Ve

rsie

9/2

01

5

1 van 25

Inleiding

Binnenkort wordt u geopereerd aan uw schouder, waarbij de orthopedisch chirurg uw

instabiele schouder herstelt. Deze folder geeft u informatie over wat de orthopeed in het

Zaans Medisch Centrum met u heeft besproken, zodat u na het gesprek alles nog eens

rustig kunt lezen en zich voor kunt bereiden op de opname. De folder geeft de

gelegenheid u voor te bereiden op de (dag)opname en de behandeling. We raden u aan

om deze brochure goed te bewaren en bij elk bezoek aan het ziekenhuis mee te nemen.

Er staat informatie in waar u ook tijdens uw opname wat aan heeft. Bovendien bevat de

brochure adviezen voor als u weer thuis bent. De informatie is bedoeld als aanvulling op

het gesprek met uw arts en kan daarom niet altijd recht doen aan iedere individuele

situatie. Wanneer u nog vragen hebt, of als er onduidelijkheden zijn, kunt u contact

opnemen met uw arts, schouderfysiotherapeut of verpleegkundige. De verschillende

anesthesie mogelijkheden kunt u op de anesthesie poli met de anesthesist bespreken.

Mocht u medicijnen gebruiken, neemt u deze dan mee naar het ziekenhuis. Laat ons ook

weten waar u eventueel overgevoelig voor bent. Het verblijf in het ziekenhuis is als een

dagopname of een korte opname (1 of 2 dagen), afhankelijk van uw herstel. U wordt op

de dag van de ingreep opgenomen. U krijgt bericht hoe laat u in het ziekenhuis wordt

verwacht.

Anatomie van de schouder

Om beter te begrijpen hoe sommige schouderproblemen ontstaan, is het belangrijk om te

weten hoe de bouw van de schouder is. Gewrichten in het lichaam vormen de

beweeglijke verbindingen tussen twee beenstukken. Een gewricht bestaat uit twee

botdelen. Deze botdelen zijn zo gevormd dat ze precies tegen elkaar aan kunnen liggen

of precies in elkaar passen. Om de boteinden van beide botdelen (de gewrichtsvlakken)

gemakkelijk over

Schouder: instabiliteit Labrum letsel, SLAP laesie, Bankart letsel

Ve

rsie

9/2

01

5

2 van 25

De skeletdelen van de schouder van achter en van voren.

Gewrichten, kapsel, banden, labrum. Rechter schouder, zijaanzicht.

elkaar te laten glijden, zijn ze bekleed met een laagje kraakbeen. Dat gewrichtskraak-

been is glad en veerkrachtig en wordt gevoed door gewrichtsvocht. De botdelen van een

gewricht worden op hun plaats gehouden door een stevig kapsel. Om dit kapsel heen

bevinden zich pezen en spieren. De spieren zorgen voor de beweeglijkheid van een

gewricht, de benige gedeelten van een gewricht zorgen voor de stevigheid. In de

schouder komen drie botdelen bij elkaar: de bovenarm, het schouderblad en het

sleutelbeen. Er zijn twee verbindingen (gewrichten) tussen deze botten: het

sleutelbeengewricht en het schoudergewricht. Door de beweeglijkheid van deze twee

gewrichten en het glijsysteem, waarmee het schouderblad over de borstkas kan

bewegen, is het mogelijk onze armen en handen zo breed mogelijk in de ruimte rondom

het lichaam te bewegen. Het schoudergewricht wordt gevormd door een verbinding van

bovenarm en schouderblad. Aan de bovenkant wordt het gewricht begrensd door de

schoudertop (acromion). Rondom het gewricht zit het kapsel dat, samen met spieren,

pezen en banden, voor stabiliteit zorgt. Tussen de verschillende pezen die de botdelen

laten scharnieren, bevinden zich slijmbeurzen, voor te stellen als dunne, platte zakjes,

gevuld met gel. Deze slijmbeurzen dienen als glijvlakken voor botdelen.

Ve

rsie

9/2

01

5

3 van 25

De rotator manchet spieren en pezen.

De slijmbeurs, schoudertop en ravenbeksuitsteeksel.

Het schoudergewricht zelf wordt gevormd door een kom, die een deel van het

schouderblad is, en de kop van de bovenarm. Om het gewricht bevindt zich een

gewrichtskapsel. Daar omheen lopen spieren en pezen. De spieren en pezen vormen

samen de rotatoren cuff. Deze spieren liggen als een soort manchet om de kop van het

schoudergewricht. De spieren monden uit in pezen, waarvan de uiteinden aan de

bovenarm vastzitten. Om de bovenarm soepel te laten bewegen functioneren

slijmbeurzen rondom de pezen als een soort stootkussen. Normaal glijden zo de pezen

gladjes tussen het schouderdak en bovenarm. Wanneer de rotatorspieren aanspannen

kan de schouder verschillende kanten op bewogen worden. Door de vorm van het

schouderblad is de ruimte die de spieren en pezen hebben om te bewegen heel klein.

Samenvattend: de schouder wordt gevormd door 3 botstukken: de bovenarm (humerus),

het schouderblad (scapula) en het sleutelbeen(clavicula). De schouderkom en het dak

van de schouder (acromion) zijn beide een deel van het schouderblad.

Ve

rsie

9/2

01

5

4 van 25

De drie belangrijke kapselbanden

De kop gaat uit de kom, naar voren toe

Een complex van 4 spieren (rotator cuff; rotator manchet) waaronder de m.

supraspinatus, infraspinatus, subscapularis en teres minor zorgen voor de bewegingen

van de bovenarm ten opzichte van het schouderblad. Om deze bewegingen soepel te

laten verlopen, bevindt er zich een slijmbeurs (bursa subacromialis) tussen het acromion

en de rotatorcuff.

De ronde bolle kop van de bovenarm en de vlakke ondiepe schaal (kom) van het

schouderblad vormen de schouder. De onderdelen worden bij elkaar gehouden door

kapsel, banden en kraakbeenring (labrum). Men onderscheidt 3 banden:

SGHL = superieure oftewel bovenste gleno humerale ligament

MGHL = middelste gleno humerale ligament en

IGHL = inferieure of onderste gleno humerale ligament

Ve

rsie

9/2

01

5

5 van 25

Oorzaak van de instabiliteitklachten

Men onderscheidt ventrale, dorsale en multidirectionele luxaties en subluxaties. Er kan

een benige Bankart letsel bestaan of aleen van het labrum. Een SLAP laesie is een letsel

van de lange bicepspees.

