Samasyala Parishkaram

myéT.$.|æ. Ï.Ï.&ç. ø£fi≤´D eT+&É|üeTTq+<äT qe+ãs¡T 29 qT+&ç

&çôd+ãs¡T 1 es¡≈£î »s¡T>∑T‘·Tqï VVYM s¡»‘√‘·‡e y&ÉTø£\˝À uÛ≤>∑+>±

á Á>∑+<∏ëìï |ü⁄q'eTTÁ<äD #düTÔHêïeTT. e÷ ‘=*eTTÁ<äD e\H á

|ü⁄q'eTTÁ<äDqT ≈£L&Ü bÕsƒ¡≈£î\T Ä<ä]+#·>∑\s¡ì Ä•düTÔHêïeTT. Á>∑+<∏ä

eTTÁ<äD≈£î düVü≤ø£]+∫q l mdt. ø£èwüíHé (VVYM e÷J n<Ûä ≈£åî\T)

>±]øÏ, #·ø£ÿ>± eTTÁ~+∫ Ç∫Ãq ªªdü‘· +µµ ãè+<ä+≈£î ø£è‘·»„‘·\T.

Ç≥T¢

$XÊK|ü≥ï+ j·THé. \ø°åàHêsêj·TD

qe+ãsY 29, 2013 (Á|üø±X¯≈£î\T)

eTT+<äTe÷≥

eTVü‰eT+&É* Á|ü#·Ts¡D\ nqTyê<äeTT˝À uÛ≤>∑eTT>± ª8µe |ü⁄düÔø£eTT>±

‘Solving Problems - The Vivekananda Way’ nqï eTVü‰eT+&É* ∫s¡T

|ü⁄düÔø£eTTqT qe+ãs¡T, 2008 ˝À ‘Ó\T>∑T˝À Á|ü#·T]+#êeTT. #·ø£ÿ>±

nqTe~+∫ Ç∫Ãq l ‘·Ts¡¢bÕÏ \ø°åàHêsêj·TDsêe⁄ (HÓ\÷¢s¡T) >±]øÏ

nHø£ kÕs¡T¢ ø£è‘·»„‘·\T #Ó|ü≈£î+≥THêïeTT.

Á|ü‘·T\≈£î : j·THé. \ø°åàHêsêj·TD, n<Ûä ≈£åî\T

$XÊK|ü≥ï+ $yø±q+<ä j·TTe eTVü‰eT+&É*.

(kÕú|æ‘·+ : qe+ãs¡T 6, 1988, ]õwüºsY¶ HÓ+. 913/2008)

C/o. l >∑D|ü‹ ùdyê dü$T‹, >∑÷sêÿ …’qT, ¬s’ Ò«ùdºwüHé <ä>∑Zs¡

$XÊK|ü≥ï+-530 004. Ph : 2564451, 9849811940e-mail : [email protected], Blog : www.vvym.blogspot.com

Solving Problems - The Vivekananda Way (Telugu) ISBN : 978-81-86974-58-1

1

kÕ«$T $yø±q+<äTì e÷s¡Z+˝À

düeTdü \ |ü]cÕÿs¡+

Á|ü‹ düe÷»+˝ÀqT ø=ìï düeTdü \T+≤sTT. ø=ìï

düeTdü \T nìï düe÷C≤\˝ÀqT ñ+≤sTT. Á|ü‹ düe÷»+

ˇø£yÓ’|ü⁄ es¡Ôe÷q düeTdü´\T |ü]wüÿ]+#·Tø=+≥T+fÒ

eTs=ø£yÓ’|ü⁄ ø=‘·Ô düeTdü \T ‘· …‘·TÔ‘·T+≤sTT. Ç˝≤ Á|ü‹

düe÷»+˝ÀqT sTT~ ˇø£ n+‘·T Òì düeTdü . düeTdü \

|ü]cÕÿsêìøÏ ¬s+&ÉT |ü<ä∆‘·T\T ñHêïsTT. ˇø£Ï qj·T+

#˚j·T&É+, eTs=ø£Ï ìyê]+#·&É+. ìyê]+#·&É+ nH˚~

qj·T+ #j·T&É+ø£+fÒ m|ü⁄Œ&É÷ ÁX‚j·Tdüÿs¡yT. nsTT‘ $TøÏÿ*

øÏ¢wüºø±s¡D≤\ eT÷\+>± ‘·˝…‘˚Ô kÕe÷õø£ düeTdü´\qT

ìyê]+#·&É+ #ê˝≤ ø£wü º+. ndü+U≤´ø£ düeTdü´\‘√

‘·\eTTqø£\jT´ düe÷C≤\T qj·T+#ùd |ü<ä›‹˝ÀH ‘·eT

n~Ûø£X¯øÏÔì πø+ÁBø£]kÕÔsTT. Á|ü‹ düe÷»+˝ÀqT düTBs¡È

ø±\+˝À Á|ües¡úe÷qeTj˚T´ kÕe÷õø£ dü+düú\ ñ<˚›X¯+

2

düeTdü´\qT ìyê]+#·&Éy˚T. á ìyês¡D ø£e#êìï

n‹Áø£$T+∫ ‘·˝…‘˚Ô düeTdü´\qT qj·T+ #˚j·T&ÜìøÏ

sê»ø°j·T n~Ûø±s¡ e´edüú ø£èwæ #düTÔ+~. yÓ’$<ä +‘√≈£L&çq

uÛ≤eC≤\+ nìï ÁbÕ+‘ê\≈£î nqTyÓ’Hê ø±ø£b˛sTTHê

$düÔ]k Ô+~. Ç˝≤+Ï nH˚ø£ ø±s¡D≤\e\¢ H˚Ï ø£ À¢*‘·

Á|ü|ü+#·+˝À nìï düe÷C≤\˝ÀqT kÕe÷õø£ dü+düú\T

ã\V”≤q|ü&Ü¶sTT. á s¡ø£+>± kÕe÷õø£ dü+düú\T dü]>±

|üì#˚j·Tø£b˛e&É+‘√ ìyês¡D $<Ûëq+ yÓqTø£ã&ç+~.

<ëì˝À düeTdü \T ‹wüyXÊø£ Á|üuÛÑT‘·«+ sê»ø°j·T $<Ûëq+˝À

yêÏ |ü]cÕÿsêìøÏ ø£èwæ #˚düTÔ+~. $$<Ûä Á|üuÛÑT‘ê«\T

düeTdü´\qT düV ü≤»+>±H˚ s ¡ø £s ¡ø±\ |ü<ä ∆‘ ·T\˝À

|ü]wüÿ]+#·&ÜìøÏ Á|üj·T‹ïkÕÔsTT. @ düe÷»+˝ÀHÓ’Hê

sê»ø°j·÷~Ûø±s¡+ e÷]q|ü⁄Œ&ÉT düeTdü \|ü≥¢ <äèwæº |ü]cÕÿs¡

$<Ûëq+ e÷s¡T‘·T+~. m+<äT#˚‘·q+fÒ $$<Ûä sê»ø°j·T

esêZ\T yπs«s¡T dæ<ë∆+‘ê\≈£î #Ó+~qyÓ’ ñ+≤sTT. nB>±ø£,

düe÷C≤ìøÏ dü+ã+~Û+∫ nH˚ø£ e´eVü‰sê\‘√ ≈£L&çq

3

Á|üuÛÑT‘·« j·T+Á‘ê+>±ìï q&É|ü≥+ #ê˝≤ ø£wüºyÓTÆq |üì. Ä

|üì˝À ìeT>∑ïyÓT Æ ñqïyê]øÏ øÏ ¢wü ºyÓT Æq e÷qMj·T

n+XÊ\eT÷\ø£+>± ‘· …‘Ô düeTdü \ |ü]cÕÿs¡+ø√dü+ ÁX<ä∆>±

ø£èwæ#˚ùd+‘· düeTj·T+ ñ+&É<äT. á$<Ûä+>± sê»ø°j·T

$<Ûëq+˝À düeTdü´\qT |ü]wüÿ]+#˚ Áø£eT+˝À yÓTT‘·Ô+

düeTdü´≈£î #Ó+~q ø=ìï u≤Vü‰´+XÊ\qT e÷Á‘·y˚T

düŒè•+#·≥+ kÕ<Ûä +. sê»ø°j·T esêZ\ dü+U≤´ã\+‘√ ‘·eT

n~Ûø±sêìï ø±bÕ&ÉTø√yê*. n+<äT#˚‘· n$ sê•øÏ

ÁbÕ<Ûëq´$Te«&É+‘√, yêdæøÏ sTTe«e\dæq $\Te

sTTe«ø£b˛e&É+‘√ <ëì $\Te ø° åDÏdüTÔ+~. nsTT‘˚

HêD´‘·˝ÀH˚ d üeTdü´≈ £î d ü+ã+~Û+∫q ;C≤\T,

|ü]cÕÿsê\T≈£L&Ü sTT$T&ç ñHêïsTT. ìyês¡D`∫øÏ‘·‡≈£î

dü+ã+~Û+∫q $<ÛëHê\T ø£*ùd ≈£L&É* sTTø£ÿ& ñqï~.

