1/8

RECHTSTAANNADEUPPERCUTDESLAGOMDIVERSITEITBIJKUNSTENFESTIVALSINVLAANDEREN

Beginaugustus2017schreefTundeAdefioye,stadsdramaturgbijdeKoninklijkeVlaamseSchouwburg,eenscherpopiniestukinDeStandaardoverTheateraanZee(TAZ),eenjaarlijkstheaterfestival.Adefioyemaaktezijnkritiekduidelijkmet“HetfestivalinOostendeoogtnietalleenheelwitdoorzijnpubliek,maarookdoordementaliteitdieerhangt”en“TAZkanzichzelfnietlangereenrelevantfestivalnoemen,alshetnietoprechtgaatinzettenopookdegrotemigrantengemeenschappeninOostende”.Uitdereactiesdievolgden,bleekdatdescherpesysteemkritiekdiehieruitsprakalseenuppercutaanvoeldevoorveelprofessionalsinhetkunstenveld.Datkwamopzijnbeurtweerhardaanbijdeanderezijde:“Hetgrosvandeculturelesectorheefterechtnoggeenbenulvanwatwitheidjuistbetekent1.”BijDēmosmerktenwedezeverhittediscussieopalsactordiehetkunstenveldaanmoedigtomtewerkenopeenmanierdiediversiteitenparticipatiehooginhetvaandeldraagt.Vanuitdezetaakenpositievoeldenwijonsaangesprokenomhetveldwaarinenwaarmeewijwerkennogeenskritischtebekijkenentebevragen.Ditdoenwemethetbesefdatwijalsorganisatiemetoverwegendwittemedewerkersgeenneutraleobservatorzijninditverhaal,maarevengoeddetekstvanAdefioyezienalseenboodschapwaarmeeookwijaandeslagmoeten.WebevroegeneentwintigtalkunstenfestivalsdiewerkingsmiddelenontvangenvanuithetVlaamseKunstendecreet,waarinmaatschappelijkeenculturelediversiteiteenvandecriteriavoorerkenningis.Debevraginggingoverhuninspanningenronddiversiteitenparticipatie:watgebeurteralenwatkanbeter?Negenorganisatieslieteninhunkaartenkijken:ZomervanAntwerpen,Theaterfestival,Klarafestival,Kunstenfestivaldesarts,GentFestivalvanVlaanderen,hetAlbaNovafestivalvanMusica,FestivalvanVlaanderenMechelen/Kempen,WildeWestenenB-Classic.Ditartikeliseenuitgestokenhandophetmomentvandeknock-out.Hettoontdepogingenomwerktemakenvaneeninclusiefkunstenveldenbenoemttegelijkwaarwetekortschieten.Wantnadeuppercutmoetdesectorrechtstaanenverderdoen,metnieuwemoedeninzichten.

ToeleidingenpublieksbemiddelingInhoeverredebevraagdekunstenfestivalseendiverspubliekbereiken,blijkteenkwestievanaanvoelenmetdenattevingertezijn.EnkelZomervanAntwerpendoetjaarlijkskwantitatiefpublieksonderzoekinsamenwerkingmetdedienststatistiekvandeStadAntwerpen.Erwordtdaarbijgekekeninwelkematehetpubliekafwijktvandedemografievandestadopvlakvanleeftijd,geslacht,opleiding,herkomst,werkstatusenanderefactoren.Geenenkelevandebevraagdekunstenfestivalsontkentechterdathetpubliekvooralbestaatuitwitteenhogeropgeleidemensen.Enditzienzeallemaallieveranders.AnneWattheevandepubliekswerkingvanKunstenfestivaldesartsvertelthierover:“Onzegrootste,algemeneuitdagingiswaarschijnlijkerggelijklopendaandievandeheleculturelesector:datdetoeschouwersinonzezaleneenweerspiegelingzoudenmogenzijnvandedoorsnedevandeBrusselsesamenleving.Wewenseneenfestivalvoor,doorenmétBrusseltezijn.”Uitonzebevragingblijktdatkunstenfestivalsintensiefinzettenopdetoeleidingvaneenbreedendiverspublieknaarhunprogrammatie.Ditgebeurtondermeerviaeensamenwerkingmetpartnerorganisatiesdiespecifiekedoelgroepenbereiken.Gratisticketsofeenlageinkomprijsviaeensamenwerkingmet

