Programmaboekje Rome

- VoorwoordCiao ragazzi,

Het is bijna zo ver….

Ik heb net nog even het weer gecheckt in Rome -15 graden met een zonnetje-, de

airportshuttle geregeld en nog wat andere praktische zaken; want nog 10 nachtjes

slapen als ik achter mijn pc dit voorwoord zit te schrijven. Ik heb net gehoord dat Betty

niet mee kan omdat haar moeder ernstig ziek is. Ontzettend vervelend voor haar maar

ik heb er vertrouwen in dat we een andere collega bereid vinden om met ons mee te

gaan naar die fantastische stad waar jullie inmiddels iets meer van weten.

Stiekem hoop ik dat jullie na deze dagen net zo gek worden op Rome als ik ben. Voor

mij voelt het echt als een tweede thuis, er is zo veel te zien, zo veel te beleven. Om elke

hoek is er weer een nieuw fotogeniek plaatje…oude beelden, moderne architectuur,

verstilde hoekjes, slapende katten, pittoreske waterkraantjes. Ik zorg er dan ook voor

dat ik op de laatste avond een muntje over mijn schouder in de Trevifontein gooi om te

zorgen dat ik terugkeer naar Rome. Ook al staat de fontein momenteel in de steigers

voor een facelift na al die jaren ;) dat mag de pret niet drukken. Gooi je er twee muntjes

in dan vind je er de liefde van je leven, met drie duiten verzeker je je ook van een

huwelijk…..Pick your choice.

Zorg dat je goed uitgerust en met een paar stevige stappers met me mee gaat en dan

weet ik zeker dat je een herinnering voor het leven op gaat doen

Tonny HET

- Activiteiten:

1

Zaterdag: Tom W en Tom T

● S.M. Maggiore● Palazzo Massimo, naz. Museo● Piazza Barberini● Santa Maria della Vittoria● Santa Maria della Concezione● Republica ev. Thermen Diocletianus

Woensdag: Daan, Bobbie, Eva en Madelein

● Piazza Navona● Ondergronds stadium van Domitianus● Pantheon● Olifantje van Bernini● Sant’Ignazio● Zuil van Marcus Aurelius● Engelenburcht● Sint Pieter● Vaticaans museum

Zondag: Demi en Danäe

● Fontana di Anfora● Porta Portese● Culinaire wandeling● Piramide van Cestius● Cimitero Acattolico

Donderdag: Rikkert, Kiki en Daniëlle

● Theater van Marcellus● Forum Boarium● Santa Maria in Cosmedin● Tibereiland● Villa Farnesina● Gianicolo● S. Pietro in Tempietto● Santa Maria in Trastevere

Maandag: Vera en Nadine● S. Clemente● Parco Savello● Sleutelgat Maltheser ridders● Circus Maximus● S. Giovanni in Laterano● Thermen van Caracalla● Rozenpark

Vrijdag: Fabian en Jessie

● San Paolo fuori le mure● Ostia Antica of vrije middag● Ostia Lido● Trevi fontein

Dinsdag: Koen, Thom, Pascal en Ties● Forum Romanum● Boog van Constantijn● Campo di Fiori/Huis van Augustus op

Palatijn● Colosseum● Monument Vittorio Emanuel II● Capitool (Capitolijns museum)

Zaterdag: Emma en Jasmijn● Catacomben van S. Agnese● Mausoleo di S. COnstanza● Villa Borghese

- Paklijst

Paspoort / ID-kaart

2

Bankpas

programmaboekje

bord en bestek, aardappelschilmesje (in koffer!)

pareo om op te liggen en schouders mee te bedekken

leeg flesje voor water

Verzekeringspasje

Zorgpasje

Tas / rugzak

Portemonnee

Medicatie

Toilet spullen (tandenborstel, douchespullen etc.)

Kleding voor 7 dagen (broeken, shirts, ondergoed, sokken, trui)

Jas

Pyjama

Goede loopschoenen

Zwemkleding

Zonnebril

Zonnebrand

Badhanddoek voor op het strand

Oplader voor telefoon en overige apparaten

Notitieboekje met pen

Fotocamera

- ActiviteitenZaterdag:De Romereis begint op zaterdag 18 april. Wij zullen om 9:15 uur vertrekken naar Rome met het vliegtuig. Daar zullen wij van het vliegveld naar het hotel reizen. De rest van de zaterdag verblijven wij in de wijk Termini. Dit gedeelte bevindt zich niet ver van het hotel.

3

Santa Maria MaggioreOnze reis in Rome begint met een bezoek aan een van de grootste en meest imposante basilieken van Rome: de Basilica di Santa Maria Maggiore. Deze basiliek werd in het jaar 431 gesticht door paus Sixtus III ter herinnering aan het Concilie van Efeze. Tijdens deze bijeenkomst werd bevestigd dat Christus in één persoon zowel God als mens was en dat er hierbij geen twee personen naast elkaar stonden. Daarnaast werd besloten dat de Heilige Maria de moeder van Christus was. Deze basiliek is daarom gewijd aan haar. Er gaat een legende over het ontstaan van deze basiliek: Johannes van Rome en zijn vrouw hadden zich bekeerd tot het Christendom. Beiden kregen in hun slaap een ongewone droom. Hierin kregen zij van de Heilige Maria de opdracht om een basiliek te stichten op een van de zeven heuvels van Rome. De exacte plaats zou duidelijk worden door sneeuw. Johannes besloot deze droom te vertellen aan paus Liberius. Nog vreemder werd het toen bleek dat ook hij hetzelfde gedroomd had. Zij troffen midden in de zomer sneeuw aan op de Esquilijn, een van de zeven heuvels van Rome, in de vorm van een fundament van een basiliek. Er werd direct begonnen met bouwen en de basiliek kreeg de naam Basilica Liberiana. De kerk werd in 431 opnieuw gesticht en kreeg de huidige naam: Santa Maria Maggiore. Het casetteplafond in de basiliek bestaat voor een deel uit goud. Het verhaal gaat dat dit het eerste goud is dat door Columbus werd meegenomen uit Amerika. Dit 16e-eeuwse plafond is een ontwerp van Giuliano da Sangallo. De basiliek bevat daarnaast veel oude mozaïeken. De monnik Jacopo Torriti maakte het mozaïek in de apsis in de 13e eeuw. De marmeren zuilen van de basiliek zijn ouder dan de basiliek zelf en komen waarschijnlijk uit een ander gebouw of een voorganger van de kerk.

Piazza BarberiniHet Piazza Barberini is een middelgroot plein op de Quirinaal, een van de zeven heuvels van Rome. Dit 16e-eeuwse plein is genoemd naar het Palazzo Barberini, een paleis dat vlak bij het plein ligt. Op het plein bevinden zich twee fonteinen: de Fontana del Tritone en de Fontana delle Api. De eerste fontein bevat een standbeeld van Neptunus en de tweede beeldjes van bijen. Van 1632 tot 1822 stond er ook nog een grote, antieke zuil op het plein. Deze is verplaatst naar de Villa Medici. Tegenwoordig is het Piazza Barberini een druk verkeersknooppunt in Rome.

4

Santa Maria della VittoriaDe Basilica di Santa Maria della Vittoria is een kleine basiliek in de wijk Della Vittoria. In 1605 werd gestart met de bouw. De kerk werd toen gewijd aan de Heilige Paulus. Na de Slag op de Witte Berg die de katholieken hadden gewonnen, werd de kerk in 1620 gewijd aan de Heilige Maria. Deze barokke basiliek werd ontworpen door Carlo Maderno. In de basiliek bevindt zich een beeld van Bernini: De Extase van Teresa. Dit beeld wordt beschouwd als een van Bernini’s meesterwerken. Dit beeld staat in een kapel gewijd aan de Spaanse Theresia van Ávila.