ˇø£ >∑TD+ ˇø£ düeTdü´≈£î ø±s¡DeTsTT‘˚ eTs√ >∑TD+

|ü]cÕÿsêìï dü÷∫düTÔ+~. $\Te\ ÁbÕ‹|ü~ø£‘√ >∑qTø£

HêD´‘ê|üs¡yÓTÆq e÷s¡TŒeùdÔ düeTdü \ |ü]cÕÿs¡+ düT\uÛÑ+

4

ne⁄‘·T+~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î d”«j·÷düøÏÔ (kÕ«s¡∆|üs¡‘·≈£î

Hêp¬ø’q eTs√ ù|s¡T) nH~ e÷qe⁄&ç‘√düVü‰ nìï Je⁄\˝À

e⁄+& \ø£åD+. <ëìe\¢ ‘·q ndæÔ‘ê«ìï ø±bÕ&ÉT≈£î+≥÷

‘·q≈£î ø±e\dæq uÛÀ>∑édüTÔe\qT dü+bÕ~+#·Tø√e&É+

»s¡T>∑T‘·T+~. nsTT‘ ø=+‘·es¡≈£î nìyês¡ yT nsTTHê

nH˚ø±H˚ø £ rÁedüeTdü´\≈£î sTT~ eT÷\ø±s¡D+

ne⁄‘·Tqï~. Ç+<äT≈£î $s¡T&ÉT>∑T ìkÕ«s¡∆|üs¡‘·. n~ e´øÏÔ

‘·q˝À dü«j·T+>± ô|+bı+~+#·Tø√e\dæ+< >±ì #·≥º+

Ò<ë u≤Vü≤ýÓTÆq ã\+‘√ eTqTwüß\˝À ì+ù|~ ø±<äT.

d üe÷»+˝Àì düeTd ü´\T nH˚ø £s ¡ø±\T>±

e⁄+≤sTT. n$ Ä]∆ø£, kÕ+|òæTø£, sê»ø°j·T, C≤‹, uÛ≤wü,

es¡Z, $<ä , HÓ’‹ø£ ‘·~‘·s¡ n+XÊ\≈£î #Ó+~q$ ø±e#·TÃ.

nsTT‘ düe÷»+˝À düeTdü \ yfió¢ mø£ÿ&ÉT+≤sTT nH~

Á|üXï. ndü\T düe÷»+ n+fÒ @$TÏ? |ü∫Ãø£ ãj·Tfi≤¢?

Á>±e÷˝≤? q>∑sê˝≤? s¡Vü≤<ësê¢? uÛÑeHê˝≤? Òø£ $$<Ûä

dü+düú ≤? $Á>∑Vü‰˝≤? $<Ûëq düuÛÑ ≤? s¡ø£åø£uÛÑ≥ eékÕú?

5

Á|üuÛÑT‘·«e÷? Ò<ë |üs¡düŒs¡+ düVü≤ø£]+#·T≈£î+≥÷ düVü≤»yÓTÆq

e÷qe ì]à‘· kÂø£sê´\qT dü$Twæº Á|üjÓ÷»q+ ø√dü+

ô|+bı+~+#·T≈£îqï dü+dü ú\qT $ìjÓ÷–+#·T≈£îì

n+‹eT+>± Á| ü> ∑‹‘√bÕ≥T ‘ ·q˝Àì X ¯≈ £î Ô\qT

$ø£dæ+|üCÒdüTø√e&É+ø√dü+ ø£èwædü*ù| dü+|òüTJe⁄˝…’q

e÷qe⁄˝≤? ìC≤ìøÏ πø+Á<ä+ e÷qe⁄&˚. n‘·ìøÏ n˙ï

ñHêïsTT. nsTTHêb˛sê&ÉT‘·÷H˚ e⁄+≤&ÉT. bıs¡bÕ≥T¢

#düTÔ+≤&ÉT. nqTuÛÑe+ qT+∫ bÕsƒê\T Hs¡TÃ≈£î+≤&ÉT.

‘·qqT+∫ n‘·T´qï‹ì kÕ~Û+#˚+<äT≈£î b˛sê&ÉT‘·÷H˚

e⁄+≤&ÉT. ‘·q˝Àì n‘·T´‘·ÔeT ‘·‘êÔ«ìï Ä$wüÿ]+#+<äT≈£î

ìs¡+‘·s¡+ b˛sê&˚s¡+>∑y˚T düe÷»+. s¡ø£s¡ø±\ X¯≈£îÔ\≈£î

nqT>∑TD+>± n‘·ì ÁøÏj·T Á|ü‹ÁøÏj·T\T HÓÏºy˚‘·\T,

˝≤–y˚‘·\qT nqTdü]+∫ ñ+≤sTT. á Áø Ïj·T,

Á|ü‹ÁøÏj·T\≈£î dü+ã+~Û+#·q‘êfi¯ófl eTìwæ ÄBÛq+˝ÀH˚

ñ+≤sTT. ø±ì n$ $$<Ûä e´edüú\<ë«sê q&ÉTdüTÔqï+<äTq

eTìwæøÏ, ‘êqT ìedæ+# düe÷»+˝Àì X≈£îÔ\ô|’ ìj·T+Á‘·D

6

Ò<yÓ÷qH <äTs¡_ÛÁbÕj·T+ ø£\T>∑T‘·Tqï~.

ø±ãÏº, Ä]úø£, kÕe÷õø£, sê»ø°j·T, C≤‹, uÛ≤wü,

es¡Z, $<ë´, HÓ’‹ø£ s¡+>±\≈£î #Ó+~q @ düeTdü´¬ø’Hê

eT÷˝≤\T eTìwæ˝ÀH ˚ ø £qTø√ÿyê*. düeTd ü´qT

dü]#j·÷\+fÒ n+‹eT+>± eTìwæì dü]#j·÷*. eTìwæ‘√

dü+ã+<Ûä+ Ò≈£î+&Ü düe÷C≤ìï dü+düÿ]+#e÷s¡ZyT Ò<äT.

Çø£ÿ&É eTs=ø£ eTTK´ $wüj·T+ >∑eTì+#ê*. @

düeTdü |ü]cÕÿsêì¬ø’Hê n+‹eT+>± eTìwæì dü]#j·÷\ì

n+^ø£]+#ê+ø£<ë! eTìwæì mes¡T dü]#˚j·÷*?

Á| üu Û Ñ T‘ ·«e÷? d üe÷»e÷? dü+d ü ú˝≤? C≤Á> ∑‘ · Ô>±

>∑eTì+∫q≥¢sTT‘ M≥ìï+ÏyÓqTø£ e÷qe⁄&ç <ës¡Ùìø£‘·,

$#·ø£åD, dü+ø£\Œ+ ñHêïsTT. ø±ãÏº sTT~ eTìwæì eTìùw

dü]#j·T&É+ nqïe÷≥. eT]ø±düÔ ˝À‘·T>± yÓ[¢q≥¢sTT‘,

eTìwæ ‘·qqT ‘êqT dü]#düTø√e&ÉyT.

7

eT], eTìwæì dü]#j·T&É+ n+fÒ @$TÏ? n‘·ì

X¯Øsêìï ø±H˚ø±<äT. nìï düeTdü´\≈£î ø±s¡DyÓTÆq n‘·ì

\ø£åD≤\≈£î Ä<Ûës¡yÓTÆq eTqdüT‡qT dü]#dæq≥¢sTT‘ düeTdü \T

düeTdæb˛‘êsTT. ø=‘·Ô$ ‘·˝…‘·Ôe⁄. Ä˝À#·q\ Á|üyêVü‰˙ï,

dü+ø£\Œ e´ø°Ôø£s¡DqT kÕ«BÛq+ #düT≈£îì yêÏì dü|òü\+

#˚düT≈£îH˚$<Ûä+>± eTqdüT‡qT dü]~<äT›ø√yê*. eTqdüT‡≈£î

$<ä´>∑s¡|ü&Éy˚T <ëìï dü]#˚j·T&É+. ø±ãÏº n+‹eT+>±

düeTdü \qT |ü]wüÿ]+# ñ|üø£s¡D+ $<ä jT.

düeTdü \ |ü]cÕÿsêìøÏ eTqdüT‡≈£î $<ä >∑s¡|ü≥+

˝Ò<ë •ø £ åDìe«&É+ nH˚~ n+‹eT $<ÛëqeTì

n+^ø£]+#ê+. á dü+<äs¡“¤+˝À düeTdü \ |ü]cÕÿsêìøÏ

qj·T+#ùd |ü<ä∆‹ n+‘· ñ|üj·TTø£Ô+ ø±<äì Á>∑Væ≤+#ê*.

n˝≤+Ï |ü<ä∆‘·T\T ø=+‘·es¡≈£î <√cÕ\qT nD#·e#·TÃ.

eTVü‰nsTT‘˚ düe÷»+MT<ä düeTdü´\ <äTÁwüŒuÛ≤yêìï

‘·–Z+#·e#·TÃ. n˝≤+Ï |ü<ä∆‘·T\ Á|üuÛ≤yêìï |ü]$T‘·+#ùd

n+XÊ\qT >∑eTì+#ê+ ø±ãÏº düeTdü´\ |ü]cÕÿsêìøÏ

8

Ä|ü<ä∆‘·T\MT<ä |üP]Ô>± Ä<Ûës¡|ü&É˝ÒeTT. n+<äT#˚‘·

eTs√|ü<ä∆‹ nsTTq≥Te+Ï ìyês¡D$<Ûëq+ |ü]o*+#ê*.

eTìwæ eTqdüT‡≈£î •ø£åDìe«&É+<ë«sê düeTdü \ |ü]cÕÿs¡+

sTT+<äT˝Àì eTTU≤´+X+.

n+<ä] eTqdüT‡\≈£î •ø£åD kÕ<Ûä yTHê? nH~ Á|üXï.

