Risico- en Crisisbarometer · Aanpak: twee basismetingen per jaar (juni en november) waarin via...

0

Rapport

Risico- en Crisisbarometer Basismeting juni 2013 Voor: NCTV Door: Ipsos Datum: 25 juni 2013 Project: 13027217

1

Samenvatting 2

Inleiding 4

Resultaten: de zorgen van Nederland 6

Resultaten: het gevoel van veiligheid 9

Resultaten: vertrouwen in de overheid 14

Resultaten: informatiebehoefte bij ramp 18

Verschillen in achtergrondkenmerken 25

Bijlagen 28

Inhoudsopgave

In opdracht van NCTV. Ipsos Nederland Koningin Wilhelminaplein 2-4 1062 HK Amsterdam 020-6070707 www.ipsos-nederland.nl © Ipsos BV.

http://www.ipsos-nederland.nl/



Samenvatting

3

Samenvatting

De zorgen van Nederland

Nederlanders maken zich nog steeds het meeste zorgen om de economische-/eurocrisis. Men lijkt zich bovendien meer zorgen te maken over de werkloosheid, de bezuinigingen en de woningmarkt. Naast de economische crisis, maakt men zich ook zorgen over cyberaanvallen. Daarnaast lijkt het erop dat men wat banger is geworden voor een terroristische aanslag.

Het gevoel van veiligheid

Het gevoel van veiligheid is gelijk gebleven, een minderheid maakt zich zorgen over de eigen veiligheid en die van het gezin. Toch schat men de kans zelf betrokken te raken bij een ramp minder klein in dan een half jaar geleden. Een kleine doch stabiele minderheid voelt zich niet veilig op drukke evenementen. Daarnaast voelen Nederlanders zich niet altijd veilig in een vliegtuig, treinstation en het OV.

Vertrouwen in de overheid

Een derde van de Nederlandse bevolking heeft vertrouwen in de overheid en denkt dat Nederland goed voorbereid is op een grote ramp. Men lijkt hier echter kritischer over te zijn dan voorheen. Ook het vertrouwen in de informatievoorziening van de overheid bij rampen lijkt te zijn gedaald. Het afnemen van het vertrouwen kan samenhangen met de wisseling van onderzoeksmethode*.

Informatiebehoefte bij een ramp

Twee op de tien Nederlanders hebben onlangs iets meegekregen over wat te doen bij een ramp, dit is minder dan een half jaar geleden. De informatie hebben ze vooral via TV en radio tot zich genomen. Als er een ramp zou plaatsvinden, gaan er nu meer mensen zelf op zoek naar informatie dan voorheen het geval was. Ze doen dit vooral op het internet, maar ook TV en radio worden geraadpleegd. Nederland heeft het meeste vertrouwen in radio, TV en nieuwssites als informatiebron bij een ramp.

* Zie pagina 5 voor meer uitleg over de wisseling van onderzoeksmethode

Inleiding

5

Inleiding

Aanleiding en doelstelling

Tijdig inzicht verkrijgen in de beleving van burgers tijdens (dreigende) crises. Dit inzicht wordt als input gebruikt voor de woordvoering over risico’s en crises en de te ontwikkelen communicatiestrategieën daaromtrent.

Met deze basismeting achterhalen we wat in het algemeen de risico-, crisis- en angstbeleving van Nederlanders is

Methode

Doelgroep: Nederlanders van 15 jaar en ouder

Aanpak: twee basismetingen per jaar (juni en november) waarin via online interviews naar de beleving van burgers in ‘’gewone tijden’’ wordt gevraagd. Ten tijden van een ramp of crisis kan onmiddellijk een ad hoc spoedmeting worden opgezet die inzicht biedt in de beleving van Nederlanders op dat moment.

De resultaten van de basismetingen dienen als vergelijkingsmateriaal voor de spoedmetingen

Vanaf juni 2013 vindt de datacollectie van de basismetingen via online interviews plaats. Voorheen is de datacollectie via telefonische interviews uitgevoerd. Het is mogelijk dat deze wisseling van methode kan leiden tot andere uitkomsten. Bij online onderzoek zijn mensen bijvoorbeeld vrijer / minder sociaal wenselijk in hun antwoorden dan bij telefonisch onderzoek. Dit zie je met name terug bij vragen die gaan over vertrouwen.

