brusselHet justitiepaleis

brusselHet justitiepaleis

1927

1927

Historiek

Het justitiepaleis van brussel, ontworpen door architect Joseph Poelaert, is één van de opmer-kelijkste gebouwen in eclectische stijl uit het 19de eeuwse Europa. De geschiedenis van het gebouw begint met het uitschrijven van een internationale wedstrijd die door de Stad brussel georganiseerd werd in 1860. Helaas, geen enkel van de ingediende projecten kon de jury, waarvan Joseph Poelaert deel uit-maakte, overtuigen. Daarom kreeg de toenma-lige minister van Justitie, Victor Tesch, de opdracht een architect aan te wijzen. Zijn keuze viel op

3

Joseph Poelaert die alle plans van het voor- ontwerp aan de regering bezorgde in maart 1862 Op 31 oktober 1866 werd de eerste steen ge-legd. De inhuldiging vond plaats op 15 oktober 1883, vier jaar na het overlijden van de architect.Door een eigenaardige samenloop van omstan-digheden werd het justitiepaleis opgetrokken op de vroegere « Galgenberg », een plaats waar misdadigers werden opgehangen. Een groot deel van de Marollen, een volksbuurt, moest wijken voor de bouw van het justitiepaleis. Het protest was niet gering en de buurtbewo-ners maakten van de term « architek » een grof scheldwoord. Joseph Poelaert voorzag om ook nog andere gerechtsgebouwen op te trekken rechtover het justitiepaleis, nog altijd in de Marollen, maar dit project zag nooit het daglicht.In die tijd was het brusselse justitiepaleis het grootste gebouw van Europa. De architect koos resoluut voor de neo-Grieks-Romeinse stijl, wat hem echter niet belette om een heel origineel bouwwerk uit te tekenen. De zalen en trappen evoceren door hun omvang en verhoudingen de absolute suprematie van de rechtsmacht over het individu.

Het niveauverschil van 20 meter tussen de boven- en benedenstad eiste omvangrijke nivellerings-werken. Ingenieur François-Joseph Wellens van het toenmalige ministerie van Openbare Werken

4

5

deed de plannen wijzigen zodat de superstructuur hoger dan 40 meter zou zijn. Om het project op technisch-bouwkundig vlak te realiseren, diende hij zeer vernuftig te werk te gaan. Zo gebruikte hij ijzer, ondermeer in het grote toegangsportiek en voor de imposante koepel Architect Victor Horta citeerde het justitie- paleis reeds als een voorbeeld van een bouwwerk waarin steen en ijzer samen werden verwerkt. In tegenstelling tot het werk van Horta, gebruikte Poelaert het ijzer op niet-zichtbare plaatsen, wat in zekere mate bijdraagt tot een betere brand-beveiligingOp het einde van de Tweede Wereldoorlog, op 3 september 1944 en omstreeks 12.30 uur, stak de Duitse bezetter de koepel in brand waardoor deze korte tijd later instortte. In de kelders van het justitiepaleis werden brandbommen tot ont-ploffing gebracht waardoor het achterste deel van het gebouw verwoest werd, maar het groots-te gedeelte hield stand. Drie jaar later reeds was de schade volledig hersteld en rees de koepel 2,5 meter hoger dan de oorspronkelijke. Zo werd tegemoet gekomen aan de kritiek over de te laag bevonden oorspronkelijke koepel.Het justitiepaleis is gelegen op een sterk hellend plateau tussen het Poelaertplein, de Wolstraat, de Wynantsstraat en de Miniemenstraat. Het paleis, gelegen op een hoogte, domineert het panorama van de stad. Het heeft de vorm van een parallello-gram waarvan de assen 150 en 160 meter meten De totale oppervlakte, met inbegrip van de acht binnenplaatsen, bedraagt 26 000 m2. Het paleis is bedekt met een massieve koepel. De immense salle des pas perdus (de centrale wan-delzaal) beslaat een oppervlakte van 3 600 m2

met inbegrip van de galerij van de eerste verdie-ping. Ze is ongeveer 90 meter lang wanneer men de gang ervóór en de zuilengalerij meerekent, en is 40 meter breed, galerij en trap inbegrepen.Het justitiepaleis is als monument beschermd bij het besluit van de Regering van het brussels Hoofdstedelijk Gewest van 3 mei 2001Het behoort tot het patrimonium van de federale Staat en wordt beheerd door de Regie der Gebouwen

De voornaamste zalen

Het justitiepaleis is immens groot en vele ruimtes zijn ongetwijfeld een ommetje waard.