Palazzo MassimoHet Palazzo is gebouwd op de plek waar vroeger de villa montalto-peretti stond. Deze is vernoemd naar paus Sixtus V. Massimiliano Massimo heeft

daarna de opdracht gegeven voor het Palazzo Massimo, als thuisplek voor de Jezuïten. Na 1960 is het gebouw buiten gebruik geraakt. In 1981 kocht de Italiaanse staat het gebouw over, en heeft het geschonken aan het Museo Nazionale.Romano.Beroemde beelden in dit gebouw zijn onder andere: de slapende hermafrodiet (hier rechts), de discuswerper (hier links) en Augustus pontifex maximus.Hiernaast staan er veel bustes, bijvoorbeeld van Julia. Op de begane grond staan veel reliëfs over de Romeinse geschiedenis, en op de 2de verdieping staan schilderijen en muurschilderingen.

Santa Maria della Concezione

Deze kerk is in 1626 ingewijd door paus Urbanus VIII. Dit deed hij voor een van zijn broers, Antonio Barberini, die een kapucijnse monnik was. Het meest bekende van deze kerk, is zijn crypte. Hier liggen de skeletten van meer dan 4000 monniken, hier gelegd tussen 1500 en 1870. Dit komt doordat Kardinaal Barberini, voor wie de kerk was ingewijd, in 1631 bevel gaf om kapucijnse monniken uit hun graven te halen en hier te rust te leggen. Dit is men blijven doen tot 1870, wanneer er al zoveel botten in de crypte liggen.Boven de uitgang staat, in 3 verschillende talen, deze boodschap: 'Wat jij bent, waren wij.Wat wij zijn, zul jij zijn.’ Dit is een memento mori: een herinnering aan het feit dat je dood zal gaan.

5

De vijf kapellen zijn ook beschilderd, zoals bijvoorbeeld het schilderij ‘St. Michael de Aartsengel’ (hier links) te vinden is in de eerste kapel.

Piazza della RepubblicaDit plein staat bovenop één van de zeven heuvels van Rome, namelijk de Viminalis. Het plein krijgt zijn vorm vooral door de thermen die er direct achter liggen, de thermen van

Diocletianus. De fontein midden op het plein heet de ‘Fontein van de Naiaden’, gemaakt door Mario Rutelli. De vier afgebeelde naiaden zijn die van de meren, de rivieren, de zeeën, en de ondergrondse stromen.

Zondag:Fontana delle Anfore

Het is een fontein waarvan de bouw klaar was in 1927 door Pietro Lombardi en hij staat op het Piazza Testaccio. Lombardi had een wedstrijd gewonnen in 1924 die werd georganiseerd door de gemeenteraad van Rome. De winnaar mocht meerdere fonteinen ontwerpen in verschillende stadsdelen van Rome, die allemaal een bepaald aspect moesten uitbeelden van dat stadsdeel. Het thema van deze fontein was een amfoor, een kruik met 2 oren die onderaan in een punt uitloopt. Het Testaccio district is namelijk gebouwd op een heuvel, gemaakt van allerlei scherven van gebroken potten. In 1935 besloten ze van het plein het grote marktplein van de rione te maken, waardoor de fontein verplaatst moest worden naar Piazza dell’Emporio. Sinds december 2014 staat de fontein weer op z’n oorspronkelijke plek, doordat de markt weer een nieuwe plek kreeg. Het is nog best een klus om die fontein te verplaatsen aangezien het zwaarste onderdeel 2500 kilo weegt.

Culinaire wandelingVoor de mensen die echt van eten houden is Testaccio de perfecte wijk. Door toeristen wordt deze wijk vaak overgeslagen, maar hij wordt zeer vaak bezocht door de Romeinen. Het heeft een grote markt, veel kleine winkeltjes en lange culinaire geschiedenis. We beginnen de wandeling op het piazza Testaccio en gaan vanaf daar naar de Via Mormarata waar de bakker Barberini zit. Hij bestaat sinds 1934 en de vitrine ligt vol met makarons, croissantjes en andere lekkere gebakjes. Een paar stappen verder en je komt bij de volgende bestemming uit, namelijk Volpetti. Hier verkopen ze allerlei soorten kaas en worst. Behalve deze delicatessenzaak hebben ze ook nog een soort kantine, waar ze op nummer 3 staan qua beste pizza’s in Rome. Als we daar klaar zijn gaan we eerst naar het Campo cestio, waar Danae zo meteen over zal vertellen. Vervolgens lopen we via het oude A.S. Roma stadion naar de nieuwe mercato di Testiacco aan de via Galvani. De markt is overdekt en je kan hier allerlei soorten groenten, fruit en gewoon allerlei soorten eten vinden. Ook puntarelle, wat een typische Romeinse groente is. Costanza maakt in haar kraampje de lekkerste gebakjes,

6

velen nog met haar grootmoeders recepten. Hierna lopen we naar het slachthuis Mattatoio, die veel heeft betekend voor de culinaire wijk. De werknemers in het slachthuis kregen als aanvulling op hun loon het ‘vijfde kwart’ , wat bestond uit de organen, staart, hoeven en de kop. Klanten wilden dit niet omdat het vlees erg snel bederft, maar de werknemers brachten het vlees naar de kleine restaurantjes die tegen de heuvel aan waren gebouwd. Zo zijn er klassieke Romeinse gerechten ontstaan, zoals trippa all aromona (langzaam gegaarde pens in tomatensaus) en rigatoni alla pajata (pasta met ingewanden van kalveren, lammeren of jonge geitjes). Dan heb je nog het restaurant van Flavio de Maio, Velavevodetto, die dit op z’n 45e opende. Deze naam betekent, ik had het jullie toch gezegd. Dit aangezien hij altijd al een passie voor koken had maar er nooit iets mee deed. Hij vond uiteindelijk de moed en nam ontslag en begon zijn eigen restaurant. Tegen iedereen hun verwachtingen in is het een groot succes en heeft die een kaart vol met eigen klassiekers.Porta Portese:Een van de grootste vlooienmarkten van Italië. Meer dan 2000 handelaren komen hier om vanalles te verkopen, kleding, schoenen, boeken, brillen, antiek, sieraden, cd’s en dvd’s. Een aantal ook illegaal, waardoor toeristen soms in de problemen komen, omdat het in het bezit zijn hiervan strafbaar is. Elke zondag is de markt geopend van 6-13.

Het Protestants kerkhof van Rome (cimitero acattolico)Eerst werden niet-katholieken meestal ‘s nachts buiten de stad begraven aangezien ze niet in gewijde grond begraven moesten worden. Begin 19e eeuw ontstond dit kerkhof. Deze begraafplaats is speciaal voor de niet-katholieken, dus protestanten en buitenlanders. Deze mochten niet op dezelfde plaats worden begraven als de katholieken en kregen een plaats bij de wijk Testaccio, achter de Piramide van Cestius. Paus Pius VII stelde een stuk grond ter beschikking van de Pruisische gezant Wilhelm von Humboldt om daar zijn twee zonen te begraven. Verscheidene beroemdheden liggen hier begraven.

