Basistraject

interactie en participatie

VVJ | 2014 | Koen Steuperaert

• Interactie, inspraak en participatie. Wat bedoelen we daarmee en wat is de waarde?

• Luisteren naar en praten met kinderen en jongeren. Het democratisch model vanuit hun standpunt.

• De praktijk: hoe zet je inspraak op en hoe creëer je een goed klimaat voor participatie

• De jeugdraad: de spil in beleidsparticipatie en het lokaal jeugdbeleid

Basistraject interactie en participatie

Het basistraject…

Vandaag

10u30 tot 12u15 inspraak en participatie: what’s in a name?13u45 tot 18u30 tools: filosoferen met kinderen

Morgen

09u00 tot 12u15 inspraak en participatie: in de praktijk14u00 tot 16u00 inspraak en participatie: de jeugdraad

Interactie

Inspraak

Participatie

3 termen…

• die voor veel verwarring zorgen

• waar tientallen meningen en theorie over bestaan

• waarbij iedereen z’n eigen waarheid preekt (ook VVJ )

• waar door fout gebruik een ‘zweem’ van relativering rond zweeft

• waarvan velen vinden dat ze belangrijk zijn, maar weinigen echt iets mee doen

• waar (naar mijn bescheiden mening) veel tijd wordt aan verspild

• …

Ik ga je in deze sessie niet overladen met theoretische modellen…

Ik probeer vooral

jullie te raken

• belangrijker is om zelf te begrijpen

• zelf te zoeken naar waarde en betekenis

• je eigen kijk te ontwikkelen

• van daaruit handelen en…

• je professionaliteit verhogen

Nadenken over interactie, inspraak en participatiestart bij nadenken over de relatie tussen de gemeente en haar burgers!

Welke verantwoordelijkheid draagt de gemeente t.o.v. van haar burgers?

Hoe moet een gemeente haar burgers benaderen?

klanten, gebruikers, aandeelhouders, publiek, bondgenoten, lotgenoten, deelnemers, te beschermen massa…?

Stel,

je staat morgen zelf aan het hoofd van je eigen gemeente.

Wat zou je dan veranderen aan de relatie tussen de gemeente en haar burgers?

Hoe kijkt je bestuur naar deze termen?

Hoe kijken medewerkers naar deze termen?

Interactie

Inspraak

Participatie

“De samenleving wordt kwalitatief

beter als burgers er mede beheerder

van worden !”

HELP, een burgerinitiatief !

Participatie

Dossier: 12-456 bis

Ideeën en klachten

BURGERSparticulier | collectief verenigingen | adviesraden

POLITIEK

MEDEWERKERS betrokken en deskundig

Bestuursfilosofiebestuursstijl

De kwaliteit van lokaal jeugdbeleid is direct afhankelijk van de lokale bestuursfilosofie, of hoe lokale besturen hun opdracht zien in relatie met de burger.

Bestuursstijl Rol van de burger

Niet interactief beleid

Gesloten en autoritair Weinig tot geen

Open en autoritair Doelgroep van onderzoek

Consultatief Geconsulteerde

Interactief beleid

Participatief Adviseurs

Delegerend Medebeslissers

Samenwerkend Partners

Faciliterend Initiatiefnemers

VEILIGEoverheid

(Protection)

ZORGZAMEoverheid(Provision)

INTERACTIEVEoverheid

(Participation)

MISSIEPreventief

jeugdbeleidOntwikkeling,

culturele participatieActorschap

empowerment

CENTRALE VRAAGKunnen we vermijden dat gedrag afwijkt van het 'normaal' traject?

Doen het nodige opdatjeugdigen zich zouden kunnen ontwikkelen tot volwaardige

burgers ?

Hoe kunnen we in samenspraak met kinderen en jongeren onzesamenleving verder uitbouwen?

BESTUUR / POLITIEKDirectief

Weet wat nodig isLuisterend, regisseren

Weet wat goed isProactief,Nodigt uit

BURGERS

Ouders zijn de eerste verantwoordelijke in de

opvoeding. Overheidstussenkomst enkel als ouders falen.

Overheidstussenkomst:Opvoedingsondersteuning voor

ouders,

Overheidstussenkomst: gezinsbeleid

Jeugd = Burger

DOEL

GEÏNTEGREERD

JEUGDBELEID

Vermijden van uitval, afwijkend gedrag vermijden

Het afstemmen van de lokale voorzieningen

Actief burgerschapen omgaan met diversiteit

Vallen de maskers af ?

erkennen allemaal het belang van participatie en inspraak in jeugdbeleid !

Wij

• geen luide stem• geen of weinig dwingende belangen• zijn niet stemgerechtigd• geen directe kanalen om te wegen• niet altijd even helder verwachtingen• zelf ervaringsdeskundige en expert

kinderen en jongeren hebben sterke lokale belangen

Basisopdrachtjeugddienst 1 De jeugddienst zorg voor goede, permanente

en duurzame interactie en participatie

2 De jeugddienst is knooppunt van jeugdbeleid en manager van een categoriale jeugdreflex

3De jeugddienst zorgt voor een goed, gefundeerd en uitgebalanceerd gemeentelijk jeugdaanbod

4De jeugddienst zorgt voor een positief klimaat voor burgerinitiatief en zelforganisatie

In de praktijk

?