1https://www.rektoverso.be/artikel/beste-tunde

2/8

UiTPAS,A-kaart,Paspartoe,FondsVrijetijdsparticipatieofeenanderkortingssysteemwordengezienalsdelogischeenmeestbasalemaatregel.Daarnaastkrijgensommigestafmedewerkersenvrijwilligersvormingrondinclusie,omkadertmenvoorstellingenopmaatvaneenbepaaldedoelgroepenneemtmenpraktischedrempelswegzoalshetorganiserenvangratisvervoerofhetvoorzienvanhalal-maaltijden.Inonzebevragingkrijgenwedezeconcretevoorbeeldenmee:WildeWestenisaanwezigopdeTaalcafésvanvzwOpenDeuromcontactteleggenmetnieuweKortrijkzanenenhaaraanbodvoortestelleninBijtinKortrijk,eenmaandelijksekalendermettaaliconenvooranderstaligenuitgebrachtdoordestadKortrijk.

Foto:kinderkoorShanti!Shanti!-©Klarafestival

MethetprojectJouwSleuteltrekthetKlarafestivalbijelkeeditiekansarmedoelgroepenaanviaeensamenwerkingmetorganisatiesdiedagelijksmetdezegroepenincontactstaan.DegroepenwordenuitgenodigdomgratiseenavondophetKlarafestivalbijtewonenwaarbijzoveelmogelijkdrempelswordenweggewerkt.Zekrijgenondermeereenomkaderingopmaatindevormvaneeninleidingeneenhapjeendrankje.JaarlijksbereiktKlarafestivalopdiemanierongeveer900mensendieandersgeendeelzoudenuitmakenvanhetpubliek.VeroniqueVermeylenvandeparticipatiewerkingvanhetKlarafestivalzegthierover:“Wezoekennaareenduurzameparticipatie,nietzomaaréénkeereengratisconcert.Wewillenlatenzienaanmensendieweleenmuzikaleinteressehebbenmaarnogveledrempelservaren,datzevanhartewelkomzijn.”GentFestivalvanVlaanderendoetookinspanningenomoutreachendtewerken.“Innovemberdoenweeenroadshowwaarbijweineentwintigtalwoonzorgcentraeenconcertorganiseren”,zegtzakelijkdirecteurBarbaraStevens.“DitdedenweookalmetVictoriaDeluxe:eenvoorstellingorganiserenindegevangenisvanGentvoor,doorenmetdebewonersvandegevangenis,maarookvooronsreguliere

