Rapport maatschappelijke visitatie Patrimonium · een audit die een gestructureerd oordeel oplevert...

Maatschappelijke visitatie

Christelijke Woonstichting

Patrimonium

Opdrachtgever: Christelijke Woonstichting Patrimonium

ECORYS Nederland BV Geert Jan Klein Bluemink Ewoud Dekker

Rotterdam, juli 2010

Maatschappelijke visitatie Christelijke Woonstichting Patrimonium 2

ECORYS Nederland BV

Postbus 4175

3006 AD Rotterdam

Watermanweg 44

3067 GG Rotterdam

T 010 453 88 00

F 010 453 07 68

E [email protected]

W www.ecorys.nl

K.v.K. nr. 24316726

ECORYS Vastgoed

T 010 453 85 19

F 010 453 85 88


Inhoudsopgave

Voorwoord 5

1 Patrimonium 9 1.1 Profiel 9 1.2 Bezit 9 1.3 Organisatie 10 1.4 Beleidscyclus 10

2 Presteren naar eigen Ambities en Doelstellingen (PnA/D) 12 2.1 Inleiding 12 2.2 Kerndocumenten 12

2.2.1 Ondernemingsplan 2004-2008 ‘De nieuwe koers’ 12 2.2.2 Ondernemingsplan 2010-2014 ‘Ons kompas’ 13

2.3 Begrotingen 13 2.3.1 Begroting 2006 t/m 2009 13 2.3.2 Begroting 2010 14

2.4 Overig beleid 14 2.4.1 Strategisch voorraad beheer plan 14 2.4.2 Duurzaamheid 15 2.4.3 Notitie verkoop van huurwoningen 15 2.4.4 Zelf Aangebrachte Voorzieningen (ZAV) 15 2.4.5 Verzilverd Wonen 15 2.4.6 Huurbeleid 16 2.4.7 Leefbaarheid 16

2.5 Presteren naar eigen Ambities en Doelstellingen 16 2.6 Presteren naar eigen Ambities en Doelstellingen: goed 17

3 Presteren naar Opgaven (PnO) 19 3.1 Inleiding 19 3.2 Lokale opgaven 19

3.2.1 Woonvisie 2008+ 19 3.2.2 Convenant Wonen 2009-2013 20

3.3 Presteren naar Opgaven 22 3.4 Presteren naar Opgaven: goed 22

4 Presteren volgens Stakeholders (PvS) 24 4.1 Inleiding 24 4.2 Samenwerking, overleg en onderzoek 24 4.3 Betrokkenheid van stakeholders bij de maatschappelijke visitatie 26


4.3.1 Stakeholdersbijeenkomst maandag 17 mei 2010 26 4.4 Presteren volgens Stakeholders: goed 30

5 Presteren naar Vermogen en Efficiëntie (PnV) 32 5.1 Inleiding 32 5.2 Inventarisatie en beoordeling door het CFV 32

5.2.1 Volkshuisvestelijke gegevens 32 5.2.2 Bedrijfsvoering 34 5.2.3 Vastgoedwaarde 35 5.2.4 Financiële positie en perspectief 35

5.3 Transparantiemethodiek 37 5.4 Financieel beleid 38

5.4.1 Financiële analyse en sturing 38 5.4.2 Risicomanagement 39 5.4.3 Financiële meerjarenprognose 39

5.5 Efficiëntie 40 5.5.1 Netto bedrijfslasten 40

5.6 Presteren naar Vermogen en Efficiëntie: voldoende 41

6 Governance 44 6.1 Inleiding 44 6.2 Governance structuur 44 6.3 Intern toezicht 46 6.4 Betrokkenheid van stakeholders 46 6.5 Presteren op het gebied van Governance: goed 47

Deel II: Prestatiespinnenwebben 49

Deel III: Integrale beoordelingstabellen 51

Bijlagen 52 Bijlage 1. SEV-Referentiekader (versie 3.0) 52 Bijlage 2. Geïnterviewde personen Patrimonium 59 Bijlage 3. Betrokken stakeholders 60 Bijlage 4. Documentatie 61 Bijlage 5. Uitwerking beoordeling presteren naar eigen Ambities en

Doelstellingen 62 Bijlage 6. Uitwerking beoordeling Presteren naar Opgaven 67 Bijlage 7. Enqueteformulieren stakeholdersbijeenkomsten 71


Voorwoord

Een nieuw visitatiestelsel Een aantal corporaties, verenigd in Het Woonnetwerk, heeft in 2005 het initiatief geno-men om te komen tot de ontwikkeling van een nieuw stelsel voor maatschappelijke visita-tie. Het initiatief sluit aan op de actuele discussies over toezicht, verantwoording en governance waarover onder meer de commissies Sas en Winter zich hebben uitgesproken. In de AedesCode, die in januari 2007 is vastgesteld, is de verplichting opgenomen voor corporaties die aangesloten zijn bij Aedes om zich eens per vier jaar te onderwerpen aan een audit die een gestructureerd oordeel oplevert over de maatschappelijke prestaties. Het Woonnetwerk heeft de SEV gevraagd om de ontwikkeling van een nieuw visitatie-stelsel te willen ondersteunen, waarbij als accenten werden geformuleerd: Een onafhankelijk vormgegeven instrument: geen instrument van de branche of van

de overheid; Toetsing van buiten naar binnen: welke vragen wil 'de omgeving' beantwoord zien?; Primair een horizontale verantwoording, niet zozeer een leerinstrument; Meer toetsen op resultaat dan op proces.

Medio 2006 was het visitatiestelsel op hoofdlijnen ontwikkeld1 en is een pilot van start gegaan, waarin maatschappelijke visitaties zijn uitgevoerd en de methodiek is dooront-wikkeld. Deze pilot is in de eerste helft van 2008 afgerond. In september 2009 is de me-thodiek ondergebracht in de Stichting Maatschappelijke Visitatie, die onder meer belast is met de kwaliteitsbewaking van het visitatiestelsel. Hoofdlijnen van het stelsel voor maatschappelijke visitatie Het doel van de maatschappelijke visitatie is als volgt verwoord:

Het geven van een (gestructureerde) beoordeling over het maatschappelijk presteren van de individuele

corporatie. De maatschappelijke visitatie geeft de stakeholders daarin een expliciete rol, zodat de maat-

schappelijke visitatie ook inzicht geeft in het presteren volgens de maatstaven van de stakeholders.

Daarmee wordt bereikt dat de visitatie informatie en verantwoording verstrekt aan de stakeholders over

het presteren van de corporatie2.

De visitatiemethodiek brengt het maatschappelijk rendement in beeld door de prestaties van de corporatie te beschrijven en deze af te zetten tegen: De eigen ambities en doelstellingen; De opgaven in het werkgebied;

1 Vastgelegd in Deel 1: Contouren van het nieuwe visitatiestelsel: producten van de visitatie. Deel II: Onderleggers van de visita-

tieonderdelen. 2 Idem.


De normen van de stakeholders; De financiële mogelijkheden en de mate van efficiëntie. De governance vormt hierin een bijzonder veld.

De kwantitatieve beoordeling van de prestaties wordt samengevat in prestatiespinnen-webben en een kwantitatieve scorekaart. De maatschappelijke visitatie resulteert verder in een toelichtende rapportage en een recensie die een overkoepelende en samenvattende beoordeling bevat. Maatschappelijke visitatie Patrimonium – de aanpak van ECORYS Christelijke Woonstichting Patrimonium heeft ECORYS eind 2009 opdracht gegeven voor het uitvoeren van een maatschappelijke visitatie. De visitatie is uitgevoerd in de pe-riode april tot juni 2010. Het visitatieteam van ECORYS bestond uit de heer Geert Jan Klein Bluemink en de heer Ewoud Dekker. De aanpak van ECORYS kende de volgende stappen: 1. Deskresearch:

Op basis van beschikbare documenten is in april 2009 een inventarisatie gemaakt van de gegevens die relevant zijn in het kader van de maatschappelijke visitatie. Deze ge-gevens zijn bestudeerd en verwerkt in een (intern) werkdocument.

2. Startbijeenkomst: Op maandag 17 mei 2010 heeft onder leiding van ECORYS een startbijeenkomst

plaatsgevonden met de directeur-bestuurder, het managementteam en twee leden van de Raad van Toezicht. Daarbij heeft ECORYS een korte toelichting gegeven op de doelstellingen en de aanpak van de maatschappelijke visitatie.

3. Interne interviews: Aansluitend aan de startpresentatie vonden de interviews plaats met achtereenvolgens een delegatie van de Raad van Toezicht, de directeur-bestuurder, de manager admini-stratie en verhuur en de manager technische zaken. Doelstelling van deze interviews was het aanvullen en inkleuren van de bevindingen uit de interviews.

4. Stakeholdersbijeenkomsten: Via een stakeholdersbijeenkomst op 17 mei 2010 zijn de stakeholders betrokken bij de maatschappelijke visitatie van Patrimonium. Tijdens deze bijeenkomst, zijn de doelstellingen en werkwijze van de visitatie uiteengezet, en konden de aanwezige stakeholders de corporatie beoordelen op het gebied van presteren op eigen ambities en doelstellingen, presteren op opgaven in het werkgebied en werd de stakeholders de mogelijkheid geboden een boodschap voor Patrimonium te geven.

5. Telefonische interviews: In totaal is één telefonisch interview gehouden met de voorzitter van de Raad van Toezicht die niet bij de startbijeenkomst aanwezig kon zijn. Aan hem is eerder het verslag van de interviews toegezonden, zodat hij op de hoogte werd gebracht van de eerdere gesprekken. Tevens heeft hij het eindverslag, waarin hij zelf betrokken was, goedgekeurd.

6. Interne bijeenkomst visitatieteam ECORYS: In juni heeft het visitatieteam van ECORYS intern overleg gevoerd. Daarbij zijn de bevindingen ten behoeve van de rapportage en de beoordeling van de geleverde pres-taties besproken.

7. Rapportage: Aansluitend is de conceptrapportage maatschappelijke visitatie opgesteld. Deze is op woensdag 7 juli besproken met een delegatie van de Raad van Toezicht, de directeur-


bestuurder, de manager administratie en verhuur en de manager technische zaken. Na verwerking van tekstuele correcties is de definitieve rapportage opgesteld.

De maatschappelijke visitatie is uitgevoerd op basis van de 3.0 versie van de SEV-methodiek. Graag lichten wij toe welke aanpak wij hanteren bij het beoordelen van de maatschappe-lijke prestaties van de corporatie: Wij beschouwen terugkijkend de jaren 2006 tot en met 2009 en vooruitkijkend het

jaar 2010 inclusief de daaropvolgende meerjarenramingen. ECORYS maakt zoveel mogelijk gebruik van feiten en cijfers, normeringen en oordelen van anderen. De fei-telijk geleverde prestaties en de waargenomen stakeholdersoordelen vormen steeds de basis van de beoordeling.

Wij bekijken tevens de beleidsstructuur waarbinnen de prestaties zijn (worden) gele-verd. De beleidsstructuur geeft een indruk van de borging en de duurzaamheid van de prestaties en is mede van invloed op de beoordeling. De wijze waarop binnen de cor-poratie de governance is ingevuld, maakt eveneens deel uit van de beoordeling.

Wij bekijken ook de context waarin de prestaties zijn (worden) gerealiseerd. De con-text kan bijvoorbeeld verklaringen opleveren voor het achterblijven van prestaties. Deze verklarende context bepaalt niet de beoordeling van de feitelijk gerealiseerde prestaties, maar wordt als tekstuele aanvulling op de beoordeling geformuleerd.

Wij hebben ervoor gekozen om de prestatiespinnenwebben te voorzien van tekst-blokken die het oordeel in de spinnenwebben inkleuren. Op deze wijze ontstaat naar onze mening een evenwichtig beeld tussen kwantitatief oordeel en context/ argumen-tatie.

De cijfermatige beoordeling voor het Presteren naar eigen Ambities en Doelstellingen en het Presteren naar Opgaven in het werkgebied wordt als volgt toegepast: cijfer toelichting

10 Prestatie ruimschoots boven hetgeen de corporatie zich had voorgenomen, had afgesproken met

stakeholders + verwerking van voortschrijdend inzicht en extra ambities.

9 Prestatie ruimschoots boven hetgeen de corporatie zich had voorgenomen, had afgesproken met

stakeholders.

8 Prestatie conform hetgeen de corporatie zich had voorgenomen, had afgesproken met stakeholders

(100%).

7 Prestatie iets achterblijvend bij hetgeen de corporatie zich had voorgenomen, had afgesproken met

stakeholders (90-100%).

6 Prestatie behoorlijk achterblijvend bij hetgeen de corporatie zich had voorgenomen, had afgesproken

met stakeholders (75-90%).

5 Prestatie onvoldoende ten opzichte van wat de corporatie zich had voorgenomen, had afgesproken met

stakeholders (50-75%).

4 Prestaties minder dan de helft van hetgeen de corporatie zich had voorgenomen, had afgesproken met

stakeholders.

3-1 Niet of nauwelijks prestaties op de eigen doelstellingen of afspraken met stakeholders. Toekenning 3, 2

of 1 varieert met de geleverde inspanning en de mate waarin die zichtbaar wordt.


Wanneer de doelstellingen (zowel ten aanzien van eigen ambities en doelstellingen als de opgaven) kwalitatief geformuleerd zijn, heeft de beoordeling als volgt plaatsgevonden:

Cijfer Toelichting

8 Gerealiseerd conform afspraak

7 of 6 Gedeeltelijk gerealiseerd

5 of 4 Niet gerealiseerd

Leeswijzer Deel I bevat de daadwerkelijke rapportage van de maatschappelijke visitatie van Patrimo-nium en bestaat uit de volgende hoofdstukken:

1. Profiel Patrimonium 2. Presteren naar eigen Ambities en Doelstellingen (PnA/D) 3. Presteren naar Opgaven (PnO) 4. Presteren volgens Stakeholders (PvS) 5. Presteren naar Vermogen en Efficiëntie (PnV/E) 6. Governance

Deel II bevat de prestatiespinnenwebben. Deel III geeft de kwantitatieve scorekaart weer. Bijlagen:

1. SEV-Referentiekader (versie 3.0) 2. Geïnterviewde personen Patrimonium 3. Betrokken stakeholders 4. Documentatie 5. Uitwerking van beoordeling presteren naar eigen Ambities en Doestellingen 6. Uitwerking van beoordeling presteren naar Opgaven 7. Enquêteformulieren stakeholdersbijeenkomst

Tot slot De leden van het visitatieteam van ECORYS hebben de procesgang gedurende de maat-schappelijke visitatie en de samenwerking met Patrimonium daarin ervaren als zeer con-structief, open en prettig. Wij danken allen die in de afgelopen maanden een bijdrage hebben geleverd aan de totstandkoming van deze maatschappelijke visitatie.


1 Patrimonium

1.1 Profiel

Christelijke Woonstichting Patrimonium heeft een historie van meer dan 50 jaar en heeft in 2003 de stichtingsvorm ingevoerd. Ultimo 2008 bestond het bezit van Patrimonium uit circa 730 woongelegenheden en circa 2 verhuureenheden maatschappelijk vastgoed. In 2009 heeft Patrimonium een groot aantal woongelegenheden opgeleverd en is het aantal gestegen naar 803. Het werkgebied van de woningcorporatie omvat de gemeente Urk. Volgens de systematiek van het Centraal Fonds Volkshuisvesting behoort Patrimonium tot de referentiegroep van woningcorporaties met een gemiddeld profiel.

1.2 Bezit

Wat betreft woningtype valt op dat de woningvoorraad van Christelijke Woonstichting Patrimonium voornamelijk bestaat uit eengezinswoningen. Wanneer dit percentage wordt vergeleken met het landelijk gemiddelde komt naar voren dat Patrimonium bijna twee-maal zoveel eengezinswoningen in het bezit heeft als dat landelijk gemiddelde. Daarnaast heeft Patrimonium een relatief laag percentage meergezinswoningen, zij het zonder lift. Opvallend is verder dat Christelijke Woonstichting Patrimonium volgens de terminologie van het Centraal Fonds Huisvesting geen eenheden verzorging bezit, echter de corporatie heeft wel woon-zorgeenheden. Patrimonium heeft een eenduidig bezit, zeker gezien de landelijke benchmark.

Tabel 1.1 Woningbezit Christelijke Woonstichting Patrimonium

Patrimonium % Landelijk %

Eengezinswoningen 84,4 43,6

Meergezinswoningen 4 etages zonder lift 5,2 27,5

Meergezinswoningen met lift 9,7 12,7

Hoogbouw 0,0 10,6

Eenheden verzorging 0,0 2,1

Overig 0,3 3,5

Onbekend 0,0 0,0

Totaal 100,0 100,0

Bron: Corporatie in Perspectief 2009, Christelijke Woonstichting Patrimonium, Centraal Fonds Volkshuisvesting

Opvallend aan de leeftijd van de woningvoorraad is dat Patrimonium een relatief hoog percentage woningen heeft uit de jaren zestig, maar algemeen gezien een jonge woning-voorraad heeft. Het grootste deel van de voorraad dateert uit de jaren tachtig en later waarbij met name het percentage woningen dat na het millennium is gebouwd aanmerke-lijk hoger ligt dan het landelijk gemiddelde: 14,3% om 7,6%. Dit lijkt op een inhaalslag.


De gemiddelde huurprijs van de woningvoorraad van Patrimonium ligt op € 418 euro per maand, ligt hoger dan het landelijk gemiddelde van € 402. Echter, wanneer wordt geke-ken naar het percentage maximaal redelijk kan worden geconcludeerd dat de woningvoor-raad van Christelijke Woonstichting Patrimonium een licht hogere prijs-kwaliteit verhou-ding heeft dan gemiddeld in Nederland. De ontwikkeling van de huurprijs ligt iets boven het landelijk gemiddelde, wat betekent dat de huren in de afgelopen jaren iets sneller zijn gestegen dan gemiddeld in Nederland. Wat betreft huurprijssegmentatie geldt dat Patri-monium een relatief klein aandeel goedkope woningen heeft, daartegenover staat dat het aandeel dure woningen minimaal is. Voorgaande betekent dat het gros van het woningbe-zit van Patrimonium zich in het betaalbare prijssegment bevindt.

1.3 Organisatie

Zoals uit het organogram blijkt omvat de werkorganisatie van Christelijke Woonstichting Patrimonium 7 werknemers. De corporatie is georganiseerd in een tweetal onderdelen, te weten administratie- en verhuurzaken en de technische dienst. Het management team van Patrimonium wordt gevormd door de directeur-bestuurder, het hoofd administratie- en verhuurzaken en het hoofd technische dienst.

Figuur 1.1 Organogram Christelijke Woonstichting Patrimonium

1.4 Beleidscyclus

De beleidscyclus van Patrimonium is van belang met het oog op de duurzaamheid van presteren. In de beleidscyclus neemt het ondernemingsplan een leidende positie in. Het ondernemingsplan bevat naast de missie en visie de strategische doelstellingen die de corporatie zichzelf heeft gesteld. Jaarlijks worden deze strategische doelstellingen gecon-cretiseerd in de begrotingen. Waar een directe relatie tussen het ondernemingsplan 2004-2008 en de begrotingen voor de jaren 2006 en 2007 nog niet geheel is te maken, is de overzichtelijkheid van de daaropvolgende begrotingen en het ondernemingsplan goed. Geconstateerd wordt dat er voor het jaar 2009 geen overkoepelend ondernemingsplan is opgesteld, echter wel een jaarlijkse begroting met concrete doelstellingen. Verslaglegging van de geconcretiseerde doelstellingen uit de jaarlijkse begrotingen geschiedt in de jaar-


verslagen middels een actiepuntentabel en tekst en, vanaf 2009, in de kwartaalrapporta-ges. Op enkele kleine punten wordt het maken van een directe vergelijking tussen de doelstellingen in de verschillende beleidsdocumenten en rapportages enigszins bemoei-lijkt als gevolg van de indeling in de rapportages en het direct terugkoppelen van de initi-ele doelstellingen.


2 Presteren naar eigen Ambities en Doelstellin-gen (PnA/D)

2.1 Inleiding

Met het oog op de maatschappelijke visitatie zijn de eigen ambities en doelstellingen van belang. Gezien de vierjarige terugblik geldt voor Christelijke Woonstichting Patrimonium dat het ondernemingsplan 2004-2008 wordt meegenomen. Als concretisering van het on-dernemingsplan worden de jaarlijkse begrotingen en de daarin vermelde doelstellingen beschreven. Daarnaast wordt een korte beschrijving gegeven van het overige beleid en het nieuwe ondernemingsplan 2010-2014 genaamd ‘Ons kompas’. In het vervolg van dit hoofdstuk worden de concrete doelstellingen uit de jaarlijkse begrotingen gekoppeld aan de feitelijk gerealiseerde prestaties waarna een beoordeling volgt.