• Inspraak: lukt tot op zeker niveau Participatie? moeilijk en tijdrovend

• groot verschil tussen de theorie en de praktijk? We weten hoe het zou moeten.

• We verliezen ons vaak in een instrumentele en te doelgerichte benadering

• Vaak zeer beleidsgestuurd en op de foute momenten in beslissingsprocessen

Kruipt veel tijd en energie in

In de praktijk

• voor de vorm

• omdat het moet

• gebruiken als argument

• om iets kracht bij te zetten

• om iets in beweging te krijgen

• om anderen te overtuigen

• op zoek naar antwoorden op problemen

• …

Onze beweegredenen ?

Is inspraak en participatie meer dan het realiseren van onze eigen agenda

Wat zou het doel van goede inspraak en participatie moeten zijn

?

Volwassenen

LEEFWERELDPERSPECTIEF

Waar zijn kinderen en jongeren mee bezig

Wat is hun werkelijkheid

Wat is hun leefwereld

Wat zijn hun verwachtingen

Waar liggen hun behoeften

Zoeken naar betekenis in plaats van zoeken naar antwoorden

DUURZAMEINTERACTIE

Investeren in dure, instrumentele tools en systemen om kinderen en jongeren te betrekken heeft alleen maar foute gevolgen.

Ze vertrekken altijd vanuit een volwassen context (ook al zijn de intenties goed) en tonen alleen aan wat we willen dat ze aantonen. Wij zetten kinderen en jongeren naar onze hand. Terwijl het onze intentie zou moeten zijn om van hen te leren.

Raad lokale besturen en

professionele jeugdwerkers aan

om te stoppen met de onzin!

Bob HughesPlay theorist and activist

We moeten investeren in professionele mensen die op zoek gaan naar duurzame en eerlijk interactie met kinderen en jongeren. Mensen die geïnteresseerd luisteren en zoeken naar betekenis.

INTERACTIE =

• onderlinge beïnvloeding• wederzijdse (re)actie• wisselwerking• handelen tussen mensen• samenspel• wederkerige invloed

spontaan

eerlijk en oprecht

zonder bijbedoelingen

zonder verwachtingen

oprechte interesse

persoonlijk en betrokken

GOEDEinteractie

waarde?

zoeken naar betekenis i.p.v. wenselijke antwoorden op onze ‘volwassen’ vragen

de gedachtegang van kinderen kan ons helpen om hun leefwereld te begrijpen

je eigen professionaliteit als deskundige jeugd verhogen

attent voor …

• betekenis• leefwereld• signalen• engagement• kansen• uitdagingen• verklaring

Maar altijd onvoorwaardelijk, eerlijk en zonder bijbedoelingen.

Professionaliteit

Veel interactie is voor de jeugddienst een

doel op zich !

De jeugddienst als een knooppunt van duurzame interactie.

In goede interactie liggen de fundamenten voor participatie en engagement

ParticipatieInspraak

Laten we deze termen eens

onder de loepnemen

par·ti·ci·pa·tie (de; v; meervoud: participaties)het hebben van aandeel in iets; deelname

in·spraak (de; v(m))de mogelijkheid om zijn mening te laten horen

Consultatie =Je mening mogen geven over iets waarbij je betrokken bentMee praten voor er beslissingen worden genomen

Inspraak

part i c ipat ieActief deelnemen =Participatie = deelnemen én deelhebben

Deelnemer: je kiest zelf om al dan niet deel te nemenDeelhebber: reële mede-eigenaar

Naar de essentie …

I n s p r a a k• Wat ZOEK je in inspraak?• Wat is het DOEL van inspraak?• Wat zou het EFFECT van goede inspraak moeten zijn?

p a r t i c i p a t i e• Wat ZOEK je in participatie?• Wat is het DOEL van participatie?• Wat zou het EFFECT van goede participatie moeten zijn?

Participatie = grondhouding

Een bestuur kan niet ‘aan participatie doen’!Participatie kan je niet ‘opzetten’!Participatie is geen methodiek!

participatie k a n a l l e e n m a a r

a a r d e n i n e e n p a r t i c i p a t i e f b e l e i d

Elke inbreng van anderen is waardevolElk engagement is waardvol

Gaat uit van de meerwaarde voor burger en lokale

overheid

Positief klimaat voor participatie• veel interactie en dialoog• uitnodigen• betrokkenheid creëren• zoeken naar kansen en verbindingen • activeren• proactief zoeken naar engagement • zingeving

EFFECT • wederzijds respect en begrip• bondgenootschap• burgerbetrokkenheid• Burgerengagement• Beter beleid• Gedeelde verantwoordelijkheid• vertrouwen

burgers en verenigingen zijn partners

ziet participatie niet als middel maar als DOEL

met waarde

Elke inbreng van anderen is waardevolElk engagement is waardvol

Mijn vraag voor morgen !• Ik ben op zoek naar…• Ik heb ideeën nodig om…• Geef mij enkele voorbeelden van...• Hoe kan ik…• Wat als