AAN HET KONINKLIJK CONCERTGEBOUWORKEST

SCHENKEN EN NALATEN

Beschermvrouwe Hare Majesteit de Koningin

VOOR DE EEUWIGE SCHOONHEID VAN MUZIEK

STICHTING DONATEURS KONINKLIJK CONCERTGEBOUWORKEST

bestuur

Alexander van Wassenaer – voorzitter

Emile Lens – penningmeester

Marc Bakker, Nollie van Berge, Heleen Kersten,

Jan Raes, Jan Wolfs, Hans Zwarts

staf

Wouter Steijn - directeur

Hanna Philips, Maurits Musch, Henriette Henny, Merel Geerlings

notaris

Mr. R.H. Meppelink - Loyens & Loeff te Amsterdam

bank

ABN AMRO rek.nr. 44 67 58 906

t.n.v. Stichting Donateurs Koninklijk Concertgebouworkest

bezoekadres en kantoor

Jacob Obrechtstraat 51 / 1071 kj Amsterdam

+ 31 (0) 20 305 10 10

donateurs@concertgebouworkest.nl

www.concertgebouworkest.nl

© Stichting Donateurs Koninklijk Concertgebouworkest - 2012

tekst - Marieke de Ridder, tekst & training

druk – www.jubels.nl

foto’s, tenzij anders vermeld - Ronald Knapp

Stichting Donateurs

Koninklijk Concertgebouworkest

heeft het CBF-keurmerk,

het kwaliteitskeurmerk van het

Centraal Bureau Fondsenwerving.

Dit onafhankelijke Bureau

onderzoekt en beoordeelt

of organisaties op een

verantwoorde wijze gelden

inzamelen voor goede doelen.

inhoud

Een woord vooraf van Jan Raes 3

Schenken & het Gouden Gilde 5

Muzikale privileges

Een financieel privilege

Schenken met een Fonds op Naam 7

Muzikale privileges

Financiële en organisatorische privileges

Schenken met een testament 8

Schenken is maatwerk – wij adviseren u graag 9

Uw schenkingen maken mogelijk… 10

Jong talent op de Orkestacademie

Jonge luisteraars op repetities en familieconcerten 11

De aanschaf van instrumenten voor het orkest 12

AAN HET KONINKLIJK CONCERTGEBOUWORKEST

SCHENKEN EN NALATENVOOR DE EEUWIGE SCHOONHEID VAN MUZIEK

‘De wereldvermaarde klank van het Concertgebouworkest is mijns inziens te danken aan de befaamde chef dirigenten, de talentvolle musici, de prachtige akoestiek van het Concertgebouw en de vele uitzonderlijk fraaie instrumenten. Deze vier belangrijke elementen hebben het orkest beroemd gemaakt en zijn het fundament voor ons succes in de toekomst.’

Mariss Jansons, chef-dirigent

foto voorpagina en hierboven: Simon van Boxtel

2

Geachte muziekliefhebber,

Vol weemoed hoor ik de verhalen van de oudere

musici in het orkest die zich nog de aanschaf van

een uitmuntend instrument konden veroorloven.

Die tijd ligt echt achter ons, al enige decennia.

Kwalitatief hoogwaardige muziekinstrumenten

zijn alleen maar zeldzamer en daardoor kostbaarder

geworden. Velen onder u zullen zich niet realiseren dat bijna de helft van de

musici van het Koninklijk Concertgebouworkest, allen geselecteerd op hun talent

en bevlogenheid, alleen op zo’n superieur instrument kunnen spelen dankzij

donateurs, dankzij muziekliefhebbers zoals u.

Nu al ruim zestig keer heeft de Stichting Donateurs Koninklijk Concertgebouw-

orkest een instrument kunnen aankopen voor een bepaalde musicus van het

orkest. Maar dat instrument wordt niet zijn of haar eigendom, het blijft in het

bezit van de Stichting waardoor het voor de toekomst van het orkest behouden

blijft. Voor die toekomst moet het orkest trouwens ook kunnen rekenen op de

komst van jong talent, want niemand heeft het eeuwige leven. Dat is het tweede

doel van de Stichting Donateurs: talentvolle jonge musici op alle mogelijke

manieren steunen bij hun muzikale ontwikkeling.