Traumatische luxatie, letsel van het labrum, uitrekking van het kapsel en scheuring

van de banden

Schouderinstabiliteit kan worden veroorzaakt door een doorgemaakt ongeval waarbij de

schouder, geheel of gedeeltelijk, uit de kom is geweest. Indien de schouder geheel uit de

kom is, een luxatie, gaat dit gepaard met zeer veel pijn en lukt het de patiënt over het

algemeen niet de schouder zelf in de kom terug te krijgen. Dit vormt meestal de

aanleiding voor een bezoek aan de spoedeisende hulp, alwaar de dienstdoende arts de

schouder weer terugplaatst. Meestal is het kapsel afgescheurd van de voorkant van de

kom, soms met een richeltje botschil, het benige Bankart letsel. Na een eerste luxatie kan

het schoudergewricht instabiel blijven, vooral bij jonge mensen onder de 25 jaar. De

instabiliteit kan het gevolg zijn van een beschadiging van het schouderkapsel en de

kraakbeenring, het labrum. Het labrum is een kraakbeenring in de schouder die normaal

gesproken vastzit aan de schouderkom, maar bij instabiliteitklachten of een ontwrichting

van de schouder kan zijn losgescheurd en niet genezen. Bij het merendeel van de

patiënten bevindt deze beschadiging zich aan de vooronderzijde van het

schoudergewricht. Deze beschadiging kan leiden tot het herhaaldelijk luxeren van de

schouder, zelfs bij dagelijkse activiteiten. Men spreekt dan van een voorste luxatie. De

luxatie naar achteren komt zelden voor.

MDI = multidirectionele instabiliteit

Een andere oorzaak van schouderinstabiliteit kan een te ruim, te soepel of hyperlax

schoudergewrichtkapsel en - banden zijn. Dit kan eveneens leiden tot het luxeren van het

schoudergewricht, zonder dat er sprake is geweest van een voorafgaand

schouderongeval. Dit spontaan uit de kom schieten kan in alle richtingen,

multidirectioneel, plaatsvinden. Vaak is een te losse schouder dus het gevolg van te los

elastisch bindweefsel, zonder dat een ongeval heeft plaats gevonden. Dit komt meestal

voor bij jonge vrouwen die erg lenig zijn, vaak in de familie voorkomend.

SLAP laesie van de bicepspees

Inleiding

De ontwikkeling van de kijkoperatie van de schouder in de laatste 15 jaar heeft er voor

gezorgd dat er nieuwe inzichten zijn ontstaan op het gebied van verschillende schouder-

letsels. Er zijn diverse afwijkingen in de schouder ontdekt, waarvan men vòòr het tijdperk

van de kijkoperatie het bestaan niet kende. Een van deze schouderletsels is de SLAP

laesie. SLAP is een afkorting voor Superior Labrum Anterior Posterior, wat kortweg

Ve

rsie

9/2

01

5

6 van 25

inhoudt: een letsel van het bovenste (superior) gedeelte van het labrum, dat van voor

(anterior) naar achter (posterior) loopt. Het labrum is een kraakbeenring in de schouder,

welke stevig vast zit aan de kom (glenoïd) van de schouder. Het labrum zorgt ervoor dat

de relatief kleine schouderkom meer oppervlak krijgt en als een soort “zuignap” de

schouder in de kom houdt.

De pees van de bicepsspier van de bovenarm is stevig verankerd met het bovenste

gedeelte van het labrum. Juist dit gedeelte van het labrum is betrokken bij de SLAP

laesie. Bij een SLAP laesie is het bovenste gedeelte van het labrum beschadigd of heeft

zelfs losgelaten van de benige schouderkom(glenoïd). Soms is naast het labrum ook de

bicepspees beschadigd.

Ontstaanswijze

Er zijn verschillende oorzaken die het ontstaan van een SLAP laesie zouden kunnen

verklaren. Vaak is een SLAP laesie een aan sport gerelateerde blessure. Vooral met

werpsporten zoals honkbal, handbal en tennis worden SLAP laesies in verband gebracht.

Bij het werpen of smashen van een bal ontstaan er diverse krachten op de bicepspees

en daardoor op het bovenste labrum. Hierdoor kan het labrum beschadigen en zelfs

loslaten van de schouderkom. Dit kan acuut ontstaan, maar ook komt het geregeld voor

Ve

rsie

9/2

01

5

7 van 25

dat een SLAP laesie ontstaat door overbelasting van het bovenste labrum. Ook dit komt

vaak voor bij bovenhandse sporten. Naast een sportletsel, kan een SLAP laesie ook

ontstaan door een val op uitgestrekte arm. Hierdoor ontstaat een enorme druk op het

bovenste labrum, waardoor het kan beschadigen.

Symptomen

Patiënten met een SLAP laesie kunnen verschillende klachten hebben. In het algemeen

hebben patiënten met hun dagelijkse bezigheden en werk niet zo veel beperkingen. De

echte pijnklachten ontstaan pas wanneer de arm bij activiteiten ver boven het hoofd

gehouden moet worden. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij werpsporten zoals tennis, volleybal

en honkbal. Soms voelen patiënten bij deze bewegingen ook een pijnlijke kliksensatie in

de schouder. Daarnaast hebben de meeste patiënten ook 's nachts last, waardoor ze

wakker worden van de pijn in de schouder. Ook kunnen patiënten klagen dat hun

schouder instabiel aanvoelt, alsof de schouder uit de kom kan schieten. Het komt

geregeld voor dat een patiënt zich een duidelijk moment kan herinneren wanneer hun

schouderletsel ontstaan is. Dikwijls is dit echter niet mogelijk omdat een SLAP laesie ook

kan ontstaan door een chronische overbelasting van de schouder door bijvoorbeeld

belastende sporten.

Diagnostiek

Bijna alle patiënten met een SLAP laesie hebben gedurende vele maanden rustperiodes

gehouden of zijn intensief behandeld door de fysiotherapeut, zonder dat dit werkelijke

verbetering heeft opgeleverd. De diagnose is vaak moeilijk te stellen op basis van het

verhaal van de patiënt alleen. Veel patiënten hebben vage pijnklachten in de schouder,

wat niet altijd gemakkelijk naar een SLAP laesie te herleiden is. Bij veel

schouderafwijkingen zijn er een aantal testen die de arts kan doen waardoor een

diagnose aangenomen of juist verworpen kan worden. Bij SLAP laesies zijn er echter

geen testen die dit met grote zekerheid kunnen zeggen. Daarom is aanvullende

diagnostiek vaak nodig om met meer zekerheid een diagnose te stellen. Eerst wordt er

een gewone röntgenfoto gemaakt, maar deze laat zelden afwijkingen zien bij een SLAP

laesie. Daarom kan hiervoor een MRI- met contrastvloeistof gebruikt worden. Dit is een

onderzoek waarbij er eerst contrast in de schouder geïnjecteerd wordt en vervolgens een

scan gemaakt wordt. Een dergelijke scan geeft dan soms meer informatie over de

toestand in de schouder en kan met een zekere betrouwbaarheid een SLAP laesie

aantonen.

