Scheutnieuws september-oktober 2015 1

Missiehuis van ScheutNinoofsesteenweg 548 • 1070 Brussel • tel. 02 526 14 00 • fax 02 521 21 63 Administratie en Redactie : cicm.bnl@scheut.be • www.scheut.be

Tweemaandelijks – 45ste jaargang Nr. 5 – SEPTEMBER-OKTOBER 2015 – Afgiftekantoor Brussel X - P006670

Scheutnieuws

Het Nieuw Provinciaal Bestuur in de Belgisch-Nederlandse Provincie

PB- PP B-BELGIE(N) - BELGIQUE

00000B-00012

Provinciaal Jan Reynebeau, geboren in St.-Amandsberg op 16 oktober 1949, eerste geloften op 8 september 1968. Vóór zijn priesterwijding deed hij drie jaar stage in Kongo (1971-1974). Hij werd er priester gewijd op 5 april 1979 en bleef er tot 1987. Hij was er vooral werkzaam in de pastoraal. Van 1987 tot 2006 verbleef hij in Kameroen met een onderbreking van drie jaar als lid van het Algemeen Bestuur in Rome (1997-1999). In Kameroen werkte hij in de vorming, deed er pastoraal werk en werd er Provinciaal (1993-1997). Terug in België werd hij in 2011 Rector in Zuun en lid van het Provinciaal Bestuur (2012-2015).

Viceprovinciaal Cyriel Stulens, geboren in Zutendaal op 16 februari 1940, eerste geloften op 8 september 1960, priester gewijd op 1 augustus 1965.

Hij deed pastoraal werk in Kongo van 1966 tot 2005, was Provinciaal van Noord-Kongo van 1998 tot 2003. In 2005 werd hij Rector van Kessel-Lo en lid van

het Provinciaal Bestuur, en vanaf 2012 Viceprovinciaal.

Raadslid Hans Derkx, geboren in Boxmeer (Nederland) op 26 mei 1940, eerste geloften op 8 september 1959, priester gewijd op 23 juli 1964. Hij werkte in Kongo van 1965 tot 2004. In 2007 werd hij verantwoordelijke van de CICM-gemeenschap in Tilburg en deed er sociaal werk in de parochie toevertrouwd aan Scheut. Sinds begin 2014 is hij Rector van de CICM-gemeenschap van Teteringen.

Raadslid Jacques Thomas, geboren in Anderlecht op 21 augustus 1944, eerste geloften op 8 september 1967, priester gewijd op 15 september 1974.

Hij werkte in Kongo van 1973 tot 1993, eerst in de pastoraal en later als novice-meester en Viceprovinciaal van Kinshasa. Van 1993 tot 1999 was hij Algemeen

Overste van de Congregatie en daarna werkte hij in de pastoraal in Angola. Sinds 2008 is hij Provinciaal Econoom van de Belgisch-Nederlandse Provincie

en lid van het Provinciaal Bestuur.

Raadslid Frans Van Humbeeck, geboren in Kapelle-op-den-Bos op 22 oktober 1944, eerste geloften op 8 september 1963, priester gewijd op 4 augustus 1968. Hij werkte in Kongo van 1969 tot 2000. Hij was er achtereenvolgens leraar, werkte in de pastoraal, in de vorming van de jonge Scheutisten, was Viceprovinciaal en Provinciaal in Kasaï. Van 2000 tot 2008 werkte hij in de vorming in Kameroen en sinds 2009 is hij Rector in Torhout en lid van het Provinciaal Bestuur.

Raadslid Martin Mvibudulu, geboren in Kimbanda (Kongo) op 12 december 1971, eerste geloften op 7 oktober 1993. Hij deed drie jaar stage in België en werd priester

gewijd op 23 februari 2003. Van 2003 tot 2014 was hij pastoraal werkzaam in de parochie St.-Petrus en St.-Paulus in Oostende en sinds 2014 in de federatie

van Menen. Sinds 2012 is hij lid van het Provinciaal Bestuur.

Raadslid Marcel Peeters, geboren in Turnhout op 5 april 1944, was eerst leraar wetenschappen in Turnhout en Hoogstraten en kwam dan naar Scheut. Hij deed zijn eerste geloften op 12 april 1972. In 1972 vertrok hij naar de Filippijnen. Na zijn vorming werd hij priester gewijd op 19 juni 1976 en werkte dan eerst in de pastoraal, later in de vorming en het apostolaat bij de fabrieksarbeiders. Van 1988 tot 1991 deed hij missieanimatie in België en ging vervolgens naar de Dominicaanse Republiek waar hij in de pastoraal werkte en er tevens Viceprovinciaal en Provinciaal Econoom werd. Sinds 2012 is hij Rector van de gemeenschap van Schilde.

