheim@ou.nl

mw. dr. V. Thewissen

Universitair docent

viviane.thewissen@ou.nl

dhr. dr. P. Verboon

Universitair docent

peter.verboon@ou.nl

dhr. dr. T. Verheggen

Universitair docent

theo.verheggen@ou.nl

mw. dr. T. Völlink

Universitair docent

trijntje.vollink@ou.nl

dhr. dr. W. Waterink

Universitair hoofddocent

wim.waterink@ou.nl

dhr. R. Willems MSc

Promovendus

roy.willems@ou.nl

mw. drs. S. Wouters MSc

Docent/promovendus

saskia.wouters@ou.nl

14Opleidingen PsychologieOnze opleidingen worden van achter naar voren geprogrammeerd. We kijken naar de eindtermen en doelstellingen van de masteropleiding psychologie en haar varianten. We kijken ook naar de eisen die het vakgebied stelt. Dan is duidelijk welke cursussen een masteropleiding moet bevatten om aan de eisen te voldoen. In de programmering van de drie mastervarianten is dat duidelijk te zien: het onderzoeksaspect, het diagnostische aspect en het interventieperspectief komen er in terug.

Vervolgens kijken we naar wat studenten in de voorafgaande bacheloropleiding aan kennis en competenties moeten verwerven om de masteropleiding succesvol te kunnen afronden. Wat zijn de eindtermen en doelstellingen van de bacheloropleiding? Wat zijn de voorbereidende cursussen om onderzoek te kunnen doen en om onderzoek op zijn waarde te kunnen schatten? Welke diagnostische vaardigheden moeten zijn ontwikkeld om in de master goed beslagen ten ijs te komen? Welke interventiecompetenties moeten we in de bacheloropleiding opnemen? Welke academische vaardigheden mogen we verwachten van een masterstudent en straks van een alumnus van de Open Universiteit?

De brede bachelor

Vanaf september 2012 biedt de faculteit vier varianten in de masteropleiding aan die u kunt volgen na afronding van de bacheloropleiding. De bacheloropleiding is een zogeheten ‘brede bachelor’. Na een aantal verplichte vakken kiest u in het gebonden keuzeblok een aantal cursussen die u helpen voorbereiden op de masteropleiding. Daartoe bevelen wij een aantal cursussen aan die relevant zijn voor de variant van uw keuze.

Op deze wijze komen we niet alleen tegemoet aan de structurering van de bachelor ten behoeve van de drie master-varianten, we passen met onze bacheloropleiding ook beter bij het doel van de Bologna-akkoorden. De Europese afspraak is de bacheloropleiding ook te kunnen zien als een zelfstandige opleiding, een opleiding die wordt afgesloten met een academische graad die op zichzelf kan staan, een graad die voldoende basiskennis in de psychologie verschaft om op academisch niveau werkzaam te zijn, niet als psycholoog, wel als breed opgeleide bachelor.

Iemand wordt pas psycholoog als hij of zij minimaal een masteropleiding heeft voltooid. In Nederland is dat een eenjarige masteropleiding Psychologie (na een driejarige bacheloropleiding Psychologie). In Vlaanderen is de vereiste masteropleiding een tweejarige. Vandaar dat de Open Universiteit voor afgestudeerde masterstudenten contact heeft gezocht met de Katholieke Universiteit Leuven, waar onze Vlaamse alumni een aanvullend mastertraject kunnen afronden.

Om de keuze voor een mastervariant te vergemakkelijken leest u hierna wat kenmerkend is voor de verschillende varianten in de masteropleiding psychologie. Onze masteropleidingen zijn zo ingericht dat studenten in aanmerking kunnen komen voor instroom in vervolgopleidingen. Tevens biedt elke masteropleiding de mogelijkheid tot het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek. In beide gevallen geld dat er soms nog extra cursussen afgerond moeten worden. De RINO Groep verzorgt diverse BIG- en profielopleidingen. Het NIP is de beroepsvereniging die zich o.a. bezig houdt met registraties.www.rinogroep.nlwww.psynip.nl

15Master Arbeids- en organisatiepsychologie

Het zal niemand zijn ontgaan dat er de laatste jaren veel veranderd is in organisaties. Daaraan heeft niet alleen de eco-nomische crisis bijgedragen; ook andere factoren zoals snelle technologische ontwikkelingen, toegenomen concurrentie en mondialisering hebben ertoe geleid dat organisaties voortdurend in beweging zijn om hun positie te kunnen hand-haven. Wat betekent dit nu voor organisaties en vooral: wat betekent dit voor medewerkers? Om deze vragen te kunnen beantwoorden is kennis van de arbeids- en organisatiepsychologie nodig.

Wat is arbeids- en organisatiepsychologie?De arbeids- en organisatiepsychologie bestudeert het gedrag, houdingen en emoties van mensen in relatie tot hun werksituatie. Van oudsher hoort de arbeids- en organisatiepsychologie tot het brede domein van de toegepaste psychologie. In dit domein worden meestal drie niveaus (het werk, het individu, en de sociale en organisatie context) onderscheiden die terugkomen in drie domeinen van de studie, respectievelijk de arbeids-, personeels- en organisatiepsychologie.

De arbeidspsychologie houdt zich bezig met de invloed van het werk op het functioneren en welzijn van de werknemer. Er wordt bijvoorbeeld bestudeerd hoe de werksituatie tot een burnout kan leiden of hoe deze situatie juist de bevlogenheid en persoonlijke ontwikkeling kan stimuleren. Dit kan leiden tot adviezen over het vormgeven van taken en werkprocessen met als doel dat werknemers het werk zo optimaal mogelijk kunnen uitvoeren. In de personeelspsychologie gaat het om vraagstukken met betrekking tot het individu. Veel van de onderwerpen op dit terrein zijn erop gericht de ‘fit’ tussen het individu en het werk te verbeteren. Belangrijke onderwerpen zijn: het aantrekken en selecteren van nieuwe medewerkers, het trainen en ontwikkelen van medewerkers; keuzes omtrent de individuele loopbaan; mobiliteit, verloop en reïntegratie.

De organisatiepsychologie richt zich op het gedrag van medewerkers in relatie tot elkaar en tot het grotere systeem dat men de organisatie noemt. Onderwerpen zijn onder meer: leiderschap, besluitvorming, groepsprocessen, zoals het werken in teams en conflicthantering, organisatiecultuur en organisatieverandering.

Doel van de opleidingDe opleiding arbeids- en organisatiepsychologie heeft tot doel kennis over deze domeinen bij te brengen, vaardigheden te te leren, competenties te ontwikkelen ten behoeve van het professioneel handelen en ten behoeve van het verrichten van wetenschappelijk onderzoek op deze domeinen. De opleiding probeert dit doel te bereiken door het aanbieden van een inleidende module, een aantal basismodules en een aantal verdiepende modules waarin zowel kennis en inzicht, als de ontwikkeling van competenties aan bod komen.

Theorie en praktijkHet managen van personen, groepen en hun onderlinge relaties mag niet gebaseerd zijn op vooronderstellingen, gissingen, maar dient – zoals in andere toepassingsgebieden van de psychologie – gebaseerd te zijn op wetenschap-pelijke inzichten. De praktijk dient ‘evidence based’ te zijn. Wetenschappelijk onderzoek is daarbij belangrijk, omdat het inzichten verschaft over de werkelijke relaties tussen mensen en hun werkomgeving. De uitkomsten ervan kunnen vervolgens worden gebruikt om op een wetenschappelijk verantwoorde wijze te kunnen ingrijpen in (bestaande) organisaties met het doel zowel de effectiviteit en efficiëntie van organisaties als het welzijn en welbevinden van de medewerkers te verbeteren.

Waar komen afgestudeerde arbeids- en organisatiepsychologen terecht?Afgestudeerde arbeids- en organisatiepsychologen vindt men: - in afdelingen Personeel en organisatie van (grotere) organisaties in zowel de profit- als in de non-profitsector en in private en overheidsorganisaties waar zij meewerken aan de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van het personeelsbeleid (of humanresources management) en adviseren met betrekking tot organisationele problemen- in organisatieadvies- en consultatiebureaus waar zij klantenorganisaties adviseren en begeleiden op het gebied van:

- personele aangelegenheden zoals: werving en selectie, functiewaardering, loopbaanproblematiek, training en ontwikkeling, performancemanagement, loopbaanbegeleiding - het functioneren van de organisatie: leiderschap, besluitvorming, teamperformance, conflictmanagement, managementcoaching- organisatie(her)ontwerp: invoeren en begeleiden van organisatieverandering, vaststellen en veranderen van welzijnsfactoren

- in onderzoeksafdelingen van organisaties en adviesbureaus waar zij beleidsvoorbereidend en beleids- ondersteunend en beleidsevaluerend onderzoek doen op het brede terrein van de A&O-psychologie. - in instellingen voor hoger onderwijs waar zij als docent optreden in aan de A&O-psychologie verwante studierichtingen.

16Master Gezondheidspsychologie

Bent u geïnteresseerd in een of meer van de volgende vragen?- Wat motiveert mensen om wekelijks naar de sportschool te gaan?- Waarom lukt het maar niet om onze goede voornemens als stoppen met roken of gezonder eten ook vol te houden?- Hoe komt het dat veel patiënten zich niet houden aan de doktersvoorschriften?- Hoe kunnen kankerpatiënten na hun behandeling weer optimaal terugkeren in de maatschappij?- Hoe kunnen nieuwe media als Internet en smartphones bijdragen aan gezondheid en gezond gedrag?- Waarom zijn adolescenten vaak op zoek naar risicovolle situaties?- Hoe kunnen soaps helpen de gezondheid van de televisiekijker te verbeteren?- Hoe kan pesten op het internet (cyberbullying) bij kinderen voorkomen worden?- Hoe komt het dat er steeds meer diabetes voorkomt in Westerse landen?Dan spreekt de afstudeerrichting gezondheidspsychologie u wellicht aan.

Wat is gezondheidspsychologie?In de gezondheidspsychologie wordt menselijk gedrag in samenhang met gezondheid en ziekte bestudeerd.Gezondheidspsychologie richt zich daarbij vooral op alledaagse gedragingen, die de gezondheid in gunstige ofongunstige zin kunnen beïnvloeden. Daartoe behoren gedragingen om gezondheid, herstel van ziekte of lerenomgaan met ziekte te bevorderen. De gezondheidspsychologie is het vakgebied dat zich richt op gedrag in relatietot gezondheid. Gezondheid wordt hierbij beschouwd als een continuüm variërend van volkomen gezond tot terminaal.De gezondheidspsychologie is dan ook gericht op primaire, secundaire én tertiaire preventie; het voorkomen van ziekte, het vroegtijdig ontdekken van ziekte en, indien nodig, het optimaal functioneren met een ziekte.

Verklaren en veranderenDe gezondheidspsychologie zoekt naar verklaringen waarom mensen zich op bepaalde (ongezonde) wijze gedragen en geeft handvatten hoe dit (ongewenste) gedrag te veranderen. Dit gebeurt via een planmatige en academische aanpak.

Preventie en interventieGezondheidspsychologie dient ter verbetering of handhaving van de gezondheid en kwaliteit van leven zowel bijgezonde mensen als bij mensen die ziek zijn. Strategieën variëren van publieke overheidscampagnes (zoals ‘ de Postbus 51–campagnes ‘Wie is de Bob’ over veilig rijden zonder alcohol) tot psychosociale interventies gericht op hoogrisicogroepen (bijvoorbeeld voorlichting over seksueel overdraagbare aandoeningen aan adolescenten) of op specifieke patiëntengroepen (bijvoorbeeld ‘Herstel en balans: revalidatieprogramma voor kankerpatiënten’). Voor alle gebieden waar een gezondheidspsycholoog terecht komt en mogelijk interventies ontwikkelt of uitvoert geldt vanzelfsprekend dat dit ethisch verantwoord en wetenschappelijk integer gebeurt.

Lichaam en geestGezondheid is een samenspel van een gezond gestel en ook mentaal lekker in je vel zitten. Een goede balans hierin vergt fysieke en geestelijke inspanningen. De gezondheidspsychologie is gebaseerd op multidisciplinaire inzichten vanuit de geneeskunde, sociologie en natuurlijk psychologie om deze balans na te streven.

Theorie en praktijkIn de gezondheidspsychologie worden op basis van theoretische inzichten praktijkrelevante kwesties onderzocht. Die praktijk dient evidence based te zijn; sterk gebaseerd op onderzoek, waarbij het onderzoek sterk praktijkgericht is.

17In welke werkvelden en functies komen afgestudeerden terecht?Het masterprogramma bereidt de studenten voor op het werken in multidisciplinaire teams van verschillende instellingen in de (Geestelijke) Gezondheidszorg. Hierbij kan gedacht worden aan instellingen als een GGD, Integraal Kanker Centrum, RIAGG, preventieafdelingen in gemeentes en gezondheidsinstellingen of de afdelingen patiëntenvoorlichting en medische psychologie in een ziekenhuis. De functie die de afgestudeerde gezondheidspsycholoog daar bekleedt, kan variëren van adviseur c.q. beleidsmedewerker tot coördinator, tot een leefstijlcoach. Daarnaast is het ook heel goed mogelijk om docent of onderzoeker in de gezondheidspsychologie te worden, bijvoorbeeld bij een universiteit, HBO-instelling of een onderzoeksinstituut (RIVM, NIGZ).

Wat is de aansluiting met vervolgopleidingen?De masteropleiding gezondheidspsychologie is zo ingericht dat studenten in aanmerking kunnen komen voor instroom in vervolgopleidingen. Soms moeten er nog extra cursussen worden gedaan. Zo kunnen studenten instromen in de postmasteropleidingen tot gezondheidszorgpsycholoog of psychotherapeut2 (BIG-geregistreerde beroepen) en kunnen ze in aanmerking komen voor de NIP-registraties3 Psycholoog van Arbeid en Gezondheid, Psycholoog-Trainer en Kinder- en Jeugdpsycholoog. Daarnaast kunnen studenten instromen in een vervolgopleiding tot wetenschappelijk onderzoeker.

2 Basisaantekening Psychodiagnostiek is vereist (binnen de masteropleiding te behalen). 3 De masteropleiding geeft niet automatisch recht op registratie. Per registratie gelden andere registratie-eisen waaronder werkervaring in het werkgebied. Bekijk hiervoor de registratie-eisen van het NIP (www.psynip.nl).

18Master Klinische psychologie

Houden de volgende vragen u wel eens bezig?- Wat is het verschil tussen somberheid en depressie?- Hebben de media een bijdrage in het ontstaan van anorexia?- Kan spinnenangst behandeld worden met 3D-virtual reality?- Helpt mindfulness in het beter omgaan met stress?- Helpt een zonnebank tegen depressieve klachten?- Is het horen van stemmen het begin van schizofrenie?- Kan geheugentraining dementie voorkomen of uitstellen?- Zal online therapie de psycholoog vervangen?Dan spreekt de afstudeerrichting klinische psychologie u wellicht aan.Het belangrijkste onderwerp van de klinische psychologie is slecht-aangepast, deviant of ‘abnormaal’ gedrag dat dooreen individu en/of zijn omgeving als problematisch wordt ervaren. Men spreekt in dit verband ook wel van psychische of psychiatrische stoornissen. In de afstudeerrichting klinische psychologie leert u meer over:

TheorievormingDe theorievorming binnen de klinische psychologie richt zich op de fenomenologie en etiologie van ‘abnormaal’gedrag. Er worden theoretische modellen ontwikkeld die de overgang van ‘normaal’ naar ‘abnormaal’ gedrag proberente verklaren. Hierbij wordt het klassiek medisch categoriaal model (aan- of afwezigheid van een stoornis) steeds meerverlaten ten gunste van het continuüm idee. Psychische stoornissen zoals depressie, angststoornis, maar ook schizofrenie komen voor op een continuüm in de algemene bevolking. Subklinische symptomen, waarbij de symptomen (nog) niet als verstorend worden ervaren, verschillen daarbij niet kwalitatief, maar kwantitatief van pathologische (functioneringsbeperkende) symptomen.

Diagnostiek en behandelingIn het klinisch vakgebied nemen diagnostiek en behandeling een belangrijke plaats in. Psychische problematiekwordt in kaart gebracht door middel van psychologische gespreksvoering, klinische observatie en testonderzoek.Vervolgens wordt besloten of er een indicatie is voor behandeling. Voor de behandeling kan er een keuze gemaaktworden uit verschillende soorten therapieën: psychotherapie (o.a. cognitieve gedragstherapie, psychoanalytischetherapie, cliëntgerichte therapie en systeemtherapie), biologische therapie (o.a. psychofarmaca) of andere interventies(o.a. ondersteunende gesprekstherapie). Behandelingen worden in verschillende settings uitgevoerd, zoalsintramurale en extramurale/ambulante settings. Daarnaast vindt er ook internettherapie plaats (E-mental health). Langzaam maar zeker wordt een continuüm van zorgvormen ontwikkeld (stepped care en matched care).

OnderzoekEr wordt veel waarde gehecht aan de mate waarin behandelingen ‘evidence based’, ofwel wetenschappelijk onderbouwd zijn. Daarom wordt in de opleiding aandacht besteed aan wetenschappelijk onderzoek dat relevant is voor de klinische praktijk.

EthiekIn de praktijk krijgt een klinisch psycholoog te maken met ethische aspecten die relevant zijn voor de beroepsuitoefening. Professioneel handelen wordt gekenmerkt door integriteit, respect, verantwoordelijkheid en deskundigheid. De afstudeerrichting klinische psychologie vormt een goede basis voor diverse beroepsmogelijkheden. In sommige beroepen ligt de klemtoon op diagnostiek, in andere meer op behandeling, onderzoek, beleid of onderwijs. Enkele belangrijke werkgebieden zijn: - intramurale geestelijke gezondheidszorg (psychiatrisch ziekenhuis, PAAZ-afdeling van een algemeen ziekenhuis, crisiscentrum, afkickcentrum) - ambulante geestelijke gezondheidszorg (GGZ-centrum, zelfstandig gevestigde psychologenpraktijk, dagcentrum, jeugdzorg) - algemene gezondheidszorg (afdeling of polikliniek van een algemeen ziekenhuis, verpleeghuis, revalidatiecentrum) - universiteit, onderzoeksinstituut, opleidingscentrum. - justitie, politie, leger.

Waar komen afgestudeerden terecht?De afstudeerrichting klinische psychologie biedt de mogelijkheid tot het behalen van de basisaantekening psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen. Daarnaast bereidt de masteropleiding ook voor op de postdoctorale opleiding tot gezondheidszorg psycholoog (GZ-psycholoog) en psychotherapeut. U dient dan het juiste vakkenpakket te hebben gevolgd.

19Master Levenslooppsychologie

- Hoe ziet de natuurlijke menselijke ontwikkeling eruit? - Welke keuzes maken mensen in hun leven en waarom?- Hoe kunnen mensen evidence-based ondersteund worden bij het maken van keuzes in hun leven?- Wat zijn iemands sterke punten en hoe kunnen deze versterkt worden?- Wat is het nut van nostalgie?- Hoe beïnvloedt het e-tijdperk onze partnerselectie?Deze en andere vragen komen aan bod binnen de master LevenslooppsychologieDeze master wil de menselijke ontwikkelingspatronen gedurende de gehele levensloop begrijpen en bestuderen. De afstudeerrichting Levenslooppsychologie onderscheidt zich door de focus op de ‘normale’, functionele ontwikkeling versus de disfunctionele ontwikkeling in de klinische psychologie. Ook omvat de master verschillende levensdomeinen en niet enkel arbeidsgerelateerde domeinen zoals de A&O psychologie, of gezondheid zoals de gezondheidspsychologie.

TheorieHet relatief jonge vakgebied van de levenslooppsychologie ontwikkelt zich als reactie op het besef dat de menselijke ontwikkeling niet stagneert wanneer we de volwassenheid bereiken. Ontwikkeling (in termen van groei en verlies) doet zich voor gedurende het gehele leven. Mensen ontwikkelen zich in verschillende richtingen waarbij de uiteindelijke richting zich slechts binnen zeer brede grenzen laat voorspellen door de vroege ontwikkeling. De menselijke ontwikkeling speelt zich af op verschillende terreinen zoals het biologische, het cognitieve, het sociale en het emotionele waarbij de ontwikkelingen binnen deze gebieden elkaar beïnvloeden en dit alles binnen een bepaalde culturele en historische context. Kortom, de menselijk ontwikkeling is een levenslang, multidirectioneel, multidimensioneel en multigedetermineerd proces.

Diagnostiek en interventieOok binnen de levenslooppsychologie zijn de resultaten van het diagnostisch proces belangrijke aanknopingspunten voor begeleidings- of coachingstracjecten. Diagnostische instrumenten zoals psychologische gespreksvoering, observatie en testonderzoek worden ingezet om die factoren in kaart te brengen die het optimale functioneren beïnvloeden. Hierbij wordt bijzondere aandacht gegeven aan concepten uit de positieve psychologie zoals bijvoorbeeld mentale veerkracht en positief affect.

OnderzoekDe master richt zich op het bestuderen van de ontwikkeling van het individu in interactie met zijn omgeving. Naast de meer traditionele manieren van onderzoek zoals vragenlijstonderzoek, experimenten e.d. wordt er ook gebruikt gemaakt van de Experience Sampling Methode (ESM). Dit is een gevalideerde en internationaal gebruikte gestructureerde dagboektechniek om op systematische wijze ervaringen en gedragingen in het dagelijks leven alsook de context waarin deze plaatsvinden, te bestuderen. Binnen de faculteit is een op ESM-gebaseerde smartphone App ontwikkeld die voor een breed scala aan onderzoeksvragen ingezet kan worden.

WerkveldenDe master is relevant voor iedereen die interesse heeft in de mens en deze bij zijn ontwikkeling wil ondersteunen. De afstudeerrichting Levenslooppsychologie is daardoor een goede basis voor diverse beroepsmogelijkheden op het gebied van begeleiding en coaching, beleid, onderwijs en onderzoek.

Denk hierbij bijvoorbeeld aan een psycholoog-functie in de eerstelijnshulpverlening, in een algemeen ziekenhuis, maar ook in andere (zorg)instellingen zoals verpleeghuizen of kinderdagverblijven, hospices, maar evengoed aan functies zoals schoolpsycholoog, beleidsmedewerker of beleidsadviseur in het bedrijfsleven en bij de overheid. Ook voor (toekomstige) coaches, mentoren, vertrouwenpersonen, loopbaanbegeleiders, echtscheidingsbemiddelaren of jeugdwerkers biedt deze master relevante aanknopingspunten.

Daarnaast bereidt deze master ook voor op onderzoeksfuncties binnen universiteiten of andere opleidingsinstituten of kenniscentra.

De afstudeerrichting Levenslooppsychologie biedt tevens de mogelijkheid tot het behalen van de basisaantekening psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen. Ook kunnen afgestudeerden instromen in vervolgopleidingen zoals de postmasteropleidingen tot gezondheidszorgpsycholoog en psychotherapeut.

20Doelstellingen, eindtermen en structuur van de opleidingenIn zijn geheel bereidt de bachelor-masteropleiding psychologie voor op het beroep van psycholoog. De criteria voor de beroepsuitoefening en daarmee de opleidingseisen hebben hun basis in de psychologie als wetenschappelijke discipline en komen voort uit de te verwachten werkzaamheden van psychologen in wetenschappelijk onderzoek en de samenleving. Conceptuele uitgangspunten, de methodologie en het empirisch onderzoek op het terrein van de psychologie zijn het fundament van de praktijkbeoefening. De afgestudeerde master moet gedrag kunnen plaatsen in een context van gedragsdeterminanten en heeft kennis en inzicht in één of meer toepassingsgebieden. Hij of zij is vaardig in onderzoek, diagnose en interventie.

Doelstellingen

De algemene doelstellingen van de bacheloropleiding zijn academische vorming, verdieping van de interesse in de psychologie en de voorbereiding van de keuze voor de verdere studieloopbaan in de psychologie zoals deze in de masteropleiding wordt aangeboden. De algemene doelstelling van de masteropleiding is de specialisatie in een van de afstudeervarianten in de psychologie. Het doel is studenten voor te bereiden op de verdere beoefening van de wetenschap van de psychologie en op de beroepsuitoefening als psycholoog op academisch niveau.

Doel van de bachelor- en masteropleidingen PsychologieDe opleiding beoogt afgestudeerden de competenties bij te brengen – in termen van kennis, inzicht, attitude en vaardigheden – die nodig zijn voor een adequate psychologische beroepsuitoefening. Deze competenties zijn als volgt uitgewerkt. - Kennis van, inzicht in en kritische reflectie op vraagstukken die zich voordoen op het gebied van de psychologie,

in het bijzonder de psychologie van arbeid, personeel en organisatie, gezondheid en ziekte, psychopathologie en levensloop.

- Kennis van, inzicht in en kritische reflectie op theorieën en hun onderlinge samenhang, in het bijzonder in de arbeids-, personeels- en organisatiepsychologie, gezondheidspsychologie, klinische psychologie en psychologie van de levensloop.

- Competenties met betrekking tot sociaalwetenschappelijke, en in het bijzonder voor de psychologie relevante methoden van gegevensverzameling, gegevensverwerking en onderzoeksopzet.

- Competenties met betrekking tot de methoden van psychologische diagnostiek. - Competenties met betrekking tot interventies in arbeid, personeel en organisatie, gezondheid en ziekte, klinische

psychologie, levensloop, onderzoek en ontwikkeling. - Kennis van en vaardigheden in het zelfstandig samenstellen van rapportages, gebaseerd op eigen onderzoek,

praktijkbeoefening of literatuurstudie. - Op de hoogte zijn van de beroepsethische regels voor psychologen.

Eindtermen van de bacheloropleiding

Eindtermen worden beschreven om zo goed mogelijk vast te leggen wat u aan kennis, inzicht en vaardigheden (of competenties) hebt opgedaan als u de opleiding hebt afgerond.

- Kennis van de algemene psychologie en haar deelgebieden, alsmede kennis over de globale historische en filosofische achtergronden en grondslagen van het vak en in het bijzonder van de arbeids- en organisatiepsychologie, gezondheidspsychologie, klinische psychologie en levenslooppsychologie.

- Kennis van, inzicht in en kritische reflectie op vraagstukken in de toepassingsgebieden van de psychologie, namelijk arbeid en organisatie, gezondheid en ziekte, diagnostiek en therapie bij psychopathologie.

- Competentie met betrekking tot sociaalwetenschappelijke, en in het bijzonder voor de psychologie relevante methoden van gegevensverzameling, gegevensverwerking en onderzoeksopzet voor het uitvoeren van eenvoudig psychologisch onderzoek. In staat zijn om psychologisch onderzoek en vakliteratuur van gemiddeld niveau te begrijpen en te beoordelen.

21- Competentie met betrekking tot het opzetten, uitvoeren, evalueren en rapporteren van een eenvoudige

psychodiagnostische analyse.- Competentie met betrekking tot het opzetten, uitvoeren, evalueren en rapporteren van een eenvoudige

psychologische interventie.- Kennis en vaardigheden voor het zelfstandig samenstellen van rapportages, gebaseerd op onderzoek,

praktijkbeoefening of literatuurstudie op eenvoudig niveau.- Op de hoogte zijn van de beroepsethische regels voor psychologen. - Het beschikken over voldoende competenties op (een) deelgebied(en) om toegelaten te kunnen worden tot een

masteropleiding in de psychologie en om een beroep te kunnen uitoefenen op een terrein waar bachelors in de psychologie werkzaam kunnen zijn.

Eindtermen van de masteropleiding

- Competentie om vraagstukken uit het deelgebied van de psychologie dat het masterprogramma beslaat, te weten: de arbeids-, personeels- en organisatiepsychologie, de gezondheidspsychologie, de klinische psychologie of de levenslooppsychologie te analyseren en te conceptualiseren, en daarover mondeling voor vakgenoten en schriftelijk in vaktijdschriften te rapporteren.

- Competentie om psychologisch onderzoek op het deelgebied op te zetten, uit te voeren, en te verslaan en om psychologisch onderzoek en vakliteratuur van hoog niveau op het deelgebied te begrijpen en te beoordelen.

- Competentie om te kunnen voldoen aan de eisen die gesteld zijn aan de Basisaantekening Psychodiagnostiek. - Competentie om zelfstandig een psychologische interventie (op individueel-, groeps- of organisatieniveau) op te

zetten, uit te voeren en te evalueren. - Competentie om toegelaten te kunnen worden tot een onderzoekersopleiding in de psychologie, om een beroep

te kunnen uitoefenen op het terrein waarop psychologen werkzaam zijn en om toegelaten te kunnen worden tot postacademische beroepsopleidingen in de psychologie.

Structuur van de opleiding

OpbouwDe propedeuse kent een algemene, inleidende aanpak. Deze maakt integraal deel uit van de bacheloropleiding. Het postpropedeutisch deel van de bacheloropleiding zorgt voor een verdieping van kennis en inzicht en voor het verwerven van diagnostische, onderzoeks- en interventiecompetenties op eenvoudig niveau. De bacheloropleiding wordt afgesloten met een bachelorthesis. Het bachelorgetuigschrift is een vereiste voor de toelating tot de masteropleiding Psychologie. De masteropleiding Psychologie biedt een verdere verdieping en een integratie van de competenties. De integratie van de competenties komt terug in de stage en de afstudeerscriptie.

Vrije ruimteDe bacheloropleiding Psychologie heeft een vrije ruimte van 5 modulen: deze cursussen kunt u kiezen uit de nog niet bestudeerde psychologiecursussen, maar ook uit het cursusaanbod van de andere opleidingen van de Open Universiteit of via aanschuifonderwijs. Bachelorstudenten mogen in de vrije ruimte geen cursussen opnemen uit de (aansluitende) masteropleiding. Als u vrijstelling heeft aangevraagd, zal dikwijls de vrije ruimte geheel of gedeeltelijk zijn vrijgesteld. De masteropleidingen hebben geen vrije ruimte.