ne⁄qT. nsTT‘ eTqdüT ‘·q sTTcÕº\qT ô|+#·Tø=ì yêÏ

#ês¡\T, eTTÁ<ä\T >±&ÛÉyÓTÆq≥¢sTT‘˚ yêÏì e÷s¡Ã≥+

$TøÏÿ* ø£wüº+. nsTTHê nkÕ<Ûä +e÷Á‘·+ ø±<äT. ø±ãÏº u≤>±

ej·TdüTMT]qyê] eTqdüT‡\≈£î •ø£åDì∫Ã yê] Á|ües¡ÔqqT

e÷πsÃ Á|üj·T‘êï\T n+‘·>± |òü*+#·ø£b˛e#·TÃ. n˝≤+Ï

yê]ì ‘·eT eTqXÊÙ+‹ø√dü+ ‘·eT eTqdüT‡ $wüj·T+˝À

‘·–q C≤Á>∑‘·Ô\T rdüTø=ì ø±˝≤+‘·s¡+˝À s¡+>∑+ qT+∫

ìÁwüÿ$T+#·ì<ë›+. ø±ì |üdæ eTqdüT‡\qT #·ø£ÿãs¡∫,

•ø£ åDì∫Ã ‘=*<äX¯qT+∫ yês¡T ø=‘· Ô düeTdü´\≈£î

ÄkÕÿs¡$T#˚Ã \ø£ åD≤\qT ‘=\–+#·Tø=ì ‘·ø Ïÿq

düeTdü´\qT |ü]wüÿ]+#·Tø√>∑*π>˝≤ yê]ì düqï<äT∆\qT

9

#j·T&É+ n‘· +‘·Á|ü<Ûëq+. n|ü⁄Œ&ÉT yêfió¢ düeTÁ>∑yÓTÆq <ä÷s¡

<äèwæº‘√, ì•‘·yÓTÆq $#·ø£åD‘√, <Ûäè&ÛÉ dü+ø£\Œ+‘√ ‘·eT

düeTdü´\T eT]+‘· düeTs¡∆+>± |ü]wüÿ]+#·T≈£î+≤s¡T.

eTìùw eTìwæì dü]#˚j·÷* nqT≈£îHêï+. uÛÑ$wü´‘Y

düe÷»+˝À eTqTwüß\qT HÏ j·TTe‘·s¡yT dü]#j·÷*.

ø±ãÏº j·TTe≈£î\T düeTdü \ |ü]cÕÿsêìøÏ ‘·eTqT ‘êeTT

düeTs¡T∆\T>± r]Ã~<äT›ø√e\dæq ÄeX´ø£‘·qT >∑T]Ô+#ê*.

‘·<ë«sê ø=‘·Ô düeTdü \T ‘· …‘·Ô≈£î+&Ü ìyê]+#·Tø√>∑\s¡T.

yês¡T düeTs¡T∆\T>± s¡÷bı+<ä&É+˝À ‘√&ÉŒ&É≥+. sTT‘·s¡T\

>∑Ts¡T‘·s¡ u≤<Ûä ‘·.

eTVü‰eT+&É* |üì#j·T&É+ø√dü+ m+|æø£#düT≈£îqï

s¡+>∑+ dü]>±Z sTT<. n+<äT#‘· j·TTe‘·≈£î dü]jÓÆTq •ø£åD

ìe«&É+ n‘·´edüs¡yÓTÆq |üì. j·TTe‘· düs¡«‘√eTTK

$ø±kÕìøÏ ‘√&ÉŒ&˚˝≤ •ø£åDqT s¡÷bı+~+#ê*. Á|ü‹

j·TTe≈£î&çqT+&ç ˇø£ |ü]|üPs¡íyÓTÆq e´øÏÔ nH~ <Û j·T+>±

ñ+&Ü*. n+<äTø£ì eTq+ H˚&ÉT •s¡eTT, Vü≤è<äj·TeTT,

10

ø£s¡eTT nH eT÷&ç+Ïì >∑T]+∫ C≤Á>∑‘·ÔeVæ≤+# dü+|üPs¡í

$<ä qT >∑T]+∫ e÷≤¢&ÉT‘·THêï+. kÕ«$T $yø±q+<ä á

dü+|üPs¡ í $<ä´qT mqï&√ Á|ü‹bÕ~+∫q|üŒÏø° <ëì

nedüsêìï sTT|ü⁄Œ&ÉT eTq+ >∑T]ÔdüTÔHêï+. nsTTHê H&ÉTqï

eTq $<ëéédüú À n~ n+<äì e÷$T&ç|ü+& ne⁄‘·Tqï~.

n+<äT#‘· $<ë´dü+düú\≈£î yÓ\T|ü\ e⁄+&yês¡T ≈£L&Ü ø£

Á|üD≤[ø£ #|ü≤º*‡e⁄+~. m+<äTø£+fÒ HÏø° $<ë´ dü+düú À¢

yT<ÛädüT‡≈£î e÷Á‘·yT ÁbÕ<Ûëq´$TdüTÔHêïs¡T. o\ ìsêàD≤ìøÏ

nedüs¡yÓTÆq uÛ≤yê\T e+≥ãº≈£î+&ÜH˚ s¡ø£s¡ø±˝…’q

düe÷#êsêìï yÓT<äfi¢ À ≈£Ls¡T‘·THêïs¡T. #·ø£ÿ>± Ä˝À∫+#

XøÏÔ, düVü‰qTuÛÑ÷‹#Ó+< dü‘êÔ n+<äT≈£î nqT>∑TD+>± •s¡eTT,

Vü≤è<äj·TeTT, ø£s¡eTT ‘·–q≥T¢ ñ|üjÓ÷–+∫ |üì#˚ùd

kÕeTs¡∆ + Òì e´øÏÔ dü+|üPs¡í+>± m<ä>∑ Ò&ÉT. á eT÷&ÉT

n+XÊ\˝À $ø±dü+ bı+~q e´øÏÔ ìC≤ìøÏ dü+|üPs¡í

$<ëé+‘·T&ÉT. n˝≤ø±ø£b˛‘˚ n‘·&ÉT ÄVü‰s¡+, ìÁ<ä,

dü+‘êH√‘·Œ‹Ô, Ç+Á~j·T düTU≤\‘√ dü+‘·è|æÔ|ü&É‘ê&ÉT. ‘·q

11

düTK dü+‘√cÕ\ø√dü+ ø±e\dæqe˙ï dü+bÕ~+#˚

Á|üj·T‘·ï+˝À sTT‘·s¡T\ nedüsêìï≈£L&Ü ‹s¡düÿ]+∫

n&ÉT ¶≈ £î+≤&ÉT. Ç‘·s ¡T\qT > ∑T]+∫ @e÷Á‘ ·+

|üÏº+#·Tø√≈£î+&Ü kÕ«s¡∆|üs¡‘·«+‘√ ìdæ‡>∑TZ>± e´eVü≤]kÕÔ&ÉT.

nìï düeTdü \≈£î eT÷\+ sTTø£ÿ&ÉT+~. dü]jÓÆTq

$<´ n+<äT≈£î eT+<äT. n~ <äèø£Œ<Ûëìï e÷s¡TÃ‘·T+~. H&ÉT

eTq+ eTq u≤\\ ô|+|üø£+|ü≥¢ yê] $<ä |ü≥¢ dü]jÓÆTq

ÁX<ä∆ eVæ≤+#·&É+ Ò<äT |òü*‘·+>± yêfió¢ ìs¡¢øå±´ìøÏ >∑T¬s’q

eTTfi¯¢bÕ<ä\e÷~] m<äT>∑T‘·THêïs¡T. düe÷»+˝Àì »q

kÕe÷q´+ Ä eTTfi¢u≤<Ûä\T nqTuÛÑ$düTÔHêïs¡T.

‘·s¡#·T>± »q+ düe÷»+˝Àì düeTdü´\|ü≥¢

Vü≤sƒê‘·TÔ>± y˚T˝§ÿì Vü≤&Üe⁄&ç>± me]øÏ ‘√∫q≥T¢yês¡T

ô|<ä›m‘·TÔq |ü]cÕÿsêìøÏ |ü<∏äø±\T ykÕÔs¡T. á $wüj·T+˝À

@ $<ÛëHêìøÏ ø£≥Tºã&Éø£b˛sTTHê Äø£s¡D°j·TyÓTÆq Á|ü#ês¡+

\_Û+#˝≤ u≤>± ÁX<ä∆#·÷|ü⁄‘ês¡T. dü>∑≥T eTìwæ e÷Á‘·+

dü‘·Œ¤*‘·+ Ä•kÕÔ&ÉT. @<√ ˇø£s√E bı<äT›q ~q |üÁ‹ø£ À

12

düeTdü \˙ï |ü]cÕÿs¡yÓTÆq≥T¢ yês¡Ô ø£ì|ædüTÔ+<äì ÄÁ‘·T‘·‘√

m<äTs¡T#·÷kÕÔ&ÉT. ø±ì ø=+‘·ø±\+ ‘·sê«‘· yÓTT‘·Ô+ ˙s¡T

>±]b˛sTT eTq+ ‹]– ìÁ<ä eT‘·TÔ ÀøÏ C≤s¡T≈£î+≤eTT.

eTq+ mø£ÿ&É ÁbÕs¡+_Û+#ê* nH~ Á>∑Væ≤+#<ëø± eT∞¢eT∞¢

sTT˝≤ »s¡T>∑T‘·÷He⁄+≥T+~.

eTq+ eT÷\+qT+∫ ÁbÕs¡+_Û+#ê*. yfi¢e<ä› ˙s¡T

b˛dæ b˛wæ+∫q≥¢sTT‘˚ yÓTTø£ÿ ô|]– |òü˝≤\ìdüTÔ+~.

j·TTe‘·|ü≥¢ ÁX<ä∆eVæ≤+∫ yê]ì düÁø£eT+>± $<ë´e+‘·T\qT

#dæq≥¢sTT‘ düe÷C≤ìï nìï s¡+>±\˝À eTT+<äT≈£î rdüT¬øfi‚¢

uÛ≤<ä´‘· yês¡T d”«ø£]+∫q|ü⁄Œ&ÉT e÷Á‘·y˚T düeTdü´\T

|ü]cÕÿs¡eTe⁄‘êsTT. á˝À>± ø±<äT. Ç+<äTø√dü+ ø£èwæ#˚ùd

$wüj·T+ n≥T+∫, á dü‘·Œ¤*‘êìï #·÷ùd+<äT≈£î ø±e\dæq

zs¡TŒ≈£L&Ü ø=+<ä]πø e⁄+≥T+~. u≤>± –sêøÏe⁄qï edüTÔe⁄H

|ü+∫ô|≤º\H˚ ÄÁ‘·T‘·˝À eTq+ ˝ÒeTT. n+‘·s¡T∫ø£s¡+

ø±ø£b˛sTTHê, yê´~Ûì qj·T+#ùd Wwü<Ûëìï eTq+ n+<ä]ø°

n+<äCÒj·÷*.