2.2 Kerndocumenten

Patrimonium heeft een tweetal kerndocumenten die van belang zijn voor de maatschappe-lijke visitatie: ondernemingsplan ‘De nieuwe koers’ en ondernemingsplan ‘Ons kompas’.

2.2.1 Ondernemingsplan 2004-2008 ‘De nieuwe koers’

Dit ondernemingsplan bevat de plannen op hoofdlijnen waarmee Christelijke Woonstich-ting Patrimonium in de jaren 2004 tot en met 2008 heeft gewerkt. In de missie geeft de corporatie aan een maatschappelijk ondernemer te zijn die een bijdrage levert aan een prettig woon- en leefklimaat voor alle inwoners in het werkgebied, in het bijzonder voor mensen die niet zelfstandig kunnen voorzien in hun eigen huisvesting. Patrimonium wil dit bereiken door het bouwen en beheren van woningen, het leveren van diensten en de zorg voor een aantrekkelijke woonomgeving, waarbij bijzondere aandacht uitgaat naar kwetsbare groepen. Bij invulling van de missie staan een viertal onderwerpen centraal: Maatschappelijk ondernemer Klantgericht Financiële continuïteit Zelfstandigheid Bovenstaande missie is vertaald in een visie dat een weergave is van het gemeenschappe-lijk beeld dat binnen de corporatie leeft van een gewenst en haalbaar geachte toekomstige situatie. Christelijke Woonstichting Patrimonium heeft op basis van ontwikkelingen en trends per onderwerp een visie geformuleerd. Via de uitwerking van doelgroepen en pro-ducten in de strategie is de visie vertaald in strategische doelstellingen. De doelstellingen zijn onderverdeeld in vijf onderwerpen, te weten klant, maatschappij, innovatie, intern en


financieel. In de jaarlijkse begrotingen worden deze strategische doelstellingen omgezet in concrete doelstellingen.

2.2.2 Ondernemingsplan 2010-2014 ‘Ons kompas’

Ondernemingsplan ‘Ons kompas’ is de opvolger van het ondernemingsplan uit de jaren 2004-2008. Gezien de continuïteit van de strategische doelstellingen heeft het vorige on-dernemingsplan in het tussenliggende jaar gefungeerd als kerndocument. In ‘Ons kom-pas’ wordt de uitgezette koers uit de voorgaande jaren doorgezet en waar nodig bijge-stuurd. Het centrale thema in het nieuwe ondernemingsplan is maatschappelijk onderne-merschap. Evenals in het vorige ondernemingsplan zijn in dit plan een aantal strategische doelstellingen opgenomen met een onderverdeling naar: Klant Vastgoed Omgeving Organisatie Financiën Per onderwerp zijn strategische doelstellingen geformuleerd die in de tijd verder worden uitgewerkt in de jaarplannen en worden omgezet in concrete activiteiten.

2.3 Begrotingen

De jaarlijkse begrotingen bevatten de concrete doelstellingen die door Patrimonium zijn opgesteld aan de hand van de geformuleerde strategische doelstellingen uit het onderne-mingsplan. Verder wordt in de jaarlijkse begrotingen een overzicht gegeven van de kos-ten en investeringen die Patrimonium doet ten behoeve van het realiseren van de doelstel-lingen. Hieronder volgt een beschrijving van de begrotingen 2006, 2007, 2008 en 2009 ten aanzien van de doelstellingen. Voor de volledigheid volgt een korte beschrijving van de begroting 2010.

2.3.1 Begroting 2006 t/m 2009

Zoals vermeld bevatten de begrotingen de concrete doelstellingen van Patrimonium. De onderverdeling naar onderwerpen in de begrotingen van 2006 en 2007 is een andere dan in het onderliggende ondernemingsplan 2004-2008 en overige documenten wordt gehan-teerd. Ten behoeve van het overzicht van de doelstellingen van Patrimonium worden alle doelstellingen uit de begrotingen van 2006 en 2007 onderverdeeld naar de gehanteerde indeling in het nieuwe ondernemingsplan. Omdat een groot aantal doelstellingen jaarlijks terugkeren is onderscheidt gemaakt naar terugkerende doelstellingen en doelstellingen die specifiek voor het betreffende jaar gelden. De terugkerende doelstellingen richten zich op de onderwerpen klant, maatschappij, organisatie en financiën. Het onderwerp vastgoed komt terug in de jaar specifieke doelstellingen. Voor de jaarspecifieke doelstellingen geldt dat er geen specifieke doelstellingen per jaar zijn opgesteld ten aanzien van klant en financiën, maar wel voor vastgoed, maatschappij en organisatie. In bijlage 5 is een over-zicht gegeven van zowel de terugkerende als de jaarspecifieke doelstellingen van Patri-monium, waarbij de prestaties van de corporatie zijn beoordeeld. De beoordeling komt cijfermatig terug in de onderstaande tabel.


Tabel 2.1 Beoordeling terugkerende en jaarspecifieke doelstellingen 2006-2009

Prestatieveld Beoordeling

Alg. 2006 2007 2008 2009

Klant 7,2 nvt nvt nvt nvt

Vastgoed nvt 8,0 7,8 7,8 7,7

Maatschappij 8,0 7,5 8,0 6,0 8,0

Organisatie 7,3 5,8 5,0 8,0 8,0

Financiën 8,0 nvt nvt nvt nvt

De verslaglegging van de doelstellingen over de betreffende jaren geschiedt in de jaarver-slagen. Daarbij is de koppeling tussen de voorgenomen doelstellingen en gerealiseerde prestaties middels een tabel helder en overzichtelijk weergegeven. Waar de zichtbaarheid van de prestaties over de jaren 2006-2007 enigszins wordt bemoeilijkt als gevolg van een andere indeling, kan een directe 1-op-1 vergelijking worden gemaakt in de jaren 2008 en 2009. Verder worden vanaf 2009 kwartaalrapportages opgesteld waarin de voortgang vier maal per jaar wordt gemonitord. De kwartaalrapportages hebben een andere indeling dan het jaarplan en missen het overzichtelijke tabel uit de jaarverslagen waardoor de koppe-ling tussen enerzijds doelstellingen en anderzijds voortgang iets wordt bemoeilijkt.

2.3.2 Begroting 2010

De begroting van 2010 is de eerste begroting die is opgesteld aan de hand van het nieuwe ondernemingsplan en is zodoende een eerste invulling van dit ondernemingsplan. Aange-zien de indeling 1-op-1 is te vergelijken met zowel het nieuwe ondernemingsplan als de begrotingen 2008 en 2009, is de volgbaarheid van de doelstellingen goed. De begroting over het jaar 2010 bevat globaal dezelfde algemene doelstellingen als de voorgaande ja-ren met hier en daar een specifieke aanvulling voor het nieuwe jaar.

2.4 Overig beleid

Christelijke Woonstichting Patrimonium heeft, naast voorgaande documenten, een twee-tal beleidsdocumenten opgesteld. Beide, het strategisch voorraad beheer plan en de notitie verkoop van huurwoningen, worden hieronder kort beschreven.

2.4.1 Strategisch voorraad beheer plan

Het strategisch voorraad beheer plan is opgesteld ten behoeve van het altijd kunnen aan-bieden van een passende woning aan (toekomstige) klanten. Omdat het aanbod zo goed mogelijk op de vraag moet aansluiten zijn groot aantal indicatoren onderzocht en inge-vuld. Patrimonium heeft vervolgens per complex de volgende punten zichtbaar gemaakt: Gewildheid van het complex; Prijs-kwaliteitverhouding op basis van puntensysteem; Rendement gebaseerd op bedrijfswaarde; Sociale structuur binnen het complex; Locatie ofwel omgevingsfactoren; Kwaliteit van het interieur; Kwaliteit van het exterieur.


Per complex is de toekomstvisie weergegeven waarin wordt vermeld aan welke doelgroep en tegen welke huurprijs ten opzichte van de maximaal redelijke huurprijs de objecten in het complex worden verhuurd. Vervolgens wordt in de financiële analyse een toelichting op financiële hoofdlijnen gegeven van het strategisch voorraadbeheer. In het strategisch voorraad beheer plan wordt verder middels vier stappen inzichtelijk gemaakt wat de in-vloed op hoofdlijnen is van het strategisch voorraad beheer zoals in het beleidsplan is aangegeven. In de scenario’s wordt de verkoop van zowel nieuwe als bestaande woningen expliciet meegenomen in de scenarioberekeningen.

2.4.2 Duurzaamheid

Het duurzaamheidbeleid komt terug in het strategisch voorraad plan. Verder wordt er dit jaar opvolging gegeven aan de labelling van de woningen. Het belang van duurzaamheid wordt door Patrimonium onderschreven, echter alleen als dit op grond van economische gronden haalbaar is. Zo heeft de corporatie een subsidie aangevraagd om het plaatsen van zonnecollectoren financieel rendabel te maken. Verder hanteert Patrimonium het beleid dat bij renovatie en nieuwbouw binnen de financieel rendabele kaders duurzame en ener-giezuinige materialen gebruikt.

2.4.3 Notitie verkoop van huurwoningen

De notitie verkoop van huurwoningen is opgesteld als handvat voor het voldoen aan de doelstelling: het bieden van voldoende kwalitatief goede huurwoningen voor de primaire doelgroep tegen een betaalbare huurprijs. Samengevat hanteert Patrimonium de volgende beleiduitgangspunten: Streven naar voldoende kwalitatief goede huurwoningen voor de primaire doelgroep; Ten uitvoer brengen van de ambitie zoals verwoord in het strategisch voorraadbeleid; Inzetten van de verkoopopbrengst voor de realisatie van de volkshuisvestelijke doel-

stellingen.

2.4.4 Zelf Aangebrachte Voorzieningen (ZAV)

Via het ZAV-beleid heeft een huurder de mogelijkheid om binnen de opgestelde regels aanpassingen aan de woning te doen. Bij een aanvraag gaat een opzichter naar de woning en overlegt vervolgens binnen de corporatie of de aanpassing kan worden doorgevoerd. Indien de corporatie geen toestemming geeft, dan heeft de huurder nog steeds de moge-lijkheid om aanpassingen te doen. Echter, als de huurder uit de woning vertrekt zal deze de aanpassing ongedaan moeten maken of door de nieuwe huurder laten overnemen. In dat laatste geval wordt de aanpassing niet meegenomen in het puntensysteem en zodoen-de de huur.

2.4.5 Verzilverd Wonen

Het beleid omtrent verzilverd wonen bestaat uit de mogelijkheid voor senioren om de eigen woning onder voorwaarden aan Patrimonium te verkopen, waarna Patrimonium de woning verhuurt. De prijsbepaling geschiedt op basis van een taxatie, aangevuld met een inspectie door de technische afdeling van de corporatie. Dit laatste wordt vooral gedaan om een goed beeld te krijgen van de onderhoudskosten. Bij verzilverd wonen wordt de


woning alleen aan de verkopende bewoner verhuurd. Als deze huurder de woning verlaat, wordt de woning weer verkocht.

2.4.6 Huurbeleid

De corporatie heeft in het verleden aandacht besteed aan het opstellen van huurbeleid. De strategie die wordt gehanteerd ten aanzien van het huurbeleid is verantwoord in het stra-tegisch voorraad beheer, waarbij streefhuurpercentages zijn vastgesteld. Jaarlijks wordt het huurbeleid in de begroting aan de orde gesteld en vindt verantwoording plaats in het jaarverslag.

2.4.7 Leefbaarheid

Aan leefbaarheid wordt invulling gegeven door middel van het leefbaarheidsfonds die in samenwerking met de huurdersvereniging is opgesteld. Uit het fonds kunnen twee maal per jaar ideeën worden beloond met een financiële bijdrage van € 2.000. Het leefbaar-heidsfonds is opgezet om initiatieven te ondersteun en om concrete activiteiten ter bevor-dering van de leefbaarheid mogelijk te maken.

2.5 Presteren naar eigen Ambities en Doelstellingen

De beoordeling van de maatschappelijke prestaties van Christelijke Woonstichting Patri-monium ten aanzien van de eigen ambities en doelstellingen is gebaseerd op de volgende informatie: Jaarverslagen; Kwartaalrapportages. In bijlage 5 is de uitwerking van de beoordeling van het presteren naar eigen ambities en doelstellingen opgenomen. Bij de beoordeling zijn de concrete doelstellingen uit de jaar-lijkse begrotingen leidend en is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van kwantitatieve ele-menten. Waar dit niet mogelijk was, is de beoordeling gemaakt aan de hand van kwalita-tieve onderdelen uit de documentatie.

Tabel 2.2 Beoordeling Presteren naar eigen Ambities en Doelstellingen


Klant 7,2

Vastgoed 7,8

Maatschappij 7,5

Organisatie 6,8

Financiën 8,0

Gemiddeld 7,5

In bovenstaande beoordeling wegen de terugkerende doelstellingen, ondanks dat deze doelstellingen ieder jaar dus in totaal vier keer terugkomen, evenveel mee in de beoorde-ling als de specifieke doelstellingen vanwege het feit dat de terugkerende doelstellingen meer algemene doelstellingen zijn. Uit de cijfers blijkt dat Patrimonium de eigen doelstel-lingen met betrekking tot vastgoed, maatschappij en financiën in hoge mate realiseert. Opvallend zijn de prestaties van de corporatie ten aanzien van organisatie: met name in


de jaren 2006 en 2007 zijn de eigen doelstellingen niet (goed) gerealiseerd. Echter, in de meer recente jaren is een verbetering zichtbaar in het presteren op eigen doelstellingen met betrekking tot de organisatie. Een ander opvallend punt is dat de doelstelling afslui-ten van wederzijdse prestatieafspraken met de gemeente in 2008 reeds als doelstelling is opgenomen, maar pas op 31 maart 2009 is afgesloten.

2.6 Presteren naar eigen Ambities en Doelstellingen: goed

Het beoordelingsschema betreffende Presteren naar eigen Ambities en Doelstellingen uit de 3.0 versie van de SEV-methodiek is bijgevoegd als bijlage. Ingevuld voor Patrimoni-um resulteert het volgende beeld.

Tabel 2.3 Presteren naar eigen Ambities en Doelstellingen

Standaard Overwegingen bij het oordeel Oordeel Wegings-

factor

Gewogen

oordeel

I. De feitelijke en geplande

prestaties dragen aan-

toonbaar bij aan de reali-

satie van de eigen ambi-

ties en doelen.

Patrimonium realiseert in hoge mate de

eigen doelstellingen en ambities.

7,5 70% 5,3

II. De corporatie werkt

vanuit een gedocumen-

teerde ambitie (missie en

visie) en heeft eigen doe-

len geformuleerd die pas-

sen bij de rol als corpora-

tie en passen bij het werk-

gebied waarin de corpora-

tie actief is.

Patrimonium heeft de missie, visie en doel-

stellingen weergegeven in twee opvolgen-

de ondernemingsplannen. Patrimonium is

goed op de hoogte van de rol die van de

corporatie is gewenst in het werkgebied en

de mogelijkheden die de corporatie heeft bij

de goede invulling daarvan.

8 10% 0,8

III. De corporatie heeft de

doelen die zij wil bereiken

geoperationaliseerd in een

concreet plan, inclusief

financiële onderbouwing.

De doelen zijn in meetbare

eenheden opgesteld op de

prestatievelden.

Patrimonium heeft de algemene doelstel-

lingen uit het ondernemingsplan onderver-

deeld in jaarlijks terugkerende doelstellin-

gen en jaarspecifieke doelstellingen en

komen in concreto terug in de jaarlijkse

begrotingen, waarbij een financiële onder-

bouwing is weergegeven. De doelstellingen

worden waar mogelijk vrijwel altijd in meet-

bare eenheden opgesteld.

8 10% 0,8

IV. De corporatie beoor-

deelt jaarlijks het eigen

presteren naar doelen en

ambities en trekt daaruit

conclusies.

Waar Patrimonium jaarlijks in de jaarver-

slagen middels een tabel overzichtelijk en

helder terugkomt op de doelstellingen, mist

op onderdelen het trekken van conclusies

in dat document.

7 10% 0,7

Presteren naar eigen Ambities en Doelstellingen: 7,6

Patrimonium realiseert de eigen doelstellingen in hoge mate waardoor de beoordeling goed een logisch gevolg is. Wat betreft beleidscyclus werkt de corporatie vanuit een kerndocument van waar uit de algemene doelstellingen jaarlijks worden geconcretiseerd


in de begrotingen. De verslaglegging geschiedt op een heldere manier in de jaarverslagen middels een actiepuntentabel en tekst.


3 Presteren naar Opgaven (PnO)

3.1 Inleiding

Het werkgebied van Christelijke Woonstichting Patrimonium omvat de gemeente Urk. In deze gemeente is Patrimonium de enig opererende corporatie en omgekeerd, Patrimonium treedt ook niet buiten de gemeente. In de volgende paragrafen wordt een beschrijving ge-geven van de lokale prestatieafspraken die Patrimonium heeft gemaakt met de gemeente. De corporatie is volledig lokaal gedreven en wordt om die reden weinig beïnvloedt door de regionale opgaven. Bovendien wordt het aanwezige regionale beleid, zoals Nieuw Fle-volands Peil, niet actief uitgevoerd door de regionale overheid. In het vervolg van dit hoofdstuk worden de lokale prestatieafspraken gekoppeld aan de feitelijk geleverde pres-taties, waarna een beoordeling volgt.

3.2 Lokale opgaven

De lokale opgaven bestaan uit een tweetal documenten: Woonvisie 2008+ en het conve-nant wonen 2009-2013. Beide documenten worden hieronder beschreven waarna een be-schrijving komt van de beoordeling van de opgaven in het werkgebied.

3.2.1 Woonvisie 2008+

In 2008 heeft de gemeente Urk in samenwerking met een groot aantal partijen, waaronder Patrimonium, een nieuwe woonvisie opgesteld. De belangrijkste reden om een nieuwe woonvisie op te stellen was de veranderende marktsituatie op Urk. De woonvisie bevat de volgende thema’s: Voldoende woningen bouwen voor de lokale woonbehoefte; Ruimte bieden aan de huisvesting van jongeren; Investeren in de huursector, inspelen op veranderende doelgroepen; Bouwen voor de vraag; Gemeente als regisseur. De gemeente Urk heeft in de woonvisie een aantal uitgangspunten geformuleerd waarin Patrimonium als partner wordt genoemd. De uitgangspunten gaan in op mensen met lage inkomens, starters en jonge huishoudens, senioren en zorgbehoevenden en statushouders en asielzoekers. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de uitgangspunten naar doel-groep waar de corporatie bij betrokken is.

Tabel 3.1 Uitgangspunten woonvisie met betrokkenheid van Patrimonium

Doelgroep Uitwerking

Mensen met lage Gemeente Urk en Patrimonium maken afspraken over de minimale omvang van de


inkomens kernvoorraad, een minimale omvang van 1.000 betaalbare woningen in 2015 is het

richtinggevend uitgangspunt;

Door nieuwbouw zullen 250-300 betaalbare huurwoningen aan de voorraad worden

toegevoegd;

Tot 2015 kan beperkte verkoop van eengezinshuurwoningen plaatsvinden, waarbij

een aantal van 40 als richtinggevend uitgangspunt wordt aangehouden.

Starters en jonge

huishoudens

Bouwen van voldoende woningen in het algemeen, voor verlichting van de marktdruk

en verbetering van de doorstroming;

Verruiming van de startersregeling en een beroep doen op Patrimonium om financieel

te participeren;

Bouw van een flink aantal goedkopen woningen en verruiming van het aandeel huur-

woningen in het nieuwbouwprogramma;

Verruimen van de keuzemogelijkheden door het hanteren van minder strikte toewij-

zingsregels voor huurwoningen.

Senioren en zorgbe-

hoevenden

Gedifferentieerd (en zo mogelijk flexibel) bouwen van nultredenwoningen, qua secto-

ren, en prijsklassen;

Het toevoegen van huurwoningen door nieuwbouw zal door minimaal 80% betrekking

hebben op multifunctionele woningen met de basisfuncties gelijkvloers, waaronder

verzorgd wonen;

Actief en concreet invulling geven aan de ontwikkeling van de woonservicegebieden.

Statushouders en

asielzoekers

De gemeente en Patrimonium blijven zich ook in de toekomst inzetten voor de huis-

vesting van statushouders / asielzoekers.