Aanbevolen volgorde van cursussenDe opleiding heeft een duidelijke opbouw. De volgorde van de cursussen in het opleidingsschema is een aanbevolen volgorde. De cursussen sluiten op deze manier qua inhoud en niveau op elkaar aan. De ontwikkeling van competenties in het doen van wetenschappelijk onderzoek, in het verrichten van psychologische diagnoses en in het kunnen plannen en uitvoeren van psychologische interventies loopt als een rode draad door het opleidingsschema. Het opleidingschema geeft de meest logische volgorde aan van het bestuderen van de cursussen. Let bij het bestellen van cursussen op de tentamenvorm, de tentamendata en de mogelijke begeleidingsbijeenkomsten. Informatie over de bijeenkomsten treft u aan op Studieaanbod en, na inschrijving, op de desbetreffende cursussite.

22Opleidingsschema bacheloropleiding Psychologie 2012-2013(legenda blz. 26)

Code Titel Modulen Studiepunten Begeleiding Tentamenvorm Tentamendata sept.’12-aug.’13

Propedeuse S48112 Inleiding in de psychologie 2 8,6 groepsbijeen- CBI (mc) volgens afspraak komsten alle studiecentra

S09241 Sociale psychologie 1 4,3 standaard CBI (mc) volgens afspraak

S23222 Klinische psychologie 1: persoonlijkheids- 2 8,6 standaard CBI (mc) volgens afspraak theorieën en psychopathologie

S13131 Onderzoekspracticum kwantitatieve 1 4,3 groepsbijeen- schriftelijk (mc) + 28-1, 24-6 en 26-8 data-analyse** komsten per regio bijzondere verplichting S11131 Inleiding in de arbeids- en 1 4,3 standaard CBI (mc) volgens afspraak organisatiepsychologie

S60331 Inleiding in de gezondheidspsychologie 1 4,3 standaard CBI (mc) volgens afspraak

S10121 Ontwikkelingspsychologie 1 4,3 standaard CBI (mc) volgens afspraak

S08121 Geschiedenis van de psychologie 1 4,3 standaard schriftelijk (mc) 29-1, 9-4 en 27-8

S49111 Biologische grondslagen: cognitie 1 4,3 standaard CBI (mc) volgens afspraak S05271 Onderzoekspracticum psychologisch 1 4,3 groepsbijeen- opdracht volgens afspraak experiment** komsten per regio

S25211 Inleiding in de neuropsychologie en 1 4,3 standaard CBI (mc) volgens afspraak psychofarmacologie S22241 Onderzoekspracticum literatuurstudie** 1 4,3 individueel opdracht volgens afspraak

Totaal af te ronden propedeuse 14 60,2 Postpropedeuse Verplicht deel

S36111 Biologische grondslagen: evolutionaire 1 4,3 standaard CBI (mc) volgens afspraak psychologie

S37211 Grondslagen van de psychologie: filosofie 1 4,3 standaard CBI (mc) + opdracht volgens afspraak

S24221 Onderzoekspracticum nonparametrische 1 4,3 groepsbijeen- schriftelijk (mc) 28-1, 24-6 en 26-8 data-analyse komsten per regio

S31211 Onderzoekspracticum observatie 1 4,3 standaard schriftelijk (mc + ov) 13-11, 9-4 en 27-8 en interview

S34211 Cultuurpsychologie 1 4,3 standaard schriftelijk (mc) 28-1, 24-6 en 26-8

S16212 Gespreksvoering 2 8,6 practicum (v) CBI (mc) + volgens afspraak practicum (v) + opdracht

S20221 Test- en toetstheorie 1 4,3 standaard CBI (mc) volgens afspraak

S04241 Onderzoekspracticum psychologisch survey 1 4,3 groepsbijeen- opdracht volgens afspraak komsten per regio S26222 Psychologie van arbeid en gezondheid 2 8,6 standaard CBI (mc) volgens afspraak

S61321 Klinische gespreksvoering 1 4,3 practicum (v) practicum (v) + volgens afspraak opdracht S14331 Selectiepsychologie: selectie en assessment 1 4,3 standaard CBI (mc) volgens afspraak Totaal af te ronden verplicht deel 13 55,9 postpropedeuse

23

Code Titel Modulen Studiepunten Begeleiding Tentamenvorm Tentamendata sept.’12-aug.’13

Postpropedeuse Gebonden keuze: 6 modulen kiezen uit 10. Houd bij uw gebonden keuze rekening met uw toekomstige mastervariant.*

S28211 Organisatiepsychologie** 1 4,3 standaard schriftelijk (mc) 9-4, 25-6 en 27-8 S29211 Personeelsmanagement** 1 4,3 standaard schriftelijk (mc) 8-4, 24-6 en 26-8 S06231 Ergonomie 1 4,3 standaard opdracht volgens afspraak

S07231 Arbeidspsychologie en –sociologie 1 4,3 standaard schriftelijk (mc) 13-11, 9-4 en 27-8

S22321 Leren en trainen in organisaties 1 4,3 standaard opdracht volgens afspraak

S28311 Inleiding in conflicthantering en mediation 1 4,3 practicum (v) schriftelijk (ov) + 28-1, 24-6 en 26-8 practicum (v)

S32331 Klinische psychologie 2: 1 4,3 standaard CBI (mc) volgens afspraak diagnostiek en therapie

S33331 Seksuologie 1 4,3 landelijke CBI (mc) volgens afspraak studiedag (v)

S47311 Adolescentie: een klinische en 1 4,3 standaard CBI (mc) volgens afspraak gezondheidspsychologische benadering

S36311 Gezondheidsgedrag: interactie tussen 1 4,3 standaard schriftelijk (mc) 29-1, 9-4 en 27-8 individu en omgeving Totaal af te ronden gebonden keuze 6 25,8 postpropedeuse

Vrije ruimte 5 21,5

Bachelor Eindopdracht

S50317 Bachelorthesis 4 17,2 (virtuele) groeps- opdracht volgens afspraak bijeenkomsten (v)

Totaal af te ronden in bacheloropleiding 42 180,6

* In de masteropleiding gelden ingangseisen voor de cursussen Psychodiagnostiek. Hiervoor verwijzen wij u naar de uitvoeringsregeling 2012-2013, blz. 72.www.ou.nl/documenten** Per 1-1-2013 beschikbaar.

24Opleidingsschema masteropleiding Psychologie 2012-2013(legenda blz. 26)

Code Titel Modulen Studiepunten Begeleidingsvorm Tentamenvorm Tentamendata sept.’12-aug.’13

Variant Arbeids- en organisatiepsychologie S72311 Psychodiagnostiek in de arbeids- en 1 4,3 practicum (v) CBI (mc) + practicum (v) volgens afspraak organisatiepsychologie + opdracht

S27311 Coachen van managers 1 4,3 standaard opdracht volgens afspraak

S30211 Groepen in organisaties 1 4,3 standaard CBI (mc) volgens afspraak

S63321 Interventies bij organisatieverandering 1 4,3 standaard opdracht volgens afspraak

Eindopdracht

S54317 Stage arbeids- en organisatiepsychologie 4 17,2 individueel opdracht volgens afspraak

S71332 Onderzoekspracticum scriptieplan 2 8,6 individueel opdracht volgens afspraak

S57337 Empirisch afstudeeronderzoek: 4 17,2 individueel opdracht volgens afspraak scriptie arbeids- en organisatiepsychologie

Totaal af te ronden in masteropleiding 14 60,2

Variant Gezondheidspsychologie S73311 Psychodiagnostiek in de 1 4,3 practicum (v) CBI (mc) + practicum (v) volgens afspraak gezondheidspsychologie + opdracht

S64332 Gezondheidspsychologische interventies 2 8,6 standaard opdracht volgens afspraak

S76311 Adaptatie en gedragsverandering bij 1 4,3 standaard schriftelijk (ov) + 30-1, 10-4 en 26-6 chronisch zieken bijzondere verplichting

Eindopdracht

S55317 Stage gezondheidspsychologie 4 17,2 individueel opdracht volgens afspraak

S71332 Onderzoekspracticum scriptieplan 2 8,6 individueel opdracht volgens afspraak

S58337 Empirisch afstudeeronderzoek: scriptie 4 17,2 individueel opdracht volgens afspraak gezondheidspsychologie

Totaal af te ronden in masteropleiding 14 60,2

Variant Klinische psychologie

S74311 Psychodiagnostiek in de klinische psychologie 1 4,3 practicum (v) CBI (mc) + practicum (v) volgens afspraak + opdracht S67321 Klinische psychologie 3: de ambulante praktijk 1 4,3 standaard CBI (mc) volgens afspraak

S45311 Psychogerontologie 1 4,3 standaard CBI (mc) + opdracht volgens afspraak

S43311 E-mental health-interventies 1 4,3 standaard schriftelijk (mc) 14-11, 30-1 en 26-6

Eindopdracht

S56317 Stage klinische psychologie 4 17,2 individueel opdracht volgens afspraak

S71332 Onderzoekspracticum scriptieplan 2 8,6 individueel opdracht volgens afspraak

S59317 Empirisch afstudeeronderzoek: 4 17,2 individueel opdracht volgens afspraak scriptie klinische psychologie

Totaal af te ronden in masteropleiding 14 60,2

25

Variant Levenslooppsychologie

S75311 Psychodiagnostiek in de 1 4,3 practicum (v) CBI (mc) + practicum (v) volgens afspraak levenslooppsychologie*** + opdracht S48311 Levenslooppsychologie 1 4,3 standaard schriftelijk (mc) 29-1, 9-4 en 25-6 S49311 Coaching: een psychologisch perspectief 1 4,3 standaard schriftelijk (mc) 30-1, 10-4 en 26-6 S45311 Psychogerontologie 1 4,3 standaard CBI (mc) + opdracht volgens afspraak

Eindopdracht

S52317 Stage levenslooppsychologie 4 17,2 individueel opdracht volgens afspraak

S71332 Onderzoekspracticum scriptieplan 2 8,6 individueel opdracht volgens afspraak S60317 Empirisch afstudeeronderzoek: 4 17,2 individueel opdracht volgens afspraak scriptie levenslooppsychologie

Totaal af te ronden in masteropleiding 14 60,2

Code Titel Modulen Studiepunten Begeleidingsvorm Tentamenvorm Tentamendata sept.’12-aug.’13

*** Inschrijving is in studiejaar 2012 - 2013 niet mogelijk. U kunt een keuze maken uit de cursussen Psychodiagnostiek in de A&O-psychologie, Psychodiagnostiek in de gezondheidspsychologie of Psychodiagnostiek in de klinische psychologie.

Laatste tentamendata uitlopende cursussen psychologie 2012-2013

S13121 Onderzoekspracticum kwantitatieve 1 4,3 groepsbijeenkomsten schriftelijk (mc) + 28-1, 24-6 en 26,8 data-analyse per regio bijzondere verplichting

S05261 Onderzoekspracticum psychologisch 1 4,3 groepsbijeenkomsten opdracht 31-1-2014 experiment per regio

S22231 Onderzoekspracticum 1 4,3 individueel opdracht 31-1-2014 literatuurstudie

S02232 Personeelsmanagement 2 8,6 standaard CBI (mc) 31-1-2014

S33321 Inleiding in de seksuologie 1 4,3 landelijke CBI (mc) 31-1-2014 studiedag

S64322 Gezondheidspsychologische 2 8,6 standaard opdracht 31-8-2013 interverventies

S71322 Onderzoekspracticum 2 8,6 individueel opdracht 31-8-2014 scriptieplan

Code Titel Modulen Studiepunten Begeleidingsvorm Tentamenvorm Tentamendata sept.’12-aug.’13

26Legenda opleidingsschema’s

Begeleidingsvorm

standaardDeze vorm van begeleiding wordt geboden bij iedere cursus en houdt in: telefonisch spreekuur, contact via e- mail, discussiegroep op de cursussite.

groepsbijeenkomsten- alle studiecentra Er worden in principe groepsbijeenkomsten

georganiseerd in vrijwel alle studiecentra.- per regio Er worden groepsbijeenkomsten georganiseerd in een

beperkt aantal studiecentra, de regioindeling kan per opleiding of per cursus verschillen.

- virtueel Er worden online groepsbijeenkomsten georganiseerd.

practicum (v)Bij het practicum worden bijeenkomsten georganiseerd met verplichte deelname.

(v)Verplichte deelname

landelijke studiedagEr wordt een studiedag georganiseerd ergens in Nederland. Soms is deelname verplicht (v)

individueelIn overleg wordt bepaald op welke manier begeleiding plaatsvindt, o.a. bij stage, scriptie.

Tentamenvorm

schriftelijkRegulier schriftelijk tentamen, bestaande uit meerkeuzevragen (mc) en/of open vragen (ov).

CBIComputergebaseerde individuele tentamens: deze vinden plaats op een door u gekozen moment tijdens een van de tentamensessies in het studiecentrum.

CBGComputergebaseerde groepstentamens: deze vinden plaats op vastgestelde dagen tijdens vastgestelde tentamenperioden.

opdrachtEen opdracht kan bestaan uit een werkstuk, een verslag, een referaat, een scriptiepresentatie en eindgesprek of anderszins.

bijzondere verplichtingEen verplichting die men moet afronden voordat een certificaat kan worden verzilverd, bijvoorbeeld deelname aan onderzoek.

practicumEr zijn twee practicumvormen; individueel met gebruik van bepaalde software of in groepsverband met verplichte bijeenkomsten.

Tentamendata

dataVoor regulier schriftelijke tentamens liggen de data vast; het is niet mogelijk hiervan af te wijken.

volgens afspraakHet afleggen van tentamens en het inleveren van opdrachten verloopt volgens afspraak; u kunt de tentamendata in principe zelf bepalen.

27Vrijstelling voor de bacheloropleiding of toelating tot de masteropleidingHeeft u in het verleden een hbo- of wo-opleiding afgerond en wilt u de bacheloropleiding psychologie volgen dan kunt u in aanmerking komen voor vrijstelling. Sommige opleidingsonderdelen, zoals de bachelorthesis, en in de masteropleiding de stage en de afstudeerscriptie, zijn van vrijstelling uitgesloten. De vrijstelling kan gegeven worden voor verplichte cursussen, maar ook voor bijvoorbeeld de vrije ruimte.

Rechtstreekse toelating tot de masteropleidingStudenten met een afgeronde wo-bacheloropleiding psychologie van de Open Universiteit worden rechtstreeks toegelaten tot de masteropleiding. Heeft u psychologie gestudeerd aan een andere Nederlandse universiteit dan dient u toelating aan te vragen. Bij ‘niet-psychologie’- opleidingen én alle hbo-opleidingen of bacheloropleidingen geeft de faculteit Psychologie nooit rechtstreeks toelating tot de master.

Toelating via een schakelprogrammaStudenten met een (gedeeltelijk) afgeronde wetenschappelijke opleiding in de psychologie kunnen in aanmerking komen voor een individueel schakelprogramma. U krijgt geen bachelorgetuigschrift bij het voltooien van een schakelprogramma. Na voltooiing van het schakelprogramma bent u rechtstreeks toegelaten tot de masteropleiding.

Vrijstelling/toelating aanvragenEen verzoek tot vrijstelling voor de bacheloropleiding (of toelating tot de masteropleiding) moet schriftelijk worden gedaan. Alleen aan een officiële, persoonlijke beschikking van de Commissie voor de examens (met betrekking tot vrijstelling of toelating) kunt u rechten ontlenen. Het formulier kunt u downloaden via www.ou.nl/vrijstelling. Hier treft u ook de overige informatie aan die relevant is voor het aanvragen van een vrijstelling.Let op: voor de opleiding hbo (toegepaste) psychologie en hbo psychodiagnostisch werk bestaat een verkort bachelorprogramma dat standaardvrijstellingen oplevert.

Verwante opleiding hbo Creatieve therapie, Culturele en maatschappelijke vorming, Maatschappelijk werk en dienstverlening, Godsdienst-pastoraal werk, Opleidingskunde, Pedagogiek, Personeel en arbeid/Personeel en organisatie, Verpleegkunde, Personeelsmanagement, Sociaal pedagogische hulpverlening, Social work, Bewegingsagogie/psychomotorische therapie, Ergotherapie, Fysiotherapie, Logopedie, Oefentherapie Cesar, Oefentherapie Mensendieck

Verwante opleiding woPedagogische wetenschappen, Sociologie, Algemene sociale wetenschappen, Antropologie, Gedrag en samenleving, Personeelswetenschappen, Geneeskunde, Algemene gezondheidswetenschappen, Humanistiek

Niet verwante opleiding hboHeao, Informatica

Niet verwante opleiding woEconomie, Bedrijfskunde, Letteren

Vlaamse opleidingenVerwant hbo: (sho) gegradueerde maatschappelijk assistent (korte type, volledig leerplan), gegradueerde orthopedagogie (kt vl), gegradueerde gezinswetenschapper (korte type, sociaal leerplan), gegradueerde sociale readaptatiewetenschapper (kt, sp)

Staat uw opleiding er niet bij, kijk naar de website van de faculteit Psychologie voor het meest actuele overzicht. www.ou.nl/psychologie

28Verkort bachelorprogramma hbo (toegepaste) psychologieStudenten die de opleiding hbo (toegepaste) psychologie of hbo psychodiagnostisch werk hebben afgerond kunnen gebruikmaken van een verkort bachelorprogramma. Na het afronden van het verkort bachelorprogramma van 15 modulen (inclusief de Bachelorthesis), wordt men toegelaten tot de masteropleiding.

Het programma bestaat uit drie delen:

Deel 1S13131 Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyseS49111 Biologische grondslagen: cognitieS05271 Onderzoekspracticum psychologisch experimentS25211 Inleiding in de neuropsychologie en psychofarmacologieS37211 Grondslagen van de psychologie: filosofieS04241 Onderzoekspracticum psychologisch surveyS61321 Klinische gespreksvoeringS14331 Selectiepsychologie: selectie en assessment

Deel 2Na het afronden van deel 1 kiest u 3 modulen uit het gebonden keuzeblok waarbij u alvast rekening houdt met de ingangseisen van de cursus Psychodiagnostiek in de masteropleiding:

Voor de variant Arbeids- en organisatiepsychologieTen minste 3 modulen afgerond uit de volgende 6:S28211 OrganisatiepsychologieS29211 PersoneelsmanagementS06231 ErgonomieS07231 Arbeidspsychologie en -sociologieS22321 Leren en trainen in organisatiesS28311 Inleiding in conflicthantering en mediation

Voor de variant GezondheidspsychologieTen minste 3 modulen afgerond uit de volgende 6:S47311 Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benaderingS32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapieS33331 SeksuologieS36311 Gezondheidsgedrag: interactie tussen individu en omgevingS28311 Inleiding conflicthantering en mediationS06231 Ergonomie

Voor de variant Klinische psychologieU dient de volgende 3 modulen afgerond te hebben:S32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapieS33331 SeksuologieS47311 Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering

Voor de variant LevenslooppsychologieTen minste 3 modulen afgerond uit de volgende 5:S47311 Adolescentie: een klinische en gezondheidspychologische benaderingS33331 SeksuologieS32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapieS28311 Inleiding conflicthantering en mediationS36111 Biologische grondslagen: evolutionaire psychologie

29Deel 3Ten slotte rondt u de bacheloropleiding af met de cursus: S50317 Bachelorthesis

Studenten die in 2010-2011 zijn gestart met het oude schakelprogramma voor hbo toegepaste psychologie kunnen gebruikmaken van een individuele overgangsregeling. Let op: deze regeling geldt slechts indien u een officiële beschikking kunt overleggen waarin uw schakelprogramma is vastgelegd.

30Vrijstellingsprofielen psychologie 2012-2013

Code Titel Modulen/ hbo hbo verwant wo verwant hbo niet verwant wo niet verwant EC punten psychologie

Propedeuse S48112 Inleiding in de psychologie 2 / 8,6 2 S09241 Sociale psychologie 1 / 4,3 1 1 1

S23222 Klinische psychologie 1: persoonlijkheids- 2 / 8,6 2 theorieën en psychopathologie

S13131 Onderzoekspracticum kwantitatieve 1 / 4,3 data-analyse S11131 Inleiding in de arbeids- en 1 / 4,3 1 1* 1* 1* 1* organisatiepsychologie

S60331 Inleiding in de gezondheidspsychologie 1 / 4,3 1 1* 1* 1* 1*

S10121 Ontwikkelingspsychologie 1 / 4,3 1 1 1

S08121 Geschiedenis van de psychologie 1 / 4,3 1 1 1

S49111 Biologische grondslagen: cognitie 1 / 4,3 S05271 Onderzoekspracticum psychologisch 1 / 4,3 experiment

S25211 Inleiding in de neuropsychologie en 1 / 4,3 psychofarmacologie S22241 Onderzoekspracticum literatuurstudie 1 / 4,3 1 1

Totaal vrijstelling 14 / 60,2 10 4 5 1 1 Postpropedeuse Verplicht deel

S36111 Biologische grondslagen: evolutionaire 1 / 4,3 1 psychologie

S37211 Grondslagen van de psychologie: filosofie 1 / 4,3 1

S24221 Onderzoekspracticum nonparametrische 1 / 4,3 1 1 1 data-analyse

S31211 Onderzoekspracticum observatie 1 / 4,3 1 1 1 en interview

S34211 Cultuurpsychologie 1 / 4,3 1 1 1

S16212 Gespreksvoering 2 / 8,6 2 2 2 S20221 Test- en toetstheorie 1 / 4,3 1

S04241 Onderzoekspracticum psychologisch survey 1 / 4,3 S26222 Psychologie van arbeid en gezondheid 2 / 8,6 2

S61321 Klinische gespreksvoering 1 / 4,3 S14331 Selectiepsychologie: selectie en assessment 1 / 4,3 Totaal vrijstelling 13 / 55,9 9 5 6 0 0

postpropedeuse

* Kies één van de twee cursussen. HBO (toegepaste) psychologie krijgt vrijstelling voor de cursussen Inleiding in de arbeids- en organisatiepsychologie en Inleiding in de gezondheidspsychologie, overige opleidingen moeten een keuze maken.

31

Code Titel Modulen/ hbo hbo verwant wo verwant hbo niet verwant wo niet verwant EC punten psychologie

Postpropedeuse Gebonden keuze: 6 modulen kiezen uit 10** 3 kiezen uit 10 3 kiezen uit 10 3 kiezen uit 10 5 kiezen uit 10 5 kiezen uit 10 S28211 Organisatiepsychologie 1 / 4,3

S29211 Personeelsmanagement 1 / 4,3 S06231 Ergonomie 1 / 4,3

S07231 Arbeidspsychologie en –sociologie 1 / 4,3

S22321 Leren en trainen in organisaties 1 / 4,3

S28311 Inleiding in conflicthantering en mediation 1 / 4,3 S32331 Klinische psychologie 2: 1 / 4,3 diagnostiek en therapie

S33331 Seksuologie 1 / 4,3 S47311 Adolescentie: een klinische en 1 / 4,3 gezondheidspsychologische benadering

S36311 Gezondheidsgedrag: interactie tussen 1 / 4,3 individu en omgeving Totaal vrijstelling 6 / 25,8 3 3 3 1 1 Vrije ruimte 5 / 21,5 5 5 5 5 5 Bachelor Eindopdracht

S50317 Bachelorthesis 4 / 17,2 Totaal vrijstelling in bacheloropleiding 42 / 180,6 27 17 19 7 7

** In de masteropleiding gelden ingangseisen voor de cursussen Psychodiagnostiek. Hiervoor verwijzen wij u naar de uitvoeringsregeling 2012-2013.www.ou.nl/documenten

Meer informatie over verwante/niet verwante opleidingen: www.ou.nl/vrijstellingen

32Open BachelorprogrammaHet is bij de Open Universiteit mogelijk een open bachelorprogramma te volgen. Een open bachelorprogramma heeft als kenmerk dat de leerstof van ten minste twee faculteiten gecombineerd wordt. Zo kunt u cursussen van bijvoorbeeld de faculteiten Psychologie en Cultuurwetenschappen inbrengen in de Open Bachelor. Hetzelfde geldt uiteraard voor combinaties van Milieuwetenschappen en Rechtswetenschappen, Informatica en Managementwetenschappen, enzovoorts.

Naast nieuwe studenten die op deze wijze een eigen breed bachelorprogramma kunnen samenstellen is de Open Bachelor ook bedoeld voor studenten die al (gedeeltelijk) een academische opleiding hebben gevolgd. Deze studenten kunnen in het verbredingpakket en/of de vrije ruimte eerder behaalde studiepunten inbrengen. Voorwaarde hiervoor is dat de behaalde vakken een eenheid dienen te vormen en dat het om onderwijs van academisch niveau gaat.www.ou.nl/openbachelor

Civiel effectHet civiel effect van een open bachelorprogramma in de psychologie is niet gelijk aan een afgeronde brede bacheloropleiding in de psychologie. Met een open bachelorprogramma in de psychologie kunt u alleen via een schakelprogramma toegelaten worden tot een van de varianten in de masteropleiding psychologie. Doorgaans studeert men na het open bachelorprogramma verder in het open masterprogramma.

Open masterprogramma

Met een open bachelorprogramma in de psychologie kunt u bij de facultaire toetsingscommissie toelating vragen tot een individueel samengesteld open masterprogramma in de psychologie. Ook hier is het civiel effect niet gelijk aan de masteropleiding psychologie.

Facultair programma Cursussen van de faculteit Psychologie 116,1 studiepunten

Verbredingpakket Cursussen van een of meer andere faculteiten 43 studiepunten

Vrije ruimte Vrij in te vullen 21,5 studiepunten Totaal 180,6 studiepunten

33Basisaantekening PsychodiagnostiekIn dit hoofdstuk over de Basisaantekening Psychodiagnostiek informeren wij u over de landelijke beroepsvereniging die de Basisaantekening Psychodiagnostiek heeft ingesteld, leest u wat psychodiagnostiek inhoudt, welke eisen er zijn om in aanmerking te kunnen komen voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek, wie de Basisaantekening Psychodiagnostiek aan afgestudeerde psychologen mag afgeven en op welke wijze u de Basisaantekening Psychodiagnostiek kunt aanvragen. Na het lezen van dit hoofdstuk bent u bekend met de eisen die gelden om in aanmerking te kunnen komen voor het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek en heeft u voldoende informatie om een aanvraag in te kunnen dienen.

Het Nederlands Instituut van Psychologen

De landelijke beroepsvereniging van psychologen wordt gevormd door het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP). Dit instituut hanteert een strenge eis om lid te kunnen worden van de beroepsvereniging. Elk lid dient op academisch niveau afgestudeerd te zijn in de psychologie. Verder heeft het NIP een aparte studentensectie (SPS-NIP) om aankomend psychologen te informeren over de beroepsgroep en de diverse mogelijkheden binnen de beroepsgroep, bijvoorbeeld op het gebied van nascholing. Alle informatie over het NIP kunt u vinden op hun website www.psynip.nlDe faculteit Psychologie is door het NIP gemandateerd om direct na het behalen van de Masteropleiding de basisaantekeningen Psychodiagnostiek af te geven aan psychologen van de Open Universiteit.

Wat is psychodiagnostiek?

Psychodiagnostiek is een onderzoeksproces dat gericht is op het doen van psychologische uitspraken over personen. Deze uitspraken gaan over een beslissing, een behandeling en/of een advies voor een cliënt. Tot de psychodiagnostiek behoort het psychologische onderzoek, de sociaalpsychologische vaardigheden die vereist zijn bij (intake)gesprekken met de opdrachtgever, de onderzochte en/of andere betrokkenen en de vaardigheden vereist voor rapportage. Psychodiagnostiek kan vergaande gevolgen hebben voor het leven van personen. Daarom is het belangrijk theoretisch en praktisch geschoold te zijn in de psychodiagnostiek. Deze scholing kan zowel plaatsvinden in de gesuperviseerde praktijk als binnen een postdoctorale opleiding. Tegen deze achtergrond is de regeling Basisaantekening Psychodiagnostiek ontworpen. De praktische uitvoering van de regeling is in handen van een aantekeningencommissie van het NIP. Deze commissie voert het overleg met de universiteiten. Met de regeling Basisaantekening Psychodiagnostiek wil de commissie ook bereiken dat de psychodiagnostiek volgens een algemeen geaccepteerd kader wordt onderwezen en dat supervisoren door intervisieactiviteiten de vereiste deskundigheid verwerven. De psychodiagnostiekregeling zal de doelmatigheid van communicatie tussen deskundigen van verschillende velden bevorderen, zodat wederzijdse ervaringen, verkregen met psychodiagnostische methoden en instrumenten, gemakkelijker worden uitgewisseld dan tot nu toe het geval is.

Beperkte zelfstandige betekenis van de Basisaantekening PsychodiagnostiekEr kan in de psychodiagnostiek onderscheid worden gemaakt tussen een ‘algemeen’ en een ‘veldgericht’ gedeelte. Psychodiagnostische methoden en instrumenten hebben algemene kenmerken, maar zijn bovendien afgestemd op de uiteenlopende doelgroepen en vraagstellingen in de verschillende velden van de psychologie. De Basisaantekening Psychodiagnostiek is een prima opstap in de richting van een verdere veldgerichte psychodiagnostische vorming na de masteropleiding. De beperking tot algemene diagnostiek en de relatief geringe tijdsinvestering vormen veelal de onderbouw voor onder andere de registraties tot psycholoog in de verschillende werkvelden. In tegenstelling tot de veldspecifieke diagnostiek, maakt de algemene diagnostiek geen deel uit van de postdoctorale opleidingen die leiden tot de registratie van psycholoog in een specifiek werkveld. In de postdoctorale opleidingen dan wel in specifieke cursussen zal verder gebouwd worden aan de theoretische en praktische vorming van de veldgerichte psychodiagnostiek.

34Eisen voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek

Om in aanmerking te komen voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek moet aan een aantal eisen worden voldaan. Onderstaand treft u een overzicht aan van die eisen met daarbij de onderdelen uit het curriculum Psychologie van de Open Universiteit waarmee aan die eisen kan worden voldaan.