Piramide van CestiusDeze Piramide is in Egyptische Stijl en staat aan de rand van Rome. Het is gebouwd als grafmonument voor Gaius Cestius Epulo(nius) die in 12 v.Chr overleed. Hij was praetor en

volkstribuun en lid van een priestercollege met 7 personen die verantwoordelijk waren

7

voor de organisatie van heilige banketten, Septemviri Epulones. Cestius was gefascineerd door de piramides van Egypte en liet daarom geld na om een piramide als graftombe voor hem te laten bouwen. Het is met baksteen gebouwd en is ongeveer 30 meter breed en 35 meter hoog. Op de buitenkant zitten allemaal marmeren platen en binnen zijn er nog een paar oude fresco’s te zien. Deze zijn een stuk later erin gemaakt. De piramide is in 330 dagen voltooid, dit weten ze omdat het erop staat. Van ver lijkt de piramide een stuk kleiner, omdat het grondniveau rond de piramide door de eeuwen heen erg is gestegen en pas in de 17e eeuw weer is afgegraven. Vanaf het straatniveau is de hele piramide dus niet te zien. De graftombe is niet geopend voor publiek.

Maandag:

San Giovanni in LateranoOok wel De Pauselijke Aartsbasiliek van Sint-Jan van Lateranen of voluit de Aartsbasiliek van de Allerheiligste Verlosser. Het is een basiliek aan de Piazza del Laterano. De basiliek is een van de zeven pelgrimskerken van Rome en is de oudste in kerkelijke rang. Ook is het de voornaamste van de vier pauselijke basilieken in Rome. De basiliek is door keizer Constantijn de Grote gesticht ter ere van het Edict van Milaan in 313 na Christus. De kerk is opgedragen aan Jezus Christus en toegewijd aan Johannes de Doper en Johannes de Evangelist. De afmetingen van de basiliek is 140 bij 140 meter.

San ClementeDe San Clemente is een basiliek gelegen aan het Piazza San Clemente. Het is een van de oudste christelijke kerken van Rome, deze is gewijd aan Paus Clemens I. De basiliek wordt gezien als een archeologische bron voor de Romeinse architectuur en de politieke en religieuze geschiedenis van het

8

vroege christendom tot aan de middeleeuwen. Zeven meter diep onder het huidige level van de kerk is een deel van een groot woonhuis gevonden. Dit wordt aangezien als het huis van Constantijn de Grote en diende als schuilkerk nadat hij in 313 na Christus de vrijheid van godsdienst invoerde. Er is ook een binnenplaats met daarbij het Mithras-heiligdom. De basiliek is in drie delen gebouwd. Het eerste deel is in de 4e eeuw gebouwd, het tweede deel in 1084 en daarna volgde in 1667 nog een aantal uitbreidingen.

Circus MaximusHet Circus Maximus was een groot stadion in de vallei tussen de Palatijn en de Aventijn. De bouw van het stadion is begonnen onder leiding van de vijfde koning Tarquinius Priscus in de zesde eeuw voor Christus. Het stadion is uiteindelijk voltooid in de tweede eeuw na Christus. Het stadion werd gebruikt voor wagenrennen. Dit was toen der tijd heel erg populair, er was plek voor 150.000 mensen en op sommige dagen zat het hele stadion wel vol. Tijdens de brand van Rome in 64 na Christus is een groot deel van het stadion verwoest, waaronder bijna alle tribunes. Later is het stadion wel weer herbouwd. Tegenwoordig is het alleen nog maar een gras veld met in het midden de onderste laag van de arcaden, maar dit zullen we wel zien als we er zijn. Parco SavelloParco Savello is een park vol met citrusbomen. Er hangt een heerlijke geur in de tuin door alle vruchten. De tuin is vrij rustig, er zijn relatief weinig toeristen dus het is een goede plek om even aan de drukte te ontsnappen. Vanaf het park heb je een prachtig uitzicht over Rome. Dit is dus een van de stillere plekjes in Rome, wat ook zeker de moeite waard is!

Sleutelgat van de Maltezer riddersIn de poort van de villa van de Maltezer ridders zit een sleutelgat. Door dit sleutelgat kan je de koepel van de Sint Pieter zien. Je ziet de koepel omrand door bosjes, die op de laan van de villa staan. De Maltezer ridders waren kooplieden uit Amalfi. Ze vormden een orde om zieken te verzorgen en te vechten voor het Christendom. Karel V schonk hen toen het eiland Malta, vandaar hun naam.

9

Thermen van CaracallaSeptimius Severus is in 212 begonnen met de bouw van deze thermen. Het waren toen de grootste thermen van Rome, nu de op één na grootste. Het is 11 hectare groot en er konden 1600 gasten in. De thermen waren in de Romeinse tijd niet alleen een badplaats, het was ook een ontmoetingsplaats. Er was een bibliotheek, je kon een massage nemen, er waren tuinen en terrassen en nog veel meer. De thermen waren prachtig versierd met fresco’s, beelden en mozaïeken. Een deel van de mozaïeken is overgebleven, die zullen we dus ook gaan zien. Toen het aquaduct van de thermen vernield werd, zijn deze in verval geraakt. Nu is er slechts een ruïne over. Dinsdag: Forum Romanum:De 2768e verjaardag van Rome. Na het ontbijt gaan we naar het Forum Romanum. Dit was vroeger het centrum van Rome. Het forum was in de gloriedagen van het Romeinse Rijk zowel het politieke, juridische, religieuze en commerciële centrum van de stad. Nu zijn er alleen nog maar ruïnes over, maar alle verhalen achter deze ruïnes kennen wij natuurlijk allemaal. Hier onder zie je een plattegrond met de namen van de gebouwen erbij. Deze gebouwen zijn in 4 categorieën in te delen: Handel, religie, politiek en cultuur.Handel = Basilica Aemilia, Basilica van Maxentius & Constantijn en Basilica JuliaReligie = Alle tempelsCultuur = Lapis niger & bron van JuturnaPolitiek = Rostra, Regi & Cura

10

Boog van Constantijn:Na hier rondgelopen te hebben gaan we door naar de Boog van Constantijn, een van de vele triomfbogen die in Rome te vinden zijn. De boog is een triomfboog in Rome, opgericht ter herinnering aan de overwinning van Constantijn de Grote op deusurpator Maxentius tijdens de slag bij de Milvische brug in 312 na Christus. Het 21 meter hoge monument is gemaakt van marmer en baksteen, en werd voltooid in 315. Keizer Constantijn vierde hiermee zijn eerste decennium als heerser.

Het ColosseumGeschiedenisHet Colosseum is gebouwd in de eerste eeuw na Christus in Rome, en was in die tijd de grootste amfitheater in het Romeinse Rijk. Het Colosseum is gebouwd door Flavische keizers. De bouw begin onder leiding van Vespasianus in het jaar 72 en werd gefinancierd uit de krijgsbuit van de plundering van Jeruzalem. Het Colosseum werd geopend met de eerste Spelen, die honderd dagen duurde.Het Colosseum werd gebouwd op de plaats waar het stagnum van Nero’s Domus Aurea, een kunstmatig meer, lag. De Flavische keizers probeerden de herinnering aan de gehate Nero uit te wissen en de gunst van het volk terug te winnen. Daarom werd het Colosseum juist op de plek van het meertje, dat men had weten droog te leggen, gebouwd.Het Colosseum werd bekend als Amphitheatrum Flavium – afgeleid van Flavius, de familienaam van Vespasianus, Titus en Domitianus, alle drie zijn keizer van het Romeinse Rijk geweest. Tegenwoordig is het theater bekend als het Colosseum. Waarschijnlijk kwam het aan deze naam door het ruim 35 meter hoge beeld, de Colossus van Nero, dat naast het amfitheater stond en niet op de afmetingen van het gebouw, wat ook vaak beweerd wordt.Het Colosseum was vooral bedoeld voor de Spelen die werden georganiseerd en gefinancierd door de keizer. Er waren onder andere gladiatorengevechten en schouwspelen te zien.