13

e÷qe ìsêàD $<ä qT yê´|æ+|ü#j·÷*. düs¡«Á‘·

yê´|æ+|üCÒj·÷*. Á|ü‹ Ç+Ïø° #s¡yj·÷*. e÷‘·è<X+˝Àì

Á|ü‹ •Xóe⁄≈£L n~ #sê*. á e÷qe ìsêàD ñ<ä eT+˝À

Á|ü‹ j·TTe≈£î&É÷ bÕ˝§ZHê*. eT‘·eT˙, dü+|òüT ùde˙,

düe÷» dü+düÿs¡Dì, eTq+ nqTø=H$>±˙ >=|üŒ e÷s¡TŒ\

ø√dü+ #ùd Ä+<√fiq\T, kÕúìø£ dü+düú\ Ò<ë XÊdüq ìsêàD

düuÛÑ\ kÕúHê\ø√dü+ b˛°>±˙, ∫es¡≈£î $<ë´$<Ûëq+˝À

e÷s¡TŒ\ø√dü+ ñ<ä eT+>±ì ‘·–q eTqTwüß\T e⁄+fÒ‘·|üŒ

$»j·T+ kÕ~Û+#·˝Òe⁄. eTqTwüß´\qT s¡÷bı+~kÕÔ+,

eTqTwüß\eTe⁄<ë+, eTqTwüß\qT kÕ~ÛkÕÔ+. Ä yÓ+≥ n˙ï

düeT≈£Ls¡T‘êsTT. nìï e÷s¡TŒ\T yÓ*¢$s¡TkÕÔsTT. düeTdü \T

ìj·T+Á‘·D˝ÀìøÏ ekÕÔsTT. qj·T+#˚ùd $<ÛëHê\qT

$X¯«dæ+#˚yê]ì, ì+~+#·e<äT›. $eT]Ù+#·e<äT›. yêfi¢qT

Áre+>± b˛sê&Éìe«+&ç. düeTdü \ |ü]cÕÿs¡+ø√dü+ ∫‘·ÔXó

~›‘√ ø£èwæ#Ój·T´ìe«+&ç. MT e÷s¡Z+˝À MTs¡T |üj·Tì+#·+&ç.

Ç‘·s¡T\≈£î q#·ÃC…|üŒ&ÜìøÏ MT düeTj·T+ eè<Ûë #j·Te<äT›.

14

MT≈£î qeTàø£+ ø£*–q≥¢sTT‘ |üì ÁbÕs¡+_Û+#·+&ç. eT+∫>±

ñ+&É&É+ eT+∫ #j·T&É+ Ç< eT‘·+ nì kÕ«$T $yø±q+<ä

Á|üe∫+#ês¡T. MTs¡T á eT‘·+ nqTdü]+#·>∑\sê?

j·TTe≈£î\T á eT‘·+ nqTdü]+∫q≥¢sTT‘˚ Á|ü|ü+#·+

ÁX‚wü˜‘·s¡+ ne⁄‘·T+~. ÁVü≤dü« <äèwæº>∑\ kÕ«s¡∆|üs¡T\T,

$T<Ûë´#ês¡T\T á Á|ü‘·´ø£å dü‘ê´ìï Á>∑Væ≤+#·s¡T. yêfi¯ó¢

$TeTà*ï ùV≤fi ¯q #˚kÕ Ôs ¡T. u≤~Û+#·&ÜìøÏ ≈ £L&Ü

Á|üj·T‹ïkÕÔs¡T. m+<äTø£+fÒ MTs¡T MT ÁX‚j·TdüT‡≈£î, düe÷»

ÁX‚j·TdüT‡≈£î ø£èwæ #düTÔHêïs¡T. kÕ«s¡∆|üs¡T\HÓ’»yT n~ ø£<ë!

Á|ü|ü+#·+ Hêø√dü+ ñ+~ n+≤&ÉT kÕ«s¡∆|üs¡T&ÉT. ªHqT

Á|ü|ü+#·+ø√dü+ e⁄HêïqTµ nì ˙e+≤e⁄. ªã\e+‘·T\

ø√dü+ ã\V”≤qT\ ã* ø±yê\ìµ n‘·q+≤&ÉT. ªã\V”≤qT\

ø√dü+ ã\e+‘·T\T ‘ê´>∑+ #˚j·÷\ìµ ˙ dü\Vü‰,

ªã\e+‘·T&ç<˚ Hê´j·T+µ nH˚~ kÕ«s¡∆|üs¡T&ç Ä˝À#·q.

ãTTE (dü‘Y) Á|ües¡ÔH ì»yÓTÆq ã\+ nì ˙e⁄ düVü≤q+‘√

Á|üø£ÏkÕÔe⁄. eT+∫>± ñ+&É≥eT+fÒ sTT<. Ç‘·s¡T\T≈£L&Ü

15

eT+∫>± ñ+&É≤ìøÏ ‘√&ÉŒ&˚ e÷s¡Z$T<˚. eT+∫‘·qy˚T

$TeTà*ï |üÏwü|üs¡TdüTÔ+~. MT o\yT MT≈£î ø£e#·+.

e÷qe ìsêàD $<ä ø√dü+ eTq≈£î uÛ≤ØyÓTT‘êÔ\˝À

ì<ÛäT\T ø±yê˝≤? Ç+<äTø√dü+ bÕsƒ¡XÊ\\ ì$T‘·Ô+ ô|<ä›

uÛ ÑeHê\T ø±yê˝≤? nø£ÿs¡˝Ò<äT. MT <˚XÊìï MTs¡T

Áù|$TdüTÔHêïsê? \ø£å˝≤~eT+~ MT <˚X¯düTÔ\T u≤<Ûä

|ü&ÉT‘·Tqï+<äT≈£î MTs¡T |ü]‘·|ædüTÔHêïsê? yê] u≤<Ûä\

ñ|üXeTq+ø√dü+ MTs¡T Äsê≥|ü&ÉT‘·THêïsê? MTs¡T MT

•s¡eTT, ø£s¡eTT, Vü≤è<äj·TeTT $ø£dæ+|üCÒdüTø√e&É+ <ë«sê

ÁX‚wüº‘·s¡yÓTÆq e÷qe⁄&ç>± s¡÷bı+~q|ü⁄Œ&ÉT e÷Á‘·yT n~

kÕ<Ûä eTì MTs¡T $X«dædüTÔHêïsê? Ç‘·s¡T\T≈£L&Ü n˝≤π>

$ø±dü+#Ó+<ë\ì MTs¡T uÛ≤$düTÔHêïsê? n˝≤nsTT‘˚

eTqTwüß\T>± s¡÷bı+<ä+&ç. Ç‘·s¡T\T≈£L&Ü n˝≤

‘·j·÷s¡jT´˝≤ #j·T÷‘·ìe«+&ç. MT kÕ<Ûës¡D $<ÛäT\T

ìs¡«]Ô+#·T≈£î+≥÷H MTs¡T n~ #j·Te#·TÃ. Ç~ ø±≈£î+&Ü

eTπs$T#˚dæHê MT X¯≈£îÔ\qT eè<Ûë#˚düTø√e&Éy˚T. mH√ï

16

eT[¢+|ü ⁄\T, Äø£s ¡ ¸D\T m<äTs ¡e⁄‘êsTT. yêÏì

‘·≥T ºø√> ∑\sê? MT $<ÛëHêìøÏ n+Ï ô|≥T º≈ £îì

ñ+&É>∑\sê? d”«j·T o\ìsêàD+ø√dü+ ø£èwæ $TqVü‰ MTs¡T

eTπs+#dæHê MT X≈£îÔ\qT eè<Ûë #düTø√e&ÉyT. n~ e÷Á‘·yT

MTs¡T #j·T>∑*–q n‘·T´‘·ÔeT ‘ê´>∑eTT. ‘·<ë«sê MTs¡T

•s¡eTT, ø£s¡eTT, Vü≤è<äj·TeTT |üP]Ô>± $ø£dæ+∫q

e÷qe⁄ì>± s¡÷bı+<äT‘ês¡T. MT ø£+&Ésê\T <äè&ÛÉ‘·s¡+

ne⁄‘êsTT. y˚T<Û ädüT‡ ì•‘·eTe⁄‘·T+~, Vü≤è<äj·T+

$XÊ\eTe⁄‘·T+~.