In de woonvisie wordt aangegeven dat de gemeente en Patrimonium onderling prestatie-afspraken willen maken om invulling te geven aan de woonopgave die er voor Urk ligt. Daarbij zijn de woonvisie en bovenstaande uitgangspunten richtinggevend.

3.2.2 Convenant Wonen 2009-2013

Dit document is opgesteld aan de hand van de in 2008 opgestelde woonvisie waarin de gemeente Urk en Patrimonium zijn overeengekomen prestatieafspraken te maken. Het convenant bestaat uit drie delen: de intenties van de partijen, de basisafspraken2009-2013 en de prestatieafspraken 2009 en 2010. Hieronder worden de basisafspraken en de presta-tieafspraken verder toegelicht. Basisafspraken 2009-2013 Dit zijn de afspraken in hoofdlijnen die gemaakt worden voor de periode 2009 tot en met 2013. Wanneer de gemaakte prestatieafspraken worden onderverdeeld naar de prestatie-velden vanuit de visitatiemethodiek, kan het overzicht worden gegeven welke is terug te vinden in bijlage 6. De basisafspraken zijn geldig tot en met 31 december 2013, worden aan het eind van 2010 geëvalueerd en kunnen dan eventueel worden bijgesteld. Bestuur-lijk overleg vindt eenmaal per half jaar plaats over de actuele ontwikkelingen op het ter-rein van wonen. Het bestuurlijk overleg is verantwoordelijk voor de uitvoering, evaluatie en eventuele bijstelling van de woonvisie en de prestatieafspraken. In het geval dat beide partijen betrokken zijn bij de uitvoering van plannen worden de werkzaamheden op el-kaar afgestemd.


Prestatieafspraken 2009 en 2010 Vanuit de basisafspraken zijn de prestatieafspraken voor de jaren 2009 en 2010 geformu-leerd waarbij de afspraken voor 2009 meer concreet zijn dan de afspraken voor 2010. In de prestatieafspraken is vastgelegd dat het bestuurlijk overleg tweemaal per jaar plaats-vindt en de evaluatie van de woonvisie en prestatieafspraken in de 2e helft van 2009 ge-schiedt. De prestatieafspraken zijn in het eerste kwartaal van 2010 mondeling met de ge-meente geëvalueerd. Ondanks het ontbreken van een schriftelijke evaluatie is bij beide partijen bekend hoe tot op heden invulling is gegeven aan de prestatieafspraken. Onder-staande tabel bevat de beoordeling betreffende presteren naar opgaven. De prestaties die Patrimonium heeft geleverd zijn terug te vinden in bijlage 6.

Tabel 3.1 Prestatieafspraken 2009-2013


2006-2008 2009

Beschikbaarheid 7,5 7,7

Betaalbaarheid 8,0 9,0

Bijzondere doelgroepen 6,8 7,3

Leefbaarheid en veiligheid 6,0 8,0

Bouwproductie 8,0 8,5

Herstructurering 7,0 7,0

Duurzaamheid en energie 6,0 6,0

Overig nvt 8,0

Vanuit Patrimonium wordt aangegeven dat de voorloper van het huidige prestatiecontract in 2003 was opgesteld. De corporatie heeft dit contract echter niet ondertekend omdat de gemeente een te klein aantal huurwoningen voor ogen had; de gemeente was van mening dat de vraag naar meer sociale huurwoningen op Urk minimaal was, terwijl Patrimonium de mening was toegedaan dat de vraag naar dergelijke woningen wel aanwezig was. Op basis van de in 2008 opgestelde woonvisie, waaruit bleek dat een uitbreiding van het aan-tal sociale huurwoningen op Urk wenselijk was, zijn nieuwe prestatieafspraken gemaakt. Zoals blijkt uit bovenstaande hadden de gemeente Urk en Patrimonium in de periode voor 2009 geen prestatieafspraken geformuleerd. Om toch een beoordeling van de prestaties te kunnen geven zijn de geleverde prestaties per prestatieveld opgesomd. Bijlage 6 bevat de weergave van deze prestaties. De cijfermatige beoordeling voor de geleverde prestaties in de periode 2006-2009 hebben een weegfactor van 1/3, aangezien er geen prestatieafspra-ken waren geformuleerd. De prestaties van Patrimonium ten aanzien van de in 2009 gemaakte afspraken met de gemeente zijn ruim voldoende. Aandachtspunten die in bovenstaande tabel terugkomen in de vorm van lagere cijfers en zowel door de gemeente als de corporatie worden genoemd zijn de huisvesting van statushouders, de bouwproductie en duurzaamheid en energie. Wat betreft huisvesting van statushouders wordt aangegeven dat het volbrengen van de taakstelling op problemen stuit als gevolg van de door de overheid gehanteerde bereke-ning. Daarnaast blijkt het animo van statushouders om in Urk te verblijven laag. De cor-poratie heeft in de jaren 2006 en 2007 langdurig woningen vrij gehouden om statushou-ders te huisvesten zonder dat er uiteindelijk ook daadwerkelijk statushouders werden ge-


huisvest. De corporatie komt de gemaakte afspraken in 2009 ruimschoots na. Patrimoni-um komt de afspraken ten aanzien van bouwproductie, ondanks de relatief kleine hoe-veelheid bouwgrond die de gemeente beschikbaar stelt, ruimschoots na. De afspraak rond duurzaamheid en energie wordt gevormd door het toepassen van het Nieuw Flevolands Peil. Patrimonium heeft het contract tot op heden slechts ondertekend en past de afspra-ken uit het document niet actief toe. Daarbij wordt vermeld dat de regionale overheid niet actief met de uitvoer van het Nieuw Flevolands Peil bezig is. Qua herstructurering zijn geen specifieke prestatieafspraken opgesteld waardoor een cijfermatig oordeel niet van toepassing is. Dit betekent echter niet dat de corporatie geen prestaties heeft levert op de-ze velden: het project ’t Eiland wordt tevens gezien als herstructureringsopgave.

3.3 Presteren naar Opgaven

De beoordeling van de maatschappelijke prestaties van Christelijke Woonstichting Patri-monium ten aanzien van de opgaven in het werkgebied is gebaseerd op de volgende do-cumentatie: Jaarverslagen 2006-2009; Corporatie in Perspectief 2009 (CFV). De uitwerking van de beoordeling van het presteren naar opgaven in het werkgebied is weergegeven in bijlage 6. Bij de beoordeling is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van kwantitatieve elementen, waar dit niet mogelijk was is de beoordeling meer kwalitatief van aard.

Tabel 3.2 Beoordeling Presteren naar Opgaven


Beschikbaarheid 7,6

Betaalbaarheid 8,7

Bijzondere doelgroepen 7,1

Leefbaarheid en veiligheid 7,3

Bouwproductie 8,3

Herstructurering 7,0

Duurzaamheid en energie 6,0

Overig 8,0

7,5

Uit het gewogen gemiddelde komt naar voren dat Christelijke Woonstichting Patrimoni-um ruim voldoende presteert waar het gaat om het maatschappelijke presteren ten aanzien van de opgaven in het werkgebied. In de cijfers is zichtbaar dat met name de prestaties op het gebied van duurzaamheid en energie achterblijven bij de overige prestaties.

3.4 Presteren naar Opgaven: goed

Het beoordelingsschema betreffende Presteren naar Opgaven uit de 3.0 versie van de SEV-methodiek is als bijlage bijgevoegd. Ingevuld voor Christelijke Woonstichting Pa-trimonium resulteert het volgende beeld.


Tabel 3.2 Presteren naar Opgaven in het werkgebied


factor

Gewogen

oordeel

I De feitelijke en geplande

prestaties leiden ertoe dat

aan de externe opgaven

wordt voldaan.

Patrimonium voldoet in ruime mate aan de

geplande prestaties en presteert bovendien

ook wanneer er geen prestatieafspraken

worden opgesteld.

7,5 70% 5,3

II De corporatie heeft op

ieder van de prestatievel-

den gedegen inzicht in de

opgaven die zich in het

werkgebied, en voor zover

relevant ook landelijk en

regionaal, voordoen.

Patrimonium heeft middels een met de

gemeente Urk opgestelde Woonvisie in-

zicht in de opgaven die zich voordoen in

het werkgebied. Verder heeft de corporatie

hier overleg over met de relevante partijen

in het werkgebied.

8 10% 0,8

III De corporatie vertaalt

de opgaven naar concrete

doelen op de prestatievel-

den en verantwoordt ex-

tern de prioriteiten die

daarbij zijn gesteld.

De corporatie geeft aan

welke samenwerking met

andere organisaties en

partijen benodigd is.

Patrimonium heeft een deel van de presta-

tieafspraken direct vertaald in concrete

doelstellingen in de begroting. De corpora-

tie heeft geen prioritering in de afspraken

gemaakt, maar komt alle afspraken in meer

of mindere mate na.

Patrimonium heeft goed zicht op de rele-

vante stakeholders en passende samen-

werkingsvormen en komt hier helder op

terug in de jaarlijkse verslaglegging.

8 10% 0,8

IV De corporatie beoor-

deelt jaarlijks de voortgang

en de realisatie van de

opgaven op de prestatie-

velden en trekt daaruit

conclusies.

Patrimonium heeft in het eerste kwartaal

van 2010 de prestatieafspraken over het

jaar 2009 mondeling geëvalueerd, bij beide

partijen is bekend hoe verder invulling aan

de afspraken moet worden gemaakt.

7 10% 0,7

Presteren naar Opgaven: 7,6

Patrimonium komt de gemaakte prestatieafspraken in hoge mate na en presteert eveneens ruim voldoende als er geen afspraken met de gemeente zijn gemaakt. De corporatie heeft dus geen afspraken nodig om een maatschappelijke prestatie te kunnen leveren. Slechts de prestaties ten aanzien van duurzaamheid en energie blijven achter ten opzichte van de andere prestatievelden.


4 Presteren volgens Stakeholders (PvS)

4.1 Inleiding

Dit hoofdstuk bevat een beschrijving van het overleg en de samenwerking dat de corpora-tie heeft met de stakeholders. Verder worden de uitkomsten van de stakeholdersbijeen-komst toegelicht. Het laatste onderdeel van dit hoofdstuk bevat de beoordeling op het ge-bied van presteren volgens stakeholders.

4.2 Samenwerking, overleg en onderzoek

Christelijke Woonstichting Patrimonium kent de stakeholders in het werkgebied, de ge-meente Urk. Verder zijn de stakeholders betrokken geweest bij de totstandkoming van het nieuwe ondernemingsplan. Onderstaande paragrafen geven een opsomming van de ver-schillende vormen van betrokkenheid van belanghouders bij Patrimonium. Naast de sa-menwerkingsovereenkomst met de huurdervereniging wordt een korte toelichting gege-ven op het contact dat Patrimonium heeft met de verschillende belanghouders en de USP bewonersscan. Samenwerkingsovereenkomsten Patrimonium heeft een samenwerkingsovereenkomst met de huurdervereniging. Met de huurders is vorig jaar een traject gestart om een nieuwe samenwerkingsovereenkomst op te stellen. Als gevolg van onverwachte omstandigheden heeft dit vertraging opgelopen waardoor het concept nu klaar is. De herijkte versie zal in 2010 formeel worden afgehan-deld en bevat de volgende afspraken: Periodiek overleg tussen het bestuur van Patrimonium en De Bult; De wijze van informatie-uitwisseling; De wijze van het invulling geven aan het adviesrecht; Het beleid ten aanzien van servicekosten; De financiële vergoedingen voor de huurdervereniging; De voordracht van twee leden in de Raad van Toezicht; De klachten- en geschillencommissie. Verder heeft Christelijke Woonstichting Patrimonium langjarige afspraken gemaakt met een groot aantal belanghouders die veelal gelden op projectbasis. Belanghoudersoverleg De corporatie organiseert jaarlijks een of meerdere belanghoudersoverleggen met de ver-schillende belanghouders. Naast vertegenwoordigers van bovenstaande organisaties zijn daarbij aanwezig vanuit Patrimonium: de directeur-bestuurder, het management team en de Raad van Toezicht. Tijdens de bijeenkomst werd de visie van Patrimonium op het lo-kale volkshuisvestingsbeleid onderschreven door de aanwezige belanghouders. De uit-


komsten van het overleg worden aan de belanghouders teruggekoppeld, waarbij het over-leg van 2009 als input heeft gediend voor het nieuwe ondernemingsplan. Periodiek overleg met belanghouders Patrimonium heeft periodiek overleg met een groot aantal zorg- en welzijnsorganisaties op Urk. In de eerste plaats neemt de corporatie deel aan het platform wonen-zorg-welzijn waarin organisaties participeren die betrokken zijn bij de ouderen- en welzijnszorg op Urk. Middels dit door de gemeente begeleid overleg wordt beoogd een aantal activiteiten gecoördineerd te laten plaatsvinden. Daarnaast neemt Patrimonium deel aan het Eerste-lijnsoverleg Urk en de stuurgroep Meldpunt Vangnet en Advies van de GGD. Naast bovenstaande deelname heeft Patrimonium periodiek overleg met een groot aantal maatschappelijke organisaties ten aanzien van samenwerking, ontwikkelingen, nieuwe projecten, huisvesting van doelgroepen et cetera: Zorggroep Oude en Nieuwe Land, product woon|service en project Het Ankerlicht; Stichting Hulp en Steun, schuldhulpverlening; Stichting Philadelphia Zorg, Stichting de Parel en Siloah, gehandicaptenorganisaties; Zorgcentrum Talma Haven; Gemeente Urk; Stichting Buurtwerk Urk; Kwintus en Tactus, hulpverlening aan verslaafden; Naast gestructureerd overleg heeft Christelijke Woonstichting Patrimonium ad hoc over-leg met een groot aantal (zorg)instanties waaronder Stichting Caritas Urk, Maatschappe-lijk Werk, Politie, Gemeente Urk en de Provincie Flevoland. USP Bewonersscan Patrimonium heeft in 2005 een USP-bewonersscan laten uitvoeren in samenwerking met een aantal andere corporaties. De belangrijkste doelstelling van het onderzoek was het in kaart brengen van de tevredenheid van bewoners van Patrimonium en het vergelijken van de cijfers met de regionale en landelijke cijfers. Uit het onderzoek blijkt dat de corporatie gemiddelde boven het landelijke gemiddelde scoort op: Woning; Dienstverlening; Woonomgeving. In de conclusies van het onderzoek komt naar voren dat bewoners de mate van isolatie en den hoeveelheid groen in de wijk als verbeterpunten zien. Als opvolging daarvan is isola-tie aan de woningen toegevoegd en zijn, waar mogelijk, de badkamers vergroot. In 2010 laat Patrimonium een nieuwe onderzoek naar de klanttevredenheid uitvoeren. KWH-label De mogelijkheid tot het invoeren van het KWH-label is in 2006 onderzocht. Omdat het invoeren van het label te weinig toevoegt voor de huurder heeft de corporatie besloten het label niet in te voeren. Wel heeft de corporatie gekeken naar de manier waarop de dienst-verlening door KWH wordt uitgevoerd, waarop deze op punten is aangepast en vanaf 2007 een eigen onderzoek wordt uitgevoerd.


In onderstaande subparagrafen worden de meningen en oordelen van de stakeholders weergegeven. Het gaat hierbij om het oordeel van de stakeholders en niet om het oordeel van de visitatiecommissie.

4.3 Betrokkenheid van stakeholders bij de maatschappelijke visitatie

In overleg met Patrimonium is er voor gekozen de stakeholders door middel van een sta-keholdersbijeenkomst te betrekken bij de maatschappelijke visitatie. Vanwege de geringe omvang van het werkgebied van Patrimonium is besloten een enkele stakeholdersbijeen-komst te houden. Het programma van de bijeenkomst bestond uit een korte toelichting op de maatschappelijke visitatie en het doel van de stakeholdersbijeenkomst, waarna een profielschets van Patrimonium werd gegeven. Deze laatste werd onderschreven door de aanwezigen. Vervolgens is de stakeholders via drie rondes gevraagd de prestaties van Patrimonium te beoordelen op het gebied van: 1. Ambities en doelstellingen; 2. Opgaven in het werkgebied; 3. Boodschap aan Patrimonium. De eerste twee rondes werden ingeleid met een kort overzicht van de relevante informatie over Patrimonium met betrekking tot het onderwerp. Middels een enquêteformulier is de stakeholders gevraagd om aan te geven welk belang zij de genoemde doelstelling of op-gave toedichten om vervolgens een cijfermatig oordeel te geven over de prestaties van Patrimonium op het betreffende onderdeel. In de derde ronde is de stakeholders ruimte gegeven voor een aanvullende beoordeling en een ‘boodschap’ aan Patrimonium. Aan-sluitend aan ieder van de rondes vond een discussie plaats waarin de aanwezigen de mo-gelijkheid kregen hun beoordeling toe te lichten. Bijlage 3 geeft een overzicht van de be-trokken stakeholders.

4.3.1 Stakeholdersbijeenkomst maandag 17 mei 2010

Middels de stakeholdersbijeenkomst van maandag 17 mei zijn de stakeholders betrokken bij de maatschappelijke visitatie van Christelijke Woonstichting Patrimonium. Tijdens deze bijeenkomst hebben 15 stakeholders een bijdrage geleverd aan de maatschappelijke visitatie. De stakeholders hadden de volgende achtergrond: Gemeente Urk (3 stakeholders); Huurdersvereniging (2 stakeholders); Zorgorganisaties (8 stakeholders); Maatschappelijke organisaties (2 stakeholders). Inleiding Met behulp van een presentatie wordt de aanwezige stakeholders uitgelegd wat een maat-schappelijke visitatie inhoudt en welke rol hierin is weggelegd voor de stakeholders. De stakeholders kunnen door middel van drie rondes het maatschappelijk presteren van Pa-trimonium beoordelen met behulp van de enquêteformulieren en een aansluitende discus-sie.


Imago Voor de eerste ronde van start ging is de aanwezige stakeholders gevraagd naar het imago van Patrimonium. Via het invullen van het al dan niet eens zijn met een aantal stellingen kan het volgende beeld worden gegeven van Patrimonium.

Tabel 4.1 Imago van Patrimonium

Vragen 5 4 3 2 1 Gemiddel-

de

Is klantgericht 2 8 2 4,0

Is vooruitstrevend 2 6 3 1 3,8

Is zichtbaar voor huurders 3 8 1 4,2

Is zichtbaar voor stakeholders 3 7 2 4,1

Is oprecht betrokken 4 5 3 4,1

Zet zich in voor leefbaarheid 2 6 3 1 3,8

Zet zich in voor betaalbare woningen 2 7 3 3,9

Zet zich in voor duurzaamheid 1 6 2 1 3,7

Streeft naar hoge klanttevredenheid 1 8 2 3,9

Heeft aandacht voor degene die niet zelf in

eigen woningbehoefte kunnen voorzien

5 5 2 4,3

Is proactief 4 8 4,3

Is zakelijk 2 9 1 4,1

Is deskundig 3 9 4,3

Is flexibel 5 5 2 4,3

Is professioneel 4 6 2 4,2

Is efficiënt 1 9 2 3,9

Is een transparante organisatie 4 8 4,3

Is betrouwbaar 4 7 1 4,3

Is gericht op samenwerking 4 7 1 4,3

Voert een goed financieel beleid 9 3 3,8

Is milieubewust 8 3 3,7

Heeft aandacht voor de kwaliteit van wonin-

gen

2 9 1 4,1

Luistert goed naar stakeholders 3 8 1 4,2

Totaal gemiddelde 4,1

5= volledig mee eens, 4 = mee eens, 3 = neutraal, 2= oneens, 1= volledig oneens

Uit bovenstaande cijfers is op te maken dat de stakeholders gemiddeld genomen (zeer) tevreden zijn met de corporatie. De stakeholders beoordelen het imago ten aanzien van duurzaamheid en milieubewustzijn, alsmede vooruitstrevendheid, leefbaarheid en het voeren van een goed financieel beleid positief, echter gemiddeld iets minder als de overi-ge onderdelen. Daarentegen scoren aandacht voor de primaire doelgroep, proactiviteit, deskundigheid, transparantie, betrouwbaarheid en samenwerking heel goed. Ronde 1: Ambities en doelstellingen De aanwezige stakeholders is gevraagd een oordeel te geven over de ambities en doelstel-lingen van Patrimonium: in welke mate vinden de stakeholders de door Patrimonium ge-formuleerde ambities en doelstellingen belangrijk en hoe presteert Patrimonium op deze ambities en doelstellingen? Vanuit deze ronde zijn de volgende resultaten beschikbaar.