Het centrale portiek

Het centrale portiek, dat gewijd is aan de godin Minerva – Athena vormt de hoofdingang van het paleis. De afmetingen zijn indrukwekkend: het portiek is 39 meter hoog wanneer men het hoofd-gestel, het fronton en de attiek meetelt en is 17,50 meter breed. Het wordt aan weerszijden geflan-keerd door een peristillium dat meer dan 30 meter lang is.

6

De bronzen poort

Om het paleis te betreden moet men door de mo-numentale bronzen poort die ontworpen is door architect Van Mansfeld

Haar afmetingen zijn indrukwekkend: 10,35 meter hoog en 4,35 meter breed. Ook het gewicht mag er zijn: 15 000 kilo

Elk van de deurvleugels is 7,60 meter hoog, 2 meter breed en weegt bijna 6 000 kilo.

7

1896

Het peristillium

buiten komt het peristillium uit op de monumentale trappen die toegang geven tot de eerste verdieping. Het is getooid met vier meer dan levensgrote beelden uit wit marmer, twee Griekse en twee Romeinse De Griekse beelden die het werk zijn van Cattier, stellen Lycurgus, wetgever uit Sparta, en Demosthenes, redenaar en staatsman uit Athene voor. De Romeinse beelden zijn die van Cicero, Romeins redenaar, en van Ulpianus, Romeins rechtsgeleerde. Ze werden uitgevoerd door bouré.

8

9

10

De salle des pas perdus

Na het paleis te hebben betreden via de grote ingangspoort kruist men twee lange galerijen en bereikt men zo de immense en majestueuze salle des pas perdus.Gigantische pilaren, indrukwekkende kolommen, brede trappen en een aaneenschakeling van galerijen. Verschillende volumes die harmonieus rond elkaar opgebouwd zijn. Een ster met zestien stralen duidt het centrum van de zaal aan.

11

De Miniementrap

De naam die wordt gegeven aan de indrukwek-kende trap die de salle des pas perdus, in het verlengde van de dwarsas, verbindt met de Miniemenstraat.

Deze trap die 171 treden telt en 80 meter lang is, compenseert het 20 meter grote niveau- verschil van het terrein.

12

De galerij van de eerste verdieping

b j het verlaten van de salle des pas perdus leidt de marmeren trap links naar de galerij die aan weerszijden getooid is met bustes van eminente advocaten uit de 19de eeuw. De galerij omringt de salle des pas perdus

13

Het hof van beroep

De zittingzaal is 28 meter lang en 12 meter breed. De hoogte bedraagt 18 meter. De uiteinden van de zaal zijn voorzien van een lambrisering uit granietmarmer van Spontin en uit Waul-sortmarmer, groen Maurinmarmer en acajourode marmer. Een gang leidt naar de galerij van het hof van beroep van waaruit men een uniek uitzicht op brussel krijgt Diverse kunstwerken van schilders en beeldhouwers smuk-Diverse kunstwerken van schilders en beeldhouwers smuk-Diverse kunstwerken van schilders en beeldhouwers smukken hem op. In de nissen en op de sokkels uit imitatiemarmer vindt men de werken van de beeldhouwer Geefs, in het midden van de galerij, een kopie van het beeld van Justitia van Jacobus de breucq daterend uit 1545 en, op de muren, portretten van magistraten.

14

Het assisenhof

De zaal van het assisenhof is 28 meter lang en 12 meter breedTegenover de ingang zijn de schilderijen op de muur achter in de zaal het werk van Jean Delville.

