Rapport QuickScan Formatie

Beleid Sociaal domein

Arnhem, 19 mei 2016

Rapport QuickScan formatie

Beleid Sociaal domein Arnhem, 19 mei 2016

Contactpersoon: Janine Steenbergen +31 6 27 08 55 75 j.steenbergen@kplusv.nl

4

Inhoud

1 Inleiding 5

2 Broninformatie per gemeente en toelichting op begrippen 6

3 De vergelijking 7

3.1 Enkelvoudige vergelijking beleidsformatie 7

3.2 Beleidsformatie gecombineerd met andere variabelen 9

4 Tot slot 12

Bijlagen

Onze contactgegevens 13

5

1 Inleiding

Op het gemeentelijke terrein van het sociaal domein is veel veranderd sinds de decentralisatie.

De transitie en transformatie brengen niet alleen nieuwe taken met zich mee, maar vragen ook

een andere rolinvulling. Gemeenten pakken de veranderingen op eigen wijze op, passend bij hun

visie en het lokale speelveld. Wat de effecten van nieuw beleid en uitvoering zijn is nog niet

helder. Het is nog te vroeg om dat inzichtelijk te krijgen. Wel merken wij dat gemeenten her en

der tegen grenzen aanlopen. Soms ook qua werkdruk en formatie. Dit roept vragen op als: hoe

goed hebben we het georganiseerd? Wat kan beter? Hoe doen anderen het? En hoe kunnen we

van elkaar leren? Oude benchmarkgegevens zijn niet meer bruikbaar. Wat nu?

In maart dit jaar vroeg gemeente Werkendam ons een vergelijking te maken van beleidsformatie

sociaal domein met een aantal andere gemeenten. Dit is de aanleiding geweest voor deze

QuickScan. Zo konden we én invulling geven aan het verzoek van Werkendam én aan ons gevoel

dat meer gemeenten behoefte hebben aan 'een kijkje achter de voordeur van de buren'.

Uw gemeente heeft deelgenomen. In dit rapport leest u de resultaten van ons onderzoek. We

hebben ons beperkt tot de beleidsformatie. De uitvoering was zo divers georganiseerd dat daar

geen kwantitatieve vergelijking op mogelijk was. De informatie uit de telefonische interviews

hebben we verrijkt met gegevens uit andere bronnen om zo verder te zoeken naar nieuwe

onderbouwingen voor beleidsformatie in de context van transitie en transformatie.

KplusV ziet benchmarking als instrument om te leren en om door te ontwikkelen, om te zien waar

verder onderzoek en analyse nodig is, omdat verschillen op het eerste gezicht verbazen. Wij

geloven niet in benchmarking als een instrument waarin normen besloten liggen. Als uw

gemeente 3 fte meer heeft ingezet op het sociaal domein dan andere gemeenten kan dat een

gevolg zijn van allerlei keuzen. Het gaat om de analyse en de onderbouwing. Dat is een

zoektocht. Juist de zoektocht is inspirerend en leidt tot nieuwe inzichten.

Hopelijk is de informatie die we hierbij aanbieden voor u van nut. We zijn nieuwsgierig naar uw

reactie!

6

2 Broninformatie per gemeente en toelichting op

begrippen

U heeft tijdens het telefonische interview informatie gegeven over de beleidsformatie en de

organisatie van het maatschappelijk domein in uw gemeente. Deze informatie van de gemeenten

samen is veelkleurig gebleken. Zo heeft de ene gemeente input gegeven afgerond op halve fte's

en de andere op twee cijfers achter de komma. De meeste gemeenten hebben formatiecijfers

opgegeven, maar een enkele heeft input geleverd op basis van geschreven uren (bezetting).

Verschillend dus, maar dat is niet erg. Alle benchmarks uit het verleden kenden ook deze

veelkleurige input. Bovendien: de getallen vergelijken ten behoeve van normering is niet wat we

beogen. Het gaat ons om inzicht te geven in verschillen, als basis om het gesprek te voeren, om

effecten van keuzes inzichtelijk te maken. Kortom, vergelijking als instrument om te leren.