TheorieBasiseis 1 Basis Psychodiagnostiek1. Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie 2. Inleiding in de neuropsychologie en psychofarmacologie 3. Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie 4. Seksuologie5. Selectiepsychologie: selectie en assessment 6. Psychodiagnostiek6

Basiseis 2 Psychometrie en Besliskunde1. Test- en toetstheorie2. Selectiepsychologie: selectie en assessment 3. Psychodiagnostiek6

VaardighedenBasiseis 3 Kennis en vaardigheid met diagnostische instrumenten en werkwijzen1. Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie 2. Inleiding in de neuropsychologie en psychofarmacologie 3. Gespreksvoering en Klinische gespreksvoering 4. Onderzoekspracticum observatie en interview 5. Selectiepsychologie: selectie en assessment6. Psychodiagnostiek6

Basiseis 4 Praktijkvaardigheid met betrekking tot tests, gespreksvoering, observatie en beslissen1. Gespreksvoering en Klinische gespreksvoering2. Psychodiagnostiek6

3. Diagnostiekstage (veldspecifiek deel)

Basiseis 5 Communicatievaardigheden1. Gespreksvoering en Klinische gespreksvoering 2. Psychodiagnostiek6

3. Diagnostiekstage

PraktijkervaringBasiseis 6 Drie casussenStudenten kunnen alleen aan deze eis voldoen via het afronden van de diagnostiekstage. Informatie over de diagnostiekstage staat in het Stageweb op Studienet.

In totaal gaat het om zes basiseisen.

6 De masteropleiding psychologie kent vier cursussen Psychodiagnostiek:Psychodiagnostiek in de arbeids- en organisatiepsychologiePsychodiagnostiek in de gezondheidspsychologiePsychodiagnostiek in de klinische psychologiePsychodiagnostiek in de levenslooppsychologie

35

Kosten

Enkele cursussen (in bovenstaand overzicht gemarkeerd met *) zijn belast met een toeslag voor practicumbijeenkomsten. Het gaat om de cursussen Gespreksvoering, Klinische Gespreksvoering en Psychodiagnostiek.

7A Studenten die de cursus Methoden en technieken 2 (S05211; S05221; S05231; S05241) hebben afgerond, voldoen aan de eis van Onderzoekspracticum observatie en interview.7B Studenten die de cursus S62321 Testpracticum psychodiagnostiek hebben afgerond voldoen aan de eis van Psychodiagnostiek.

Code Cursus

S23222 Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie

S25211 Inleiding in de neuropsychologie en psychofarmacologie

S16212 Gespreksvoering*

S312117A Onderzoekspracticum observatie en interview

S20221 Test- en toetstheorie

S14331 Selectiepsychologie: selectie en assessment Keuze uit: S32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie

S33331 Seksuologie

S61321 Klinische gespreksvoering* Keuze uit:7B S72311 Psychodiagnostiek in de arbeids- en organisatiepsychologie (voor masterstudenten A&O)*

S73311 Psychodiagnostiek in de gezondheidspsychologie (voor masterstudenten Gezondheidspsychologie)*

S74311 Psychodiagnostiek in de klinische psychologie (voor masterstudenten Klinische psychologie)*

S75311 Psychodiagnostiek in de levenslooppsychologie*/**

S54317, S55317, S56317 Diagnostiekstage of S52317

* Studenten die hun getuigschrift niet bij de Open Universiteit hebben behaald, betalen een toeslag van € 150,- voor practicumbijeenkomsten.**Afgestudeerde studenten die bijscholen voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek kiezen S74311 Psychodiagnostiek in de Klinische psychologie. Afgestudeerde studenten die bijscholen voor de GZ-opleiding mogen kiezen uit S73311 Psychodiagnostiek in de Gezondheidspsychologie of S74311 Psychodiagnostiek in de Klinische psychologie.

Verplichte cursussen Basisaantekening Psychodiagnostiek

Hierna ziet u de cursussen die u afgerond moet hebben voor het behalen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek. Indien u geen certificaat heeft behaald voor de genoemde cursussen dient u deze cursussen alsnog af te ronden. Vrijstel-lingen in uw studiepad tellen mee, compensaties niet. Indien in uw studiepad bijvoorbeeld de cursus Beleidsnota’s is ingebracht op de cursus Inleiding in de neuropsychologie en psychofarmacologie, dan zult u deze laatste cursus alsnog moeten afronden om voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek in aanmerking te komen. Let op: indien u afgestu-deerd bent komt u na negen maanden na datum afstuderen niet meer in aanmerking om de Basisaantekening via de Open Universiteit te behalen. U dient dan een aanvraag bij het NIP te doen. De cursussen die ontbreken kunt u afronden via de Open Universiteit, behalve de diagnostiekstage en de casussen.

36Het aanvragen van de Basisaantekening Psychodiagnostiek

Aanvraagprocedure voor afgestudeerde OU studenten

Om de Basisaantekening Psychodiagnostiek te krijgen, moet u afgestudeerd zijn als psycholoog bij de OpenUniversiteit en de certificaten van de genoemde cursussen hebben behaald. Een vrijstelling voor een van dezecursussen wordt alleen erkend als de betreffende cursus terug te vinden is in uw officiële vrijstellingsbeschikking. Omde aanvraag te starten stuurt u direct na uw afstuderen een e-mail naar onze medewerker onderwijszaken,sum@ou.nl, met als onderwerp ‘aanvraag BAPD’. Let op: de aanvraag dient binnen 1 maand na datum afstuderengeregistreerd te zijn om eventuele deficiënties nog weg te kunnen werken. De deficiënties dient u weg te werken binnen negen maanden na datum afstuderen. Na deze negen maanden geeft de Open Universiteit geen Basisaantekening Psychodiagnostiek meer af. Daarna kunt u de Basisaantekening Psychodiagnostiek enkel nog bij het NIP aanvragen.

Aanvraagprocedure voor elders afgestudeerde studenten

Studenten die hun psychologiegetuigschrift bij een andere universiteit in Nederland hebben behaald moeten deBasisaantekening aanvragen bij het NIP. U ontvangt van het NIP een studieadvies waarin de nog af te ronden cursussen van de Open Universiteit genoemd staan. Stuur het studieadvies van het NIP samen met het inschrijfformulier voor de eerste cursus en kopie paspoort naar:

Open Universiteit, faculteit Psychologie,Ambtelijk secretariaat facultaire toetsingscommissiet.a.v. mw. S. MeijerPostbus 29606401 DL Heerlen

37Toelating tot de postdoctorale opleiding tot gezondheidszorgpsycholoogDe Stichting Postdoctorale Opleidingen Nederland (SPON) verzorgt de centrale aanmelding voor de postdoctorale opleiding tot gezondheidszorgpsycholoog8, die door een aantal opleidingsinstituten in Nederland wordt aangeboden. Afhankelijk van de gevolgde vakken in uw vooropleiding voldoet u wel of niet aan de eisen voor aanmelding. Het SPON vraagt bij de aanmelding naar een door uw faculteit van afstuderen ondertekende ‘Verklaring vooropleidingsvakken’, waaruit kan blijken dat u bepaalde deficiënties heeft. Deze deficiënties kunt u wegwerken bij de Open Universiteit. Pas nadat u deze deficiënties heeft weggewerkt, kunt u uw aanmelding bij het SPON vervolgen. U heeft de ‘Verklaring vooropleidingsvakken’ nodig om in aanmerking te kunnen komen voor de sollicitatieprocedure voor een opleidingsplaats. Deze verklaring en aanvullende informatie over de GZ-opleiding kunt u vinden bij www.spon-opleidingen.nl

Verplichte cursussenHierna ziet u een opsomming van de verplichte cursussen van de Open Universiteit die studenten van de Open Universiteit met een voldoende afgerond moeten hebben om voor ondertekening van de ‘Verklaring vooropleidingsvakken’ in aanmerking te komen zónder dat er deficiënties worden genoemd:

Code Cursus

S23222 Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie

S60331 Inleiding in de gezondheidspsychologie

S10121 Ontwikkelingspsychologie of of S47311 Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering

S25211 Inleiding in de neuropsychologie en psychofarmacologie

S16212 Gespreksvoering *

S31211 Onderzoekspracticum observatie en interview

S64322 Gezondheidspsychologische interventies

S32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie

S61321 Klinische gespreksvoering *

S73311 Psychodiagnostiek in de gezondheidspsychologie *, of

S74311 Psychodiagnostiek in de klinische psychologie *, of

S75311 Psychodiagnostiek in de levenslooppsychologie*

S67321 Klinische psychologie 3: de ambulante praktijk

S76311 Adaptatie en gedragsverandering bij chronisch zieken

S54317, S55317, S56317 Stage, bestaande uit diagnostiek, indicatiestelling en behandeling ** of S52317

S57337, S58337, S59317 Empirisch afstudeeronderzoek: scriptie of S60317

* Studenten die hun getuigschrift niet bij de Open Universiteit hebben behaald, betalen een toeslag van € 150,- voor practicumbijeenkomsten.** Alléén diagnostiek en indicatiestelling is niet voldoende. De stage moet hebben plaatsgevonden in een klinische setting en u moet aanvullend ten minste 104 uur betrokken zijn geweest bij ‘behandeling’.

Keuze uit:

8 De titel gezondheidszorgpsycholoog is door de overheid vastgelegd in de Wet Beroepen in de individuele Gezondheidszorg (BIG).

38Kosten en aanvraagprocedure

Naast de cursuskosten betaalt u aanvraagkosten. Studenten die NIET bij de Open Universiteit zijn afgestudeerd betalen € 150,- voor een aanvraag. Studenten die afgestudeerd zijn aan de Open Universiteit betalen tot 1 jaar na het behalen van hun mastergetuigschrift niets, daarna wordt alsnog € 150,- in rekening gebracht. Wij raden elke OU-student aan om de aanvraag direct na het afstuderen in te dienen.

Aanvraagprocedure voor studenten van de Open UniversiteitAfgestudeerde studenten van de Open Universiteit sturen een e-mail naar sum@ou.nl met als onderwerpregel ‘Toelating GZ’. De facultaire toetsingscommissie bepaalt of u voldoet aan de toelatingseisen die de GZopleiding stelt. Na het wegwerken van eventuele deficiënties wordt de ‘Verklaring vooropleidingsvakken’ door de faculteit Psychologie afgegeven. Als u deficiënties op een andere manier gaat wegwerken, wordt uw ‘Verklaring vooropleidingsvakken’ ondertekend met vermelding van die deficiënties. Overleg in dit geval altijd vóóraf met het SPON.

Aanvraagprocedure voor elders afgestudeerde studentenStudenten die hun getuigschrift psychologie, pedagogische wetenschappen of gezondheidswetenschappen (studierichting GGK) bij een andere universiteit in Nederland hebben behaald, dienen bij de universiteit waar het getuigschrift is behaald de ‘Verklaring vooropleidingsvakken’ te laten ondertekenen. De ‘Verklaring vooropleidings-vakken’ moet altijd vóórafgaand aan een verzoek tot toelating ondertekend worden. Deze verklaring overlegt u bij het SPON. Het SPON is geautoriseerd om werkervaring en andere opleidingen in de beoordeling mee te nemen. Als er daarna nog deficiënties overblijven en u besluit om die deficiënties weg te werken via de Open Universiteit, dan kunt u bij de faculteit Psychologie een schriftelijk verzoek indienen dat het volgende omvat:- de ondertekende ‘Verklaring vooropleidingsvakken’ met daarop aangegeven de deficiënties- een gewaarmerkte kopie van uw doctoraal- of bachelor- en mastergetuigschrift- gewaarmerkte cijferlijsten van het bachelor- en masterprogramma of het propedeuse- en doctoraalprogramma- relevante studiegidsbeschrijvingen- relevante afspraken die met het SPON gemaakt zijn.De facultaire toetsingscommissie bepaalt aansluitend welke cursussen u nog moet afronden om aan de gestelde eisen te voldoen. Let op: het is niet nodig dat u een vrijstelling gaat aanvragen, u gaat namelijk geen volledige opleiding bij de Open Universiteit afronden.

U stuurt uw gegevens naar:Open Universiteit, faculteit Psychologie,Ambtelijk secretariaat facultaire toetsingscommissiet.a.v. mw. S. MeijerPostbus 29606401 DL Heerlen

Na ontvangst van uw aanvraag en betaling krijgt u een overzicht van de nog af te ronden cursussen.

39CursusbeschrijvingenDe cursusbeschrijvingen zijn gerangschikt volgens de oplei-dingsschema’s. De meest actuele cursusinformatie vindt u op de website. Bij elke cursusbeschrijving in deze gids staat het webadres dat direct toegang geeft tot deze informatie.

Bacheloropleiding Psychologie Inleiding in de psychologie

Cursuscode: S48112Studielast: 2 modulen

Wat is psychologie? Dat is de centrale vraag in deze cursus. Het antwoord daarop is niet eenvoudig. Maar, in het alge-meen richt de psychologie zich op bestudering van cogni-tieve en motivationele functies, en gedragsvariabelen die mens en dier vertonen in verhouding tot zichzelf en hun fysieke en sociale omgeving. In de praktijk betekent dit dat een psycholoog voornamelijk bezig is met het verklaren van gedrag, gevoelens en gedachten.

Om dergelijke zaken op een verantwoorde manier te kun-nen verklaren moet u over bepaalde psychologische basis-kennis beschikken. Het voornaamste doel van deze cursus is om u die basiskennis bij te brengen. Zo leert u onder andere over de biologische grondslagen van de psycholo-gie: wat is de invloed van de evolutie op ons gedrag? Hoe werkt ons zenuwstelsel? Hoe werkt de chemische huis-houding van onze hersenen? Het antwoord op dergelijke vragen biedt u bijvoorbeeld inzicht in drijfveren en emo-ties van de mens, maar ook in de werking van bepaalde medicijnen en drugs.Vele vormen van gedrag komen ook tot stand door leer-processen. Vaardigheden zoals het spreken van taal of fiet-sen, maar ook zaken als de voorkeur of afkeer van voedsel zijn veelal aangeleerd. Ook leert u hoe mensen de wereld waarnemen, hoe zij informatie over de wereld onthouden en gebruiken om te redeneren, te beslissen en problemen op te lossen. En, natuurlijk leert u hoe menselijk gedrag verandert gedurende de levensloop. Een baby verschilt radicaal van een volwassene, zowel qua vaardigheden als persoonlijkheid. Ook daarover gaat deze cursus.Tot slot mag het duidelijk zijn dat gedrag niet in isolatie plaatsvindt. Het individu staat niet op zichzelf, maar in een sociale en culturele context. Mensen reageren anders wanneer ze in een groep zijn dan wanneer ze alleen zijn en menselijk gedrag verschilt van situatie tot situatie. Sociale invloeden zorgen er bijvoorbeeld voor dat mensen in ver-schillende culturen en subculturen afwijkende manieren leren om met elkaar om te gaan, met allerlei misverstan-den tot gevolg. Ook op dat punt wordt een tipje van de sluier opgelicht.

40 Kortom, deze inleiding in de psychologie is een uiterst diverse cursus, die u in vogelvlucht laat zien wat de psy-chologie te bieden heeft. Het is dan ook een boeiende kennismaking voor iedereen die zich interesseert voor het vakgebied.

VoorkennisEr is geen speciale voorkennis vereist.

www.ou.nl/studieaanbod/S48112

Sociale psychologie

Cursuscode: S09241Studielast: 1 module

Buren, collega’s, vrienden, familieleden of uw partner: in het dagelijks leven hebt u vrijwel altijd te maken met an-deren. De sociale psychologie biedt verklaringen voor veel herkenbare gedachten, gevoelens en gedragingen van mensen in relatie tot elkaar. Zo weten we door de sociale psychologie bijvoorbeeld onder welke omstandigheden mensen bereid zijn om hulp te bieden, welke factoren een rol spelen bij het ontstaan van vriendschappen en relaties, en hoe groepen beslissingen nemen.

In de cursus Sociale psychologie maakt u kennis met de belangrijkste theorieën en inzichten binnen de sociale psychologie. Er zal worden ingegaan op thema’s zoals het waarnemen van individuen, zelfbeeld en zelfwaardering, stereotypen en discriminatie, sociale identiteit, attitudes en attitudeverandering, sociale invloed, affiliatie en attrac-tie, groepsprocessen, agressie en conflict, en prosociaal gedrag. Daarnaast zult u inzicht krijgen in sociaal-psycho-logische methoden van onderzoek. Ook zult u leren hoe sociaal-psychologische theorieën kunnen worden toege-past om gedrag te veranderen.

De sociale psychologie biedt verklaringen voor veel inter-persoonlijke gedragingen en groepsprocessen. De cursus is daarom interessant voor iedereen die hier meer over wil weten. De cursus Sociale psychologie is een basiscursus voor psychologiestudenten. Later in de studie zult u veel profijt hebben van deze cursus, aangezien sociaal-psy-chologische inzichten veel worden toegepast in alle psy-chologie afstudeervarianten binnen de masteropleiding psychologie van de Open Universiteit.

VoorkennisVanwege het Engelstalige tekstboek is passieve kennis van de Engelse taal gewenst. Tevens zijn enkele artikelen in de reader in het Engels.

www. ou.nl/studieaanbod/S09241

Klinische psychologie 1: persoonlijkheids-theorieën en psychopathologie

Cursuscode: S23222Studielast: 2 modulen

In Nederland zoekt een toenemend aantal mensen hulp bij instellingen of personen in de geestelijke gezondheids-zorg. De wachttijden bij instellingen voor ambulante gees-telijke gezondheidszorg lopen soms op tot meer dan een half jaar, terwijl telefonische hulpdiensten dag en nacht hulpvragen krijgen van mensen die ‘het niet meer zien zitten’. De geestelijke gezondheidszorg lijkt de vraag naar hulp ter leniging van de psychische nood nauwelijks aan te kunnen. Sommige deskundigen voorspellen een ver-dere toename van psychische problemen onder de bevol-king in de westerse wereld. Voor de klinische psychologie doemen dan ook voortdurend nieuwe vraagstukken op.

De cursus Klinische psychologie 1 geeft een inleiding in het vakgebied van de klinische psychologie. Het belang-rijkste onderwerp in deze tak van wetenschap is afwijkend, slecht aangepast of ‘abnormaal’ gedrag dat door indivi-duen zelf en/of hun omgeving als ongewenst wordt erva-ren. Men spreekt in dit verband ook wel van psychische of psychiatrische stoornissen, of kortweg van psychopatholo-gie. Deze stoornissen zijn veelal het resultaat van een sa-menspel van biologische, psychologische en sociale facto-ren. In aansluiting hierop houdt de klinische psychologie zich bezig met vraagstukken als: hoe ontstaan psychische stoornissen, hoe komt het dat ze blijven voortbestaan, welke verschillende stoornissen zijn er te onderscheiden en op welke manieren kunnen psychopathologische stoornissen worden verholpen of voorkomen? Het accent in deze cursus ligt vooral op de verschillende theorieën over het ontstaan en voortduren van psychische stoornis-sen en op de uiteenlopende verschijningsvormen waarin psychische problematiek zich kan manifesteren.

Het tekstboek Inleiding in de klinische psychologie: theo-rieën en psychopathologie (Van der Molen, Perreijn & Van

41

BACHELOROPLEIDING

den Hout, 2007) bestaat uit 24 hoofdstukken en vormt de leerstof voor het tentamen. Deel I bevat een nadere aan-duiding van het vakgebied van de klinische psychologie. In deel II wordt een aantal theoretische benaderingen van psychopathologie beschreven. Deel III gaat over classifi-catie en diagnostiek in de klinische psychologie. In deel IV ten slotte komt het brede scala van psychopathologische stoornissen aan bod, Het werkboek bevat hulpmiddelen om de toegankelijkheid van het tekstboek te vergroten en bevat daarnaast opdrachten en voorbeelden bij de ver-schillende hoofdstukken uit het tekstboek.

Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaanteke-ning Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP).

VoorkennisHet is raadzaam om eerst de cursus Inleiding in de psycho-logie te volgen.

www. ou.nl/studieaanbod/S23222

Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse

Cursuscode: S13131Studielast: 1 module

Het onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse maakt u vertrouwd met de belangrijkste statistische be-grippen en technieken. Deze begrippen en technieken bieden verschillende methoden voor het ordenen, analy-seren en presenteren van gegevens die door onderzoek zijn verkregen. Daarbij wordt gebruikgemaakt van het computerprogramma SPSS.In de cursus worden de begrippen en technieken bespro-ken aan de hand van vier onderzoeken. Van elk van de vier onderzoeken wordt een casusbeschrijving gegeven. Daarin wordt ingegaan op de doelstelling en vraagstelling van het onderzoek en de manier waarop het onderzoek is uitgevoerd. Voor elk onderzoek wordt er een SPSS-datafile gebruikt met gegevens die in het onderzoek verzameld zijn. Met behulp van de gegevens in de datafile leert u de verschillende statistische begrippen te hanteren en statis-tische technieken uit te voeren. De datasets worden in de loop van de cursus, stap voor stap, door u geanalyseerd. De cursus bestaat uit zes studietaken. In studietaak A

maakt u kennis met begrippen als frequentie, centrum-maat en spreiding. Met deze begrippen geeft u een be-schrijving van onderzoeksgegevens. In studietaak B en C leert u met behulp van een statistische toets na te gaan of de gemiddelden van twee of meer groepen van elkaar verschillen. Studietaak D is een herhaling van A, B en C. In studietaak E leert u statistisch te onderzoeken of er een relatie bestaat tussen twee variabelen, bijvoorbeeld tussen motivatie en prestatie. Studietaak F is een voorbereiding op het tentamen en tegelijkertijd een herhaling van stu-dietaak A tot en met E. Elke studietaak bestaat uit een serie opdrachten. Die opdrachten hebben betrekking op het lezen van bronnen, het formuleren van doelstelling en hy-pothesen, het analyseren van gegevens, het interpreteren van de resultaten en het trekken van conclusies.U leert niet alleen wat het doel van de statistische technie-ken is en op welke wijze zij uitgevoerd moeten worden, maar ook leert u bepalen welke techniek bij welke hypo-these gebruikt moet worden. Bovendien leert u de uitdraai van SPSS te interpreteren. Voor het tentamen gaat u thuis aan de hand van een serie opdrachten en SPSS de dataset van een nieuw onderzoek analyseren. U neemt de resultaten van uw analyses, de uitdraai van SPSS dus, mee naar het tentamen. Als u de opdrachten op de juiste wijze hebt uitgevoerd, kunt u de antwoorden op een groot aantal tentamenvragen vinden in deze uitdraai. De overige tentamenvragen betreffen algemene statistische kennis en achtergronden.

VoorkennisSpecifieke voorkennis is niet vereist. De cursus zal echter eenvoudiger zijn als kennis van wiskunde op havo-niveau aanwezig is.

www. ou.nl/studieaanbod//S13131

Inleiding in de arbeids- en organisatiepsychologie

Cursuscode: S11131Studielast: 1 module

De arbeids- en organisatiepsychologie houdt zich bezig met het menselijk gedrag op het werk en in organisaties. Dit gedrag hoeft niet direct betrekking te hebben op waarneembare acties van mensen, maar het kan hierbij ook gaan om intenties, attitudes, emoties, gewoonten, motieven, enzovoorts. Veel onderwerpen binnen de ar-

42 beids- en organisatiepsychologie hebben betrekking op het gedrag van het individu. De inzichten uit de arbeids- en organisatiepsychologie kunnen worden gebruikt om het gedrag van individuele werknemers te begrijpen, te voorspellen en te beïnvloeden.

De cursus Inleiding in de arbeids- en organisatiepsycho-logie geeft inzicht in tal van basistheorieën uit deze disci-pline. Verschillende vragen komen aan de orde, zoals op welke wijze kunnen medewerkers het beste worden ge-selecteerd, beoordeeld, gestimuleerd, geleid, geschoold, opgeleid en ontwikkeld. Maar ook ethische vragen en aandacht voor machtsverhoudingen op het werk, de wijze van samenwerken, het veranderen van gedrag en organi-saties worden ter sprake gebracht.

Het tekstboek geeft een breed theoretisch overzicht van het vakgebied van de arbeids- en organisatiepsycholo-gie. In het digitaal werkboek van de cursus worden de belangrijkste theoretische thema’s uit het boek toegepast op praktische casussen door middel van verwerkingsop-drachten. Deze opdrachten gaan over het werkterrein van arbeids- en organisatiepsychologen, organisatiecultuur, personeelsselectie, motivatie en arbeidstevredenheid, training en loopbaanontwikkeling, stress en werk, en de geringe doorstroom van vrouwen naar topfuncties.

De cursus is voor een brede doelgroep interessant. Be-halve voor studenten van de opleiding Psychologie is deze cursus ook geschikt voor studenten managementweten-schappen, personeelsfunctionarissen, leidinggevenden, leden van ondernemingsraden of andere mensen met belangstelling voor gedrag binnen organisaties.

VoorkennisSpecifieke voorkennis is niet vereist. Bent u echter volledig onbekend met de psychologie, dan adviseren we u eerst de cursus Inleiding in de psychologie te bestuderen. Van-wege het Engelstalige tekstboek is passieve kennis van de Engelse taal gewenst.

www. ou.nl/studieaanbod//S11131

Inleiding in de gezondheidspsychologie

Cursuscode: S60331Studielast: 1 module

Wanneer aan een willekeurige Nederlander wordt ge-vraagd wat het belangrijkste is in het leven, is de kans groot dat hij of zij zal antwoorden: gezondheid. Dat wij onze gezondheid belangrijk vinden, blijkt ook uit het grote aantal publicaties over dit onderwerp. Zogenaamde zelf-hulpgidsen die ons moeten helpen te stoppen met roken, af te vallen, een optimaal welzijn te bereiken, of in geeste-lijk evenwicht te komen, verschijnen met de regelmaat van de klok. Kortom, de gezondheid houdt ons nogal bezig. Dat wil echter zeker niet zeggen dat het gedrag van de gemiddelde Nederlander er vooral op gericht is om die gezondheid zo optimaal mogelijk te houden.

Deze cursus geeft een overzicht van wetenschappelijke inzichten in relaties tussen gedrag en gezondheid, tussen lichaam en geest. Deze inleidende cursus is een goede voorbereiding op een verdere verdieping in de gezond-heidspsychologie. Het is een verplicht onderdeel van de bachelor opleiding psychologie maar is ook als losse cur-sus interessant.De volgende onderwerpen komen aan de orde: de wer-king van het menselijk lichaam (o.a. de werking van het ze-nuwstelsel); stressproblematiek (o.a. oorzaken, gevolgen, hoe kunnen we omgaan met stress); theorieën die gezond en ongezond gedrag kunnen verklaren; her- en erkenning en acceptatie van ziekte en het gebruik van medische en gezondheidsbevorderende voorzieningen; pijnproblema-tiek; chronische aandoeningen.

Bij deze cursus zijn geen begeleidingsbijeenkomsten. De cursus is zodanig opgezet dat het digitale werkboek van de cursus uw leeractiviteiten aanstuurt. Als u het digitale werkboek helemaal hebt doorgenomen, is de leerstof in grote lijnen aan de orde geweest. Vanuit het digitale werkboek wordt verwezen naar de hoofdstukken uit het tekstboek en de reader. U wordt aangeraden om vanuit het digitaal werkboek te werk te gaan en u daar te laten aansturen door de studietaken met de bijbehorende op-drachten. U kunt in het digitaal werkboek testen of u vol-doende kennis hebt opgedaan door de opdrachten en de zelftoetsen te maken. Daarnaast kunt u ter voorbereiding van het tentamen de voorbeeldtentamens maken (zie cursussite).

VoorkennisSpecifieke voorkennis is niet vereist. Vanwege het Engels-talige tekstboek is passieve kennis van de Engelse taal gewenst.

www. ou.nl/studieaanbod/S60331

43

BACHELOROPLEIDING

Ontwikkelingspsychologie

Cursuscode: S10121Studielast: 1 module

De cursus Ontwikkelingspsychologie geeft de laatste stand van zaken weer op het gebied van theorie en on-derzoek in de snel veranderende discipline van ontwik-kelingspsychologie. De cursus beschrijft recent onderzoek verricht in Groot-Brittannië, Europa en de Verenigde Staten en is ontworpen voor studenten in de bachelorfase die geen of weinig kennis hebben op het gebied van de ontwikkelingspsychologie.In de cursus wordt ontwikkelingspsychologie in een histo-rische context geplaatst. De inhoud gaat terug tot het eind van de negentiende eeuw toen de ontwikkelingspsycho-logie als een onafhankelijke discipline ontstond. Er wordt een overzicht gegeven van de tamelijk radicale verande-ringen die hebben plaatsgevonden in onze pogingen de menselijke ontwikkeling te begrijpen.

De volgorde waarin de ontwikkeling in de cursus wordt beschreven is als volgt: vanaf de conceptie, prenatale ontwikkeling, geboorte, de zuigelingenleeftijd, de voor-schoolse jaren, de kennis en vaardigheden die tijdens de schooljaren worden verworven, de veranderingen die zich voordoen in de puberteit en adolescentie.Elke periode wordt benaderd vanuit de cognitieve, sociale en linguïstische ontwikkeling. Eveneens wordt er het één en ander verteld over lezen, spellen en rekenen in relatie tot ontwikkeling.

VoorkennisHet is raadzaam om eerst de cursus Inleiding in de psy-chologie te volgen. Vanwege het Engelstalige tekstboek is passieve kennis van de Engelse taal gewenst.

www. ou.nl/studieaanbod/S10121

Geschiedenis van de psychologie

Cursuscode: S08121Studielast: 1 module

De cursus Geschiedenis van de psychologie bestaat uit twee tekstboeken en een digitaal werkboek. Het eerste boek (Pioneers of Psychology) gaat over het werk van enkele psychologen uit de negentiende en het begin van de twintigste eeuw. Zij stonden aan de wieg van het vakgebied en hun werk heeft mede de grondslag gelegd voor de hedendaagse wetenschappelijke psychologie. Veel oude controverses blijken nog steeds opvallen ac-tueel. Het tweede boek (A Social History of Psychology) gaat over de professionalisering van de psychologie en de gelijktijdige psychologisering van het sociale leven. Het boek schetst de geschiedenis van deze opmerkelijke wis-selwerking vanaf de negentiende eeuw.