11

Bouw en afmetingenDe afmetingen van het Colosseum zijn 188 bij 156 meter en het heeft een omtrek van 527 meter. Het Colosseum is 48,5 meter hoog. De buitenmuur heeft drie rijen van 80 bogen. Er waren 76 ingangen, die allemaal genummerd waren met Romeinse cijfers.Het Colosseum is gebouwd van beton en baksteen. De zitplaatsen en muurbekledingen werden gemaakt van marmer. In het Colosseum pasten ongeveer 50.000 toeschouwers. De tribunes waren in vieren gedeeld. De keizer zat aan de lange zijde, aan de andere lange zijde zat de keizerin, de mannen zaten in het derde deel. Hoe dichtbij je zat, lag aan je sociale positie. Het vierde vak was voor de vrouwen.

Huis van Augustus op Palatijn (Campo di Fiori)Rome heeft zijn oorsprong in de Palatijn. Dit is een van de zeven heuvels van Rome. Recente opgravingen tonen aan dat hier mensen woonden vanaf ongeveer 1000 voor Christus. Veel welgestelde Romeinen hadden in de Rublikeinse periode (509 v. Chr - 44 v. Chr) hun woningen op de Palatijn. Tijdens het keizerrijk (27 v. Chr. - 476 na Chr.) woonde hier diverse keizers, en er zijn nog steeds ruïnes te zien van de paleizen van keizer Augustus, keizer Tiberius en keizer Domition.Deze opgraving, zo vermoeden archeologen, markeert de plek waar de eerste keizer van Rome een groot deel van zijn leven heeft gewoond. Het was een relatief klein en sober huis, zeer comfortabel natuurlijk maar zonder al te veel overdaad aan luxe. De wensen en eisen van Augustus, zo bevestigen ook de schrijvers uit het oude Rome, waren bescheiden – hij zag zichzelf immers liever als ‘eerste onder zijn gelijken’ dan als keizer. Een paleis vol pracht en praal zou simpelweg niet bij Augustus gepast hebben.Je ziet van het paleis helaas gaan prachtige zalen meer, maar wat nog wel heel goed bewaard gebleven is, zijn enkele muurschilderingen in verbazend heldere kleuren.Het complex, dat dateert van ongeveer 30 voor Christus, is blootgelegd rond 1970 en sindsdien is er, afgesloten voor publiek, voor miljoenen euro's restauratiewerk verricht.Dat laatste was nodig ook, want het paleis is aan het einde van de eerste eeuw na Christus door een van Augustus' opvolgers, keizer Domitianus, volledig volgestort met puin en aarde om er een stevig fundament van te maken voor Domitianus' eigen enorme paleis. Dat kwam er midden bovenop te liggen en niemand dacht meer aan de opgevulde ruimten waar een eeuw eerder de eerste keizer van Rome had gewoond.Het is de redding geweest van de fresco's op de muren, die we anders echt niet meer hadden kunnen zien. Daglicht en vocht laten de fresco's snel vergaan, maar afgesloten van deze invloeden door een berg puin bleven ze schitterend voor ons bewaard.

12

Monument Vittorio Emanuel IIHet Monument van Victor Emanuel II, in Italië beter bekend als Altare della Patria (Altaar van het Vaderland) of Il Vittoriano. Binnen in het monument is een museum gewijd aan de eenwording van Italië(Museo del Risorgimento).Het statige witte gebouw bezet het plein tussen de Piazza Venezia en de Capitolijn. Het gebouw is ontworpen door Giuseppe Sacconien is gebouwd tussen 1895 en 1911 ter ere van Victor Emmanuel II, de eerste koning van een verenigd Italië.De bouw ervan is grotendeels ten koste gegaan van de Capitolijn. Het gebouw bestaat uit puur wit marmer van Botticino (Brescia) en de grote trappen ervoor brengen je tot op de helft van het gebouw. Er zijn veel zuilen en in het midden staat een standbeeld van Victor Emanuel II. Het ruiterstandbeeld werd gemaakt door de beeldhouwer Enrico Chiaradia die er twintig jaar aan werkte. De reliëfs er direct onder beelden de Italiaanse steden uit, ontworpen door Eugenio Maccagnani. De grote reliëfs aan weerszijden van het "Altaar van de Natie" zijn van Angelo Zanelli. Deze gedenken de grote ontwikkeling van Italië in kunst, wetenschap, religie en rechtswetenschap.Het verwezenlijken van "il Vittoriano" stuitte op veel verzet bij de Romeinen die het monument nog steeds gekscherend 'de bruidstaart' of 'de typemachine' noemen. Tegenstanders vinden het gebouw te kolossaal en totaal niet passen in het historische centrum van Rome.Boven op het gebouw, aan de rechter- en linkerzijde, staan twee standbeelden van de godin Victoria, die rijdt op een vierspan. Links staat het standbeeld ter ere van de Unità (Eenheid), gemaakt door Carlo Fontana. Rechts staat het standbeeld ter ere van de Libertà (Vrijheid), gemaakt door Paolo Bartolini. Ook is er een Graf van de Onbekende Soldaat aanwezig.Links en rechts van het monument staan fonteinen. De linkerfontein symboliseert de Adriatische Zee, die aan de rechterkant deTyrreense.

Capitool (Capitolijnse musea)

13

Deze dag bezoeken wij ook het Capitool, de belangrijkste van de 7 heuvels in Rome. Bovenaan is het Palazzo de Campidoglio, ontworpen door Michelangelo. Ook de Capitolijnse musea zijn op deze heuvel te vinden. Deze bevat vele kunstwerken uit klassieke periode en renaissance. Aan het einde van de dag bezoeken wij een vuurwerkshow voor de verjaardag van Rome.In de Capitolijnse musea bevinden zich de kunstwerken uit de oudheid en uit de renaissance. Deze zijn door de pausen gedurende de jaren goed bewaard gebleven. Capitolijnse musea bestaan uit Conservatorenpaleis en het Nieuwe paleis. Ook de voormalige elektrische centrale, de centrale mortemartini, behoort tot deze musea.Het Capitool is de grootste heuvel in Rome en ook de bekendste. Gelegen aan het Marsveld, bied het Capitool ook uitzicht op het Forum Romanum, een andere bestemming in onze reis op deze dag. Verschillende tempels hebben ooit op de Capitolijn gestaan, maar deze zijn gedurende de jaren verdwenen uit het zicht. Het Capitool bestaat uit 2 toppen; 'Capitolium' is de zuidelijke top terwijl de noordelijke top bekend staat onder de naam 'Arx', wat burcht betekent. De top van de Capitolium is bereikbaar door vanaf het Marsveld een trap, de Cordanata, op te lopen naar het Palazzo de Campidoglio. Langs deze trap bevinden zich vele beelden, met onderaan de bekendste beelden waarop een leeuw te zien is. In Romeinse tijd lag de entree naar het Capitool aan de kant van het Forum Romanum, maar na de hervorming van Michelangelo ligt de entree in de vorm van de Cordanata aan de kant van het Marsveld.