Begrippen

Als wij het over fte hebben, dan bedoelen we het in principe over vaste formatie voor beleid,

exclusief coördinatie en ondersteuning. We maken een uitsplitsing in Wmo, Jeugdwet,

Participatiewet en overig. Hoewel de categorie 'Overig' divers is, hebben we gemerkt dat alle

gemeenten deze indeling hanteren. De formatie voor coördinatie en ondersteuning hebben wij

uitsluitend aan de onderscheiden categorieën toegevoegd als deze taken puur gericht zijn op een

betreffend beleidsterrein.

7

3 De vergelijking

Hieronder wordt eerst de in de telefonische interviews verzamelde informatie enkelvoudig in

staafdiagrammen weergegeven (3.1). Daarna wordt deze informatie vergeleken met andere

variabelen (3.2).

3.1 Enkelvoudige vergelijking beleidsformatie U ziet direct hoe uw gemeente in beleidsformatie op het betreffende terrein verschilt van andere

gemeenten.

Grafiek 1:

Grafiek 1 Formatie totaal per gemeente

Toelichting: Betreft de som van formatie Wmo, Jgd, P-wet en overig. Exclusief coördinatie en

ondersteuning.

Grafiek 2:

Grafiek 2 Formatie Wmo per gemeente

Toelichting: Betreft de formatie Wmo exclusief coördinatie en ondersteuning.

0

2

4

6

8

10

12

1 2 3 4 5 6 7

Fte

Gemeente nr

Totale beleidsformatie per gemeente

Beleid P-wet Beleid Wmo Beleid JGD Overig

0

0,5

1

1,5

2

2,5

1 2 3 4 5 6 7

Fte

Gemeente nr

Formatie Wmo per gemeente

8

Grafiek 3:

Grafiek 3 Formatie Jeugdwet per gemeente

Toelichting: Betreft de formatie Jeugdwet exclusief coördinatie en ondersteuning.

Grafiek 4:

Grafiek 4 Formatie Participatiewet per gemeente

Toelichting: Betreft de formatie Participatiewet exclusief coördinatie en ondersteuning.

0

0,5

1

1,5

2

2,5

1 2 3 4 5 6 7

Fte

Gemeente nr

Formatie Jeudwet per gemeente

0

0,5

1

1,5

2

1 2 3 4 5 6 7

Fte

Gemeente nr

Formatie P-wet per gemeente

9

3.2 Beleidsformatie gecombineerd met andere variabelen In de hiernavolgende staafdiagrammen is de door u opgegeven informatie over de formatie

gecombineerd met sociale kenmerken van de bevolking van uw gemeente. Welke kenmerken

hebben wij gekozen en waarom?

De rolinvulling van de beleidsambtenaar is veranderd of zal veranderen door het nieuwe

wetgevend kader en het gedachtegoed van de participatiemaatschappij. De nieuwe

beleidsambtenaar is veel meer 'buiten bezig', als facilitator van het lokale maatschappelijk veld

met zijn lokale kenmerken. Hoe het veld eruit ziet zou dan mede bepalend kunnen zijn voor de

capaciteit die nodig is om het veld te faciliteren. Hoe uw lokale veld er qua maatschappelijke

partners uit ziet weten we niet. Wel hebben we een aantal sociale kenmerken van de bevolking

van uw gemeenten verzameld. Hierna zetten we verkennend een paar combinaties op een rij.

Grafiek 5:

Grafiek 5 Formatie beleid totaal en % huishoudens met laag inkomen

Toelichting: Wij vroegen ons af: welk beroep wordt er gedaan op beleidscapaciteit als in een

gemeente relatief veel of weinig huishoudens met een laag inkomen zijn? Is er dan meer of

minder inspanning van beleidsambtenaren nodig om te zorgen dat deze potentieel kwetsbare

groep goed in beeld is, dat er vroegtijdig en laagdrempelig aanbod is, dat preventieve

voorzieningen ontwikkeld zijn? In deze staafdiagram zien we behoorlijke verschillen. We zijn

nieuwsgierig naar mogelijke verklaringen hiervoor.

