Farmaceutische patiëntenzorgbij Osteoporose

Ada Stuurman-Bieze

2

Farmacotherapie en FPZ bij Osteoporose

• Inleiding

• FPZ modules bij osteoporose

• Pilot FPZ bij osteoporose

• Resultaten patiënten enquête

• Resultaten apotheken

• Vervolgtraject

3

Zorg door de apotheek

• Basale farmaceutische zorg

Voor het juiste geneesmiddel……

• Medicatiebewaking en begeleiding

Voor de juiste farmacotherapie

• Beoordeling geneesmiddelengebruik

• Farmaceutische patiëntenzorg op maat

4

Beoordeling van het geneesmiddelengebruik

• Reactief op signalen uit de medicatie bewaking

• Huisbezoek naar Australisch model

• Medicatiegesprek op initiatief van patiënt

• Proactief door patiëntenselecties, zoals polyfarmacie, SFK

• Medication review

Doel: Optimale farmacotherapie door Farmaceutische Patiëntenzorg op maat

5

Optimale farmacotherapie

•Therapietrouw

•Compliance

•Adherence

•Concordance

•Pharmo rapport 2002

Discontinuering van chronische farmacotherapie (PHARMO, 2002)

% van patiënten dat na 12 maanden follow-up geen medicatie gebruikt

7

Penning en Herings pw 141 2006 (24) blz 816-7

8

Nederlandse apotheek

• Geautomatiseerd

• Medicatiegegevens op patiëntniveau

• Medicatiehistorie: ca.100% volledig

• Computerselecties

• Identificatie patiënten

• Medicatieprofiel MEP

• Elektronisch patiënten dossier EPD

9

Daarom:

•Is de Nederlandse apotheek zeer geschikt om therapietrouw te bevorderen of de patiënt te helpen zijn geneesmiddelen optimaal te gebruiken!!

10

FPZ modules m.b.t. therapietrouw

• Eerste uitgifte begeleiding

• Evaluatie van het gebruik bij TU

• Monitoren en beoordelen van het geneesmiddelengebruik

• FPZ Interventies bij relevante patiënt

Bij voorkeur ondersteund door het apotheekinformatiesysteem

11

Eerste uitgifte begeleiding EUB

• Continu gebruik of zo nodig

• Informatie en instructie (volgens protocol)

• Mondeling en schriftelijk

• Motivatie voor therapietrouw

• Doel: Optimaal geneesmiddelengebruik

• Optimale farmacotherapie

• Optimale resultaten

12

Tweede uitgifte

• Evaluatie van het gebruik na EUB:• Helpt het geneesmiddel?• Heeft u er last van?• Continu gebruik: lukt het dagelijks innemen?

• Heeft u nog vragen over uw geneesmiddelen???

• Ondersteunende folders

• Informatie patiëntenvereniging

13

Voorbeeld apotheek in 2004

42 starters met osteoporose medicatie:

• Gestopt na Eerste Uitgifte: 5

• Gestopt na Tweede Uitgifte: 6

• Gestopt na Derde verstrekking: 1

• Totaal gestopt binnen 1 jaar: 17 (40%)

• Gestopt met reden: 3 (zoals stoppen co-medicatie)

Definitie persistent gebruik volgens Pharmo 2002:

Een jaar gebruik en dan recept: 25 (60%)

14

Verbetering van de start

•TU en 3e uitgifte monitoren

•Daarna: Probleempatiënten of ‘stoppers’ zichtbaar maken m.b.v. patiëntenselecties in AIS

•Gestructureerde FPZ interventie uitvoeren en geneesmiddelengebruik volgen

•Documentatie interventie

15

Pilot FPZ bij osteoporose

actieactie Q Q Q

EU DUTUcontinu

EUB TUBEPD

16

Doel Pilot FPZ bij osteoporose

Voor de patiënt:

• Goede start van de therapie

• Begeleiding van geneesmiddelengebruik door apotheekteam

• Resultaat: Goede therapietrouw

• Optimale resultaten van de farmacotherapie (PW 42 2006 blz.1326)

17

Dubbeldam en Herings PW 141 (42) 2006 blz.1326-7

18

Doelstelling van Pilot FPZ bij Osteoporose

• Aantonen van verbetering medicatiegebruik van patiënten

• Aantonen van vermindering aantal stoppers

• Bewijs voor doelmatige interventie strategie

• Tevredenheid over EUB/TUB en interventie meten bij patiënt

• Tevredenheid over project meten bij apotheker

• Realisering succesvol project

19

Kenmerken Pilot

• Start pilot: maart 2006

• Definitieve resultaten medio 2008

• Actieve deelnemers: 30 tot 40

• Intensieve scholing van de apothekers

• Complete gegevens van 15 apotheken

• Apotheekpraktijkonderzoek en patiënten enquête

20

Resultaten apothekers enquête

15 apotheken FPZ pilot

GIT 100%

EUB 100%

EUB/TUB protocollen volgens Pharmacom

7 = 46%

EUB/TUB Osteoporose 3 : 7

Gemiddeld aantal geneesmiddelgroepen

2 – 7

Ervaring met FPZ projecten

94%

21

Patiënten enquête

Geeft antwoord op de vragen:

• Hoe waardeert de patiënt de apotheek?