VoorkennisPassieve kennis van de Engelse taal is gewenst vanwege de Engelstalige tekstboeken.

www. ou.nl/studieaanbod/S08121

Biologische grondslagen: cognitie

Cursuscode: S49111Studielast: 1 module

Waarom kunnen we ons wel herinneren wie we jaren gele-den zijn tegengekomen, maar vergeten we soms meteen na een tentamen die ene naam van die theorie? Hoe kan het dat we tijdens een feest in gesprek kunnen zijn met ie-mand en toch ook een interessant gesprek ernaast kunnen

44 volgen? Hoe werken de hersenen en het gedrag hierin sa-men? Welke experimenten worden gedaan om hier meer informatie over te vergaren? Binnen deze cursus komt u in aanraking met basale functies die ten grondslag liggen aan uw leer- en denkprocessen: geheugen, aandacht, ho-gere orde functies en sociale cognities. Niet alleen vanuit de cognitieve psychologie, maar ook vanuit de biologische psychologie, met name door hersenonderzoek, zijn we de laatste jaren enorm veel te weten gekomen. Vanuit deze onderzoeksgebieden zult u binnen deze cursus kennis en inzichten verschaffen over de cognitieve functies.

Om duidelijkheid te krijgen over de verschillende cogni-tieve functies en de mechanismen die eraan ten grond-slag liggen wordt er binnen dit onderwerp veel gebruik gemaakt van experimenten. U zult daarom gedurende de cursus zelf psychologische experimenten ondergaan en er kritisch op leren te reflecteren.

VoorkennisWij raden aan om eerst de cursus Inleiding in de psycho-logie te volgen. Passieve kennis van de Engelse taal is ge-wenst vanwege de Engelstalige tekstboeken.

www. ou.nl/studieaanbod/S49111

Onderzoekspracticum psychologisch experiment

Cursuscode: S05271Studielast: 1 module

In dit onderzoekspracticum wordt ingegaan op een onder-zoeksmethode die bij uitstek geschikt is om een oorzake-lijke of causale relatie te onderzoeken, het experiment. In een experiment kan de onderzoeker een groep proefper-sonen een stimulans aanbieden, bijvoorbeeld een voor-lichtingsfilm over de nadelige gevolgen van roken op de gezondheid, en een andere, in uitgangssituatie vergelijk-bare groep proefpersonen die stimulans niet aanbieden. Beide groepen worden zowel vóór als ná de vertoning van de voorlichtingsfilm naar hun rookgedrag gevraagd. Door de uitkomsten in beide groepen met elkaar te verge-lijken, kan de onderzoeker nagaan of er verschillen zijn in rookgedrag tussen de ‘experimentele’ groep en de contro-legroep als gevolg van de filmstimulus. In het practicum ligt de nadruk op experimentele onderzoeksopzetten, de

daarbij behorende statistische analyses en het zelf analy-seren van gegevens verzameld middels een experiment.

IngangseisenU dient het Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse te hebben afgerond.

www. ou.nl/studieaanbod/S05271

Inleiding in de neuropsychologie en psychofarmacologie

Cursuscode: S25211Studielast: 1 module

De laatste twee decennia is onze kennis op het gebied van hersenen en gedrag enorm toegenomen. Door de bio-logische revolutie binnen de psychologie kijken psycho-logen heden ten dagen heel anders aan tegen menselijk gedrag en het ontstaan van psychopathologie. Zo blijken gedragsstoornissen of psychosomatische aandoeningen niet alleen te maken te hebben met een subjectief gevoel, maar vooral ook met hormonen en neurotransmitters in de hersenen. Neuropsychologie bestudeert de relatie tussen hersenen en cognitie, emotie en gedrag. Er wordt getracht een beter inzicht te verwerven van hoe specifieke hersenstructuren menselijk gedrag realiseren en hoe dit teloorgaat bij een hersenbeschadiging.

Klinische neuropsychologie onderzoekt in algemene zin de relatie tussen hersenen en gedrag bij zowel intacte als beschadigde individuen. Haar focus ligt op de bestudering van intacte en gestoorde cognitieve functies en gedrag. Dergelijke kennis leidt ertoe dat psychologen en andere mensen die in de gezondheidszorg werken een betere bijdrage kunnen geven aan de diagnostiek, behandeling en begeleiding van mensen met functiestoornissen. Niet alleen de cognitieve vaardigheden zijn hierin van belang, maar ook de wijze waarop de patiënt met die vaardighe-den omgaat en de interactie van deze persoon met de omgeving. De neuropsychologie is een multidisciplinaire wetenschap geworden waarin kennis over psychologische fenomenen wordt geïntegreerd met kennis over biologi-sche en medische variabelen.

Bij psychopathologische aandoeningen, zoals depressie, schizofrenie en ADHD spelen biologische mechanismen

45

BACHELOROPLEIDING

en psychofarmacologische procedures een zeer belang-rijke rol. Merendeel van de psychopathologische aandoe-ningen heeft een duidelijke biologische basis en inzicht in deze basis, even als in de therapeutische effecten van psychofarmaca, is een onontbeerlijk onderdeel van psy-chologisch onderzoek, interventie en diagnostiek. Neuro-psychologie draagt ertoe bij mensen met psychopatholo-gie beter te begrijpen en met meer inzicht te revalideren.Psychofarmaca verwijst naar een verzameling geneesmid-delen en stoffen die worden gebruikt ter behandeling van psychopathologische beelden dan wel op de een of an-dere manier ons gedrag, stemming, cognitie en psychisch welzijn beïnvloeden. Naast psychofarmacologische mid-delen in engere (farmaceutische) zin komen ook andere middelen aan de orde die van invloed zijn op ons gedrag. Bij deze laatste middelen kunt u denken aan; de effecten van verschillende drugs, nicotine tot voedingsmiddelen als koffie, thee, alcohol en koolhydraten op onze stem-ming, cognitie en gedrag.

In deze cursus zal aandacht worden besteed aan verschil-lende aspecten van de neuropsychologie en psychofar-macologie. Na een algemene inleiding in het werkveld, wordt nader ingegaan op cognitieve domeinen, zoals het geheugen en de aandacht. Vervolgens richten we ons op ziektebeelden waarbij neuropsychologie een belangrijke rol speelt, zoals dementie, epilepsie, bloedingen in het brein, ADHD en schizofrenie. Tot slot nemen we de psy-chofarmacologie onder de loep.

Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaanteke-ning Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP).

VoorkennisSpecifieke voorkennis is niet vereist. Wij raden aan om eerst de cursus Inleiding in de psychologie te volgen.

www. ou.nl/studieaanbod/S25211

Onderzoekspracticum literatuurstudie

Cursuscode: S22241Studielast: 1 module

Voor het opzetten van een wetenschappelijk onderzoek is het nodig zicht te krijgen op de stand van zaken in de

wetenschappelijke literatuur. Een literatuurstudie kan richting geven aan de onderzoeksvraag, een beeld geven van de relevantie van een onderzoeksvraag, weergeven vanuit welke theoretische invalshoeken tot nu toe naar het probleem is gekeken en met welk resultaat, en uiteindelijk leiden tot nieuwe onderzoeksvragen.

In diverse onderzoekspractica in de bachelor- en master-opleidingen zal van u gevraagd worden om een litera-tuurstudie te verrichten. In dit onderzoekspracticum leert u hoe u zo’n literatuuronderzoek opzet, uitvoert en rap-porteert. Hierbij zult u de vaardigheden gebruiken die u in eerdere methoden en technieken cursussen uit de pro-pedeuse opdeed. De nadruk zal in dit practicum liggen op het opstellen van een probleemstelling en een zoekplan voor systematisch literatuuronderzoek, het uitvoeren van een literatuurzoektocht, het interpreteren van de gevon-den informatie en het rapporteren hierover.

IngangseisenIn deze module maakt u gebruik van de kennis en vaar-digheden die u eerder heeft opgedaan in de propedeuse psychologie. U dient de cursussen Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse, Onderzoekspracticum psy-chologisch experiment en zes andere cursussen uit de propedeuse psychologie te hebben afgerond. Studenten met een andere vooropleiding dienen aantoonbaar verge-lijkbare voorkennis op propedeuseniveau te hebben.

www. ou.nl/studieaanbod//S22241

Biologische grondslagen: evolutionaire psychologie

Cursuscode: S36111Studielast: 1 module

Wat voor gevolgen heeft de evolutietheorie van Darwin voor ons begrip van het menselijk gedrag en de mense-lijke geest? Dat is de vraag die centraal staat in de cursus evolutionaire psychologie.Evolutionaire psychologie is een jong vakgebied dat een alternatief, soms verrassend perspectief biedt op psycho-logische theorieën en onderzoeksresultaten. Het voor-naamste doel van de cursus is dat u dit perspectief leert begrijpen en toepassen. De cursus is daartoe inhoudelijk breed opgezet, zodat u niet alleen de basisprincipes van de evolutionaire psychologie leert hanteren, maar ook

46 uiteenlopende voorbeelden krijgt van toepassing van deze principes.

Het uitgangspunt bij evolutionaire psychologie is altijd dat de mens, net als elke andere soort, een product is van de evolutie en dus vanuit dat perspectief begrepen moet worden. Daarom ligt binnen het vakgebied een nadruk op gedrag dat in de kern het overleven en voortplanten van de mens dient. Seksualiteit, kinderzorg en sociale verhou-dingen zijn dan ook belangrijke onderwerpen. Met die als vertrekpunt wordt echter ook gekeken naar allerlei andere gedragsneigingen, menselijke ontwikkeling, culturele uitingen; kortom, alles wat een mens is en doet.

Aan de hand van het boek Evolutionary psychology van Lance Workman en Will Reader (2008) worden deze kwes-ties geëxploreerd. Daarbij wordt niet alleen gekeken naar de betekenis van de oorspronkelijke theorie van Darwin zelf, maar ook naar diverse belangwekkende ontwikkelin-gen die zich sindsdien in het vakgebied hebben voorge-daan. Een multimediaal digitaal werkboek neemt u aan de hand door het boek en biedt u ruimschoots de gelegen-heid om met behulp van de nieuw opgedane kennis tot dieper inzicht te komen.

VoorkennisVanwege het Engelstalige tekstboek is passieve kennis van de Engelse taal gewenst.

www. ou.nl/studieaanbod//S36111

Grondslagen van de psychologie: filosofie

Cursuscode: S37211Studielast: 1 module

Deze cursus heeft vooral zo’n lange titel gekregen om goed laten zien wat de cursus niet is, en wat hij wel is.

Ten eerste is het geen filosofiecursus pur sang. Hij is niet bedoeld om het filosoferen als methode onder de knie te krijgen. In deze cursus bestudeert u de filosofie als de grondslag voor de psychologie als wetenschap. Robert Pir-sig gebruikte ooit het mooie onderscheid tussen filosofie en filosofologie om dit verschil goed duidelijk te maken: de filosoof filosofeert, de filosofoloog bestudeert de denk-beelden van de filosoof, meestal vanuit historisch perspec-tief. Vergelijk het met het onderscheid tussen kunst en

kunstgeschiedenis. Kunstgeschiedenis is geen kunst, maar gaat over kunst. Op diezelfde manier gaat deze cursus over filosofie: we bestuderen de geschiedenis van de filo-sofie en bekijken wat we daar van kunnen leren.

Ten tweede blijkt uit de titel dat dit een cursus is voor en door psychologen. We pretenderen geen filosofen te zijn die wat te zeggen hebben over de psychologie. We zijn psychologen en proberen vanuit dat perspectief lering te trekken uit de filosofie. De kritische reflectie op het weten-schappelijk bedrijf die zij biedt, wordt dus met name toe-gespitst op de sociale wetenschappen en in het bijzonder de psychologie. Hoe kan de mens tot kennis komen over de wereld? Wat is wetenschap? Waarin onderscheidt de psycholoog zich van andere wetenschappers? Deze wisselwerking tussen psychologie en wetenschaps-filosofie is overigens een mes dat aan twee kanten snijdt. Immers, de psycholoog bestudeert de mens en weten-schappers zijn net mensen. Als de psycholoog dus iets zegt over het vermogen van mensen om de wereld te zien, dan zegt dat ook iets over de beperkingen van de weten-schap, wat op zijn beurt weer implicaties heeft voor de manier waarop de filosoof het wetenschappelijk bedrijf modelleert.

VoorkennisEr is geen speciale voorkennis vereist. Vanwege het En-gelstalige tekstboek is passieve kennis van de Engelse taal gewenst.

www. ou.nl/studieaanbod//S37211

Onderzoekspracticum nonparametrische data-analyse

Cursuscode: S24221Studielast: 1 module

Het Onderzoekspracticum nonparametrische data-analyse maakt u vertrouwd met de belangrijkste nonparametri-sche statistische begrippen en technieken. Deze begrip-pen en technieken bieden verschillende methoden voor het ordenen, analyseren en presenteren van nominale en ordinale gegevens die door onderzoek zijn verkregen. In de cursus worden de begrippen en technieken bespro-ken aan de hand van vier onderzoeken. Van elk van de vier onderzoeken wordt een casusbeschrijving gegeven.

47

BACHELOROPLEIDING

Daarin wordt ingegaan op de doelstelling en vraagstelling van het onderzoek en de manier waarop het onderzoek is uitgevoerd. Bij elk onderzoek wordt er een SPSS-datafile gegeven met gegevens die in het onderzoek verzameld zijn. Met behulp van de gegevens leert u de verschillende nonparametrische statistische begrippen te hanteren en statistische technieken uit te voeren. De datasets worden in de loop van de cursus, stap voor stap, door u geanaly-seerd.

De cursus bestaat uit zes studietaken. In studietaak A maakt u kennis met verschillende meetniveaus, kruista-bellen en centrummaten voor variabelen op nominaal en ordinaal niveau. Met deze begrippen geeft u een beschrij-ving van onderzoeksgegevens. In studietaak B en C leert u met een statistische toets na te gaan of de scores van twee of meer groepen van elkaar verschillen. Studietaak D is een herhaling van A, B en C. In studietaak E leert u te onderzoeken of er relatie bestaat tussen twee nominale of ordinale variabelen, bijvoorbeeld tussen politieke voor-keur en opleidingsniveau. Studietaak F is een voorberei-ding op het tentamen en tegelijkertijd een herhaling van studietaak A tot en met E. Elke studietaak bestaat uit een serie opdrachten. Die opdrachten hebben betrekking op het lezen van bronnen, het formuleren van doelstelling en hypothesen, het analyseren van gegevens, het interprete-ren van de resultaten en het trekken van conclusies.U leert niet alleen het doel van de statistische technieken en de wijze waarop zij uitgevoerd moeten worden, maar ook leert u bepalen welke techniek bij welke hypothese gebruikt moet worden. En u leert de uitdraai van SPSS te interpreteren.

Voor het tentamen gaat u thuis aan de hand van een serie opdrachten en SPSS de dataset van een nieuw onderzoek analyseren. U neemt de resultaten van uw analyses, de uitdraai van SPSS dus, mee naar het tentamen. Als u de opdrachten op de juiste wijze hebt uitgevoerd, kunt u de antwoorden op een groot aantal tentamenvragen vinden in deze uitdraai. De overige tentamenvragen betreffen algemene statistische kennis en achtergronden op nonpa-rametrisch gebied.

IngangseisenU dient het onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse te hebben afgerond.

www. ou.nl/studieaanbod/S24221

Onderzoekspracticum observatie en interview

Cursuscode: S31211Studielast: 1 module

Psychologisch onderzoek tracht kennis te verzamelen over het gedrag en functioneren van mensen in zeer uiteenlopende situaties. Dat kan door middel van kwan-titatief onderzoek maar ook met kwalitatief onderzoek. De voorafgaande onderzoekspractica betroffen de eerste soort onderzoek. In dit practicum wordt vooral aandacht besteed aan kwalitatief onderzoek. De nadruk ligt daarbij op de binnen de psychologie meest gebruikte kwalitatieve onderzoeksmethoden: observatie en interview.

Vormgegeven als afstandsonderwijs met gebruikmaking van het internet, is dit onderzoekspracticum gericht op het verwerven en integreren van kennis en vaardigheden. Hierbij dient u de vaardigheden die u in eerdere onder-zoekspractica uit bachelor opleiding opdeed, zoals het formuleren van een probleemstelling en het rapporteren, te gebruiken. Het studiemateriaal bij die cursussen dient als naslagwerk waarnaar u naar believen kunt teruggrij-pen. Ook wordt op andere cursussen, die geen onderdeel uitmaken van de onderzoekscompetentielijn, teruggegre-pen. Denk aan de gespreksvaardigheden die u opdeed in de cursus Gespreksvoering (S16212).

U studeert in dit practicum volgens de aanwijzingen in het digitaal werkboek. Daarin vindt u vier studietaken, A tot en met D. De eerste drie studietaken beslaan de onderdelen van het proces van kwalitatief onderzoek. In elke studie-taak wordt u gevraagd om delen uit het Basisboek Kwali-tatief Onderzoek (Baarda, De Goede & Teunissen. 2005) te bestuderen en om opdrachten te maken die over het on-derzoeksproces gaan. Een ander deel van de opdrachten gaat over een oefencasus die door de eerste drie studieta-ken loopt. Door de opdrachten over deze oefencasus kunt u het geleerde toepassen op een praktijkvoorbeeld, met realistisch onderzoeksmateriaal. Dat betekent dat u tel-kens onderdelen oefent in de context van een gehele taak, en dat de opdrachten op elkaar voortbouwen. De beno-digde aanvullende bronnen zijn aan het digitaal werkboek gelinkt, evenals de uitwerkingen van de opdrachten. Die uitwerkingen vormen een verdieping van de stof in het boek en zijn ook onderdeel van de examenstof. Omdat de

48 studietaken de volgorde van het onderzoeksproces vol-gen, dient u ze in de volgorde A, B, C te doorlopen. In studietaak D gaat u oefenen met observeren en inter-viewen voor de toepassing in kwantitatief onderzoek. Daarvoor wordt gebruik gemaakt van een module over observatie uit de serie Vaardigheden in psycho-diagnos-tisch onderzoek (VIP), die op een cd-rom wordt bijgele-verd. Ook gaat u een psychologische test (de zgn. PEP-R test voor autisme) afnemen door middel van observatie. Het beeldmateriaal voor deze test is gelinkt aan de stu-dietaak. De output van de test dient u volgens de aanwij-zingen naar de examinator te sturen. Deze test dient vol-doende uitgevoerd te worden, alvorens u toegang krijgt tot het tentamen.

Op de cursussite kunt u tevens eerdere tentamens en hun uitwerkingen bekijken. In het tentamen is casusmateri-aal opgenomen waarover vragen beantwoord dienen te worden. Dit casusmateriaal verschilt per tentamen. Het tentamen is een open-boek tentamen, alle cursusmateri-alen (handboek, prints van het werkboek en de feedback en aantekeningen) mogen daarbij geraadpleegd worden. Ook kan men een Engels-Nederlands woordenboek han-teren (een deel van het casusmateriaal kan in de Engelse taal zijn).

Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaanteke-ning Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP).

VoorkennisWij raden aan om eerst de cursussen Onderzoekspracti-cum literatuurstudie en Gespreksvoering te bestuderen.

www. ou.nl/studieaanbod/S31211

Cultuurpsychologie

Cursuscode: S34211Studielast: 1 module

Deze cursus beoogt een psychologisch perspectief aan te reiken op kenmerkende patronen in gedrag. Van stu-denten wordt verwacht dat zij een eigen, gefundeerde kijk ontwikkelen op actuele thema’s uit media en politiek,

bijvoorbeeld wanneer het gaat over ‘de handdruk’ van minister Rita Verdonk, eerwraak, zwarte scholen en radi-caliserende jongeren. Het is echter geen cursus die louter gaat over de multiculturele samenleving of integratie, al komen deze thema’s zeker aan bod. Cultuurpsychologie gaat over kenmerkende gedragspatronen in elke willekeu-rige situatie, en niet persé over interculturele verschillen. Het perspectief dat de student ontwikkelt, is dus ook van toepassing op zijn of haar dagelijkse gedrag en omgeving: binnen het gezin, in de supermarkt, op elk feestje. De cursus kent drie accenten die overeenkomen met de drie delen in het tekstboek. Ten eerste wordt uitgelegd hoe een cultuurpsycholoog naar gedrag kijkt. Centraal staat hoe gedrag, voorkeuren en gevoelens onder invloed van de groep waarin men leeft als het ware inroesten in het lichaam. Dat gebeurt voor de leden van een groep op vergelijkbare wijze, zodat je (afgezien van persoonlijke ei-genaardigheden) patronen kunt ontdekken in het gedrag. Het gaat er bijvoorbeeld om hoe mensen staan en bewe-gen, maar ook wat ze vinden en wat ze als prettig ervaren. De crux is te begrijpen dat deze patronen in gedrag hard-nekkig zijn, je komt er zomaar niet aan en ook zomaar niet weer vanaf. Beide bewegingen vergen een lange opname in een gemeenschap.

Het tweede deel is een uitstap naar beschavingsgeschie-denissen, met name die van Europa en het Midden-Oos-ten. Onder welke voorwaarden hebben het voornamelijk christelijke Westen en islamitische Oosten beschavingsof-fensieven voortgebracht die resulteerden in hun eigen karakteristieke gedragspatronen? Het Westen koos bij-voorbeeld grotendeels voor een scheiding van kerk en staat, het Oosten koos een andere richting. Dat leidde tot grote verschillen in hoe mensen hun dagelijkse leven inrichten. Het ene alternatief is niet beter dan het andere; gezien hun aanhang waren beide beschavingsoffensieven even succesvol zou je kunnen zeggen. We willen met dit deel een brug slaan naar de thema’s die vandaag aan de orde zijn tussen en binnen regio’s in ‘West’ en ‘Oost’. Tege-lijk willen we afrekenen met te simpele voorstellingen als zouden West en Oost eenvoudigweg botsen, als zouden ‘cultuur’ en ‘religie’ tegenover elkaar staan, enzovoorts. Het gaat altijd om handelende mensen, niet om botsende structuren.

In het derde deel komen vijf gedragsdomeinen aan bod. We zeggen van die domeinen dat ze op fundamentele wijze aan de orde zijn overal waar mensen samenleven. Het gaat om de domeinen ‘vreemd/eigen’, ‘man/vrouw’, ‘jong/oud’, ‘hoge status/lage status’ en ‘geloof/ongeloof’. Ze vormen een soort matrijs waarmee je kunt kijken naar wat er om je heen of in de samenleving gebeurt. Achter-standswijken, glazen plafonds, het verafgoden van regen-ten, film- of popsterren, geslaagde opvoeding en integra-tie -het zijn zo maar een paar thema’s die aan de hand van de domeinen en het cultuurpsychologisch perspectief uit de voorgaande delen besproken worden. Het is de bedoe-ling dat studenten zelf andere thema’s en situaties leren beoordelen op vergelijkbare, of althans kritische wijze.

49

BACHELOROPLEIDING

VoorkennisGeen speciale voorkennis vereist.

www. ou.nl/studieaanbod/S34211

Gespreksvoering

Cursuscode: S16212Studielast: 2 modulen

‘Met die vent valt niet te praten!’, ‘Ach, uit dat mens is toch geen zinnig woord te krijgen.’ Zegt of denkt u dat ook wel eens over mensen in uw omgeving? Personen met wie u, of u het wilt of niet, wel moet praten? Collega’s bijvoor-beeld, of opdrachtgevers, of ondergeschikten? Dan kent u waarschijnlijk ook het gevoel van diepe frustratie wan-neer zo’n gesprek niet loopt. Mogelijk hebt u ervaring met ernstiger gevolgen van slechte communicatie: verkeerd begrepen opdrachten, langs elkaar heen werken, ruzie en uiteindelijk een verziekte werksfeer. Er is bijna geen beroep te bedenken waarin het voeren van gesprekken geen essentiële rol speelt. Sterker nog, de kwaliteit van uw werk hangt in belangrijke mate af van de wijze waarop u gesprekken voert. Vandaar deze uitermate toepassings-gerichte cursus, waarmee u de kwaliteit van de door u gevoerde gesprekken aanmerkelijk kunt verhogen. De cursus Gespreksvoering is bijzonder van opzet. Omdat vaardigheid in het voeren van gesprekken niet te leren is uit boeken, bestaat de cursus naast een tekstboek uit een computerprogramma en een zogenaamd ‘zelfinstructie-programma’. Dit houdt in dat u samen met medestuden-ten aan de hand van oefeningen en opdrachten verschil-lende gespreksvaardigheden en gespreksmodellen oefent. De cursus kent een opbouw van eenvoudig naar complex. Eerst krijgt u uitleg over de basisvaardigheden die ieder-een moet beheersen om een gesprek te kunnen voeren: luisteren, vragen stellen, samenvatten, kritiek geven, en-zovoorts. Vervolgens dient u deze gespreksvaardigheden toe te passen in gesprekken zoals die vaak in arbeidsorga-nisaties gevoerd worden, zoals adviesgesprekken, slecht-nieuwsgesprekken en onderhandelingen.

De studenten die het programma van de cursus Gespreks-voering hebben doorlopen, zijn zeer enthousiast. Niet alleen loofden ze de kwaliteit van de cursus, maar ook vonden ze het uitdagend en stimulerend om met elkaar te leren en te oefenen. Ze merkten dat de cursus werke-

lijk bijdroeg aan het uitbreiden van hun repertoire aan vaardigheden. Over het belang van de cursus waren ze unaniem van oordeel: ‘Eigenlijk zou elke burger verplicht moeten worden deze cursus te volgen.’

IngangseisenU dient tenminste 8 modulen van de propedeuse psycho-logie afgerond te hebben, waaronder de cursus Inleiding in de psychologie. Daarnaast is een goede actieve beheer-sing van de Nederlandse taal vereist.

www. ou.nl/studieaanbod/S16212

Test- en toetstheorie

Cursuscode: S20221Studielast: 1 module

Er is veel belangstelling voor het in kaart brengen van individuele verschillen met behulp van vragenlijsten, schoolvorderingentoetsen, intelligentietests. Denk aan de testpraktijk in verband met selectie van personen voor ver-schillende functies en beroepen. Het ontwikkelen van een test om een bepaald begrip te meten heeft bovendien een positieve invloed op de theorievorming over dat begrip. Vanuit een praktisch gezichtspunt is het immers nodig dat de theorie het gereedschap beschikbaar stelt met behulp waarvan nagegaan kan worden in hoeverre een test of toets betrouwbaar en valide is. De test- en toetstheorie is dan ook niet voor niets bij alle Nederlandse universi-teiten een verplicht onderdeel van het basisprogramma psychologie: een evenwichtig curriculum biedt niet alleen vakinhoudelijke kennis, maar verschaft ook enig inzicht in het ontwerpen en construeren van allerlei psychologische tests en ander diagnostisch materiaal.

In deze cursus ligt het accent op de testtheoretische prin-cipes die ten grondslag liggen aan de aard, de constructie en het gebruik van de psychologische test. De technische aanwijzingen voor de constructie van tests staan niet centraal. Evenmin vindt er een bespreking van de grote hoeveelheden tests plaats die op de binnen- en buiten-landse markt beschikbaar zijn. Het primaire doel van de cursus is de student in staat te stellen, aan de hand van de besproken principes de tests en publicaties over tests en hun toepassingen te evalueren en een kritische keuze te maken. De cursus geeft een goed overzicht van de theorie

50 die beslist noodzakelijk is voor personen die te maken krijgen met het gebruiken van allerlei vormen van tests en toetsen.

Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaanteke-ning Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP).

VoorkennisDe cursus is makkelijker te bestuderen als u de onder-zoekspractica kwantitatieve data-analyse en psycholo-gisch experiment (nog eens) heeft doorgenomen.

www. ou.nl/studieaanbod/S20221

Onderzoekspracticum psychologisch survey

Cursuscode: S04241Studielast: 1 module

Dit practicum is het zesde in de onderzoekscompeten-tielijn. In elk onderzoekspracticum van de opleiding Psy-chologie doorloopt u een of meerdere malen het gehele onderzoeksproces. Vakken als onderzoeksmethoden en statistiek bieden we niet meer apart aan, maar zijn geïnte-greerd met casussen uit de psychologie. We onderschei-den vier fasen binnen het onderzoeksproces:

Fase 1: u start met een psychologisch getinte onderzoeks-vraag die u beantwoordt met een voorlopige psycholo-gisch-theoretische uitwerking. Fase 2: u concretiseert uw theoretisch antwoord door het te toetsen aan de ‘harde’ werkelijkheid in het onderzoeks-veld.Fase 3: u analyseert de gegevens die u hebt verkregen in de empirie. Fase 4: u rapporteert over uw zoektocht naar de bewijs-voering en onderbouwing van uw theoretisch antwoord op de onderzoeksvraag.

In dit practicum staat vragenlijstonderzoek (survey) cen-traal. U maakt kennis met schaaltechnieken en enkele statistische technieken. Het practicum bestaat uit vier casussen. Elke casus behandelt een survey uit een bepaald gebied van de psychologie. Wat deze surveys gemeen hebben, is het gebruik van vragenlijsten en schaaltech-

nieken in een onderzoeksmodel met (minstens) drie variabelen. Tussen twee variabelen wordt een oorzakelijk verband verondersteld (de onafhankelijke of oorzaakvari-abele bepaalt de afhankelijke of gevolgvariabele) en dat verband wordt mogelijk beïnvloed door een derde, de modererende variabele.