Het Concertgebouworkest kan niet op het door ons gewenste en zo door u

gewaardeerde niveau musiceren zonder uw financiële steun. Als u het Koninklijk

Concertgebouworkest steunt door te schenken of na te laten, aanvaard dan onze

dank in de vorm van enkele privileges en muzikale attenties.

En, om Aristoteles te parafraseren, hoe schoon mijn woorden ook mogen klinken,

er is geen betere aanbeveling dan de eeuwige schoonheid van de muziek.

Jan Raes

algemeen directeur Koninklijk Concertgebouworkest

3

Deze ‘Nicolas Gagliano’ viool is zo goed als zeker in 1763 gebouwd en was lang

in het bezit van de legendarische violist en pedagoog Oskar Back.

De Stichting Donateurs heeft hem in 2008 kunnen kopen van diens kleinkinderen.

Bij de overdracht van het instrument getuigde kleinzoon Pierre Chenu

van zijn vreugde dat dit erfstuk voor altijd voor de muziek behouden bleef.

De viool is nu in de gevoelige handen van Eke van Spiegel.

‘Het is onvoorstelbaar hoe een viool uit de achttiende eeuw mij zo kan inspireren.’ Eke van Spiegel

4

schenken & het gouden gilde

De Stichting Donateurs heeft het Gouden Gilde in het leven geroepen

om de schenkers op een bijzondere manier te kunnen bedanken

voor hun onmisbare steun aan het Koninklijk Concertgebouworkest.

Het Gouden Gilde is in de loop der jaren uitgegroeid tot een hecht

gezelschap van gelijkgestemde, muziekminnende particuliere

schenkers.

Muzikale privileges

Allereerst ontvangen de leden twee keer per jaar het Gouden Gilde Nieuws,

met achtergrondinformatie over nieuwe aankopen van instrumenten en over de

bestedingen van de donateursgelden aan de ontwikkeling van jong talent. Ook

krijgen de leden van het Gouden Gilde een voorrangsbehandeling bij de aanvraag

van concertabonnementen, en worden zij desgewenst vermeld op de ledenlijst

in de seizoensbrochure van het orkest. Maar het aardigste privilege is wel de

jaarlijkse Gouden Gilde Soiree, exclusief voor de leden, met een programma van

ongebruikelijke stukken, gespeeld door verrassende ensembles van orkestleden.

Een financieel privilege

Elke schenking aan de Stichting Donateurs is aftrekbaar van de inkomsten-

belasting, aangezien de Stichting een door de overheid erkende Algemeen Nut

Beogende Instelling is. Het lidmaatschap van het Gouden Gilde is gebonden

aan een minimumschenking van € 5000,- ineens of vijf jaar achtereen € 1000,-.

Kiest u voor een schenking in vijf jaarlijkse termijnen, dan is dat fiscaal extra

aantrekkelijk; deze zogeheten lijfrenteschenking is namelijk volledig aftrekbaar.

Ook regelt én bekostigt de Stichting Donateurs voor u de notariële akte die

voor zo’n lijfrenteschenking een voorwaarde is.

Voorbeeld van schenken bij een inkomstenbelasting van 52 % volgens de nieuwe Geefwet

per 1 januari 2012

Een schenking ineens € 10.000,-

Teruggave via belastingaftrek - aftrekbaar van 1 tot 10 % van verzamelinkomen pm

Een schenking mét notariële akte € 10.000,-

verdeeld over vijf jaarlijkse termijnen, betreft dit een jaarlijkse schenking van € 2.000,-