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

0

2

4

6

8

10

12

14

1 2 3 4 5 6 7

Fte

Gemeente nr

Formatie totaal beleid en % huishoudens met laag inkomen

Totale beleidsformatie Huishoudens met laag inkomen

10

Grafiek 6:

Grafiek 6 Formatie Jeugdwet en groene druk per gemeente

Toelichting: Bij deze combinatie vroegen wij ons, analoog aan staafdiagram 5, af of gemeenten

met relatief veel jeugd meer beleidsformatie jeugd nodig hebben.

Nota bene: De grootte van de rondjes geeft het inwoneraantal van de gemeente aan.

Grafiek 7:

Grafiek 7 Formatie Jeugdwet en % jongeren met jeugdhulp en % jongeren met jeugdhulp met

verblijf

Toelichting: De beleidsformatie Jeugdwet is in deze staafdiagram afgezet tegen het % jongeren

met jeugdhulp en het % jongeren met jeugdhulp met verblijf. Er zijn grote verschillen tussen

gemeenten. Zijn die te verklaren?

1

2

3

45

67

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

22% 24% 26% 28% 30% 32% 34%

Fte

wm

o

Groene druk

Formatie Jeugdwet en groene druk per gemeente

0

0,5

1

1,5

2

2,5

0%

2%

4%

6%

8%

10%

1 2 3 4 5 6 7

Fte

Gemeente nr

Formatie Jeugdwet en jeugdhulp per gemeente

jongeren met jeugdhulp jongeren met jeugdhulp met verblijf Formatie JGD

11

Grafiek 8:

Grafiek 8 Formatie P-wet en werkeloosheid per gemeente

Toelichting: De beleidsformatie Participatiewet is in deze staafdiagram afgezet tegen

werkeloosheid (het percentage werklozen t.o.v. de beroepsbevolking). Ook hier interesseert ons

de vraag of relatief hoge werkloosheid vraagt om meer beleidscapaciteit op het thema

Participatiewet in de veranderende context.

Grafiek 9:

Grafiek 9 Formatie totaal beleid en formatie P-wet en % huishoudens met bijstandsuitkeringen

Toelichting: Met deze staafdiagram proberen we inzicht te geven de verschillen tussen de zeven

gemeenten in de het percentage huishoudens met bijstandsuitkering en de totale

beleidsformatie sociaal domein en specifiek de beleidsformatie op de Participatiewet. Zijn die te

verklaren?

0%

2%

4%

6%

8%

0

0,5

1

1,5

2

1 2 3 4 5 6 7

Fte

Gemeente nr

Formatie P-wet en werkloosheid

Formatie P-wet Werkloosheid

0,0%

1,0%

2,0%

3,0%

4,0%

0

2

4

6

8

10

12

14

1 2 3 4 5 6 7

Fte

Gemeente nr

Formatie totaal beleid en % huishoudens met bijstandsuitkeringen

beleid totaal P-wet huishoudens met bijstandsuitkeringen

12

4 Tot slot

Andere tijden vragen om anders kijken. Zo is het ook met de benodigde formatie voor

beleidstaken in het sociaal domein. Wat is de goede omvang en verdeling voor welke situatie?

Het zal per situatie verschillen. We hebben met deze QuickScan een basis gelegd voor vergelijking

na de stelselwijziging. Vergelijking om inzicht te geven in verschillen, als basis om het gesprek te

voeren, om effecten van keuzes inzichtelijk te maken. Zo kan benchmarking bijdragen aan nog

effectievere inzet van gemeentelijke capaciteit.

13

Onze contactgegevens

KplusV

Vestiging Arnhem

Postbus 60055

6800 JB Arnhem

Westervoortsedijk 73

6827 AV Arnhem

T +31 (0)26 355 13 55

Vestiging Amsterdam

Postbus 74744

1070 BS Amsterdam

Science Park 402

1098 XH Amsterdam

T +31 (0)20 669 90 66

E info@kplusv.nl

I www.kplusv.nl

Thema's