De rol van de osteoporose- en fractuurverpleegkundige

Marsha van OostwaardVerpleegkundig specialist

Maxima Medisch Centrum

Workshop

• Verleden, heden, toekomst • Casuïstiek• Interactief• Stellingen

• Unieke gebeurtenis: Multidisciplinaire, interactieve bijeenkomst over de rol van de VO in NL!– En dat op vrijdagavond….

Verleden• 1998: Eerste Osteoporose polikliniek NL (FLS)• 2003-2004 toename van FLS en ‘fracture-nurse’• 2006 Oprichting VF&O• 2011 CBO richtlijn Osteoporose en fractuurpreventie• 2012 Verpleegkundige Osteoporosezorg (VO)• 2012 Kwalificatieprofiel VO• 2013 Scholing VO HU

Verleden

• Reumatologie• Endocrinologie• Orthopedie• Chirurgie• Interne geneeskunde• Gynaecologie• Traumatologie• Etc.

• Fracture nurse• Osteoporose

verpleegkundige• Fractuur- en

osteoporose verpleegkundige

• Gespecialiseerde verpleegkundige

• Etc.

FLS?

Heden• 95 Verpleegkundigen Osteoporosezorg (V,F&O)• 85 werkzaam in 68 algemene ziekenhuizen• +/- 35 VO scholing HU gevolgd• 90 FLS• POH, praktijk verpleegkundigen?• Taken• Rollen

• Bijna alle Nederlandse ziekenhuizen een FLS, en hoewel ze ieder hun eigen infrastructuur hebben, hebben ze veelal één ding gemeen, namelijk:

De Verpleegkundige Osteoporosezorg (VO) is er aanspreekpunt en coördinator van de zorgprocessen.

vd Berg et al Osteoporosis Int 10 april 2015

Evidence FLS• De FLS…is een succes?

• Systematische wijze screening fractuurpatiënten (CBO 2011)

• Inzet van een gespecialiseerde verpleegkundige (CBO 2011)

• Internationale standaard (IOF)

• Opkomst/response rate FLS?

V.d. Berg et al Osteoporosis Int 10 april 2015, CBO richtlijn Osteoporose en fractuurpreventie, 2011

Osteoporosezorg succes

Onze zorg is succesvol!Onze zorg is

succesvol!

?

HedenCasus:Vrouw van 55 jaar, recente polsfractuur na val op tennisbaan, DXA + consult FLS.VG: blancoMed: geenDXA: heup -2.3, L1-L4 -2.1, VFA: geen inzakkingen.

Vragen: • Wat is de rol van de VO in uw praktijk/FLS?

• Wat gebeurt er in de spreekkamer van de VO?

VO

Taken VOCasefinding Coördineren en uitvoeren

Afnemen van een anamnese (verpleegkundige)

(Her)kennen van risicofactoren Bot, val of leefstijl gerelateerd

Geven van patiëntenvoorlichting Risicofactoren, onderzoeken, aandoening en behandeling

Evidence-based adviezen, niet-medicamenteus/leefstijl

Voeding, beweging en valpreventie

Coördineren van zorgtraject Op proces en patiëntenniveau

Follow up Coördineren en (soms) uitvoeren

Aanspreekpunt zijn Voor patiënt en collega’s

Competenties VO• Verpleegkundige expertise op gebied van osteoporose en

fractuurpreventie• Voldoende (verpleegkundige en medische) kennis hebben op gebied van

osteoporose en behandeling• Organisatorische duizendpoten zijn• Efficiënt en effectief een spreekuur kunnen draaien• Communicatief vaardig zijn (zeker op het gebied van patiënten educatie)• Klinisch kunnen redeneren • Maatschappelijk belang van fractuurreductie (h)erkennen• Laagdrempelig te benaderen zijn• Een professionele instelling en uitstraling hebben• Maatwerk kunnen leveren

De totaliteit van expertise en ondersteuning door en van de VO heeft als doel om voor de patiënt een optimale fractuurpreventie te bereiken op zo’n manier dat patiënten

hun gewenste niveau van kwaliteit van leven kunnen nastreven.

Kwalificatieprofiel verpleegkundige osteoporosezorg 2012

CanMeds• MBO verpleegkundigen

– artikel 34 wet BIG• HBO verpleegkundigen,

– artikel 3 wet BIG• HBO vpk + Master Verpleegkundig

specialist– artikel 14 wet BIG

• V&VN 2020– enorme variëteit aan functie- en

beroepsnamen– de vpk artikel 3 met een

‘expertisegebied’ opnemen in het Kwaliteitsregister V&VN

– Osteoporose (nog) geen ‘erkend expertisegebied’ V&VN?

Canadian Medical Education Directions for Specialists

VO en VS

VO (gespecialiseerd verpleegkundigen)

• MBO-V of HBO-V • Cursus, training-on-the-job• Geen voorschrijf-

bevoegdheid• Kwaliteitsregister (nog) niet

verplicht• Onder supervisie-protocol• Domein: Care• Expertisegebied niet erkend

door V&VN

VS (verpleegkundig specialisten)

• Master-MANP• Vooropleiding HBO-V• Voorschrijfbevoegdheid UR• Herregistratie 5 jaar,

kwaliteitsregister verplicht• Zelfstandige behandelrelatie• Domein: Cure en care• Openen DBC-DOT

VS• Binnen de directe patiëntenzorg verleent de

verpleegkundig specialist verpleegkundige zorg op expert niveau en geprotocolleerde geneeskundige zorg binnen het eigen deskundigheidsgebied.