3/8

publiek.WezijnnuingesprekmetdenieuweimaminGentomtebekijkenofweindetoekomsteenconcertkunnenorganiserenindemoskee.”Demeestefestivalsgevenaandatpubliekswerkingeenbelangrijkonderdeelvormtvanhunwerkingendateenfulltimekrachtdieinzetophettoeleidenvandiversedoelgroepengeenoverbodigeluxeis.DaaroverzegtFleurMartin,communicatie-enpublieksmedewerkerbijdekoepelorganisatieWildeWesten:“Ikworstelmetdetijdendeintensiteitdiedergelijkecontactenvragen.Erisnietéénstrategie.Elkeminderheidsgroepisandersenbinnenelkegroepziternogeenseengrotediversiteit.Elkegroepvraagteenanderepersoonlijkeaanpak.”ParticipatieveprojectenenlokaleverankeringNaasthettoeleidenvaneendiverspublieknaardeprogrammatie,zettenorganisatorenooksteviginopprojectenwaarmeezemensen,diezedoorgaansnietbereikeninhetpubliek,opeenactieveremanierbetrekken.Dezeprojectenzijnvaakgelinktaanhetartistiekeprogramma.ZoorganiseerdehetKunstenfestivaldesarts,naaraanleidingvandevoorstellingDisplacement,eenvijfdaagsedansworkshopmetchoreograafMithkalAlzghair.OpvraagvandekunstenaarzelfzochthetKunstenfestivaldesartsnaareenintergenerationelegroepvrouwenmetverschillendedans-enlevenservaringen.Sommigevrouwenschrevenzichspontaanin,anderenwerdengerichtaangesprokenviasamenwerkingmetondermeerGlobeAromaenCinemaximiliaan.HetKunstenfestivaldesartszetookinopcontactenvaneenlangeretermijnmetspecifiekedoelgroependiemendoorgaansnietbereiktinhetpubliek,bijvoorbeeldviadevrijwilligerswerking.Hetfestivalissinds2013erkendalsofficiëleplek‘OefenkansNederlands’doorhetHuisvanhetNederlandsenwerkthiervoorsamenmetverschillendepartners.CursistenkunnenhunNederlandsindepraktijkoefenenalsvrijwilligerophetfestival.Hieraangaateenintensiefvoortrajectvoorafwaarbijdevrijwilligersmaandelijksopcultureleuitstapgaanmetledenvandefestivalploeg.Wiehetwilt,krijgteenbadgemetdetekst‘IkleerNederlands’alssignaalnaarhetfestivalpubliekomzoveelmogelijkNederlandstesprekenmetdevrijwilligers.AnneWatthee:“Sinds2013isdevrijwilligersploegvanhetfestivaldoordezeaanpakveeldiversergeworden”.Festivalszoekenviaparticipatieveprojectenooknaareenlokaleverankering.Zemakenlokaleinitiatievenzichtbaarofbetrekkenburgersuitdestadwaarhetfestivaldoorgaat.FestivalvanVlaanderenMechelen/KempenorganiseerthetscholenprojectStemmenvoorVrede.Meerdan200kinderenkrijgenzodekansommetprofessionelemuzikantenvanhetkamerorkestCascoPhiltewerkenentezingenindeSintRomboutskathedraal.Tot2017ondersteundehetKlarafestivalhetBrusselsekinderkoorShanti!Shanti!vanMET-Xindevormvanverschillendepodiummomenten,waarvanéénophetKlarafestivalzelf.Festivalswerkenooksamenmetlokaleorganisatiesdiezelfartistiekwerkenmetdiversedoelgroepen.“Jehoefthetwarmwaternietuittevinden”,zegtBarbaraStevensvanhetGentFestivalvanVlaanderen.“ErbeweegtheelveelinGent.ErzijnlokaleinitiatievenzoalsdeLedebirdsdiesuperwerkdoen.Dezeprojectenstaandichtbijdemensenzelf.Watwijkunneninbrengeniseenprofessioneelkader,naamsbekendheideneenbreedpubliek.”OokeennomadischfestivalalshetTheaterfestivalzoektnaarmanierenommeeraandeslagtegaanmetdediversiteitindelokalecontext.ZoalsdirecteurKathleenTreierhetverwoordt:“InBrusselproberenweeeneersteaanzettedoen.Webiedeneencontextprogrammatieaan,metondermeerMAPPINGBrusselenTransfoCollect.OokdereflecterendefunctievanhetfestivalmaaktlinkennaarinitiatievenindestadmetdestudiedagDeStaatvandeStad.”

4/8

Sommigefestivalsproberenhuninspanningenookstructureelteverankeren.HetKlarafestivalspeeldedevoorbijeeditieinophetactuelethemaidentiteitendevluchtelingencrisis.NaaraanleidinghiervanzettehetKlarafestivalhetproject‘TheSoundofHome’opinsamenwerkingmetSOSKinderdorpen.Ditacademiejaarondersteunthetfestivalviaditproject200jongevluchtelingeninVlaanderenenWalloniëomeenopleidingtevolgenaandeplaatselijkemuziekacademie.EenandervoorbeeldishoeMusicasindsenkelejarenhetmuziekeducatieprojectUkelilabegeleidtwaarbijkinderendekanskrijgeneeninstrumenttelerenbespeleninschoolverband.HetisdeambitievanMusicaomdergelijkeprojectenookeenplektegevenophetAlbaNovafestival.GentFestivalvanVlaanderenisgestartmethetprojectStudioStory.DedoelstellingisomkinderenuitdeGentsewijkMuide-Meulestedehunmuzikaletalententelatenontdekken.DaarbijwerkteentwintigtalkindereninwekelijkseworkshopsinhetbuurthuisnaareentoonmomenttoeopdeMuidefeestenenopKidsOdegand.DeworkshopswordenafgewisseldmetculturelebezoekeninGent.

