Seksueel misbruik bijkinderen met een verstandelijke of meervoudige beperking in de

jeugdzorg

MEE / WSG

Den Haag, 04 juni 2012

Dr. Xavier M.H. Moonen

Orthopedagoog/GZ-PsycholoogDocent en onderzoeker Un iversiteit van AmsterdamBeleidsadviseur Koraal Groep SittardVoorzitter LandelijkKenniscentrum LVB

(L)VG / (L)VB / MmVVB / zwakbegaafden / Sociaal kwetsbare mensen met cognitieve

beperkingen

Debiel / Moeilijk lerend / Licht Verstandelijke Beperking / Mensen met intellectuele en sociale beperkingen

Theoretisch rekenmodel

• CBS Bevolkingsteller: vrijdag 1 juni 2012, 9 uur 41

16.738.532 inwoners

Nederlanders2.2% IQ< 70 = 368.24813.6% IQ >70<85 = 2.276440

Aantal personen met een verstandelijke beperking (VB) dat AWBZ zorg ontvangt

• 147.000 -160.000

• De helft van de personen met een indicatie voor zorg voor verstandelijk gehandicapten vraagt in 2008 langdurig verblijf

• de groei in de vraag naar zorg wordt veroorzaakt door een samenspel van factoren, zoals de verbetering en uitbreiding van de AWBZ-zorg, de verbetering van de diagnostiek en de hogere eisen die de maatschappij aan het functioneren van burgers stelt

LVB in alle soorten en maten

Verstandelijke Beperking op Organisch / Genetische basis

• Pre- peri en postnatale etiologie geassocieerd met gestoord intellectueel en sociaal functioneren

• Prenataal includeert (honderden) genetische defecten en beschadigingen anderszins

• Perinataal denk aan zuurstofgebrek (anoxia)

• Postnataal denk aan meningitis

• Vaak matig en ernstige VB

(Licht) Verstandelijke Beperking op basis familiaire kenmerken

• Geen duidelijke organische oorzaak• Vaak uit lage(re) SE klasse of

minderheidsgroepering• Intergenerationele problematiek• Meestal licht of matige VB• Poligenetische (?) en omgevingsfactoren• Internationaal ongeveer 50% totale populatie VB• in Nederland is dit aandeel hoger!

Een voorbeeld van een syndroom uit de organische groep mensen met (L)VB

Fetal Alcohol Syndrome (FAS)

Meestal LVBHyperactiefSlaap- en eetstoornissenDwang handelingenExpressief taalgebruik veel beter als receptief

taalvermogenHoge pijngrens maar ook

heel gevoeligSlecht in sociale regelsSociaal naiefWeinig vrienden

Problemen van jongeren met een LVB

• Eenzaamheid• Discriminatie• Seksueel misbruik

(pooierboys)• Gedragsproblemen

(Brandon)• Delinquent gedrag• Mislukken van samen

plaatsen in basisonderwijs

• (cyber)pesten

• Niet iedereen vraagt ondersteuning

• Niet iedereen krijgt ondersteuning

• Niet iedereen krijgt de juiste ondersteuning* (indicatiestelling, financiën)

• Professionals zijn vaak niet toegerust om de juiste ondersteuning te bieden

*geen rechtstreekse relatie tussen IQ en mate van ondersteuningsbehoefte

Veel organisaties betrokken bij begeleiding en behandeling van complexe problemen bij kinderen en

jongeren met een LVB

• Basisonderwijs / Speciaal onderwijs• MEE• William Schrikker Groep (WSG)• Orthopedagogische Behandelcentra (OBC’s)• Multifunctionele centra (MFC)• Behandelcentra voor SGLVG• Jeugdzorgplus (LVB)• (jeugd) GGZ• Jeugdzorg• Verslavingszorg• Zorg voor mensen met een VB

Elementen van een verstandelijke beperking

Intelligentie

Sociaal aanpassingsvermogen

Leeftijd dat het voor het eerst een probleem werd

Chroniciteit: verwachting van een (intermitterende) ondersteuningsbehoefte

Cumulatief risicomodel model: hoe meer problemen (op diverse terreinen) des te groter de kans op (maatschappelijke) problemen

Problemen van jongeren met een LVB

• Informatieverwerking• Regulerende functies (aandacht, inhibitie, planning)

• Probleem oplossend vermogen (metacognitie en sociaal perspectief nemen)

• Generalisatie van kennis

Altijd GehandicaptAltijd Gehandicapt

Snappen

?

Onthouden

Spreken

Afstemmen

Generalisatie

SOS Altijd Gehandicapt

• Snappen: biologische verschillen, lichamelijke ontwikkeling, seksuele hygiëne, voorbehoudmiddelen, seksuele voorkeur, verschillende manieren van vrijen

• Onthouden: hoe zat het ook al weer….

• Spreken: hoe wordt er met mij gepraat over seksualiteit, hoe praat ik over seksualiteit (ook culturele verschillen!)

• Afstemmen: kunnen interpreteren van signalen, het er over hebben met elkaar, gevoel, emotie en ratio herkennen en met de ander delen, herkennen van grenzen….

• Generaliseren: het geleerde kunnen toepassen

Dilemma

• Seksuele opvoeding / begeleiding van kinderen en jongeren met een LVB is dat een andere vorm van opvoeding / begeleiding dan die van gemiddeld begaafde kinderen / jongeren?

ww.lvgnet.nlx.m.h.moonen@uva.nl

Dank U