Woensdag 21 september 2016

Het lichaam, de Verslaving en Mindfulness

…of hoe verslavingswegen naar Mindfulness leiden

Rudi Vanmarsenille

…’Dus jullie houden ’s avonds ook wel van een opkikkertje’, zei ze. ‘Ja, hoor’, zei Yngve.

‘We zijn immers de hele dag bezig geweest. Een beetje ontspanning kunnen we wel

gebruiken’. Hij glimlachte en gaf haar een glas. En daar zaten we dan, alle drie met een

borrel aan tafel. Het was bijna tien uur. Buiten begon het te schemeren. Dat de alcohol

om goeddeed, leed geen twijfel. Haar ogen hadden algauw hun vroegere glans terug, haar

bleke, matte wangen kregen kleur, haar bewegingen werden soepeler en toen ze haar

eerste glas leeg had en Yngve er nog een voor haar inschonk, was het alsof ook haar

stemming opvrolijkte, want binnen de kortste keren zat ze net als vroeger te praten en

te lachen. Het eerste half uur zat ik er als versteend bij, star van onbehagen, want ze

leek wel een vampier die eindelijk weer bloed binnenkreeg, echt waar: het leven keerde

in haar terug, vulde lichaamsdeel na lichaamsdeel. Het was verschrikkelijk, echt

verschrikkelijk! Toen merkte ik zelf de uitwerking van de alcohol, mijn gedachten

werden milder, ik stond meer open voor dingen en dat ze hier, twee dagen nadat ze haar

zoon dood in de kamer had aangetroffen, zat te drinken en te lachen, leek helemaal niet

meer zo vreselijk, was toch niet zo erg, blijkbaar had ze het nodig; nadat ze de hele dag

onbeweeglijk op haar stoel in de keuken had gezeten, slechts onderbroken door de

keren dat ze rusteloos en in de war zonder een woord te zeggen door het huis had

gedwaald, deed het goed te zien hoe ze opleefde. En ook wij konden het waarachtig wel

gebruiken. Dus daar zaten we: oma vertelde verhalen, we lachten, Yngve borduurde er op

voort, we lachten nog harder. Ze hadden elkaar altijd al gevonden in hun voor

woordspelingen, maar nooit zo als die avond. Opeens veegde oma de tranen van het

lachen weg, opeens keek ik Yngve in de ogen en het plezier dat daarin school en dat

eerst iets verontschuldigends had, veranderde na een tijdje in onvervalste vrolijkheid.

Het leek wel of we een toverdrank dronken. Die doorzichtige vloeistof die zelfs met

sinaasappelsap vermengd nog zo’n scherpe smaak had, veranderde de omstandigheden

waaronder we daar bijn elkaar zaten, door wat er pas was gebeurd uit ons bewustzijn te

bannen en de weg vrij te maken voor wie we normaal gesproken waren, wat we normaal

gesproken dachten, als het ware van onderen belicht, want wie we waren en wat we

dachten kreeg plotseling glans en warmte en niets stond ons meer in de weg. Oma rook

nog steeds naar pis, haar jurk zat nog steeds vol vet- en andere vlekken, ze was nog

steeds griezelig mager, ze had nog steeds de laatste maanden in een puinhoop geleefd

samen met haar zoon, onze vader, die hier nog steeds zo kortgeleden gestorven was aan

de alcohol en nog nauwelijks koud was. Maar haar ogen straalden. Haar mond glimlachte.

En haar handen, die tot op dat moment voor het merendeel stil op haar schoot hadden

gelegen, als ze al niet bezig waren met die eeuwige sigaretten, begonnen te gesticuleren.

…

Uit Vader van Karl Ove Knausgard

Verslaving

Verslaving

Automatische en controlerende processen bij verslaving Wiers, R. 2009

Automatische processen

Een aandachtsbias voor verslavingsgerelateerde stimuli

Geheugenassociaties

Automatisch in gang gezette actietendensen (toenadering of verwijdering)

Positieve arousal

Automatische processen

Controleverlies Dom, G.& De Wilde, B.2009

Impulsiviteit

Een gedragspatroon of persoonlijkheidstrek

Op gedragsniveau, een waaier van onaangepaste (re)actie te onderdrukken

‘De neiging tot handelen zonder na te denken over de

consequenties’

Impulsieve besluitvorming

Motorische impulsiviteit

Verslaving

Craving

Motivatiemodel

- Multidimensioneel ambivalentiemodel

- ‘Prime theory’

Plannen

Responses

Impulsen

Motieven

Evaluatie

Lichaamsfilosofie

Centrum van beleving

“Het vlees…”

Ze vergeten de werkelijkheid,

het lichaam……

Emotie<>Denken

“Gedachten moeten ingelijfd worden”.

“Verslaving is een gevoelsziekte”

Lichaamsfilosofie en -beleving

Concept van perceptuele belevingen, cognitie en subjectieve ervaringen (Probst, M. 2005)

Verstoorde lichaamsbeleving bij diverse ziektebeelden

R-Impuls Impuls-Regulatie bij verslaving

Lichaam (2 sessies): spanning- grenzen

Aandacht ( 1 sessie)

Automatismen en Impulsen (1 sessie)

Automatismen in gedrag (2 sessies)

Mindfulness

j

Een fysieke therapie

Jezelf hernieuwen in een woordeloze stilte

“Veel gedoe om iets wat misschien bijna

niets lijkt, maar zo alles blijkt te zijn”

Leven met aanwezigheid, ontvankelijkheid en

authenticiteit.

Aandachtig luisteren

Mindfulness

Training

‘In ieder ogenblik begin je’

‘Kun je vrij beslissen hoe je met een gegeven

grens wilt omgaan?’ .

‘Oefenen met wat zich aandient’.

Vertrouwd raken met niet-weten’.

Zelfbewustzijn - Marcus Aurelius Mindfulness

‘Ik moet mijn aandacht concentreren op wat ik op dit

moment denk, op wat ik op dit moment doe en op wat me op dit moment overkomt, zodat ik

de dingen zie zoals ze zich op dit moment aan mij voordoen,

zodat ik mijn aandacht richt op dat waarmee ik bezig ben, en

alleen dat wil doen wat de mensen om me heen ten goede

komt, zodat ik wat me op dit moment overkomt en alleen van mij afhangt, aanvaard alsof het

lot het heeft gewild’.

Mindfulness

Dr. Maex

Sessies

1. Ademen en Je lichaam voelen

2. Omgaan met grenzen

3. Stoppen, kijken en handelen

4. Geluiden, gedachten en gevoelens

5. Tussen 2 klippen

6. Kwadranten

Basisinstelling als fundering v. bewustzijnstraining

1. Niet-oordelen

2. Geduld

3. Eindeloos beginnen

4. Vertrouwen

5. Niet-streven

6. Acceptatie

7. Loslaten

Mindfulness en verslaving

Thema’s: 1. Automatische piloot en herval

2. Bewustwording van triggers en craving

3. Mindfulness, Zelfzorg en Evenwicht

4. Mindfulness in H.R.S

5. Acceptatie en Actie

6. Geachte zien als een gedachte

S O B E R

Team VerslavingsZorg

Toepassing

De wedstrijdvraag van dag, antwoord snel, duidelijk en luid:

Een tennisracket en een tennisbal kosten samen €1,10.

De racket kost €1 meer dan de bal.

Hoeveel kost de bal?

H. Augustinus: ‘Geef me aub discipline en zelfbeheersing, … maar nu nog niet’.