nieuwsbrief skal bio controle, mei 2014

skalactueel Informatie over regelgeving en toezicht op de biologische landbouw

Nieuwe biologische bedrijvenElke maand komen er weer veel nieuwe biologis-che bedrijven bij in Nederland. In maart waren dit er 43. Bij de nieuwe gecertificeerden zien we dit jaar veel webshops die ook importeren, waaronder aardig wat superfoods en rawfoodwebshops. Maar in maart zijn er ook meerdere groente- en kruidentelers bijgekomen. We spreken met Jan Kalkman van kwekerij Plantport-Kweeksmakelijk, die sinds maart biologisch gecertificeerd is.

Gefeliciteerd met de certificering van Kweeks-makelijk. Waarom deze stap? We vinden dat biologisch kweken iets toevoegt aan ons huidige aanbod. En we kunnen ons ermee onderscheiden. Ons bedrijf bestaat nu vijf jaar, dit was een mooie nieuwe stap.

Wat gaat u biologisch telen? We richten ons vooral op de tuinkruiden. Die kweken we in

thema’s, zoals biologische pizzakruiden. Zo’n thema bestaat uit drie soorten biologische kruiden die bij elkaar passen. En die zitten ofwel samen in een pot, of in een draagtasje met drie kleinere potten. Alle producten uit de Kweeksmakelijk lijn zijn direct klaar voor gebruik. De enige verzorging van dit product is water geven naar behoefte. Makkelijk en lekker dus.

Was het moeilijk om gecertificeerd te worden? Nee, de inspectie verliep heel soepel eigenlijk. We hebben niet veel moeten veranderen voor de bio-status. Paar kleine dingen, maar eigenlijk geen enkel probleem. Wat we nog wel moeten doen is een biologisch hoekje maken op onze website. Zodat de bezoekers van de website ook weten dat we biologisch gecertificeerd zijn en voor welke producten.

Wanneer moet u informatie nasturen na inspectie?

Alleen als een kantoorme-dewerker van Skal hier om vraagt. Het heeft geen zin om informatie naar ons te sturen als tijdens een inspec-tie blijkt dat u de gevraagde informatie niet kunt tonen. Als wij bij de beoordeling van het inspectierapport deze informatie willen inzien, dan zullen wij u hierover informeren.

Decertificeren en opschorten: wanneer volgt welke sanctie? In artikel 19 van verordening EG889/2008 zijn voorschriften opgenomen over de herkomst van diervoeder voor herbivoren en voor varkens en pluimvee. Voor herbivoren moet 60% afkomstig zijn van eigen bedrijf. Voor varkens en pluimvee moet 20% afkomstig zijn van eigen bedrijf. Indien dit niet mogelijk is mag het in samenwerking met andere biologische bedrijven in de regio worden geproduceerd. Dit betekent dat minstens 60% resp. 20% van het diervoeder van uw eigen bedrijf en/óf uit de regio afkomstig moet zijn.

Maar wat is die regio?In de Verordening wordt het begrip “regio”niet gedefinieerd. Hierover is overleg geweest met betrokkenen, onder andere met branche-vertegenwoordigers die via Bionext een advies hebben uitgebracht.

Het bestuur van Skal heeft de volgende interpretatie vastgelegd: Regio = Alle EU-lidstaten. • EG889/2008Artikel19,lid1en2“…regio…”:Interpretatie: Alle EU-lidstaten.• EG889/2008Artikel19,lid1en2“…geproduceerd…”: Interpretatie: Primaire productie (plantaardig/ dierlijk zoals beschreven in verordening EG834/2007, artikel 2 “e” en “f”).

Biologische veehouders moeten kunnen aantonen dat ze hebben voldaan aan deze voorschriften. Hiervoor hebben zij een duidelijke declaratie van diervoederproducenten op mengvoeders nodig. De inspecteur kan hiernaar vragen tijdens de eerstvolgende inspectie.