Ve

rsie

9/2

01

5

8 van 25

Waarom een stabiliserende operatie

Instabiliteitklachten kunnen behandeld worden door fysiotherapeutische stabiliteits-

training. Wanneer dit onvoldoende resultaat heeft, kan de arts voorstellen de stabiliteit

van de schouder operatief te herstellen, door het kapsel in te korten en het labrum

opnieuw te bevestigen aan de benige kom van de schouder Na de operatie en de

revalidatie is het instabiele gevoel bij de meeste patiënten verdwenen en kunnen

sportactiviteiten weer hervat worden. Toch blijft de kans op hernieuwd letsel van de

schouder iets verhoogd.

Voor de operatie

Voor de operatie wordt u poliklinisch gezien door een anesthesist. Er wordt wellicht bloed

onderzoek gedaan. Mogelijk worden er een hartfilm (ECG) en een röntgenfoto gemaakt

(afhankelijk van uw leeftijd en medische voorgeschiedenis). Afhankelijk van uw leeftijd en

gezondheid kan het voorkomen dat u ook door een internist, cardioloog of een andere

specialist pre operatief gezien wordt. Na goedkeuring door de anesthesist kan de

operatie uitgevoerd worden. Laat ons ook weten waarvoor u eventueel overgevoelig

bent.

Allergie

Wanneer u weet dat u voor bepaalde stoffen allergisch (overgevoelig) bent, is het

belangrijk dit te melden. Hiermee wordt dan rekening gehouden bij uw behandeling en

verpleging. Laat ons dus weten of u eventueel overgevoelig bent voor bepaalde

medicijnen of andere stoffen.

Ve

rsie

9/2

01

5

9 van 25

Medicijnen

De medicijnen die u tijdens uw verblijf nodig heeft, ontvangt u van de ziekenhuis

apotheek. Neem geen medicijnen in zonder hierover overleg te plegen. Een combinatie

van geneesmiddelen kan namelijk bij ondeskundig gebruik gevaarlijk zijn. Omdat het van

belang is te weten welke medicijnen u tot de opnamedag heeft gebruikt, verzoeken wij u

deze medicijnen, in de originele verpakking, bij opname mee te nemen.

Bloedverdunners

Als u bloedverdunnende medicijnen gebruikt (antistollingsmiddelen zoals Marcoumar,

Sintrommitis, Aspirine, Ascal, Acetylsalicylzuur, NOACS), of medicijnen die

bloedverdunning als bijwerking hebben (zoals medicijnen uit de groep NSAID), is het

belangrijk om hierover voor de operatie duidelijke afspraken te maken met de

anesthesist. Tijdens het preoperatieve anesthesiespreekuur bepaalt de anesthesist in

overleg met u wat het beste is met betrekking tot de planning van de ingreep: doorgaan

met uw huidige bloedverdunners, of tijdelijk een aantal dagen voor de operatie stoppen,

of tijdelijk vervangen door een ander soort bloedverdunner. Stop nooit op eigen initiatief

met het gebruik van bloedverdunners.

Fysiotherapie vóór de operatie

Het is de bedoeling dat uw schouderfysiotherapeut vóór de operatie de instructies en het

nabehandelingschema (zie hier onder) met u doorneemt.

Anesthesie

De anesthesie die bij deze ingreep wordt gebruikt is algehele anesthesie. Bij deze vorm

van verdoving slaapt u en merkt u niets van de operatie. Bij sommige schouderoperaties

is het mogelijk om voor de algehele anesthesie een verdovingsinjectie in de hals te

krijgen, waardoor de zenuwen naar de schouder verdoofd raken, dit wordt een zenuw

blok genoemd. Na de operatie heeft u hierdoor minder pijn. Als er een indicatie bestaat

voor deze soort verdoving zal de anesthesioloog u voor de operatie hierover uitleg geven

en deze verdoving plaatsen. Voor de operatie start u met de pijnmedicatie. Dit heeft als

doel een spiegel in uw bloed op te bouwen zodat na de operatie de pijnmedicatie meer

effect heeft.

Het is belangrijk dat u voor de operatie goed uitgeslapen bent. U krijgt daarom op de

avond voor de operatie een slaapmiddel, zodat u goed uitgerust bent op de dag van de

operatie. Tevens krijgt u op de dag van operatie nogmaals een slaaptablet ter

voorbereiding. Wordt u op de dag van de operatie nuchter opgenomen, dan geldt dit niet

voor u. U krijgt een injectie met een bloedverdunnend middel toegediend. Dit om te

voorkomen dat er zich bloedstolsels in de aderen kunnen vormen (trombose). Deze

injectie wordt door middel van een klein naaldje in de buik toegediend. Op voorschrift van

de anesthesist krijgt u medicijnen (de premedicatie) als voorbereiding op de narcose en

Ve

rsie

9/2

01

5

10 van 25

pijnstilling na de operatie toegediend. Deze medicijnen kunnen uit tabletten en/of

injecties bestaan.

Opname

U verblijft een nacht op de afdeling orthopedie. Bij het ontslag krijgt u een controle

afspraak mee voor de poli orthopedie. Indien de behandeling in dagopname afgesproken

is, gaat u dezelfde dag weer terug naar huis. Natuurlijk kunt u vragen stellen of

onduidelijkheden bespreken. De verpleegkundige legt daarna uit wat het programma

voor die dag is. Verder zal de verpleegkundige enkele voorbereidingen met u treffen en

worden er, als dat nodig is, nog enkele onderzoeken gedaan. Zo wordt uw temperatuur,

bloeddruk en hartslag gemeten.

Gebruik geen crèmes en geen lotions. Het is dan niet mogelijk om uw huid doeltreffend te

desinfecteren. U loopt de kans dat de geplande operatie daardoor niet kan plaats vinden.

De operatie

Herstel van instabiliteit door stabilisatie

De operatieve behandeling is afhankelijk van de aard en de ernst van de afwijkingen in

de schouder. Door vooruitgang in kennis en vaardigheden en het ontwikkelen van

speciaal instrumentarium is doorgaans een ingreep via een kijkoperatie (arthroscopie)

mogelijk. De ingreep wordt dan uitgevoerd via een aantal – meestal 3 - kleine steekgaten

van 1 cm, zodat er geen groot litteken zal ontstaan. Niet in alle gevallen is behandeling

via een kijkingreep de beste oplossing. Een kijkinstrument (arthroscoop) wordt aan de

achterzijde in de schouder gebracht. Via een videocamera wordt het beeld vanuit de

schouder op een televisiescherm vergroot weergegeven. Via de 2 andere steekgaten

kunnen instrumenten in de schouder gebracht worden waarmee de ingreep wordt

uitgevoerd.

