Bestrijding van ziektenSinds 19de Eeuw

hygiëne Pas in 19de eeuw duidelijk : hele kleine

organismen ernstige ziekten kunnen veroorzaken bij mens.

Hoewel in 17de eeuw organismen ontdekt . Toen was hun bijdrage aan ziekte onbestaanbaar.

Veel eerder Indiërs en Romeinen rioleringssysteem + hygiënische regels• baden , verkoop voedsel op markt, begraven

en cremeren van doden

Hygiënische regels Gevoel : niet schoon= ziekte

Maar bij operaties werd niet schoon gewerkt

• er stierven veel patienten ( handen of operatiemes chirurg)

19de Eeuw • 45% van amputatieoperaties †• Kraamvrouwenkoorts ( streptokokken A dokter of soms vanuit darm)

Semmelweis (1818-1865) Boedapest, gestorven aan

sepsis na beet wachter in gekkenhuis)

1947 hygiënische regels• handen wassen met calciumchloride

(bleekmiddel)

kraamvrouwenkoorts Het verloop van de ziekte werd door

Ignaz Semmelweis stap voor stap beschreven. Eerst krijgen de getroffen vrouwen last van hoge koorts. Daarna krijgen ze erge dorst. Vervolgens krijgen ze een lage en snelle pols. Een paar dagen later verschijnen er paars-blauwe vlekken op de huid. Bij autopsie blijkt dat alle organen zijn ontstoken en dat overal haarden met pus zitten.

Hoe kwam Semmelweis er achter?

2 ziekenhuizen voor bevallingen Eerste kliniek bevallingen maar ook autopsie 2de kliniek alleen vroedvrouwen Beste vriend stierf door sneetje met scalpel bij

autopsie door student Autopsieziekte = kraamvrouwenkoorts

Joseph Lister (1827-1912)

Het belang van desinfectie : • wonden schoonmaken met Carbolzuur (fenol)

• Catgut i.p.v. zijde ( onderzoek op kalf) dat in carbolzuur was gedrenkt ( resorberend)

• Zijde gaf etteringen op de hechtingen

Listeria monocytogenes : door voedingsmiddelen overdraagbare ziekteverwekker.

Listerine ( mondwater)De Copley Medal : de hoogste prijs die de Royal Society of London uitreikt voor een belangrijke wetenschappelijke prestatie.

Louis Pasteur (1822-1895)

ontwikkelde de theorie dat de oorzaak van veel ziekten een minuscuul levend wezen was, een 'micro-organisme'. Microben-theorie is één van de belangrijkste ontdekkingen in de medische geschiedenis.

introduceerde nieuwe concepten als sterilisatie van gereedschappen en wondverbanden.

Pasteur was de uitvinder van het pasteuriseren, schadelijke microben in aan bederf onderhevige voedselproducten worden vernietigd door het voedselproduct kortstondig te verhitten, zonder het product te beschadigen.

Na sterilisatie of pasteurisatie geen generatio spontanea ziektekiemen Behandeling van jongetje met hondsdolheid van 9 jaar met succes

Robert Koch ( 1843-1910) oorzaak van miltvuur (Bacillus anthracis)

in 1877, tuberculose (Mycobacterium tuberculosis) in

1882 en Cholera (Vibrio cholerae) in 1883

De Nobelprijs voor de Fysiologie of Geneeskunde

Kochs postulaten.

Kochs postulaten 1. Ziektekiemen moeten in grote aantallen

aangetroffen worden in patiënt of plant

2. De ziektekiem moet kunnen worden geïsoleerd en verder gekweekt.

3. Een proefdier of dezelfde soort plant dat met de gekweekte kiem besmet wordt, moet dezelfde ziekte krijgen.

4. De ziektekiem moet uit het proefdier of de proefplant geïsoleerd kunnen worden, en moet gelijk zijn aan de ziektekiem in het lichaam van de patiënt.

na bevindingen Koch en Pasteur

Eind 19de E:

lichaamshygiëne Riolering verbeterd Drinkwater bacterievrij Dieren die bacteriën bij zich droegen

bestreden ( ratten, muggen)

immunisatie nu preventie : tegen noodsituaties vaccinaties

en antibiotica Nu operaties steriele omstandigheden

materiaal+ kleding+ handen

1721 : Variolatie uit Istanbul naar Engeland : Lady Montagu Pokken ontsierende ziekte Inenten met materiaal uit pokken Resultaat wisselend:

• immuniteit • Sterven • Besmetting anderen

Edward Jenner 1749-1823

melkjongens en melkmeisjes kregen koepokken immuniteit voor mensenpokken

14 mei 1796 inenting van 8-jarige James Phipps met koepokken pokpuist

6 weken later : ingeënt met mensenpokken was immuun

vaccinatie (Vacca= koe)

Nu : inenten met koepokken antistofvorming Koepokken en mensenpokken verwante virussen antistoffen tegen

beide virussen http://www.youtube.com/watch?v=bdIjKIMtoac&feature=related http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20051109_immuumsysteem02

De dood Medische ingrepen niet afdoende

blijvende schade zoals verlammingen of verstoorde lever- of nierwerking

Soms niet te redden dood na bericht ongeneeslijk ziek : ≠ stadia

• Ontkenning• Protest• Onderhandelen• Valse hoop• Neerslachtigheid • berusting