In het buitenland, waaronder Duitsland, wordt “regio” niet op dezelfde wijze geïnterpreteerd. Hier is nog overleg over. Zolang er geen nieuwe interpretatie is vastgesteld, hanteert Nederland/ Skal de bovenstaande interpretatie. Voor vragen hierover kunt u contact opnemen met Akke Menno Horsman: amh@skal.nl

Control Union voert in opdracht van Skal veel bio-inspecties uit. Maar Skal heeft ook eigen inspecteurs. De eigen inspecteurs voeren o.a. de inspectie hercertificering uit. Eén keer per drie jaar vindt er op uw bedrijf zo’n inspectie hercertificering plaats. Deze uitgebreidere inspecties worden meestal door de Skal-inspecteurs gedaan. Net als de toelatingsonderzoeken op nieuwe bio-bedrijven

en onaangekondigde (flits-)inspecties. Skal- inspecteurs zijn gespecialiseerd in bio en doen naast bio-inspecties geen andere inspecties. Control Union inspecteurs doen ook o.a. Global Gap-inspecties. Bent u voor beide gecertificeerd dan kan het dus zo zijn dat u twee aparte inspecties krijgt in de jaren dat de bio-inspectie door Skal wordt uitgevoerd.

Afscheid Ad Verhage als algemeen bestuurslid SkalAd Verhage heeft na 5 jaar afscheid genomen van het Skal-bestuur: “Wat mij voor ogen stond als bestuurslid was een eenvoudige organisatie van en voor de bio-sector die goede en rechtvaardige controle toepast, die soepel is waar het kan en streng waar nodig. Ik heb het getroffen, want ik ben bestuurslid geweest in een periode met heel veel groei in de bio-sector. Skal heeft daar een belangrijke rol in gespeeld: mede dankzij het werk van Skal behoort bio nu tot een van de betrouwbaarste keurmerken. Jammer dat er nu een aantal zaken spelen die knagen aan dat consumentenvertrouwen.”Via deze weg willen we Ad

nogmaals bedanken voor zijn jarenlange inzet. Vanuit BioHuis wordt nog gezocht naar een goede opvolger voor Ad Verhage. De beoogde opvolger Johan Middelkamp heeft – helaas voor Skal – een baan aangenomen bij een biologisch gecertificeerd bedrijf. Dit betekent dat hij niet in het bestuur van Skal zitting mag nemen. Samenstelling bestuurHet algemeen bestuur van Skal bestaat uit zeven leden: drie onafhankelijke leden vormen het dagelijks bestuur, aangevuld met vier belangen-vertegenwoordigers.De vier belangenvertegen- woordigers worden voorge- dragen door de Vereniging BiologischeProductie en

handelsbedrijven (VBP), het Centaal Bureau Levensmid-

delenhandel (CBL) en het BioHuis.

Skal Biocontrole en Control Union Certification: wie doet wat?

Introductie Margreet van Brakel, directeur Skal BiocontroleSinds februari hebben we een nieuwe directeur: Margreet van Brakel. Zij heeft ruime ervaring in de voedingsmiddelenwereld, de afgelopen 12 jaar als manager bij Douwe Egberts. Het directeur-schap van Skal is voor Van Brakel een bewuste keuze: “Skal is voor mij een stap richting duurzaamheid. Ik wil mijn kennis en ervaring in de levensmiddelenindustrie inzetten om ervoor te zorgen dat Skal optimaal toegevoegde waarde levert aan haar stakeholders. Hierbij is voor mij belangrijk eerst de behoefte in de sector te peilen.” Na haar studie Levensmiddelentechnologie in Wageningen, werkte Van Brakel acht jaar in Bolivia. Hier heeft zij onder andere een oesterzwammenkwekerij opgezet. Terug in Nederland werkte zij enkele jaren in de vleesindustrie. De laatste 12 jaar is Van Brakel werkzaam geweest in verschillende leidinggevende functies bij Douwe Egberts, onder meer was zij als Plant Manager eindverant-woordelijk voor de Pickwick theefabriek.

Introductie nieuwe voorzitter van het bestuur: Rob DortlandDr. ir. Rob J. Dortland is per 20 maart 2014 benoemd tot voorzitter van het bestuur van Skal Biocontrole. Hij volgt Suzanne van der Pijll op, waarvan na tien jaar als bestuurslid de termijn erop zit.