• Taakherschikking• ‘Handreiking Taakherschikking’ 2012 KNMG, NAPA en V&VN VS

“…de herverdeling van taken tussen beroepsbeoefenaren, waarbij de meer routinematige handelingen worden overgelaten aan bijvoorbeeld

verpleegkundigen, VS’en of PA’s, zodat artsen zich op meer specialistische handelingen kunnen richten”

Handreiking Taakherschikking KNMG, 2012

VS• In het ziekenhuis is hoofdbehandelaarschap in beginsel

voorbehouden aan de medisch specialist.

• Ziekenhuizen bezinnen zich over hoe zij deze professionals kunnen inzetten (taakherschikking) om de zorg te optimaliseren tegen mogelijk lagere kosten.– Osteoporosezorg?

• Een poortspecialist opent een zorgtraject, daarbij face-to-face contact verplicht – Vanaf 1-1-2015 wordt de lijst met zorgverleners die een zorgtraject

mogen openen (met verplicht face-to-face contact) uitgebreid met de PA en VS.

taakherschikking NZA, 2015

Verpleegkundigen• De verpleegkundige is een allround zorgprofessional die zich

in de verschillende velden van de gezondheidszorg richt op het ondersteunen van het zelfmanagement van mensen, hun naasten en hun sociale netwerk, met als doel het behouden of verbeteren van het dagelijks functioneren in relatie tot gezondheid en ziekte en kwaliteit van leven.

• Zij of hij treft problemen van patiënten aan op vier gebieden van het menselijk functioneren: – het lichamelijke– het psychische – het functionele – het sociale

V&V 2020 Samenvatting

Verpleegkunde

• Methodieken• Gordon• Verpleegkundige Diagnosen• EB interventies• Nanda, NIC en NOC• ICF

www.verpleegkunde.netCarpenito, Lynda Juall, Zakboek verpleegkundige diagnosen. Wolters-Noordhoff, Groningen,1998.NANDA verpleegkundige diagnoses. Definities en classificatie 1997. Bohn Stafleu en Van Loghum, Houten, 1997.NANDA, Nursing Diagnoses: Definitions & Classification 2001-2002. North American Nursing Diagnosis Association, Philadelphia, 2001.'International Classification of Functioning, Disability and Health'(ICF) , Houten, 2002

VO- diagnose

Voorbeeld Verpleegkundige anamnese Voorbeeld Verpleegkundige diagnose Voorbeeld Verpleegkundige interventie

Uit de anamnese komt naar voren dat er sprake is van vrees voor (de gevolgen van) de aandoening osteoporose.

Patiënt geeft aan bang te zijn voor de gevolgen van de aandoening omdat haar moeder veel pijn had en erg krom liep ten gevolge van osteoporose.

Diagnose: vrees voor de onvoorspelbaarheid van de aandoening osteoporose.

1. Bepaal de mate van vrees en hoe dit het dagelijks leven beïnvloed

2. Uitleg over (kans op) de gevreesde diagnose

3. Stimuleren om hierover te praten (met een naaste).

4. Educatie over preventie van de gevolgen van de aandoening

5. Benoemen van de mogelijkheid tot logenoten contact en patiëntenvereniging

  

Heden

Stelling:

Het is duidelijk dat de VO een belangrijke rol speelt bij het succes van de Osteoporosezorg in Nederland.

Toekomst?• Verpleegkunde is een vak:

– meer methodiek toepassen in osteoporosezorg.

• Onderzoek naar rol, taken, effect VO in NL?

• Rol VO en VS in:– Primaire preventie– Secundaire preventie– Tertiaire preventie

• Voorbeeld Engelse endo-collega’s– Competency Framework for Adult Endocrine Nursing

Toekomst

Stelling:

De VS is een welkome (nieuwe) zorgverlener binnen de osteoporosezorg in Nederland.

Toekomst

• Rol voor de VO in ketenzorg Osteoporose– Duidelijk, helder, beschreven en geborgd– Met ruimte voor verpleegkundige aspecten– Geen ‘black box’ meer

• EB invulling van rol VO– NL data en evidence

• Taakherschikking VS binnen osteoporosezorg NL

FLS-Nurses roleRecente literatuur verpleegkundigen osteoporosezorg:

•Alvaro. R. et al. Bone care nurses and the evolution of the nurse’s educational function: the Guardian Angel® research project. Clinical Cases in Mineral and Bone Metabolism 2015.

• Chan. T. et al. Improving Osteoporosis Management in a Primary Care: An Audit of the Impact of a Community Based Fracture Liaison Nurse. PLOS ONE Aug.2015.

• Miller. A. et al. Establishing a Fracture Liaison Service: An Orthopeadic Approach. The journal of Bone and Joint Surgery Am. 2015.

• Kieffer. V. et al. Competency Framework for Adult Endocrine Nursing: 2nd edition. Society for Endocrinology.