Vragenlijst

De volgende onderwerpen zijn aan de orde gekomen:

Onderwerpen van zorg

Kennis, houding en gedrag genoemde zorgen

(Vertrouwen in) informatievoorziening ten tijden van crises

Resultaten

De zorgen van Nederland

7

Nog steeds de meeste zorgen om economische-/eurocrisis, ook meer zorgen over werkloosheid, bezuinigingen en woningmarkt

Wanneer u denkt aan zaken en gebeurtenissen die op dit moment spelen in Nederland of kunnen gaan spelen in Nederland, waarover maakt u zich dan in meer of mindere mate persoonlijk zorgen? (spontane antwoorden)

21%

12%

6%

7%

3%

3%

19%

9%

13%

16%

14%

7%

8%

6%

34%

28%

20%

14%

11%

9%

economische-, financiële-, eurocrisis

werkloosheid/werkgelegenheid

gezondheidszorg

bezuinigingen

ontwikkeling huizenmarkt

regering/politiek

nergens om/geen zorgen

weet niet

Top-of-mind Overig spontaan Totaal

Juni ‘13 Nov ‘12 Juni ‘12 Nov ’11

economische-, financiële-, eurocrisis 34% 29% 37% 48%

werkloosheid/werkgelegenheid 28% 17% 13% 9%

gezondheidszorg 20% 18% 11% 11%

bezuinigingen 14% 7% 10% 6%

ontwikkeling huizenmarkt 11% 5% 3% 2%

regering/politiek 9% 14% 17% 6%

nergens om/geen zorgen/weet niet 28% 24% 21% 27%

Basis: alle Nederlanders van 15 jaar en ouder (n=830) Overige issues door minder dan 5% genoemd

= significant hoger of lager dan vorige periode (nov 2012), let op, methodeverschil sinds juni ’13 (online ipv telefonisch)

8

Men is vooral bang voor economische crisis en cyber aanvallen, de angst voor een terroristische aanslag lijkt te zijn gestegen

Juni ‘13

Nov ‘12

Juni ‘12

Nov ’11

Economische crisis 75% 76% 78% 79%

Cyber aanvallen 58% - - -

Terroristische aanslag 49% 38% 44% 43%

Ordeverstoring in grote menigte 47% 47% 45% 45%

Internationale crisis 45% 50% 49% 49%

Ziektegolf onder mensen 42% 42% 41% 43%

Ramp met gevaarlijke stoffen 41% 47% 43% 47%

Verkeersramp 36% 39% 40% 42%

Kernongeval 34% 31% 27% 31%

Uitval stroom, gas, water of telefoon 34% 31% 31% 31%

Extreme weersomstandigheden 33% 34% 33% 38%

Grote brand 31% 36% 37% 33%

Overstroming 30% 30% 26% 29%

Nu volgen een aantal gebeurtenissen, die als een ramp kunnen worden beschouwd. Kunt u bij iedere gebeurtenis aangeven in welke mate u hier bang voor bent dat de gebeurtenis in Nederland plaatsvindt?

Bottom-3 (heel bang; bang; beetje bang)

Basis: alle Nederlanders van 15 jaar en ouder (n=830)

= nieuw sinds juni 2013


Sinds maart 2013 is het DTN verhoogd van beperkt naar substantieel

Resultaten

Het gevoel van veiligheid

10

Net als een half jaar geleden, maakt een op de zeven Nederlanders zich zorgen over de eigen veiligheid en die van het gezin...

In welke mate maakt u zich momenteel zorgen over de veiligheid van u en uw gezin als gevolg van mogelijke gebeurtenissen of rampen in Nederland?

14%

13%

17%

14%

1%

3%

4%

4%

15%

16%

21%

19%

58%

56%

51%

54%

27%

28%

28%

27%

85%

84%

79%

81%

juni 2013

november 2012

juni 2012

november 2011

veel zorgen tamelijk veel zorgen niet zoveel zorgen geen zorgen

Basis: alle Nederlanders van 15 jaar en ouder (n=815), gepercenteerd op basis zonder ‘’weet niet’’ antwoorden

11

...maar schat men de kans om betrokken te raken bij een ramp minder klein in dan een half jaar geleden

In hoeverre denkt u dat u zelf of uw gezin de kans loopt om betrokken te raken bij een ramp?