Doordat de schouder uit de kom gaat kan de kraakbeenring rond de schouderkom

losscheuren waardoor instabiliteit van de schouder ontstaat. Wanneer de kop uit de kom

is geschoten (= luxatie) wordt het gewrichtskapsel uitgerekt. Als de kop weer in de kom

zit, zal het kapsel zich over het algemeen weer herstellen. Wanneer echter vaker een

luxatie optreedt, bestaat de mogelijkheid dat het gewrichtskapsel zich niet meer goed

herstelt. Het kapsel is te ruim geworden en de kop kan daardoor makkelijker uit de kom

schieten, wat inhoudt dat het schoudergewricht instabiel is geworden. De orthopedisch

chirurg kan het losgescheurde en vaak uitgerekte kapsel en labrum (kraakbeenring) door

middel van hechtingen weer vastmaken aan het bot van de kom (kapselshift en

labrumplastiek).

Het doel van de operatie is het stabiliseren van het schoudergewricht. In opzet gebeurt

dit via een kijkoperatie (=arthroscopie), waarbij de beschadigde kraakbeenring (labrum)

Ve

rsie

9/2

01

5

11 van 25

met kapsel wordt teruggeplaatst op de rand van de schouderkom onder de juiste

spanning. Deze methode wordt ook wel een arthroscopische Bankart repair genoemd.

Kapsel shift betekent reven van het kapsel. Het uitgerekte kapsel wordt losgemaakt van

het bot van het schoudergewricht en vervolgens weer strakker vastgehecht (fig. 2, 3, 4).

Hierdoor ligt het kapsel weer strak om het gewricht en is de instabiliteit opgeheven. Vaak

wordt dit gecombineerd met labroplastiek, een wal- of worstvormige gereconstrueerde

ring aan de rand van de kom. Na de operatie en revalidatie zal de schouder steviger

aanvoelen. Het gevoel dat de schouder uit de kom schiet zal bij ca. 90% van de patiënten

geheel zijn verdwenen. Het blijft echter altijd een zwakkere schouder dan de

oorspronkelijke. Een nieuw letsel is zeer zeker mogelijk en u moet dan ook uiteindelijk

zelf beslissen of u het risico van een nieuwe beschadiging neemt. De kans op een nieuw

letsel is over het algemeen groter bij contactsporten zoals voetbal en hockey en bij

sporten waarbij u bovenhands een bal moet gooien, zoals handbal, basketbal en

honkbal.

Los labrum gelegen achter de tasthaak Eerste hechting is geplaatst

De hechting wordt geknoopt Eindresultaat

Ve

rsie

9/2

01

5

12 van 25

Herstel SLAP laesie

Hierbij wordt door een aantal kleine incisies met behulp van een camera in de schouder

gekeken en de SLAP laesie duidelijk in kaart gebracht. Als de kraakbeen ring (labrum)

slechts licht beschadigd is, maar nog wel stevig vast zit aan de schouderkom (glenoïd) is

het schoonmaken (nettoyage, debridement) van het labrum voldoende. Indien het labrum

los is gekomen van de schouderkom dient dit wederom stevig vastgemaakt te worden.

Dit wordt meestal gedaan met een anker, waarmee het losliggende labrum stevig vast

gemaakt kan worden aan het bot van de schouderkom met speciaal hiervoor ontworpen

onoplosbare hechtdraden.

Na de operatie

Na de operatie kunt u een gevoelige keel hebben doordat er tijdens de operatie een tube

(buisje) in uw keel is geplaatst om u tijdens de operatie van voldoende zuurstof te kunnen

voorzien. U verblijft op de recovery (uitslaapkamer) totdat uw toestand gestabiliseerd is

en het verantwoord is dat u weer naar de verpleegafdeling teruggaat. U wordt door de

verpleegkundigen van uw afdeling naar uw eigen kamer terug gebracht. Het is goed

mogelijk dat u bij aankomst op de verpleegafdeling nog erg slaperig bent. De

verpleegkundige informeert hierna uw contactpersoon over het verloop van de operatie.

De verpleegkundige op de afdeling controleert regelmatig uw bloeddruk en polsslag. Dit

geldt ook voor het operatiegebied, de drain en het infuus.

Anesthesie complicaties

Risico’s van de verdoving: deze bespreekt U het beste met de anesthesist.

Algemene complicaties

Gelukkig treden er na een schouderoperatie zelden complicaties op. Over het algemeen

valt het bloedverlies mee. Er zijn echter altijd risico’s verbonden aan een operatieve

behandeling. Dit betreft algemene complicaties en complicaties die specifiek bij deze

operatie horen.

Ve

rsie

9/2

01

5

13 van 25

Huidzenuwbeschadiging. Omdat er sneden in de huid worden gemaakt, kan een

huidzenuw beschadigd raken. Dit geeft een doof gevoel in een gedeelte van de huid.

Meestal verdwijnen deze klachten in de loop van de tijd vanzelf. Soms zijn ze echter

blijvend.

Er kan een bloeding of een nabloeding optreden.

Een wondinfectie is een vervelende complicatie. De kans hierop is echter klein.

Omdat u tijdens en vlak na de operatie veel stil ligt in bed en dus minder loopt, kan er

een verstopping van een bloedvat in het been (trombose) ontstaan. Wanneer dit niet

behandeld wordt, kan er een stolsel naar de longvaten of hersenvaten schieten. Dit

kan zeer ernstige gevolgen hebben. In het ziekenhuis krijgt u injecties ter voorkoming

van trombose. Trombose is herkenbaar aan een dikke en pijnlijke kuit.

Herseninfarct, hersenbloeding, CVA.

Hartinfarct, hartritmestoornissen.

Overlijden. Zoals bij iedere operatie, en zelfs zonder een operatie, is er een kans dat u

komt te overlijden.

De lijst is zeker niet volledig, wel betreft dit de meest frequente complicaties.

Specifieke schouder complicaties

Frozen shoulder: de schouder kan in enkele gevallen als gevolg van bindweefsel- en

littekenvorming stijf worden. Het is dus erg belangrijk de oefeninstructies die u krijgt

van uw fysiotherapeut goed op te volgen en actief te revalideren. Indien u last krijgt

van een frozen shoulder en dit door intensieve fysiotherapie niet verbetert, kan het zijn

dat uw schouder onder narcose moet worden doorbewogen. Mocht u hierover nog

vragen hebben dan kunt u dit altijd met uw arts bespreken.

Infectie

Bloeding of nabloeding

• Sudeckse of posttraumatische dystrofie

Luxatie; ook al is de kans klein, er bestaat, ondanks een adequaat uitgevoerde

operatie, opnieuw een kans op luxatie van de schouder. Meestal ontstaat dit door een

nieuw schouderongeval.

Functiebeperking van de schouder; door het ontstaan van littekenweefsel en als

gevolg van het inkorten van het kapsel aan de voorzijde van de schouder, bestaat er

een kans op functiebeperking van de schouder. Vooral bij het naar buiten draaien van

de arm. Dit levert over het algemeen geen problemen op bij dagelijkse activiteiten.