3Scheutnieuws september-oktober 2015

Scheut anno 2015: De Provinciaal aan het woord

Van de 870 Scheutisten wereldwijd behoren er vandaag 265 tot de Belgisch-Nederlandse provincie. Dat is bijna één derde van de Congre-gatie. De oudste is 101, de jongste, van Kongolese afkomst, 41. Daartussen bevindt zich de grootste groep, namelijk die tussen 70 en 90 jaar. Ze zijn met 186. Zijn er nog jongeren die zich aanmelden om missionaris te worden? In Europa niet, neen. In het zuiden wel. Vlaamse en Nederlandse Scheutisten sterven dus langzaam uit. Is dat jammer? Misschien wel. Maar misschien ook niet. Zoals een gezin niet uitsterft omdat vader en moeder doodgaan, zo blijft ‘missie’ overeind ook al sterven missionarissen uit. Vader en moeder zijn is geen doel op zich. Missionaris en Scheutist zijn ook niet. Dat familie en gezin vandaag vaak anders worden beleefd is een feit. Zo ook wordt ‘missie’ als antwoord op de uitdagingen van de wereld vandaag soms anders ingekleurd. In elk geval de wereld draait door.

Missie naar buiten toeSoms draait hij ook dol. Dan zijn mensen het

noorden kwijt, glippen tussen de mazen of vallen uit de boot. Dat heeft veel te maken met zorgzame menselijke relaties en met zingeving, of liever het gebrek eraan. Een 60-tal Scheutisten kozen ervoor alleen te wonen. Er zijn er van wie tijd en aandacht – en hart – uitgaan naar gevangenen, daklozen, asielzoekers, ex-gedetineerden, sociaal en psychisch kwetsbare mensen, kinderen en jongeren. Ze werken aan de rand van de maatschappij. Integratie en meer menselijkheid is hun droom. Anderen, waaronder 6 van Kongolese afkomst, werken als herders aan gemeenschapsbegeleiding en zingeving in parochiaal en kerkelijk verband. Nog anderen doen dat als aalmoezenier in woon- en zorgcentra. Daar vindt men nog de grootste groep kerkgangers. Er zijn er ook die meevaren in het zog van Rechtvaardigheid en Vrede, Amnesty International, Pax Christi, derde-wereld- of ontwikkelingscomités, en de zorg voor een beter leefmilieu. Zo beleven zij hun missie. Ze bouwen aan een andere wereld, waar rechtvaardigheid en

Jan Reynebeau met een abbé uit Kameroen

solidariteit, gelijkwaardigheid en empathie voorop staan. Hun engagement is een stil verzet tegen de onmense-lijkheid van economische efficiëntie en snelle winst. Het zijn de pretentieloze revolutionairen. Ze zijn ervan overtuigd dat elke verandering gebeurt van onderuit. Het is missie naar buiten: het raam van ons huis dat moet openblijven om zuurstof te krijgen en te blijven ademen.

Missie naar binnen200 oud-missionarissen wonen in diverse gemeen-

schappen verspreid over voorlopig nog een tiental huizen. Daarvan zijn Zuun en Torhout verzorgings-huizen met samen 60 bewoners. Een batterij van dienst-hoofden, verpleegsters, verzorgenden, poets-, was- en keukenmedewerkers zorgt er deskundig voor de kwaliteit van de laatste levensjaren. De meesten onder hen zijn 80-plussers, gepokt en gemazeld met een identiteit en een ideaal waarin ze zich jarenlang hebben kunnen uitleven ergens in de wereld, verbonden met God en met mensen, in goede en kwade dagen. Er is iets paradoxaal in hun manier van leven en ouder worden. Ze zijn meer en meer afhankelijk geworden van anderen, maar tezelf-dertijd ook vrijer, omdat niets meer echt hoeft. En omdat er een dragende grond is, een gehechtheid aan een groep en aan een verleden dat zinvol was. Het zorgzaam omgaan met mensen, zoals ze vroeger deden, moet nu hier gebeuren, onder elkaar, liefst ook met een oog naar wat er ‘buiten’ in de wereld gebeurt. Zinvol ouder worden is ook een missionaire opgave. Het is niet altijd ‘super’ en ‘cool’. Er zijn kwade dagen, het ongemak en de pijn om het loslaten, en eenzaamheid soms. Maar die krijgen een plaats in het leven. Hun levenslang zoeken en vinden van zin heeft een fundamenteel vertrouwen

doen groeien, en dankbaarheid. God wordt hier met naam genoemd. Niet de buitenkant is nog belangrijk, maar de binnenkant, de diepte, daar waar ‘aarding’ is. Dat is missie naar binnen. Het blijft een opgave.