33%

21%

21%

21%

2%

3%

4%

4%

24%

25%

36%

33%

33%

35%

28%

37%

36%

36%

2%

5%

6%

4%

66%

76%

74%

75%

juni 2013

november 2012

juni 2012

november 2011

zeer groot groot niet klein maar ook niet groot klein zeer klein afwezig

Basis: alle Nederlanders van 15 jaar en ouder (n=813), gepercenteerd op basis zonder ‘’weet niet’’ antwoorden = significant hoger of lager dan vorige periode (nov 2012), let op,

methodeverschil sinds juni ’13 (online ipv telefonisch)

34%

26%

12

Men voelt zich nog steeds het vaakst onveilig op drukke evenementen, gevolgd door een vliegtuig, treinstation en het OV

Kunt u per locatie aangeven hoe veilig u zich er voelt?

29%

12%

15%

14%

12%

10%

6%

2%

1%

6%

5%

2%

2%

1%

2%

35%

17%

17%

16%

13%

12%

6%

2%

1%

56%

64%

65%

66%

69%

65%

65%

51%

29%

9%

19%

18%

18%

18%

23%

29%

47%

70%

65%

83%

83%

84%

87%

88%

94%

98%

99%

Drukke evenementen

Vliegtuig

Treinstation

Openbaar vervoer

Straat/weg

Vliegveld

Openbare gebouwen

Werk/school

Thuis

helemaal niet veilig niet zo veilig tamelijk veilig heel veilig nov ‘12 juni ‘12 nov ‘11

26%

13%

12%

13%

8%

6%

2%

1%

1%

22%

12%

9%

8%

6%

5%

3%

2%

1%

25%

14%

11%

9%

8%

7%

3%

1%

1%

Juni ‘13


Helemaal niet / niet zo veilig:


De wisseling van onderzoeksmethode kan ten grondslag liggen aan de stijging van het onveilige gevoel over de hele linie

13

Een op de zes Nederlanders mijdt drukke evenementen vanwege een gevoel van onveiligheid

11%

7%

8%

7%

9%

5%

3%

8%

4%

4%

3%

3%

1%

16%

6%

5%

6%

4%

4%

2%

56%

64%

65%

66%

69%

65%

65%

9%

19%

18%

18%

18%

23%

29%

Drukke evenementen

Vliegtuig

Treinstation

Openbaar vervoer

Straat/weg

Vliegveld

Openbare gebouwen

nov ‘12 juni ‘12 nov ‘11

12%

4%

3%

4%

2%

1%

1%

10%

5%

4%

3%

2%

3%

1%

13%

7%

5%

5%

3%

4%

1%

U gaf aan zich op/in <locatie> niet (zo) veilig te voelen. Heeft dit gevoel ervoor gezorgd dat u minder op/in <locatie> aanwezig bent?

niet veilig en hierdoor

minder aanwezig

niet veilig, maar kwam al niet op de locatie (nvt)

niet veilig maar hierdoor niet minder aanwezig

tamelijk veilig heel veilig

Juni ‘13

Basis: alle Nederlanders van 15 jaar en ouder (n=830), gepercenteerd op basis zonder ‘’weet niet’’ antwoorden.De data aan de linkerkant van de grafiek, is gebaseerd op Nederlanders die zich helemaal niet of niet zo veilig voelen op de betreffende locatie, gepercenteerd op alle respondenten.

Niet veilig en hierdoor minder aanwezig:


Resultaten

Vertrouwen in de overheid

15

Ruim een derde van de Nederlanders heeft vertrouwen in de overheid, dit vertrouwen lijkt wel te zijn gedaald

Hoeveel vertrouwen heeft u in het algemeen in de overheid, dus los gezien van rampenbestrijding?

49%

36%

39%

36%

13%

11%

10%

7%

47%

49%

43%

37%

49%

47%

54%

1%

4%

4%

4%

38%

53%

51%

57%

juni 2013

november 2012

juni 2012

november 2011


helemaal geen vertrouwen niet zo veel vertrouwen tamelijk veel vertrouwen heel veel vertrouwen

62%



16

Een derde denkt dat Nederland niet goed is voorbereid op een grote ramp, men lijkt hier kritischer over te zijn dan voorheen

31%

17%

14%

15%

4%

4%

3%

4%

21%

17%

19%

48%

51%

55%

51%

15%

23%

25%

26%

2%

5%

3%

3%

65%

79%

83%

81%

juni 2013

november 2012

juni 2012

november 2011

In hoeverre denkt u dat Nederland in het algemeen voorbereid is op een grote ramp?

helemaal niet voorbereid niet echt voorbereid redelijk voorbereid goed voorbereid heel goed voorbereid


35%



17

Ook het vertrouwen in de informatievoorziening van de overheid lijkt te zijn gedaald, zes op de tien heeft weinig vertrouwen

Hoeveel vertrouwen heeft u in het algemeen in de informatievoorziening door de overheid bij een grote ramp?