Slijtage van de schouder; op lange termijn bestaat er een zeer kleine kans op slijtage

van het gewricht als gevolg van een combinatie van het doorgemaakte ongeval en de

operatie.

Het is soms moeilijk in te schatten hoeveel het gerekte kapsel moet worden ingekort.

Iets te veel inkorten levert een te strakke schouder op, waardoor met behulp van

fysiotherapeutische behandelingen de schouder weer wat losser gemaakt moet

worden. Iets te weinig inkorten levert een recidief van de instabiliteitklachten op.

Ve

rsie

9/2

01

5

14 van 25

Risico's en complicaties van de fixatie van het labrum aan de schouderkom is

uiteraard dat de fixatiemethode faalt. Dit kan door verschillende factoren veroorzaakt

worden. Zo kan het vastgehechte labrum weer los scheuren van de schouderkom

doordat het labrum en/of de hechting niet stevig genoeg aan de schouderkom

gefixeerd kon worden. Door de ontwikkeling van nieuwe materialen wordt dit risico

steeds lager. Ook kan het labrum weer van de schouderkom afscheuren wanneer de

patiënt zich niet voldoende aan het oefenschema van de orthopeed of fysiotherapeut

houdt. Als de patiënt in een te vroeg stadium te veel bewegingen met de schouder

maakt kan er grote trekkracht ontstaan op de hechtingen van het labrum waardoor

deze kunnen losscheuren. Wanneer de oefeningen gedaan worden onder leiding van

een ervaren schouderfysiotherapeut en de patiënt volgens schema oefent kan een

groot gedeelte van dit risico vermeden worden.

Pijnbestrijding

De anesthesist heeft pijnstillers voorgeschreven die u, indien gewenst, op vastgestelde

tijden door de verpleegkundige krijgt toegediend. In de eerste 24 uur in de vorm van een

injectie, vaak in combinatie met zetpillen. Daarna ongeveer een week pijnmedicatie in

tabletvorm. Geef duidelijk het verloop van pijnklachten aan; de verpleegkundige neemt

indien noodzakelijk contact op met de arts.

De wondjes

De steekwondjes worden gehecht met oplosbare hechtingen, deze hoeven dus niet

verwijderd te worden. De eerste tijd na de operatie zal uw schouder en het gebied

rondom de wond dik en warm aanvoelen, en de kracht kan nog tijdelijk minder zijn, ten

gevolge van het geplaatste schouder pijnblok. Dit wordt geleidelijk minder. Ook hebt u

mogelijk bloeduitstortingen (blauwe plekken) bij de wond, maar deze verdwijnen vanzelf.

Zolang er nog wondvocht of bloed uit de wond komt, dient de wond door middel van een

steriel gaasverband beschermd te worden. Doorgaans is dit maar even nodig. Wanneer

de wondjes niet meer lekken, mag u zonder verdere bescherming douchen. Voorwaarde

is wel dat u de arm langs uw lichaam naar beneden laat hangen. Na het douchen en

afdrogen moet u weer het immobilisatie verband omdoen. Let er op dat u zeker de arm

niet naar buiten draait (geen exorotatie) want dan kan de kraakbeenring die nog niet is

vastgegroeid weer losscheuren. Gebruik geen zeep rondom het wondgebied. Gebruik

geen bodylotion, tenzij de huid geheel gesloten is (na circa 3 weken). Pas op met het

blootstellen van het litteken aan de zon.

Nabehandeling: de eerste 6 weken

Direct na de operatie heeft u een immobilisatie verband gekregen. Het is de bedoeling

dat u deze 6 weken draagt en slaapt met een T shirt over de sling om oncontroleerbare

bewegingen van de arm tijdens slaap of dromen te voorkomen. Het duurt namelijk 6

weken voordat de kraakbeenring met de strak getrokken banden aan de schouderkom is

Ve

rsie

9/2

01

5

15 van 25

vastgegroeid. Graag de elleboog en hand regelmatig los oefenen met een afhangende

arm uit het verband. Pendulum bewegingen zoals koffiemalen en lichte onderhandse

activiteiten zoals schrijven, computeren, eten en drinken houden het kapsel mobiel.

Afhankelijk van de spanning op de hechtingen (pas bij de operatie in te schatten) kan de

fysiotherapeut de arm passief geleid in het scapulaire vlak voorwaarts en zijwaarts tot 90

graden helpen bewegen, zodat het kapsel in de eerste 6 weken niet vastroest.

Nabehandeling: vanaf de 7de week

Na 6 weken zal gestart kunnen worden met actief geleide fysiotherapie. Na 6 weken zult

u merken dat het naar buiten draaien van de arm (exorotatie) moeilijk gaat en beperkt is.

Dit is ook de bedoeling. In de loop van de tijd zal dit verbeteren. Bij licht lichamelijk werk

zoals kantoorbaan, computeren en telefoneren kunt u waarschijnlijk binnen korte tijd

weer gaan werken. Bij zwaar werk zal dit langer duren. Voor elke patiënt is de situatie

verschillend. Bespreek dit met uw bedrijfsarts.

Ontslag

Als uw operatie goed is verlopen kunt u in principe de dag na de operatie naar huis.

Voordat u met ontslag gaat, komt de fysiotherapeut(e) bij u langs. Hij of zij heeft het

operatieverslag gelezen en zal informatie geven over wat u wel of niet met uw arm mag

doen. Ook neemt een verpleegkundige van de afdeling een aantal zaken met u door:

De ontslagpapieren die u mee krijgt

Controleafspraak op de polikliniek Orthopedie: na 1 week en na 3 maanden

Medicijngebruik

Recepten voor medicijnen.

Douchen mag wanneer de wond(en) droog zijn, meestal na 3 tot 5 dagen. Na 3 dagen

verband(en) zelf af (laten) halen voor wond inspectie. Indien de wond(en) droog is

(zijn), geen verband meer om, droog aan de lucht laten verder genezen. Wanneer er

nog vocht of bloed lekkage is, weer verbinden tot dat de wond(en) droog is (zijn)

geworden.

Resultaten

Na een schouder stabilisatie operatie is de schouder bij ongeveer 90% van de patiënten

uiteindelijk stabiel en klachtenvrij.

Hulp in huis

Als u thuis komt, hebt u (enige) hulp nodig, zowel voor het huishouden als voor uw

persoonlijke verzorging. We adviseren deze hulp tijdig te regelen, in ieder geval vóór de

opname. Zo hebt u mogelijk verpleeg technische hulp nodig, zoals hulp bij het wassen,

wondverzorging en dergelijke. Dit wordt indien nodig vanuit de afdeling orthopedie

geregeld. Ook voor de huishouding bent u in het begin aangewezen op hulp. Misschien

kunt u zelf iemand uit uw directe omgeving vragen u te helpen (mantelzorg), of is het

Ve

rsie

9/2

01

5

16 van 25

beter huishoudelijke hulp (thuiszorg) aan te vragen bij het CIZ (Centrum Indicatiestelling

Zorg).