Foto:projectStemmenvoorVrede-festivalvanVlaandereneditie2014-©AlidoorDellafaille

Bijnaallebevraagdefestivalshopendathuninspanningenopvlakvandiversiteitenparticipatieeenpijlterugmakenenertoeleidendatmensenautonoomterugkerennaarhunfestival,zonderdeintensievebegeleidingdiezeinallerleiomkaderendeprojecteninzetten.Ditluktslechtsmetmondjesmaat.“In2016en2017zijneenpaarjongerenvanhetBrusselsejeugdhuisChicagovoorheteerstopeigenhoutjenaareenvoorstellinggegaan.Datisietsdatnoguitzonderlijkblijftenhetresultaatisvaneenprojectdatreedszesjarenbestaat”,zegtAnneWattheevanhetKunstenfestivaldesarts.Sommigenroepenoptotenigerealiteitszin.ZozegtPaulCraenen,directeurvanMusica:“Onzeervaringmetkunsteducatieveenmeersociaal-artistiekgerichtecontextenleertonsdatmensenovertuigentotparticipatieeengeduldigenarbeidsintensiefwerkvormt,waarbijookhetopbouwenvaneen

5/8

vertrouwensbandcruciaalis.Dietijdontbreekthelaasvaakbijcreatietrajecteninaanloopnaareenfestival.”Craenenbenadruktdatookdepresentatiecontextvaneenfestivaldrukmetzichmeebrengt:“Zodrajeietspresenteertwaarbijhetprocesinzekerezinbelangrijkerisdanhetresultaat,moetjedataaneenfestivalpubliekdatmetterechtehogeverwachtingeneenverplaatsingmaakt,heelgoedkunnenuitleggenenduiden.Ikgeloofechterweldatwekunnenwerkennaareenfestivalcontextwaarbijdragenvanprofessioneleartiestenenpresentatiesvancocreatieveofeducatievetrajectenopeenmeervanzelfsprekendemaniernaastenmetelkaarkunnenstaan.”EendiverseprogrammatieVoordemeestebevraagdekunstenfestivalsisdiversiteitnietmeteeneenuitgangspuntbijdeopmaakvandeprogrammatie,tenzijopartistiekvlak.“Onsuitgangspuntisdatdiversiteitindeeersteplaatsartistiekvormmoetkrijgen”,zegtCraenen.OfzoalsJelleDierickx,directeurvanFestivalvanVlaanderenMechelen/Kempenhetverwoordt:“Ikganooitdenken:nugaikeenswerkenrondparticipatie.Ikzoeknaarinterreligieuzedialoog,maarhetmoetechtzijn.Geenfakefusion.Inhoud,inhoud,inhoud,daargaathetom.”Datvertaaltzichinveelgevallenwelineencultureeldiversprogrammameteeninternationale,niet-westerseuitstraling,maarnaardiverstalentvaneigenbodemishetzoeken.Etnisch-culturelediversiteitwordtprogrammatorischnogvooralgeassocieerdmetmaatschappelijkethema’salsintegratieenmigratie,endatschuurt.FestivalmanagerKrisJannisvanB-ClassicbijvoorbeeldhadeendubbelgevoelbijeenkerstconcertdatB-Classicvorigewinterorganiseerdevoorvluchtelingen:“Webereikten200vluchtelingenmaarhaddenhetgevoeldatwedezemensenmuzikaalophunhongerlietenzitten.Hetconcertwerdgemaaktenuitgevoerddoorwittemensen,aangevulddoorslechtstweeSyrischemuzikanten.Opheteindevanhetconcertspeeldenzijhuneigenmuziekenopeenswasiedereenmee.Datiseenles.”Sommigefestivalsgevenaanoplimietentebotsenopvlakvandeprogrammatiedoordeidentiteitvanhunfestival.BarbaraStevensvanhetGentFestivalvanVlaanderen:“Hetvereisteenbepaaldniveauomophetfestivaltestaan.Wekunnenwelmenseneenpodiumgeven,maarnatuurlijkmoetenwevoldoenaanbepaaldecriteria.OpOdegandenParklifezijndemogelijkhedenwelbreder.”Nietiedereenishetoverigenseensmetdenoodaaneenaangepasteprogrammatie.“Hethangtafvanwatjedoelis.Wijzetteninoptoeleidingmetactievedrempelverlaging.Wegaanonsrepertoirenietaanpassen”,zegtVeroniqueVermeylenvandeparticipatiewerkingvanhetKlarafestival.HetfestivalconceptvanB-ClassicinLimburgleentzichertoeomuitdecomfortzonetestappendoordemeervernieuwende,onconventionelebenaderingvanklassiekemuziek.Hunpressurecookingwerkwijzebrengtgerenommeerdemuzikantenenjonggeweldsamenomineenbeperktaantalrepetitie-urennieuwewerkenterepeteren,telkensinandereensembles.IndevolgendeeditiebreidtB-ClassiczijnterreinuitnaarGenkenwilhetopprogrammatorischvlakabsoluutaandeslagmetdeculturelediversiteitdieGenkrijkis.HetTheaterfestivalvoertmomenteeleengrondigeanalyseuitvandeeigenorganisatieopvlakvanculturelediversiteitmetdeScan&DovanhetKunstenpunt,hetSociaalFondsvoordePodiumkunstenenhetMinderhedenforum.Inafwachtingvanderesultatenzoekthetalvoorzichtignaarmanierenomdeeigenformattedoorbreken.KathleenTreier,directeurvanhetTheaterfestival:“Eenfestivalisvaakeenselectievanhetbestewateris.Maarwatisdatdanenwiebepaaltdit?Wehebbendaarineenshiftgemaakttenopzichtevanhetvorigebeleidsplan.Weprogrammerennietpersedebestevoorstellingen,maarweldemeestbelangwekkendewaarbijerietsgebeurdisofietsisaangeraakt.Datkanopartisitiek