Mogelijke teruggave via belastingaftrek, per jaar € 1.300,-

Uw netto schenking per jaar € 700,-

op www.concertgebouworkest.nl/donateurs vindt u meer informatie over mogelijke

fiscale voordelen, afhankelijk van uw inkomen en het bedrag van uw schenking

5

Het Christiaan Vlek Fonds – een voorbeeld

Christiaan was nog maar elf jaar oud toen hij overleed

aan kanker. Hij was heel muzikaal, speelde al goed piano

en had het plan om ook de cello op te pakken. Die tijd

is hem niet gegund. Maar ook in de laatste maanden

van zijn leven zat hij nog uren achtereen naar klassieke

muziek te luisteren. Dit vertelden zijn ouders, Chris

en Marlien Vlek, aan Wouter Steijn van de Stichting

Donateurs tijdens hun beraadslagingen over de

oprichting van een Fonds op Naam ter nagedachtenis

aan Christiaan. Zou het niet mooi zijn als de opbrengst van dit fonds juist ten

goede zou komen aan de cellogroep? Maar ze wilden het wel graag zo inrichten

dat de steun aan de cellisten zijn weerslag zou hebben op de kwaliteit van het

volledige orkest.

In 2007 is het Christiaan Vlek Fonds opgebouwd uit schenkingen van de ouders van

Christiaan en van diens broers Steven en Rutger-Jan. Jaarlijks komen de broers met

Wouter Steijn en cellist Johan van Iersel bijeen om te overleggen over de gewenste

bestedingen. En als het maar even schikt, zijn zij met hun ouders aanwezig bij de

bijzondere concerten die dankzij hun Fonds mogelijk zijn.

Steven en Rutger-Jan Vlek

broers van Christiaan

‘Wij zijn bevoorrecht’, zegt cellist Johan van Iersel, tweede van links. ‘Ik heb nog

nooit gehoord van een cellogroep die op deze manier wordt ondersteund. U ziet

ons hier bijvoorbeeld optreden in het Muziekgebouw aan het IJ met louter cellisten

van het orkest. Dat was in september 2009, met speciale arrangementen voor deze

gelegenheid. Zonder het Christiaan Vlek Fonds was zo’n bijzonder concert én het

daaraan voorafgaande buitengewoon leerzame oefentraject ondenkbaar geweest.’6

foto - Emelie Schäfer

schenken met een fonds op naam

Een Fonds op Naam is de meest persoonlijke en ook de

meest invloedrijke manier van schenken aan het Koninklijk

Concertgebouworkest. Oprichters bepalen namelijk niet alleen

de doelstelling van hun Fonds, zij worden ook, desgewenst,

betrokken bij de jaarlijkse besluitvorming over de precieze

besteding. U kunt een Fonds op Naam anoniem houden,

uw eigen naam geven natuurlijk of de naam van een dierbare.

Om u een beeld te schetsen van de mogelijkheden, leest u hier de onderling

verschillende doelstellingen van drie Fondsen op Naam. De heer en mevrouw

Mosler kozen voor de koperblazers van het orkest, waar alle revenuen van het

Els Mosler Fonds naartoe gaan. Het Jacobson Fonds richt zich vooral op extra

impulsen voor educatieve projecten. En Peter van Ees en Sabine Havenstein

riepen bij de geboorte van hun eerste kind, Pieter, het Van Ees-Havensteinfonds

in het leven om de financiële basis van het orkest te versterken. Ze willen

namelijk dat Pieter als hij groot is net zo kan genieten van de muziek als zij

nu doen.

Muzikale privileges

De oprichters van een Fonds op Naam genieten alle muzikale privileges van

het Gouden Gilde lidmaatschap, die u op de vorige bladzijden kunt nalezen.

Organisatorische en financiële privileges

Een Fonds op Naam is een apart, en zo u wilt zichtbaar, onderdeel van de

Stichting Donateurs, zonder dat het een aparte rechtspersoon is. Dat heeft voor

de oprichters als voordeel dat de organisatie en administratie geheel door de

Stichting Donateurs worden verzorgd. Het oprichten van een Fonds op Naam

is gebonden aan een minimumschenking van € 50.000,-, ineens of in minimaal

vijf jaarlijkse termijnen. Kiest u voor een schenking in termijnen, dan is dat

fiscaal extra aantrekkelijk; deze zogeheten lijfrenteschenking is namelijk volledig

aftrekbaar. Ook regelt én bekostigt de Stichting Donateurs voor u de notariële

akte die voor zo’n lijfrenteschenking een voorwaarde is.