Á>±e÷\˝À, |ü≥ºD≤\˝À j·TTe≈£î\T ø£#√≥ #πs

Á|ü<XÊ\T`>∑~, XÊ\, #Ó≥Tº &É, Ä≥düú\+`Ç˝≤+Ï$ @yÓ’Hê

n$ eTVü‰eT+&É* πø+Á<ë Ò. XØs¡+ <äè&ÛÉ+>± Äs√>∑ +>±

e⁄+&É≤ìøÏ nø£ÿ&É yê´j·÷eT+ #˚kÕ Ôs ¡T. C≤„q+

ùdø£]+#·&ÜìøÏ, yÓT<ä&ÉT |ü<äTHÓø£ÿ&ÜìøÏ ‘·–q n<Ûä j·Tq+,

#·s¡Ã »s¡T|ü⁄‘ês¡T. kÕ«$T$y˚ø±q+<ä J$‘·+˝Àì

$X‚cÕ\qT, e÷qeùdeqT >∑T]+∫q Äj·Tq Á|üuÀ<Ûë\qT

17

#·<äe&É+<ë«sê ‘·eT Vü≤è<äj·÷\qT $XÊ\|üs¡T#·T≈£îH˚

Á|üj·T‘·ï+#˚kÕÔs¡T. Ç~ m+‘√ Ä#·s¡D≤‘·àø£yÓTÆq~. á

Á|üÁøÏj·T˝À bÕ˝§Zì ‘·eT Vü≤è<äj·T+ $XÊ\+ø±e&É+

>∑T]Ô+∫qyês¡T ‘·|üŒ ‘·øÏÿqyês¡T sTT˝≤+Ï e÷s¡TŒ

kÕ<Ûä´eTì qeTà˝Òs¡T. e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘·, ÁbÕs¡∆q nH˚$

e÷qe Á|üj·T‘·ï+˝À \_Û+#˚ ¬s+&ÉT neT÷\´yÓTÆq

ñbÕj·÷\T. eTVü‰eT+&É* düuÛÑT´\T á ñbÕj·÷\qT

≈£L&Ü nuÛÑ dækÕÔs¡T. Ç$ yê] ì‘· ø£è‘ê´\˝À uÛ≤>∑+. Ç˝≤H

düs¡fi¯yÓTÆq yê´j·÷e÷ìï u≤\\≈£î H˚]ŒkÕÔs¡T. e´øÏÔ‘·«

$ø±dü+, o\ìsêàD+ $<ÛëHê\ $esê\T, yêÏ eT÷\

dü÷Á‘ê\‘√düV ü‰ y ÓTT‘ · Ô+ | ü< Û äø±ìï MTs ¡T ns¡ ∆+

#düTø=H+<äT≈£î M\T>± yês¡T j·TTe»q •ø£åD •_sê\˝À

bÕ˝§ZH neø±X+ ø£*ŒkÕÔs¡T. n$ kÕúìø£+>±H ø±ø£ nœ\

uÛ≤s¡‘· kÕúsTTes¡≈£î |ü\T <äX¯\˝À »s¡T>∑T‘·T+≤sTT.

ìs¡+‘·s¡ n<Ûä j·Tq+‘√ e´≈£îÔ\ o\\ø£åD≤\˝À $ø±dü+

<ë«sê Áb˛‘ê‡Vü≤ø£s¡|òü*‘ê\T >∑eTì+#·e#·TÃ. ãè+<ë\T>±

18

|üì#j·T&É+, düVü≤Jeq+, <X+˝Àì $$<Ûä ÁbÕ+‘ê\qT+∫

e#Ã j·TTe≈£î\‘√ yÓTÆÁ‹, ‘·<ë«sê düuÛÑT´\˝À düVü≤q+,

|üs¡düŒs¡düVü≤ø±s¡+, n+‘ê ˇø£]ø=ø£s¡T dü+ã+~Û+∫q

yês¡eTH C≤rj·T düyÓTÆø£ uÛ≤eq ô|+bı+<äT‘êsTT. yÓTT‘·Ô+

Á|üD≤[ø£<ë«sê ø£s¡Ôe´ìwü, <XuÛÑøÏÔ, ìkÕ«s¡∆+, ‘ê´>∑uÛ≤e+,

ÁX‚wü‘·s¡bÂs¡T\T>± j·TTe≈£î\T s¡÷bı+<äT‘ês¡T.

á $<Ûëq+˝À n$ÁXÊ+‘· ø£èwæ‘√ düTBs¡Èø±\+˝À

>∑D˙j·Tdü+K´˝À kÂo\´e+‘·T …’q j·TTe≈£î\T ‘·j·÷s¡T

ø±e&Üìï <ä]Ù+#·&ÜìøÏ m+‘√kÕVü≤dü+, <äè&ÛÉyÓTÆq ÄXÊyê<ä+

ø±yê*. n˝≤ ‘·j·÷¬s’q j·TTe≈£î\T $<ë´dü+düú\˝À,

yÓ ’<ä´XÊ\˝À¢, ùde˝À¢, bı˝≤˝À¢, ø±sê´\j·÷\˝À,

yêDÏ»´dü+dü ú\˝À, $<ÛëqdüuÛ Ñ\˝À, XÊdüq ìsêàD

|ü]wü‘Y\˝À @s¡Œ&˚ U≤∞\qT Áø£eT+>± ì+|æ, nìï

Jeqs¡+>±\˝À e÷*Hê´ìï ‘·T&ç∫y˚dæ X¯óÁuÛÑ+#˚kÕÔs¡T.

eTVü‰eT+&É* $<ë´dü+düú\T, yÓ’<ä XÊ\\T, ø£sêà>±sê\T,

ÁbÕs¡+_Û+#ê\qTø√e&É+ Ò<äT. sê»ø°j·÷\˝À Á|üy•+#·<äT.

19

Çe˙ï düeTè~∆>±H ñHêïsTT. nsTT‘ n˝≤+Ï dü+düú\˙ï

düeTs¡Tú …’q eTqTwüß\ ø=s¡‘·‘√ dü‘·eT‘·eTe⁄‘·THêïsTT. nìï

s¡+>±\˝ÀøÏ o\e+‘·T˝…’q eTqTwüß\qT |ü+|ü&ÉeTH˚

ø £ è‘ ·» „‘ês ¡V æ ≤‘ ·y ÓT Æq ø±sê´ìï $»j·Te+‘·+>±

ìs¡«Væ≤+#·&É+˝À eTVü‰eT+&É* dü+‘·è|æÔ#Ó+<äT‘·T+~.

n+‘>±ì Äj·÷ dü+düú\ô|’ Ä~Û|ü‘· + dü+bÕ~+#ê\ì>±ì,

sê»ø°j·÷\˝À n~Ûø±s¡+ ¬ø’eX¯+ #˚düTø√e\ì>±ì

ñ<›•+#·<äT. düe÷»+˝Àì ndü …’q düeTdü á$<Ûä+>±>±ì

|ü]cÕÿs¡+ ø±<äT.

ª . . . . . . n+<äT# ˚‘ · y Ó TT< ä≥ eTqTw üß´\qT

s¡÷bı+~+#·+&çµ nH kÕ«MTJ Á|üuÀ<ÛëìøÏ ns¡∆$T<. kÕ«MTJ

dü\Vü‰qT eTq+ sTT|üŒÏ es¡≈£î dü]>±Z |üÏº+#·Tø√ Ò<äT.

$|ü¢yê‘·àø£yÓTÆq e÷s¡TŒq≈£î dü+ã+~Û+∫q ;»+ á

dü\Vü‰˝À sTT$T&çe⁄+~. kÕ«MTJøÏ ªVæ≤+<ä÷ |ü]Áyê»≈£î&ÉTµ

nH eTTÁ<äydæ Äj·TqqT $düà]+∫ kÕ«s¡ú ãT~∆‘√ n~Ûø±s¡+,

◊X¯«s¡´+ø√dü+ ø£\\T>∑H˚ ≈£îÏ\‘·«+ n+‘·]+#ê*. á

20

Á|üD≤[ø£qT neT\T|üs¡#ê*. e÷qe ìsêàD ñ<ä e÷ìï

<X+ q\T#Ós¡>∑T˝≤ $düÔ]+|üCÒj·÷*.

***

ªª‘ê´>∑eTT, ùde eTq C≤rj·T »+≥ Ä<äs¡ÙeTT\T,

MÏì ô|+bı+~+∫q #ê\T, <˚X¯ düeTdü´\˙ïj·TT

yêìø£y #·ø£ÿã&ÉTqTµµ.

` kÕ«$T $yø±q+<ä

nqTã+<Ûä+ :

$\Te\ô|’H ÄX

e÷qe⁄&ÉT πøe\+ #·]Á‘· À ˇø£ J$ e÷Á‘·y˚T

ø±<äT. #·]Á‘· ìsêàD≤ìøÏ≈£L&Ü ‘·qe+‘·T ø£èwæ #kÕÔ&ÉT.

Ç~ eTq+ $düà]+#·sêì #·]Á‘ê‘·àø£ dü‘·´+. #·]Á‘·

düèwæ º+#·&É+˝À e÷qe⁄ì kÕeTsê ú´ìï eTT+<äT≈£î

kÕ>∑T‘·T+<äH n_ÛÁbÕj·÷ìï $&ÉHê&Ü*. #·]Á‘· À ÁbÕDÏ>±

21

$T–*q+‘·ø±\+ eTìwæ ‘·q ì»yÓTÆq kÕúsTTøÏ m<ä>∑ Ò&ÉT.

ì»yÓTÆq e÷qe⁄&ç kÕúsTTøÏ #s¡>±H n‘·&ÉT #·]Á‘· ì]àkÕÔ&ÉT.

eTìwæì ìs¡¢ø£å + #j·÷\H <äTs¡T<›X+ #·]Á‘·≈£î ñ+&É<äT.

m+<äTø£+fÒ n~ düe÷»+˝Àì X≈£îÔ\ #·s¡ . Á|ü‹#·s¡ \≈£î

nqT>∑TD+>± #Ó ’‘ ·q´s¡V æ≤‘ ·+>± ø=qkÕ>∑T‘·T+~.

düe÷»+˝Àì eTqTwüß\T ¬s+&ÉT s¡ø±\T>± ñ+≤s¡T.