Tabel 4.2 Ambities en doelstellingen

Belang volgens

stakeholders

Geen mening

over het belang

Beoordeling van

de prestaties

Geen mening

over de presta-

ties

Klant 8,8 0 7,8 1

Vastgoed 8,2 0 8,1 1

Maatschappij 8,0 0 7,3 2

Organisatie 7,7 1 7,3 2

Financiën 8,2 1 8,0 6

Gewogen gemiddelde 8,2 7,7

Volgens de stakeholders zijn alle door Patrimonium geformuleerde doelstellingen belang-rijk, waarbij aan de doelstellingen betreffende organisatie het minste belang wordt toege-kend. Een aantal stakeholders heeft vanuit zijn of haar positie minder zicht op de presta-ties van Patrimonium op een aantal onderwerpen. Met name de prestaties op het onder-werp financiën, een solvabiliteit van ten minste 25% op basis van de bedrijfswaarde, is voor een aantal stakeholders moeilijk te beoordelen. De beoordeling van de prestaties wordt onderstaande verder toegelicht. Klant Op het gebied van de klant wordt aangegeven dat Patrimonium reeds langdurig zeer be-trokken is bij de belangen van zowel de huurders als de overige stakeholders. De zorgpar-tijen geven aan dat, vanuit het oogpunt van dienstverlening, Patrimonium goed presteert. Vastgoed De prestaties op de doelstellingen aangaande vastgoed worden door de stakeholders als meer dan goed beoordeeld. De corporatie scoort hoog doordat ze altijd blijven zoeken naar toekomstgerichte oplossingen in samenwerking met de klant. Er wordt aangegeven dat Patrimonium zelfs de moeilijke taken oppakt en goed uitvoert. Punten van aandacht zijn het aanbieden van levensloopbestendige woningen en het terugzien in beleid van de daarmee samenhangende woonvisie van de gemeente. Maatschappij Op maatschappij scoort de corporatie een relatief laag cijfer. Er worden verschillende redenen aangehaald waarom Patrimonium hier minder op scoort dan op de andere onder-delen. De belangrijkste reden is de relatief kleine inzet op het gebied van leefbaarheid. Patrimonium presteert goed op de taken die ze uitvoert, echter het aantal taken mag wor-den vergroot. Op enkele punten hebben de gemeente en de corporatie een verschil van mening als het gaat om het uitvoeren van bepaalde taken. Verder wordt aangegeven dat het onderwerp maatschappij pas sinds een aantal jaren bij Patrimonium op de agenda staat. Voorheen was de corporatie mee gericht op het puur verhuren van sociale huurwo-ningen. Financiën De prestaties op het gebied van financiën worden als goed beoordeeld. Patrimonium houdt zich bezig met de taken die ze moeten oppakken en pakken geen taken op die niet in het belang van de corporatie of de stakeholders zijn.


Ronde 2: Opgaven in het werkgebied De opgaven in het werkgebied, ofwel de prestatieafspraken met de gemeente, zijn even-eens door de stakeholders beoordeeld: in welke mate vinden de stakeholders de prestatie-afspraken belangrijk en hoe vinden ze dat Patrimonium erop scoort? De volgende resulta-ten zijn beschikbaar.

Tabel 4.3 Opgaven gemeente Urk

Belang volgens

stakeholders

Geen mening

over het belang

Beoordeling van

de prestaties

Geen mening

over de presta-

ties

Beschikbaarheid 7,9 0 6,9 3

Betaalbaarheid 7,9 3 7,3 8

Bijzondere doelgroepen 8,3 0 7,5 2

Leefbaarheid en veiligheid 8,1 0 7,1 2

Bouwproductie 8,3 0 7,8 2

Herstructurering 8,3 0 7,0 8

Energie en duurzaamheid 8,2 3 7,5 8

Overig 7,9 1 7,7 5

Gewogen gemiddelde 8,1 7,4

De prestatieafspraken met de gemeente Urk worden allemaal als belangrijk gezien. Op-vallend zijn de cijfers aangaande betaalbaarheid; ondanks dat er geen afspraken zijn ge-formuleerd wordt de betaalbaarheid van de sociale huurwoningen van groot belang geacht en scoort de corporatie hier een ruime voldoende op. Ondanks het relatief lage cijfer op beschikbaarheid geven de stakeholders aan dat de corporatie realiseert wat ze plannen. Achter het cijfer voor bijzondere doelgroepen gaat een tweedeling schuil. Patrimonium presteert zeer goed op het realiseren van de afspraken met betrekking tot zorgbehoevende mensen, echter het nakomen van de prestatieafspraken op het gebied van statushouders vergt meer aandacht en inzet van de corporatie. Ronde 3: Boodschap Deze ronde is op basis van een aantal open vragen gehouden waarin de stakeholders is gevraagd een algemene boodschap op te stellen voor Patrimonium. Wat is uw algemene indruk van Patrimonium? Patrimonium heeft met name in de laatste jaren een goede ontwikkeling doorgemaakt en heeft aan professionaliteit en transparantie gewonnen. De stakeholders zien Patrimonium als een kleine, slagvaardige organisatie met een heldere structuur die op een constructieve manier met de klant meedenkt. Verder is er unanimiteit over de grote mate van betrouw-baarheid en degelijkheid van de corporatie. Houdt Patrimonium zich met de goede dingen bezig? De corporatie houdt zich goed bezig met zijn kerntaak: het verhuren van betaalbare socia-le huurwoningen aan een grote diversiteit van zowel oude en nieuwe huurders. Sinds de laatste jaren richt Patrimonium zich in toenemende mate op leefbaarheid.


Laat Patrimonium dingen liggen? De stakeholders geven aan dat een actievere houding ten aanzien van leefbaarheid en het vergroten van de diversiteit van huurwoningen, inclusief levensloopbestendige woningen, aandachtspunten zijn. Wordt u als stakeholder voldoende geïnformeerd en betrokken? Patrimonium informeert de stakeholders voldoende, echter het kan altijd beter. Op het gebied van betrokkenheid wordt aangegeven dat de stakeholders de gelegenheid krijgen met de corporatie mee te denken. Echter een actievere stimulans en initiatief in het be-trekken van de stakeholders is gewenst. Patrimonium als automerk Als voorbeeld van een kwaliteitslabel is de autobranche aangehaald. Wat voor type auto vertegenwoordigt Patrimonium? Waar al niet veel verschil zit in het type automerk is de redenering bij alle stakeholders hetzelfde: betrouwbaar, degelijk en voorziet in de behoef-te. De merken Volkswagen en Mercedes kwamen het meest uit de bus: oerdegelijk en betrouwbaar. Dit geeft een goed beeld van het imago van Patrimonium bij de stakehol-ders. Boodschap De stakeholders zijn allen van mening dat Patrimonium moet doorgaan op dezelfde weg, aangevuld met: Een grotere bijdrage leveren aan leefbaarheid; Blijven bouwen, ook aan het contact met de huurders en stakeholders; Verlaat eens de gebaande paden. Rapportcijfer Het overkoepelende rapportcijfer dat de stakeholders geven is een 7,9 gemiddeld, waarbij de gegeven cijfers schommelen tussen een 7,5 en een 8,5.

4.4 Presteren volgens Stakeholders: goed

Het beoordelingsschema uit de 3.0 versie van de SEV-methodiek aangaande stakeholders is als bijlage toegevoegd. Onderstaande tabel geeft de beoordeling van het presteren vol-gens stakeholders weer voor Patrimonium. Standaard Overwegingen bij het oordeel Oordeel Wegings-

factor

Gewogen

oordeel

Ia. De ambitie en doelen

van de corporatie verhou-

den zich volgens de sta-

keholders tot de opgaven

in het werkgebied en de

financiële mogelijkheden

van de corporatie (vermo-

gen).

Ib. De feitelijke en geplan-

de prestaties dragen aan-

toonbaar bij aan de reali-

De stakeholders zijn van mening dat de

corporatie in hoge mate de eigen ambities

en doelstellingen en de prestatieafspraken

realiseert. Daarbij wordt aangegeven dat

Patrimonium zich goed houdt aan de kern-

taak: het verhuren van betaalbare sociale

huurwoningen aan een grote diversiteit van

mensen.

7,6 70% 5,3


satie van verwachtingen,

wensen en/of verlangens

van de stakeholders.

II. De corporatie kent alle

relevante stakeholders op

de prestatievelden en kent

hun verwachtingen, wen-

sen en/of verlangens.

Patrimonium heeft goed zicht op wie de

relevante stakeholders zijn en is middels

zowel periodieke als ad hoc contactmo-

menten goed op de hoogte van de ver-

wachtingen, wensen en verlangens.

8 10% 0,8

III. De corporatie maakt

duidelijk aan welke ver-

wachtingen, wensen en/of

verlangens van stakehol-

ders kan worden voldaan

en verwerkt deze op

transparante wijze in het

eigen beleid.

Patrimonium geeft tijdens de periodieke en

ad hoc overleggen aan welke verwachtin-

gen kan worden voldaan. De samenwer-

kingsovereenkomsten die de corporatie

heeft met de stakeholders worden jaarlijks

in het jaarverslag toegelicht inclusief de

afspraken die zijn gemaakt.

8 10% 0,8

IV. De corporatie betrekt

de oordelen van de stake-

holders (over de mate

waarin de feitelijke en

geplande prestaties aan-

toonbaar bijdragen aan de

realisatie van hun ver-

wachtingen, wensen en/of

verlangens) aantoonbaar

bij de formulering van

toekomstige prestaties.

Over het algemeen krijgen de stakeholders

de mogelijkheid om met Patrimonium mee

te denken bij het opstellen van beleid. Ech-

ter, de stakeholders geven aan dat een

actievere manier van betrekken bij het

opstellen van beleid gewenst is.

7 10% 0,7

Presteren volgens Stakeholders: 7,6

De stakeholders van Patrimonium beoordelen de maatschappelijke prestaties op zowel de eigen ambities en doelstellingen en prestatieafspraken met een hoog cijfer. Het uiteinde-lijke cijfer op beide onderdelen verschilt niet veel, waarbij de realisatie van de eigen am-bities en doelstellingen een licht hogere beoordeling krijgt. Patrimonium wordt gezien als een degelijke en betrouwbare maatschappelijk partner die constructief met de stakehol-ders meedenkt. De corporatie kan één en ander nog verder verbeteren door de communi-catie en betrokkenheid verder te stimuleren en door een grote bijdrage te leveren aan de leefbaarheid op Urk.


5 Presteren naar Vermogen en Efficiëntie (PnV)

5.1 Inleiding

Het SEV-referentiekader betreffende de vraag of de corporatie presteert naar vermogen is nog in ontwikkeling. In de eerder uitgevoerde visitaties heeft ECORYS een aanpak ont-wikkeld die via drie invalshoeken de prestaties meet: De gegevens van het CFV betreffende investeringen, bedrijfsvoering en de financiële

positie, en de gegevens van het WSW betreffende kasstromen en kredietwaardigheid; De transparantiemethodiek, ontwikkeld door RIGO Research & Advies; De eigen filosofie en het financieel beleid van Patrimonium inzake het vraagstuk

presteren naar vermogen. Om de prestaties van Patrimonium op het gebied van vermogen en efficiëntie te beoorde-len is zowel gebruik gemaakt van de gegevens van het Centraal Fonds Volkshuisvesting als het eigen financieel beleid. Daarnaast heeft Patrimonium de transparantiemethodiek ingevuld waardoor de financiële gegevens verder inzichtelijk worden gemaakt.

5.2 Inventarisatie en beoordeling door het CFV

In onderstaande subparagrafen worden de gegevens inzake volkshuisvestelijke gegevens, bedrijfsvoering, vastgoedwaarde en de financiële positie in de jaren 2006 tot en met 2008 toegelicht. Waar realisaties/prognoses voor de jaren 2009 tot en met 2012 beschikbaar zijn worden deze tevens toegelicht. Christelijke Woonstichting Patrimonium wordt verge-leken met zowel de referentiegroep, corporaties met een gemiddeld profiel, als met het gemiddelde in Nederland.

5.2.1 Volkshuisvestelijke gegevens

De volkshuisvestelijke gegevens zijn onderverdeeld naar uitgaven aan onderhoud en wo-ningverbetering, uitgaven aan leefbaarheid, mutaties in het bezit en de realisatie-index. Uitgaven aan onderhoud en woningverbetering Onderstaande tabel laat zien dat zowel de uitgaven aan klachtenonderhoud, mutatieon-derhoud als planmatig onderhoud significant lager zijn dan de uitgaven van de referentie-groep en het landelijke gemiddelde. Verder valt op dat de kosten voor mutatieonderhoud in 2007 relatief hoog lagen.


Tabel 5.1 Onderhoudskosten, 2006-2008

Totalen x € 1.000 In € per vhe 2008

2006 2007 2008 Corporatie Referentie Landelijk

Klachtenonderhoud 120 110 140 190 303 300

Mutatieonderhoud 48 107 85 115 157 186

Planmatig onderhoud 658 515 458 622 1.124 978

Bron: Corporatie in Perspectief, Christelijke Woonstichting Patrimonium 2009, Centraal Fonds Volkshuisvesting

Volgens de gegevens van het Centraal Fonds Volkshuisvesting heeft Patrimonium in de jaren 2006 en 2008 geen investeringen gedaan in de verbetering van de woonkwaliteit van woningen. Enkel in het jaar 2007 is geïnvesteerd in de kwaliteit van 70 huurwonin-gen voor een totaalbedrag van meer dan zes miljoen euro. Wanneer dit wordt vergeleken met het bedrag per verhuureenheid die de referentiegroepen in 2008 hebben geïnvesteerd, valt op dat de investering per woongelegenheid zeer hoog is.

Tabel 5.2 Investeringen in kwaliteit van de woongelegenheden, 2006-2008

In € per vhe 2008

2006 2007 2008 Corporatie Referentie Landelijk

Verbetering (x € 1.000) 0 6.038 0 0 11.694 13.928

Verbetering (aantal) 0 70 0


Ongeveer 80% van de woningvoorraad is in goede staat doordat er de laatste jaren veel is gerenoveerd, waaronder grootschalige herstructurering van woonblokken aan de Nieuw Guineastraat. In totaal zijn er nog vier complexen waarbij groot onderhoud moet worden uitgevoerd. Uitgaven aan leefbaarheid De totale uitgaven aan leefbaarheid liggen slechts iets lager dan in de referentiegroep of bij de gemiddelde corporatie. Er is echter een groot verschil tussen enerzijds de sociale uitgaven en anderzijds de fysieke uitgaven. Waar de sociale uitgaven ruim boven het ge-middelde liggen, blijven de fysieke uitgaven ver achter. Wat betreft de prognose valt op dat de totale uitgaven met ongeveer 70% dalen ten opzichte van het jaar 2008.

Tabel 5.3 Uitgaven leefbaarheid, 2008

Totalen x € 1.000 Realisatie in € per woongelegenheid 2008

Realisatie Prognose Corporatie Referentie Landelijk

Sociale activiteiten 36 10 49 37 58

Fysieke activiteiten 12 4 16 39 54

Totaal 48 14 66 76 112


Nieuwbouw en mutaties in het bezit Het Centraal Fonds Volkshuisvesting meet de mutatie in het bezit als een percentage van de voorraad in 2008. In de periode tussen 2006 en 2008 was de dynamiek in de woning-


voorraad licht minder dan in de referentiegroepen. Patrimonium heeft in die jaren geen huurwoningen aangekocht of koopwoningen gebouwd. In de prognose is te zien dat het percentage nieuwbouw zeer sterk stijgt, zowel bij huur- als bij koopwoningen en er geen sloop van woningen is geprognosticeerd.

Tabel 5.4 Nieuwbouw en mutaties in het bezit, 2006-2008 en 2009-2013 (jaargemiddelde in % voorraad 2008)

Realisatie 2006-2008 Prognose 2009-2013

Corporatie Referentie Landelijk Corporatie Referentie Landelijk

Nieuwbouw huur 0,7 1,1 1,0 3,2 1,9 1,6

Sloop huur 0,3 0,4 0,7 0,0 0,5 0,9

Aankoop huur 0,0 0,6 0,9 0,0 0,4 0,5

Verkoop huur 0,8 0,6 1,3 0,5 0,7 0,8

Nieuwbouw koop 0,0 0,4 0,4 0,7 0,8 0,9


Realisatie-index Patrimonium heeft de eigen prognose wat betreft nieuwbouw in de periode 2006-2008 in het geheel niet waargemaakt. Bij een vergelijking met de landelijke cijfers valt op dat met name de realisatie van voorgenomen nieuwbouw en verkoop een grote afwijking ver-toont.

Tabel 5.5 Realisatie-index 2006-2008 (als % van voornemens)

Corporatie Landelijk

Nieuwbouw 0,07 0,56

Sloop 0,38 0,45

Verkoop 0,41 0,61


In de oordeelsbrief van het Centraal Fonds voor de Volkshuivesting wordt vermeld dat de voorspelkracht tekort lijkt te schieten en dit het beeld oplevert dat de beheersing van be-drijfsprocessen mogelijk niet voldoende is als gevolg van het achterblijven van de realisa-tie bij prognoses. Patrimonium heeft in een briefwisseling met het Centraal Fonds Volks-huisvesting aangegeven dat de realisatie wel is gehaald, echter als gevolg van externe fac-toren in een ander verslagjaar.

5.2.2 Bedrijfsvoering

In deze paragraaf wordt een toelichting gegeven op de kosten en opbrengsten van de pro-ductie van woningen en de rentedekkingsgraad. Kosten en opbrengsten productie Uit de tabel valt op te maken dat Patrimonium geen kosten heeft gemaakt ten behoeve van bouw van nieuwe huurwoningen. De bruto verkoopprijs van de verkochte woningen lag in 2008 boven het gemiddelde van beide referentiegroepen.


Tabel 5.6 Kosten en opbrengsten, 2008 (kosten en opbrengsten x € 1)

Corporatie Referentie Landelijk

Nieuwbouw huur

Bruto stichtingskosten 0 160.271 155.528

- grondkosten 0 20.082 20.681

- bouwkosten 0 135.053 128.809

- bijkomende kosten 0 5.135 6.038

Verkoop bestaand bezit

Bruto verkoopprijs 170.667 154.437 146.104

Verkoopkosten 0 7.297 7.757


Rentedekkingsgraad De rentedekkingsgraad van Christelijke Woonstichting Patrimonium ligt jaarlijks op of licht hoger dan het landelijk gemiddelde. Dit betekent dat de corporatie een gelijk of klei-ner risico loopt dat het zijn renteverplichtingen niet kan nakomen. In 2008 is ten opzichte van 2007 wel een vrij grote terugval te zien.

Tabel 5.7 Rentedekkingsgraad, 2006-2008

2006 2007 2008

Corporatie 1,6 1,8 1,5

Referentie 1,8 1,7 1,5

Landelijk 1,6 1,6 1,4


5.2.3 Vastgoedwaarde

Omdat de vastgoedwaarde van een corporatie op verschillende wijzen kan worden weer-gegeven bevat de onderstaande tabel een drietal belangrijke vastgoedwaardes, aangevuld met de waarde van eventuele grondposities. De vastgoedwaarde van het bezit van Patri-monium ligt op alle punten fors hoger dan het landelijk gemiddelde.

Tabel 5.8 Vastgoedwaarde, 2008 (in € per verhuureenheid)

Corporatie Landelijk

Bedrijfswaarde 55.569 42.253

Volkshuisvestelijke exploitatiewaarde 48.772 35.518

WOZ-waarde 166.340 155.105

Waarde grondposities 0 719


5.2.4 Financiële positie en perspectief

Het onderdeel financiële positie en perspectief geeft een overzicht van het volkshuisveste-lijk vermogen en het risicoprofiel. Het volkshuisvestelijk vermogen ultimo 2008 wordt


afgezet tegen de berekende waarde van het risico ultimo 2008 waarna een solvabiliteits-oordeel wordt gegeven. Volkshuisvestelijk vermogen Het volkshuisvestelijk vermogen is gebaseerd op de door de corporatie opgegeven be-drijfswaarde van het bezit en wordt door het Centraal Fonds Volkshuisvesting gebruikt bij het opstellen van een solvabiliteitsoordeel. In onderstaande tabel valt op dat het volks-huisvestelijk vermogen in 2008 fors hoger ligt dan in beide referentiegroepen, maar in 2013 met een derde is afgenomen en zelfs onder het landelijke niveau komt.