15

De galerij met de bustes

Deze gewelfde galerij valt op door haar prachtige geschilderde muren in imitatiemarmer, met een lambrisering uit Joinvillemarmer en omkaderin-gen uit zwart en groen Maurinmarmer.

Men vindt er de bustes van bekende magistraten en juristen gezeten op sokkels uit rood marmer

Achteraan die galerij bevindt zich de plechtige zittingzaal van het Hof van Cassatie.

16

De plechtige zittingzaal van het Hof van cassatie

Deze zittingzaal heeft dezelfde afmetingen als het assisenhof maar is veel luxueuzer en indrukwekkender boven de ingangsdeur prijkt het portret van Filips de Goede in een verguld kader Achteraan de zaal uit Carraramarmer bevinden zich de bustes van Leopold II en van koningin Marie- Henriette met daarbo-ven het immense ruiterschilderij van koning Leopold I. Een opmerkelijke lambrisering uit diverse marmersoorten en prachtig bewerkt, omhult de zaal. De moulures zijn uit zwart Waulsortmarmer; de panelen uit groen Maurinmarmer, rode en felrozemarmer.Het meubilair is vervaardigd uit een imitatie van ebbenhout.

17

Een gerestaureerd fresco

In een gang die gelegen is dichtbij het hof van beroep bevindt zich een prachtig fresco met als titel Proleta-riërs aller landen, verenigt u. Dit fresco van 70 m2 werd in 1947 gerealiseerd door de kunstenaars Roger Somville, Louis Deltour en Edmond Dubrunfaut. Het behandelt het thema van de haven, van de zee en haar arbeiders, van de visvangst en visverkoop. Het moderne schilderij werd gerealiseerd zonder voorafgaande toestemming en creëerde indertijd een schandaal. Na verloop van jaren stierf de polemiek uit. Het fresco geraakte in de vergetelheid tot de Regie der Gebouwen het in 2005 liet restaureren.

18

19

20

De werken

De bouw van het justitiepaleis nam meer dan 15 jaar in beslag. Het imponerende volume vraagt een constante zorg. Het onderhoud en de consereen constante zorg. Het onderhoud en de consereen constante zorg. Het onderhoud en de conservatie van het gebouw vergt tijd en belangrijke financiële middelen Om opzoekingen te kunnen doen over de toe te passen restauratiemethoden en over de uit te voe-ren werken, werden rond het midden van de jaren 80 de eerste stellingen geplaatst. In 1992 werd een studie uitgevoerd om te kunnen overgaan tot be-veiligingswerken De studies voor de restauratie van het justitiepa-leis zijn begonnen in 1997. In 2001 startte de Regie der Gebouwen met de restauratie van de koepel, de eerste fase van de restauratiewerken. Hiervoor werden de constructies in de koepel gesloopt en werd de draagstructuur blootgelegd. Na een gron-dige analyse van de draagstructuur werd een stelling geplaatst waardoor de volledige koepeloppervlakte van buitenaf bereikbaar werd. Naast puin en vuil werden ook alle lichte wanden, muurbekledingen, lichte vloerbekledingen daterend van het Eurovisie tijdperk, verwijderd. De stabiliteits- en restauratiestudie van de koepel wees op een verplaatsing van de krachten te wijten aan de brand van 1944, de invloed van de sterke wind en de aanwezigheid van de 17 meter hoge Eurovisie-antenne. In september 2002 werd de Eurovisie-antenne verwijderd.Er werd een nieuwe betonnen ringbalk aange-bracht om de krachten te verspreiden over het gehele metselwerk. De stabiliteit van de metalen geraamten werd gecontroleerd. De stenen pilas-ters werden met pennen verenigd en het metalen geraamte werd met bijkomende metalen profielen verstevigd.De koperen koepelbedekking werd vernieuwd. De ornamenten werden op basis van de oorspronkelijke modellen opnieuw gemaakt. Het vergulden van deze decoratieve elementen werd uitgevoerd op basis van artisanale technieken die toelieten de oorspronkelijke monumentaliteit te restaureren.De raamkaders onder de koepel werden opnieuw