Met Rob Dortland is een constructieve, strategische denker benoemd. Directeur Margreet van Brakel zegt over de benoeming: ”Rob Dortland heeft veel politieke en bestuurlijke ervaring, ook op gebied van toezicht op voedselkwaliteit. Dat is ideaal met alle actuele politieke discussies die spelen over voedselveiligheid en de wijze waarop toezicht georganiseerd moet gaan worden.”Rob Dortland is blij met zijn benoeming: “Ik zal, na vier jaar als vicevoorzitter, heel graag als voorzitter proberen bij te dragen aan de betrouwbaarheid van het biologische product. Met name nu de positie van de Zelfstandig Bestuurs Organen (ZBO’s) ter discussie staat, hoop ik mijn kennis en ervaring te kunnen inzetten voor het behoud van de ZBO Skal als goede en (kosten)effectief opererende inspectie- en certificeringsorganisatie.”

Suzanne van der Pijll over haar bestuurslidmaatschap: “In mijn tien jaar in het bestuur, waarvan de laatste vier jaar als voorzitter, heeft Skal grote stappen vooruit gezet. Dit in een setting van een almaar groeiende biologische sector, waarvan de omzet de laatste tien jaar is verdubbeld en in 2013 de 1 miljard oversteeg. Een sector om trots op te zijn.”

Margreet van Brakel en Rob Dortland

Belang Eigen verklaring en bio-certificering in de veehandelAls u een potje jam koopt of een pak koffie, zit er een etiket op. Dit etiket vertelt u wat u koopt. Op een koe is het lastig etiketjes plakken. Maar u moet wel duidelijkheid geven aan de afnemer, als deze een gecertificeerde koe wil kopen. Dit gaat via een volledig ingevulde Eigen verklaring.

Een Eigen verklaring die u achteraf pas invult, heeft geen zin. Als afnemer moet u dit ook niet accepteren. U wilt toch weten wat u koopt.

Vul de Eigen verklaring volledig inNiet alle veehandelaren zijn Skal-gecertificeerd. Verkoopt u uw vee aan een niet-gecertificeerde handelaar zonder de afnemer te vermelden in de Eigen verklaring? Dan kan dit problemen geven verderop in de keten. Zo kan er misbruik gemaakt worden van de Eigen verklaring. Hier wilt u toch niet aan meewerken? Om misbruik te voorkomen is het aan te raden dat u de Eigen verklaring volledig invult. Een voorbeeld van een Eigen verklaring vindt u op onze web-site, onder Formulieren.

Is uw veehandelaar biologisch gecertificeerd?Voor biologische producten geldt dat de hele keten onder controle moet staan. Wanneer u biologisch vee koopt, moet ook de handelaar van wie u de dieren koopt gecertificeerd zijn. Het maakt niet uit hoe kort deze dieren eigendom van de betreffende handelaar waren. Wanneer de veehandelaar geen bio-certificaat heeft, vervalt autom-atisch de biologische status van de dieren. Het is daarom belangrijk om hier goed op te letten.

Terugblik 2013De omzet in biologische producten groeit. Het aantal biologisch geregistreerde bedrijven steeg in 2013 mee naar 3601. De nieuw aangesloten bedrijven hebben een toelatingsonderzoek gekregen, de bestaande bedrijven een jaarlijkse inspectie. Daarnaast heeft Skal o.a. flitsinspecties en monstername uitgevoerd. In totaal hebben we in 2013 4878 inspecties uitgevoerd.

Hoewel het merendeel van de biologische ondernemers de biolo-gische wetgeving goed naleeft, is het aantal ernstige en fatale afwijking-en met bijbehorende sancties in 2013 hoger dan voorgaande jaren.

De aandacht voor voedselfraude in de gangbare levensmiddelensector zorgde voor extra belangs-telling voor de betrouwbaarheid van biologische levensmiddelen. Ook waren er actualiteiten waar Skal op heeft ingespeeld, zoals de fraude met biologische eieren in Duitsland.

Over al deze ontwikkelingen kunt u meer lezen in ons jaarverslag. Dit jaarverslag is te vinden op onze website www.skal.nl. Wij hopen u met dit jaarverslag een goed beeld te geven van onze organisatie, de werkwijze en resultaten. Een betrouwbaar biologisch product, daar draait het natuurlijk om. En daar willen wij ons, samen met u, voor blijven inzetten.