Adviezen voor thuis

Afhankelijk van de operatie en individuele factoren, ondervindt u na de operatie nog

enige tijd hinder van het operatiegebied. Er volgen nog enkele adviezen:

Als de wond droog is mag u douchen, zeep vermijden in het wondgebied. De

geopereerde arm bij uw lichaam houden en niet naar buiten draaien. In bad gaan mag

niet.

Voor uw veiligheid is het beter om zittend te douchen. U kunt hiervoor een

douchestoel of douchekruk lenen bij een thuiszorgwinkel.

Wanneer u pijn heeft kunt u dit het beste bestrijden met paracetamol (500 mg). U mag

viermaal daags twee tabletten innemen. Wanneer de pijn minder wordt kunt u dit

langzaam weer afbouwen.

Slaap eventueel de eerste 6 weken met een kussen onder uw arm. Na 6 weken mag u

weer op de geopereerde schouder gaan liggen.

Vragen

Het is van belang dat u juiste en duidelijke informatie heeft gekregen. Aan de hand van

deze informatie beslist u, samen met uw arts, of u de behandeling ondergaat. Hebt u na

het gesprek met uw arts en na het lezen van deze folder nog vragen, stel deze dan

gerust. Noteer eventueel uw vragen van tevoren, zodat u niets vergeet.

Problemen

Ontstaan er ondanks de goede voorbereidingen toch nog problemen, neem dan overdag

contact op met de polikliniek Orthopedie van ons ziekenhuis. Buiten kantooruren en in

het weekend kunt u contact opnemen met de afdeling Spoedeisende Hulp.

Telefoonnummers

Spoedeisende hulp 075 650 26 00

Verpleegafdeling 075 650 23 17

Polikliniek orthopedie 075 650 21 05

Bel in ieder geval bij de volgende problemen:

Als de huid rondom de wond rood wordt, gezwollen is, warm aanvoelt of verhardingen

optreden

Als u hoge koorts of rillingen krijgt

Als u plotselinge heftige pijn krijgt

Als er pus uit de wond komt

Ve

rsie

9/2

01

5

17 van 25

Aanvullende internetsites

www.zorgvoorbeweging.nl

www.orthopeden.nl

www.zaansmedischcentrum.nl

www.schoudernetwerk.nl

www.orthopedie.nl

www.scopie.info

www.zorgvoorbeweging.nl

www.werkendlichaam.nl

www.kernpraktijken.nl

www.schouderchirurgie.nl

www.kiesbeter.nl

www.sportzorg.nl

www.npcf.nl

www.blessurevrij.nl

www.gezondheidsplein.nl

www.ortho-care.eu

www.orthoinfo.aaos.org

www.shoulderinstitute.co.za

www.eorthopod.com

www.readingshoulderunit.com

www.orthop.washington.edu

www.herefordhospital.nhs.uk

www.hopkinsortho.org

www.orthoteers.org

www.shoulder.com

YouTube: Shoulder Instability

Richtlijnen voor de Fysiotherapeut

Samenvatting van de prognosebetreffende herstel van functies en activiteiten.

Wannee

r kan ik

verwach

ten

Functionel

e

beweeglijk

heid

Function

ele

kracht

Werk onder

schouderho

ogte

Werken

boven

schouderho

ogte

Sporten

onderh

and

Sporten

bovenh

and

0-3

weken

3-6

weken

Ve

rsie

9/2

01

5

18 van 25

6-12

weken

Ja

3-4

maande

n

Ja Ja Ja

5-6

maande

n

Ja Ja Ja Ja Ja Na 6

mnd

Kenmerken

- Zoals aangegeven bevindt het letsel zich vóór en onder; de orthopedisch chirurg geeft

dit aan met de klokuren van 3 tot 6 uur. Er wordt aangegeven waar het letsel is gelegen

en hoeveel ankers in het glenoïd zijn geplaatst. Na plaatsing van de ankers wordt het

labrum plus het kapsel naar craniaal en lateraal getrokken en met hechtingen gefixeerd.

- Bij en Bankart letsel is dus meestal ook de anterieure band van het inferieure

glenohumerale band betrokken; de band die in het bijzonder in de hoera positie er voor

zorgt dat de kop niet te ver naar voren kan transleren.

- Omdat ook het inferieure deel van het kapsel is aangedaan c.q. gehecht is in week 3 tot

6 de anteflexie maar beperkt mogelijk. Omdat de voorkant is aangedaan c.q. gehecht

dient ook de exorotatie voorzichtig te worden gemobiliseerd. Het innemen van de hoera

positie (abductie + exorotatie) is de eerste 6 weken verboden.

- Een sling met de arm in een neutrale rotatie positie gedurende de 1ste 6 weken is te

prefereren.

- Naast de ‘algemene’ weken delen Bankart laesie worden onderscheiden: - de ALPSA

laesie: Anterior Labrum Periosteal Sleeve Avulsion en de benige bony Bankert waarbij de

botrand van het glenoïd is afgebroken (avulsie fractuur); en - het GLAD letsel: Gleno

Labral Articular Disruption letsel waarbij het labrum ‘slechts’ aan de gewrichtszijde is

beschadigd. Bij een ALPSA letsel dient het protocol voorzichtig te worden uitgevoerd.

- Omdat bij een artroscopische Bankart de Rotator Cuff spieren niet worden beschadigd,

kan relatief snel worden begonnen met het oefenen van de RC (bij een open Bankart

wordt de subscapularis doorgenomen en daarna weer gehecht).

Revalidatieschema

Pre operatief

- Vaststellen actieve en passieve ROM (+ eindgevoel bij PROM).

- Vaststellen kracht abductie en exorotatie (handdynamometer).

- Welke apprehension test is + (gewoon, met sensitisatie, release en / of active

stabilisation)

- Scoren van de SST, de CMS en de OSIS; bij uitgebreide klachten eventueel de OSIS

vervangen door de WOSI.

Ve

rsie

9/2

01

5

19 van 25

- Geven van uitleg aan de patiënt over het te verwachten po beloop.

Procesmatige stappen in het herstel van de ROM na herstel van ventrale instabiliteit.

Passieve

scaptie

Passieve exo

elleboog zij

Passieve exo

hoera positie

Actieve

scaptie

3 weken 90° 10° Niet doen Niet doen

6 weken 130° 20° 30° 100°

9 weken 150° 40° 60° 140°

12 weken Normaal Normaal Normaal Normaal

0 – 6 weken na de ingreep

In deze fase ligt de nadruk op respecteren van de gevolgen van de operatie, het

beschermen van de ankers plus de hechtingen, het verminderen van pijn en inflammatie

en op het conditie behoud van omliggende orgaansystemen. Daarna op partieel herstel

van de ROM en op voorzichtige spier activatie.

