quest2012_defensie

7/30/2019 quest2012_defensie

1/68

MissieMilitair

Hoe ontmantel

je een bom?

De jacHt oppiraten

menS &macHine

werktDefensieZo


2/68

DE VEVAOPLEIDING


3/683MISSIE: MILITAIR

4 Koppen tellenHoe groot is ons leger?

6 HindernisparcoursWelke weg moet je afeggen om militair teworden?

8 Mens en machineHoe voelt het om met een Heckler & Koch-

geweer te werken?

10 Draadje losWO II-bommen ruimen met de ExplosievenOpruimingsdienst Deensie.

16 De grote baasHoe leid je een leger? Commandant derStrijdkrachten Tom Middendorp vertelt.

22 Hightech-hulpNederlandse uitvindingen die ons leger sterkermaken.

24 CybersoldaatGamen is voor veel mensen een hobby, maarvoor Deensie een serieuze zaak.

44 VlootverjaardagEr is er een jarig: de marine (525 jaar oud in2013) in beeld.

50 Pak de piraatPiraterij voor de kust van Somali. Medeonmogelijk gemaakt door Nederland.

58 Er bovenopVan steunzool tot virtual reality: op bezoek in hetmilitair revalidatiecentrum.

En vErdEr

Mens en machine 20, 30, 42, 56, 64Vraag & Antwoord 32Krijgscijers 40Coloon & Beeldcredits 66

83-2Ik ben van lichting 83-2, 11de Pantser Inanteriebrigade, korporaal hulp-administrateur. Ik heb precies nkeer met een uzigeschoten en ben2 keer op oeening

geweest. Mooierkan ik het nietmaken. Ik moestin dienst omdatik was gestoptmet studeren. Ietsbedenken om daaronderuit te komen, kwam niet bijme op. Ik heb nog geprobeerd omde ofciersopleiding van de mari-niers te halen, onder het mom van:als ik toch moet, dan maar zo goedmogelijk. Na enkele gesprekken metpsychologen bleek dat ik te veel eeneenling voor het korps was.

Had ik een compleet ander carrire-pad gevolgd als ik wel marinier wasgeworden? Ik denk het niet, want ikwist toen al dat ik de journalistiek inwilde. Ik heb nog geprobeerd om bijdeLegerkoerierte komen, destijdshet maandblad van deensie. Kon ikvergeten. Daarvoor moest ik op zijnminst de School voor Journalistiekhebben gedaan.En dus bracht ik mijn tijd door inSchaarsbergen. Ik deed wat ik moestdoen, en schree daarnaast de ene

sollicitatiebrie na de andere voorkamergenoten die alvast probeerdeneen baan te vinden. Ed van derSteen had dat niet nodig. Die wildemaar n ding uit zijn dienstplichthalen: een groot rijbewijs. Zodat hijdaarna in Schiedam op een vuilnis-wagen kon rijden. Dat was zijndroom en volgens mij heet hij hetgehaald.Edje leerde een vak in dienst. Hijwerd vrachtwagenchaueur. Enhoewel de dienstplicht al meer dan15 jaar is ageschat, kun je er nogsteeds een vak leren dat je ook

buiten Deensie verder zal brengen.Deze special, van de makers vanQuest, gaat over die verschillendevakgebieden binnen Deensie.Misschien brengt het jou op eenidee. O ken je iemand die voorzon vakopleiding in aanmerkingkomt. Vertel het dan verder. Maarom te beginnen: veel leesplezier.

Thomas Hendriks,hoofdredacteurQuest

InhoudZoek de bom

Geef acht!

Roverij

De EOD rukt dagelijks uit voorexplosieve klussen - p. 10

Geef zeven? PlusEn waarom geen

andere prangendedefensievragen

p. 32

Alle hensaan dek

tegen zee-piratenp. 50


4/68

Pijler

4 MISSIE: MILITAIR

Welke mensen kunnen in het leger terecht?