Regiodefinitie voor veevoerIn artikel 19 van verordening EG889/2008 zijn voorschriften opgenomen over de herkomst van diervoeder voor herbivoren en voor varkens en pluimvee. Voor herbi-voren moet 60% afkomstig zijn van eigen bedrijf. Voor varkens en pluimvee moet 20% afkomstig zijn van eigen bedrijf. Indien dit niet mogelijk is mag het in samenwerking met andere biologische bedrijven in de regio worden geproduceerd. Dit betekent dat minstens 60% resp. 20% van het diervoeder van uw eigen bedrijf en/óf uit de regio afkomstig moet zijn.

Maar wat is die regio?In de Verordening wordt het begrip “regio”niet gedefinieerd. Hierover is overleg geweest met betrokkenen, onder andere met branche-verteg woordigers die via Bionext een advies hebben uitgebracht. Het bestuur van Skal heeft de volgende interpretatie vastgelegd: Regio = Alle EU-lidstaten.

• EG889/2008Artikel19,lid1en2“…regio…”:Interpretatie: Alle EU-lidstaten.• EG889/2008Artikel19,lid1en2“…geproduceerd…”: Interpretatie: Primaire productie (plantaardig/ dierlijk zoals beschreven in verordening EG834/2007, artikel 2 “e” en “f”).

Biologische veehouders moeten kunnen aantonen dat ze hebben voldaan aan deze voorschriften. Hiervoor hebben zij een duidelijke declaratie van diervoederprodu-centen op mengvoeders nodig. De inspecteur kan hiernaar vragen tijdens de eerstvol-gende inspectie.

In het buitenland, waaronder Duitsland, wordt “regio” niet op dezelfde wijze geïnter-preteerd. Hier is nog overleg over. Zolang er geen nieuwe interpretatie is vastgesteld, hanteert Nederland/ Skal de bovenstaande interpretatie. Voor vragen hierover kunt u contact opnemen met Akke Menno Horsman: amh@skal.nl

Decertificeren en opschorten: wanneer volgt welke sanctie? De biologische sector kenmerkt zich door een hoge naleving van de regels. Maar: als een bio-ondernemer de regels overtreedt, kan een sanctie volgen. De sanctie hangt natuurlijk af van de ernst van de overtreding. Er zijn 3 types af-wijkingen: lichte (NC C), ernstige (NC B) en fatale afwijkingen (NC A). Wanneer een afwijking binnen een bepaalde periode opnieuw wordt geconstateerd, wordt de afwijking verzwaard. Zo kan een lichte afwijking ernstig worden. En een ernstige afwijking fataal. Bio-ondernemers moeten elke afwijk-ing zo snel mogelijk aantoonbaar corri-geren, binnen de door ons gestelde periode. Het intrekken en opschorten van certificatie doen we alleen bij fatale afwijkingen. Er zijn verschillende vormen van fatale afwijkingen:

1. Een afwijking met langdurige gevolgen. De basisprincipes van de biologische landbouw zijn geschonden. Een voorbeeld hiervan is het decertificeren van een perceel waar niet- toegestane gewasbeschermingsmiddelen zijn gebruikt. 2. Een afwijking die systematisch is (en nog steeds voortduurt) en daardoor betrekking heeft op meerdere partijen, producten, percelen of dieren en die direct van invloed is, of kan zijn, op het eindproduct.

3. Een niet binnen de gestelde termijn opgeloste ernstige afwijking. 4. Een ernstige afwijking die binnen 24 maanden na de inspectie datum waarop de afwijking is vastgesteld opnieuw geconsta- teerd wordt.

In het geval 2 t/m 4 kunnen we het certificaat opschorten. Tijdens een opschorting van het certificaat mogen de producten niet als biologisch worden verkocht. Ee n bio-ondernemer kan de opschort-ing beëindigen door de fatale afwijking aantoonbaar te herstellen. Wij bekijken dat of dit inderdaad het geval is. Wanneer een bio-ondernemer meerdere fatale afwijkingen tegelijk heeft, kunnen we het hele bedrijf decertificeren.

Naast deze sancties, hebben we ook de mogelijkheid om het Skal-tuchtgerecht in te zetten. Dit overwogen we wanneer het financieel voordeel van de overtreding in het verleden al behaald is. Dit finan-ciële voordeel kunnen we dan terugvorderen, tot een maximum van €20.250 euro.