□ 0-3 weken na de operatie

- In week 1-2: score SST-PO

- Oefenen elleboog-, pols- en handfunctie

- Optimaliseren positioneren en stabiliseren scapula (scapula ‘’klok’ oefening)

- Oefenen met beide armen in of uit de sling

- Slinger- en pendeloefeningen

- Isometrische RC oefeningen met weerstand andere arm of theraband (contracties <

30% MVIC)

□ 3-6 weken na de operatie

- Uitbreiden oefeningen 0 – 3 weken

- Opnieuw aanleren van het bewegingsgevoel van de schouder

- Wall slides

- Spier activatie uitbreiden naar duurkracht oefeningen

- Afbouwen sling / brace overdag; ’s nachts omhouden

□ Groene vlaggen voor overgang naar de volgende fase

- Ontstekingsverschijnselen / pijn in rust zijn afwezig

- De operatiewond op de huid is goed genezen

- Voldoen aan de criteria voor herstel ROM (zie tabel); de bijhorende VAS scores zijn ≤ 3.

7-12 weken na de ingreep

In deze fase ligt het accent op het uitbreiden van de ROM, het herstel van de

spierfunctie, coördinatie en stabiliteit. Daarna wordt gestart met functionele ADL

Ve

rsie

9/2

01

5

20 van 25

activiteiten. Hervatten van werk (boven schouderhoogte) en sport zijn in deze fase nog

niet aan de orde.

- Oefeningen uit de vorige fase

- Uitbreiden mobiliteit passief, geleid actief en actief: aan het einde van fase 2 dient de

mobiliteit normaal te zijn (andere zijde en of pre operatief); voorzichtig rekken dus

toegestaan

- In week 7: score SST-PO / verslag orthopeed

- Versterken van de RC / schouderspieren; van duurkracht naar absolute kracht

- Oefeningen voor een goede positie van het schouderblad op de romp ook steunvormen

- Zo nodig stabiliteit in hele keten oefenen

□ Groene vlaggen voor overgang naar de volgende fase

- Volledige mobiliteit, goed uitgevoerd, VAS scores pijn ≤ 3

- Goed / normaal eindgevoel bij de PROM; eventueel instabiliteit tests –

- Goede scapula positie en romp stabiliteit bij uitvoeren functionele training

3 – 6 maanden na de ingreep

In deze fase ligt de focus op herstel mobiliteit + snelheid, volledig herstel van kracht +

snelheid, herstel van participatie in werk en sport.

- Herstel functionele activiteiten in ADL met goede snelheid en kracht

- Opbouw naar normaal dagelijks functioneren

- In week 12-14: score SST-PO

- Ook goed volhouden bij herhalingen

- Indien > 2 weken mogelijk, zonder inflammatie: start plyometrie (uiteraard alleen als

patiënt daar belang bij heeft)

- Pas op met oefeningen die vooral de ventrale zijde sterk belasten zoals bij military

press met ellebogen dorsaal van de schouder of lat pulls met stang achter het hoofd

- Na 6 maanden afronding met verslag orthopeed en score CMS

□ Groene vlaggen voor hervatten werk of sport

- Goede ROM, goede kracht

- Goede coördinatie (ook bij meer herhalingen)

- Voldoende vertrouwen van patiënt

- Bovenhands sporten pas hervatten na 6 maanden

Richtlijnen voor de Patiënt

Ve

rsie

9/2

01

5

21 van 25

1. Inleiding

Bij de ingreep wordt op 2 of 3 plaatsen de huid doorboord en worden afwisselend kijkers,

grijpers en shavers in het gewricht gebracht. De chirurg inspecteert het gewricht en

controleert, meestal op geleide van de echo of MRI die voor de operatie is gemaakt, waar

het labrum (kraakbeen ring) letsel is gelokaliseerd. Slechte delen van het kapselband

apparaat worden verwijderd. Daarna worden een aantal ankers geplaatst langs de kom

van het gewricht. Het labrum en het bijhorende kapselband apparaat worden met

hechtingen aan deze ankers bevestigd. Meestal wordt gebruik gemaakt van ankers die

vanzelf worden geabsorbeerd. Bepalend voor het verloop is de kwaliteit van het weefsel

en de kracht waarmee tijdens de operatie de weefsels kunnen worden gestabiliseerd. Als

het goed is verstrekt de orthopedisch chirurg deze gegevens aan de fysiotherapeut die

de revalidatie coördineert.

Er wordt flink met vocht gespoeld. Door de openingen in het kapsel-band apparaat is de

onderdruk van het schoudergewricht tijdelijk verdwenen waardoor de stabiliteit

vermindert. Pijnstilling na de operatie kan op verschillende manieren plaatsvinden

(medicijnen, infuus of pompje in het gewricht).

Tijdens uw opname voor de schouderoperatie krijgt u begeleiding van een fysiotherapeut

van het ziekenhuis. Het is belangrijk dat u na uw ontslag uit het ziekenhuis doorgaat met

fysiotherapie. Dit kan bij een schouder fysiotherapeut bij u in de buurt. Het is wel van

belang dat die fysiotherapeut ervaring heeft met de behandeling na een artroscopische

labrum operatie. U kunt daarom het beste een fysiotherapeut kiezen die bij een

schoudernetwerk is aangesloten. Het is mogelijk dat het beleid in het ziekenhuis waar u

bent geopereerd er op is gericht u de eerste 5-6 weken na de operatie wat intensiever te

volgen en uw behandelingen fysiotherapie daarom door de fysiotherapeut van de

instelling wordt verzorgd. In dat geval vinden uw controles plaats in een gecombineerd

schouderspreekuur.

Onder leiding van uw fysiotherapeut gaat u oefeningen doen om de functies van de

schouder terug te krijgen en te optimaliseren. Hieronder staat per fase welke oefeningen

u kunt verwachten. Het is echter wel zo dat de fysiotherapeut beslist welke oefeningen u

wel of niet mag doen en dit kan dus eventueel afwijken van de genoemde oefeningen.

Het is ook belangrijk dat u thuis gaat oefenen met de schouder. Dit versnelt het

herstelproces. U krijgt van de fysiotherapeut oefeningen mee voor thuis. Als u pijn heeft

bij het doen van de oefeningen, moet u dit aangeven bij de fysiotherapeut.

2. Doelen en leefregels

Hoofddoelstelling van de therapie

Het realiseren van een goed functionerende en zo veel mogelijk pijnvrije schouder na

een artroscopische hechting van het labrum (Bankart letsel) en, indien van toepassing,

terugkeer op het gewenste niveau in werk en/of sport.

Ve

rsie

9/2

01

5

22 van 25

Subdoelstellingen van de therapie

1. Respecteren van de operatieve wond en bijhorende herstelprocessen plus

beschermen van de geplaatste ankers en hechtingen.