En de middelen daarvoor?Zoals verantwoordelijke huisvaders en moeders

hebben confraters-boekhouders en beheerders, vroeger en nu, een duurzame financiële en structurele basis gelegd. Ze waren en zijn de alternatieve ceo’s, zonder riante lonen, zonder uitstapvergoeding noch materiële voordelen. Ze zorg(d)en ervoor dat uitgaven gelijke tred houden met inkomsten uit pensioenen, giften en lega- ten, en dat investeringen de nodige middelen genereren voor de toekomst. Het heeft ook veel te maken met onze houding tegenover persoonlijke behoeften, geld en bezit. Wat we hebben wordt samengelegd omdat geld en economie geen doel is op zich maar een middel om vrij en dienstbaar te zijn voor anderen. Rijkdom kan je ook verwerven door te delen. Het is een andere manier van leven waardoor wie rijk is de arme draagt, en waardoor aan de behoefte van éénieder kan voldaan worden. Het is een ideaal en een opgave waar we als evangelisch geïnspireerde mensen blijven naar streven.

We zijn oud, ja,Maar we zijn bijlange nog niet allemaal dood. Er zijn

nog nazaten en dan later, nog die van hen. We vermeldden reeds de zes Kongolese confraters. Drie anderen, een Brazi-liaan, Kameroener en Indonesiër, starten binnenkort een gemeenschap in het Antwerpse. Ook al zullen vele van onze huizen en gemeenschappen verdwijnen, ‘missie’ als antwoord op de uitdagingen van een wereld op zoek

naar zingeving en medemenselijkheid gaat door. Soms volstaat een beetje gist om, helemaal opgelost, een rijzende beweging in gang te zetten. De gist is niet het doel, wel de beweging die het veroorzaakt en het mooie resultaat ervan. Dat is ook voor ons Scheutisten zo. Jammer kan je dat toch niet noemen?

Jan Reynebeau

5Scheutnieuws september-oktober 2015

Cowboy in de Kongolese brousseDe bruggen van broeder Berten

Broeder Berten De Meyere (°Sijsele 1934), legt de riem eraf. Van drie jaar vóór de onafhanke-lijkheid (1957) tot in 1995 woonde en werkte hij als missionaris in Kongo en maakte onder meer naam met het drijven van kuddes runderen over lange afstanden, doorheen de brousse en over gevaarlijke rivieren én met het bouwen van stalen en betonnen bruggen over die rivieren.

Werkend en wroetend in de missies kwam Berten bijna automatisch in contact met Wereld Missie Hulp, dat hem financieel steunde bij het verzenden van materialen. Zo liet hij ooit 125 ton staal overkomen van een gedemonteerde baileybrug uit het kamp van Haasdonk. Vijftien jaar lang was Berten actief als bruggenbouwer. “Van de 30 bruggen is er maar één die niet meer functioneert, omdat een dronken chauffeur ze min of meer aan flarden heeft gereden. Alle andere zijn nog in gebruik”, blikt de broeder tevreden terug.

Stoomtreinen en cowboys“In 1957, toen ik toekwam in Kongo, gonsde het

links en rechts al van onafhankelijkheid...”, aldus de Scheutist. “Ik arriveerde in de missiepost ‘Tielen-Saint-Jacques’, de tweede oudste missiepost in Kasaï die in 1898 werd gesticht. Eigenlijk was ik voorbestemd voor een missie in de Filippijnen - ik had daar al wat Engels voor gestudeerd - maar Mgr. Kettel van het bisdom Kabinda had Scheut verzocht om een ‘schrijnwerker’ te sturen...”

“Er waren toen 110 priesters en broeders in dat bisdom (3 keer zo groot als België), hoofdzakelijk Scheutisten. Daar ben ik meubels, dakbalken en timmerhout beginnen fabriceren met inlandse houtsoorten en met de hulp van op- en neergaande ‘stampzagen’ die aangedreven werden door stoom-machines. Een deel van die tuigen waren omgevormde stoomlocomotieven, afkomstig uit Zuid-Afrika.”