Mankracht

Deensie komt nogal eens in hetnieuws vanwege de geplandebezuinigingen. Tegelijk loopt er eenwervingscampagne waarmee nieuwpersoneel wordt aangetrokken. Voorvolgend jaar zegt het ministerie vanDeensie ruim 3000 nieuwe mensennodig te hebben. Zo tegenstrijdig alshet klinkt, is het niet. Waarom niet?Omdat Deensie weliswaar gaatinkrimpen, maar de zogenoemdeoperationele eenheden (mensendie klaarstaan om elk momentingezet te kunnen worden) bij de

bezuinigingen zo veel mogelijkworden ontzien. Bovendien hebje voor een gezond leger behalveervaren mensen ook vers bloednodig. Als er geen nieuwe aanwasis, zitten we over een tijdje met eenvergrijsd leger. En dat moeten weniet hebben. In de woorden vanCommandant der StrijdkrachtenTom Middendorp (zie pagina 16en verder): Dat is nodig om dekrijgsmacht ook in de toekomst opsterkte te houden, met de juistesamenstelling van ons personeel.

Ons leger bestaat voor een deeluit militairen in vaste dienst.Dat is het zogeheten staand leger.Maar bij een crisis in eigen land oeen internationale missie is somsvoor korte tijd meer mankrachtnodig. Vandaar dat er ook parttimemilitairen zijn, de reservisten. Ze zijnin het dagelijks leven bijvoorbeeldgewoon ambtenaar en kunnen voorkorte perioden als militair wordenopgeroepen. Nederland heet zon6000 reservisten, verdeeld over 2groepen. De reservisten voor mili-taire taken bieden steun op eigengrondgebied. Ze helpen bijvoorbeeldals Nederland wordt getroen door

een natuurramp. O als er bij een

ceremonile gebeurtenis zoalsPrinsjesdag o een kranslegging

tijdens Dodenherdenking extrabewaking moet zijn. Om reservistvoor militaire taken te worden, hoeje niet in dienst o beroepsmilitairte zijn geweest. Maar een ex-militaikrijgt bij een vacature wel voorrangDe 2de groep, reservisten metspecifeke deskundigheid, kunnenonder meer worden ingezet bij eeninternationale vredesmissie. Dezemensen hebben allemaal eenbepaalde expertise die de krijgs-macht zel niet (o te weinig) heet.Ze zijn bijvoorbeeld weg- en water-bouwkundige, medisch specialist

o geoloog.

Hoe groot is het Neder-landse leger eigenlijk?Hoeveel militairen zijner, en hoeveel niet-mili-tairen? En waarom heeftDefensie ook in bezuini-gingstijd nieuwe mensennodig?

TEkST: JERwIn dE GRAAf7

Verse krachten gezocht

Op de reservelijst



tinyurl.com/defensie2012:kerngegevens Defensie,brochure met meer feitenen cijfers.

Het Nederlandse leger is niet heelgroot. En het wordt in de nabijetoekomst zeker ook niet groter. Eenprobleem? Dat valt mee. Want alslid van de NAVO hebben we meerdan genoeg bondgenoten. Volgensartikel 5 van het Noord-AtlantischVerdrag betekent een aanval op onsook een aanval op alle overige lid-staten. Vijanden laten het dus weluit hun hoofd om een NAVO-landaan te vallen. Meestal. Artikel 5is tot nu toe n keer in werkinggetreden: na de aanslag op hetWorld Trade Center en het Pentagonin de VS op 11 september 2001. Kaneen land eigenlijk helemaal zonder

leger? Ja, dat kan. Een handjevol

landen, waaronder Andorra en CostaRica, heeft geen enkele militaire

slagkracht. Sommige Nederlandsepolitici hebben in het verleden ookwel geopperd om het leger af teschaffen. Bezuiniging is noodig!Waarom schaft men dan niet legeren vloot af? vroeg een verkiezings-poster van de SDAP in 1922. Maardat gebeurde niet, en ook nu heeftNederland nog een leger. Zo kunnenwe, als de internationale gemeen-schap daarom vraagt, ons militairesteentje bijdragen. Bovendien:zonder een leger geen lidmaatschapvan een militaire verdragsorganisatieals de NAVO, en dus ook geen brood-

nodige bondgenoten.