> Wilt u meer lezen over afwijkingen en bijbehorende maatregelen? Lees dan het Skal-reglement Certificatie en Toezicht. Dit staat op onze website, onder ‘Wetgeving’.

Biologische aantoonbaarheid: door de hele ketenStel: een bio-bedrijf koopt biologisch stro van een loonwerker. Op de factuur vermeldt de loonwerker dat er twee ton stro is geleverd. Nergens staat een verwijzing naar biologisch. Tijdens een inspectie vraagt de inspecteur het bio-bedrijf hoe het heeft vastgesteld dat hetstrobiologischis.Tja…. Het bio-bedrijf neemt contact op met de loonwerker. Na lang aan-dringen en dreigen met een rechtszaak, laat de loonwerker weten het stro weer terug te nemen. In dit geval heeft het bio-bedrijf een probleem omdat de ingangscontrole niet is uitgevoerd en niet kan bewijzen dat het stro biologisch is. En de loonwerker? Op papier valt hem niets te verwijten. De moraal van dit verhaal? Denk aan de ingangscontrole!

Onaangekondigde inspecties op percelen 2013Elk jaar voert Skal onaangekondigde inspecties uit op landbouw-bedrijven. In 2013 zijn er 184 onaange-kondigde inspecties uitgevoerd op het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. In twee gevallen is gebruik van niet-toegestane gewasbeschermingsmiddelen geconstateerd op biologische percelen. De percelen zijn door Skal gedecertificeerd.

Ook zijn er 64 onaangekondigde inspecties uitgevoerd op gebruik van ontsmet zaaizaad. Deel van de inspecties is uitgevoerd n.a.v. ontheffingsaanvragen voor gebruik gangbaar zomergerst en suikermaïs zaaizaad. Op dit onderdeel is in één geval geconstateerd dat er niet toegestane middelen zijn gebruikt.

Als de ondernemer geconfronteerd wordt met de bevinding is meestal de reactie dat het perceel nog moest worden afgemeld, ook in deze gevallen. Percelen met terugwerkende kracht afmelden accepteert kan niet. De afwijking met de bijbehorende sanctie blijft staan. Denkt u er dus aan perceels-wijzigingen door te geven aan Skal. Dit gaat nog niet via de RVO (oude Dienst Regelingen). Het formulier voor perceels-wijzigingen is op de website te vinden onder ‘formulieren’.

Uitleg over product-specificatiesHet begrip Productspecificatie blijkt tijdens onze inspecties bij boeren die ook bereiden, nogal eens tot verwarring te leiden. Boeren tonen ons hun eigen productspecificatie of die van de leverancier van grondstoffen. Wij bedoelen de productspecificaties die u bij Skal heeft ingediend: voor ieder

product dat u verkoopt onder uw eigen handelsnaam, moet u de productreceptuur bij ons indienen. Uw receptuur kunt u alleen indienen op ons prod-uctspecificatieformulier. Wij beoordelen de receptuur. Als het product voldoet aan de voor-waarden, certificeren wij het product. We gaan vertrouwelijk om met de receptuur. Indien u gecertificeerd bent, kunt u altijd

nieuwe recepturen indienen of bestaande recepturen wijzigen.

Tijdens een inspectie wordt gevraagd uw goedgekeurde productspecificaties en uw werkrecepturen te tonen. De inspecteur controleert of de werkreceptuur overeenkomt met de door ons goedgekeurde productspecificatie. Tijdens de voorbereiding op een inspectie

zorgt u ervoor dat u deze pro-ductspecificaties paraat hebt. Het kan zijn dat deze documenten jaren geleden zijn afgegeven.

> Nieuwe productspecificaties kun u ook indienen via onze website www.skal.nl, hiervoor moet u even inloggen.

Bio-certificaten: tonen door de hele ketenTijdens onze inspecties blijkt regelmatig dat ondernemers niet een actueel bio-certificaat hebben van hun toeleveranciers. Zonde! U krijgt een afwijking in uw inspectie-rapport, terwijl het eenvoudig is de certificaten op te vragen bij uw toelever-anciers. Denk er dus aan bij de voorbereiding op uw volgende inspectie.