6/8

maarookopmaatschappelijkvlakzijn,zoalsvorigjaarmetdevoorstelling‘C’estpasparce-quetut’arrètesdepedalerquetonvelovas’arrêter’.MaarhetblijfthetTheaterfestival.Datbestaatal25jaar,hetiseenbelangrijksectormomentenmensenhebbendaareenbepaaldbeeldvan.”Watuitdebevraginghetmeestopvalt,isdatdeprogrammatiedoorgaansinhandenligtvanwittehoogopgeleideprofessionals.Erwordtmetmondjesmaatgeëxperimenteerdomhierveranderingintebrengen.ZowerkthetAlbaNovafestivaljaarlijksmeteenwisselendefestivalgastdiemeeprogrammeertentelkenseennieuwnetwerkvanmuzikanten,visiesenconnectiesbinnenbrengt.Hetfestivalgeeftookinspraakaanhetpubliek.PaulCraenen:“Vorigjaarvroegenweaaneendwarsdoorsnedevanonsfestivalpubliekfeedbackoververschillendeaspectenvanhetfestival,vandeorganisatieencommunicatietotonzemissieenhetprogramma-aanbod.Deuitkomsthiervanwaszowaardevoldatwehiermeezekerdoorgaanenhetgespreknogwillenverdiepen.OpdiemanierbouwenwemetAlbaNovaaaneenmodelvangedeeldengagementwaarbijzoweldefestivalartiesten,hetpubliek,deactievedeelnemersalswijzelfverantwoordelijkheidkunnenopnemen.”RuimtemakenDemeestradicaleaanpakomdeeigenprogrammatiediversertemaken,vondenwebijdeZomervanAntwerpen.NetalsveleanderensteldedirecteurPatrickDeGrootevastdatzijnpublieksprofielveeltewitenteoudwas.Hetdeedhembesluitenomdeinhoudelijk-programmatorischekantvanhetfestivalmeerenmeeruithandentegeven.DitistemerkenbijdeZomerfabriek,eenoudegasfabriekinZurenborgenintussenbijdeZomervanAntwerpendéplekvoorjongstedelijktalent.TweemaandenlangbiedtdeZomerfabriekeenovervolleagendaaanworkshops,streetparcours,dancebattlesenspokenword.Eengrootdeelvandeprogrammatieisgratisenparticipatieftotstandgekomen.Dejongeartiestenwordenprofessioneelomkaderdeneerlijkvergoed.Endieaanpakwerkt,ookophetniveauvanhetpubliek:openkelejarentijdishetpercentagevanjongerenmeteenmigratie-achtergrondtoegenomenvan5procentnaarmeerdan35procentvandefestivalbezoekers.ElisabethSeverinoFernandezisfreelanceprogrammatorbijdeZomerfabriek.