2. Verminderen van pijn en zwelling.

3. Terugwinnen en bevorderen van de beweeglijkheid van uw schouder.

4. Terugwinnen en bevorderen van de kracht in uw arm.

5. Verbeteren van de coördinatie in uw arm.

6. Goed kunnen uitvoeren van de normale dagelijkse handelingen.

7. Op het gewenste niveau hervatten van werk en sport.

Leefregels

1. De eerste 6 weken moet u de sling continu dragen, ook ‘s nachts zodat de wond ook

van binnen goed kan genezen. Vooral ’s nachts is de bescherming zinvol. Wel mag de

sling af tijdens het oefenen, bij het douchen of als u stil zit. Uiteraard dient u de (onder)

arm te ondersteunen. Soms wordt gebruik gemaakt van een sling + schuimrubber

constructie tussen de onderarm en de romp waardoor de onderarm recht naar voren

wordt gedragen (in de zogenaamde neutrale rotatie).

2. De eerste 8 weken mag u niet op uw geopereerde schouder slapen. De fysiotherapeut

leert u een verantwoorde slaaphouding aan.

3. U mag uw arm niet naar buiten draaien; zeker niet in combinatie met heffen (u moet de

hoera stand vermijden) omdat dan te sterk aan de hechtingen wordt getrokken.

4. U mag de eerste 6 weken niet autorijden.

5. U mag de eerste 16 weken niet sporten (daarna afhankelijk van de sport).

6. Licht werk is na 12 weken weer toegestaan (niet tillen).

7. Matig zwaar werk (lichte lasten tillen onder schouderhoogte) is toegestaan vanaf 16

weken.

8. Zwaar werk (boven schouderhoogte) is toegestaan na 5 tot 6 maanden.

9. Intensief bovenhands sporten wordt pas hervat na 6 maanden.

3. Revalidatieschema

0 – 6 weken na de ingreep

- 0-3 weken na de operatie

De wond is nog vers en het operatiegebied kwetsbaar. Voorzichtigheid is op zijn plaats.

Te vroeg rekken aan de hechtingen leidt tot slechter herstel en zelfs tot een kans op een

nieuw letsel.

- Oefenen elleboog-, pols- en handfunctie

- Slinger- en pendeloefeningen

- Oefeningen voor de beweeglijkheid van de nek en schoudergordel

- Passief / geleid actief oefenen van bewegingen van de arm uiteraard binnen

vastgestelde grenzen.

Ve

rsie

9/2

01

5

23 van 25

- Wanneer de geopereerde arm gesteund op een tafel ligt kunt u voorzichtig actieve

bewegingen maken die u ook al met uw fysiotherapeut heeft geoefend.

- Oefeningen voor een goede positie van het schouderblad op de romp

- Instructie en oefenen slaaphouding

- Het naar buiten draaien van de arm (exorotatie) blijft beperkt in deze periode tot de 0˚

(onderarm van voor de borst tot recht naar voren).

- 3-6 weken na de operatie

De wond is van binnen en buiten aan het herstellen maar kan nog niet veel rek

verdragen.

- Slinger- en pendeloefeningen, oefenen met het schouderkoord

- Geleid actief oefenen van bepaalde bewegingen van de arm uiteraard binnen

vastgestelde grenzen.

- Oefeningen voor een goede positie van het schouderblad op de romp

- Opnieuw aanleren van het bewegingsgevoel van de schouder

- Voorzichtig beginnen met weerstandsoefeningen waarbij de arm niet beweegt

- Actief bewegen in fase 1 blijft beperkt tot schouderhoogte

Na 6 weken mag u de sling afbouwen op geleide van de pijn.

7-12 weken na de ingreep

De wond is (bijna) helemaal hersteld en u mag alle bewegingen weer maken en goed

gaan oefenen op het terugkrijgen van de kracht in de arm.

- U mag alle bewegingen zelf maken in vrijwel alle richtingen. Voorzichtig blijven met

actief uw arm niet naar buiten draaien in combinatie met heffen (de zogenaamde hoera

stand) omdat dan te sterk aan de hechtingen wordt getrokken.

- Start met versterken van de schouderspieren

- Oefeningen voor een goede positie van het schouderblad op de romp

- Situaties uit het dagelijks leven oefenen

- Er wordt ook geoefend boven schouderhoogte

3 – 6 maanden na de ingreep

- 3-4 maanden na de operatie

- Het doel is dat u in deze fase uw arm weer net zo hoog kunt optillen als u kon voor de

operatie.

- U gaat flink op kracht oefenen

- Er wordt nog een keer aandacht geschonken aan zaken uit de vorige fases die nog niet

zo goed gaan

- Als u een sport beoefent waarbij u de armen moet gebruiken, wordt gericht geoefend

tijdens de therapie, tot ongeveer 80 % van uw kunnen voor de operatie

- 5-6 maanden na de operatie

Ve

rsie

9/2

01

5

24 van 25

- Sport specifieke fase (indien u weer wilt sporten) en op basis van de bevindingen bij de

operatie

- In therapiesituatie wordt sport specifiek getraind

- Er kan gestart worden met de normale training bij een sportclub

- Intensief bovenhands sporten start pas na 6 maanden

Bij de meeste patiënten staat na 6 tot 12 weken de pijn niet meer op de voorgrond.

Aanvullende internetsites

Nederlands

www.zaansmedischcentrum.nl

www.schoudernetwerk.nl

www.orthopedie.nl

www.scopie.info

www.zorgvoorbeweging.nl

www.werkendlichaam.nl

www.kernpraktijken.nl

www.schouderchirurgie.nl

www.kiesbeter.nl

www.sportzorg.nl

www.npcf.nl

www.blessurevrij.nl

www.gezondheidsplein.nl

www.ortho-care.eu

Engels

www.orthoinfo.aaos.org

www.shoulderinstitute.co.za

www.eorthopod.com

www.readingshoulderunit.com

www.orthop.washington.edu

www.herefordhospital.nhs.uk

www.hopkinsortho.org

www.orthoteers.org

www.shoulder.com

YouTube: Shoulder Instability

Ondergetekende verklaart hierbij de mondelinge informatie in het kader van de

informed consent te hebben begrepen en de aanvullende schriftelijke informatie te

hebben ontvangen.

Ve

rsie

9/2

01

5

25 van 25

Naam en handtekening patiënt:

Datum van tekenen:

Deze brochure betreft een algemene voorlichting en is bedoeld als extra informatie naast

het gesprek met uw behandelend arts. Bijzondere omstandigheden kunnen tot

wijzigingen aanleiding geven. Dit wordt altijd door de arts aan u kenbaar gemaakt.

Kijkt u ook op internet naar:

www.zorgvoorbeweging.nl

www.orthopeden.nl