Tabel 5.9 Volkshuisvestelijk vermogen per verhuureenheid

2008 2013

Corporatie 19.632 13.839

Referentie 16.018 16.631

Landelijk 13.322 14.434


Risicoprofiel Patrimonium loopt gemiddeld genomen minder risico dan in beide referentiegroepen wordt gelopen. Het enige verschil is het risico in operationele zaken, welke hoger ligt dan het gemiddelde. Evenals bij corporaties uit de referentiegroep en de gemiddelde landelij-ke corporatie is het geprognosticeerde risico in 2013 significant hoger. Wat opvalt is dat het hoge operationeel risico in 2008 relatief weinig toeneemt in 2013, terwijl het gemid-delde risico in Nederland op operationele zaken wel fors stijgt. Verder neemt het macro-economisch risico, zowel bij Patrimonium als bij de referentiegroepen, significant toe.

Tabel 5.10 Risicobeoordeling als % van het balanstotaal

2008 2013


Marktrisico 2,9 3,3 3,9 4,5 5,1 6,1

Macro-economisch risico 5,4 7,2 7,0 12,2 13,9 13,6

Operationeel risico 3,1 1,9 2,4 4,3 5,1 5,5

Totaal risico 6,9 8,4 8,7 13,7 15,9 16,2


Vanuit de corporatie wordt aangegeven dat bovenstaande cijfers zijn gebaseerd op infor-matie ten tijde van de dPi 2008. Vanwege de omvangrijke investeringen in 2008-2009 en 2010 is de samenstelling van de leningenportefeuille gewijzigd, waardoor eveneens de rentestructuur is gewijzigd. Waar bij bovenstaande cijfers is uitgegaan van een renteni-veau van 5,5% is de gerealiseerde rente aanmerkelijk lager. Solvabiliteitsoordeel Op basis van het volkshuisvestelijk vermogen ultimo 2008 en de berekende waarde van het risico ultimo 2008 krijgt Christelijke Woonstichting Patrimonium een positief solva-biliteitsoordeel. Dit betekent dat de corporatie financieel gezien in staat is haar woningbe-zit blijvend te verhuren zonder gedwongen verkoop.


Continuïteitsoordeel Het continuïteitsoordeel is een aanvulling op bovenstaande solvabiliteitsoordeel en geeft de financiële van de corporatie aan in relatie tot de voorgenomen activiteiten. Patrimoni-um heeft hier een A-oordeel gekregen. Dit wil zeggen dat de voorgenomen activiteiten bij de vermogenspositie van de corporatie passen.

5.3 Transparantiemethodiek

Patrimonium heeft middels het invullen van de transparantiebalans de maatschappelijke bestedingen over de periode 2006 tot en met 2009 inzichtelijk gemaakt, zie onderstaande tabel.

Tabel 5.11 Transparantiebalans 2006-2009

2006 2007 2008 2009 Toelichting

Verwacht rendement over

eigen vermogen

609.180 712.980 755.460 798.720 6% over eigen vermogen (op basis van be-

drijfswaarde) gehanteerd

Extra opbrengsten huurhar-

monisatie

18.000 20.000 20.000 20.000 Conform toelichting op huuropbrengsten in de

jaarrekening

Rendement recent opgelever-

de nieuwbouw

57.000 117.000 15.000 265.000 Conform toelichting op huuropbrengsten in de

jaarrekening

Rendementsverlies verkochte

woningen

0 0 15.000- 12.500- Betreft korting aan zittende bewoners

Rentabiliteitswaardevoordeel

nieuwe leningen

0 1.446.000 716.000 1.529.000 Betreft het effect in het jaar van de nieuwe le-

ning

Rentebaten liquiditeiten 98.000 23.000 143.000 103.000 Rentebaten liq. mid. conform jaarrekening

Winst verkoop huurwoningen 452.000 925.000 319.000 251.000 Conform jaarrekening

Winst bouw koopwoningen 62.000 23.000 136.000 184.000 Conform jaarrekening

Totaal herkomst 1.296.180 3.266.980 2.089.460 3.138.220

Kosten werkelijke huur versus

maximaal redelijke huur

1.674.000 1.759.000 1.805.000 1.965.000 Maximaal redelijke huur minus gerealiseerde

huur

Leefbaarheidsuitgaven 2.000 48.000 48.000 47.000

Aftopping stichtingskosten

voor realisatie betaalbare

huurprijzen

0 2.278.000 0 342.000 Afwaarderingen volgens de jaarrekening

Kosten herstructurering 376.000 0 0 0 Afwaarderingen volgens de jaarrekening

Totaal besteding 2.052.000 4.085.000 1.853.000 2.354.000

Saldo 755.820- 818.020- 236.460 784.220 Ruimte om vanuit het eigen vermogen maat-

schappelijke prestaties te leveren

Bron: Patrimonium

De grootste jaarlijkse uitgavenposten wat betreft maatschappelijke uitgaven worden ge-vormd door de korting die Patrimonium geeft op de werkelijke huur ten opzichte van de maximaal redelijke huur. Daarnaast vormt de aftopping van de stichtingskosten voor de realisatie van betaalbare huurwoningen, de onrendabele top, een grote uitgavenpost in met name 2007. Het positieve eindsaldo in 2008 en 2009 wordt in 2010 en latere jaren ingezet om nieuwe projecten op te starten en grootschalige herstructurering te plegen.


5.4 Financieel beleid

Het financieel beleid van Christelijke Woonstichting Patrimonium is er op gericht om de financiële continuïteit te waarborgen. Tegelijkertijd wil Patrimonium presteren naar ver-mogen en de middelen primair inzetten ten behoeve van de missie: een bijdrage leveren aan een prettig woon- en leefklimaat voor de inwoners van Urk en in het bijzonder voor diegenen die niet kunnen voorzien in hun eigen huisvesting. Ten behoeve van het streven om te allen tijde toegang te hebben tot de gelden kapitaalmarkt heeft Patrimonium nor-men gesteld voor de solvabiliteit, bedrijfswaardeontwikkeling en risicoprofiel. Het finan-cieel beleid komt terug in de jaarlijkse begrotingen.

5.4.1 Financiële analyse en sturing

De financiële analyse en sturing bij Patrimonium geschiedt op basis van de volgende on-derdelen: Exploitatie (kasstromen en rentedekkingsgraad); Rendement; Waardeontwikkeling; Vermogensontwikkeling (solvabiliteit). Sturen op exploitatie De kasstromen uit de exploitatie zijn de basis van Patrimonium. De verhuur en beheer van het woningbezit vormt de core business van de organisatie. Het verloop van de vrije kasstroom bepaalt de mate waarin aflossingen kunnen plaatsvinden. Patrimonium heeft het verloop van de kasstromen (excl. aflossingen) in beeld gebracht. Daarnaast heeft de corporatie de ontwikkeling van de rentedekkingsgraad inzichtelijk gemaakt, inclusief de norm. Sturen op rendement Een andere wijze waarop Patrimonium financiële sturing toepast is de beoordeling van het rendement op de vastgoedexploitatie. Daarbij wordt onderscheidt gemaakt tussen het rendement op het totaal vermogen en het rendement op het eigen vermogen. Sturen op waardeontwikkeling Waar de externe verslaglegging van Patrimonium is gebaseerd op waardering tegen histo-rische kostprijs, wordt voor de interne sturing in toenemende mate de waardering op basis van de bedrijfswaarde gehanteerd. Patrimonium heeft in een grafiek weergegeven wat het waardeverloop van het bezit is tot 2014 bij zowel waardering tegen historische kostprijs als waardering tegen bedrijfswaarde. Sturen op vermogensontwikkeling Het sturen op vermogensontwikkeling geschiedt via de solvabiliteit; de solvabiliteit geeft de financiële buffer aan teneinde tegenvallers te kunnen opvangen. De gewenste hoogte hangt in sterke mate af van de toekomstige activiteiten en de daarmee samenhangende risico’s. Patrimonium streeft naar een solvabiliteit op basis van waardering tegen histori-sche kostprijzen met een ondergrens van tenminste 10% op de lange termijn. Het risico-profiel van Patrimonium bedraagt volgens de uitgangspunten van het Centraal Fonds Volkshuisvesting 16,1 op basis van bedrijfswaarde. Dit betekent dat het gecorrigeerde weerstandsvermogen minimaal 16,1% van het balanstotaal dient te zijn. Naast het beoor-


delen van de financiële positie van de corporatie tegen de in het verleden betaalde inves-teringskosten, wordt de financiële positie beoordeelt op basis van bedrijfswaarde, waarbij een gewenste solvabiliteit van ten minste 25% wordt gehanteerd. Dit percentage ligt ruim boven de door het CFV gehanteerde weerstandsvermogen van 16,1%.

5.4.2 Risicomanagement

Het risicomanagement geschiedt op basis van de financiële kengetallen. De verslagleg-ging daarvan wordt gedaan in de kwartaalrapportages. Af en toe wordt een scenario op de financiële kengetallen losgelaten, echter van een structurele risicoanalyse is geen sprake. Wel is Patrimonium altijd met het incalculeren van de risico’s bezig, zij het op een impli-ciete manier. De risicoparagraaf in het jaarverslag geeft een overzicht van en inzicht in de aanwezige marktrisico’s, financiële risico’s, renterisico’s en projectrisico’s. Patrimonium heeft een treasurystatuut en een treasuryjaarplan als onderdeel van de jaarbegroting.

5.4.3 Financiële meerjarenprognose

Patrimonium hanteert bij het opstellen van de financiële meerjarenprognose de volgende uitgangspunten en parameters: Jaarlijkse huurverhogingen van 1,0% in 2010, 2,0% in de periode 2011 t/m 2013 en

daarna 2,5%; Jaarlijkse huurderving van 1,0%; Inflatie tot en met het jaar 2011 2,0% per jaar, daarna 2,25% per jaar, voor onder-

houdslasten wordt uitgegaan van een jaarlijkse prijsstijging van 3,25%; Kosten van onderhoud voor de eerste 10 planjaren op basis van de meerjaren onder-

houdsbegroting en daarna op basis van een bedrijfseconomische norm gebaseerd op de kenmerken per complex;

Dagelijks onderhoud is opgenomen in de meerjaren onderhoudsbegroting gebaseerd op interne norm;

Zakelijke lasten op basis van de werkelijke lasten van het afgelopen jaar; Lasten van algemeen beheer op basis van de begrote genormaliseerde lasten; Levensduur op basis van de geschatte restant economisch levensduur per complex; Complexindelingen op basis van onderkende product-markt-combinaties, welke aan-

sluit op de wijze waarop het interne beleid en de bedrijfsvoering worden vormgege-ven;

Investeringen op basis van feitelijke en juridische verplichtingen, lopende plannen die zich in de initiatiefase bevinden en de geformuleerde renovatieprojecten overeen-komstig het strategisch voorraadbeleid;

Desinvesteringen uit hoofde van verkoop van bestaande huurwoningen zijn ingere-kend op basis van de verwachte mutatiegraad voor wat betreft de geoormerkte verko-pen;

Een rente over de financieringsbehoefte van 5,5%. Uit de financiële meerjarenprognose blijkt dat gedurende de gehele periode de cashflow uit exploitatie positief is. Wat betreft investeringen is er in 2010, 2012 en 2013 een piek in de kasstromen te zien, met een duidelijke piek in het jaar 2010. Waar in de jaren 2010 en 2011 nog een plus in de liquide middelen is te zien, worden de daaropvolgende jaren afgesloten met een negatief eindsaldo liquide middelen.


Tabel 5.12 Meerjarenprognose, 2010-2019 (bedragen x € 1.000)

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Huren 4.264 4.532 4.630 4.718 4.782 4.904 5.030 5.155 5.283 5.408

Onderhoudskosten 810 792 928 976 807 920 1.047 695 753 982

Overige bedrijfslasten 887 937 958 975 987 1.008 1.030 1.052 1.029 1.052

Totaal cashflow exploitatie 2.567 2.803 2.744 2.767 2.988 2.976 2.953 3.408 3.501 3.374

Invest. materiële vaste activa 5.099- 50- 1.300- 1.300- 50- 50- 50- 50- 50- 50-

Desinvest. materiële VA 580 294 149 1.659 - - - - - -

Desinvest. financiële VA 25 25 25 25 10 8 8 7 - -

Totaal cashflow invest. 4.494- 269 1.126- 384 40- 42- 42- 43- 50- 50-

Aflossingen leningen 1.633- 2.547- 326- 7.580- 3.167- 3.392- 2.047- 2.050- 52- 55-

Nieuwe leningen - - - - - - - - - -

Rentelasten (excl. rente finan-

ciële behoefte)

1.714- 1.795- 1.703- 1.633- 1.369- 1.204- 1.061- 963- 889- 887-

Vennootschapsbelasting 218- 251- 257- 261- 330- 314- 317- 449- 501- 497-

Mutatie werkkapitaal - - - - - - - - - -

Totaal cashflow vermogen 3.565- 4.593- 2.286- 9.474- 4.866- 4.910- 3.425- 3.462- 1.442- 1.439-

Beginsaldo liquide middelen 4.289 1.544 44 616- 7.102- 9.422- 11.922- 13.046- 13.786- 12.372-

Mutatie liquiditeiten 2.793- 1.520- 668- 6.323- 1.919- 1.976- 514- 97- 2.009 1.885

Rente fin. overschot/-tekort 48 20 8 163- 402- 524- 611- 643- 595- 484-

Eindsaldo liquide middelen 1.544 44 -616 -7.102 -9.423 -11.922 -13.047 -13.786 -12.372 -10.971

Bron: Meerjarenprognose 2010-2019, Christelijke Woonstichting Patrimonium

Het resultaat wordt in de jaren 2008-2013 beïnvloedt door de grote investeringen (groei 15-20%) die worden gedaan in de bouw van nieuwe sociale huurwoningen. Er is bewust gestuurd op deze investeringen als in het aanwenden van het vermogen ten behoeve van de volkshuisvesting. Bovenstaande meerjarenprognose gaat uit van het zichtbaar maken van de financieringsprognose waardoor de kasstromen sterk negatief lijken.

5.5 Efficiëntie

De mate waarin de corporatie de geleverde prestaties op efficiënte wijze behaalt weegt mee in het oordeel over het presteren naar vermogen. De netto bedrijfslasten vormen daarvoor in het SEV-referentiekader de relevante maat. Daarnaast kijkt ECORYS naar de focus die de corporatie heeft op efficiëntie.

5.5.1 Netto bedrijfslasten

De netto bedrijfslasten per verhuureenheid (vhe) van Patrimonium lagen in 2008 ruim onder de bedrijfslasten van de referentiegroep en het landelijk gemiddelde. De licht hoge-re personeelskosten per fulltime employment (fte) worden gecompenseerd door het grote-re aantal verhuureenheden per fte. In efficiëntie betekent dit dat Patrimonium efficiënter werkt dan de gemiddelde corporatie in de referentiegroep en Nederland. Wanneer de


ontwikkeling van de bedrijfslasten over de jaren 2005-2008 valt op dat de toename bij Patrimonium in deze kosten zeer gering is geweest in vergelijking tot beide referenties.

Tabel 5.13 Netto bedrijfslasten en ontwikkeling netto bedrijfslasten, 2005-2008

Toename 2005-2008 in %


Bedrijfslasten / vhe 958 1.282 1.340 5,9 22,8 20,3

Personeelskosten / fte 66.102 63.861 64.248

Aantal vhe / fte 125 98 92


5.6 Presteren naar Vermogen en Efficiëntie: voldoende

Het beoordelingsschema uit de 3.0 versie van de SEV-methodiek is als bijlage bijge-voegd. Ingevuld voor Patrimonium resulteert het volgende beeld.

Tabel 5.14 Presteren naar Vermogen en Efficiëntie


factor

Gewogen

oordeel

Vermogensprestatie

I. Bedrijfswaarde

a. De corporatie heeft een

vermogensberekening op

basis van bedrijfswaarde.

b. De corporatie heeft een

berekening van het be-

stemd eigen vermogen

vanwege de strategie

bestaand bezit, gebaseerd

op een duidelijk omschre-

ven investeringsprogram-

ma inclusief economische

rendementseisen. Deze

rendementeisen kunnen

verschillen per type inves-

tering. Rendementseisen

lager dan de markteis

(bijv. onrendabele toppen)

komen ten laste van het

bestemd eigen vermogen.

Patrimonium hanteert in de externe ver-

slaglegging een vermogensberekening op

basis van de historische kostprijs, in de

interne bedrijfsprocessen wordt in toene-

mende mate met bedrijfswaarde gerekend.

De corporatie heeft geen specifieke ren-

dementseisen voor de verschillende typen

investeringen geformuleerd, als gevolg van

het relatief eenzijdige bezit. De onrendabe-

le toppen worden als bijzondere waarde-

vermindering in mindering gebracht op de

boekwaarde van het complex waartoe de

investeringen gaan behoren.

5

70%

4,2

II. Extra potenties

c. De corporatie heeft

scenario’s die de verkoop-

potenties in kaart brengen.

d. De corporatie heeft de

In de notitie verkoop van huurwoningen

heeft Patrimonium summier de verkooppo-

tentie in kaart gebracht waarbij de opmer-

king wordt gemaakt dat Patrimonium de

verkoopopbrengst zal inzetten voor de

6


potenties van de (extra)

financieringsruimte

vreemd vermogen in kaart

gebracht

e. De corporatie heeft haar

risicobuffers berekend

realisatie van haar volkshuisvestelijke doel-

stellingen. Patrimonium heeft wat betreft

financieringsruimte goed zicht op de moge-

lijkheden middels het opgestelde kas-

stroomoverzicht, conclusies zijn hier echter

niet aan verbonden. Patrimonium heeft

zicht op de aanwezige risico’s, waarbij de

risicobeoordeling van het Centraal Fonds

Volkshuisvesting wordt gekoppeld aan de

eigen solvabiliteitsontwikkeling.

III. Presteren naar vermo-

gen

f. De corporatie geeft in-

zicht in hoe het beschikba-

re eigen vermogen maxi-

maal wordt ingezet voor

het leveren van maat-

schappelijke prestaties.

g. De visitatiecommissie

geeft een oordeel of de

corporatie presteert naar

de mogelijkheden van

haar vermogen.

Waar de corporatie inzichtelijk maakt hoe

het beschikbare eigen vermogen wordt

ingezet, wordt de koppeling met het leveren

van de maatschappelijk prestaties niet

gemaakt. De visitatiecommissie is van

mening dat, ondanks het ontbreken van

beleid ten aanzien van risicomanagement,

rendementseisen en de inzet van het eigen

vermogen inclusief verkooppotenties, Pa-

trimonium presteert naar de mogelijkheden

van haar vermogen. Dit blijkt ook uit de

transparantiemethodiek: Patrimonium heeft

in de afgelopen jaren het eigen vermogen

ingezet ten bate van de maatschappelijke

prestaties. Echter, in de jaren na 2012

heeft de corporatie de mogelijkheid een

groter aandeel van het eigen vermogen

aan te wenden ten behoeve van het leve-

ren van maatschappelijke prestaties.

7

Visie

II. De corporatie heeft een

duidelijke visie en doelstel-

ling geformuleerd ten aan-

zien van het beoogde

economische rendement

op het (eigen) vermogen

en de besteding van de

ruimte in het vrij eigen

vermogen. Deze visie is

onderbouwd met kennis

van maatschappelijke

opgaven in het werkge-

bied.

Patrimonium heeft in het ondernemingsplan

een duidelijke visie en doelstellingen ge-

formuleerd ten aanzien van het beoogde

economische rendement op het eigen ver-

mogen. De ruimte die Patrimonium heeft in

het vrij eigen vermogen wordt niet expliciet

weergegeven waarbij een koppeling is

gemaakt naar de bestaande opgaven in het

werkgebied. Patrimonium heeft daarente-

gen wel goed zicht op de maatschappelijke

opgaven in het werkgebied, echter deze

zijn niet verwerkt in relatie tot de ruimte in

het vrij eigen vermogen.

6

10%

0,6

Risicoprofiel

III. De corporatie hanteert

een solvabiliteitsdoelstel-

ling die wordt verantwoord

in het licht van het gereali-

seerde en/of voorgeno-

De solvabiliteit is één van de financiële

sturingsmiddelen van Patrimonium waarbij

het gerealiseerde en toekomstige investe-

ringsprogramma is meegenomen in de

berekeningen. De solvabiliteitsdoelstelling

8

10%

0,8


men investeringspro-

gramma.

die Patrimonium hanteert is gekoppeld aan

de eisen van het Centraal Fonds Volks-

huisvesting, waarbij de corporatie een dui-

delijk hogere interne solvabiliteit hanteert.

Bedrijfsvoering

IV. De corporatie presteert

efficiënt.