Verkorting van de omschakelingsperiode met SNL-certificaat De interpretatie voor verkorting van omschakeling is per 2014 aangepast(Artikel36“…tengenoegen….isaangetoond…”):Dit betekent dat de omschakelperiode verkort kan worden als u ons voor betreffende percelen een officiële verklaring (met onderbouwende documenten) kan geven van organisaties die gecertificeerd zijn bij de stichting Certificering Subsidieregeling Natuur- en Landschapsbeheer. Als u in aanmerking wilt komen voor verkorting van omschakeling van uw percelen stuurt u ons, naast de documenten voor het aanmelden van een perceel, de volgende documenten toe

1. een officiële verklaring van de terreineigenaar waarin hij verklaart dat: a. het perceel onder de certificering “Subsidieregeling natuur- en landschapsbeheer”valt, kortweg SNL-certificering;

b. het perceel minimaal 3 jaar niet is bemest met niet- toegestane meststoffen;c. er gedurende 3 jaar geen gebruik is gemaakt van niet- toegestane bestrijdingsmiddelen. In de verklaring vermeldt de terreineigenaar ook het nummer van het SNL-certificaat waaronder het perceel geregistreerd staat.2. Een kopie van een geldig SNL-certificaat van de terreineige naar.

Meer informatie?Voor meer informatie verwijzen wij naar het Wijzigingsformu- lier landbouw: aan- en afmelden van percelen. Dit kunt u op onze website vinden, onder de link formulieren die u onder de rode balk op de startpagina kunt vinden. Komt u er niet uit? Bel even naar kantoor. Wij helpen u graag verder.

Dr. Klinkertweg 28 a

postbus 384, 8000 AJ Zwolle

T 038 426 81 81

F 038 426 81 82

info@skal.nl

www.skal.nl

Skal-nieuws

ColofonSkal Actueel is een uitgave van Skal, toezichthouder op de biologische productie,

aangewezen door het ministerie van Economische zaken.

Skal Actueel is gedrukt op FSC gecertificeerd papier.

Skal Actueel wordt kosteloos toegezonden aan geregistreerde bedrijven en relaties.

ISSN nr 15693872.

Eindredactie: Skal Biocontrole, Zwolle.

Ontwerp: PeopleLikeFrank.nl, Groningen.

Druk: drukkerij Bredewold, Wezep.

Aanpassing inspectievragenMogelijk is het u al opgevallen omdat u in 2014 al een inspectie heeft gehad: we hebben de inspectievragen aangepast. Elk jaar zijn er wel wat aanpassingen, maar voor 2014 vallen de aanpassingen op. Wat zijn de grootste wijzigingen:

Landbouwbedrijven krijgen, daar waar het van toepassing is, dezelfde vragen als de verwerkende bedrijven. Denk hierbij aan vragen over: • Ingangscontroleenaankoopvangecertificeerdeleveranciers•Deaanduidingenopuwbiologischeproducten

Voor alle bedrijven zijn zogenaamde “risicogerichte vragen” toegevoegd op de onderdelen:• Personeel•Hygiëne•Diermanagement(veehouderij)•Omzetenafnemers• Interneenexterneaudits

Het kan zijn dat de inspectie hierdoor iets langer duurt dan de voorgaande jaren. Met deze aanpassingen hopen we een nog beter beeld te krijgen van de biologische bedrijven. Daarmee willen we de betrouwbaarheid van het biologische product blijvend borgen.

KlanttevredenheidsonderzoekIn april en mei voert Skal een klanttevredenheidsonderzoek uit onder alle gecertificeerden. Voor u een goede kans om aan te geven wat wij beter kunnen doen én wat we vooral niet moeten veranderen omdat het al goed gaat. U heeft via de mail een uitnodiging ontvangen om deel te nemen aan het onderzoek. Het onderzoek wordt uitgevoerd door Desan Research Solutions in opdracht van Skal. Naast de online enquête worden er ook telefonische interviews gehouden. Zo hopen we een betrouwbaar beeld te krijgen van wat u als gecertificeerde vindt van de dienstver-lening van Skal. Alvast bedankt voor uw deelname. De uitkomsten publiceren we in juni op onze website.