7

‘In 2006 is het successierecht voor erkende

goede doelen afgeschaft, en inmiddels ook

de term successierecht. We spreken nu over

erfbelasting. Wat u ons ook nalaat, een

legaat, een deel van uw erfenis of misschien

wel een instrument, wij hoeven er geen

erfbelasting meer over te betalen.

Uw nalatenschap komt geheel ten goede

aan het Koninklijk Concertgebouworkest, of

aan het precieze doel dat u in uw testament

heeft omschreven en bepaald.’

bestuurslid Nollie van Berge, notaris

schenken met een testament

Ook na uw overlijden kunt u de befaamde klankkleur van het

Koninklijk Concertgebouworkest voor de toekomst helpen behouden

door de Stichting Donateurs Koninklijk Concertgebouworkest op

te nemen in uw testament. U kunt denken aan een schenking van

een bepaald bedrag, aan de oprichting van een Fonds op Naam, het

nalaten van bezittingen zoals uw huis, of ook, zoals Truus van Tol

deed, aan het schenken van een instrument.

Truus van Tol was van 1978 tot haar overlijden in 1998 celliste van het Koninklijk

Concertgebouworkest. Ze moest er niet aan denken dat haar cello ooit in handen

zou komen van iemand die geen bijzondere band had met ‘haar’ orkest, en

daarom besloot ze haar cello na te laten aan het orkest. Haar cello is gebouwd

door Georges Chanot in 1839, en deze bijzondere erfenis draagt in hoge mate bij

aan de kwaliteit van het orkest, en zal dat nog generaties doen.

8

schenken is maatwerk – wij adviseren u graag

Op de vorige pagina’s hebben wij enkele mogelijkheden van schenken en nalaten

geschetst, maar wij kunnen ons goed voorstellen dat u net iets anders voor ogen

heeft en dat u graag een en ander wilt bespreken. Wij, de staf van de Stichting

Donateurs Koninklijk Concertgebouworkest, hebben meer kennis in huis dan

we in deze brochure kwijt kunnen. Graag bespreken wij met u uw wensen en

de beste manier om die te verwezenlijken, bij u thuis, of, zo u wilt, bij ons op

kantoor. U bent van harte welkom.

‘Voor overleg en advies kunt u natuurlijk

terecht bij onze staf, maar schroom niet ook

mij of een van de andere bestuursleden aan

te spreken. Wij denken graag met u mee.

En mocht u meer willen weten over schen-

ken vanuit het buitenland, dan wijzen wij u

op onze twee actieve donateursverenigingen

in de Verenigde Staten en Zwitserland.

De Zwitserse vereniging heeft in 2009 nog

enkele hoorns geschonken, waarvan er een

door hen tot de Matterhorn werd gedoopt.’

Alexander van Wassenaer, voorzitter

American Friends RCO

www.rcofriendsusa.org

Freundeskreis Schweiz-Cercle d’amis Suisse

www.concertgebouworkest.ch

Wouter Steijn, Hanna Philips,

Maurits Musch9

Jong talent op de Orkestacademie

Er is maar één orkest in Nederland dat begaafde jonge musici in

de gelegenheid stelt een individuele leergang bij het orkest te volgen,

en dat is het Koninklijk Concertgebouworkest.

Vijf tot zeven jonge muzikale talenten, afgestudeerd of bijna afgestudeerd aan

een conservatorium in Nederland of in een ander land, volgen een concertseizoen

lang een orkestrale leergang en krijgen persoonlijke coaching van leden van het

Concertgebouworkest. Deze Orkestacademie is voor de studenten niet alleen

muzikaal bijzonder leerzaam maar ook een uitstekende confrontatie met de

veeleisende beroepspraktijk. Bij een positieve beoordeling krijgen de studenten

een certificaat dat hen drie jaar lang voorrang biedt als ze willen proefspelen

bij het Koninklijk Concertgebouworkest. Het behoeft geen toelichting dat het

opleiden en coachen van jonge topmusici voor de toekomst van het orkest van

het grootste belang is.