Woensdag:Olifantje van BerniniHet olifantje van Bernini is een marmeren beeldhouwwerk dat is ontworpen door Gian Lorenzo Bernini. Dit olifantje staat op het Piazza della Minerva.Paus Alexander VII gaf de opdracht aan Bernini om een unieke sokkel te ontwerpen die de Egyptische obelisk te dragen. Deze obelisk was in 1655 gevonden in een vlakbij gelegen kloostertuin. De obelisk werd in de periode van 589-570 v. Chr. in de Egyptische stad Saïs uitgehouwen en vervolgens naar Italië getransporteerd. Het beeld is 16,69 m hoog en is afgrond in 1667.

De Sant’IgnazioDe Sant’Ignazio staat in de wijk Campus Martius en is één van de belangrijkste barokkerken van Rome. De Sant’Ignazio werd gebouwd in de loop van de 17e eeuw, op de plek waar vanaf 1566 een andere kerk stond, namelijk de

14

Annunziata. Deze kerk was te klein voor het aantal studenten aan het Collegio Romano, en werd op last van Paus Gregorius XV afgebroken om plaats te maken voor een grotere kerk. De nieuwe kerk werd vernoemd naar de in 1622 heilig verklaarde Ignatius van Loyola, stichter van de Jezuïeten. De Architecten waren onder andere Orazio Grassi en Carlo Maderno.De Sant’Ignazio is een een-beukige kerk met zijkapellen. Het interieur straat een barokke sfeer uit, en staat ook bekend vanwege de uitstekende akoestiek. in de kerk worden dan ook veel concerten gegeven. Een bijzonderheid is dat de koepel oorspronkelijk wel voor deze kerk bedacht, ontbreekt. Door ingenieus schilderwerk van het plafond lijkt het echter alsof er wél een koepel aanwezig is, een fraai voorbeeld van schijnarchitectuur.

De zuil van Marcus AureliusDe zuil van Marcus Aurelius staat op het plein dat nu het Piazza Colona genoemd wordt. De zuil is een monument voor de Romeinse keizer Marcus Aurelius, h ijleefde van 161 na chr. tot 180 na chr. Zijn zoon Commodus heeft de zuil ter ere van zijn vader laten bouwen. Men is niet zeker in wel jaar de bouw van de zuil is begonnen, maar er wordt gedacht rond het jaar 176 (na chr.) De zuil staat voor de overwinningen van de keizer, hiervoor staat de spiraal. In de zuil bevind zich een spiraal strap, met 200 tredens. De zuil is ongeveer 200 meter hoog, en op een voet van 10 meter hoog. De

zuil is gemaakt van marmer. Oorspronkelijk had de zuil veel felle kleuren, dit is nu vervaagd/ verweerd. De zuil is gebouwd ter inspiratie op de zuil van Trajanus. Doordat de zuil in het bezit kwam van de benedictijen monniken, bleef de zuil behouden. De zuil is gemaakt van marmer er beslaat uit 26 schijven waarop afbeeldingen gegraveerd zijn.

Sint PieterDe sint Pieter is een katholieke kerk aan het Sint-Pieters plein in Vaticaanstad.Het is de

15

belangrijkste kerk van Rome, De plek waar de Sint Pieter zich nu bevind was vroeger het Circus van Nero in Rome. Dit is ook de plek waar de eerste paus gekruisigd werd. Daarnaast is de Sint-Pieter ook 1 van de 7 pelgrimskerken in Rome. De bouw van de kerk die nu de Sintpieter heeft begon in 1506, en in 1626 was de sint pieter klaar. Daarvoor in 324 werd er eerder een Sint-Pieter basiliek gebouwd in opdracht van Constantijn de grote.In de 16e eeuw besloot men dat de kerk niet meer te redden was, en besloten om een nieuwe te bouwen.De kerk is in de periode van de renaissance gebouwd. Een stijl kenmerk van die tijd was barok. Dit is ook goed te zien aan de vormgeving van de kerk.De Sint-Pieter had verschillende architecten. Hierdoor is de bouw van de kerk ook een aantal keer stilgelegd. De naam Sint-Pieter is bedacht door de laatste architect van de kerk: Michelangelo. In de kerk zijn er veel monumenten die voorgaande Pausen eren. Er zijn ook praalgraven van vele Pausen. De praalgraven bevinden zich in het midden stuk van de kerk. De koepel in de Sint-Pieter wordt met vier zuilen staande gehouden. Bij elke zuil is een beeld van een heilige te zien. Het baldakijn van Bernini bevind zich boven het graf van Petrus. Geianlorenzo Bernini heeft de baldakijn van Bernini ontworpen met de bedoeling om het verband te geven tussen het graf en de kerk. De kerk is namelijk op die plaats gebouwd vanwege dat graf.

Donderdag:Theater van MarcellusHet theater van Marcellus is het enige theater dat in Rome nog te zien is. Het is gelegen tussen het Capitool en de Tiber op de Campus Martius.De bouw van het Theater van Marcellus begon al onder Julius Caesar, die het bouwterrein liet ontruimen, maar het theater werd pas voltooid in 11 v.Chr. onder Augustus, die het in 12 v.Chr. toewijdde aan de gedachtenis van zijn neef en schoonzoon Marcellus. De keuze voor het bouwterrein werd ingegeven door de nabijheid van de tempel van Apollo, ter ere van wie reeds vroeg in de Republikeinse periode religieuze

16

spelen werden gehouden.Toen het halfronde theater in 11 v.Chr. klaar was, was het meer dan 30 meter hoog. De cavea had een diameter van 130 meter. Het theater bood plaats aan 14.000 toeschouwers, daarvan konden er 12.000 zitten. Het theater had 3 niveaus, en elk niveau had zijn eigen bouwstijl. Het eerste niveau was in de Dorische orde gebouwd, het 2 niveau in Ionische orde en de 3e in de Korinthische orde. Tegenwoordig zijn alleen restanten van de onderste twee verdiepingen te zien. Het theater was zeer luxueus ingericht. De gehele cavea was bekleed met marmer en het geheel was gebouwd uit cement, tufa en gewone stenen.

Forum BoariumHet Forum Boarium is een oud marktplein in Rome. Het is het oudste forum van Rome en ligt op het kruispunt van enkele belangrijke wegen uit de oudheid.Forum Boarium betekent letterlijk Rundermarkt en dit was de plaats waar in het oude Rome de veemarkt werd gehouden. Het forum is gelegen op een vlak stuk land aan de Tiber tussen de heuvels Capitolijn, Aventijn en Palatijn. Nadat hier oorspronkelijk een doorwaadbare plaats in de Tiber was geweest, werden hier de eerste bruggen van Rome gebouwd. Een oude en belangrijke haven van de stad, de Portus Tiberinus, lag ook aan het forum. Hier werd zout verhandeld dat over de Via Salaria naar andere delen van Italië werd vervoerd. Hierdoor groeide de marktplaats uit tot een dichtbevolkt gebied met een grote economische betekenis. Op het forum werden tempels opgericht voor Hercules Invictus, Fortuna, Hercules Pompeianus, Mater Matuta, Portunus en Pudicitia Patricia. Het grote altaar Ara Maxima Herculis stamde uit de 6e of 5e eeuw v.Chr. en stond naast de tempel van Hercules Invictus. Dit altaar werd verwoest tijdens de grote brand van 64 maar werd herbouwd en is zeker tot de 4e eeuw na Chr. blijven bestaan.Op het Forum Boarium werden de oudst bekende gladiatorengevechten gehouden. In 264 v.Chr. liet Decimus Junius Brutus Scaeva hier lijkspelen ter ere van zijn overleden vader opvoeren waarbij drie paar slaven als gladiator moesten optreden. Tegenwoordig heet het Forum Boarium Piazza Bocca della Verità, naar het bekende beeld La Bocca della Verità dat in het voorportaal van de kerk Santa Maria in Cosmedin staat, waar wij hierna naar toe gaan.De ronde Tempel van Hercules Invictus uit de 2e eeuw v.Chr. (vaak verkeerd aangeduid als Tempel van Vesta) en de Tempel van Portunus uit de 1e eeuw v.Chr. werden in de Middeleeuwen omgebouwd tot kerk en zijn zo bewaard gebleven. In de 20e eeuw zijn beide tempels gerestaureerd naar hun oude

17

uiterlijk. Het antieke dak van de Tempel van Hercules is wel verloren gegaan.