Overzicht vier casussen:Casus A. U krijgt een onderzoeksartikel waarin de verschil-len in psychische gezondheid tussen kinderen met drie verschillende typen hechting worden besproken. U onder-zoekt in hoeverre de variabele sekse een modererend ef-fect heeft op de relatie hechting - psychische gezondheid. U onderzoekt dus of de relatie voor de jongens anders is dan voor de meisjes. Casus B. Naar aanleiding van een onderzoeksartikel over het Job Characteristics Model is een vraagstelling op-gesteld over de relatie tussen kenmerken van werk en arbeidstevredenheid. Uit de bijgeleverde onderzoeksdata kiest u een enkel arbeidskenmerk dat arbeidstevredenheid beïnvloedt. Evenals in Studietaak A onderzoekt u of de re-latie voor de mannelijke respondenten anders is dan voor de vrouwelijke. Daarnaast onderzoekt u nog een tweede conceptueel model waarin, in plaats van de variabele sek-se, een persoonlijkheidskenmerk als moderator fungeert. Bij deze studietaak ligt het zwaartepunt op de tweede fase van het onderzoek, die van de schaaltechnieken. Casus C. U krijgt drie bachelorscripties met de bijbeho-rende data. U gaat onderdelen van die scripties reconstru-eren, en andere onderzoeksvragen maken die te beant-woorden zijn met het beschikbare databestand. Bij deze studietaak ligt het zwaartepunt op de eerste fase, die van de formulering van de onderzoeksvraag en het opstellen van het conceptuele model ter verklaring van de onder-zoeksvraag. Na deze casus doet u een ‘take-home tenta-men’, met als zwaartepunt de toepassing van de multiva-riate technieken van Casus A, B en C. Dit onderdeel wordt meegewogen in de totaalbeoordeling van deze cursus. Casus D. U bedenkt zelf een onderzoeksvraag over een causaal verband tussen twee variabelen met een modera-tor, u zoekt in de psychologische literatuur naar een ant-woord, u toetst dat antwoord door het te onderzoeken bij een groep personen bij wie u een vragenlijst afneemt. U geeft uw antwoord in een artikel volgens de wetenschap-pelijke methode. Door het schrijven van het artikel over uw surveyonderzoek toont u aan de kennis en vaardighe-den van dit practicum in voldoende mate te beheersen. In de casussen A, B en C maakt u kennis met de basistech-nieken en theoretische achtergronden die u nodig hebt voor het uitvoeren van casus D. Wat u in de eerste casus-sen doet, zult u niet hoeven te verwerken in het uiteinde-lijke verslag en het artikel.

IngangseisenU dient de onderzoekspractica kwantitatieve data-analyse, psychologisch experiment, literatuurstudie en nonpara-metrische data-analyse te hebben afgerond.

www. ou.nl/studieaanbod/S04241

51

BACHELOROPLEIDING

Psychologie van arbeid en gezondheid

Cursuscode: S26222Studielast: 2 modulen

Iedereen zal wel iemand in zijn omgeving kennen die last heeft van werkstress, een burn-out heeft of vanwege werkgerelateerde problemen langdurig ziek is. Wat zijn oorzaken van werkstress en burn-out? Waarom gaan som-mige mensen sneller ten onder aan werkstress dan andere mensen? Welke groepen hebben vooral last van werkge-relateerde (psychische) aandoeningen? Hoe kunnen we gezondheid en welbevinden van individuele werknemers meten? En hoe worden arbeidsomstandigheden in orga-nisaties vastgesteld? En wat kunnen we er aan doen om gezondheidsproblemen van werknemers te voorkomen of tijdig te herkennen? En wat kunnen we er aan doen om werknemers die ziek zijn weer gezond aan het werk te krijgen?

In deze cursus maakt u kennis met de theorieën en inzich-ten binnen de psychologie van arbeid en gezondheid. De psychologie van arbeid en gezondheid is een boeiende psychologische discipline die zich bezighoudt met het be-studeren en bevorderen van welzijn en gezondheid op het werk. De psychologie van arbeid en gezondheid bestrijkt het hele veld van interventies en richt zich zowel op het individu als op de organisatie. Er is niet alleen aandacht voor primaire en secundaire preventie, maar ook voor behandeling en reïntegratie. In dit werkveld staan zowel onderzoek als praktische toepassingen centraal. In deze cursus zal aandacht worden besteed aan alle aspecten van de psychologie van arbeid en gezondheid. Na een alge-mene inleiding tot het vakgebied, wordt dieper ingegaan op de onderwerpen (emotionele) arbeidsbelasting, stress en ziekteverzuim. Vervolgens wordt aandacht besteed aan werkverslaving, burn-out en arbeidsreïntegratie. Ook komt de gezondheid van minderheidsgroepen in organisaties aan de orde en wordt dieper ingegaan op gezondheidsbe-vordering op de werkplek.

VoorkennisSpecifieke voorkennis is niet noodzakelijk. De readers bevatten enkele Engelstalige artikelen, daarom is passieve kennis van de Engelse taal gewenst.

www. ou.nl/studieaanbod/S26222

Klinische gespreksvoering

Cursuscode: S61321Studielast: 1 module

Een vriend worstelt met een probleem en u merkt hoe hij in kringetjes rond blijft draaien. Misschien ziet u zelfs waar zijn gedachtegang een onlogische wending neemt. Wanneer u hem hiermee confronteert, reageert hij onver-wachts fel. U besluit om er verder maar niet op in te gaan.

Hulp bieden aan iemand in psychische nood doen we allemaal wel eens. Een schouder bieden om eens lekker op uit te huilen of een gewillig oor bieden kan iemand al enorm helpen. Maar soms is dat onvoldoende en wordt de deskundige hulp van een psycholoog of andere hulpver-lener ingeroepen. En een professionele hulpverlener mag het er niet bij laten zitten als het gesprek even moeizaam verloopt.

Het gesprek is één van de belangrijkste instrumenten bij psychologische begeleiding en hulpverlening. De cursus Klinische gespreksvoering bouwt voort op de algemene basisgespreksvaardigheden (behandeld in de cursus Gespreksvoering. U leert hoe u deze gespreksvaardighe-den kunt gebruiken bij het begeleiden van mensen met persoonlijke problemen. Onderwerpen die tijdens de cursus aan bod komen zijn bijvoorbeeld: hoe nuanceer ik iemands kijk op het eigen probleem, hoe confronteer ik ie-mand met tegenstrijdigheden in diens verhaal of gedrag, en: hoe stel ik samen met mijn cliënt een actieplan op voor de veranderingen die hij of zij wil doorvoeren?

Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaanteke-ning Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP).

IngangseisenU dient de propedeuse psychologie afgerond te hebben. Daarnaast dient u in de postpropedeuse 10 modulen te hebben afgerond, waaronder de cursus Gespreksvoering. Een goede actieve beheersing van de Nederlandse taal is vereist.

www. ou.nl/studieaanbod/S61321

52

Selectiepsychologie: selectie en assessment

Cursuscode: S14331Studielast: 1 module

Voor een personeelsbestand van hoge kwaliteit is effectief werven en selecteren van groot belang. Om de meest geschikte personen te selecteren, probeert men hun even-tuele toekomstige functioneren binnen een specifieke arbeidssituatie en binnen het team en de organisatie als geheel te voorspellen. Ondanks de beschikbaarheid van veel kennis en ‘werkende’ selectie-instrumenten is het werk van selectiedeskundigen echter vaak verbrokkeld en reactief. Dat komt omdat zij zelden betrokken worden bij het strategisch beleid van de organisatie en de conse-quenties die dit heeft voor selectie. Om effectief te kunnen selecteren dienen selectiebeslissingen echter gerelateerd te zijn aan bredere organisatorische condities, rekening houdend met ontwikkelingen in de externe omgeving (economische, technologische, maatschappelijke en cul-turele trends), maar ook rekening houdend met de interne omgeving (zoals andere HRM-activiteiten, de samenstel-ling van het bestaande personeelsbestand en de mate van integratie in de organisatie). Het leggen van een relatie tussen organisatiestrategie en selectie benadrukt dus de samenhang tussen allerlei organisatorische deelprocessen, die als het goed is gestuurd worden door de organisatie-strategie.Strategisch selecteren beschrijft personeelsselectie daar-om vanuit het perspectief van de organisatiestrategie. De nadruk op het strategische karakter van selectie vormt de rode draad bij het beschrijven van selectie-instrumenten als psychologische tests en assessment centers en ook bij discussies van wetenschappelijke kwesties die spelen in de context van personeelsselectie, zoals de criteriumproble-matiek.

Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaanteke-ning Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP).

VoorkennisWij raden aan om eerst de cursussen Inleiding in de ar-beids- en organisatiepsygologie en Personeelsmanage-ment te bestuderen.

www. ou.nl/studieaanbod/S14331

Organisatiepsychologie

Cursuscode: S28211Studielast: 1 module

In de kern bestaan organisaties uit een samenwerkingsver-band van mensen. Maar dit samenwerkingsverband is al-lerminst vanzelfsprekend. Hoe zitten organisaties in elkaar en wat is de rol van de organisatiecultuur? Wat verklaart het succes van teams? Over welke kwaliteiten beschikt een effectieve leidinggevende? Waarom zijn mensen geneigd zich tegen verandering te verzetten? Wat maakt dat werk-nemers bereid zijn om zich extra in te zetten?De cursus Organisatiepsychologie neemt het ‘samenspel’ van organisatieleden nader onder de loep. De cursus is opgebouwd rond vier thema’s. Het eerste thema schetst een beeld van de organisatie zelf, door in te gaan op organisatietypen, cultuur en veranderingsprocessen. Het tweede thema kijkt naar de samenwerking binnen groepen en teams. In het derde thema staat de aansturing van medewerkers centraal; hierbij wordt ingegaan op leiderschap, macht, rechtvaardigheid en ethiek. Ten slotte richt het vierde thema zich op de individuele medewerker, met aandacht voor diens betrokkenheid, tevredenheid en werkmotivatie.

VoorkennisEr is geen specifieke voorkennis vereist. Kennis van de cursus Inleiding Arbeids- en Organisatiepsychologie wordt aanbevolen. Daarnaast is passieve kennis van de Engelse taal gewenst vanwege het Engelstalige tekstboek.

www. ou.nl/studieaanbod/S28211

53

BACHELOROPLEIDING

Personeelsmanagement

Cursuscode: S29211Studielast: 1 modulen

De kracht van een moderne organisatie zit in het benutten van het menselijke potentieel. Organisaties zijn op te vat-ten als een samenspel van geordende werkprocessen. De inzet van individuen en groepen in deze werkprocessen moet gericht worden op de verwezenlijking van de orga-nisatiedoelstellingen. In deze cursus leert u hoe u daar als personeelsmanager aan kunt bijdragen: door geschikte medewerkers aan te werven, door werknemers effectief te trainen, door uitdagende loopbanen te ontwikkelen, door arbeidsprestaties accuraat te beoordelen en belonen. Met behulp van wetenschappelijke inzichten uit de arbeids- en organisatiepsychologie leert u hoe u als personeelsfunc-tionaris deze kernactiviteiten het beste kunt aanpakken. Bovendien leert u dat kernactiviteiten als selecteren, be-oordelen en belonen pas optimale resultaten opleveren wanneer ze steunen op doordachte strategische beslis-singen over de organisatiedoelen. In vergelijking met de vorige cursus gaat er nog meer aandacht naar de toepas-sing van moderne ICT-technologieën in personeelsma-nagement en de inzet van e-HRM instrumenten.

VoorkennisVanwege het Engelstalige tekstboek is passieve kennis van de Engelse taal gewenst.

www.studieaanbod.ou.nl/S29211.htm

Ergonomie

Cursuscode: S06231Studielast: 1 module

Als u thuis of in uw werksituatie een opsomming zou ma-ken van uw irritaties bij het gebruik van apparaten, dan komt u hoogstwaarschijnlijk snel tot een lijstje. Kastjes hangen te hoog, de steel van de stofzuiger is te kort, waar-door bij langdurig gebruik rugpijn optreedt en voor het schoonmaken van een trap lijkt dit apparaat helemaal niet gemaakt te zijn. Stoelen zitten niet gemakkelijk, bedie-ningsknoppen zitten vaak op onmogelijke plaatsen. Veel van deze irritaties zijn vermijdbaar, soms oplosbaar. Bij optredende klachten rust u even of u wijzigt spontaan iets om het euvel te verhelpen. Ook andere irritaties als ge-luidsoverlast door harde muziek, schreeuwende kinderen of een onaangenaam klimaat door tocht en openstaande deuren of een hoge werkdruk kunnen u thuis behoorlijk belasten.

In werksituaties doen zich soortgelijke problemen voor, maar daar is het vermijden van irritaties minder gemak-kelijk. Aanpassingen zijn ook niet altijd mogelijk of worden niet toegestaan. Daarbij komt dat in een werksituatie de-zelfde handelingen vaak langdurig achtereen uitgevoerd moeten worden. Denkt u maar eens aan een onderzoeker die erg veel achter een beeldscherm moet werken. Fouten door een slechte afstemming tussen mens en machine in werksituaties hebben bovendien soms grote gevolgen.

De cursus schetst eerst een algemeen beeld van de ergo-nomie. Hoe is de ergonomie ontstaan? Welke disciplines liggen eraan ten grondslag? Hoe werken ergonomen in de praktijk? Vervolgens gaat u specifiek in op de ergonomi-sche analyse van werksituaties. U leert welke problemen er zich binnen verschillende werkplekken kunnen voordoen, welke wettelijke normen er zijn ten aanzien van de werk-plek (inhoud van het werk, werktijden, meubilair, hulpmid-delen, enzovoorts). Ook maakt u kennis met het uitvoeren van een werkplekonderzoek en wordt u duidelijk dat een ergonomisch advies niet alleen is gebaseerd op wettelijke richtlijnen en normen, maar ook bijvoorbeeld op psycho-logische inzichten. U leert hoe u planmatig een ergono-mische interventie kunt ontwikkelen om een ongezonde werkwijze gezonder te maken.

De cursus is in eerste instantie bedoeld voor studenten psychologie, waarbij de relatie arbeid en gezondheid

54 centraal staat. Verder is de cursus interessant voor een ieder die betrokken is bij het ontwerp van mens-machi-nesystemen. Bijvoorbeeld, studenten in de technische wetenschappen zijn ook vaak rechtstreeks betrokken bij het ontwerpen van systemen waarin ook mensen een rol spelen. Te vaak wordt in dit soort ontwerpprocessen uitsluitend uitgegaan van technische criteria. De positie van de mens binnen een dergelijk systeem wordt dan een restpost. Dat is niet alleen niet goed voor mensen die in dergelijke systemen moeten werken, het is ook niet bevor-derlijk voor een optimaal rendement van deze systemen zelf. Kortom, eenieder die betrokken is of in de toekomst betrokken zal worden bij het ontwerp en/of beheer van mens-machinesystemen zal in deze inleiding in de ergo-nomie een onmisbare invalshoek aantreffen.

VoorkennisWij raden aan om eerst de cursus Inleiding in de arbeids- en organisatiepsychologie en/of Inleiding in de gezond-heidspsychologie te bestuderen.

www. ou.nl/studieaanbod/S06231

Arbeidspsychologie en -sociologie

Cursuscode: S07231Studielast: 1 module

In de cursus Arbeidspsychologie en -sociologie behan-delen we twee kernthema’s op het terrein van arbeid en organisatie. Het eerste thema betreft de wijze waarop arbeidsrelaties tot stand komen en de veranderingen die zich op dat vlak voordoen. Het tweede thema gaat over hoe arbeid te organiseren en wel op zo’n manier dat het werk aantrekkelijk en uitdagend blijft voor de taakuitvoer-der.

Elk thema wordt in een afzonderlijk cursusdeel uitgewerkt. De twee cursusdelen zijn onafhankelijk van elkaar en in een willekeurige volgorde te bestuderen. Ligt de klemtoon in het eerste deel bij het verwerven van verklarende we-tenschappelijke inzichten m.b.t. arbeid, in het tweede deel ligt de klemtoon bij interventie.

Het eerste cursusdeel heeft als titel Arbeid in verande-ring. Aan het begin van de 21e eeuw is het arbeidsbestel volop in verandering: nieuwe technologieën en organi-

satievormen veranderen de wijze waarop gewerkt wordt. Arbeidsrelaties worden flexibeler, de arbeidsdeelname van vrouwen neemt toe, en daarmee de spanning tussen het werk en de persoonlijke levenssfeer, aan het werk worden hogere prestatie-eisen gesteld en arbeidsvoorwaarden worden meer op decentrale niveaus geregeld. In deze in-leiding in het vakgebied van arbeid en organisatie komen veranderingen aan de orde die zich voltrekken binnen arbeidsorganisaties, op de arbeidsmarkt, in de georga-niseerde arbeidsverhoudingen en in het arbeidsethos. Een centrale vraag daarbij is hoe deze veranderingen uitwerken op arbeidsrelaties. Arbeidsrelaties komen tot stand binnen drie onderling verbonden maatschappelijke domeinen. Op de arbeidsmarkt staan vragers en aanbie-ders van arbeid tegenover elkaar. Daar draait het in eerste instantie om de vraag wie waar terechtkomt en om de beloning. In de arbeidsorganisatie zijn werkgever en werk-nemer door middel van arbeidsdeling en hiërarchische coördinatie met elkaar verbonden. Hier draait het in eerste instantie om de vraag hoe de beschikbare arbeidskracht ten behoeve van de doelen van de organisatie wordt om-gezet in concrete arbeidsprestaties. In de arena van het collectief onderhandelen en overleg streven organisaties van werkgevers en werknemers ernaar, de processen die zich op de arbeidsmarkt en in de organisatie afspelen, aan bepaalde regels te binden. We gaan uitgebreid in op ver-anderingen in deze drie domeinen en hun gevolgen voor arbeidsrelaties.

Het tweede cursusdeel heeft als titel Organiseren van mens en arbeid. Wanneer is arbeid aantrekkelijk en uit-dagend? Hoe kan arbeid aantrekkelijker en uitdagender gemaakt worden? Zijn werknemers op aantrekkelijke en uitdagende banen productiever, gemotiveerder, minder snel ziek, meer bij de organisatie betrokken? Zo luiden de kernvragen binnen het thema van de kwaliteit van de arbeid. Kwaliteit van arbeid verwijst naar een oordeel over het werk en de gevolgen daarvan voor de werknemer. Voor een dergelijk oordeel is er kennis nodig over de ken-merken van het werk en haar gevolgen voor de taakuit-voerder. En er is een norm nodig om kwalitatief goede en kwalitatief slechte banen van elkaar te onderscheiden. We geven een overzicht van het huidige wetenschappelijke denken over de kwaliteit van de arbeid in Nederland: de sociotechniek, de arbeidsprocesbenadering, de Leidse school en de Delftse benadering. We besteden ook ruim aandacht aan praktijkinstrumenten voor het meten en beoordelen van de kwaliteit van de arbeid.

VoorkennisSpecifieke voorkennis is niet vereist.

www. ou.nl/studieaanbod/S07231

55

BACHELOROPLEIDING

Leren en trainen in organisaties

Cursuscode: S22321Studielast: 1 module

In de cursus komen verschillende aspecten van het leren en trainen van medewerkers in organisaties aan de orde. In de eerste plaats is er aandacht voor het vaststellen van de opleidingsbehoefte. Daarnaast komen verschil-lende modellen voor leren aan bod en wordt ingegaan op de kenmerken van een training, de deelnemers en de organisatie / werkomgeving die de effectiviteit van een training kunnen verhogen. Er wordt gekeken naar manie-ren waarop trainingen en leerprocessen kunnen worden vormgegeven. Ten slotte wordt aandacht besteed aan de uitkomsten die men van de training kan verwachten en aan methoden waarmee de effectiviteit van een training kan worden vastgesteld. De leerstof is georganiseerd rond drie thema’s die aan bod komen in de drie studietaken: (1) het analyseren van ont-wikkelbehoeften (needs assessment), (2) het systematisch ontwerpen van interventies, in dit geval trainingen, en (3) het zorgvuldige evalueren van trainingsprogramma's. Op deze wijze geeft de cursus een bruikbaar kader van kennis en inzichten waarmee cursisten na afloop van de cursus organisaties over het leren en trainen kunnen adviseren.

VoorkennisWij raden aan om eerst de cursus Inleiding in de arbeids- en organisatiepsychologie te bestuderen.

www. ou.nl/studieaanbod/S22321

Inleiding in conflicthantering en mediation

Cursuscode: S28311Studielast: 1 module

Waar mensen samen werken, kunnen conflicten ontstaan. Deze kunnen de dagelijkse gang van zaken ernstig versto-ren. Indien conflicten niet adequaat worden aangepakt, kan dit nadelige gevolgen hebben voor de betrokken mensen, de groep waartoe zij behoren of zelfs de bredere organisatie. Niet alle conflicten zijn echter nadelig voor de organisatie. Meningsverschillen binnen groepen leiden soms tot meer creatieve en kwalitatief betere oplossingen voor problemen.

De nadruk in de cursus Inleiding in conflicthantering en mediation ligt op het zich eigen maken van vaardigheden op het gebied van conflicthantering. Daartoe wordt een geleidelijke overgang gemaakt van conflicthantering als een persoonlijke stijl naar conflicthantering als methode bij een derdepartij-interventie.

In de eerste plaats leert de student conflictsituaties herkennen en analyseren. Vervolgens wordt de student gevraagd de eigen manier van omgaan met (persoon-lijke) conflicten kritisch te analyseren. Door middel van zelf-scoring krijgt men feedback over de eigen stijl van conflicthantering. Ook wordt het duidelijk dat verschil-lende situaties vragen om een verschillende aanpak. Tot slot bestuderen de studenten verschillende methoden van conflicthantering. Men treedt nu buiten het conflict en kruipt in de rol van de derde partij. Welke alternatieven heeft men als men als derde partij bij een conflict betrok-ken wordt? Aan de hand van videofragmenten worden verschillende soorten interventies verduidelijkt. Een ervan is bemiddelen of ‘mediation’. Wat houdt mediation in? Hoe gaat men als bemiddelaar aan de slag? Welke hindernissen en valkuilen komt men als mediator tegen? Aan de hand van concreet materiaal worden de vaardigheden van de bemiddelaar getoond en geoefend. De student dient uit-eindelijk in staat te zijn een realistisch mediation-plan op te stellen.

Het tekstboek van deze cursus bestaat uit drie delen: (1) de analyse van de persoonlijke stijl van conflicthantering; (2) de diagnose van conflicten en (3) conflicthantering als methode: de derde-partijinterventie. De auteur gaat uit

56 van het principe van ervaringsleren. Dit principe wordt ook in deze cursus gehanteerd. In een reeks oefeningen aangeboden in de vorm van studietaken in het digitaal werkboek, ligt de nadruk op het toepassen van kennis. De toepassing van deze kennis wordt tevens gestimuleerd in de opdracht tot het aanleggen van een persoonlijk port-folio over conflicten die men in het dagelijks leven tegen-komt. Interventievaardigheden worden ingeoefend tijdens twee verplichte studiebijeenkomsten. Door middel van rollenspellen wordt de rol van mediator ingeoefend. Extra theoretische verdieping wordt geboden in de reader. Hier-in worden onderwerpen toegelicht die minder aandacht krijgen in het handboek zoals de typologie van conflicten, verschillen tussen derde-partij interventies, enzovoorts.

IngangseisenU dient de volledige propedeuse en daarnaast de cursus Gespreksvoering afgerond te hebben.

www. ou.nl/studieaanbod/S28311

Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie

Cursuscode: S32331Studielast: 1 module

Het onderwerp van het vakgebied klinische psychologie is deviant of gestoord gedrag dat als problematisch wordt ervaren door het individu en/of zijn omgeving en dat in de volksmond al gauw als ‘gek’ wordt bestempeld. Het lijkt er steeds meer op alsof we met zijn allen ‘gek-ker’ worden. Massaal wordt er psychische hulp gezocht. Zelfhulpboeken raken gemakkelijk in de top tien van best verkochte boeken, programma’s zoals ‘Dr Phil’ en ‘Oprah Winfrey’ halen hoge kijkcijfers, maar ook de geestelijke ge-zondheidszorg krijgt veel aanmeldingen. Tussen 2000 en 2008 groeide deze sector met gemiddeld ruim 6 procent per jaar. Met name de ambulante geestelijke gezondheids-zorg is de laatste jaren flink toegenomen, met zo’n 14 pro-cent per jaar, aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek.Is elk als ‘gek’ bestempeld gedrag ook pathologisch en dient het bijgevolg behandeld te worden? Op deze vragen met betrekking tot diagnostiek en behandeling van psy-chopathologie hoopt de cursus Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie een antwoord te geven.

Deze cursus is een vervolg op de cursus Klinische psycho-logie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie. In die cursus werden theoretische referentiekaders in de klinische psychologie, de verschillende psychische stoor-nissen en de internationale classificatie van psychopatho-logie volgens DSM-IV (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) beschreven. De cursus Klinische psycho-logie 2 gaat over de vraag hoe deze psychische stoornis-sen kunnen worden gediagnosticeerd en behandeld.

Het tekstboek van de cursus met bijdragen van toon-aangevende onderzoekers en clinici (Smeets, Bos, Van der Molen & Muris, 2009) bestaat uit drie delen. Na een grondige beschrijving van de belangrijkste therapeutische stromingen in deel I van de cursus worden in deel II deze behandelvormen toegepast op een aantal klinische stoor-nissen zoals angst- en stemmingsstoornissen, schizofrenie, eetstoornissen, somatoforme stoornissen, verslavingen, persoonlijkheidsstoornissen en seksuele stoornissen. Deel III van de cursus geeft een beschouwing van belangrijke deelaspecten van psychologische hulpverlening nl. de indicatiestelling, therapie-evaluatie en ethiek. Dit tekst-boek wordt ondersteund met een digitaal en multimediaal werkboek.

Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaanteke-ning Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP).

VoorkennisDe inhoud van de cursus Klinische psychologie 1: persoon-lijkheidstheorieën en psychopathologie wordt bekend verondersteld.

www. ou.nl/studieaanbod/S32331

Seksuologie

Cursuscode: S33331Studielast: 1 module

De cursus Seksuologie belicht het thema seksualiteit van verschillende kanten. Het vergroot uw inzicht in de diver-siteit van het vakgebied van de seksuologie. Seksuologie is de wetenschap van de lichamelijke, psychologische en sociale grondslagen van seksualiteit. Naast kennis en

57

BACHELOROPLEIDING

inzicht in de seksuologie wordt in de cursus ook aandacht besteed aan uw eigen houding of attitude ten aanzien van de verschillende aspecten van seksualiteit.

Het boek Seksuologie en het digitaal werkboek behan-delen een scala aan onderwerpen, omdat het werkterrein van hulpverleners op het gebied van seksualiteit zo divers is. De verschillende invalshoeken van de seksuologie wor-den belicht in modules en studietaken over: het individu, de seksuele ontwikkeling, de sociale context, planmatige voorlichting en preventie, preventie van ongewenste zwangerschappen, preventie van soa en hiv, preventie van seksueel geweld, de seksuele hulpverleningsrelatie, diag-nostiek en interventies gericht op seksuele problemen, seksuele disfuncties bij vrouwen en mannen, genderpro-blemen, slachtoffers van seksueel geweld, plegers van seksueel geweld en parafilieën en aanverwante stoornis-sen. Tevens bevat het digitale werkboek twee uitgebreide virtuele praktijkcasussen over ‘de preventie van soa’s’ en ‘seksuele hulpverlening’.

Door het bestuderen van het tekstboek en het uitvoeren van de opdrachten verkrijgt u kennis en inzicht in de Sek-suologie. Uw academische vaardigheden worden getraind door het doorlopen van de twee praktijkcasussen en het deelnemen aan twee practicumbijeenkomsten. In de hele cursus wordt uitgebreid aandacht besteed aan uw eigen houding of attitude ten aanzien van de verschillende as-pecten van seksualiteit.

Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaanteke-ning Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP).

IngangseisenU dient de volledige propedeuse psychologie en daar-naast de cursus Gespreksvoering afgerond te hebben.

www. ou.nl/studieaanbod/S33331

Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering

Cursuscode: S47311Studielast: 1 module

In de cursus worden per ontwikkelingsgebied (lichamelijk, cognitief, sociaal en moreel) de belangrijkste veranderin-gen besproken, alsook de implicaties van deze verande-ringen voor de identiteitsontwikkeling van de adolescent. Het ontwikkelen van een stabiele en herkenbare identiteit is echter geen makkelijke opdracht, maar is een proces met vallen en opstaan waarbij gedrag en emoties soms een grens overschrijden. In de cursus wordt dan ook die-per ingegaan op protectieve en risicofactoren voor een disfunctionele ontwikkeling van de adolescent. Er worden treffende voorbeelden gegeven van waar, hoe en waarom het kan mislopen. Ook mogelijkheden tot preventie en interventie worden uitgebreid besproken en geïllustreerd.Op het einde van de cursus bent u in staat om de adoles-centieperiode vanuit een klinisch en gezondheidspsycho-logisch perspectief te bekijken en fenomenen typisch voor de adolescentie vanuit dit kader te observeren, te analyse-ren en te interpreteren.

VoorkennisWij raden aan om eerst de cursussen Klinische Psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie, Inlei-ding in de gezondheidspsychologie en Ontwikkelingspsy-chologie te volgen.

www. ou.nl/studieaanbod/S47311

Gezondheidsgedrag: interactie tussen individu en omgeving

Cursuscode: S36311Studielast: 1 module

In de cursus staat de interactie tussen het individu en de omgeving centraal en wordt u uitgedaagd om meer be-wust te worden van de invloed van de omgeving op ge-zondheid en gedrag. De cursus geeft u een overzicht van de empirische en theoretische inzichten in een praktijkre-levante context. De cursus bestaat uit vier inhoudelijke thema’s, te weten: roken, alcohol, overgewicht in relatie tot diabetes type 2 en depressie. Om zo goed mogelijk aan te sluiten bij de beroepspraktijk, doorloopt u de cursus in de vorm van virtuele snuffelstages (o.a. bij het RIVM en in een huisartsenpraktijk). Deze cursus raden wij aan voor de richting Gezondheids-psychologie maar kan ook als losse module worden ge-volgd.

58 VoorkennisEr is geen specifieke voorkennis vereist.

www. ou.nl/studieaanbod/S36311

Bachelorthesis

Cursuscode: S50317Studielast: 4 modulen

In dit zesde en laatste onderzoekspracticum in de onder-zoekscompetentielijn van de bacheloropleiding Psycho-logie zult u een wetenschappelijk artikel schrijven dat als afsluiting van de bacheloropleiding geldt. Om dit artikel te kunnen schrijven leert u waaraan wetenschappelijke artikelen moeten voldoen en krijgt u vaardigheden aan-gereikt om wetenschappelijke artikelen kritisch te be-schouwen en te beoordelen. Daarbij heeft u het geleerde in de voorafgaande onderzoekspractica uit de bachelo-ropleiding nodig. Daarna werkt u in een groep van vijf tot zeven studenten samen aan de verzameling van data om de vooraf geformuleerde individuele onderzoeksvragen te beantwoorden. Elke student schrijft vervolgens op basis van deze data een individueel werkstuk in de vorm van een manuscript voor een wetenschappelijk artikel. Dit pro-ces wordt door een docent begeleid in vijf bijeenkomsten. De eerste bijeenkomst kan een face-to-face bijeenkomst in een studiecentrum zijn, terwijl de overige bijeenkomsten virtueel zijn. Van aantal en vorm van de bijeenkomsten kan indien nodig afgeweken worden.