Steunpilaren

Een leger met alleen maar militairen zouhet niet lang uithouden. In het verledentrokken legers daarom al mensen aan metallerlei verschillende beroepen. Smeden,pijlenmakers en koks bijvoorbeeld. Tegen-woordig is het grootste deel van de defensie-medewerkers weliswaar militair, en zul je erweinig smeden en pijlenmakers vinden. Maarhet leger kan nog steeds niet functionerenzonder ondersteunend personeel. De niet-militairen van het ministerie van Defensievallen onder de noemer burgerpersoneel.Het zijn bijvoorbeeld technici, beleidsmakersen administratief medewerkers.

Hoe groot is een leger?

Welk legeronderdeel is hetgrootst? En hoeveel militairenen niet-militairen, zoals koks entechnici, lopen er rond in ons leger?A Het totaal aantal medewerkersvan Defensie is ongeveer65.000.Ruim 45.000 daarvan zijn militair.Daarmee is Defensie Nederlandsgrootste werkgever. Defensie heeftiets meer mensen in dienst dan depolitie, en tienduizenden mensenmeer dan de grootste bedrijven vanNederland, zoals Rabobank en KLM.A Het grootste onderdeel is het

Commando Landstrijdkrachten.De landmacht telt 22.000 mede-werkers. Hiervan zijn zon 19.000mensen militair.A De Koninklijke Marine volgt openige afstand met 10.500 mensen.Ongeveer8000 hiervan zijn militair.A De Koninklijke Luchtmacht heeftrond de 9000 mensen in dienst,waarvan ongeveer7700 militairen.A Bij de Koninklijke Marechausseewerken zon 6500 mensen, eenkleine 6000daarvan zijn militair.BRon: kERnGEGEvEnS dEfEnSIE (2012)

Samen sterk

MEER INFORMATIE


6/686 MISSIE: MILITAIR

Doe je aan sport? Dan heb je een streepje voor

Door deKeuringDe eerste horde is de aan-melding. Die wordt meteen ookgebruikt voor een administratievevoorselectie. Bijvoorbeeld op leetijd,vooropleiding en op het bezit van deNederlandse nationaliteit.

Dan volgt een psychologische

selectie. In eerste instantie via eenpersoonlijkheidsvragenlijst en eencapaciteitentest per post, later viaeen interview. Het interview en derest van de keuring vinden plaatsop de Marinekazerne in Amsterdam.Gratis tip van Deensie: verschijn ften uitgerust op de kazerne, en laathet weten als je niet in een optimaleconditie verkeert.

In combinatie met de vragenlijst wordt het interview gebruikt om hetkarakter en de instelling van de sollicitant op de proe te stellen. Benje bijvoorbeeld geestelijk stabiel? En hoe zijn jouw communicatievevaardigheden? En je discipline? Zels naar hobbys en interesses wordtgekeken. Omdat veel Deensiebanen ysiek zwaar zijn, wordt sport alshobby bijvoorbeeld als pr gezien. Maar een obsessieve interesse voorde Tweede Wereldoorlog is dan weer geen aanrader. Aan het eind krijg jedirect te horen o het oordeel positie is o juist negatie (en waarom danwel). Dit oordeel wordt later nog eens schritelijk bevestigd.

Iedereen die het leger in wil,moet een uitgebreide keuring

doorstaan. Een keuring dieuit veel meer bestaat daneen stormbaan. Zie hier dehindernisbaan op weg naareen legerbaan.

In het geval van een positie oordeelvolgt voor sommige uncties nog eentussenhindernis. Wie bij de Konink-lijke Marechaussee solliciteert, moetbijvoorbeeld op een zogehetenkorpsgesprek komen. Danword je bevraagd over demarechaussee.