Santa Maria in CosmedinDe Basilica di Santa Maria in Cosmedin is een basiliek in Rome. De driebeukige basiliek is in de 6e eeuw gebouwd op resten van een de Ara Maxima Herculis. In de 8e eeuw werd de kerk door Paus Adrianus I aan Oost-Romeinse Grieken geschonken. Uit deze tijd komt ook de met leeuwen versierde

bisschopstroon. Onder Paus Calixtus II (12e eeuw) werd de kerk verbouwd en werden de voorhal, campanile toegevoegd evenals cosmatenkunst in het interieur. In de barokperiode werd het interieur van de kerk wederom aangepast, maar de toevoegingen uit deze periode zijn eind 19e eeuw weer verwijderd waardoor de kerk nu een gaaf 12e-eeuwse indruk maakt. In het voorportaal hangt de beroemde La Bocca della Verità. Dit is een antieke marmeren schijf, met de afbeelding

van een riviergod. Volgens een oude legende bijt de

18

afgebeelde god de hand af van eenieder die zijn hand in de mond van de god doet en een leugen uitspreekt. Duizenden toeristen per jaar bezoeken de kerk om de legende op waarheid te testen.

San Pietro in Montorio/TempiettoDe San Pietro is een kerk die gebouwd is aan het begin van de negende eeuw. Deze kerk is geweid aan de apostel Simon Peter, wat ook is af te leiden uit de naam. Op de binnenplaats staat de Tempietto. De Tempietto is een cilindervormig kerkje die gebouwd is aan het begin van de zestiende eeuw door Donato Bramante. Bramante kreeg de opdracht om de kerk te bouwen ter nagedachtenis aan de kruisiging van Petrus. De Tempietto is ook gebouwd op de plaats waar Petrus gekruisigd is. Eerder stond hier een kapel, maar daar was voor de bouw alleen nog een altaar en twee zuilen van over. Bij de bouw van het kerkje is teruggegrepen op een voorbeeld van oude Romeinse tempels.

Santa Maria in TrastevereDe Santa Maria is een basiliek die samen met het plein wat er voor ligt het centrum van de wijk Trastevere, ten westen van de Tiber . Het is waarschijnlijk de oudste mariakerk van Rome. Volgens de overleveringen is er in 30 na Christus een olieachtige bron ontsprongen op de plaats waar nu het altaar staat. Het kon verklaard worden als een vulkaanachtige activiteit, maar de joden verklaarden het als de komst van de Messias.In de derde eeuw zou er een vroegchristelijke huiskerk hebben gestaan. Paus Julius I liet op deze plek een grote basiliek bouwen in de vierde eeuw. In de twaalfde eeuw bouwde paus Innocentius een nieuwbouw met een companile (=klokkentoren). Ook de mozaïeken zijn in de twaalfde eeuw gemaakt, die beelden uit het leven van Maria tonen.

Villa Farnesina

19

De Villa Farnesina staat bekend om haar mooie kunst van onder andere de schilders Rafaël en Baldassare Peruzzi, die onder leiding van de bewonder Chigi werkten. Het landhuis is gelegen aan de westelijke oever van de Tiber in de streek Trastevere. Het landhuis bestaat uit vier zalen, die allemaal een eigen thema omvatten. De vier thema’s zijn: De Zaal van Galatea, De Loggia van Eros en Psyche, De Zaal van Perspectief en

De slaapkamer van Chigi.

GianicoloDe Gianicolo is een heuvel die in Rome erg bekend staat bij toeristen. De heuvelrug ligt ten zuiden van Vaticaanstad en is gelegen in de streek Trastevere. De Gianicolo staat bekend om haar grote godencultuur.

TibereilandHet Tibereiland is een langwerpig eiland in de zuidelijke bocht van de Tiber. Het eiland staat bekend om de tempel die zich daar bevindt, namelijk de tempel van Asclepius, de Griekse halfgod van de geneeskunde. De tempel is hier gebouwd omdat het een goed geïsoleerde plek was, zodat ziekten als de pest de tempel niet konden bereiken. De bouw van de tempel deed de pest zo goed als ophouden.

Vrijdag:San Paolo fuori le mureSan Paolo fuori le mure is één van de vier pauselijke basilieken in Rome. Deze basiliek is gebouwd in opdracht van keizer Constantijn bovenop het traditionele graf van apostel Paulus. Eerst was het een kleine basiliek maar in 395 werd de basiliek omgebouwd tot grote kerk.Eens werd het beschadigd door aardbevingen maar daarna is het gerestaureerd in 440 tot 461.In de 5e eeuw was het de grootste kerk in de hele wereld. De Quadriporticus (vierkante portiek) bestaat uit 150 zuilen met een standbeeld van Sint-Paulus ervoor in het midden. De voorgevel heeft onder andere gouden mozaïeken. De bronzen deur is van Maraini. De basiliek bestaat uit een schip en vijf gangpaden met rijen pilaren. Boven de arcaden zijn de portretten van alle pausen sinds Petrus weergegeven. Tijdens de nacht van 15 op 16 juli 1823 vernielde een brand de basiliek echter bijna volledig; alleen de apsis en het graf van Paulus bleven gespaard. Binnen in de kerk zijn uitsparingen voor ronde mozaïeken van alle pausen, van Sint-Petrus tot

20

paus Benedictus XVI. De legende zegt dat als alle uitsparingen vol zijn, de Dag des oordeels aanbreekt.Deze galerij werd, tot de brand van 1823 bijgehouden wat een unieke galerij opleverde van naar het leven afgebeelde pausen. Deze mozaïeken zijn met de brand echter vrijwel allen verloren gegaan.

TrevifonteinDe Trevifontein is de grootste en bekendste fontein van Rome. De fontein is circa 26 meter hoog en ongeveer 22 meter breed. Zij is gelegen aan het Piazza di Trevi. De fontein is gebouwd in opdracht van Paus Clemens XII. Ze is getekend door Bernini en ruim 50 jaar later gebouwd door de architect Nicola Salvi, in de stijl van de late barok. De fontein is tegen de achtergevel van het Palazzo Poli gebouwd. In het keizerrijk was het de gewoonte om een monument op te richten op plaatsen waar water vanuit bronnen Rome binnen kwam.De naam Trevi komt van de woorden tre via (drie wegen). Vroeger kwamen er namelijk drie wegen uit op het plein van de fontein.