“IkwaszelfalbezigmetMama’sOpenMicenactiefbijReggaeGeel.Patrick(DeGroote,nvdr)heeftmijaangesprokenenmijeigenlijkcarteblanchegegeven.”Diecarteblanchemagdelezergerustheelletterlijknemen.ZebegeleidtenprogrammeertOpenMic’senJammingSundays,begeleidtdesummerlabsmeeenbeheertookzelfhetprogrammatiebudget.Fernandez:“Alsjeeenwittekunstenaarbent,zijnbepaaldeprijzenheelnormaal.Maaralsjedatwerkdoetvanuiteenmeerautodidactischeachtergrondmoetaandeslagmetvrijwilligerscontracten.BijdeZomervanAntwerpenkanikzelfbeslissenwatikbetaal,maarinveelandereinstitutenwordtdiekunstvormdiebijonsaanbodkomtnietevenserieusgenomen.Ikbendatpersoonlijkechtbeu.”IntussenbereiktdeZomerfabriekmeerdan100.000jongerenvanallerleiafkomst.Fernandez:“Jekannietorganiserenvooriedereen.Datbestaatniet.Jemoetzorgendatmensenzichkunnenherkennen,openachterhetpodium.Alsjedatnietdoet,voelenmensendathetfakeis.Datmoetjestructureelaanpakkenendatdoejedooropzijteschuiven.Hetisdetaakvanprofessionalsomhuneigennetwerkinvraagtestellen.Isjeegosterkgenoegomeenstapopzijtezetten?”DitpastElisabethSeverinoFernandezookophaareigennetwerktoe.Zeprogrammeertintussensamenmettweejongevrouwelijkecollega’s,SamiraSalehenEvaBalemans.“Jemoetjeprogrammatieenjeeigenconnectiesvoortdurendinvraagblijvenstellen.InAmerikahebikgeleerddatjeernaarmoetstrevenomjezelfoptermijntelatenvervangen.Datheeftmijdoenbeseffendatikanderejongemensenmoetbetrekkenbijhetorganiserenenhenookmeemoetlatenprogrammeren.”

7/8

ConclusieUitonzebevragingblijktdatkunstenfestivalsverschillendestrategieëninzettenomwerktemakenvanmaatschappelijkeenculturelediversiteitbinnenhunfestivalcontext.Deeersteisdievantoeleidingenpublieksbemiddeling.Eenachterliggendemotivatiehierbijisdatfestivalsdrempelswillenwegnemenopdatiedereenkangenietenvanhetartistiekeaanbodenhetpubliekeenafspiegelingvande(super)diversesamenlevingis.Vaakwerkenzedaarvoorsamenmetsocialepartnersenzelforganisaties.Eentweedestrategiezetinopparticipatievetrajectenenlokaleverankering.Hiervoorwerkenfestivalsmetkunstenaarsoflokalecultureleorganisatiesdieervaringhebbeninparticipatiefwerkenofdiversedoelgroepenreedsbereiken.Deovertuigingleeftdatactievebetrokkenheideeninsteekkanzijnommensentelatenproevenvaneenkunstvormwaarmeezenogonbekendzijnofminderaffiniteithebben.Eenderdestrategieisdievanhetdiversmakenvanhetaanbodzelf.Bijdemeestefestivalsnemenniet-westersekunstenaarsautomatischeendeelvandeprogrammatiein.Datisdanhetgevaldooreeninternationaleuitstralingvanhetfestival,ofomdatfestivalsbewustzoekennaardiverseculturelereferentiekadersofeenlinkhebbenmeteenactueelmaatschappelijkthemazoalsmigratieenidentiteit.