De bedrijfslasten zijn in de periode 2005-

2008 met slechts 5,9% gestegen, ten op-

zichte van meer dan 20% bij de referentie-

groepen waarbij de bedrijfslasten nog niet

op driekwart van het gemiddelde niveau

van de referentiegroepen ligt.

9

10%

0,9

Presteren naar Vermogen en Efficiëntie: 6,5

Ondanks dat Patrimonium goed zicht heeft op de financiële huishouding van de corpora-tie en financiële kengetallen onder invloed van de toekomstige investeringen, heeft de corporatie op een aantal onderdelen geen conclusies verbonden aan de financiële ontwik-kelingen. Het gaat hierbij met name om beleid ten aanzien van risicomanagement, ren-dementseisen en de inzet van het eigen vermogen inclusief verkooppotenties. Daarnaast ontbreekt het op een aantal onderdelen aan normen en kaders. De corporatie heeft goed zicht op het eigen vermogen en de ontwikkelingen daarin, echter de koppeling met de inzet van het eigen vermogen in relatie tot de maatschappelijke opgaven en richtingge-vende conclusies ontbreken. Concluderend kan worden gesteld dat Patrimonium ‘in con-trol’ is waar het gaat om het vermogen.


6 Governance

6.1 Inleiding

In de maatschappelijke visitatie is de governance een apart te beoordelen veld. De metho-diek vereist een oordeel over de inrichting en het functioneren van de governance binnen de corporatie. De toetsing omvat twee onderdelen: 1. Governance structuur en naleving en handhaving van de code; 2. Maatschappelijke verantwoording en beïnvloeding door belanghebbenden:

- Eigen ambities en doelstellingen; - Opgaven in het werkgebied; - Vermogen.

De visitatiecommissie heeft het oordeel over de governance daarnaast gebaseerd op de wijze waarop Christelijke Woonstichting Patrimonium omgaat met de Governance Code Woningcorporaties en op de rol en invulling van het interne toezicht. Daartoe zijn agen-da’s en verslagen van vergaderingen bestudeerd en interviews gehouden met de directeur-bestuurder en met leden van de Raad van Toezicht.

6.2 Governance structuur

De governance structuur van Patrimonium wordt hieronder toegelicht en gaat in op de volgende onderwerpen: borging kwaliteit intern toezicht, profiel en samenstelling, rol van de voorzitter van de Raad van Toezicht, Borging kwaliteit intern toezicht De Raad neemt voor zijn functioneren de Governacecode Woningcorporaties als uit-gangspunt. Binnen de Raad zijn in dit kader meerdere documenten geformaliseerd, zoals het reglement Raad van Toezicht en de integriteitscode met klokkenluidersregeling. In het reglement voor de Raad van Toezicht zijn de werkwijze, taken, bevoegdheden van de Raad en voorwaarden rond (her)benoemingen beschreven. Verder hanteert de corporatie de Aedescode. Voorgaande documenten zijn terug te vinden op de website van Patrimo-nium. Profiel en samenstelling De Raad van Toezicht van Patrimonium bestaat uit vijf leden. Het schriftelijk profiel is na overleg met het bestuur opgesteld waarin omvang, deskundigheden en leeftijdsopbouw zijn opgenomen. Het profiel wordt in voorkomende gevallen, maar tenminste eenmaal per drie jaar, beoordeeld of het nog voldoet en wordt zonodig aangepast. Uitgangspunt bij de bezetting van de Raad is dat deze bestaat uit generalisten die gezamenlijk een multidisci-plinair team vormen. Voor een integrale besluitvorming zijn leden gewenst die een aan-dachtsgebied hebben maar bovenal met een helikopterview zicht hebben op de corporatie.


Verder moeten de leden van de Raad van Toezicht besluitvaardig en resultaatgericht zijn en moeten de leden in staat zijn scherpe discussies collegiaal te voeren. Daarnaast is er een strikte scheiding tussen het vervullen van een politieke rol in de gemeente Urk en het lid zijn van de Raad van Toezicht van Patrimonium. Slechts één lid van de huidige Raad woont op Urk. In de toekomst wordt getracht een beschikbare plaats op te vullen met een Urker ten behoeve van de lokale binding. In de Raad van Toezicht zijn de volgende ach-tergronden vertegenwoordigd: Volkshuisvesting en markt; Bewonerszaken (huurdervertegenwoordiging); Financiën en bedrijfskunde (huurdervertegenwoordiging); Maatschappij en politiek; Juridisch, specialisatie vastgoedrecht. Rol van de voorzitter van de Raad van Toezicht De voorzitter van de Raad van Toezicht bepaalt de agenda en leidt de vergaderingen van de Raad, ziet toe op een goed functioneren van de Raad, draagt zorg voor een adequate informatievoorziening aan toezichthouders, zorgt ervoor dat er voldoende tijd is gereser-veerd voor besluitvorming, is namens de Raad van Toezicht het aanspreekpunt voor de directeur-bestuurder en initieert de evaluatie van het functioneren van de Raad van Toe-zicht en de directeur-bestuurder. Commissies Binnen de Raad zijn geen kern- of deelcommissies benoemd. Gegeven de aard en om-vang van de corporatie vindt de voorbereiding, behandeling en besluitvorming door de gehele Raad plaats. De bespreking met de directeur-bestuurder heeft in 2009 met een af-vaardiging van de Raad van Toezicht plaatsgevonden. Bijeenkomsten In het verslagjaar 2009 heeft de Raad van Toezicht vier keer vergaderd. Onderwerpen op de agenda waren: jaarrekening en accountantsverslag, begroting en meerjarenbegroting, ondernemingsplan, kwartaalrapportages, de beoordeling van het Centraal Fonds Volks-huisvesting en de voorbereiding op het visitatietraject. In hetzelfde jaar zijn een tweetal themabijeenkomsten gehouden. In april is een bijeenkomst gehouden betreffende het on-derwerp de strategie van Patrimonium en de invulling van een nieuw ondernemingsplan. In oktober is een bijeenkomst gewijd aan de selectie van nieuwe leden van de Raad van Toezicht. Zelfevaluatie Tot 2007 heeft de Raad van Toezicht weinig aandacht besteed aan zelfevaluatie. In 2007 is de Raad voor het eerst op verschillende manieren gestart met zelfevaluatie. Het daar-opvolgende jaar heeft een zelfevaluatie plaatsgevonden onder leiding van een extern des-kundige. In 2009 is de evaluatie schriftelijk opgepakt, waarbij, waarbij voornamelijk is gekeken naar het onderlinge toezicht en niet zozeer naar het profiel van de leden van de Raad. De zelfevaluatie heeft wel geleid tot aanscherping en profilering van de gewenste samenstelling van de Raad van Toezicht. Accountant De accountant wordt aangesteld door de Raad van Toezicht. Het contact met de accoun-tant geschiedt in het bijzijn van de directeur-bestuurder. De Raad wisselt van gedachten


met de accountant over de jaarrekening, de interne berichtgeving, de interne beheer-singsmaatregelen en het accountantsverslag. Stakeholders De Raad van Toezicht neemt een actieve houding aan richting de stakeholders en heeft daardoor een goed beeld van hen. Over het algemeen houdt de Raad het overzicht over de contacten met de stakeholders, maar is bij grote bijeenkomsten zelf aanwezig om te zien wat er speelt. De leden van de Raad van Toezicht proberen belanghouders te ontmoeten. Daarbij is de insteek zelf ook te horen wat er leeft. Daarbij wordt vanuit de Raad bena-drukt dat het belangrijk is de verschillende petten gescheiden te houden en wordt vanuit de Raad aandacht besteed aan de toezichthoudende rol die de leden van de Raad hebben. De directeur-bestuurder en de voorzitter vullen elkaar goed aan, met name ook waar het gaat om in het in contact treden met de belanghouders.

6.3 Intern toezicht

De Raad van Toezicht houdt toezicht op het beleid van de directeur en de algemene gang van zaken binnen de corporatie en de met haar verbonden ondernemingen. Beide doch-terondermingen, Patrimonium Urk BV en Patrimonium Vastgoed Ontwikkeling BV, zijn vennootschappen die op het moment niet actief zijn. Vanuit de Raad wordt aangegeven dat er kritisch toezicht wordt gehouden op de activiteiten van Patrimonium. Daarbij ko-men alle typen vragen, vanuit verschillende invalshoeken, ter tafel richting de directeur-bestuurder. Die kritische houding blijkt onder andere uit het niet meegaan met de ontwik-keling van een brede school; de Raad is van mening dat dit geen kernactiviteit is. Deel-name aan een dergelijk project kan volgens de Raad alleen als het direct terug is te voeren op wonen. Het toezicht focust zich in de breedte meer op dergelijke strategische vraag-stukken dan op de cijfers. Naast een toezichthoudende rol heeft de Raad van Toezicht een adviserende rol richting de directeur-bestuurder. Door middel van kwartaalrapportages, themabesprekingen en contact met de directie laat de Raad van Toezicht zich informeren over de ontwikkelingen in de sector alsmede over de realisatie van het voorgenomen beleid door Patrimonium. De directeur-bestuurder le-vert goede en overzichtelijke rapportages aan de Raad van Toezicht waardoor de Raad goed is geïnformeerd. In het gesprek met de accountant wordt beaamd dat de informatie die de directeur-bestuurder aanlevert goed is. Dit blijkt tevens uit het gegeven dat projec-ten altijd binnen tijd en budget worden opgeleverd. Verder kan de Raad goed over de ter zake doende punten spreken met de directeur-bestuurder waarin heel open met elkaar wordt gesproken. De directeur-bestuurder levert beslisdocumenten goed en weldoordacht aan en vraagt op de juiste momenten advies aan de Raad.

6.4 Betrokkenheid van stakeholders

Patrimonium stemt de plannen af met andere organisatie en werkt samen om de gewenste resultaten te behalen. De belanghouders zijn daarnaast betrokken bij het opstellen van het nieuwe ondernemingsplan. Verder worden belanghouders betrokken bij de voorbereiding en het tot stand brengen van belangrijke beleidsdoelstellingen. In de verslaglegging maakt de corporatie onderscheidt naar de volgende belanghouders: Huurdervereniging de Bult; Gemeente Urk;


Zorg- en welzijnsinstellingen; Overige belanghouders. De huurdervereniging dient als klankbord en belangenbehartiger. Met de gemeente Urk heeft Patrimonium wederzijdse prestatieafspraken opgesteld die jaarlijks worden getoetst en besproken. De zorg- en welzijnsorganisatie zijn voor de corporatie gesprekspartners als het gaat om huisvestingsvraagstukken voor een optimale woon-zorg-welzijn-keten binnen de gemeente Urk. De overige belanghouders bestaan onder andere uit ouderen-bonden en instellingen op het gebied van verslavingszorg, onderwijs en kinderopvang. Patrimonium zoekt bij vragen van dergelijke partijen naar haar rol en de toegevoegde waarde in het kader van de volkshuisvesting, waarbij de relatie met de volkshuisvestelijke taak van Patrimonium centraal dient te staan. Zie verder hoofdstuk vier voor samenwerkingsovereenkomsten en het belanghouders-overleg dat Patrimonium jaarlijks organiseert.

6.5 Presteren op het gebied van Governance: goed

Het beoordelingsschema uit de 3.0 versie van de SEV-methodiek is als bijlage bijge-voegd. Ingevuld voor Patrimonium resulteert het volgende beeld.


factor

Gewogen

oordeel

I. Goed bestuur

De corporatie heeft de

borging van de kwaliteit

van het intern toezicht

vastgelegd.

Patrimonium heeft de borging van de kwali-

teit van het intern toezicht vastgelegd mid-

dels het reglement voor de Raad van Toe-

zicht en naleving van sector codes.

8 20% 0,16

II. Maatschappelijke verantwoording en beleidsbeïnvloeding door belanghebbenden

Ten aanzien van eigen

ambities en doelen:

De corporatie hanteert een

visie op de maatschappe-

lijke positie als uitgangs-

punt voor strategie en

beleid. Het bestuur ver-

taalt de visie in een missie

en beleidsdoelstellingen.

Patrimonium heeft een visie geformuleerd

op basis van de missie waarin de corpora-

tie aangeeft een maatschappelijk onder-

nemer te zijn. De missie en visie zijn verder

vertaald in een vijftal thema’s waarop een

aantal doelstellingen zijn geformuleerd. De

doelstellingen worden in de jaarlijkse be-

grotingen geconcretiseerd en financieel

onderbouwd.

8 20% 0,16

Ten aanzien van opgaven

in het werkgebied:

Het bestuur geeft inzicht in

de beleidsdoelstellingen

en geleverde prestaties in

het werkgebied en com-

municeert hierover met

relevante belanghebben-

den.

Patrimonium heeft periodiek overleg met de

belanghouders en belegt jaarlijks een over-

leg waarbij alle belanghouders aanwezig

zijn. Verder heeft de corporatie wederkeri-

ge prestatieafspraken geformuleerd met de

gemeente Urk die middels een bestuurlijk

overleg tweemaal per jaar worden bespro-

ken. De prestatieafspraken zijn mondeling

geëvalueerd. De prestaties worden middels

het jaarverslag inzichtelijk gemaakt, echter

de prestatieafspraken en evaluatie zijn niet

7 20% 0,14


via de website publiekelijk toegankelijk.

Ten aanzien van de be-

trokkenheid van belang-

hebbenden:

Het bestuur betrekt be-

langhebbenden bij de

beleidsvorming en com-

municeert met hen over de

realisatie van beleidsdoel-

stellingen.

Patrimonium heeft contact met alle relevan-

te belanghebbenden in de gemeente Urk.

Tijdens het belanghoudersoverleg hebben

de belanghouders meegedacht over het

nieuwe ondernemingsplan waarbij de visie

van Patrimonium op het lokale huisves-

tingsbeleid werd onderschreven. Het be-

trekken van belanghouders bij beleid en het

terugkoppelen van de prestaties is nog niet

op alle punten even goed zichtbaar.

7 20% 0,14

Ten aanzien van het ver-

mogen:

De externe accountant

rapporteert zijn bevindin-

gen betreffende het on-

derzoek naar de jaarreke-

ning gelijktijdig en op de-

zelfde wijze aan het be-

stuur en de RvC.

Tijdens het overleg met de accountant zijn

zowel de Raad van Toezicht als de direc-

teur-bestuurder aanwezig waarbij wordt

gesproken over de jaarrekening, de interne

berichtgeving, de interne beheersingsmaat-

regelen en het accountantsverslag.

8 20% 0,16

Eindoordeel governance: 7,6

De governance bij Patrimonium is goed op orde: de kwaliteit van het bestuur en intern toezicht zijn vastgelegd en geborgd middels documenten waarbij de relevante codes wor-den onderschreven. Verder is de Raad van Toezicht goed op de hoogte van de ontwikke-lingen die zich voordoen binnen de corporatie en is er sprake van een dialoog tussen de Raad enerzijds en de directeur-bestuurder anderzijds. De betrokkenheid van belanghou-ders bij het beleid en de informatievoorziening aangaande beleid, gemaakte afspraken, evaluaties en prestaties kan verder worden verbeterd.


Deel II: Prestatiespinnenwebben

Samengevat kunnen de volgende prestatiespinnenwebben worden weergegeven aangaan-de de beoordelingen van de verschillende onderdelen van de maatschappelijke visitatie.

Totaalbeeld: goed

Presteren naar eigen Ambities en Doelstellingen: goed

0

2

4

6

8

10Eigen doelen en ambities

Opgaven

StakeholdersVermogen en eff iciëntie

Governance

0

2

4

6

8

10Klant

Vastgoed

Maatschappijorganisatie

Financien


Presteren naar Opgaven: goed

0

2

4

6

8

10Beschikbaarheid

Betaalbaarheid

Bijzondere doelgroepen

Leefbaarheid en veiligheid

Bouw productie

Herstructurering

Energie en duurzaamheid

Overig


Deel III: Integrale beoordelingstabellen

Totaalbeeld

Totaalbeeld alle beoordelingscriteria I II III IV V Tot

Presteren naar eigen Ambities en Doelstellingen 7,5 8 8 7 7,6

Presteren naar Opgaven 7,5 8 8 7 7,6

Presteren volgens Stakeholders 7,6 8 8 7 7,6

Presteren naar Vermogen en Efficiëntie 6 6 8 9 6,5

Presteren ten aanzien van Governance 8 8 7 7 8 7,6

I Feitelijke prestaties (70%) II Inzicht (10%) III Vertaling (10%) IV Monitoring (10%) Alleen bij governance tellen I, II, III, IV en V elk voor 20% mee in de totaalscore


Bijlagen

Bijlage 1. SEV-Referentiekader (versie 3.0)

Beoordeling Presteren naar eigen Ambities en Doelstellingen

Standaard Operationele omschrijving Norm Wegingsfactor

I. De feitelijke en geplande pres-

taties dragen aantoonbaar bij

aan de realisatie van de eigen

ambities en doelen.

Corporatie legt logische relatie

tussen prestaties en doe-

len/ambities

Feitelijke prestaties

komen overeen met de

gestelde ambities en

doelen

70%

II. De corporatie werkt vanuit

een gedocumenteerde ambitie

(missie en visie) en heeft eigen

doelen geformuleerd die passen

bij de rol als corporatie en pas-

sen bij het werkgebied waarin

de corporatie actief is.

Streefbeelden voor de toekomst

zijn vertaald in meetbare doelen

De corporatie geeft in

voldoende mate inzicht

10%

III. De corporatie heeft de doe-

len die zij wil bereiken geopera-

tionaliseerd in een concreet

plan, inclusief financiële onder-

bouwing. De doelen zijn in

meetbare eenheden opgesteld

op de prestatievelden.

Geplande doelen zijn uitgewerkt

in meetbare eenheden, inclusief

kosten



10%

IV. De corporatie beoordeelt

jaarlijks het eigen presteren

naar doelen en ambities en trekt

daaruit conclusies.

Evaluatie van prestaties ten op-

zichte van ambities en doelen. Bij

onderprestatie wordt een verbe-

terplan geformuleerd.



10%

Beoordeling Presteren naar Opgaven


I De feitelijke en geplande pres-

taties leiden ertoe dat aan de

externe opgaven wordt voldaan.

De corporatie heeft de geplande

prestaties, gebaseerd op de ex-

terne opgaven, in beeld gebracht

en de feitelijke prestaties daarvan

gemeten. Bij de meting van de

feitelijke prestaties is gebruik

gemaakt van dezelfde meeteen-

heden en de meting heeft op

vergelijkbare wijze plaatsgevon-

den. De feitelijke prestaties wor-

De feitelijke prestaties

komen overeen met de

gestelde externe op-

gaven.

70%


den afgezet tegen de geplande

prestaties.

II De corporatie heeft op ieder

van de prestatievelden gedegen

inzicht in de opgaven die zich in

het werkgebied, en voor zover

relevant ook landelijk en regio-

naal, voordoen.

De corporatie beschikt op de

zeven prestatievelden (of een

beredeneerde eigen selectie van

prestatievelden) over een over-

zicht van de lokale, regionale en

landelijke opgaven en heeft deze

in kwantitatieve en/of kwalitatieve

variabelen uiteengezet. De corpo-

ratie brengt de voor het beleid

relevante en/of beïnvloedbare

variabelen systematisch en perio-

diek in beeld.


voldoende mate in-

zicht.

10%

III De corporatie vertaalt de

opgaven naar concrete doelen

op de prestatievelden en ver-

antwoordt extern de prioriteiten

die daarbij zijn gesteld.

De corporatie geeft aan welke

samenwerking met andere or-

ganisaties en partijen benodigd

is.

De corporatie heeft voor elk van

de zeven prestatievelden (of een

beredeneerde eigen selectie van

prestatievelden) beschreven wat

de opgaven zijn en wat de corpo-

ratie daarmee doet. De corporatie

heeft meetbare doelen opgesteld

en een prioritering aangebracht,

zowel voor het gehele werkgebied

van de corporatie als per presta-

tieveld.


voldoende mate in-

zicht.

10%

IV De corporatie beoordeelt

jaarlijks de voortgang en de

realisatie van de opgaven op de

prestatievelden en trekt daaruit

conclusies.

De corporatie meet en beoordeelt

de prestaties en geeft aan of de

geplande prestaties wel of niet en

in welke mate zijn gerealiseerd.

De corporatie geeft bij onvol-

doende realisatie aan wat zij gaat

doen om de geplande doelen zo

snel mogelijk alsnog te realiseren.


voldoende mate in-

zicht.

10%

Beoordeling Presteren volgens Stakeholders


Ia. De ambitie en doelen van de

corporatie verhouden zich vol-

gens de stakeholders tot de

opgaven in het werkgebied en

de financiële mogelijkheden

van de corporatie (vermogen).