Het thema van het bouwwerk is de oceaan met majestueuze zeegod Oceanus op een schelpvormige strijdwagen die door gevleugelde paarden en jonge zeegoden (tritons) naar de oceaan wordt getrokken. Het ene paard is rustig, het andere steigert. Dit symboliseert de twee fasen van de zee. In twee nissen staan links en rechts de uitbeeldingen van Overvloed en Gezondheid. Rechts bovenaan ziet men een afbeelding van een maagd die een soldaat de plek van een bron aangewezen zou hebben.

De mytheWanneer men met de rug naar de fontein staat, de ogen sluit, aan Rome denkt en met de rechterhand over de linkerschouder een muntje in het water gooit, zal men ooit terugkeren naar Rome. (Vroeger dronken de mensen ook het water uit de fontein als ze dorst hadden en ook om dezelfde bijgelovige reden). Een andere zienswijze zegt dat het werpen van de twee muntjes je in staat moet stellen 'je geliefde' te ontmoeten in de

21

Eeuwige stad. Drie muntjes gooien leidt tot huwelijk of scheiding. Er worden veel munten in de fontein gegooid die de gemeente Rome aan goede doelen besteedt.

Ostia Antica:Ostia was in de romeinse bloeiperiode een van de belangrijke havenplaatsen binnen het romeinse rijk. De ruïnes van Ostia liggen aan de monding van de Tiber, ongeveer 30 kilometer ten westen van Rome. In de tijd van de Romeinen lag Ostia aan zee, maar door de aanslibbing van zand door de eeuwen heen, ligt de stad nu enkele kilometers verwijderd van de zee. Vroeger stroomde de Tiber langs de noordgrens van de stad, maar door een hele hevige vloed is de rivierloop veranderd en stroomt de Tiber slechts voor een klein stukje langs de grens van de stad. Ostia was verbonden met Rome door middel van de Tiber en ook door een weg die de Via Ostiensis heet.

Door geschriften van onder ander Livius en Cicero weten wij dat Ostia in de koningstijd gesticht is door de vierde koning, Ancus Martius. De stad kwam pas echt op een hoogtepunt in de tijd van de keizers Trajanus Hadrianus en Pius, in de tweede eeuw na christus. Deze keizers zorgden voor veel nieuwbouw in de belangrijke havenstad. Toen er aan het begin van de derde eeuw na Christus nieuwe havens gegraven werden in het stadje Portus, wat drie kilometer ten noorden van Ostia lag, verloor Ostia haar belangrijke positie binnen het romeinse rijk. Rond de 5e eeuw raakte het havenplaatsje in verval en werd het slechts gebruikt als vindplaats van materialen zoals marmer. Veel later, in de 18e eeuw, werd het voorledig verlaten en vervallen stadje bijna leeggeplunderd door allerlei schatrovers, totdat dit in het jaar 1801 verboden werd door paus Pius IX

GebouwenHet forum van Ostia ligt op de kruising van de twee hoofdstraten van Ostia, de decumanus maximus en de cardo maximus. Aan de zuidkant van het forum lag de

22

tempel voor Roma en Augustus. Aan de noordkant van het forum werd het Capitolium aangelegd. Dit capitolium staat op een enorm podium en is tegenwoordig nog steeds meer dan 17 meter hoog. Aan de westkant staan en basilica en de curia.Omdat Ostia een echt havenplaats was, is de hele stad volgebouwd met allerlei pakhuizen. Ook waren er maar liefst 18 thermen in het havenplaatsje, waarvan er tegenwoordig nog steeds veel te bezichtigen zijn. Ten slotte is er ook nog een theater dat Marcus Agrippa heeft laten bouwen tussen 18 en 12 voor Christus.

Zaterdag:Catacomben van Sant Agnese Catacomben van sant Agnese. De heilig verklaarde Agnes stierf als 13 jarige martelares voor het christelijk geloof.Agnes werd aan heidense goden gewijd en was het slachtoffer van verkrachting. Toen zij naar de tempel van Minerva werd gebracht, maakte zij een kruisteken en weigerde zich tegen God te keren. Vele jonge mannen vroegen haar ten huwelijk, maar zij weigerde en zei dat ze al verloofd was met Jezus Christus. Zij werd vervolgens bedreigd en gemarteld en vond ten slotte de dood doordat haar een zwaard in de keel gestoken werd. Acht dagen nadat ze was begraven in de catacomben, werd zij gezien in een gouden kleed, met een verlovingsring van Jezus Christus aan haar vinger en haar rechterzijde een wit lam.Een lam is het symbool voor Jezus Christus en staat voor reinheid en onschuld. Haar naam Agnes, betekend lam.

Sant Agnes is de beschermheilige van de verloofde paren, van de kuisheid, van de jonge meisjes, maagden en van de slachtoffers van verkrachting.

Sant’Agnese fuori le Mura (Sint Agnes buiten de muren) is de naam van de kerk die op de catacomben is gebouwd. Deze kerk ligt een stuk buiten het centrum.Op haar naamdag, 21 januari zegent de paus altijd twee lammetjes, deze gewijde dieren zorgen voor de wol waar pallia van gemaakt worden. Een pallium is een onderdeel van de kledij in de Katholieke en Anglicaanse kerk.De catacomben zijn gebouwd in de 4e eeuw na Christus. De catacomben strekken zich uit over ongeveer 10 kilometers, alleen niet alles is toegankelijk voor publiek.Rond de graftombe van Sint Agnes werden rotsen uitgehouwen. Op deze manier kon haar familie rouwen rond het graf. Al gauw werd dit bekend in Rome en vele Romeinen kwamen hier naar toe. Zo werd deze tombe een plek voor pelgrims.Nergens in de tunnels zijn muurschilderingen te vinden, wel zijn er talloze loculi (nissen). In deze kleine ruimten lagen ooit duizenden skeletten.

23

Mausoleo van Sant ConstanzaIn 340 liet Constantina, dochter van Constantijn de Grote, de kerk Sint Agnes buiten de muren uitbreiden en een groot mausoleum bouwen. Dit is nu bekend als het "mausoleo di Santa Costanza" Zij werd vereerd als heilige, maar is nooit officieel erkend.Ondanks de naam is het Mausoleum waarschijnlijk gemaakt voor haar zus, Helena. Zij was getrouwd met de keizer Julianus Apostata. Helena overleed in 360/361 na christus en is toen begraven in het Mauloseum. Haar zus Constantina overleed eerder in het jaar 354. In die tijd was het Mauloseum nog niet af en dus werd ze in eerste instantie ergens anders begraven. Ze is later wel overgeplaatst.Het gebouw wordt de Santa Constanza genoemd sinds Paus Nicholas hier de mis hield in het jaar 865. In de 13e eeuw werd het mausoleum een kerk. Paus Alessandro de 4e plaatste de resten van wat hij geloofde dat het lichaam van Constantina was onder het centrale altaar.Binnen is een simpel altaar onder de koepel. De centrale ruimte wordt omringt door 12 zuilen. Tegenover de ingang is een nis met een sarcofaag. Deze sarcofaag is versierd met twee engelen die druiven plukken. De sarcofaag is waarschijnlijk gemaakt in opdracht van keizer Julian voor zijn vrouw Helena. Ook zijn er vele mozaïeken te vinden uit de 4e eeuw. Deze zijn zowel heidens als christelijk te interpreteren. Dit staat voor de religie die Constantina aanhield.