#·]Á‘· À eT÷>∑Je⁄\T>± $T– Òyês¡T, #·]Á‘· düèwæºø£s¡Ô\T.

#·]Á‘· ìsêàD+˝À bÕÁ‘· b˛wæ+# eTìwæ ‘·q Jeq kÕ|òü\´+

~X¯>± |ü⁄s√>∑$TkÕÔ&ÉT. Ä$<Ûä+>± #·÷ùdÔ Jeq kÕ|òü\´

e÷s¡Z+˝À eT]+‘·>± eTT+<äT≈£î yÓfi¢&ÉeTH düŒwüºyÓTÆq \ø£å +

e÷qe #·]Á‘· À ø£ì|ædüTÔ+~.

‘êqT Ä<äs¡Ù+>± uÛ≤$+#˚ $\Te\qT+∫

Á>∑Væ≤+∫q dü+ø£\Œ+‘√ eTìwæ eTT+<äT≈£î kÕ>∑T‘ê&ÉT. eTìwæ

$\Te\qT düèwæº+∫ ‘·q dü+düÿè‹‘√ uÛÑÁ<ä|üs¡∫ ˇø£ ‘·s¡+

qT+∫ eTs√ ‘·sêìøÏ n+~kÕÔ&ÉT. Á|ü»\ Jeq ‘·‘êÔ«ìï

nqTdü]+∫ $\Te\T @s¡Œ&É‘êsTT. Ä ‘·‘·Ô«+ dü+|üPs¡í

22

e÷qe⁄DÏí <ä]Ù+#˚+‘· düeTÁ>∑yÓTÆ‘˚ ‘·|üŒ, n‘·ìøÏ dü¬s’q

$\Te\qT sTTe«˝Ò<äT, Ä $\Te\qT+∫ yÓ\Te&˚

dü+ø£\Œ+ n‘·ì J$‘êìï n‘·T´qï‘· kÕ|òü\´+yÓ’|ü⁄

q&É|ü˝Ò<äT. düeTÁ>∑yÓTÆq e÷qe‘·‘·Ô«+ eTìwæì dü+|üPs¡í

<äèwæº‘√ <ä]Ù+#ê*. n‘·ì e´øÏÔ‘·«+˝Àì nìï ø√D≤\qT

|ü]>∑DÏ+#ê*. eTìwæì n‘·ì ˝À‘Ó’q dü«uÛ≤yêìï |üP]Ô>±

n<Û ä´j·Tq+ #˚ùd ÔH ˚ ì»yÓT Æq e÷qe $\Te\T

yÓ\Te&É‘êsTT. u≤Vü≤´yÓTÆq Á|üø£è‹qT+∫, uÛÖ‹ø£ |ü<ës¡ú+

qT+∫ yÓ\Te&˚ $\Te\T e÷qe Jeq Á|üe÷D+˝À

düVü≤»yÓTÆq kÕ|òü ≤´ìøÏ Á‘√e#·÷ù| Jeq $\Te\T ø±e⁄.

ª‘ê‹Ô«ø£ H˚|ü<∏ä´+˝Òì Hê>∑]ø£‘· $Á>∑Vü≤+˝Òì

Ä\j·T+ ≤+Ï~µ nHêïs¡T ôV≤¬>˝À. eTìwæ ‘·q ndæÔ‘ê«ìøÏ

dü+ã+~Û+∫q düeTdü´\˝À eTTì– ø=≥Tº$T≤º&ÉT‘·÷,

uÛÖ‹ø£+>± ø±düÔ dæús¡‘·«+, uÛÑÁ<ä‘·ø√dü+ Á|üj·T‹ï+# dæú‹˝À

Ä˝À#·q\‘√≈£L&çq e÷qdæø£ kÕúsTT˝À |ü⁄s√>∑$T+# e´e~Û

∫ø£ÿ&É+˝Ò<äT. »>∑‘·TÔ dü«uÛ≤e+ @$TÏ? e÷qe⁄&ç

25

nXÊÁd”Ôj·TeT˙, e÷qe⁄DÏí j·T+Á‘·+>± e÷]Ã n‘·ì

kÂ+<äsê´˙ï, e´øÏÔ‘·« $\Te\qT Vü≤]+∫ y˚düTÔ+<äì

u≤$düTÔHêïs¡T. eTìwæì dü+|üPs¡í+>± <ä]Ù+#·˝Òì ‘·‘·Ô«

XÊÁdüÔeTT n‘·ì e´øÏÔ‘·«+˝Àì nìï ø√D≤\qT düŒè•+#·

˝Ò<äT. düTBs¡Èø±\+ <ëìï nqTdü]+∫ J$+∫q≥¢sTT‘˚

eTìwæøÏ eTVü≤‘·Ôs¡ kÕ|òü\´+ nH \ø£å + #C≤]b˛‘·T+~.

neø±XÊ\qT ø√˝ÀŒ‘ê&ÉT. m<äT>∑T<ä\ Ä–b˛sTT

eTs¡T>∑TE®>± e÷s¡T‘ê&ÉT. á dü+<äs¡“¤+>± <ÛëeTdt Vü≤>¥®©

n_ÛÁbÕj·T+ >∑eTHês¡Ω+. ªª‘·‘·Ô«$#ês¡|ü⁄ |ü]<ÛäT\qT

$düà]+#˚ yÓ’C≤„ìø£ XÊÁdüÔy˚‘·Ô dü÷Á‘ê\T, dü+»„\TnH˚

uÛÖ‹ø£‘·˝À eTTì–b˛sTT >∑DÏ‘· düeTdü´\qT kÕ~Û+#˚

Áø£eT+˝À ñ|üjÓ÷–+# ªˇµ, ªKµ\qT yêdüÔyê\T>± uÛ≤$+#

>∑DÏ‘· XÊÁdüÔy‘·Ô‘√ düe÷q+ ne⁄‘ê&ÉT. nsTT‘ á b˛*ø£‘√

>∑DÏ‘· XÊÁdüÔy˚‘·Ô bıs¡bÕ≥Te\¢ Ä#·s¡D˝À Á|üe÷<ä+

Òø£b˛sTTHê Áø£eTã<ä∆+>± uÛÖ‹ø£‘·qT nqTdü]+∫q <√wü+

e\¢ e÷qe Jeq X≈£îÔ\T, kÂ+<äs¡ + ≈£î+≥T|ü&É‘êsTT.

26

πøe\+ uÛÖ‹ø£yÓTÆq Ç+Á~j·T dü+‘·èù|Ô \ø£å +>±

|ü<ës¡ú+˝À $\Te\T yÓ<äø£&É+ dü]ø±<äT. e÷qe Jeq

$\Te\ ÁX‚DÏ À n$ #ê˝≤ ~>∑Teq ñHêïsTT. e÷qe

e´øÏÔ‘ê«ìøÏ ô|≈£îÿbÕs¡Ù«\T ñHêïsTT. ø=ìï ô|’øÏ ø£ì|æ+#$,

ø=ìï n+‘·s¡Z‘·yÓTÆq$. e÷qe |ü]D≤eTÁø£e÷ìï >∑T]+∫

Ä<ÛäTìø£ JeXÊÁdüÔ+ m˝≤ $e]düTÔ+<√ ‘Ó*dæ+<˚ø£<ë!

n+‘>±ø£ e÷qe eTH√<Ûäsêàìï À‘·T>± n<Ûä j·Tq+ #dæq

Ä<ÛäTìø£ eTqdüÔ‘·«XÊÁdüÔ+ e÷qe e´øÏÔ‘·«+˝Àì z ø=‘·Ô

bÕsêÙ«ìï >∑T]Ô+∫+~. <ëìï e÷qe <äèø£Œ<ä+‘√ ªÄ<ÛäTìø£

bÕs¡Ù«+µ nì e÷Á‘·y˚T ù|s=ÿq>∑*–+~. Ç~ ì»yÓTÆq

e÷qe dü«uÛ≤e|ü⁄kÕs¡+. e÷qe dü«uÛ≤e|ü⁄ ˝À‘·T˝À¢øÏ á

kÕs ¡+qT+#˚ e÷qe J$‘·| ü ⁄ ñqï‘· $\Te\T

ñ<ä“¤$kÕÔsTT. n$ n‘·ì ñqï‘· neø±XÊ\≈£î dü+πø‘ê\‘√

eTVü≤‘·Ôs¡ Jeq kÕ|òü ≤´ìï n+~kÕÔsTT.

Ä<Ûë´‹àø£ ‘·‘· Ô«+ uÛÖ‹ø£‘·qT ìs¡dæ+#·<äT,

<«wæ+#·<äT. ‹s¡düÿ]+#·<äT. ‘·q Ä‘·àXøÏÔ‘√ yT<ÛädüT‡‘√ XÊÁdüÔ,

27

kÕ+πø‹ø£ $C≤„Hê\qT ñ|üø £s ¡D≤\T>± #˚düT≈ £îì

uÛÖ‹ø£‘·MT<ä ìj·T+Á‘·D kÕ~Û+#·eTì n~ e÷qe⁄ì

ø√s¡T‘·T+~. |ü]D‹#Ó+<äì uÛÖ‹ø£yê<ä+ eTìwæ Á|ü>∑‹ì

|ü<ës¡∆|ü⁄<ë«s¡+e<ä› Ä|æ <ëìøÏ <ëdüT&ÉT>± e÷s¡TÃ≈£î+≥T+~.