2

22

bekleed met koperplaat zoals oorspronkelijk het geval was. Daar waar nodig werden de dichtings-naden vernieuwd. De elektrische installatie werd vernieuwd met toe-voeging van een brandmeldingssysteem. binnenin de koepel zorgen schelpvormige wan-den voor een bijkomende dieptewerking als men van beneden kijkt. Een nieuwe borstwering werd ontworpen rondom de centrale opening in de koepel. Eind 2003 was de koepel in zijn oude luister hersteld In 2007 werd de nieuwe bevloering van de peris-tillia voltooid en in 2008 wordt de renovatie van de erekoer beëindigd. Het zinkwerk van de daken zal in 2009 vernieuwd zijn.In de volgende fasen worden verschillende actiepunten voorzien: de verbetering van het beheer, de vernieuwing van de toegangscontrole, de restauratie van de onderbouw en de sokkel van de koepel alsook de restauratie en de reiniging van de vier gevels van het justitiepaleis. Ook bepaalde herstel-lings- en afwerkingswerken (betegeling en plafonds) worden voorzien

De Regie der GebouwenDe referentie inzake federaal vastgoed

De Regie der Gebouwen, die in 1971 opgericht is als een parastatale A, zorgt voor de kwalitatieve kantoor-huisvesting van de federale ambtenaren alsook voor de instandhouding van het federale architecturale patrimonium.Klantgerichtheid, flexibiliteit en efficiëntie zijn haar drie kernwaarden.Voor de huisvesting van de federale ambtenaren huurt zij kwalitatieve kantoren of treedt zij op als bouwheer. bij het huren van kantoorruimten wordt nauwlettend rekening gehouden met de specifieke behoeften van haar klanten. bij de nieuwbouw besteedt zij bijzondere aandacht aan de globale bouwkundige kwaliteit van de bouwplannen. Deze kwaliteit wordt onder meer bepaald door de functionele geschiktheid van het gebouw, de beoogde levensduur, de esthetische kwaliteit en de stedenbouwkundige inplanting in de bestaande omgeving, de kostprijs, de onderhouds- kosten en het duurzaam energiegebruik.Het beheerde patrimonium omvat enkele opmer-kelijke juweeltjes die van grote historische en bouw-kundige waarde zijn. Sinds jaren breidt de Regie der Gebouwen haar knowhow uit inzake restauratie- en conservatietechnieken. Daar waar het kan, geeft zij een functionele bestemming aan de historische sites en gebouwen. Zo worden elk jaar enkele waarde-volle gebouwen en monumenten in hun oude luister hersteld.De Regie der Gebouwen voert ook de verbintenissen uit die door de belgische Staat inzake infrastructuur aangegaan zijn met internationale instellingen, zoals bijv. de Europese Scholen.Het vastgoedpark beheerd in eigendom omvat 1 041 gebouwen (circa 4,9 miljoen m2) en dat van de inhuurnemingen 569 gebouwen (onge-veer 2,9 miljoen m2).De realisatie van ieder project is steeds de vrucht van een succesvolle samenwerking tussen de verschillende partners.Dankzij haar kwalitatieve dienstverlening en haar specifieke en unieke knowhow op het vlak van bouw, restauratie en vastgoed is de Regie der Gebouwen de referentiepartner van de federale overheid inzake vastgoed.

23

REALISATIE / VERANTWOORDELIJKE UITGEVERREGIE DER GEbOUWEN - PERSDIENST

TEL. : +32(0)2 541 70 66 - FAX: +32(0)2 541 70 70GULDEN VLIESLAAN 87 bUS 2 - 1060 bRUSSEL

PERS@REGIEDERGEbOUWEN.bEWWW.REGIEDERGEbOUWEN.bE

SEPTEMbER 2008WETTELIJK DEPOT: D/2008/10945/3