51%

34%

32%

33%

7%

5%

7%

5%

39%

39%

39%

40%

56%

55%

56%

2%

5%

6%

5%

42%

61%

61%

61%

juni 2013

november 2012

juni 2012

november 2011


58%


Top 3 redenen geen/weinig vertrouwen: onduidelijke informatie jun’13: 15% nov’12: 14% jun’12: 15% nov’11: 12% Informatie was te laat jun’13: 13% nov’12: 18% jun’12: 13% nov’11: 17% Achterhouden informatie jun’13: 12% nov’12: 21% jun’12: 28% nov’11: 23%



Resultaten

Informatiebehoefte bij een ramp

19

Twee op de tien Nederlanders heeft onlangs iets meegekregen over wat te doen bij een ramp, dit is minder dan een half jaar geleden

78%

54%

68%

60%

22%

44%

32%

38%

juni 2013

november 2012

juni 2012

november 2011

nee ja

Heeft u onlangs iets gezien, gehoord of gelezen over wat te doen bij een mogelijk grote ramp?

Basis: alle Nederlanders van 15 jaar en ouder (n=729), gepercenteerd op basis zonder ‘’weet niet’’ antwoorden = significant hoger of lager dan vorige periode (nov 2012), let op, methodeverschil sinds juni ’13 (online ipv telefonisch)

20

Wanneer men iets heeft gezien/gehoord, is dit voornamelijk via TV en radio geweest

10% 7% 5% 3% 4% 6% 4%

78%

23%

15%

8% 7% 5%

54%

15% 9% 7% 6%

3%

68%

21%

13% 9%

5% 3%

60%

Televisie Radio Krant Folder Internet (algemeen)

Media (algemeen)

Gemeente (algemeen)

Niets gezien, gehoord of

gelezen

juni 2013 november 2012 juni 2012 november 2011

Op welke wijze heeft u over wat te doen bij rampen iets gezien, gehoord of gelezen?


21

Nederlanders gaan nu vaker zelf op zoek naar informatie als er een ramp plaatsvindt dan in voorgaande jaren...

75%

75%

70%

68%

17%

12%

14%

13%

5%

13%

15%

16%

3%

1%

2%

3%

juni 2013

november 2012

juni 2012

november 2011

ik ga dan zeker zelf op zoek naar informatie

ik ga dan misschien zelf op zoek naar informatie

ik ga dan niet zelf op zoek naar informatie, maar wacht af op de informatie die mij wordt aangeboden

weet niet

Stel er vindt een grote ramp plaats in Nederland die mogelijk voor u ook gevolgen heeft. In hoeverre gaat u dan zelf op zoek naar informatie over deze ramp?

Basis: alle Nederlanders van 15 jaar en ouder (n=830) = significant hoger of lager dan vorige periode (nov 2012), let op, methodeverschil sinds juni ’13 (online ipv telefonisch)

22

...en doet dit vooral op het internet, maar ook de televisie en radio worden geraadpleegd

66

%

50

%

37

%

34

%

29

%

24

%

11

%

5%

75

%

52

%

43

%

9%

12

%

14

%

69

%

50

%

40

%

8%

12

%

16

%

72

%

50

%

36

%

8%

11

% 1

8%

juni 2013

november 2012

juni 2012

november 2011

Als u zelf op zoek gaat naar informatie over deze ramp, op welke manier, of via welk kanaal zoekt u dan naar informatie?


85

%

23

Specifiek gekeken naar internet, wordt Nu.nl het meest gebruikt om informatie over rampen te zoeken, gevolgd door websites van een krant en de gemeente

45

%

35

%

30

%

22

%

16

%

15

%

13

%

10

%

5%

13

%

14

%

16

%

16

%

12

% 1

8%

juni 2013 november 2012 juni 2012 november 2011

Welke websites zou u dan bezoeken als u op zoek gaat naar informatie over deze ramp?


24

Nederland heeft het meeste vertrouwen in radio, TV en nieuwssites als informatiebron bij een ramp

Hoeveel vertrouwen heeft u in de volgende informatiebronnen tijdens een (mogelijke grote) ramp?