ø±ãÏº <ëìøÏ ã* ø±e<ä›ì Ä<Ûë´‹àø£‘·‘·Ô«+ ôV≤#·Ã]düTÔ+~.

nedüs¡yÓTÆqyTs¡≈£î eTìwæ uÛÖ‹ø£yÓTÆq Ç+Á~j·T dü+‘·è|æÔì

bı+<ë*. ø±ì <ëì Äø£s¡¸D˝À|ü&ç eT‘ÓÔøÏÿ ÄVüQ‹

ø±≈£L&É<äT. uÛÖ‹ø£‘· ÁbÕ‹|ü~ø£>± eTìwæ ñqï‘· e÷qdæø£

dü+kÕÿsê\qT s¡÷bı+~+#·T≈£îì, ‘·q X¯≈£îÔ\qT e´ø£Ô+

#˚j·T>∑\ |üPs¡í e÷qe⁄&ÉT>± e÷] Áø£y˚TD eTVü≤‘·Ôs¡

kÕ|òü\´+ kÕ~Û+#ê*.

e÷qe dü«uÛ≤eyÓT Æq Ä<Ûë´‹àø£kÕs¡+qT+∫

$\Te\T yÓ\Te&É‘êsTT. n$ kÕe÷õø£ dü+ã+<Ûë\‘√

eTìwæì HÓ’‹ø£+>± <äè&ÛÉ‘·s¡+#dæ Ä+‘·s¡+–ø£ Jeq+˝À

C≤„q kÕ<Û äq≈£î ‘√&ÉŒ&É‘êsTT. e÷qe dü«uÛ≤e+˝À

sTT$T&çe⁄qï Ä<Ûë´‹àø £ kÕsêìï ô|+bı+~+#·T

28

≈£îqï≥¢sTT‘, n~ Ç‘·s¡T\|ü≥¢ HÓ’‹ø£ $\Te\T, kÕe÷õø£

uÛ≤eq, ìkÕ«s¡∆ãT~∆, ‘ê´>∑o\‘·, ùdyêìs¡‹ n+~düTÔ+~.

Ä$<Ûä+>± >ös¡e+, eTqôd’ús¡ +, n+<ä]ì ø£\T|ü⁄ø=ìb˛jT

Áù|eT e+Ï kÕe÷õø£ düT>∑TD≤ Ò n\+ø±sê\T>± eTìwæ

XÀ_ÛkÕÔ&ÉT. uÛÖ‹ø£yê<äy˚T Á|ü<Ûëq+>± J$+#˚ eTìwæ

Hê´j·÷Hê´j·÷\ Á|üy ˚Tj·T+ ˝Ò≈ £î+&Ü Ç‘·s ¡T\

Á|üjÓ÷»Hê\≈£î e´‹πsø£yÓT ÆHê, πøe\+ ‘·q kÕ«s¡ ú

Á|üjÓ÷»q+ø√düyT nìï$<Ûë˝≤ b˛sê&ÉT‘ê&ÉT. düe÷»+˝À

n|ü]$T‘· dü+K´˝À sTT˝≤+Ï eTqTwüß\Tqï≥¢sTT‘ nìï

kÕe÷õø£ s¡T>∑à‘·\≈£î yêfi‚¢ ø±s¡D+ ne⁄‘ês¡T. á <√s¡DÏì

ìs√~Ûdü÷Ô, eTqTwüß\T n~Ûø£dü+K´˝À ‘·eT e´øÏÔ‘·«+˝Àì

Ä<Ûë´‹àø£ bÕsêÙ«ìï ô|+∫b˛wæ+#·T≈£îì J$‘·|ü⁄ ñqï‘·

$\Te\qT Áb˛~#˚d æ , ñ‘· ÔeT bÂs ¡\ø £ åD≤\qT

n\es¡#·Tø√e&É+˝ÀH˚ e÷qe nuÛÑT´<äj·T+|ü≥¢ ÄX¯

ø £ì| æd üT Ôqï~. n+<äT# ˚‘ ·H ˚ kÕ«$T $y˚ø±q+<ä

ªª‘·øÏÿqyê≥ìï+Ïø£+f… eTT+<äT Ä<Ûë´‹àø£ Ä<äsêÙ\‘√

29

<XÊìï eTT+∫ yj·T+&ç ªªnì |æ\T|ü⁄ì#êÃs¡Tµµ MTs¡T uÛÖ‹ø£

|ü<ës¡∆+ ø±<äT, MTs¡T XØsê\T ø±<äT, |ü<ës¡∆+ MT <ëdæ,

MTs¡T |ü<ësê∆ìøÏ <ëdüT\T ø±s¡T nì eTq≈£î >∑Ts¡TÔ #XÊs¡T.

‘·‘·Ô«y‘·Ô, XÊÁdüÔy‘·Ô≈£L&Ü nsTTq u…Á≤+&és¡ôd Ÿ

#dæq á ôV≤#·Ã]ø£qT >∑eTì<ë›+. ªªˇø£yfi MTs¡T j·÷+Á‹ø£+

ø±e#·TÃH˚yÓ÷>±ì, $\Te\Te÷Á‘·+ø±e⁄. á n+X¯+

@sê»˙‹ XÊÁdüÔy‘·Ô≈£L&Ü $düà]+#·sêì~µµ.

Ä<ÛäTìø£ JeXÊÁdüÔy‘·Ô düsY p*j·Tdt Vü≤>¥®© sTT˝≤

nHêïs¡T. ªªe÷qe nuÛÑT´<äj·T kÕ<ÛäHêÁø£eT+˝À n‘·qT

Ä‘·à| ü]D≤e÷ìø° , Á| ü> ∑‹ø ° ø £w ü ºqcÕ º\T, V ü‰ì

ø£*–+#·e#·TÃHyÓ÷>±ì, eTìwæ ÀH, eTìwæ<ë«sê e÷Á‘·yT

‘·<äT|ü] eTVü‰uÛÑT´<äj·T+ kÕ<Ûä eTe⁄‘·T+~µµ.

***

30

$XÊK|ü≥ï+ $yø±q+<ä j·TTe eTVü‰eT+&É*

ÄX¯j·T+•

ˇø£ <XeTT˝Àì eTqTwüß´\T eT+∫yês¡sTT >=|üŒyê¬s’‘H Ä <XeTT

eT+∫~ >=|üŒ~ ø±>∑\<äT. n+‘>±ì bÕs¡¢yÓT+≥T #ùd #·≥ºeTT\

e\q ø±<äT.

•• eTqTwüß´\T, eTqTwüß´\T Mπs nedüs¡eTsTT ñHêïs¡T. $T–*q<ä+‘·j·TT

dæ<ä∆eTT>± düeT≈£Ls¡ ø£\<äT. ø±ì ã\eTsTTq, ñ‘ê‡Vü≤e+‘·T …’q,

XøÏÔe+‘·T …’q, JeXøÏÔ‘√ ñÏº|ü&ÉT#·T+&Ó&ç, $XÊ«dü|üs¡T …’q j·TTe≈£î\T,

n‘· +‘· ìC≤sTTr|üs¡T …’q yês¡T ø±e\dæ j·TTHêïs¡T. nÏºyês¡T ˇø£ÿ

e+<ä eT+~ \_Û+∫q #ê\TqT. á j·÷eÁ‘·Œ|ü+#·eTTqT >=|üŒ

e÷s¡TŒ #Ó+<ä>∑\<äT.

•• ì»yÓTÆq eTqTwüß´˝Ò >∑qTø£ ñqï#√ á <˚X¯eTT qT+∫ ø£s¡Te⁄

ø±≥ø£eTT\qT bÕs¡Á<√\T≥≈£î m+‘·ø±\eTT |ü≥TºqT?

• eTqTwüß´&ÉT ìj·TeTeTT\qT ‘·j·÷s¡T #j·TTHê? Òø£ ìj·TeTeTT Ò

eTqTwüß´\qT ‘·j·÷s¡T #j·TTHê? yÓTT<ä eTqTwüß´ì>± e÷s¡TeTT.

nìï $wüj·TeTT\T <ëìì nqTdü]+#·TqT.

•• Á|üuÛÑT‘·«eTT eTq≈£î ø±e\dæq$ nìïj·TT Ç∫Ãq< nqTø=+<äeTT, Ä

Ç∫Ãq yêÏì düÁø£eTeTT>± $ìjÓ÷–+# eTqTwüß´ Ò]? ø±e⁄q eTT+<äT

eTqTwüß´\qT ‘·j·÷s¡T#j·TTeTT.

•• eTq ÄX¯\ìïj·TT me]MT<Ó’‘˚ ñqïy√ n˝≤+Ï j·TTe≈£î\ eT<Ûä

|üì#j·TT≥ ñ‘·ÔeTeTT.

31

•• ◊. #sTT (nq>± eTìwæ$ ø£eTTà. eTqTwüß´\qT ‘·j·÷s¡T #j·TTeTT)

Ç< eTq ìHê<äeT>∑T >±ø£.

• Ç$ eT]j·TT Ç˝≤+Ï kÕ«$T $yø±q+<äTì uÛ≤eeTT\‘√ eTVü‰eT+&É*

qe+ãs¡T 6, 1988 qT+∫ $XÊK|ü≥ïeTT˝À ªªnœ\uÛ≤s¡‘· $yø±q+<ä

j·TTe eTVü‰eT+&É*µµ (ø√\ø£‘ê) n&ÉT>∑TC≤&É\˝À q&ÉT|üã&ÉT#·Tqï~.

\ø£å eTT\T eT]j·TT ñ<›X´eTT\T

•• @ø£ ø±\eTT˝À eTìwæ>± e÷s¡T‘·÷ eTqTwüß´\qT ‘·j·÷s¡T#dü÷Ô ñ+&ÉT≥.