• Wat vindt de patiënt van EU Begeleiding bij botontkalking?

• Wat heeft de patiënt eraan?

• Leidt EUB tot grotere therapietrouw?

22

Resultaten 1

Vragenlijsten zijn verzonden door de eigen apotheek en anoniem geretourneerd.

• Respons 146 uit 230 > 63,5%!!

• 48% valt in leeftijdscategorie: 60-79 jaar

• 19% mannen

• 43% is lager opgeleid

23

Resultaten 2

• Tevredenheid over apotheek is groot (93%)

• Deskundigheid en nauwkeurigheid scoren hoog en worden zeer belangrijk gevonden

• Men is (zeer) tevreden over de mondelinge uitleg en de begrijpelijkheid van de informatie

• Iets minder is men tevreden over de mondelinge uitleg over bijwerkingen van geneesmiddelen (71%)

• Men vindt de informatieverstrekking iets minder belangrijk

24

Resultaten 3

• Ruim 81 % tevreden over EUB, “ik werd nog extra nagebeld!”

• Maar 18% is neutraal; “info???? Alleen GIT!”

• 86%: informatie is overgekomen• Ik weet nu hoe ik het beste kan innemen• …. hoe belangrijk regelmatig innemen is• …..hoe mijn geneesmiddel werkt

• 14%: geen info, niets nieuws, meer weten

25

Resultaten 4

• Tevredenheid over apotheek wordt nog vergroot door EUB (61%)

• Apotheker het meest deskundig m.b.t. geneesmiddelen

• Privacy meestal geen probleem.

• 8% vond privacy onvoldoende in de apotheek

• 33%: alleen uitleg van apotheek gekregen

• 84%: uitleg helpt om therapie vol te houden!

26

Kwantitatieve resultaten pilot

Aantal patiënten Nulmeting: starters in 2004

Interventiemeting starters in 2006

Totaal 451 248

Co-medicatie Corticosteroiden

191 126

Persistent 270 162

Vervallen, verhuisd, overleden

22 25

Gelijktijdig gestopt met corticosteroiden

9 29

Gestopt zonder reden 150 32

27

Toename persistentie 1 (alle stoppers)

28

Toename persistentie 2 (- terechte stoppers)

29

Toename persistentie 3 (geen corticosteroid)

30

Toename persistentie 3 (corticosteroid)

31

Toename 1 jaars persistentie in apotheek A

32

Toename 1 jaars persistentie in apotheek B

33

Conclusies van de pilot FPZ bij Osteoporose

• Combinatie van FPZ modules mbt osteoporose zijn uitvoerbaar in de apotheek

• Patiënten zijn tevreden over de ervaren zorgactiviteiten van de apotheek

• Genoemd FPZ traject verbetert significant het aantal persistente gebruikers in het eerste jaar

• Effectiviteit van FPZ traject bij osteoprose door de apotheek is bewezen

• Met dank aan de deelnemende apotheekteams en hun patiënten en Merck Sharp & Dohme.

34

De apotheker kan waarde creëren in de gezondheidszorg!

35

Beperkingen

• Niet gestart met FPZ project: geen tijd, geen mogelijkheden, mijn team wil dat niet etc.

• Uitval apotheken in de loop van 2 jaar

• Redenen:• Implementatie in het apotheekteam

moeizaam, komt te weinig voor• (tijdelijk) vertrek apotheker• Apotheekpraktijkonderzoek veel werk• Geen financiële stimulans

36

Uitbreiding FPZ bij osteoporose

• Comedicatie, zoals kalksuppletie en vitamine D (GeBU 2007)

• Identificatie corticosteroïdgebruikers zonder bisfosfonaten

• Gecontroleerd stoppen na 5 jaar (NHG) of later?

• Identificatie van vroegtijdige stoppers als continu FPZ traject

37

vervolg

• Van project naar continu traject

• Effectiviteit FPZ traject bij osteoporose publiceren en aanbevelen

• Toepasbaar in iedere apotheek/ AIS

• Kosteneffectiviteit en Financiering via tarief

• Vergelijkbare trajecten bij chronische ziekten (MeMo traject hartvaatziekten, diabetes, hypercholesterolemie, copd, astma)

38

•Vragen?