Ib. De feitelijke en geplande

prestaties dragen aantoonbaar

bij aan de realisatie van ver-

wachtingen, wensen en/of ver-

langens van de stakeholders.

De corporatie beschrijft in een

managementdocument de ver-

wachtingen, wensen en/of verlan-

gens van de stakeholders en zet

deze af tegen de eigen ambities

en doelen en gerealiseerde pres-

taties. De corporatie licht eventue-

le verschillen toe.

Tevredenheid stake-

holders

70%

II. De corporatie kent alle rele- De corporatie benoemt de voor De corporatie geeft in 10%


vante stakeholders op de pres-

tatievelden en kent hun ver-

wachtingen, wensen en/of ver-

langens.

haar relevante stakeholders op de

prestatievelden (of een berede-

neerde eigen selectie van presta-

tievelden) en voert met hen een

dialoog over de uitvoering van

beleid. Het benoemen van de

stakeholders wordt extern ge-

communiceerd. De corporatie

beschrijft de verwachtingen, wen-

sen en/of verlangens van de sta-

keholders en maakt deze open-

baar.


III. De corporatie maakt duidelijk

aan welke verwachtingen, wen-

sen en/of verlangens van sta-

keholders kan worden voldaan

en verwerkt deze op transpa-

rante wijze in het eigen beleid.

De corporatie maakt de in kaart

gebrachte verwachtingen, wensen

en/of verlangens van de belang-

rijkste stakeholders zichtbaar in

haar eigen doelen op de presta-

tievelden (of een beredeneerde

eigen selectie van prestatievel-

den)



10%

IV. De corporatie betrekt de

oordelen van de stakeholders

(over de mate waarin de feitelij-

ke en geplande prestaties aan-

toonbaar bijdragen aan de reali-

satie van hun verwachtingen,

wensen en/of verlangens) aan-

toonbaar bij de formulering van

toekomstige prestaties.

Bij het opstellen van de prestaties

voert de corporatie overleg met de

stakeholders over het presteren

van de corporatie in voorgaande

ja(a)r(en)



10%

Beoordeling Presteren naar Vermogen


Vermogensprestatie

I. Bedrijfswaarde

a. De corporatie heeft een ver-

mogensberekening op basis

van bedrijfswaarde.

b. De corporatie heeft een bere-

kening van het bestemd eigen

vermogen vanwege de strategie

bestaand bezit, gebaseerd op

een duidelijk omschreven inves-

teringsprogramma inclusief

economische rendementseisen.

Deze

rendementeisen kunnen ver-

schillen per type investering.

Rendementseisen lager dan de

a. De vermogensberekening vindt

plaats aan de hand van de be-

drijfswaarde.

b. De berekening van het bestemd

vermogen vanwege de strategie

van het eigen bezit beslaat een

periode van 20 jaar vooruit. Het

betreft beleidsmatige keuzes om

minder te verdienen, die leiden tot

een beslag op het eigen vermo-

gen. Het betreft ook de voorge-

nomen investeringen waarvan de

effecten voor een periode van 20

jaar vooruit in kaart zijn gebracht.

Het beschikbare eigen

vermogen (inclusief en

exclusief extra poten-

ties) wordt maximaal

ingezet voor het leve-

ren van maatschappe-

lijke prestaties.

De visitatiecommissie

beoordeelt het vrije

eigen vermogen in

bedrijfswaardetermen

in relatie tot de opga-

ven in het werkgebied.

De visitatiecommissie

70%


markteis (bijv. onrendabele

toppen) komen ten laste van het

bestemd eigen vermogen.

weegt in haar oordeel

mee de overwegingen

van het bestuur en

RvC/ RvT ten aanzien

van investeringen,

risicobeheersing en

bestemming van ver-

mogen.

II. Extra potenties

c. De corporatie heeft scena-

rio’s die de verkooppotenties in

kaart brengen.

d. De corporatie heeft de poten-

ties van de (extra)

financieringsruimte vreemd

vermogen in kaart

gebracht

e. De corporatie heeft haar

risicobuffers berekend

III. Presteren naar vermogen

f. De corporatie geeft inzicht in

hoe het beschikbare eigen ver-

mogen maximaal wordt ingezet

voor het leveren van maat-

schappelijke prestaties.

g. De visitatiecommissie geeft

een oordeel of de

corporatie presteert naar de

mogelijkheden van

haar vermogen.

c. Dit betreft het vastgestelde

verkoopprogramma plus de poten-

tiële extra mogelijkheden voor

verkoop.

d. Dit betreft de extra leencapaci-

teit op basis van waardestijging in

het vastgoed c.q. WOZ-waarde

van vastgoed.

e. De risicobuffers betreffen de

marktrisico’s, macro-economische

risico’s en operationele risico’s.

f. Het eigen vermogen volgens

bedrijfswaarde minus investe-

ringsvoornemens geeft een be-

drag aan resterend vermogen.

g. Het resterend vermogen vol-

gens bedrijfswaarde plus de bere-

kende extra potenties, hanteert de

visitatiecommissie voor haar oor-

deel.

Visie

II. De corporatie heeft een dui-

delijke visie en doelstelling ge-

formuleerd ten aanzien van het

beoogde economische rende-

ment op het (eigen) vermogen

en de besteding van de ruimte

in het vrij eigen vermogen. Deze

visie is onderbouwd met kennis

van maatschappelijke opgaven

in het werkgebied.

In relevante documenten zijn een

onderbouwing en een toelichting

opgenomen

In openbare publica-

ties beschikbaar

10%

Risicoprofiel

III. De corporatie hanteert een

solvabiliteitsdoelstelling die

wordt verantwoord in het licht

van het gerealiseerde en/of

voorgenomen investeringspro-

In relevante documenten is een

toelichting opgenomen

De gerealiseerde en

beoogde solvabiliteit

verhoudt zich tot de

referentiegroep

10%


gramma.

Bedrijfsvoering

IV. De corporatie presteert effi-

ciënt.

In relevante documenten is een

toelichting opgenomen

De gerealiseerde en

beoogde bedrijfslasten

VHE komen overeen

met de referentiegroep

10%

Beoordeling Presteren ten aanzien van governance


I Goed bestuur

De corporatie heeft de borging

van de kwaliteit van het intern

toezicht vastgelegd

De RvC/RvT heeft:

een eigen visie op de wijze

van haar toezicht en deze is

getoetst aan de Aedes

Governance Code woning-

corporaties

vastgesteld wat de gewenste

output is van het toezicht en

welke normen er worden ge-

hanteerd om de output te

meten

een duidelijke taakomschrij-

ving van het bestuur en de

toezichthouders

De aanwezige des-

kundigheid in de

RvC/RvT is zodanig

dat rekening is gehou-

den met de aard van

de corporatie, haar

activiteiten en de

daaruit voortvloeiende

gewenste deskundig-

heid en achtergrond

van de RvC/RvT.

De samenstelling van

de RvC/RvT vormt een

goede afspiegeling van

de belangrijkste be-

langhebbende van de

corporatie.

Het resultaat van in-

houdelijke toetsing en

toetsingsinformatie in

relatie tot de geleverde

prestaties geeft inzicht

dat de uitvoering van

het toezicht houden

verloopt conform de

gestelde doelen

20%

II. Maatschappelijke verantwoording en beleidsbeïnvloeding door belanghebbenden

Ten aanzien van eigen ambities

en doelen:

De corporatie hanteert een visie

op de maatschappelijke positie

als uitgangspunt voor strategie

en beleid. Het bestuur vertaalt

de visie in een missie en be-

leidsdoelstellingen.

De corporatie heeft een schriftelijk

neergelegde opvatting over haar

maatschappelijk functioneren in

haar werkgebied geformuleerd.

Hieruit moet af te leiden zijn welke

rol de corporatie inneemt in het

werkgebied en hoe die rol zich

vertaalt naar de eigen organisatie

en relatie met maatschappelijke

partners

De corporatie beschikt

over een strategiedo-

cument, goedgekeurd

door de RvC/RvT,

waarin haar maat-

schappelijke positione-

ring in algemene zin

en haar positionering

in het werkgebied blijkt

en wordt gemotiveerd.

20%


De corporatie beschikt

over een document

waarin heldere doel-

stellingen zijn geformu-

leerd en maakt daarbij

de voortgang in de

realisatie van haar

ambities en doelen

inzichtelijk

Ten aanzien van opgaven in het

werkgebied:

Het bestuur geeft inzicht in de

beleidsdoelstellingen en gele-

verde prestaties in het werkge-

bied en communiceert hierover

met relevante belanghebben-

den.

De corporatie communiceert haar

beleidsvoornemens en prestatie-

afspraken met belanghebbenden.

De corporatie maakt haar gele-

verde prestaties inzichtelijk voor

derden, minimaal via haar website

Beleidsdoelen, presta-

tieafspraken en gele-

verde prestaties zijn

transparant, helder en

inzichtelijk beschikbaar

voor derden, minimaal

via de website

20%

Ten aanzien van de betrokken-

heid van belanghebbenden:

Het bestuur betrekt belangheb-

benden bij de beleidsvorming en

communiceert met hen over de

realisatie van beleidsdoelstellin-

gen.

De corporatie heeft, onder goed-

keuring van de RvC/RvT, voor

iedereen kenbaar belanghebben-

den benoemd bij de maatschap-

pelijke en volkshuisvestelijke mis-

sie.

De corporatie houdt ten minste

één keer per jaar een vergadering

met belanghebbenden, waarin de

corporatie in dialoog treedt over

de beleidsvoornemens en resulta-

ten.

Er is een belangheb-

bendenregister, waar-

uit blijkt welke organi-

saties de corporatie tot

haar belanghebbenden

rekent; de woningcor-

poratie maakt dit ken-

baar op haar website.

De corporatie heeft de

belanghebbendenbij-

eenkomst gehouden.

De werkwijze in de

bijeenkomst ligt vast.

Het bestuur en de

RvC/ RvT zijn bij voor-

keur voltallig aanwezig

bij de vergadering met

belanghebbenden. Er

is een schriftelijk ver-

slag beschikbaar.

Het bestuur en

RvC/RvT bespreekt

het visitatierapport met

de belanghebbenden.

20%


Ten aanzien van het vermogen:

De externe accountant

rapporteert zijn bevindingen

betreffende het onderzoek naar

de jaarrekening gelijktijdig en op

dezelfde wijze aan het bestuur

en de RvC.

In het verslag van de externe

accountant komt ten minste aan

de orde: analyses van ontwikke-

lingen van het vermogen en resul-

taat, die niet in de cijfers voorko-

men en die naar de mening van

de externe accountant bijdragen

aan het inzicht in de financiële

positie en resultaten van de cor-

poratie.

Een verslag waarin de

externe accountant

inzicht geeft in ontwik-

kelingen van vermo-

gen en resultaat, die

niet in de cijfers tot

uitdrukking komen.

20%


Bijlage 2. Geïnterviewde personen Patrimonium

Naam Functie

De heer T. Grootjen Raad van Toezicht, voorzitter

De heer G. Korf Raad van Toezicht, lid

Mevrouw M. Dekker Raad van Toezicht, lid

De heer J. Oosterhoff Directeur-bestuurder

De heer W. de Boer Manager administratie en verhuur

De heer T. Hoekstra Manager technische dienst


Bijlage 3. Betrokken stakeholders

Naam Organisatie Functie

Stakeholdersbijeenkomst 17 mei

Dhr. G. Post Gemeente Urk Wethouder ruimtelijke ordening en

woningbouw

Dhr. P.J. Woudstra Gemeente Urk Beleidsmedewerker volkshuisvesting

Dhr. F. Brouwer Gemeente Urk Manager afdeling publiekszaken

Mevr. M.B.W. Uitdewilligen Zorgroep Oude en Nieuwe Land Directeur

Dhr. C.P. van Bezooijen Talma Haven Directeur

Mevr. L. Hoefnagel Talma Haven Manager zorg

Mevr. A. Salomonson Caritas Directeur

Dhr. J. de Vries Philadelphia Manager huisvesting

Dhr. J. van Urk Philadelphia Lokatiemanager

Mevr. G. Samplonius Algemeen Maatschappelijk Werk Maatschappelijk medewerker

Mevr. M. Maarsingh Algemeen Maatschappelijk Werk Maatschappelijk medewerker

Dhr. A. Spinder ’s Heeren Loo Lokatiemanager

Mevr. M. Rommens Zorggroep Oude en Nieuwe Land Manager verpleging en verzorging

Mevr. M. Bakker Huurdersvereniging De Bult Bestuurslid

Mevr. J. Brands Huurdersvereniging De Bult Bestuurslid


Bijlage 4. Documentatie

Documenten

Accountantsverslag 2006



Aedescode

Begroting 2006

Begroting 2007

Begroting 2008

Begroting 2009

Begroting 2010

Beleidsplan strategisch voorraadbeheer maart 2006

Concept jaarverslag 2009

Jaarverslag Patrimonium 2009

Definitieve Rapportage USP-bewonersscan 2005

Governance code

Integriteitscode

Jaarkrant 2006, jaarverslag 2006

Jaarkrant 2007, jaarverslag 2007

Jaarverslag 2008

Jaarrekening 2009

CFV Solvabilitetistoordeel 2008

CFV Continuiteitsoordeel 2008

CFV Solvabiliteitsoordeel 2008

CFV Continuïteitsoordeel

Analyse CFV 2009

Samenvatting CFV 2009

Ondernemingsplan 2004-2008

Ondernemingsplan Patrimonium 2010-2014

Oordeel VROM + reactie

PR Jaarverslag 2008 def.

Rapportage 1e kwartaal 2009



Reglement voor de raad van toezicht

Verkoopnotitie Patrimonium

Verslag belanghoudersbijeenkomst 22-9-2009

Verslagen RvT 2006

Verslagen RvT 2007

Verslagen RvT 2008

Verslagen RvT 2009

Woonstichting Patrimonium maatschappelijke positionering met MRM

Convenant 2009-2013

Woonvisie 2008


Bijlage 5. Uitwerking beoordeling presteren naar eigen Ambities en Doelstellingen

Begroting 2006-2009 Algemene doelstellingen

Onderwerp Doelstelling Prestatie Beoordeling

Klant Aandacht bij woningaanbieding en

woningtoewijzing voor de primaire

doelgroep;

Aandacht voor kwetsbare groepen

en bijzondere doelgroepen;

Terugdringing achterstand in huis-

vesting statushouders in overleg

met gemeente;

Vaststelling huurbeleid;

Overleg met maatschappelijke or-

ganisaties in het kader van urgen-

tieverklaringen;

Evaluatie ZAV-beleid.

Patrimonium heeft jaarlijks ruim-

schoots aandacht bij woningaanbie-

ding en –toewijzing voor de primaire

doelgroep;

Patrimonium werkt ten behoeve van

kwetsbare en bijzondere doelgroe-

pen samen met zorgpartijen;

Het terugdringen van de achterstand

in huisvesting statushouders loopt

jaarlijks verder op, met de gemeente

wordt regelmatig overleg gevoerd;

Patrimonium heeft sinds 2007 het

huurbeleid vastgesteld;

Patrimonium heeft periodiek overleg

met vertegenwoordigers van de

instanties die urgenties afgeven;

Patrimonium hanteert ZAV-beleid.

8

8

5

7

8

7

Vastgoed Geen algemene doelstellingen ge-

formuleerd, zie specifieke doelstel-

lingen.

- -

Maatschappij Overleg voeren met huurdersvere-

niging;

Actueel houden website;

Aandacht voor samenstelling van

bezit, met name op nieuwbouw- en

herstructureringslocaties;

Stimuleren van leefbaarheid door

middel van het leefbaarheidsfonds;

Aandacht voor duurzaamheid en

energie bij nieuwbouw, renovatie en

onderhoud;

Inspelen op onderwerpen van de

WMO en overleg hierover met ge-

meente.

Patrimonium heeft meerdere malen

per jaar overleg met de huurders-

vereniging;

De website wordt actueel gehouden

en nieuwe documenten worden via

de website beschikbaar gesteld;

Patrimonium koppelt jaarlijks het

bezig aan marktontwikkelingen en

speelt hier op in door aandacht te

hebben voor de samenstelling van

het bezit;

Patrimonium stimuleert de leefbaar-

heid door jaarlijks maximaal €2.000

beschikbaar te stellen;

Patrimonium heeft jaarlijks aandacht

voor duurzaamheid en energie op

velerlei manieren;

Patrimonium heeft periodiek overleg

met vertegenwoordigers van de

instanties die de urgentieverklarin-

gen afgeven.

8

8

8

8

8

8

Organisatie Zoeken naar vormen om belang- Patrimonium heeft periodiek en ad 8


houders te betrekken bij beleid;

Optimaliseren informatievoorzie-

ning;

Periodieke beoordeling van het

functioneren van medewerkers;

Evaluatie van zorgabonnementen.

hoc overleg met belanghouders en

neemt deel aan verschillende plat-

forms en werkgroepen;

Vanaf 2007 is de informatievoorzie-

ning ten dele geoptimaliseerd, in

2009 geheel;

Jaarlijks wordt met alle medewerkers

een functioneringsgesprek gehou-

den;

Patrimonium rapporteert jaarlijks

over het product Woon | Service

6

8

7

Financiën Solvabiliteit van ten minste 10% op

basis van historische kostprijs en

ten minste 25% op basis van be-

drijfswaarde.

2006: 16,9%, 2007: 11,7%, 2008:

14,4%, 2009: 13,6% op basis van

historische kostprijs.

8

Begroting 2006

Specifieke doelstellingen


Vastgoed Vaststelling strategisch voorraadbe-

leid en uitwerking op complexni-

veau;

Uitwerken planvorming herstructure-

ring Nieuw Guineastraat en betrek-

ken bewoners;

Uitwerken planvorming Het Hop en

oplossing zoeken voor huisvesting

Ut Bottertjen;

Bewaking voortgang Talma Haven

uitwerken of herontwikkelen;

Overleg met gemeente over het

aandeel sociale woningbouw in de

Zeewijk.

Begin 2006 heeft Patrimonium haar

strategisch voorraadbeleid vastge-

steld inclusief uitwerking op com-

plexniveau;

In 2006 is de voorbereiding van de

herstructurering verder uitgewerkt,

waarbij samen met de bewoners-

commissie een sociaal plan is opge-

steld;

In 2006 is begonnen met het werken

aan de herstructurering van Het Hop

en is het kinderdagverblijf gehuisvest

aan de Kolk 6-8;

De plannen zijn verder vormgegeven

en is gekozen voor een meer gefa-

seerde uitvoering;

In 2006 is met de gemeente overleg

gevoerd over het aandeel sociale

woningbouw in nieuwbouwlocaties.

8

8

8

8

8

Maatschappij Onderzoek KWH-label;

Onderzoek naar mogelijkheden van

producten op snijvlak koop en huur.

De mogelijkheid tot invoeren van het

KWH-label is in 2006 onderzocht;

Onderzoek is in 2007 uitgevoerd.

8

7

Organisatie Update van procedurebeschrijving;

Vastlegging van belangrijke werk-

methoden in werkinstructies;

Opzetten van de administratie en de

interne beheersing van het VVE-

Niet gedaan;

Niet gedaan;

Patrimonium voert vanaf 2007 het

financieel en administratief beheer

4

4

7


beheer;

Kennisverbreding VVE-beheer,

teneinde zelf VVE op te zetten en te

beheren.

over de VvE Oslolaan;

Patrimonium voert vanaf 2007 het

financieel en administratief beheer

over de VvE Oslolaan.

8

Begroting 2007



Vastgoed Starten van herstructurering Nieuw

Guineastraat en betrekken van be-

woners hierbij;

Uitwerking en voorbereiding plan-

procedure voor de nieuwbouw ap-

partementen Nieuw Guineastraat;

Planvorming Zeewijk uitwerken en

starten van de uitvoering in 2007;

Uitwerking initiatief met zorginstel-

ling inzake project ‘begeleid wonen’

in Zeewijk;

Planvorming nieuwbouw Talma

Haven uitwerken.

In 2007 is de renovatie van de

Nieuw Guineastraat gestart en met

de buurt een bewonerscommissie

opgericht waarmee periodiek overleg

wordt gepleegd;

In 2007 is gestart met de voorberei-

ding van de planprocedure;

De nieuwbouw in de zeewijk was in

2007 in voorbereiding;

Het begeleid wonen project is in

2007 uitgewerkt;

In 2007 is een samenwerkingsover-

eenkomst getekend en zijn de plan-

nen verder uitgewerkt.

8

8

7

8

8

Maatschappij Aanscherpen kwaliteit dienstverle-

ning;

Onderzoek naar mogelijkheden van

producten op het snijvlak koop/huur.