• j·TTe≈£î\˝À Ä‘·à•ø£åD, kÕe÷õø£ $<Ûj·T‘·, ø£\dæø£≥Tº>± |üì#j·TT≥,

eT]j·TT nìï+ÏøÏ $T+∫ ÁX<ä∆qT (nq>± Ä‘·à $XÊ«düeTT - ‘·q

MT<ä ‘·q≈£î qeTàø£eTT) ø£*Z+#·T≥.

•• uÛ≤s¡rj·T dü+düÿè‹˝Àì nq+‘·yÓTÆq J$‘· eT÷\´eTT\qT, kÕ«$T

$yø±q+<ä ìπs∆•+∫q o\ Á|ü<Ûëq, e÷qe ìsêàD ÄXj·TeTT\‘√

j·TTe≈£î\qT ñ‘Ô»|üs¡∫, C≤rj·T ìsêàD ø±s¡ Áø£eTeTT˝À ìkÕ«s¡∆,

ìsê&É+ãs¡ ùdyêXøÏÔ‘√, $X«e÷qe ø£fi≤´D ø±+ø£å‘√ yês¡T |üì

#˚j·TT≥¬ø’ eT]j·TT düeTÁ>∑ e÷qe düe÷» ø£\Œq≈£î yê]ì

düT•≈£åî‘·T\qT CÒj·TT≥jT.

•• Je‘·eT+fÒ dü]jÓÆTq ne>±Vü≤q eT]j·TT J$‘· \ø£å eTT\qT

@s¡Œs¡∫ Ä‘êà_Ûeè~∆øÏ nedüs¡yÓT Æq Ä#·s¡D $<ÛëHê\qT

n+~+#·T≥.

32

ø±s¡´Áø£eTeTT\T

1) $y˚ø±q+<ä düº&û dü]ÿ Ÿ‡ : j·TTe≈£î\≈£î $yø±q+<äTì >∑÷]Ã n<Ûä j·Tq ‘·s¡>∑‘·T\T

2) $y˚ø£ yêVæ≤ì : u≤\\≈£î o\ ìsêàD eT]j·TT e´øÏÔ‘·« $ø±dü ‘·s¡>∑‘·T\T

3) $yø±q+<ä ãTøkÕº Ÿ : l sêeTø£èwüí $yø±q+<ä y<ë+‘· kÕs¡dü«‘·eTT $Áø£sTT+#·T≥.

4) kÕ«$T $y˚ø±q+<ä dæŒ]Ÿ Ä|òt dü¬ø‡dt : ù|<ä $<ë´s¡Tú\≈£î ñ∫‘· •ø£åD≤ ‘·s¡>∑‘·T\T

ìs¡«Væ≤+#·T≥.

5) $y˚ø±q+<ä Á>∑+<∏ë\j·T+ : $y˚ø±q+<ä kÕVæ≤‘· +, u≤\\ kÕVæ≤‘· +, e´øÏÔ‘·«

$ø±dü Á>∑+<∏äeTT\T \_Û+#·TqT.

Ç‘·s¡ ø±s¡ Áø£eTeTT\T : s¡ø£Ô<ëq, yÓ’<ä •_s¡eTT\T ìs¡«Væ≤+#·T≥,

C≤rj·T j·TTe»q ~H√‘·‡e (kÕ«$T $yø±q+<ä »j·T+‹, »qe] 12)

ìs¡«Vü≤D, eTVü‰eT+&É* ‘Ó\T>∑T Á>∑+<∏äeTT\ Á|ü#·Ts¡D, $yø±q+<ä m–®_wüHé

ìs¡«Vü≤D. j·TTe»q •ø£åD≤ •_s¡eTT\ ìs¡«Vü≤D.

j·TTe‘·≈£î $qï|üeTT

me]ø£sTT‘˚ kÕ«$T $y˚ø±q+<äTì Hêj·Tø£‘·«eTTô|’

qeTàø£eTTqï<√, e÷qe C≤‹øÏ n‘·ì∫Ãq n»sêeTs¡ dü+<XeTTô|’

qeTàø£eTTqï<√ n˝≤+Ï Ä˝À∫+#·>∑\ j·TTe‘· eTVü‰eT+&É*˝À #]

e÷qe ìsêàD, o\ ìsêàD ñ<ä eTeTT <ë«sê q÷‘·q J$‘êìï

ÁbÕs¡+_Û+|üe\dæq~>± $qï$+#·Tø=+≥THêï+.

(ø=+‘·eT+~ j·TTe≈£î\T ø±s¡ s¡+>∑eTT˝ÀìøÏ ~– Ä‘êàs¡ŒD

>±$+#·T≈£îHêïs¡T. yês¡T #ê˝≤ ‘·≈£îÿeeT+~. eTq≈£î n˝≤+Ï yês¡T

y\ ø=\~ nedüs¡eTT. yês¡T ‘·|üŒ≈£î+&Ü ekÕÔs¡T-kÕ«$T $yø±q+<ä)

$XÊK|ü≥ï+ $yø±q+<ä j·TTe eTVü‰eT+&É*

ùdyêø±s¡ Áø£e÷\T : düº&ûdü]ÿ Ÿ‡ (m.j·TT. Ç+»˙]+>¥ ø±´+|üdt,

>∑÷sêÿ …’Hé, mHé.m.&ç., eTTs¡∞q>∑sY Á|üXÊ+‹ bÕsYÿ, n&É$es¡+

>∑Ts¡T≈£î\ bÕsƒ¡XÊ\, ÄHé˝…’Hé˝À Skype <ë«sê ìs¡«Vü≤D),

u≤\u≤*ø£\≈£î $yø£yêVæ≤ì (u≤\$Vü‰sY) ìs¡«Vü≤D, j·TTe»q

•ø£åD≤ •_sê\T, s¡ø£Ô<ëq •_sê\T, esYÿcÕ|ü⁄\T, o\ìsêàD

Á>∑+<∏ë\ Á|ü#·Ts¡D, $y˚ø±q+<äTì bò˛À m–®_wüHé ìs¡«Vü≤D

yÓTT<ä\>∑Tq$.

eTVü‰eT+&É* ‘Ó\T>∑T Á|ü#·Ts¡D\T : • eTVü‰eT+&É* \ø£å eTT

eT]j·TT ø±s¡ Áø£eTeTT\T • uÛ≤s¡rj·T j·TTe‘· - $yø±q+<äT&ÉT

• C≤rj·T düyÓTÆø£ ‘· ` kÕ«$T $yø±q+<ä • $<ë´]ú Àø±ìøÏ

#·Tø±ÿì • o\ìsêàD $<ÛëqeTT • e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘· m+<äT≈£î

m˝≤? • ‘ê´>∑eTT `ùde • kÕ«$T $yø±q+<äTì e÷s¡ZeTT˝À

düeTdü \ |ü]cÕÿs¡+ • eTVü‰eT+&É* uÛ≤eeTT eT]j·TT |ü<ä∆‹

• eTq yês¡dü‘·« yês¡<ÛäT\T • MTs¡T Hêj·T≈£î\T ø±<ä\#·T

≈£îHêïsê! • j·TTe‘·s¡+ düeTdü `<ëì |ü]cÕÿs¡+

$y˚ø£ uÛ≤s¡‹ : nœ\uÛ≤s¡‘· $yø±q+<ä j·TTe eTVü‰eT+&É*,

Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ $uÛ≤>∑+ ‘·s¡|ü⁄q $yø£uÛ≤s¡‹ nqT Á‘Ó’e÷dæø£ |üÁ‹ø£

VVYM yê]# Á|ü#·T]+#·ã|ü&ÉT#·Tqï~.

eTVü‰eT+&É* Á|ü<ÛëH√<›X´eTTuÛ≤s ¡rj·T d ü+d üÿè‹˝Àì nq+‘·y ÓT Æq J$‘·

eT÷\´eTT\qT, kÕ«$T $yø±q+<ä ìπsú•+∫q o\ Á|ü<Ûëq, e÷qe

ìsêàD ÄXj·TeTT\‘√ j·TTe≈£î\qT ñ‘Ô»|üs¡∫ C≤rj·T ìsêàD

ø±s¡ Áø£eTeTT˝À ìkÕ«s¡ú, ìsê&É+ãs¡ ùdyê XøÏÔ‘√, $X«e÷qe ø£fi≤´D

ø±+ø£å‘√ yês¡T |üì#˚j·TT≥≈£î eT]j·TT düeTÁ>∑ e÷qe düe÷»

ø£\Œq≈£î yê]ì düT•øÏå‘·T\ CÒj·TT≥jT. á dü+düú ø±s¡ πøåÁ‘·eTT

Äùd‘·T Væ≤eTe‘Y |üs¡ +‘· uÛ≤s¡‘·<XeTT.

Solving Problems-The Vivekananda Way (Telugu)First Published Nov, 2008 (2000 Copies)

1st Reprint Nov, 2013 (1000 Copies)

Price : Rs. 5.00Solving Problems - The Vivekananda Way (Telugu) ISBN : 978-81-86974-58-1

Published by Sri N. Lakshmi Narayana (President,

Visakhapatnam Vivekananda Yuva Mahamandal) on behalf

of Akhil Bharat Vivekananda Yuva Mandamandal, Bhuban

bhavan, Balaram Dharma Sopan (P.O.), Khardaha, North

24 Parganas, West Bengal - 700 116. Ph: 033-23506898,

23524714. www.abvym.org e-mail: [email protected]

Printed at Sathyam Offset Imprints, # 49-28-5,

Madhuranagar, Visakhapatnam. Ph. 2735878

Sath

yam

984

999

653

8

Samasyala Parishkaram

Self Improvement

Transcript of Samasyala Parishkaram