Vormgegeven als afstandsonderwijs met gebruikmaking van het internet, is dit onderzoekspracticum gericht op het verwerven en integreren van kennis en vaardigheden. Hierbij dient u kennis en vaardigheden die u in eerdere onderzoekspractica uit bachelor opleiding opdeed te gebruiken, zoals het formuleren van een probleemstelling. Maar ook uw kennis over onderzoeksopzetten en analy-sestrategieën komt hierbij van pas. Het studiemateriaal bij die eerder afgeronde cursussen dient als naslagwerk waar-naar u naar believen kunt teruggrijpen.

U studeert in dit practicum volgens de aanwijzingen in dit digitaal werkboek. Daarin vindt u acht studietaken, A tot en met H. De eerste vier studietaken betreffen het beoor-delen of reviewen van wetenschappelijke artikelen. Bij het doorlopen van deze vier studietaken maakt u gebruik van

het boek Evaluating Information (Katzer, Cook & Crouch, 1998), waarin aanwijzingen te vinden zijn om de opdrach-ten te kunnen maken. In die studietaken wordt gebruik gemaakt van realistisch casusmateriaal in de vorm van concept artikelen en fragmenten uit reële reviewproce-dures. Studietaak A leidt u door het reviewproces, waarbij telkens een hoofdstuk uit het boek bestudeerd moet wor-den en inzichtvragen beantwoord dienen te worden. In de studietaken B oefent u zelfstandig de onderdelen uit het reviewproces. Die onderdelen zijn geplaatst in de context van een gehele taak, die het hele proces omvat. Studietaak C gaat in op het probleem van plagiaat, waaraan schrijvers zich vaak schuldig maken zonder zich ervan bewust te zijn. Deze taak dient om u te wijzen op diverse vormen van plagiaat, en om te leren hoe deze voorkomen kunnen worden. De benodigde aanvullende bronnen zijn aan het digitaal werkboek gelinkt, evenals de uitwerkingen van de opdrachten. Omdat de studietaken de volgorde van het onderzoeksproces volgen, dient u ze in de volgorde A, B, C te doorlopen. In studietaak D schrijft u zelf een review van een verstrekt artikel volgens de methode die in de eerdere studietaken werd gedemonstreerd. Uw review en die van uw medestu-denten worden met uw docent in de groep besproken. Via studietaken E tot H voert u een eigen onderzoek uit, deels in samenwerking met uw medestudenten. Dit proces houdt in het opstellen van onderzoekvragen, het schrijven van een inleiding die tot die onderzoeksvragen leidt, het operationaliseren van de begrippen, het technisch ont-werp van de studie, de dataverzameling en -analyse, en de verslaglegging van resultaten en discussie. Dit proces wordt via groepsbijeenkomsten begeleid. Aan het eind van de cursus wordt uw product gereviewed door een van uw medestudenten. De begeleider reviewt uw ma-nuscript ook. Op basis van de twee reviews reviseert u uw manuscript. Dit gereviseerde manuscript wordt door de begeleider beoordeeld, evenals de zgn. coverletter, waarin u gedetailleerd aangeeft hoe u met de kritiekpunten bent omgegaan.

Aan het practicum is een planning verbonden die uitgaat van een studiebelasting van ongeveer 15 uur per week (doorlooptijd ¾ jaar). Bij de indeling in groepen zal zoveel mogelijk rekening worden gehouden met de voorkeur van studenten voor onderwerp en begeleider.

IngangseisenU heeft 34 modulen (inclusief vrijstellingen) uit de ba-cheloropleiding psychologie afgerond waaronder de cursussen:Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyseOnderzoekspracticum psychologisch experimentOnderzoekspracticum literatuurstudie Onderzoekspracticum nonparametrische data-analyse Onderzoekspracticum observatie en interviewOnderzoekspracticum psychologisch survey

www. ou.nl/studieaanbod/S50317

59

MASTEROPLEIDING

Master Psychology, variant Arbeids- en organisatiepsychologie

Psychodiagnostiek in de arbeids- en organisatiepsychologie

Cursuscode: S72311Studielast: 1 module

In de cursus Psychodiagnostiek in de arbeids- en organi-satiepsychologie leert u alle onderdelen beheersen van het psychologisch onderzoek of assessment, zoals dat door professionele psychologen afgenomen wordt in de A&O setting. Dat onderzoek bestaat meestal uit een com-binatie van gesprekken, vragenlijsten en psychologische tests. Doorgaans zijn de beslissingen die hierop worden gebaseerd voor de cliënt van groot belang. Daarom dient de psycholoog hierbij zeer zorgvuldig te werk gaan. Dat betekent dat u deskundig moet zijn op het gebied van het testgebruik maar ook op het totale proces van psy-chodiagnostiek. Dit diagnostische proces loopt van het verhelderen van de schriftelijke vragen van de cliënt, via testgebruik naar het uiteindelijke gerapporteerde advies aan de cliënt of opdrachtgever. In de cursus maakt u kennis met een aantal veel gebruikte Nederlandse tests en vragenlijsten. U leert inschatten bij welke vragen en welke cliënten de tests en vragenlijsten gebruikt kunnen worden, u neemt tests af bij medestu-denten (en zij bij u), en u leert kritisch kijken naar de betrouwbaarheid en de betekenis van de uitkomsten. Ten slotte leert u deze uitkomsten op een verantwoorde wijze te interpreteren en terug te vertalen naar de cliënt met een schriftelijke rapportage conform de eisen van het NIP.

Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaanteke-ning Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP).

IngangseisenOm in te kunnen schrijven voor deze cursus moet u min-stens 32 modulen afgerond hebben in de bacheloroplei-ding, waaronder in ieder geval: Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie, Test- en toetstheorie en Klinische gespreksvoering. Daarnaast dient u minstens 3 modulen afgerond te hebben van de vol-gende 6: Organisatiepsychologie, Personeelsmanagement, Ergonomie, Arbeidspsychologie en -sociologie, Leren en

trainen in organisaties, Inleiding in conflicthantering en mediation.

Een goede actieve beheersing van de Nederlandse taal is vereist.

www. ou.nl/studieaanbod/S72311

Coachen van managers

Cursuscode: S27311Studielast: 1 module

Deze cursus gaat over wat coaches kunnen doen om te bereiken dat hun cliënten (nog) betere managers worden. Deze cursus gaat ook over wat u kunt doen om coach te worden. Coaching kan worden omschreven als een manier van communicatie waarin de coach aansluit bij het per-spectief van de cliënt met het doel dit perspectief te ver-breden, teneinde diens keuzemogelijkheden te vergroten. Het uiteindelijke doel van de coachingsgesprekken is dat de manager op een manier gaat handelen die hem of haar meer voldoening biedt, die effectiever gericht is op het be-reiken van de organisatiedoelstellingen en die door diens omgeving als plezieriger wordt ervaren.

Dit is een prachtig doel: de cliënt ervaart dat hij meer grip op zijn leven heeft, de manier waarop de cliënt handelt, schenkt hem voldoening, en de cliënt wordt door de men-sen om hem heen als een prettig persoon ervaren. Hoe waardevol zou het zijn dit doel voor ogen te hebben met onszelf en de mensen om ons heen! Coaching kan dan ook worden gezien als een manier van leven, een leven waarin men altijd openstaat voor velerlei manieren waarop een situatie kan worden bekeken, een leven waarin men pro-beert anderen te ondersteunen bij het bereiken van wat voor hen belangrijk is in hun leven, een leven waarin men elk moment volledig en bewust ervaart en beleeft.

Deze cursus bestaat uit zes taken. De eerste taken vor-men het theoretisch fundament van de cursus. Ze gaan over wat coaching is en de manier waarop de sociaal-cognitieve theorie van Bandura bij coaching kan worden toegepast. U leert onder meer hypothesen te stellen en te toetsen in coachingsgesprekken met cliënten. De derde taak gaat over de manier waarop u zich persoonlijk tot coach kunt ontwikkelen en de ethische principes die voor coaches gelden.

60 In elk van de laatste drie taken staat een kernactiviteit van managers centraal, te weten: het beïnvloeden van de pro-ductiviteit van medewerkers, het verbeteren van de eigen productiviteit, en het leiden van organisatieveranderin-gen. Aan de hand van casusmateriaal wordt geïllustreerd hoe u managers op deze kernactiviteiten kunt coachen. In één van deze taken kunt u op de computer zelf met een manager een coachingsgesprek voeren.

VoorkennisVanwege het gebruik van een Engelstalig artikel in het tekstboek is passieve kennis van de Engelse taal gewenst.

www. ou.nl/studieaanbod/S27311

Groepen in organisaties

Cursuscode: S30211Studielast: 1 module

Of je nu freelancer bent of elke dag binnen hetzelfde team samenwerkt, andere mensen beïnvloeden de kwaliteit van je werk en of je je prettig voelt in je werk. Conflicten kun-nen bijvoorbeeld het werkplezier aardig vergallen. Aan de andere kant kunnen meningsverschillen, als ze goed wor-den besproken, juist leiden tot een verbeterd inzicht in het onderwerp van het meningsverschil.

Voor arbeids- en organisatiepsychologen is het belangrijk de psychologische context van arbeid goed te begrijpen. Hiermee kan men zich onderscheiden van de grote en gevarieerde groep organisatieadviseurs, waarvan bijvoor-beeld bedrijfskundigen en economen deel uitmaken. Vaak wordt bijvoorbeeld zonder duidelijke reden of benodigde deskundigheid besloten dat het goed is om werkgroepen in te stellen. De arbeids- en organisatiepsycholoog kan van betekenis zijn bij het invoeren of bij het afraden van zulke interventies. Het is daarom van belang kennis van de so-ciale context van arbeid te kunnen toepassen in praktisch zinnige interventies in organisaties. Ook is het belangrijk zelf onderzoek uit te kunnen voeren in de organisatie waar men werkt, om zodoende de benodigde kennis te verga-ren.

De cursus is opgebouwd rond vier thema's. Het eerste thema is inleidend van aard. Hierin worden zaken aan de orde gesteld als 'Wat is eigenlijk een groep?', 'Wat voor soorten groepen zijn er zoal?' en 'Wat voor functies heb-

ben groepen eigenlijk voor mensen?' Verder wordt nader ingegaan op het begrip 'organisatie', omdat organisaties een belangrijke context vormen voor groepen en omdat een organisatie zelf ook gezien kan worden als een groep. Er wordt kennis gemaakt met belangrijke theorieën om groepsgedrag te verklaren, zoals de sociale vergelijkings-theorie en de sociale identiteitstheorie. Ook wordt aan-dacht besteed aan de bestudering en inzet van groepen om organisaties te verbeteren.

In thema twee wordt dieper ingegaan op algemene groepskenmerken. Ten eerste de groepsstructuur: In groe-pen wordt vaak een rolverdeling tussen de leden aange-bracht. Bijna altijd is er ook een statusverdeling terug te vinden. Hiermee hangen belangrijke structurele kenmer-ken samen als de machtsverdeling in groepen en het lei-derschap in een groep. Ook worden allerlei aspecten van rechtvaardigheid behandeld, omdat dit normen betreft die het gedrag van organisatieleden voor een groot deel sturen. Een laatste aspect van dit thema is de ontwikkeling van groepen in verschillende stadia.

Thema drie behandelt de groepseffectiviteit. Het begrij-pen van de oorzaak van verschillen in effectiviteit is van evident belang voor organisatieverandering. Een paar voorbeelden van vragen rondom effectiviteit die in dit thema aan de orde komen zijn 'Waarom worden stand-punten van mensen na een groepsdiscussie eigenlijk extremer?' en 'Hoe kun je een groep die belangrijke beslis-singen neemt zo vormgeven dat men alle alternatieven in overweging neemt?' Of meer algemeen: 'Hoe beïnvloeden groepsleden elkaar eigenlijk?' en 'Waarom is samenwerken soms goed voor prestaties en soms juist slecht?' Een be-langrijk doel van deze kennis is interventies te bedenken die de effectiviteit van groepen vergroten.

Thema vier gaat nader in op conflicten zoals die zich bin-nen groepen en tussen groepen kunnen afspelen. Ook de tegenhanger van conflict, coöperatie, komt uitgebreid aan de orde. De onderbouwing van deze onderwerpen wordt gevormd door twee centrale theorieën uit de sociale psychologie, te weten de sociale identiteitstheorie en de zelf-categorisatietheorie. Deze worden hier dan ook uitge-breid behandeld. Omdat deze theorieën een groot aantal al eerder behandelde fenomenen op een geïntegreerde manier kunnen verklaren, wordt met deze 'theoretische bril op' ook teruggeblikt op de voorgaande thema's.

VoorkennisKennis van de cursussen Sociale psychologie en Inleiding in de arbeids- en organisatiepsychologie wordt aanbe-volen. Passieve kennis van de Engelse taal is gewenst vanwege het Engelstalige tekstboek. Verder is het nuttig om op basisniveau kennis te hebben van methoden en technieken van onderzoek.

www. ou.nl/studieaanbod/S30211

61

MASTEROPLEIDING

Interventies bij organisatieverandering

Cursuscode: S63321Studielast: 1 module

Organisaties worden voortdurend geconfronteerd met nieuwe ontwikkelingen en uitdagingen op het terrein van afzetmarkt, arbeidsmarkt, technologie, productie en arbeidsorganisatie. Al deze turbulentie in hun omgeving en de steeds internationaler wordende economie dwingen organisaties zich aan te passen. Soms verlopen de aanpas-singen spontaan, maar vaak is bewuste sturing en plan-ning in de vorm van interventiestrategieën nodig.

Deze cursus gaat in op de wijze waarop vorm gegeven kan worden aan veranderingsprocessen. De cursus geeft een overzicht van opvattingen over verandering en verande-ringsmanagement en een aantal bekende methoden en technieken die veel gebruikt worden bij de implementatie van veranderingen. Er komen opvattingen aan bod over de manier waarop veranderingsplannen geïmplementeerd kunnen worden (ontwerp- en ontwikkelingsvraagstuk). Bij de interventiestrategieën wordt een vierdeling gehan-teerd in ‘human process’ interventies, techno-structurele interventies, ‘human resources’ management interventies en strategisch veranderen interventies. Bij procesinterven-ties gaat het om gedragswetenschappelijke methoden en technieken om de onderlinge communicatie te verbete-ren, conflicten op te lossen, leiderschap te verbeteren en de besluitvorming te optimaliseren. De techno-structurele interventies zijn gericht op de technologie en de structuur van de organisatie. Human resourcesinterventies richten zich op een betere integratie en aansturing van personeel. De strategische interventies ten slotte, zijn bedoeld om de koppeling tussen het intern functioneren van de organisa-tie en de omgeving te versterken.

In het digitale werkboek staan praktijkgevallen van veran-deringsprocessen, waarmee u zelf aan het werk kunt. Het is de bedoeling dat u aan de hand van de casussen zelf-standig veranderingsprocessen analyseert: van diagnose tot en met evaluatie. Bovendien leert u een inschatting te maken van effecten van gekozen strategieën. In het digita-le werkboek zijn verder aanvullende artikelen opgenomen bij het tekstboek.

VoorkennisWij raden aan om eerst de cursussen Sociale psychologie

en Inleiding in de arbeids- en organisatiepsychologie te bestuderen.

www. ou.nl/studieaanbod/S63321

Stage arbeids- en organisatiepsychologie

Cursuscode: S54317Studielast: 4 modulen

De stage is vooral een leersituatie en verschilt in die zin van een volwaardige beroepsuitoefening. Stagewerkzaam-heden zijn tijdelijk en vinden plaats onder supervisie van een academisch gekwalificeerde psycholoog. Voorwaarde is dat in de stage kennis en vaardigheden die in de oplei-ding opgedaan zijn, op een theoretisch en praktisch ver-antwoorde wijze worden toegepast. U kunt zowel bij de organisatie waarbinnen u werkzaam bent, als binnen een andere organisatie aan de stageverplichting voldoen.

Er zijn verschillende stagevormen mogelijk: een interven-tiestage, een diagnostiekstage en een onderzoeksstage. Daarnaast onderscheiden we de praktijkstage en de stage met inbreng van werkervaring. In een interventiestage ontwikkelt u een eigen interventie die in de organisatie waar u stage loopt toegepast wordt. U kunt ook een sub-stantiële bijdrage leveren aan de ontwikkeling en/of uit-voering van een interventie in de stageverlenende instel-ling. De ontwikkeling van interventieprogramma’s gebeurt in samenspraak met de stagebiedende instantie. In de diagnostiekstage leert u psychodiagnostische methoden zoals deze aan de orde komen in de cursus Psychodiag-nostie in de arbeids- en organisatiepsychologie (gespreks-vaardigheden, tests en interviews) toe te passen. Deze di-agnostiekstage vormt een onderdeel van de voorwaarden om in aanmerking te komen voor de Basisaantekening psychodiagnostiek. Een onderzoeksstage biedt u de gele-genheid een onderzoek uit te voeren met een empirische component, waarbij u niet afhankelijk hoeft te zijn van een stagebiedende organisatie. Het onderzoek kan een voorbereiding op de scriptie zijn, maar kan ook op zichzelf staan. De onderzoeksstage kan een alternatief zijn voor die studenten die door hun beroep al zeer vertrouwd zijn met organisaties in het werkveld. Het is ook een alternatief voor hen die door specifieke omstandigheden niet in staat zijn enkele dagdelen per week in een stagebiedende orga-nisatie aanwezig te zijn. De praktijkstage is de meer tra-ditionele vorm van de stage: u past de door u verworven kennis en inzichten toe in een daartoe geëigende arbeids-situatie en maakt zo (misschien voor het eerst) kennis met organisaties in het werkveld van de psycholoog. De stage met inbreng van werkervaring is een stagevorm voor stu-denten die al werken in een psychologische setting.

Uitgebreide informatie over inhoud, vorm en doelstel-lingen van de verschillende vormen van de stage vindt u in de stagehandleiding op het Stageweb van de opleiding

62 psychologie (alleen toegankelijk voor studenten die inge-schreven staan voor een cursus van de opleiding psycho-logie).

Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaanteke-ning Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP). Let op: dan dient u de diagnostiekstage te hebben afgerond.

IngangseisenDeze cursus is alleen voor masterstudenten arbeids- en organisatiepsychologie. U bent in het bezit van een toela-tingsbeschikking voor de masteropleiding psychologie. U heeft uw bacheloropleiding psychologie of uw schakelpro-gramma volledig afgerond.Wie een interventiestage wil doen dient de cursus Inter-venties bij organisatieverandering te hebben afgerond. Wie een diagnostiekstage wil doen dient de cursussen Klinische gespreksvoering en Psychodiagnostiek in de arbeids- en organisatiepsychologie te hebben afgerond.

www. ou.nl/studieaanbod/S54317

Onderzoekspracticum scriptieplan

Cursuscode: S71332Studielast: 2 modulen

In de cursus Onderzoekspracticum scriptieplan gaat u stap voor stap een uitgebreid plan voor een empirisch afstu-deeronderzoek maken dat u vervolgens, in de cursus Em-pirisch afstudeeronderzoek, daadwerkelijk gaat uitvoeren. Onderzoekspracticum scriptieplan is een cursus die u ver-plicht moet doorlopen alvorens u aan uw afstudeerscriptie kunt beginnen. De cursus is daarom voorbehouden aan opleidingsstudenten Psychologie en is niet als losse cursus beschikbaar.

De cursus Onderzoekspracticum scriptieplan biedt een brede methodologische basis voor het ontwerpen van een onderzoek, als eerste stap van het empirisch afstudeeron-derzoek (S57337/S58337/S59317) waar het uitvoeren van een empirisch onderzoek centraal staat. In deze cursus werkt u een aantal opdrachten uit welke via het Studienet worden aangeboden. Tijdens de verschillende opdrachten leert u aan welke methodologische eisen een scriptie-voorstel moet voldoen. Vervolgens gaat u voor uw eigen

scriptieonderwerp een probleemgebied verkennen, een conceptueel model opstellen, doelstellingen en vraagstel-lingen formuleren, een technisch ontwerp opstellen en een goede tijdsplanning maken. Ook de ethische en juri-dische kanten van het doen van onderzoek komen in de opdrachten aan bod.

De uitwerking van de opdrachten doet u deels individu-eel en deels begeleid door vakinhoudelijk docenten (uw eerste scriptiebegeleider). Communicatie verloopt groten-deels via e-mail.

IngangseisenDeze cursus is alleen voor masterstudenten psychologie. U moet de Bachelorthesis hebben behaald of uw schakel-programma hebben afgerond. Het goed afronden van het scriptieplan is een vereiste om aan uw afstudeerscriptie te mogen beginnen.

www. ou.nl/studieaanbod/S71332

Empirisch afstudeeronderzoek: scriptie arbeids- en organisatiepsychologie

Cursuscode: S57337Studielast: 4 modulen

De scriptiefase wordt voorafgegaan door de cursus Onder-zoekspracticum scriptieplan. In deze voorafgaande cursus heeft de student de doelstellingen en onderzoeksvraag-stellingen voor het onderzoek opgesteld. Daarnaast is er een gedegen onderzoeksontwerp gemaakt van het scrip-tieonderzoek dat de student wil gaan uitvoeren. Tijdens de scriptiefase gaat de student dit scriptieplan daadwerkelijk uitvoeren en gaat hij of zij hierover wetenschappelijk ver-slag doen.

Meer specifiek gaat u tijdens de scriptiefase de volgende taken uitvoeren:- De eerder gedane literatuurverkenning en theoretische

onderbouwing verder uitwerken.- Het zoeken van een geschikt meetinstrument of het zelf

ontwikkelen van een meetinstrument. - Het verzamelen en invoeren van uw onderzoeksgege-

vens.- Het analyseren en interpreteren van de door u gevon-

den onderzoeksdata.- Het schrijven en presenteren van de verschillende fasen

van uw wetenschappelijk onderzoek in een scriptie.

De benodigde ondersteunende materialen die u nodig hebt bij het uitvoeren van de scriptie (scriptiehandleiding) kunt u downloaden via de scriptiepagina van de opleiding psychologie. Na positieve afronding van uw scriptieplan of tijdens het uitvoeren van het scriptieonderzoek zult u eenmaal een mondelinge presentatie moeten geven over uw scriptie-

63

MASTEROPLEIDING

onderzoek. Dit gebeurt tijdens de landelijke scriptiedag. Deze presentatie kan gaan over uw scriptieplan, maar ook over de resultaten van uw onderzoek. U bent zelf vrij om te kiezen over welke fase van uw scriptieonderzoek u wilt presenteren.

IngangseisenDeze cursus is alleen voor masterstudenten A&O-psycho-logie. Studenten die willen inschrijven voor deze cursus, dienen de cursus Onderzoekspracticum scriptieplan te hebben afgerond.

www. ou.nl/studieaanbod/S57337

Master Psychology, variant Gezondheidspsychologie

Psychodiagnostiek in de gezondheidspsychologie

Cursuscode: S73311Studielast: 1 module

In de cursus Psychodiagnostiek in de gezondheids-psychologie leert u de stappen van het psychologisch onderzoek dat gedaan wordt om vragen van cliënten te beantwoorden zoals een psycholoog die tegenkomt in de gezondheidspsychologische setting. Dat onderzoek bestaat meestal uit een combinatie van gesprekken en psychologische tests. Doorgaans zijn de beslissingen die hierop worden gebaseerd voor de cliënt van groot belang. Daarom dient de psycholoog hierbij zeer zorgvuldig te werk gaan. Dat betekent dat u deskundig moet zijn op het gebied van het testgebruik maar ook op het hele proces van psychodiagnostiek. Dit diagnostische proces loopt van het verhelderen van de vragen en problemen van de cliënt, via testgebruik naar het uiteindelijke advies aan de cliënt.

In de cursus maakt u kennis met een aantal veel gebruikte Nederlandse tests. U leert inschatten bij welke vragen en welke cliënten de tests gebruikt kunnen worden, u neemt tests af bij medestudenten (en zij bij u), en u leert kritisch kijken naar de betrouwbaarheid en de betekenis van de uitkomsten. Ten slotte leert u deze uitkomsten op een verantwoorde wijze te interpreteren en terug te vertalen naar de cliënt.

Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaanteke-ning Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP).

IngangseisenOm in te kunnen schrijven voor deze cursus moet u min-stens 32 modulen afgerond hebben in de bacheloroplei-ding, waaronder in ieder geval: Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie, Test- en toetstheorie en Klinische gespreksvoering. Verder dient u minstens 3 modulen afgerond te hebben uit de volgende 6: Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologi-sche benadering, Klinische psychologie 2: diagnostiek en

64 therapie, Gezondheidsgedrag: interactie tussen individu en omgeving, Inleiding in conflicthantering en mediation, Ergonomie, Inleiding in de seksuologie.

www. ou.nl/studieaanbod/S73311

Gezondheidspsychologische interventies

Cursuscode: S64332Studielast: 2 modulen

'Je bent een rund als je met vuurwerk stunt' is een van de bekendere voorbeelden van een slogan uit een gezond-heidspsychologische interventie. Deze voorlichtingsbood-schap, die via de massamedia is verspreid, heeft bijna elke Nederlander bereikt. Maar voorbeelden van gezondheids-psychologische interventies kunnen ook minder massaal zijn: een regionaal project op basisscholen om pesten te verminderen, het organiseren van lotgenootcontacten voor mensen met traumatische ervaringen, het oproepen van vrouwen boven de dertig om een uitstrijkje te laten maken, of het door de arts meegeven van folders over hoe om te gaan met de astma van je kind.Ondanks de diversiteit van deze interventies, hebben zij ook duidelijke overeenkomsten. In alle gevallen is er een gezondheidsprobleem (psychisch of lichamelijk), speelt gedrag een belangrijke rol bij het ontstaan dan wel in stand houden van dat probleem, en wordt geprobeerd dat (probleem)gedrag positief te beïnvloeden. Om tot een effectieve gezondheidspsychologische interventie te komen, wordt er veelal gebruikgemaakt van een stappen-plan (de interventiecyclus). In deze cursus leert u werken met die interventiecyclus en vergelijkbare planningsmo-dellen. Hiermee leert u om op een planmatige wijze een gezondheidsprobleem te analyseren en oorzakelijke facto-ren in kaart te brengen, een interventie te ontwikkelen, te implementeren en te evalueren.

De cursus bestaat uit twee modulen en omvat het tekst-boek Gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering: een planmatige aanpak geschreven door J. Brug, P. van As-sema, & L. Lechner. (Eds.), (2012), (4th Rev. ed.), een reader met aanvullende literatuur en een digitaal werkboek. Het digitaal werkboek wordt gebruikt om de informatie uit het tekstboek en de reader te verwerken en te leren toepas-sen. Om de beroepspraktijk zo veel mogelijk te benaderen werkt u in het digitaal werkboek aan opdrachten in de

context van een GGD-omgeving. In deze fictieve virtuele stage bij een GGD wordt u aangesproken als student ge-zondheidspsychologie. Aldaar participeert u in een inter-ventieproject. Een GGD-functionaris ondersteunt u hierbij. Als tentamenopdracht werkt u zelf een interventieproject uit.

VoorkennisWij raden aan om de cursussen Inleiding in de psycholo-gie, Inleiding in de gezondheidspsychologie, Ergonomie en Onderzoekspracticum literatuurstudie te volgen of cursussen met soortgelijke inhoud. Bovendien dient u on-derzoeksresultaten die in wetenschappelijke artikelen zijn beschreven (de resultaten van bijvoorbeeld een survey of een experiment) kritisch te kunnen interpreteren. Verder zijn kennis van de Engelse taal en enige computervaardig-heden vereist.

www. ou.nl/studieaanbod/S64332

Adaptatie en gedragsverandering bij chronisch zieken

Cursuscode: S76311Studielast: 1 module

Deze cursus beoogt het proces dat patiënten doorlopen tijdens een ziekte in een breed kader te behandelen. Het proces dat patiënten doorlopen tijdens een ziekte loopt vanaf de eerste presentatie van gezondheidsklachten tot en met de fase waarop een patiënt na afloop van de be-handeling moet leren omgaan met zijn of haar chronische ziekte. Ook de terminale fase van ziekte komt in deze cur-sus aan de orde. De cursus is niet gericht op de medische kant van de behandeling, maar vooral op de gezondheids-psychologische en voorlichtingskant van het proces.

De cursus is gericht op het verwerven van competenties die nodig zijn om als master in de Gezondheidspsycholo-gie professioneel gezondheidspsychologische interventies voor mensen met somatische aandoeningen te ontwikke-len en in te kunnen zetten. Dergelijke interventies hebben tot doel om patiënten optimaal te laten omgaan met een gezondheidsprobleem en de gevolgen daarvan (tertiaire preventie), dan wel hen in staat te stellen er optimaal van te herstellen (curatie). De student leert alle fasen van de in-terventiecyclus (diagnose, voorbereiding, implementatie,

65

MASTEROPLEIDING

evaluatie) systematisch te doorlopen. De cursus richt zich op de interventie competentieniveaus zes en zeven, dat wil zeggen dat studenten de interventiecyclus zelfstandig moeten kunnen doorlopen.

VoorkennisU dient enige voorkennis te hebben op het gebied van de gezondheidspsychologie, bijvoorbeeld de cursus Inleiding in de gezondheidspsychologie. Daarnaast heeft u bij voor-keur enige voorkennis over het systematisch ontwikkelen van interventies. De cursus Gezondheidspsychologische interventies van de Open Universiteit of een vergelijkbare cursus bij een andere universiteit kan hiervoor een goede basis zijn.

www. ou.nl/studieaanbod/S76311

Stage gezondheidspsychologie

Cursuscode: S55317Studielast: 4 modulen

De stage is vooral een leersituatie en verschilt in die zin van een volwaardige beroepsuitoefening. Stagewerkzaam-heden zijn tijdelijk en vinden plaats onder supervisie van een academisch gekwalificeerde psycholoog. Voorwaarde is dat in de stage kennis en vaardigheden die in de oplei-ding onderricht zijn, op een theoretisch en praktisch ver-antwoorde wijze worden toegepast. U kunt zowel bij de organisatie waarbinnen u werkzaam bent, als binnen een andere organisatie aan de stageverplichting voldoen.