In 2007 is de kwaliteit van de dienst-

verlening aangescherpt op basis van

het onderzoek naar het KWH-label;

Patrimonium biedt in de Zeewijk

huur-koopwoningen aan.

8

8

Organisatie Update van procedurebeschrijvin-

gen;

Vastleggen van belangrijke werkme-

thoden en werkinstructies.

De procedurebeschrijvingen zijn

onvoldoende geupdate;

De belangrijke werkmethoden en

werkinstructies zijn onvoldoende

vsatgelegd.

5

5

Begroting 2008



Vastgoed Afronding renovatie Nieuw Guine-

astraat en opstarten van de sloop

en vervangende nieuwbouw in de

Guineastraat;

Afronden van de planprocedure

nieuwbouw appartementen Nieuw

Guineastraat;

Realiseren van huurwoningen en

In 2008 is de renovatie Nieuw Gui-

neastraat afgerond en zijn de sloop

en vervangende nieuwbouw opge-

start;

In 2008 is de planprocedure afge-

rond;

In 2008 is fase 2 gestart: de bouw

8

8

8


huur-koop woningen in Zeewijk fase

2;

Realisatie van het project begeleid

wonen in Zeewijk;

Voorbereiding en opstarten van de

uitvoering van de huur- en koopwo-

ningen in fase 3 van Zeewijk;

Definitieve overeenkomst met stich-

ting ’s Heren Loo uitwerken en af-

ronden met betrekking tot het bege-

leid wonen project;

Procedures met betrekking tot de

nieuwbouw bij Talma Haven / Het

Roer doorlopen en afspraken met

de zorgpartijen maken over de invul-

ling van eventuele zorgappartemen-

ten;

Invoering van het energielabel voor

het gehele woningbezit.

van 50 woningen, waaronder 20

huur-koop woningen;

Het project begeleid wonen in de

Zeewijk is in 2009 opgeleverd;

Fase 3 wordt gelijktijdig door de

gemeente vrijgegeven als fase 2, de

voorbereidingen zijn in 2008 gestart;

Patrimonium heeft met de stichting

een koop-/ aannemingsovereen-

komst gesloten;

In 2008 zijn de plannen verder uit-

gewerkt en is een start gemaakt met

de benodigde procedures voor be-

stemmingsplan en bouwaanvraag en

is een intentieovereenkomst opge-

steld;

Alle woningen zijn in 2008 voorzien

van een energielabel.

7

8

8

7

8

Maatschappij Afsluiten van wederzijdse prestatie-

afspraken met de gemeente in een

convenant.

De prestatieafspraken op 31 maart

2009 afgesloten.

6

Organisatie Actualisering vastlegging van be-

langrijke werkmethoden in werkin-

structies;

Operationaliseren van het product

huur-koop-woningen.

Patrimonium heeft de vastlegging

van belangrijke werkmethoden in

werkinstructies geactualiseerd;

Het product huur-koop woningen is

geoperationaliseerd in de Zeewijk.

8

8

Begroting 2009



Vastgoed Actualisering van het strategisch

voorraadbeheer;

Afronding nieuwbouw 21 apparte-

menten Nieuw Guineastraat;

Afronden van planprocedure nieuw-

bouw appartementen Het Roer en

opstarten van nieuwbouw;

Realiseren van huurwoningen en

huur-koop woningen in Zeewijk fase

2 en 3;

Realisatie van het project begeleid

wonen Zeewijk;

Realisatie groot onderhoud 27 wo-

ningen de Nink.

Het strategisch voorraadbeheer is in

2009 niet geheel geactualiseerd;

In 2009 is de nieuwbouw aan de

Nieuw Guineastraat afgerond;

In 2009 is de nieuwbouw Het Roer in

uitvoering genomen;

De nieuwbouw in de Zeewijk is in

2009 gereedgekomen;

Het project begeleid wonen is in fase

2 gerealiseerd;

In 2009 is het groot onderhoud aan

27 woningen gerealiseerd.

6

8

8

8

8

8

Maatschappij Afsluiten van wederzijdse prestatie-

afspraken met de gemeente in een

De prestatieafspraken op 31 maart

2009 afgesloten.

8


convenant.

Organisatie Nieuw strategisch beleidsplan op-

stellen;

Voorbereiding en planning visitatie-

traject opstarten;

Operationaliseren van het product

huur-koop-woningen.

Het nieuw strategisch beleidsplan is

opgesteld;

Het visitatietraject is in het eerste

kwartaal van 2010 gestart;

Zie 2008.

8

8

-


Bijlage 6. Uitwerking beoordeling Presteren naar Opgaven

Presteren naar Opgaven voor 2009

Prestatieveld Prestatie

Beschikbaarheid Toewijzingen doelgroep:

2006, 78 passende toewijzingen, 12 te duur en 3 te goedkoop;

2007, 40 passende toewijzingen, 0 te duur en o te goedkoop;

2008, 40 passende toewijzingen, 2 te duur en 1 te goedkoop.

Patrimonium hanteert een stringent verkoopbeleid in samenspraak met de

gemeente:

2006, 4 woningen verkocht;

2007, 1 woning verkocht;

2008, 3 woningen verkocht.

8

7

Betaalbaarheid Percentage maximaal redelijke huur:

2006, 65,5%;

2007, 66,2%;

2008, 68,4%

8

Bijzondere

doelgroepen

In 2006, 2007 en 2008 bezit van vier woongebouwen ten behoeve van zorg-

instellingen en gehandicapten;

Statushouders:

2006, 3 statushouders gehuisvest tegenover een taakstelling van 8;

2007, 4 statushouders gehuisvest tegenover een taakstelling van 8;

2008, 4 statushouders gehuisvest, achterstand van 34 personen .

Urgenten:

2006, 15 verhuringen aan personen met een urgentieverklaring;

2007, 13 verhuringen aan personen met een urgentieverklaring;

2008, 10 verhuringen aan personen met een urgentieverklaring.

Wonen en zorg:

2006, oplevering van een woonzorggebouw met 13 koopappartementen

en een zorgdeel;

2007, verbouwing van gezinsvervangend tehuis Het Hop, 18 woningen

gerenoveerd;

2008, gestart met bouw van nieuwbouw begeleid wonen ten behoeve

van 8 cliënten van de zorginstelling en verdergaande voorbereiding van

41 seniorenappartementen.

7

4

8

8

Leefbaarheid

en veiligheid

Om leefbaarheid een impuls te geven heeft Patrimonium een leefbaarheids-

fonds opgericht da bedoeld is om initiatieven te stimuleren en om concrete

activiteiten ter bevordering van de leefbaarheid mogelijk te maken. Jaarlijks

wordt maximaal twee maal € 2.000 beschikbaar gesteld.

6

Bouwproductie In 2006, oplevering van 15 huurappartementen en een woonzorggebouw

met 13 koopappartementen en een zorgdeel;

In 2007, geen bouwproductie, 80 woningen in voorbereiding en 41 in plan-

vorming;

In 2008, geen bouwproductie, 80 woningen in uitvoering en 41 in voorberei-

ding.

8

Herstructurering In 2006, geen herstructurering, verbouwing Het Hop in voorbereiding;

In 2007, verbouwing van gezinsvervangend tehuis Het Hop, 18 woningen

gerenoveerd;

7


In 2008, groot onderhoud aan 52 eenheden en sloop van 7 eenheden in de

de Nieuw Guineastraat.

Duurzaamheid

en energie

Vervangen van oudere CV-ketels door HR-ketels;

Onderzoek naar energie prestatie adviezen (epa) op complexniveau;

Aanbrengen van veilig hang- en sluitwerk bij nieuwbouw en renovatie-

projecten, dat voldoet aan het Politiekeurmerk Veilig Wonen;

Aandacht bij onderhoud voor energiebesparing, duurzame onder-

houdsmaterialen, consumentenwensen en verlenging van de levens-

duur;

Zorg voor de omgevingskwaliteit en de leefbaarheid;

Ondertekening van het manifest Flevolands Peil;

Aandacht voor communicatie met (toekomstige) bewoners met betrek-

king tot duurzaamheid;

Patrimonium heeft een samenwerkingsovereenkomst met WoonEnergie

getekend in 2006.

6

Uitwerking basisafspraken 2009-2013

Prestatieveld Basisafspraken

Beschikbaarheid Patrimonium houdt als richtinggevend uitgangspunt aan dat de kernvoorraad tot 2015

moet groeien van 740 naar 1.000 woningen

Patrimonium houdt bij onttrekkingen en toevoegingen rekening met een gewenste even-

wichtige verdeling in huur-koop-verhouding over buurten

Patrimonium voert terughoudend beleid ten aanzien van verkoop van huurwoningen

Patrimonium besluit slechts tot verkoop, als deze ter dekking dient van de onrendabele

top bij nieuwbouw van sociale huurwoningen

De te verkopen huurwoningen worden eerst aan de zittende huurder aangeboden

Patrimonium zal bij nieuwbouw vooral multifunctionele woningen bouwen die geschikt

zijn voor meerdere doelgroepen

Patrimonium reserveert maximaal 5-10% van de woningen bij te realiseren koopprojecten

van enige omvang (minimaal 20 woningen) voor personen die een WMO-beschikking

hebben

Betaalbaarheid Geen basisafspraken geformuleerd

Bijzondere

doelgroepen

Patrimonium stelt jaarlijks maximaal 10% van de vrijkomende woningen beschikbaar aan

statushouders

Patrimonium onderzoekt gezamenlijk met de gemeente een aantal oplossingsrichtingen

om de achterstand in de huisvesting van statushouders terug te dringen

Patrimonium staat open voor initiatieven van zorginstellingen om mogelijkheden voor

huisvesting en zorg aan te bieden voor specifieke doelgroepen

Patrimonium bekijkt samen met de gemeente of, in samenwerking met andere zorginstel-

lingen, een Protocol Preventie Huisuitzettingen kan worden opgesteld

Leefbaarheid

en veiligheid

Patrimonium zet samen met de gemeente het bestaande informatiepunt huurtoeslag

voort

Patrimonium maakt deel uit van het gemeentelijk Platform Wonen, Zorg en Welzijn

Patrimonium informeert de gemeente indien signalen worden opgevangen dat de woon-

kwaliteit afneemt

Patrimonium volgt het ‘Politiekeurmerk Veilig Wonen’ bij nieuwbouwprojecten en groot-

schalig onderhoud


Bouwproductie Patrimonium realiseert minimaal 2/3deel als sociale huurwoning in de prijsklasse tot de

liberaliseringgrens en bij voorkeur onder de aftoppingsgrens en 1/3 deel als dure huur-

woning of koopwoning bij de uitgifte van gronden door de gemeente

Herstructurering Patrimonium voert overleg met de gemeente, teneinde in 2010 over een planning en plan

van aanpak te beschikken met betrekking tot het ophogen van ernstige verzakkinggebie-

den

Duurzaamheid

en energie

Patrimonium streeft een goed basiskwaliteitsniveau van de woning na bij zowel bestaan-

de als nieuwe woningen

Patrimonium hanteert bij nieuwbouw het Nieuw Flevolands Peil als uitgangspunt

Overig Patrimonium volgt nauwlettend de plannen van het rijk om het huurprijsbeleid en het

huurtoeslagbeleid ingrijpen aan te passen

Patrimonium heeft een inspanningsverplichting inzake het verkrijgen van rijks- en provin-

ciemiddelen en mogelijke Europese subsidies ten behoeve van investeringen ten uitvoer

van volkshuisvestings- en herstructureringsplannen

Prestatieafspraken 2009 en 2010

Prestatieveld Prestatieafspraken Prestatie Beoordeling

Beschikbaarheid Terughoudend verkoopbeleid met

circa 40 voor de verkoop gelabelde

woningen in 2009 (concreet) en

circa 35 woningen in 2010 (indica-

tief);

Inzetten op evenwichtige bevol-

kingssamenstelling;

Reserveren van 5-10% woningen

voor personen met een WMO be-

schikking voor woningaanpassing.

56 geoormerkte woningen ultimo

2009, waarvan reeds 20 verkocht:

36 geoormerkte woningen in 2010;

Patrimonium heeft goed zicht op de

ontwikkelingen en speelt waar mo-

gelijk hierop in;

In 2009 is 10% van het aantal ver-

huringen toegewezen aan personen

met een urgentieverklaring, waaron-

der een WMO beschikking.

8

8

7

Betaalbaarheid Groei van de kernvoorraad naar 790

woningen in 2009 (concreet) en 825

woningen in 2010 (indicatief).

Ultimo 2009 heeft Patrimonium 807

woningen. Het Roer is in uitvoering

met een totaal van 41 woningen.

9

Bijzondere

doelgroepen

Beschikbaar stellen van 10% van de

beschikbare woningen aan de huis-

vesting van statushouders;

Initiatieven huisvesting met zorg;

Bouw van 0 multifunctionele wonin-

gen in 2009 en 2010;

Uitvoeren van onderzoek naar op-

stelling van Protocol Preventie

Huisuitzettingen in 2e helft 2009.

In 2009 is 12% van de vrijkomende

huurwoningen aan statushouders

toegewezen;

Patrimonium heeft een project bege-

leid wonen gerealiseerd ten behoe-

ve van de huisvesting van 8 cliënten

van een zorginstelling. Realisatie

van 8 eenheden voor somatische

verpleging;

In 2009 zijn geen multifunctionele

woningen gebouwd;

In 2009 is geen onderzoek naar

opstelling van Protocol Preventie

Huisuitzettingen uitgevoerd.

9

8

8

4

Leefbaarheid Voortzetten informatiepunt huurtoe- Patrimonium is een Hulp- en Infor- 8


en veiligheid slag;

Participatie in Platform Wonen, Zorg

en Welzijn;

Informeren indien woonkwaliteit

afneemt.

matiePunt (HIP) voor de

(huur)toeslagen;

Patrimonium participeert in het plat-

form Wonen-Zorg-Welzijn;

-

8

-

Bouwproductie Realisatie van 55 sociale huurwo-

ningen in 2009 en 41 sociale huur-

woningen in 2010;

Realisatie van 38 dure huurwonin-

gen en/of sociale koopwoningen in

2009.

Realisatie van 21 appartementen in

gebouw ’t Eiland en 34 nieuwe

huurwoningen in 2009, start bouw

van 41 seniorenappartementen in

2009, gereed in 2010;

Realisatie van 26 koopwoningen

Zeewijk in 2009, waarvan 8 eenhe-

den begeleid wonen. Realisatie van

20 huur-koopwoningen.

8

9

Herstructurering Planning voor ophoging ernstige

verzakkinggebieden, uiterlijk 2e helft

2010.

- -

Duurzaamheid

en energie

Toepassing Nieuw Flevolands Peil. Nieuw Flevolands Peil is onderte-

kend in 2009, nog niet toegepast.

6

Overig Volgen wijzigingen rijksbeleid ten

aanzien van huurprijzen en huur-

toeslag;

Inspannen voor verkrijgen van sub-

sidies.

Patrimonium volgt de wijzigingen in

het rijksbeleid en geeft deze weer in

het jaarverslag;

8


Bijlage 7. Enqueteformulieren stakeholdersbijeenkomsten

Ronde 1 Ambities en doelstellingen van Patrimonium Naam : …………………………….. Organisatie : …………………………….. Type stakeholder gemeente (ambtelijk) gemeente (bestuurlijk of raad) (vertegenwoordiger van) bewoners/huurders zorginstelling maatschappelijke instelling politie anders, namelijk …………….

Ambities en doelstellingen Belangrijk?

Op een schaal van

1-10

Geen me-

ning/oordeel: ?

Prestaties?

Op een schaal van

1-10

Geen me-

ning/oordeel: ? Klant

Aandacht bij woningaanbieding en woningtoewijzing pri-

maire doelgroep

Aandacht voor kwetsbare groepen en bijzondere doelgroe-

pen

Terugdringing achterstand huisvesting statushouders met

gemeente

Vaststelling huurbeleid

Overleg met maatschappelijke organisaties in kader urgen-

tieverklaringen

Evaluatie ZAV-beleid

Vastgoed

Vaststelling strategisch voorraadbeleid en uitwerking op

complexniveau

Planvorming, herstructurering, onderhoud, sloop en bouw

van nieuw vastgoed in projecten zoals Nieuw Guineastraat,

Het Hop, Zeewijk, Talma Haven en andere projecten

Overleg met gemeente over aandeel sociale woningbouw

in Zeewijk

Betrekken van bewoners bij herstructurering Nieuw Guine-

astraat

Opzetten van projecten begeleid wonen en andere zorg

wonen projecten

Invoering van het energielabel voor het gehele woningbezit

Maatschappij

Overleg voeren met huurdersvereniging

Actueel houden website

Aandacht voor samenstelling van bezit, met name op


nieuwbouw- en herstructureringslocaties

Stimuleren van leefbaarheid door middel van het leefbaar-

heidsfonds

Aandacht voor duurzaamheid en energie bij nieuwbouw,

renovatie en onderhoud

Inspelen op onderwerpen van WMO en overleg hierover

met gemeente

Aanscherpen kwaliteit dienstverlening

Afsluiten van wederzijdse prestatieafspraken met de ge-

meente

Organisatie

Zoeken naar vormen om stakeholders te betrekken bij

beleid

Optimaliseren informatievoorziening

Evaluatie van zorgabonnementen

Update van procedurebeschrijvingen

Vastleggen van belangrijke werkmethoden en werkinstruc-

ties

Operationaliseren van het product huur-koop-woningen

Nieuw strategisch beleidsplan opstellen

Financiën

Solvabiliteit van ten minste 25% op basis van bedrijfswaar-

de

Opmerkingen:


Ronde 2 Opgaven in het werkgebied van Patrimonium Naam : …………………………… Organisatie : …………………………… Type stakeholder gemeente (ambtelijk) gemeente (bestuurlijk of raad) (vertegenwoordiger van) bewoners/huurders zorginstelling maatschappelijke instelling politie anders, namelijk …………….

Opgaven gemeente Urk Belangrijk?

Op een schaal van

1-10

Geen me-

ning/oordeel: ?

Prestaties?

Op een schaal van

1-10

Geen me-

ning/oordeel: ? Beschikbaarheid

Groei van de kernvoorraad naar 790 woningen in 2009

(concreet) en 825 woningen in 2010 (indicatief)

Terughoudend verkoopbeleid met circa 40 voor de verkoop

gelabelde woningen in 2009 (concreet) en circa 35 wonin-

gen in 2010 (indicatief)

Inzetten op evenwichtige bevolkingssamenstelling

Reserveren van 5-10% woningen voor personen met een

WMO beschikking voor woningaanpassing

Betaalbaarheid

Zie beschikbaarheid: kernvoorraad.

Bijzondere doelgroepen

Beschikbaar stellen van 10% van de beschikbare woningen

aan de huisvesting van statushouders

Initiatieven huisvesting met zorg

Bouw van 0 multifunctionele woningen in 2009 en 2010

Uitvoeren van onderzoek naar opstelling van Protocol Pre-

ventie Huisuitzettingen in 2e helft 2009

Leefbaarheid en veiligheid

Voortzetten informatiepunt huurtoeslag

Participatie in Platform Wonen, Zorg en Welzijn

Informeren indien woonkwaliteit afneemt

Bouwproductie

Realisatie van 55 sociale huurwoningen in 2009 en 41

sociale huurwoningen in 2010

Realisatie 38 dure huurwoningen en/of sociale koopwonin-

gen in 2009

Herstructurering

Planning voor ophoging ernstige verzakkinggebieden, 2e

helft 2010


Duurzaamheid en energie

Toepassing Nieuw Flevolands Peil


Ronde 3 Boodschap voor Patrimonium Naam : …………………………….. Organisatie : …………………………….. Type stakeholder gemeente (ambtelijk) gemeente (bestuurlijk of raad) (vertegenwoordiger van) bewoners/huurders zorginstelling maatschappelijke instelling politie anders, namelijk …………….

1. Wat is uw algemene indruk van Patrimonium?

2. Houdt Patrimonium zich met de goede dingen bezig?

3. Laat Patrimonium belangrijke dingen liggen?

4. Wordt u als stakeholder voldoende geïnformeerd en betrokken?

5. Kunt u Patrimonium vergelijken met een automerk en uitleggen waarom?

6. Hebt u nog een boodschap voor Patrimonium?

7. Kunt u een overkoepelend rapportcijfer geven?

Rapport maatschappelijke visitatie Patrimonium · een audit die een gestructureerd oordeel oplevert...

Documents

Transcript of Rapport maatschappelijke visitatie Patrimonium · een audit die een gestructureerd oordeel oplevert...