7/68

www.werkenbijdefensie.nl:hier zet je de eerste stap inhet keurings- en selectie-proces.

MEER INFORMATIE

7MISSIE: MILITAIR

Youre

hired

!

Ook technicus getestWie zich via een ROC aanmeldt voor een baan bijDefensie, bijvoorbeeld voor een techniekbaan,wordt ook gekeurd. Deze keuring wordt niet doorDefensie uitgevoerd, maar door het ROC. Hijbestaat uit onder meer een intakegesprek eneen zogeheten Sport Medisch Advies.

Ook heel belangrijk: er wordt eenhartflmpje gemaakt in rust enbij inspanning, waarbij meteen

wordt bepaald o het voor jou veiligis om de sporttest a te leggen.

Zels als je de sporttest met succeshebt agelegd, ben je er nog niet.Want aan het eind wordt ook nogeen veiligheidsonderzoek uitgevoerd.

Zo wordt gekeken naar een eventueelstrablad, en o je geen gevaarlijke

organisaties steunt.

Geen gekke dingen gedaan in hetverleden? Dan ben je geschikt. Er

volgt een aanstellingsgesprek enuiteindelijk een schritelijkebevestiging: je bent binnenbij Deensie.

Psychologische test en eventuele

andere stappen met goed gevolgdoorstaan? Dan volgt een medi-sche keuring. Beter gezegd: eenuitgebreide medische keuring. Eenysiotherapeut test bijvoorbeeld jerug en gewrichten, en stelt vragenover eventuele blessures. Verderkrijg je een gehoortest voor jekiezen, een ogentest, een urine-test (om bijvoorbeeld suikerziektete kunnen opsporen) en zels eentandheelkundig onderzoek. Eengoed gebit is belangrijker dan jezou denken. Tijdens bijvoorbeeldeen uitzending naar het buitenland

mag je niet uitvallen vanwege kies-pijn o andere tandheelkundige

problemen.

Die sporttest bestaatuit een krachttest en

een conditietest.


8/68

Waar wordt de Heckler & Koch HK416voor gebruikt?Dit wapen wordt gebruikt bij de bestrijding vanpiraterij, bijvoorbeeld in de wateren bij Somali.Het is belangrijk om bij je te hebben als je een

zogeheten boarding uitvoert. Dat is het aanboord gaan bij een schip om te kijken of er wataan de hand is, en zo ja wat. Op het wapen zie jeeen aim pointzitten, waarmee je op je doel kuntrichten. Wat je ook goed kunt zien, is de laser-lichtmodule onder de loop. En er zit een geluids-demper op.

Wat maakt werken bij de UIM bijzonder?Boarding is spannend. Je bent er altijd voor aanhet trainen, alles wat je moet doen zit goed in jesysteem. Als je dan echt op missie bent, merk jehoe goed je getraind bent omdat alles automa-tisch gaat. Ook de onderlinge band die je met jeteam krijgt, is een leuk aspect aan het werk. Je

raakt enorm op elkaar ingespeeld. Mijn team enik, we zijn met zijn zessen, zijn naar Somali opmissie geweest. Daar was het voorkomen datschepen gekaapt worden ons voornaamste doel,bijvoorbeeld door piratenscheepjes in de gatente houden en er actie op te ondernemen. Datheeft effect : er worden steeds minder schepengekaapt. Daar doe je het grotendeels voor.

* Riks achternaam is vanwege zijn functieweggelaten.