Tubeya“In die eerste periode gebeurde het dat alle missio-

narissen in de regio werden verdreven door huurlingen uit Katanga. Op 110 km afstand van mijn stand-plaats ‘Tielen-Saint-Jacques’, bevond zich een andere missiepost, Tubeya. Die werd totaal verlaten en er bleven 4.000 koeien achter... Duizend van die runderen heb ik toen, met de hulp van drijvers te voet, en soms met vrachtwagens, over een afstand van 300 km door de brousse ‘verhuisd’ naar de hoofdstad van Kasaï, het vroegere Luluaburg. Per 100 runderen had ik 8 zwarte cowboys...”.

“Nogal wat van die dieren zijn onderweg veron-gelukt: verloren gelopen, in valkuilen verdwenen, verdronken. Eén keer moesten we een rivier oversteken die 300 m breed was”.

VakschoolTerug naar de fameuze bruggen van Berten. Van

het Kongolese ‘Office des Routes’, zeg maar ‘Openbare Werken’, kreeg Berten héél veel gedaan. Men had respect voor hem. Zo kreeg hij bv. medewerking om een gedemonteerde stalen brug 100 km ver per boot te vervoeren. “De aanvoer en het transport van al

die materialen en onderdelen vormde eigenlijk het grootste probleem”, zegt de bruggenbouwer. In Vlaan-deren kreeg hij gratis medewerking van architecten en ingenieurs. Het waren paters Picpussen en Passio-nisten die hem hadden overgehaald om aan die bouw-projecten te beginnen. “In mijn jonge jaren had ik houtbewerking geleerd in de vakschool in Brugge. Toen ik met die bruggen begon, heb ik mij, telkens wanneer ik naar huis in verlof kwam, in diezelfde vakschool verder bekwaamd in het bewerken van metaal en in het lassen.”

Oost-EuropaNa zijn Kongo-tijd begon Berten aan een nieuwe

carrière in Vlaanderen, als hulpverlener voor het noodlijdende Roemenië. Tot op heden en gedurende dertien jaar organiseerde hij 33 hulptransporten bestemd voor arme parochies, kerkgemeenschappen, scholen en instellingen in de grote regio Iasi, niet ver van de Moldavische grens. Hij reed meestal zelf mee met de vrachtwagen-combinaties en hij zorgde er persoonlijk voor dat alle materialen en hulpgoederen op de juiste plaats terechtkwamen. De ingezamelde

één van zijn bruggen

hulpgoederen werden/worden nog steeds opgeslagen in een van de vroegere legerhallen in Broechem, waar Berten nog regelmatig komt meehelpen met het verpakken en verzendklaar maken.

RoerBroeder Berten wordt, samen met behulpzame

vrienden/vrijwilligers van zijn feitelijke vereniging ‘Een Helpende Hand’, nu al jaren bijgestaan door Frans Tops (oud-medewerker van WMH) bij het organiseren en uitvoeren van hulptransporten. “Ik word prima opgevolgd door Frans, die nu het roer overneemt. Ikzelf kom om de twee weken nog wel meehelpen met de vrijwilligersploeg in Broechem, maar ik reis niet meer mee. ‘t Is te zwaar geworden.”

Stilzitten? Berten woont bij de Scheutisten in Torhout en heeft het onlangs op een akkoordje gegooid met zijn overste en met de gemeente: hij onderhoudt als tuinman het grote kerkhof.

Jan Schraepen,tijdschrift Wereld Missie Hulp

7

SOS Scheut

Scheutnieuws september-oktober 2015

SOS Scheut – kennismaking met een aanvaard projectWeeshuis Notre Dame De Liesse is een project van Pater Jos Das.

Wie dit project wil steunen, kan storten op SOS Scheut – Ontwikkelings – Samenwerking – Brussel: IBAN: BE82 0000 9019 7468, BIC BPOTBEB1. Bij iedere storting het projectnummer vermelden: 11 243 001 en de naam van het project Weeshuis N.D. de Liesse. Er kan een attest verkregen worden.

Mvr. Petronille Mukena is ongehuwd. Haar ideaal is mensen helpen. Zij zet zich in voor uitge-stotenen in Kinshasa. Haar woning staat open voor straatkinderen, jongens en meisjes. Deze kinderen werden thuis weggejaagd door hun ouders, omdat zij, zogezegd, ‘behekst’ zijn, of bezeten door een kwade geest die ongeluk brengt in de familie.