Foto:artiestenbijdeZomerfabriek2017-©JonasRoosens

DeZomervanAntwerpenstakalspraktijkvoorbeeldbovenhetmaaivelduitinonzebevraging.DeorganisatorenvanditfestivalkunnenmetdeZomerfabriekindrukwekkendecijfersvoorleggenvanreëlevooruitgangopvlakvanculturelediversiteit,zowelinhetpubliek,ophetpodiumalsinhetvrijwilligers-enpersoneelsbestand.Daarinherkennenweeenvierdestrategievoormaatschappelijkeenculturelediversiteit:ruimtemaken.Dezestrategiestuurtaanopstructureleveranderingbijkunstenorganisaties.Hethoudtindatjejouweigennetwerkenexpertisekritischbevraagtenactiefopzoekgaatnaarmenselijkkapitaaldatinspirerend

8/8

isvoormensendiejemeteenhuidigaanbodnietofteweinigkanbereiken.Dattalentgajedanerkennenopzijnartistiekemeritesengelijkwaardigprofessioneelomkaderenenfinancieren.Alsfestivalsdezenieuweinputserieusnemen,zaldatonvermijdelijkinvloedbeginnenuitoefenenopdeeigenbeslissingsprocessen,hetpersoneelskaderenhetbestuur.Hetstreefdoelisdaneendiversekunstenpraktijkdieinhandenligtvanveleburgers.Werkmakenvanmaatschappelijkeenculturelediversiteitisdusduidelijkeenén-én-énverhaal.Geenenkelevandehierbovenbeschrevenstrategieënmagonoverwogenofonbenutblijven.Maarhetschoentjekneltbij‘ruimtemaken’,wantdaaropwordtveelteweinigingezet.Zolangmensenmeteenmigratie-achtergrondloutereenpubliekofdoelgroepblijvenennietalsgelijkekunstenaarofcultuurprofessionalinhetcentrumvandekunstpraktijkstaan,blijftdeslagomdiversiteiteenoneerlijkenonechtgevecht.Hetadviesaankunstenfestivalsenbijuitbreidingdeheleculturelesectorisdanookomopinhoudelijk-programmatorischvlakhetgeweervanschouderteveranderen.Hetgaatdanomeenverhaalvankansencreërenopalleniveausenruimtemakenvoorartistiek-inhoudelijkeexpertisewaarmensendiejeopditmomentnietbereikt,zichwelinkunnenherkennen.Dieexpertisebestaat,zobewijstdeZomerfabriekinAntwerpen.ElisabethSeverinoFernandez:“Kommijnietvertellendatje‘hen’nietvindt.Erisongelooflijkveeltalent.Jemoethetherkennenalsheterstaatendankunnenzeggen:ditisgoed.”Ruimtemakenenopenstaanvooreenbrederecultuurpraktijkisdusdeboodschap.Laatdiebinnenkomenbijhetduizelennadeuppercut.Endan:rechtstaan!Tekst:AnVandenBergh(Dēmosvzw)Metdankaan:PatrickDeGrooteenElisabeth(‘Elly’)SeverinoFernandez(ZomervanAntwerpen),KathleenTreier(Theaterfestival),VeroniqueVermeylen(Klarafestival),AnneWatthee(Kunstenfestivaldesarts),BarbaraStevens(GentFestivalvanVlaanderen),PaulCraenen(AlbanovafestivalMusica),JelleDierickx(FestivalvanVlaanderenMechelen/Kempen),FleurMartin(WildeWesten),KrisJannisenBobPermentier(B-Classic).Dereflectietekst‘Ruimtemaken’vanDēmosvzwoverdeaanpakvandiversiteiteninterculturaliteitindecultuursector(2015)kanjedownloadenoponzewebsitewww.demos.be.