1

Uit de eeuw van onze moeder, de laatste loodjes.

2

Op 7 februari 2010 viert ze

haar negenennegentigste

verjaardag.

Met veel voedsel en fami-

lieleden en met bijna een

eeuw levenservaring.

3

Met als grote verrassing

de komst van zus Nellie.

4

Twee maanden na de verjaardag.

Gevallen is ze, en na lang schreeuwen

wordt ze door de buurvrouw gevonden.

Dubbele breuk in het bovenbeen. Heeft

een operatie nog zin?

De pijn maakt het noodzakelijk. En

soms lijkt het ook zinvol geweest.

5

Het BovenIJ-ziekenhuis in Noord.

Gevallen, geopereerd en toch

weer bijgekomen.

6

Er ontstaat spon-

taan een bezoek-

schema, iedereen

doet mee. Ze lijkt

op te knappen.

Ma zelf houdt het

bij haar lijfspreuk:

”onkruid vergaat

niet …”

7

Waar ze nu precies woont is haar niet

altijd duidelijk. Vaak is ze „op vakan-

tie‟. Ze vindt de omgeving mooi en

vertelt van leuke wandelingen. Ook

vindt ze het erg schoon in haar kamer,

en daar hoeft ze zelf niets aan te doen.

8

Ma kan weer

een beetje

lopen. Ze wil

steeds uit

bed. Brood

smeren voor

de kinderen.

Ze valt veel.

De verdoving

heeft de geest

nog verder

vertroebeld.

En dan laten

de verpleeg-

sters ook nog

haar gebit

vallen.

Tandeloze

verwarring.

9

Maar ook wel vrolijkheid, want ze heeft geen

reden tot klagen zegt ze. Ze is bij voorkeur stoer.

10

In het ziekenhuis kunnen ze nu een maand niet veel meer voor

haar doen. Ze moet gewoon revalideren. Hoe en waar is een

probleem. De Schouwstraat is uitgesloten. Door de hardnekkige

inzet van dochter Will wordt een plek in verzorgingstehuis De

Die gevonden. Een nieuw vakantieadres dus.

Want het is hier in de buurt zo

mooi, en zo schoon. En er komen

steeds mensen. Prachtig uitzicht!

11

Ook in de Die is het prachtig. Met uitzicht op

een terras. Om dat te zien moet ze opstaan. Zo-

dat ze weer valt. “Op de grond wordt aangetrof-

fen”. Een bewegingssensor moet waarschuwen

als ze „beweegt‟, maar die roept vaak tegen

dovemansoren. Te veel oude lichamen, niet ge-

noeg handjes rond het bed.

En Ma stuitert opgewekt door. Ze moet dan

weer onder het röntgenapparaat.

12

Maar bezoek is altijd welkom, en hoe kleiner hoe beter.

13

Vaak is ze moe.

De operatie en het her-

haaldelijk vallen doen

aan haar conditie geen

goed. Maar de door

Renee geregelde kap-

persessie doet haar wel

goed. Een statieportret,

zes weken na de operatie.

14

15

Ook op de eerste

verdieping van De

Die, met de naam

Fuut, kan ze niet

langer blijven.

Serieuze revalidatie

is niet echt aan de

orde. Het is nu ook

de experts duidelijk

dat ze behoorlijk

verward is.

Er komt een nieuwe

indicatie. Ma moet

naar een gesloten af-

deling. Zij en haar

medebewoners daar

kunnen alleen onder

begeleiding naar

buiten.

16

Begeleid in de

tuin van De

Die. Daar kan

ze naar toe als

de begeleider

(s) de code

van de lift en

de deuren ken-

nen.

Want zelf zijn

de bewoners

„opgesloten‟.

De tuin, er-

gens tussen

Schoorl en

Sitges volgens

haar, vindt ze

erg mooi.

17

Zondagmiddag, een tukkie in de woonkamer. De

kamergenoot houdt de wacht. “Ik moet heel veel

om haar lachen, ze is een grapjas” lispelt die.

18

Maar Ma wordt altijd

weer wakker. Met een

verdacht grote blauwe

plek en wond op haar

arm. Weer „op de grond

aangetroffen‟ zeker.

Het personeel weet van

niets. Hebben het nog

niet eerder gezien, niet

„geregistreerd‟.

19

Hoopvolle schok …

Maar ze ademt nog, en ze snurkt zachtjes.

Renee schreef later:

“Beladen met vruchtenkwarkjes en

rijstpuddinkjes met vanille (want daar

is ze dol op) ben ik vanmorgen op weg

gegaan naar De Die. In het restaurant

even een lepeltje gejat om haar een en

ander te voeren en toen naar de 3de

etage. Ma zat niet in de huiskamer,

dus op naar haar kamer. Daar trof ik

Ma in bed aan met Will op de knieen

op de matras ernaast, een yoghurtje

lepelend aan Ma.