Villa BorgheseVilla Borghese is een openbaar park van ongveer 80 hectare groot. In het park bevinden zich diverse musea, villa’s paviljoenen en sculpturen.Het landgoed is sinds 1580 in het bezit geweest van de familie Borghese & 1605 werd het park aangelegd op de heuvel van Pinciano. Het belangrijkste bouwwerk in het park is de villa Borghese Pinciana en dit werd in 1613 voltooid. Sinds 1903 fungeert dit als nationaal museum: Galleria Borghese en ook de kunstcollectie van de familie Borghese bevindt zich hier. Vanaf 1901 was het park in bezit van de staat en sinds 1903 is het park open gesteld voor publiek door aankoop van het park door de gemeente Rome.Andere gebouwen in het park zijn de villa Giulia en diende als zomerresidentie voor Paus Julius lll, er is nu een museum voor Etruskische kunst in gevestigd. Ook villa medici, het Fortezzuola, het Museo Civico di Zoologia, Casina delle Rosa en het Silvano Toti-theather liggen in het park.Kortom de lijst van musea, villa’s, paviljoenen, tuin, fonteinen en sculpturen is te lang om op te noemen. Daarom nu meer over Galleria Borghese, het museum wat wij zullen gaan bezoeken als we in Rome zijn.De villa is ontworpen door de architect Flaminio Ponzio en is, zoals ik net al zei, in 1613 voltooid. De villa was bedoeld om de kunscollectie in onder te brengen en deze werd destijds gestart door kardinaal Scipione Borghese. In 1782 werd het interieur gerestaureerd in een neoclassicistische stijl met fresco’s en beeldhouwwerk. Vanaf 1903 werd de villa een nationaal museum met een grote verzameling van renaissance kunst. Het omliggende park behoort dus niet meer tot de villa nu. Tussen 1995 en 1997 werd het museum grondig gerestaureerd.Het museum bevat zowel beeldhouwwerk als schilderijen. Bekende beeldhouwwerken en zijn onder andere Apollo en Daphne van Gian Lorenzo Bernini. Romeinse beelden van Alexander de Grote, Dionysus en Paris.

24

De collectie omvat schilderijen van grote meesters zoals Rafaël, Il Sodoma, Leonardo da Vinvi en Gian Lorenzo Bernini.

Vrije middag, winkelstraten:De Via dei Condotti is een van de chicste en duurste winkelstraten van Rome. De straat, die van het Piazza di Spagna naar de Via del Corso loopt, wordt vooral bevolt door dure modezaken. Je vindt hier met name de grote merken zoals Cartier, Dior, Gucci en Yves Saint Laurent. Toch heeft de Via dei Condotti meer te bieden dan alleen mode. Een adres dat je niet mag missen in deze straat is het beroemde Antico Caffè Greco, waar talloze beroemdheden een kopje koffie dronken. De prijzen liggen ook hier vrij hoog, maar een kopje koffie is nog altijd goedkoper dan een Dior-jasje of een horloge van Cartier.

De Corso Rinascimento loopt voor een deel evenwijdig aan Piazza Navona. Hoewel het een drukke verkeersader is, vind je er ook veel bijzondere winkels. Zoals Ai Monasteri, waar producten worden verkocht die in verschillende Italiaanse

kloosters worden gemaakt. Neem een potje honing of een doosje snoep mee voor thuis! De Via del Corso is misschien wel de bekendste winkelstraat van Rome. Aan de 1,5 kilometer lange Corso, zoals de straat in de volksmond wordt genoemd, vind je vooral de grote warenhuizen en winkelketens, zoals Benetton, de Disney-winkel, La Rinascente, Sisley en de grote winkelgalerij Alberto Sodri, met onder andere Zara en Feltrinelli.

Maar ook voor wie niet van winkelen houdt is deze straat interessant. Het huis op nummer 18 werd namelijk van 1786 tot 1788 bewoond door Goethe. Het huis doet nu dienst als museum. Daarnaast zijn er veel kerken aan deze brede straat, in alle soorten

25

en maten. aan het ene uiteinde vind je Il Vittoriano, aan het andere uiteinde Piazza del Popolo. Ook de Galleria Doria Pamhilj, een prachtig museum met veel grote meesterwerken, heeft een ingang aan de Via del Corso. Leuk om te weten is dat de Via del Corso zijn huidige naam pas kreeg in de vijftiende eeuw, toen tussen de palazzi de paardenrace 'La Corso dei Barbari' plaatsvond. Voorheen werd deze race in de wijk Testaccio gehouden, maar men besloot de paardenrace naar het centrum te verplaatsen. Met als gevolg dat de Corso sindsdien steeds meer bezoekers en verkeer trekt en zowel bij Romeinen als bij toeristen is

uitgegroeid tot een begrip en een mooi herkenningspunt.

Via del Boschetto ligt in de Romeinse wijk Monti, net achter het Colosseum. Hier vind je geen grote ketens, maar juist kleine winkels met bijzondere producten, handgemaakte tassen, hippe kleding en originele cadeautjes.

Ook in de andere straatjes rondom het pleintje Madonna dei Monti, zoals de Via dei Serpenti en de Via Panisperna, vind je bijzonder originele winkeltjes. Neem heerlijk de tijd om door deze wijk te slenteren, en geniet - beladen met tassen - aan het begin van de avond van een heerlijke aperitivo in een van de hippe barretjes. De Via Cola di Rienzo zal je waarschijnlijk niet zo bekend in de oren klinken. Toch is het een van de grootste winkelstraten van Rome. Je vindt de Via Cola di Rienzo vlak bij het Vaticaan.Aan de lange, brede straat liggen veel verschillende winkels. Ketens, maar ook kleinere delicatessenwinkels, exclusieve kledingboetiekjes, boekhandels en mooie cadeauwinkels. Ook vind je in de zijstraten die naar de Via Cola di Rienzo toelopen veel winkels die het gezelschap van deze grote trekkers opzoeken. Bovendien wandel je hier heerlijk tussen de Romeinen, want veel toeristen laten deze winkelstraat links liggen. Zonde, want juist hier kun je meer dan goed slagen!

De Via dei Cestari is nu niet per definitie een straat waar je zelf je portemonnee leeg koopt, maar het is voor de

26

geestelijken die in Rome wonen en werken of die een bezoek brengen aan de stad de straat waar ze al hun kleding kopen. Je vindt hier namelijk tal van modewinkels voor priesters, monniken en nonnen. Van ondergoed tot winterjassen, van schoenen tot parpalu's; hier kunnen ze hun garderobe aanvullen. Naast deze kledingwinkels vind je hier veel shops met iconen, kelken, kaarsen en andere kerkelijke aankleding. Zeker in aanloop naar Kerstmis schittert al dat goud je tegemoet en worden de etalages bevolkt door Maria's, kindjes in de kribbe en tientallen, zo niet honderden, wijzen uit het oosten. Ook de officiële kleermaker van de paus, Gamarelli, is hier gevestigd. Deze kleermaken is verantwoordelijk voor de kleding van de nieuwe paus, al voordat deze bekend is. De gewaden worden dan ook in drie maten gemaakt: voor een lange en dunne paus, voor een kleine en dikke paus, en voor een paus van gemiddelde lengte en postuur. Nieuwsgierig geworden? je vindt de Via dei Cestari als je vanaf het Piazza della Rotonda, het pleintje voor het Pantheon, naar Largo di Torre Argentina loopt. De Via della Conciliazione loopt van de Engelenburcht naar het Sint-Pietersplein. Het is een enorm brede straat, die werd aangelegd door Mussolini, als teken van verzoening (conciliazione) tussen Rome en het Vaticaan. De straat biedt niet alleen een prachtige aanblik op de Sint-Pieter, maar ook een keur aan winkels met religieuze souvenirs, kunst en boeken.

27