Er zijn verschillende stagevormen mogelijk: een interven-tiestage, een diagnostiekstage en een onderzoeksstage. Daarnaast kennen we de praktijkstage en de stage met inbreng van werkervaring. In een interventiestage ontwik-kelt u een eigen interventie die in de organisatie waar u stage loopt toegepast wordt. U kunt ook een substantiële bijdrage leveren aan de ontwikkeling en/of uitvoering van een interventie in de stageverlenende instelling. De ontwikkeling van interventieprogramma’s gebeurt in samenspraak met de stagebiedende instantie. In de diag-nostiekstage leert u psychodiagnostische methoden zoals deze aan de orde komen in de cursus Psychodiagnostiek in de gezondheidspsychologie (gespreksvaardigheden, tests en interviews) toe te passen. Een onderzoeksstage biedt u de gelegenheid een onderzoek uit te voeren met een empirische component, waarbij u niet afhankelijk hoeft te zijn van een stagebiedende organisatie. Het onderzoek kan een voorbereiding op de scriptie zijn, maar kan ook op zichzelf staan. De onderzoeksstage kan een alternatief zijn voor die studenten die door hun beroep al zeer ver-trouwd zijn met organisaties in het werkveld. Het is ook een alternatief voor hen die door specifieke omstandig-heden niet in staat zijn enkele dagdelen per week in een stagebiedende organisatie aanwezig te zijn. De praktijk-

stage is de meer traditionele vorm van de stage: u past de door u verworven kennis en inzichten toe in een daartoe geëigende arbeidssituatie en maakt zo (misschien voor het eerst) kennis met organisaties in het werkveld van de psycholoog. De stage met inbreng van werkervaring is een stagevorm voor studenten die al werken in een psycholo-gische setting.

Uitgebreide informatie over inhoud, vorm en doelstel-lingen van de verschillende vormen van de stage vindt u in de stagehandleiding op het Stageweb van de opleiding psychologie (alleen toegankelijk voor studenten die inge-schreven staan voor een cursus van de opleiding psycho-logie).

Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaanteke-ning Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP). Let op: dan dient u de diagnostiekstage te hebben afgerond.

IngangseisenDeze cursus is alleen voor masterstudenten gezondheids-psychologie. U bent in het bezit van een toelatingsbe-schikking voor de masteropleiding psychologie. U heeft uw bacheloropleiding psychologie of het schakelprogram-ma volledig afgerond.Wie een interventiestage wil doen, dient de cursus Ge-zondheidspsychologische interventies te hebben afge-rond. Wie een diagnostiekstage wil doen, dient de cursus-sen Klinische gespreksvoering en Psychodiagnostiek in de gezondheidspsychologie te hebben afgerond. De cursus Klinische psychologie 3: de ambulante praktijk is in deze variant niet verplicht, maar wordt aangeraden vooraf-gaand aan de stage gevolgd te hebben.

www. ou.nl/studieaanbod/S55317

Onderzoekspracticum scriptieplan

Cursuscode: S71332Studielast: 2 modulen

Zie blz. 62

www. ou.nl/studieaanbod/S71332

66

Empirisch afstudeeronderzoek: scriptie gezondheidspsychologie

Cursuscode: S58337Studielast: 4 modulen

De scriptiefase wordt voorafgegaan door de cursus Onder-zoekspracticum scriptieplan. In deze voorafgaande cursus heeft de student de doelstellingen en onderzoeksvraag-stellingen voor het onderzoek opgesteld. Daarnaast is er een gedegen onderzoeksontwerp gemaakt van het scrip-tieonderzoek dat de student wil gaan uitvoeren. Tijdens de scriptiefase gaat de student dit scriptieplan daadwerkelijk uitvoeren en gaat hij of zij hierover wetenschappelijk ver-slag doen.

Meer specifiek gaat u tijdens de scriptiefase de volgende taken uitvoeren:- De eerder gedane literatuurverkenning en theoretische

onderbouwing verder uitwerken.- Het zoeken van een geschikt meetinstrument of het zelf

ontwikkelen van een meetinstrument. - Het verzamelen en invoeren van uw onderzoeksgege-

vens.- Het analyseren en interpreteren van de door u gevon-

den onderzoeksdata.- Het schrijven en presenteren van de verschillende fasen

van uw wetenschappelijk onderzoek in een scriptie.

De benodigde ondersteunende materialen die u nodig hebt bij het uitvoeren van de scriptie (scriptiehandleiding) kunt u downloaden via de scriptiepagina van de opleiding psychologie.

Na positieve afronding van uw scriptieplan of tijdens het uitvoeren van het scriptieonderzoek zult u eenmaal een mondelinge presentatie moeten geven over uw scriptie-onderzoek. Dit gebeurt tijdens de landelijke scriptiedag. Deze presentatie kan gaan over uw scriptieplan, maar ook over de resultaten van uw onderzoek. U bent zelf vrij om te kiezen over welke fase van uw scriptieonderzoek u wilt presenteren.

IngangseisenDeze cursus is alleen voor masterstudenten Gezondheids-psychologie. Studenten die willen inschrijven voor deze cursus, dienen de cursus Onderzoekspracticum scriptie-plan te hebben afgerond.

www. ou.nl/studieaanbod/S58337

Master Psychology, variant Klinische Psychologie

Psychodiagnostiek in de klinische psychologie

Cursuscode: S74311Studielast: 1 module

In de cursus Psychodiagnostiek in de klinische psychologie leert u de stappen van het psychologisch onderzoek dat gedaan wordt om vragen van cliënten te beantwoorden zoals een psycholoog die tegenkomt in de klinische set-ting. Dat onderzoek bestaat meestal uit een combinatie van gesprekken en psychologische tests. Doorgaans zijn de beslissingen die hierop worden gebaseerd voor de cliënt van groot belang. Daarom dient de psycholoog hierbij zeer zorgvuldig te werk gaan. Dat betekent dat u deskundig moet zijn op het gebied van het testgebruik maar ook op het hele proces van psychodiagnostiek. Dit diagnostische proces loopt van het verhelderen van de vragen en problemen van de cliënt, via testgebruik naar het uiteindelijke advies aan de cliënt.

In de cursus maakt u kennis met een aantal veel gebruikte Nederlandse tests. U leert inschatten bij welke vragen en welke cliënten de tests gebruikt kunnen worden, u neemt tests af bij medestudenten (en zij bij u), en u leert kritisch kijken naar de betrouwbaarheid en de betekenis van de uitkomsten. Ten slotte leert u deze uitkomsten op een verantwoorde wijze te interpreteren en terug te vertalen naar de cliënt.

Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaanteke-ning Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP).

IngangseisenOm in te kunnen schrijven voor deze cursus moet u min-stens 32 modulen afgerond hebben in de bacheloroplei-ding, waaronder in ieder geval: Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie, Test- en toetstheorie en Klinische gespreksvoering. Verder dient u minstens 2 modulen afgerond te hebben van de vol-gende 3: Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie, Inleiding in de seksuologie, Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering.

67

MASTEROPLEIDING

Een goede actieve beheersing van de Nederlandse taal is vereist.

www. ou.nl/studieaanbod/S74311

Klinische psychologie 3: de ambulante praktijk

Cursuscode: S67321Studielast: 1 module

De ambulante geestelijke gezondheidszorg heeft haar eigen doelgroepen en vraagt deels om haar eigen (thera-peutische) technieken. Als klinisch georiënteerd psycho-loog is het van belang hiermee nader kennis te maken. In onze cursussen Klinische psychologie 1 en 2 hebt u dit al gedeeltelijk in theorie gedaan. In deze cursus Klinische psychologie 3 ligt de nadruk vooral op de praktijk, op het verkrijgen van verschillende relevante therapeutische vaardigheden.

De praktijk van de ambulante GGZ is zeer divers en be-slaat een breed terrein. U maakt in deze cursus kennis met een selectie uit de verscheidenheid aan stoornissen en therapeutische technieken. De keuze van de onder-werpen is gebaseerd op een combinatie van de mate van voorkomen in de ambulante geestelijke gezond-heidszorg, de wetenschappelijke onderbouwing van de behandeling(stechnieken) en de praktische haalbaarheid van het aanleren door middel van afstandsonderwijs. Hoofdzakelijk wordt er in deze cursus aandacht besteed aan angststoornissen, stemmingsstoornissen en eetstoor-nissen. Bij de behandelingen ligt de nadruk op cognitieve (gedrags)therapie. In de cursus wordt ook uitgebreid aandacht gegeven aan recente ontwikkelingen binnen het vakgebied zoals het protocollair behandelen en internet-behandeling.

In deze cursus doorloopt de student de studiestof alsof hij/zij als student(e) Klinische psychologie een praktijk-stage loopt bij een instelling voor ambulante geestelijke gezondheidszorg. In deze stage ontmoet hij/zij ‘op papier’ cliënten met angststoornissen, stemmingsstoornissen en eetproblematiek.

De cursus biedt u de mogelijkheid om u verder te verdie-pen in de klinische praktijk. U kunt deze cursus gebruiken als voorbereiding op een therapeutische praktijkstage

alwaar u onder supervisie het een en ander echt in praktijk kunt brengen. We benadrukken nogmaals dat deze cursus niet de pretentie heeft u te scholen in het zelfstandig uit-voeren van psychotherapie. Daarvoor is een uitgebreide postdoctorale opleiding noodzakelijk.

Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaanteke-ning Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP).

VoorkennisWij raden aan om eerst de cursussen Klinische psycholo-gie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie, Gespreksvoering, Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie, Klinische gespreksvoering en de mastercursus Psychodiagnostiek te bestuderen.

www. ou.nl/studieaanbod/S67321

Psychogerontologie

Cursuscode: S45311Studielast: 1 module

Door de toenemende vergrijzing van de bevolking zullen psychologen binnen de gezondheidszorg steeds meer te maken krijgen met ouderen. Volgens schattingen zal in 2025 twintig procent van de bevolking 65 jaar of ouder zijn. Hierdoor wordt de gezondheidszorg steeds meer geconfronteerd met stoornissen specifiek voor deze doel-groep, denk aan dementie of de ziekte van Parkinson. Daarnaast blijken psychische stoornissen bij ouderen duidelijk toe te nemen, waarbij de problematiek vaak complex is vanwege comorbiditeit en de onduidelijke presentatie van klachten. Dit maakt het waardevol dat een psycholoog in spé op de hoogte is van de stoornissen bin-nen deze groep en de factoren die een rol spelen bij het ouder worden.

Binnen deze cursus wordt veroudering benaderd vanuit een biopsychosociaal perspectief, waarbij heterogeniteit en het multidisciplinaire karakter cruciaal zijn. U komt in aanraking met de meest recente internationale weten-schappelijke bevindingen op het vakgebied, waarbij u een antwoord zult vinden op vragen als ‘Waarom worden we ouder?’, ‘Hoe kenmerken psychopathologische stoornissen zich bij ouderen?’, ‘Welke behandelmogelijkheden zijn er

68 te onderscheiden?’, ‘Welke specifieke professionele hou-ding kan worden aangenomen in het contact met oude-ren?’ De cursus heeft een sterk praktijkgericht karakter. Zo worden er tal van opdrachten gegeven met voorbeelden uit de klinische praktijk. Ook zult u zelf aan de slag gaan met twee specifieke vaardigheidsopdrachten gericht op psychodiagnostiek en behandeling bij ouderen.

VoorkennisWij raden aan om eerst de cursussen Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie, Ge-spreksvoering, Klinische gespreksvoering en de mastercur-sus Psychodiagnostiek te volgen.

www. ou.nl/studieaanbod/S45311

E-mental health interventies

Cursuscode: S43311Studielast: 1 module

Nu ICT en internet steeds meer verweven zijn met ons dagelijks leven, maken zorgaanbieders in toenemende mate gebruik van e-mental health toepassingen. Geproto-colleerde behandelingen worden via internet aangeboden en een groeiend aantal psychologische interventies is beschikbaar in de vorm van smartphone-applicaties. Daar-naast worden sociale media als Twitter, Hyves en Facebook steeds meer ingezet om cliënten aan te trekken. E-mental health-toepassingen zijn zeer divers en groeien snel in aantal en populariteit.

De psycholoog van de toekomst zal voor een deel ook e-hulpverlener worden en preventie, behandeling en (na)zorg aanbieden door middel van e-mental health-toepas-singen. Een vergroting van kennis en inzicht in de achter-grond, het gebruik en toepassing van ICT en internettech-nologie binnen de GGZ is daarom onmisbaar. Deze cursus gaat in op de betekenis van e-mental health voor de klinische praktijk. De inzet van e-mental health-toepassingen op het gebied van psychotherapie, psy-chodiagnostiek en onderzoek wordt hierbij behandeld. Daarbij komen ook ethische kwesties en wetgeving aan bod. Verder zal er aandacht uitgaan naar theoretische stro-mingen en therapeutische benaderingswijzen van online behandeling. Daarnaast richt de cursus zich op online communicatie en de aard van de therapeutische relatie

bij online behandeling. Ten slotte passeren verschillende toepassingsgebieden voor de online praktijk, zoals virtual reality behandeling en serious gaming, de revue.

VoorkennisWij raden aan om eerst de cursussen Klinische psycholo-gie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologie, Gespreksvoering, Klinische gespreksvoering, Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie, Psychodiagnostiek in de klinische psychologie en Klinische psychologie 3: de ambulante praktijk te hebben afgerond. Ook zijn ken-nis van de Engelse taal en basale computervaardigheden vereist.

www. ou.nl/studieaanbod/S43311

Stage klinische psychologie

Cursuscode: S56317Studielast: 4 modulen

De stage is vooral een leersituatie en verschilt in die zin van een volwaardige beroepsuitoefening. Stagewerkzaam-heden zijn tijdelijk en vinden plaats onder supervisie van een academisch gekwalificeerde psycholoog. Voorwaarde is dat in de stage kennis en vaardigheden die in de op-leiding onderricht zijn, op een theoretisch en praktisch verantwoorde wijze worden toegepast. U kunt zowel bij de organisatie waarbinnen u werkzaam bent, als binnen een andere organisatie aan de stageverplichting voldoen. In de klinische variant raden wij aan een diagnostiekstage af te ronden, andere stagevormen zijn slechts mogelijk in overleg met de stagecommissie.

In de diagnostiekstage leert u psychodiagnostische me-thoden zoals deze aan de orde komen in de cursus psy-chodiagnostie in de klinische psychologie (gespreksvaar-digheden, tests en interviews) toe te passen. Uitgebreide informatie over inhoud, vorm en doelstellingen van de verschillende vormen van de stage vindt u in de stage-handleiding op het Stageweb van de opleiding psycholo-gie (alleen toegankelijk voor studenten die ingeschreven staan voor een cursus van de opleiding psychologie). Aanmelding voor een stage gaat via het digitale aanmeld-formulier dat u kunt vinden op de stagepagina van de opleiding psychologie.

Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaanteke-ning Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP). Let op: dan dient u de diagnostiekstage te hebben afgerond.

IngangseisenDeze cursus is alleen voor toegelaten masterstudenten van de variant klinische psychologie. U bent in het bezit van een toelatingsbeschikking voor de masteropleiding

69

MASTEROPLEIDING

psychologie. U heeft uw bacheloropleiding psychologie of het schakelprogramma volledig afgerond.Voor een diagnostiekstage dient u de cursussen Klinische gespreksvoering en Psychodiagnostiek in de klinische psychologie te hebben afgerond. Wij raden aan de cursus Klinische psychologie 3: de ambulante praktijk te hebben bestudeerd.

www. ou.nl/studieaanbod/S56317

Empirisch afstudeeronderzoek: scriptie klinische psychologie

Cursuscode: S59317Studielast: 4 modulen

De scriptiefase wordt voorafgegaan door de cursus Onder-zoekspracticum scriptieplan. In deze voorafgaande cursus heeft de student de doelstellingen en onderzoeksvraag-stellingen voor het onderzoek opgesteld. Daarnaast is er een gedegen onderzoeksontwerp gemaakt van het scrip-tieonderzoek dat de student wil gaan uitvoeren. Tijdens de scriptiefase gaat de student dit scriptieplan daadwerkelijk uitvoeren en gaat hij of zij hierover wetenschappelijk ver-slag doen.

Meer specifiek gaat u tijdens de scriptiefase de volgende taken uitvoeren:- De eerder gedane literatuurverkenning en theoretische

onderbouwing verder uitwerken.- Het zoeken van een geschikt meetinstrument of het zelf

ontwikkelen van een meetinstrument. - Het verzamelen en invoeren van uw onderzoeksgege-

vens.- Het analyseren en interpreteren van de door u gevonden

onderzoeksdata.- Het schrijven en presenteren van de verschillende fasen

van uw wetenschappelijk onderzoek in een scriptie.

De benodigde ondersteunende materialen die u nodig hebt bij het uitvoeren van de scriptie (scriptiehandleiding) kunt u downloaden via de scriptiepagina van de opleiding psychologie. Na positieve afronding van uw scriptieplan of tijdens het uitvoeren van het scriptieonderzoek zult u eenmaal een mondelinge presentatie moeten geven over uw scriptie-onderzoek. Dit gebeurt tijdens de landelijke scriptiedag. Deze presentatie kan gaan over uw scriptieplan, maar ook over de resultaten van uw onderzoek. U bent zelf vrij om te kiezen over welke fase van uw scriptieonderzoek u wilt presenteren.

IngangseisenDeze cursus is alleen voor masterstudenten Klinische psy-chologie. Studenten die willen inschrijven voor deze cur-sus, dienen de cursus Onderzoekspracticum scriptieplan te hebben afgerond.

www. ou.nl/studieaanbod/S59317

Master Psychology, variant levenslooppsychologie

Psychodiagnostiek in de levensloop-psychologie

Cursuscode: S75311Studielast: 1 module

Deze cursus is in studiejaar 2012-2013 nog niet beschik-baar.

www. ou.nl/studieaanbod/S75311

Levenslooppsychologie

Cursuscode: S48311Studielast: 1 module

Het relatief jonge vakgebied van de levenslooppsycholo-gie ontwikkelt zich als reactie op het inzicht dat de men-selijke ontwikkeling niet stagneert wanneer we de volwas-senheid bereiken – ontwikkeling is een levenslang proces. Naarmate we ouder worden, wordt bovendien steeds duidelijker dat onze ontwikkeling geen uniform, eenlijnig patroon volgt; we lopen allemaal ons eigen unieke levens-pad.Binnen deze cursus leert u hoe algemene ontwikkelings-psychologische wetmatigheden samen met sociale, cultu-rele en historische invloeden richting geven aan de unieke ontwikkeling van een individu, beschouwd vanaf de jong-volwassenheid tot aan het sterven.Wat is het nut van nostalgie? Welke impact heeft het ouderschap op onze persoonlijke ontwikkeling? Hoe beïnvloedt het ‘e-tijdperk’ onze partnerselectie? Dit zijn vraagstukken die in deze cursus worden behandeld. Uit-gangspunt is dat de mens niet is voorgeprogrammeerd en in elke fase van zijn leven een actieve rol speelt in zijn eigen levensloop.

Voorkennis Basiskennis van de psychologie in het algemeen of ont-wikkelingspsychologie in het bijzonder kan u helpen om de module gemakkelijker te doorlopen.

www. ou.nl/studieaanbod/S48311

70

Psychogerontologie

Cursuscode: S45311Studielast: 1 module

Zie blz. 67www. ou.nl/studieaanbod/S45311

Stage levenslooppsychologie

Cursuscode: S52317Studielast: 4 modulen

De stage is vooral een leersituatie en verschilt in die zin van een volwaardige beroepsuitoefening. Stagewerkzaam-heden zijn tijdelijk en vinden plaats onder supervisie van een academisch gekwalificeerde psycholoog. Voorwaarde is dat in de stage kennis en vaardigheden die in de op-leiding onderricht zijn, op een theoretisch en praktisch verantwoorde wijze worden toegepast. U kunt zowel bij de organisatie waarbinnen u werkzaam bent, als binnen een andere organisatie aan de stageverplichting voldoen.

Er zijn verschillende stagevormen mogelijk: een interven-tiestage, een diagnostiekstage en een onderzoeksstage. Daarnaast kennen we de praktijkstage en de stage met inbreng van werkervaring. In een interventiestage ontwik-kelt u een eigen interventie die in de organisatie waar u stage loopt toegepast wordt. U kunt ook een substantiële bijdrage leveren aan de ontwikkeling en/of uitvoering van een interventie in de stageverlenende instelling. De ontwikkeling van interventieprogramma's gebeurt in samenspraak met de stagebiedende instantie. In de diag-nostiekstage leert u psychodiagnostische methoden zoals deze aan de orde komen in de cursus Psychodiagnostiek in de levenslooppsychologie (gespreksvaardigheden, tests en interviews), toe te passen. Een onderzoeksstage biedt u de gelegenheid een onderzoek uit te voeren met een empirische component, waarbij u niet afhankelijk hoeft te zijn van een stagebiedende organisatie. Het onderzoek kan een voorbereiding op de scriptie zijn, maar kan ook op zichzelf staan. De onderzoeksstage kan een alternatief zijn voor die studenten die door hun beroep al zeer vertrouwd zijn met organisaties in het werkveld. Het is ook een alter-

Coaching: een psychologisch perspectief

Cursuscode: S49311Studielast: 1 module

Coaching is een boeiende en inspirerende manier om mensen te ondersteunen bij het bepalen en behalen van hun persoonlijke doelen. Die doelen kunnen zowel betrek-king hebben op professionele vaardigheden als op per-soonlijke groei of het nastreven van een groter welzijn. Coaches die hun tools- en techniekenkeuze willen base-ren op wetenschappelijke kennis, kunnen zich richten op bestaande wetenschappen als management, sociologie, filosofie of psychologie. Deze cursus benadert coaching vanuit een psychologisch perspectief. De psychologie levert namelijk een rijke input voor de coachingspraktijk in de vorm van theorieën en onderzoek over de menselijke psyche en gedragsverandering. Behalve theoretische verdieping bevat de cursus prak-tijkgerichte oefeningen. De verworven kennis wordt gereflecteerd aan positieve psychologie, de nieuwe tak van de psychologische wetenschap. Positieve psychologie bestudeert het optimaal functioneren en gaat uit van de sterke kanten van de mens. Dit is in het bijzonder relevant bij coaching.

Voorkennis Kennis op het gebied van (klinische) gespreksvoering en (klinische) psychologie kan u helpen de module gemak-kelijker te doorlopen.

www. ou.nl/studieaanbod/S49311

71natief voor hen die door specifieke omstandigheden niet in staat zijn enkele dagdelen per week in een stagebieden-de organisatie aanwezig te zijn. De praktijkstage is de meer traditionele vorm van de stage: u past de door u verwor-ven kennis en inzichten toe in een daartoe geëigende ar-beidssituatie en maakt zo (misschien voor het eerst) kennis met organisaties in het werkveld van de psycholoog. De stage met inbreng van werkervaring is een stagevorm voor studenten die al werken in een psychologische setting.

Uitgebreide informatie over inhoud, vorm en doelstel-lingen van de verschillende vormen van de stage vindt u in de stagehandleiding op het Stageweb van de opleiding psychologie (alleen toegankelijk voor studenten die inge-schreven staan voor een cursus van de opleiding Psycho-logie).

Deze cursus maakt deel uit van het cursuspakket van de Open Universiteit voor het behalen van de Basisaanteke-ning Psychodiagnostiek van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP). Let op: dan dient u de diagnostiekstage afgerond te hebben.

IngangseisenDeze cursus is alleen voor masterstudenten levensloop-psychologie. U bent in het bezit van toelatingbeschikking voor de masteropleiding Psychologie. U heeft uw bachelo-ropleiding psychologie of het schakelprogramma volledig afgerond.Wie een interventiestage wil doen, dient de cursus Ge-zondheidspsychologische interventies te hebben afge-rond. Wie een diagnostiekstage wil doen, dient de cursus-sen Klinische gespreksvoering en Psychodiagnostiek in de levenslooppsychologie te hebben afgerond. De cursus Klinische psychologie 3: de ambulante praktijk is in deze variant niet verplicht, maar het wordt aangeraden deze cursus voorafgaand aan de stage gevolgd te hebben.

www. ou.nl/studieaanbod/S52317

Onderzoekspracticum scriptieplan

Cursuscode: S71332Studielast: 2 modulen

Zie blz. 62

www. ou.nl/studieaanbod/S71332

Empirisch afstudeeronderzoek: scriptie levenslooppsychologie

Cursuscode: S60317Studielast: 4 modulen

De scriptiefase wordt voorafgegaan door de cursus Onder-zoekspracticum scriptieplan. In deze voorafgaande cursus heeft de student de doelstellingen en onderzoeksvraag-stellingen voor het onderzoek opgesteld. Daarnaast is er een gedegen onderzoeksontwerp gemaakt van het scrip-tieonderzoek dat de student wil gaan uitvoeren. Tijdens de scriptiefase gaat de student dit scriptieplan daadwerkelijk uitvoeren en gaat hij of zij hierover wetenschappelijk ver-slag doen.

Meer specifiek gaat u tijdens de scriptiefase de volgende taken uitvoeren:- De eerder gedane literatuurverkenning en theoretische

onderbouwing verder uitwerken.- Het zoeken van een geschikt meetinstrument of het zelf

ontwikkelen van een meetinstrument. - Het verzamelen en invoeren van uw onderzoeksgege-

vens.- Het analyseren en interpreteren van de door u gevon-

den onderzoeksdata.- Het schrijven en presenteren van de verschillende fasen

van uw wetenschappelijk onderzoek in een scriptie.

De benodigde ondersteunende materialen die u nodig hebt bij het uitvoeren van de scriptie (scriptiehandleiding) kunt u downloaden via de scriptiepagina van de opleiding psychologie.

Na positieve afronding van uw scriptieplan of tijdens het uitvoeren van het scriptieonderzoek zult u eenmaal een mondelinge presentatie moeten geven over uw scriptie-onderzoek. Dit gebeurt tijdens de landelijke scriptiedag. Deze presentatie kan gaan over uw scriptieplan, maar ook over de resultaten van uw onderzoek. U bent zelf vrij om te kiezen over welke fase van uw scriptieonderzoek u wilt presenteren.

IngangseisenDeze cursus is alleen voor masterstudenten levensloop-psychologie. Studenten die willen inschrijven voor deze cursus, dienen de cursus Onderzoekspracticum scriptie-plan te hebben afgerond.

www. ou.nl/studieaanbod/S60317

72 Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2012-2013

WO bacheloropleiding Psychologie

De uitvoeringsregeling treedt in werking per 1 september 2012 en heeft een zelfde werkingsduur als de Onderwijs- en examen-regeling (OER) 2012-2013 voor de bacheloropleiding Psychologie.

A. Overgangsmaatregelen op cursus- dan wel opleidingsniveau

Maatregelen op cursusniveau

RevisiesTen aanzien van de in de OER 2012-2013 opgenomen gereviseerde cursussen geldt dat studenten die zich voor een ‘oude’ versie van de cursus hebben ingeschreven voordat de gereviseerde versie beschikbaar komt, de ‘oude’ versie kunnen inbrengen. Deze regeling is van toepassing als hierna geen specifieke regeling voor de inbreng van de oude cursus is opgenomen. De oude cursus en de gereviseerde cursus zijn wederzijds uitsluitend. Dit betekent dat indien een bepaalde cursus verplicht of als gebonden keuze in het desbetreffende programma voorkomt, de desbetreffende uitsluitende cursus niet kan worden ingebracht in de vrije ruimte.

Klinische gespreksvoering (S61321)Sinds 1 september 2009 is de cursus Klinische gespreksvoering (S61321) verplaatst van de masteropleiding naar de bacheloropleiding. - Studenten die vóór 1-9-2009 de cursus Interventies bij organisatieverandering (S63321) hebben besteld, mogen deze in de bacheloropleiding inbrengen voor Klinische gespreksvoering.- Studenten die voor 1-9-2009 de cursus Gezondheidspsychologische interventies (S64332) hebben besteld mogen deze in de bacheloropleiding inbrengen voor Klinische gespreksvoering en Gezondheidsgedrag: interactie tussen individu en omgeving (S36311).Zie ook de uitvoeringsregeling van de masteropleiding Psychology 2012-2013.

Geschiedenis van de psychologie (S08121)Deze cursus is sinds 1 september 2009 verplaatst van de postpropedeuse naar de propedeuse. Studenten die voor 1 september 2009 de cursus Intelligentie en sociale competentie (S35311) hebben besteld of vrijgesteld gekregen, mogen deze in de propedeuse inbrengen in plaats van de cursus Geschiedenis van de psychologie (S08121) ten behoeve van de aanvraag van de propedeuseverklaring.Bij voortzetting van de bacheloropleiding dient Geschiedenis van de psychologie (S08121) alsnog te worden afgerond in de postpropedeuse.

Selectiepsychologie: selectie en assessment (S14331)Deze cursus is sinds 1 september 2011 verplaatst van de gebonden keuze in de postpropedeuse naar het verplichte deel van de postpropedeuse. Voor studenten die vóór 1 september 2011 hun gebonden keuze hebben afgerond zonder dat deze cursus daarin is opgenomen, wordt deze cursus gecompenseerd met een andere afgeronde cursus uit de gebonden keuze ruimte.De student dient er rekening mee te houden dat deze cursus verplicht onderdeel is voor het behalen van de Basisaante-kening psychodiagnostiek. In deze eisen kunnen geen compensaties ingebracht worden.

Onderzoekspractica

De cursussen Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse (S13131), Onderzoekspracticum nonparametrische data-analyse (S24221) en Onderzoekspracticum observatie en interview (S31211) vervangen de oude cursussen Statistiek 1, Statistiek 2 én Gegevensverwerking met SPSS.In het studiepad kan de student zien hoe studieresultaten van oude cursussen zijn ingebracht.