Jan was er ook. “

20

“Will was nogal somber, want ze had het idee dat Ma nu

helemaal niets meer at en vertelde dat ze had gezegd dat

ze naar 'moeder en Suze' wilde gaan.

Will interpreteerde dat als een aankondiging van afscheid

nemen. Kan waar zijn, maar toen Will en Jan vertrokken

waren en ik op de knieen naast haar zat, vond ik haar heel

levendig en blij. Ze had ook aan Will gevraagd of die wilde

zorgen dat haar kleren en spullen goed terecht kwamen.

Er stond een glas met vloeibaar astronautenvoer, waarvan

een van de verzorgers zei dat dat vol zat met goede stof-

fen, speciaal voor te magere mensjes.

Ik heb haar gevraagd een rietje te halen omdat dat makke-

lijker drinken is als je ligt. Dat kwam en het glas ging

achterelkaar leeg. Ze zei dat ze toen wel vol was en niets

meer wilde eten.

Intussen waren Will en Jan naar de linnenkamer geweest op zoek naar de verdwenen kleren en jawel... Will kwam even later helemaal blij melden dat alles terecht was. Ze heeft nu alles meegenomen naar huis om te labelen.

Dus Mike... ontspannen maar weer.”

21

“Ik heb nog een poosje naast haar gezeten, haar haar gekamd en gebabbeld. Ze was opmerkelijk helder en vertelde dat Tante Wim was geweest. Ze had echter geen idee wie dat was en toen ik de naam Granetia noemde, zei ze: "Ach, natuur-lijK, hoe kan ik die nou vergeten!" Verder vertelde ze, dat ze het zo fijn vond, dat Theo bijna iedere dag kwam en zo lief voor haar was (ja, echt!) en dat ze zo blij was dat wij (de kinderen) zo goed met elkaar konden op-schieten. Ze kreeg er tranen van in de ogen. Ik heb gezegd dat ze daar niet om moest huilen, maar dat ze daar juist om moest lachen. Grote grijns en 'je hebt helemaal gelijk'.

Kortom: ik ging ook helemaal blij naar huis toen ik merkte dat ze moe was en haar ogen begon-nen te luiken. Ik heb echt contact met haar ge-had.

Kus van Renée.”

22

Ook Will heeft de handen en

het hoofd vol van de situatie.

Vele faxen doen verslag.

23

24

Enkele

dagen

later

breekt

even een

glimlach

door.

Maar ze

heeft

geen tijd.

De kin-

deren ko-

men zo

uit school

en ze

moet nog

bood-

schappen

doen.

25

De mussen vallen

van het dak door de

hitte. Maar ma heeft

het koud.

Alleen omdat de

ramen een beetje

open staan vallen

we niet flauw. Een

wolkbreuk heeft

vannacht Amster-

dam onder water

gezet. Overdag was

het 32 graden C.

En vanavond moet

Nederland in Zuid-

Afrika wereldkam-

pioen voetbal

worden.

Roerige tijden!

26

Naast de dagelijkse problemen met die

kleine meid die ze niet kan vinden, en de

jongen die onduidelijk op pad is, mist Ma

haar moeder erg. Ze is er heel treurig onder

dat die haar nooit komt opzoeken.

“Hoe is het thuis, jongen? Bij ons thuis

bedoel ik?” vraagt ze vaak.

Daarmee bedoelt ze duidelijk niet de

Schouwstraat, maar het Hoeksewaardplein

of misschien zelfs Kattenburg. Misschien

ook ben ik dan even haar jongere broer

Henk. Want die komt nog wel eens langs,

en Moeder en Suze nooit.

27

Toch blijft ze de clown, maar godzijdank

krijgt ze haar benen niet meer in haar nek ...

28

Ma gaat aan

de drank.

Vroeger een

advocaatje op

een verjaar-

dag.

Nu een advo-

caatje per be-

zoekuur.

“Heerlijk,

heerlijk, het

is hier zo

zalig …”

29

Vrijdag 6

augustus

Maatje

Advocaatje

30

Haalt ze de honderd? Een vraag die met name het per-

soneel van de Die bezig houdt. Ma is de oudste, ze kan

een record breken.

Wij hebben er een hard hoofd in. Vaak is ze heel moe,

en bij een van de bezoekjes huilt ze:‟ik heb het

benauwd, hou maar op, maak me maar af‟. Maar al ze

even later vriendelijk in bed gestopt is breekt er toch

weer een zwakke glimlach door. Haalt ze de honderd?

31

Haalt ze de honderd?

Wordt misschien vervolgd ...