Dankzij de donateurs ontwikkelen jonge toptalenten zich aan de Orkestacademie.

uw schenkingen maken mogelijk… instrumenten aan te kopen en jong talent op te leiden

10

Jonge luisteraars op repetities en familieconcerten

Ook denkt het Koninklijk Concertgebouworkest aan de educatie

van het publiek van de toekomst, de kinderen en jongeren van nu.

Luisteren naar en genieten van klassieke muziek kun je leren, en daar zet

het orkest zich voor in. Geregeld worden daartoe de doorgaans besloten

repetities van het orkest speciaal voor jong geïnteresseerden opengesteld.

Hierdoor kunnen jaarlijks vele schoolklassen het orkest van zeer dichtbij

meemaken. En elk concertseizoen geeft het Koninklijk Concertgebouworkest

een familie concert voor kinderen vanaf zes jaar en hun ouders. Dit concert

heeft een verrassend programma dat vaak al op de basisschool wordt

voorbereid met workshops van enthousiaste musici van het orkest.

Altviolist Michael Gieler laat zien hoe je met een strijkstok bepaalde klankeffecten bereikt.

Dankzij de donateurs ontwikkelen jonge toptalenten zich aan de Orkestacademie.11

De aanschaf van instrumenten

voor het orkest

De Stichting Donateurs kan

dankzij de vele particuliere

schenkingen kostbare

strijkinstrumenten en speciale

blaas- en slagwerkinstrumenten

aanschaffen voor orkestleden.

Dit is misschien wel het

belangrijkste doel van het fonds,

want elke nieuwe aanschaf

werkt als het spreekwoordelijke

mes dat aan twee kanten snijdt.

Zo’n instrument wordt niet

alleen uitgezocht en aangekocht

wegens zijn bijdrage aan het

eigen geluid van het orkest,

maar ook speciaal voor een

bepaalde musicus. Die musicus

wordt door het spelen op dit

instrument als het ware opgetild

naar een nog hoger niveau,

soms tot zijn eigen verrassing.

‘Bij Duits repertoire als dat van

Bruckner, Wagner en Strauss

moet het koper als één groot

orgel klinken. Dat lukt het

beste als de instrumenten

van dezelfde makelij zijn.

De trompetten waren al van

Duitse origine, de vijf nieuwe

trombones nu ook, en dat komt

de klank en het samenspel echt

ten goede.’

Jörgen van Rijen, trombonist12

De Pedrazzini, gebouwd in 1907, aangekocht in 2008 voor Rob Dirksen

‘Bij de keuze voor een instrument gaat het de musicus natuurlijk om de klank

en de kwaliteit ervan, maar nog meer om iets dat nauwelijks te benoemen is.

Om een perfecte harmonie die mogelijk wordt met juist dat ene instrument,

zoals in een goed huwelijk. Ik zat er met mijn neus bovenop toen Rob Dirksen

in New York, in een atelier aan Canalstreet, als een blok viel voor deze Pedrazzini.

We waren op tournee met het Concertgebouworkest en Rob mocht diezelfde

avond nog het instrument uitproberen bij ons concert in Carnegie Hall. Eerst

natuurlijk voorspelen voor Mariss Jansons en enkele collega’s, en na hun

enthousiaste akkoord meteen het podium ermee op. Vanaf die avond wilde

Rob Dirksen nooit meer een andere contrabas bespelen. Dat het ons toen lukte

deze contrabas te bemachtigen, is zo geweldig voor het orkest en voor Rob.

Dat is waar wij het voor doen.’ Wouter Steijn

Jacob Obrechtstraat 51 / 1071 kj Amsterdam

+ 31 (0) 20 305 10 10

donateurs@concertgebouworkest.nl

www.concertgebouworkest.nl