7%

9%

11%

18%

9%

31%

1%

1%

1%

3%

2%

15%

8%

10%

12%

21%

11%

67%

67%

71%

64%

29%

19%

21%

20%

13%

9%

8%

3%

88%

87%

84%

73%

37%

22%

Radio

TV

Nieuwssites op internet

Krant

www.crisis.nl

Twitter

nov ‘12

88%

87%

75%

67%

36%

16% 46%

Basis: alle Nederlanders van 15 jaar en ouder (n=830), antwoorden weet niet, ken ik niet worden niet getoond in deze grafiek


juni ‘13


Resultaten

Verschillen in achtergrondkenmerken

26

Verschillen tussen man/vrouw, leeftijd en opleiding

Vrouwen maken zich in het algemeen meer zorgen en zijn vaker bang voor rampen en crises dan mannen. Specifiek zien we dat vrouwen meer zorgen hebben over bezuinigingen en de gezondheidszorg dan mannen.

De grotere zorgen van vrouwen uiten zich in het vaker onveilig voelen op drukke evenementen, een vliegveld en in een vliegtuig.

Ook maken vrouwen zich meer zorgen over de veiligheid van hun gezin dan mannen.

Wat betreft informatievoorziening bij rampen gebruiken mannen iets vaker een sms en vrouwen iets vaker het publieksnummer van de gemeente. Mannen zijn sceptischer over Twitter dan vrouwen.

Laag opgeleiden en ouderen zijn vaker bang voor crises of rampen dan hoger

opgeleiden en jongeren. Een voorbeeld is dat zij zich meer zorgen maken over hun AOW en ouderenzorg. Maar ook de veiligheid van hun gezin baart hen meer zorgen.

Hoger opgeleiden maken zich vaker zorgen over immigratieproblemen en omgangsvormen dan lager opgeleiden

Laag opgeleiden gaan minder vaak zelf op zoek naar informatie bij rampen dan hoog opgeleiden

Laag opgeleiden en ouderen hebben bovendien minder vertrouwen in de overheid dan hoog opgeleiden en jongeren

27

Verschillen tussen werkende, werkloze, gepensioneerde en schoolgaande Nederlanders

Schoolgaande mensen maken zich over het algemeen minder zorgen over crises en rampen dan werkenden en gepensioneerden. Zij denken ook dat Nederland beter voorbereid is op een crisis of ramp.

Gepensioneerden zijn juist vaker bang voor crises en rampen

Werkzame Nederlanders hebben vaker iets gezien/gehoord over wat te doen bij een ramp dan niet-werkenden

Werkzame Nederlanders en huishoudens met kinderen hebben meer vertrouwen in de overheid

Bijlagen

29

Bijna negen op de tien Nederlanders is in meer of mindere mate bang voor minstens een voorgelegde gebeurtenis

Totaal jun’13

Man Vrouw Opleiding:

hoog Opleiding:

midden Opleiding:

laag Alleenstaand

Volwassen huishouden

Huishouden met

kinderen

0 van de 13 keer bang 12% 17% 8% 12% 14% 11% 17% 12% 11%

1-4 van de 13 keer bang 33% 37% 30% 41% 35% 21% 39% 28% 37%

5-7 van de 13 keer bang 22% 21% 23% 25% 22% 19% 19% 22% 23%

8 of meer van de 13 keer bang 33% 26% 39% 22% 30% 50% 26% 39% 30%

Nu volgen een aantal gebeurtenissen, die als een ramp kunnen worden beschouwd. Kunt u bij iedere gebeurtenis aangeven in welke mate u hier bang voor bent dat de gebeurtenis in Nederland plaatsvindt?

Aantal gebeurtenissen waarvoor men (een beetje / heel) bang is:

Bottom-3 (heel bang; bang; beetje bang)

Basis: alle Nederlanders van 15 jaar en ouder (n=830)

Vet wijkt binnen het achtergrondkenmerk significant af van onderstreept

30

Responsverantwoording Online

Start veldwerk: 3 juni 2013

Datum reminder: 10 juni 2013

Einde veldwerk: 11 juni 2013

Gemiddelde invulduur vragenlijst: 8 minuten

# % Totaal aantal verstuurde uitnodigingen 1.959 Vragenlijst niet geopend 967 Vragenlijst voortijdig afgesloten 162 Totaal aantal geslaagde interviews 830 Respons* 42%

*) Respons=totaal aantal geslaagde interviews/totaal aantal verstuurde uitnodigingen

Risico- en Crisisbarometer · Aanpak: twee basismetingen per jaar (juni en november) waarin via...

Documents

Transcript of Risico- en Crisisbarometer · Aanpak: twee basismetingen per jaar (juni en november) waarin via...