Samen Beslissen werkt! De gezamenlijke resultaten van de JIPPA-studie

Maarten Cuypers, MSc.Tilburg University

• De keuzes bij prostaatkanker

• Wie waren de deelnemers?

• Effecten van keuzehulp-gebruik• Behandelopties

• Behandelkeuze

• Betrokkenheid

• Decisional conflict

• Kennis

• Tevredenheid met informatie

• Voorbereiding op besluitvorming

• Samenvattend

Overzicht

De keuzes bij prostaatkanker

Vier behandelopties

Gleason 6

PSA 7,1

Diagnose: prostaatkanker

Opereren

Bestralen

Afwachten

RobotBrachy

• De behandelopties:

• Oncologisch gelijkwaardig

• Verschillen in risico’s, bijwerkingen en kwaliteit van leven

De keuzes bij prostaatkanker

Welke patiënten namen deel?

998 mannen653 met keuzehulp345 zonder keuzehulp

Gemiddelde leeftijd:66 jaar (+/- 6 jaar)

35% laag opgeleid28% gemiddeld opgeleid37% hoog opgeleid

Laag en middel risico prostaatkanker

74% PSA ≤1022% PSA 10<20

4 % PSA ≥20

59% Gleason ≤ 634% Gleason 7

7% Gleason ≥ 8

Behandelopties

0

1

2

3

keuzehulp controle

‘Aantal behandelopties waarvoor ik in aanmerking kwam’

p<.001

Behandelopties

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

keuzehulp controle

‘Ik had maar een behandeloptie’

p<.001

• Wie besliste welke behandeling werd gekozen?

Betrokkenheid bij behandelkeuze

p<.001

0

10

20

30

40

50

60

Vooral/alleen arts Gelijke mate Vooral/alleen ik

Keuzehulp Controle

%

• Na keuzehulp vaker een voorkeur voor bestraling of activesurveillance aan in vergelijking met de controlegroep:

• Ook van invloed:• Regionale verschillen

• Verschillen in voorkeur direct na diagnose (voor info/keuzehulp)

Behandelvoorkeur

Keuzehulp I Vaker bestraling, minder operatie (n.s.)

Keuzehulp II Vaker bestraling, minder operatie (p=.06)

Keuzehulp III Minder bestraling, vaker active surveillance en vaker operatie

(p=.03)

• Definitie:• Gevoel ongeïnformeerd te zijn

• Onduidelijkheid over persoonlijke waarden

• Geen ondersteuning bij besluitvorming

• Onzekerheid over opties

• Onzekerheid over keuze

• Decisional Conflict Scale, O’Connor (1995)

• Voorbeeldvraag• Ik had meer advies en informatie willen hebben over de

keuzemogelijkheden

• Ik vond het moeilijk om de voor-en nadelen tegen elkaar af te wegen

• 1 = helemaal oneens tot 5 = helemaal eens

• Score• 0-100, hoge score betekent meer conflict

Decisional conflict

Decisional conflict

0

5

10

15

20

25

30

35

Totaal Geinformeerd Waarden Ondersteuning Onzekerheid Effectievekeuze

Keuzehulp Controle

**

**

**

** p<.001

**

• Feiten: Kennisvragen, bijv:• Welke behandeling geeft meer kans op ongewild urineverlies?

A. Operatie meer dan bestraling

B. Bestraling meer dan operatie

C. Operatie en bestraling geven een gelijke kans op ongewild urine verlies

• Beleving: subjectieve kennis• Op een schaal van 1-10, hoe goed vindt u uw kennis over de

behandelopties? (per optie)

Kennis

Kennis

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Objectief Subjectief

Keuzehulp Controle

** p<.001

**

**

• Definitie• De tevredenheid met de vorm en timing

• SCIP-B, Llewellyn et al. (2006)

• Voorbeeldvraag; Hoe tevreden bent u over:• … hoe begrijpelijk de informatie was?

• … het moment waarop u de keuzehulp [informatie] ontvangen heeft?

• 1= Helemaal niet tevreden tot 5= Helemaal tevreden

Tevredenheid met informatie

Tevredenheid met informatie

1

2

3

4

5

Keuzehulp Controle

p<.001

• Definitie• De mate waarin de patiënt zich voorbereid voelde op de

behandelbeslissing

• Preparation for decision-making scale, Bennett et al. (2010)

• Voorbeeldvraag• In hoeverre heeft de keuzehulp [informatie] u geholpen om te

bedenken welke voor- en nadelen het meest belangrijk zijn voor u?

• 1= helemaal niet geholpen tot 5=heel erg veel geholpen

Voorbereiding op besluitvorming

Voorbereiding op besluitvorming

1

2

3

4

5

Keuzehulp Controle

p<.001

Met een keuzehulp:

Meer besef dat er een keuze is

Grotere rol in besluitvorming

Minder decisional conflict

Meer kennis

Meer tevredenheid met ontvangen informatie

Beter voorbereid op besluitvorming

Samenvattend