Mvr. Petronille heeft zo’n 50-tal kinderen onder haar bescherming. Zij voedt, kleedt en verzorgt die kinderen. Op schoolleeftijd zorgt zij ervoor dat de kinderen naar school kunnen en betaalt hun schoolgeld. Zij kan dat niet alleen doen, daarom heeft zij hulp nodig. Enkele mensen steken een handje toe, brengen soms iets te eten, wat klederen, anderen komen om de kinderen bezig te houden, vooral gedurende het verlof. Dit is een zeer welgekomen hulp, maar niet voldoende om die kinderen het nodige te bezorgen om echt te kunnen leven. Voor Mvr. Petronille is elke hulp zeer welkom.

Komen en gaan (lijst afgesloten op 31 augustus 2015)

Kwamen op verlof :

Cappelle Paul (Kongo) - Colyn André (Japan) - D’Heedene Walter (V.S.A.) - De Busschere Georges (Filippijnen) - De Dapper Etienne (Filippijnen) - De Vriendt Herman (Senegal) - Goffart Marcel (Taiwan) - Margot Antoon (Japan) - Obin Gilbert (V.S.A.) - Rommel Carlos (Kongo) - Sercu Frans (Japan) - Stulens Joe (Kongo) - Taveirne Patrick (Hong Kong) - Van de Walle Roger (Japan) - Wijns Gust (Filippijnen).

Keerden terug naar hun missie :D’Heedene Walter (V.S.A.) - Demyttenaere Jan (Brazilië) - Margot Antoon (Japan) - Obin Gilbert (V.S.A.) -

Ockerman Marc (Brazilië) - Sercu Frans (Japan) - Soenen Jozef (Kongo) - Van de Walle Roger (Japan).

Tentoonstelling ‘Frontsoldaat Jozef Raskin’Scheutnieuws van maart-april 2015 vermeldde de tentoon-

stelling “Vijandige Vergezichten. De Groote Oorlog op kleine schaal” die toen doorging in KADOC in Leuven met talrijke schetsen en tekeningen van Jozef Raskin. Deze Scheutist was brancardier tijdens de eerste oorlog, werd later missionaris in China, en tijdens de tweede oorlog werd hij door de Duitsers

gevangengenomen en in Dortmund onthoofd.Diezelfde tentoonstelling vindt plaats in het Museum aan

de IJzer (in de IJzertoren) van Diksmuide van 26 september 2015 tot halverwege december 2015. Vervolgens gaat ze door in Aarschot (van 20 februari tot 3 mei 2016) en in Hasselt (van 7 mei tot 19 juni 2016).

Redactie : Romain Clement, Werner Lesage, Erik Maes, Marcel Peeters, Julien Vandevoorde, Frans Van Oudenhove, Nand VerhoevenVerantwoordelijke uitgever : Erik Maes, Missiehuis van Scheut, Ninoofsesteenweg 548, 1070 Brussel

Bankrekening : Missiehuis van Scheut - Brussel, IBAN-code : BE34 4392 1002 4190, BIC-code : KREDBEBB, met de vermelding : “voor Scheutnieuws”Drukkerij-Uitgeverij Jan Verhoeven nv - Sint-Pieters-Leeuw

Onze overledenenOnze overledenen

Gilbert KeirsbilckGeboren in Brugge op 10 mei 1941.

Eerste geloften op 8 september 1961.Priester gewijd op 7 augustus 1966.

Missionaris in Indonesië vanaf 1968.Overleden in Jakarta op 16 juli 2015.

Marcel VandammeGeboren in Poelkapelle op 28 januari 1930.Eerste geloften op 8 september 1951.Priester gewijd op 5 augustus 1956.Missionaris in Kongo (1967 tot 1999) en België.Overleden in Torhout op 20 juli 2015.

Gilbert De SchampheleereGeboren in Korbeek-Lo op 18 april 1928.

Eerste geloften op 8 september 1946.Priester gewijd op 8 december 1953.

Missionaris in Japan vanaf 1954.Overleden in Himeji op 16 augustus 2015.

Jubilarissen 2015

Overleden familieleden van confratersWilrijk, 01.07.15: Dhr Karel Van Essche, broer van Wim (Asse).Haasdonk, 20.07.15: Mvr. Anna Heyndrickx, zus van Jeroom (Leuven).Zutendaal, 21.07.15: Mvr. Elisa Geusens, zus van Albert († 2005).Meise, 14.08.15: Dhr Albert Vandooren, broer van Leopold (Kessel-Lo).