De onderzoekspractica moeten gezien de ingangseisen in onderstaande volgorde bestudeerd worden:- S13131 Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse- S05271 Onderzoekspracticum psychologisch experiment- S22241 Onderzoekspracticum literatuurstudie

73- S24221 Onderzoekspracticum nonparametrische data-analyse - S31211 Onderzoekspracticum observatie en interview- S04241 Onderzoekspracticum psychologisch survey- S50317 Bachelorthesis.

Onderzoekspracticum psychologisch survey (S04241)Deze cursus is sinds 1 september 2008 verplaatst van de propedeuse naar de postpropedeuse. Studenten die voor 1 september 2008 de cursus Onderzoekspracticum psychologisch survey hebben besteld of vrijgesteld gekregen, mogen deze in de propedeuse inbrengen in plaats van de cursus Onderzoekspracticum psychologisch experiment (S05271) ten behoeve van de aanvraag van de propedeuseverklaring.Bij voortzetting van de bacheloropleiding dient het Onderzoekspracticum psychologisch experiment (S05271) alsnog te worden afgerond in de postpropedeuse.

Onderzoekspracticum psychologische surveys (S68312) en Onderzoekspracticum psychologische experimenten (S69312)Deze onderzoekspractica zijn sinds 1 september 2009 vervangen door de Bachelorthesis (S50317). 1. Heeft de student certificaten en/of vrijstellingen voor beide onderzoekpractica, dan worden deze ingebracht voor de Bachelorthesis (S50317).2. Heeft de student slechts een certificaat of vrijstelling voor één van deze onderzoekspractica, dan is inbreng niet mogelijk en moet de student de Bachelorthesis (S50317) afronden.

Inbreng van cursussen die niet meer voorkomen in de bacheloropleiding psychologie

Personeelsmanagement (S02232)Deze cursus wordt per 1 februari 2013 vervangen door de cursussen Organisatiepsychologie (S28211) en Personeelsma-nagement (S29211). Studenten die de cursus Personeelsmanagement (S02232) hebben afgerond of vrijgesteld gekregen, kunnen het behaalde resultaat inbrengen voor de twee nieuwe cursussen Organisatie-psychologie (S28211) en Perso-neelsmanagement (S29211).

Gezondheid in perspectief (N39211)Studenten die de cursus Gezondheid in perspectief (N39211) hebben aangeschaft vóór 1 september 2012, kunnen het behaalde resultaat inbrengen voor de nieuwe cursus Gezondheidsgedrag: interactie tussen individu en omgeving (S36311).

Wetenschapsleer (C01221)Studenten die de cursus Wetenschapsleer (C01221) hebben aangeschaft vóór 1 september 2010, kunnen het behaalde resultaat inbrengen voor de nieuwe cursus Grondslagen van de psychologie: filosofie (S37211).

Intelligentie en sociale competentie (S35311)Het behaalde resultaat voor deze cursus wordt ingebracht voor Biologische grondslagen: evolutionaire psychologie (S36111).

Functieleer en biologische psychologie (S09131)Het behaalde resultaat voor deze cursus wordt ingebracht voor Biologische grondslagen: cognitie (S49111).

Gespreksvoering (S17211, 1 module) en Sociologie (S02121)1. Heeft de student certificaten en/of vrijstellingen voor beide cursussen, dan worden deze ingebracht voor de 2-moduulscursus Gespreksvoering (S16212). 2. Heeft de student alleen een certificaat of vrijstelling voor Gespreksvoering (S17211), dan vindt inbreng plaats op 2-moduulscursus Gespreksvoering (S16212). Het tekort van één module wordt aangevuld met een 1-moduuls cursus uit de gebonden keuze van de bacheloropleiding. Hiervoor moet de student een verzoek tot een individuele overgangsregeling aanvragen.3. Heeft de student alleen een certificaat of vrijstelling voor Sociologie (S02121), dan vindt inbreng plaats in onder staande volgorde: - S37211 Grondslagen van de psychologie: filosofie of - S22321 Leren en trainen in organisaties of - S47311 Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering of - vrije ruimte.Indien bovenstaande opties niet mogelijk zijn kan de student een individuele overgangsregeling aanvragen.

74 Interventies in groepen: conflicthantering en mediation (S66312)1. Een certificaat of vrijstelling voor deze cursus wordt ingebracht voor de cursussen Inleiding in conflicthantering en mediation (S28311) en Ergonomie (S06231).2. Indien de cursus Ergonomie (S06231) al afgerond is kan de student een individuele overgangsregeling aanvragen voor de inbreng van de resterende 4,3 studiepunten.

Leiderschap in arbeidsorganisaties (S29311) en Mentale belasting in het werk (S39311) 1. Heeft de student certificaten en/of vrijstellingen voor beide cursussen, dan worden deze ingebracht voor de 2-moduulscursus Psychologie van arbeid en gezondheid (S26222). 2. Heeft de student alleen een certificaat of vrijstelling voor Leiderschap in arbeidsorganisaties (S29311) dan vindt inbreng plaats in onderstaande volgorde: - S07231 Arbeidspsychologie en –sociologie of - S06231 Ergonomie of - vrije ruimte.3. Indien bovenstaande opties niet mogelijk zijn kan de student een individuele overgangsregeling aanvragen.4. Heeft de student alleen een certificaat of vrijstelling voor Mentale belasting in het werk (S39311) dan wordt dit ingebracht op Psychologie van arbeid en gezondheid (S26212). Het tekort van één module wordt aangevuld met een 1-moduulscursus uit de gebonden keuze van de bacheloropleiding. Hiervoor kan de student een individuele overgangsregeling aanvragen.

Arbeid en gezondheid 1 (S19211), Arbeid en gezondheid 2 (S37311) en Mentale belasting (S39311)1. Heeft de student certificaten en/of vrijstellingen voor alle drie de cursussen, dan worden deze ingebracht voor Psychologie van arbeid en gezondheid (S26222) en voor Adolescentie: een klinische en gezondheids-psychologi- sche benadering (S47311).2. Heeft de student certificaten en/of vrijstellingen voor twee van de drie cursussen, dan worden deze ingebracht voor Psychologie van arbeid en gezondheid (S26222).3. Heeft de student een certificaat of vrijstelling voor Arbeid en gezondheid 1 (S19211) óf voor Arbeid en gezond- heid 2 (S37311), dan wordt dit ingebracht voor Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering (S47311).

B. Wederzijdse uitsluitingen op cursusniveau

Elkaar wederzijds uitsluitende cursussen mogen niet tegelijk in een diplomaprogramma worden ingebracht.

Cursus: Wederzijds uitsluitend met:

S03121 Inleiding psychologie 1a S12112 of S48112 Inleiding in de psychologie

S04121 Inleiding psychologie 1b S12112 of S48112 Inleiding in de psychologie

S12112 Inleiding in de psychologie S48112 Inleiding in de psychologie

S13331 Gegevensverwerking met SPSS S13131 Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse

S09131 Functieleer en biologische psychologie S49111 Biologische grondslagen: cognitie

C01221 Wetenschapsleer S37211 Grondslagen van de psychologie: filosofie

S24221 Onderzoekspracticum nonparametrische data-analyse

S13331 Gegevensverwerking met SPSS

S17211 Gespreksvoering S16212 Gespreksvoering

S02232 Personeelsmanagement S29211 PersoneelsmanagementB01111 Human resource management

B01111 Human resource management S29211 Personeelsmanagement

S33321 Inleiding in de seksuologie S33331 Seksuologie

S39311 Mentale belasting in het werk S26212 Psychologie van arbeid en gezondheid

S66312 Interventies in groepen: conflicthantering en mediation

S28311 Inleiding in conflicthantering en mediation

S21212 Leeronderzoek S68312 Onderzoekspracticum psychologische surveys

S21212 Leeronderzoek S50317 Bachelorthesis

S68312 Onderzoekspracticum psychologische surveys S50317 Bachelorthesis

S69312 Onderzoekspracticum psychologische experimen-ten

S50317 Bachelorthesis

75C. Bepalingen ten aanzien van cursusdeelname: ingangsvoorwaarden op cursusniveau.

In een aantal gevallen is het met goed gevolg afgelegd hebben van tentamens voorwaarde voor de toelating tot het afleggen van andere tentamens. De student mag niet inschrijven voor de cursus indien er geen certificaten behaald zijn voor de cursussen die als ingangseis gelden.

Cursus Ingangseisen

S05271 Onderzoekspracticum psychologisch experiment S13131 Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse

S22241 Onderzoekspracticum literatuurstudie S13131 Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse + S05271 Onderzoekspracticum psychologisch experiment + 6 andere modulen uit de propedeuse psychologie

S24221 Onderzoekspracticum nonparametrische data-analyse

S13131 Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse

S04241 Onderzoekspracticum psychologisch survey S22241 Onderzoekspracticum literatuurstudie +S24221 Onderzoekspracticum nonparametrische data- analyse

Cursus Ingangseisen

S33331 Seksuologie Afgeronde propedeuse Psychologie +S16212 Gespreksvoering

S16212 Gespreksvoering S48112 Inleiding in de psychologie +6 andere modulen uit de propedeuse psychologie

S61321 Klinische gespreksvoering Propedeuse psychologie +S16212 Gespreksvoering + 8 andere modulen uit de postpropedeuse

S28311 Inleiding in conflicthantering en mediation Propedeuse +S16212 Gespreksvoering

S50317 Bachelorthesis Afgerond 34 modulen (inclusief vrijstellingen) waaronder:S13131 Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse +S05271 Onderzoekspracticum psychologisch experiment +S22241 Onderzoekspracticum literatuurstudie +S24221 Onderzoekspracticum nonparametrische data- analyse +S31211 Onderzoekspracticum observatie en interview +S04241 Onderzoekspracticum psychologisch survey

Gebonden keuzeblok en ingangseisen cursussen uit masteropleiding Psychology

Bij de keuze van cursussen uit het gebonden keuzeblok dient de student rekening te houden met de ingangseisen op cursusniveau voor de mastercursussen:- S72311 Psychodiagnostiek in de arbeids- en organisatiepsychologie- S73311 Psychodiagnostiek in de gezondheidspsychologie en - S74311 Psychodiagnostiek in de klinische psychologie- S75311 Psychodiagnostiek in de levenslooppsychologie.Voor deze 4 cursussen is de algemene ingangseis dat de student tenminste 35 modulen heeft afgerond in de bachelorop-leiding psychologie inclusief de cursussen:S23222 Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologieS20221 Test- en toetstheorie enS61321 Klinische gespreksvoering

76 Per cursus gelden bovendien aanvullende ingangseisen:Psychodiagnostiek in de arbeids- en organisatiepsychologie (S72311)De student dient tenminste 3 modulen afgerond te hebben van de volgende 6:S28211 OrganisatiepsychologieS29211 PersoneelsmanagementS06231 ErgonomieS07231 Arbeidspsychologie en –sociologieS22321 Leren en trainen in organisatiesS28311 Inleiding in conflicthantering en mediation

Psychodiagnostiek in de Gezondheidspsychologie (S73311) De student dient tenminste 3 modulen afgerond te hebben van de volgende 6:S47311 Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benaderingS32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapieS36311 Gezondheidsgedrag: interactie tussen individu en omgevingS28311 Inleiding conflicthantering en mediationS06231 Ergonomie S33331 Seksuologie

Psychodiagnostiek in de Klinische psychologieDe student dient tenminste 2 modulen afgerond te hebben van de volgende 3:S32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapieS33331 Seksuologie S47311 Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering.

Psychodiagnostiek in de levenslooppsychologieDe student dient de volgende 3 modulen afgerond te hebben: S10121 Ontwikkelingspsychologie S32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie S47311 Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering.

D. Inbreng mastercursussen en individuele regelingen

1. Het is niet toegestaan om mastercursussen uit de op de bacheloropleiding aansluitende master(s) op te nemen in de vrije ruimte van de bacheloropleiding, tenzij het een cursus betreft die noodzakelijk is voor de toelating tot de GZ-opleiding èn die niet voorkomt in de uiteindelijk te kiezen mastervariant.

2. Indien voldaan wordt aan de ingangseisen op cursusniveau, is inbreng van cursussen van andere masteropleidin-gen van de Open Universiteit in de vrije ruimte van de bacheloropleiding Psychologie toegestaan, tenzij inschrijving voor deze cursussen is voorbehouden aan studenten die formeel zijn toegelaten tot de masteropleiding waarvan die cursussen deel uitmaken.

E. Bepalingen ten aanzien van aanschuifonderwijs

1. De student moet voordat hij een cursus bij een instelling voor Hoger onderwijs gaat volgen schriftelijk toestem-ming vragen voor de inbreng van een bepaalde cursus in de bacheloropleiding Psychologie.

Een verzoek om toestemming wordt door de student gericht aan de Facultaire toetsingscommissie (FTC) van de faculteit psychologie.2. De student dient tegelijkertijd de Engelstalige benaming van de betreffende cursus aan te leveren.3. De FTC zorgt voor een schriftelijke reactie aan de student. In deze reactie wordt altijd vermeld voor hoeveel studie-

punten die desbetreffende cursus kan worden ingebracht. Indien de toestemming wordt verleend, doet de FTC daarvan ook mededeling aan de Commissie voor examens.4. De toestemming zoals bedoeld onder punt 1 geldt alleen voor de desbetreffende opleiding. Toestemming wordt alleen dan verleend wanneer er sprake is van duidelijke samenhang tussen enerzijds het in te brengen onderwijs en anderzijds (de doelstellingen van) de betreffende opleiding aan de Open Universiteit.5. De student moet, tenzij anders is bepaald, zelf zorg dragen voor inschrijving, betaling en dergelijke aan de andere universiteit; de Open Universiteit heeft geen inspanningsverplichting en draagt geen enkele verantwoorde-

lijkheid met betrekking tot de inschrijving of andere contacten met de andere instelling.6. De student moet zo spoedig mogelijk na het behalen van de tentamen(s) zijn tentamenbriefje(s) van de andere

universiteit samen met de toestemmingsbrief zoals bedoeld onder punt 1, overleggen aan de Facultaire toetsings-commissie Psychologie.

777. Het verzoek om een cursus te mogen inbrengen via aanschuifonderwijs mag ook achteraf ingediend worden. De student loopt dan de kans dat hiervoor geen toestemming wordt verleend.Voor algemene bepalingen over aanschuifonderwijs wordt verwezen naar het algemene deel van de OER 2012-2013 voor de bacheloropleiding Psychologie, artikel 28. De faculteit Psychologie biedt in het kader van de OER 2012-2013 binnen de genoemde voorwaarden de mogelijkheid tot het inbrengen van aanschuifonderwijs in de vrije ruimte. Via aanschuif-/serviceonderwijs zijn maximaal 21,5 studiepunten in te brengen.

F. Compensatorische regeling

Voor de in artikel 20a van de Nadere regels inrichting tentamens en examens vastgelegde compensatorische regeling (één 5 in de propedeuse toegestaan en één 5 in de postpropedeuse of in de vrije ruimte) zijn uitgezonderd:1. Alle tweemoduuls cursussen. Indien voor de cursus Inleiding in de psychologie (S48112) de oude éénmoduulscur-

sussen Inleiding in de psychologie 1a (S03121) en Inleiding in de psychologie1b (S04121) worden ingebracht, mag een 5 voor één van beide cursussen worden ingebracht; deze 5 geldt dan als 5 behaald in de propedeuse.

2. Indien voor de cursus Gezondheidspsychologische interventies (S64332) de cursussen Gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering (S38311) en Arbeid, levensloop en gezondheid (S40311) worden ingebracht, mag een 5 voor één van beide cursussen worden ingebracht; deze 5 geldt dan als 5 behaald in de postpropedeuse.

3. de afsluiting van de propedeuse: de cursus Onderzoekspracticum literatuurstudie (S22241) en de afsluiting van de bacheloropleiding: de cursus Bachelorthesis (S50317).

4. de volgende eenmoduulscursussen cursussen die ook deel uitmaken van de basisaantekening Psychodiagnostiek:. - Inleiding in de neuropsychologie en psychofarmacologie (S25211) - Test- en toetstheorie (S20221) - Onderzoekspracticum observatie en interview (S31211) - Selectiepsychologie: selectie en assessment (S14331) - Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie (S32331) - Seksuologie (S33331) - Klinische gespreksvoering (S61321). G. Geldigheidsduur tentamens

De geldigheidsduur van de tentamens van de wo-bacheloropleiding Psychologie bedoeld in artikel 11 van de OER 2012-2013 voor de wo-bacheloropleiding Psychologie is onbeperkt.Getuigschriften en diploma’s die afgegeven zijn vóór 1991 geven geen recht op vastgestelde standaard vrijstellingspro-gramma’s.

H. Hardheidsclausule

Voor zover er zich onverhoopt gevallen mochten voordoen, waarin de uitvoeringsregeling niet voorziet, wordt verwezen naar het bepaalde in artikel 32 van de OER 2012-2013 voor de bacheloropleiding Psychologie.

I. Slotbepaling

Aldus vastgesteld door de decaan op 13 maart 2012.

78 Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2012-2013

WO masteropleiding Psychologie

De uitvoeringsregeling treedt in werking per 1 september 2012 en heeft een zelfde werkingsduur als de Onderwijs- en exa-menregeling (OER) 2012-2013 voor de wo-masteropleiding Psychology met de varianten Arbeids- en organisatiepsychologie, Gezondheidspsychologie, Klinische psychologie en Levenslooppsychologie.

A. Toelating tot de wo-masteropleiding Psychology

De masteropleiding omvat 4 varianten: Arbeids- en organisatiepsychologie, Gezondheidspsychologie, Klinische psycho-logie en Levenslooppsychologie.- Een afgeronde wo-bachelor of science opleiding Psychologie van de Open Universiteit biedt, zonder dat nadere

eisen gelden, toelating tot de door de student gewenste variant van deze masteropleiding. Indien de student nog niet beschikt over een certificaat of vrijstelling voor de cursus Klinische gespreksvoering (S61321) wordt deze cursus op grond van een uitvoeringsregeling óf door middel van een individuele regeling in plaats van een wo-mastercur-sus opgenomen in het studiepad van de varianten Arbeids- en organisatiepsychologie of Gezondheidspsychologie. Zie B. Overgangsmaatregelen.

Deze overgangsmaatregel wordt gehanteerd aangezien de cursus Klinische gespreksvoering (S61321) met ingang van 1 september 2009 van de master- naar de bacheloropleiding is verplaatst. - In alle andere gevallen beslist de Commissie voor de Examens op advies van de Facultaire toetsingscommissie (FTC)

of, en zo ja onder welke voorwaarden, een student tot de masteropleiding kan worden toegelaten. Dit kan eventu-eel door middel van een ‘schakelprogramma op maat’. In beginsel bedraagt de omvang van een schakelprogramma voor studenten maximaal 14 en minimaal 1 module.

B. Overgangsmaatregelen op cursus- respectievelijk opleidingsniveau

Ten aanzien van de in de OER 2012-2013 opgenomen gereviseerde cursussen geldt dat studenten die zich voor een ‘oude’ versie van de cursus hebben ingeschreven voordat de gereviseerde versie beschikbaar komt, de ‘oude’ versie kunnen inbrengen. Deze regeling is van toepassing als geen specifieke regeling is opgenomen. De oude cursus en de gereviseerde cursus zijn wederzijds uitsluitend.

Managementcoaching (S65312)Een certificaat of vrijstelling voor deze cursus wordt ingebracht op de cursussen Coachen van managers (S27311) en Groepen in organisaties (S30211).

Klinische gespreksvoering (S61321)Deze cursus is sinds 1 september 2009 verplaatst naar de bacheloropleiding Psychologie.Studenten die geen certificaat (of vrijstelling) voor Klinische gespreksvoering (S61321) hebben ingebracht in hun ba-cheloropleiding, dienen deze cursus alsnog in de masteropleiding af te ronden als zij kiezen voor de variant Arbeids- en organisatiepsychologie of Gezondheidspsychologie. Deze cursus wordt dan als volgt in het studiepad ingebracht in plaats van de cursus:

Variant In plaats van:

Arbeids- en organisatiepsychologie Interventies bij organisatieverandering (S63321)

Gezondheidspsychologie Gezondheidspsychologische interventies (S64332)In dit geval dient de student ook nog de cursus Gezondheidsgedrag: interactie tussen individu en omgeving (S36311) af te ronden

Klinische gespreksvoering (S61321) in de varianten Klinische psychologie en LevenslooppsychologieIn de mastervarianten Klinische psychologie en Levenslooppsychologie dienen studenten die de diagnostiekstage gaan doen en in aanmerking willen komen voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek, de cursus Klinische gespreksvoering (S61321) afgerond te hebben. De cursus wordt niet gecompenseerd met een andere cursus uit deze variant.

79Testpracticum psychodiagnostiek (S62321) Deze cursus is in de vier mastervarianten vervangen door:- Psychodiagnostiek in de arbeids- en organisatiepsychologie (S72311)- Psychodiagnostiek in de gezondheidspsychologie (S73311)- Psychodiagnostiek in de klinische psychologie (S74311)- Psychodiagnostiek in de levenslooppsychologie (S75311).Studenten kunnen een certificaat of vrijstelling voor de cursus Testpracticum psychodiagnostiek (S62321) inbrengen op de nieuwe cursus Psychodiagnostiek van hun mastervariant.

Adaptatie en gedragsverandering bij chronisch zieken (S76311)Sinds 1-9-2010 is de cursus Patiëntenvoorlichting en chronische ziekten (S70321) vervangen door de cursus Adaptatie en gedragsverandering bij chronisch zieken (S76311).Studenten die de cursus Patiëntenvoorlichting en chronische ziekten (S70321) hebben gekocht of afgerond kunnen het resultaat inbrengen op de nieuwe cursus.

C. Wederzijdse uitsluitingen op cursusniveau

Elkaar wederzijds uitsluitende cursussen mogen niet tegelijk in een diplomaprogramma worden ingebracht.

Cursus: Wederzijds uitsluitend met:

Managementcoaching (S65312) Coachen van managers (S27311)

Patiëntenvoorlichting en chronische ziekten (S70321) Adaptatie en gedragsverandering bij chronisch zieken (S76311)

Testpracticum Psychodiagnostiek (S62321) Psychodiagnostiek in de arbeids- en organisatiepsychologie (S72311)Psychodiagnostiek in de gezondheidspsychologie (S73311)Psychodiagnostiek in de klinische psychologie (S74311)Psychodiagnostiek in de levenslooppsychologie (S75311)

D. Bepalingen ten aanzien van cursusdeelname

1. Een student mag beginnen aan een cursus uit de masteropleiding als er tenminste 35 modulen (inclusief eventuele vrijstellingen) zijn afgerond van de bacheloropleiding.2. Naast het behaald hebben van 35 modulen uit de bacheloropleiding is in een aantal gevallen het met goed gevolg afgelegd hebben van tentamens een bijkomende voorwaarde voor de toelating tot het afleggen van andere tenta- mens.

Ingangsvoorwaarden op cursusniveau

PsychodiagnostiekVoor de cursussen Psychodiagnostiek in de vier mastervarianten is de algemene ingangseis dat de student tenminste 35 modulen heeft afgerond in de bacheloropleiding psychologie inclusief de cursussen:S23222 Klinische psychologie 1: persoonlijkheidstheorieën en psychopathologieS20221 Test- en toetstheorie enS61321 Klinische gespreksvoering

Per cursus gelden bovendien aanvullende ingangseisen:

Psychodiagnostiek in de arbeids- en organisatiepsychologie (S72311)De student dient naast de algemene ingangseis tenminste 3 modulen afgerond te hebben van de volgende 6:S28211 OrganisatiepsychologieS29211 PersoneelsmanagementS06231 ErgonomieS07231 Arbeidspsychologie en –sociologieS22321 Leren en trainen in organisatiesS28311 Inleiding in conflicthantering en mediation

80 Psychodiagnostiek in de gezondheidspsychologie (S73311) De student dient naast de algemene ingangseis tenminste 3 modulen afgerond te hebben van de volgende 6: S47311 Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benaderingS32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapieS36311 Gezondheidsgedrag: interactie tussen individu en omgevingS28311 Inleiding conflicthantering en mediationS06231 ErgonomieS33331 Seksuologie

Psychodiagnostiek in de klinische psychologie (S74311) De student dient naast de algemene ingangseis tenminste 2 modulen afgerond te hebben van de volgende 3:S32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapieS33331 SeksuologieS47311 Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering

Psychodiagnostiek in de levenslooppsychologie (S75311) De student dient naast de algemene ingangseis de volgende 3 modulen afgerond te hebben: S10121 Ontwikkelingspsychologie S32331 Klinische psychologie 2: diagnostiek en therapie S47311 Adolescentie: een klinische en gezondheidspsychologische benadering

StageVoor alle varianten geldt dat u de bacheloropleiding Psychologie moet hebben afgerond. Daarnaast gelden voor onder-staande stagevormen aanvullende eisen:1. Diagnostiekstage: de cursus Psychodiagnostiek (S72311, S73311, S74311 of S75311) en Klinische gespreksvoering (S61321) moet afgerond zijn2. Interventiestage - variant Arbeids- en organisatiepsychologie: de cursus Interventies bij organisatieverandering (S63321) moet afgerond zijn - variant Gezondheidspsychologie: de cursus Gezondheidspsychologische interventies (S64332) moet afgerond zijn.

Onderzoekspracticum scriptieplanOm in te kunnen schrijven moet u formeel zijn toegelaten tot de masteropleiding.

Empirisch afstudeeronderzoek: scriptieOm in te kunnen schrijven moet u het Onderzoekspracticum scriptieplan (S71332) met een voldoende hebben afgerond.

E. Inbreng mastercursussen en individuele regelingen

Indien een certificaat of vrijstelling voor een mastercursus is ingebracht in de bacheloropleiding Psychologie, tellen de studiepunten van deze mastercursus niet nog een keer mee in de masteropleiding Psychology. Voor het ontstane tekort in de masteropleiding zal de faculteit vervangende cursussen aanwijzen.

F. Bepalingen ten aanzien van aanschuifonderwijs

Niet van toepassing.

G. Compensatorische regeling

Conform artikel 20a van de Nadere regels inrichting tentamens en examens is inbreng van een 5 niet toegestaan, noch in de masteropleiding, noch in een schakelprogramma.

H. Geldigheidsduur tentamens

De geldigheidsduur van de tentamens van de wo-masteropleiding Psychology bedoeld in 11 van de OER 2012-2013 voor de wo-masteropleiding Psychology is onbeperkt. Getuigschriften en diploma’s die ouder zijn dan 1990 geven niet automatisch recht op toelating tot de master.

81I. Hardheidsclausule

Voor zover er zich onverhoopt gevallen mochten voordoen, waarin de uitvoeringsregeling niet voorziet, wordt verwezen naar het bepaalde in artikel 31 van de OER 2012-2013 voor de wo-masteropleiding Psychology.

J. Slotbepaling

Aldus vastgesteld door de decaan op 13 maart 2012.

Procedures en regelgeving

OER en UitvoeringsregelingenIn de Onderwijs en examenregeling (OER) staat het onderwijsprogramma beschreven en de rechten en plichten van de student. Onderdeel van de OER zijn de Uitvoeringsregelingen waarin voor elke opleiding de specifieke bepalingen zijn opgenomen. Deze regelingen kunt u downloaden van de website of de faculteitstab op Studienet. www.ou.nl/documenten

GetuigschriftenDe Open Universiteit verstrekt de volgende getuigschriften: een dossierverklaring, een propedeuse-, bachelor-, en mastergetuigschrift. www.ou.nl/getuigschrift

Compensatorische regelingStudenten die een propedeuse-, of bachelorgetuigschrift aanvragen kunnen gebruikmaken van een compensatorische regeling. De algemene regeling is vastgelegd in art 20a van de Nadere regels inrichting tentamen en examen 2011-2012. De volledige tekst van dit artikel en van de Nadere regels kunt u downloaden op de website. www.ou.nl/tentamen

Beroepsprocedure en bezwaarprocedureBij het College van beroep voor de examens kan binnen zes weken (administratief ) beroep worden ingesteld tegen o.a. beslissingen van de Commissie voor de examens of een examinator. Voorbeelden van een beslissing zijn: een individuele tentamenuitslag, een vrijstellingsbeslissing of een toelatingsbeslissing tot een wo-masteropleiding.

Bezwaar kan gemaakt worden tegen een besluit, genomen door of namens het College van bestuur, waartegen geen (administratief ) beroep mogelijk is. Deze besluiten kunnen betrekking hebben op bijvoorbeeld: de inschrijving, het cursusgeld.

KlachtencommissieVoor klachten, waarvoor u geen beroep of bezwaar kunt aantekenen, bijvoorbeeld over de dienstverlening of de wijze waarop u bent behandeld, kunt u terecht bij de Klachtencommissie. Meld uw klacht eerst bij Service en informatie. Wordt uw klacht daar niet naar tevredenheid verholpen, dan kunt u schriftelijk een formele klacht indienen.

Uitgebreide informatie rondom beroep, bezwaar en klachten en de benodigde formulieren kunt u vinden op de website. www.ou.nl/procedures

Vertrouwenspersonen ongewenste omgangsvormenDe Open Universiteit heeft vertrouwenspersonen aangesteld die kennis hebben van de organisatie en de problemen die zich daarin kunnen voordoen. Als u hulp nodig heeft bij het oplossen van een probleem van ongewenst gedrag tijdens de studie kunt u contact opnemen met een van de vertrouwenspersonen via vertrouwenspersonen.oomgang@ou.nl, of kijk op onze website voor meer informatie. www.ou.nl/vertrouwenspersonen

Alle bovenstaande informatie is ook verkrijgbaar in de studiecentra of telefonisch aan te vragen bij de afdeling Service en informatie, 045 - 576 28 88.

82Service en informatie Heeft u vragen over uw studie of wilt u informatie over het dichtstbijzijnde studiecentrum? Neem dan contact op met een van onze medewerkers of kijk op de website voor onze bereikbaarheid

T 045 - 576 28 88www.ou.nl/directcontactwww.ou.nl/studiecentra

ColofonOpen Universiteit

Faculteit PsychologieValkenburgerweg 177, 6419 AT HeerlenPostbus 2960, 6401 DL Heerlen

Vormgeving: Sandra Daems, Open Universiteit

Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.

Juni 2012