MENS&M

ACHINE

Gewapendtegen piraten

8 MISSIE: MILITAIR


9/68


10/68

0

Hoe ontmantel je een bom zonderook maar een nagel te scheuren?

knallenJ

aarlijks krijgt de Explosieven Op-ruimingsdienst Deensie (EOD)ongeveer 2000 explosiemeldingen.Meer dan vij per dag. Elke dag

rijden er dan ook wel drie o vier teamsvan de EOD door het land om explosievente identifceren en te ruimen. Van die 2000meldingen bestaat zon negentig procentuit zogeheten conventionele explosieven.Dat zijn voornamelijk explosieven uit deTweede Wereldoorlog die niet agegaanzijn. Blindgangers is een andere naam

voor die bommen. De overige tien procent?Dat zijn verdachte pakketjes waar moge-lijk gemproviseerde explosieven in zitten.Naast het onschadelijk maken van blind-gangers en verdachte pakjes, beschermt deEOD ook Nederlandse militairen in uit-zendingsgebieden. Bijvoorbeeld door inAghanistan bermbommen onschadelijk temaken. Dat laatste hoe ik niet zo nodigvan dichtbij mee te maken. Maar ik loop

De Explosieven Opruimingsdienst Defensie maakt ons land elke dag watveiliger door bommen en verdachte pakketjes te ruimen. Hoe doen ze dat?

TEKST: ANTJE VELD / FOTOS: DOLPH CANTRIJN7

wel graag een dag mee met een team vande EOD om oude bommen en pakketjesonschadelijk te maken.En dus sta ik op de agesproken dag omacht uur in de ochtend bij de kazerne inSoesterberg. Vanuit het hele land komende meldingen op deze plek binnen. Zeworden beoordeeld op inhoud en urgentie,waarna het EOD-team een plan maakt.Voor vandaag staat een ruiming van driegranaten uit de Tweede Wereldoorlog ophet programma. Het is de bedoeling dat

niemand daarbij ook maar een nagelbreekt. Pas dan is het werk van de EODgeslaagd. Gaat dat lukken?

A Blauwdruk bestaat nietBehalve de EOD mogen sinds 1998 ooksommige bedrijven conventionele explo-sieven opsporen. En bij het andere typebom, de verdachte pakketjes met mogelijkgemproviseerde explosieven, zal niet de

Gecontroleerd

10 MISSIE: MILITAIR


11/68

Nog altijd worden granaten uit WO II gevonden, dienooit zijn afgegaan. Wat je met zon blindganger

doet? Je laat hem alsnog ontploffen.

11MISSIE: MILITAIR


12/68

Hoe kijk je relatief veilig in een verdacht pakketje? Je

EOD maar de politie als eerste ter plaatsezijn. Op de opsporing heeft de EOD dusgeen monopolie. Maar als het echt om eenbom blijkt te gaan, moet de EOD alsnogworden opgeroepen. Het daadwerkelijklaten springen van de onontplofte spring-stof, is voorbehouden aan de opruimings-dienst van Defensie.Het mag niet, maar iedereen in Neder-land kan in principe een bom maken.Wie een beetje handig is met Google,

kan bij een willekeurige bouwmarkt eneen drogist alle benodigde ingredinten

vinden. Criminelen komen op deze manievrij eenvoudig aan explosieven. Aan zogemproviseerde bom zitten voor de opruimingsdienst veel meer risicos dan aa

een conventionele bom. Het lastige aaeen IED (Improvised Explosive Devicered.) is dat je nooit een blauwdruk van dbom hebt, legt sergeant-majoor Marcouit. Je weet alleen dat er altijd drie elementen in zitten: een springstof als hoofdlading, een ontsteking, en iets wat de boeactiveert. Wanneer de EOD een verdachpakketje aantreft, zetten ze daarom eersalle kennis en middelen die ze hebben iom de inhoud van het pakketje te analyseren. Want om explosieven op de juistmanier onschadelijk te maken, moet je we

Draadje knippen

Op het station in Utrecht is een verdacht pakketjeaangetroffen. Vaak is het loos alarm, maar alsde EOD echt een bom aantreft, hoe maken ze dit danonschadelijk? De exacte werkwijze geeft de dienst nietprijs. Maar het is belangrijk om 1 van de 3 hoofd-onderdelen van de bom uit te schakelen: de hoofd-lading, het ontstekingsmechanisme of de schakelaardie het in werking zet. Afhankelijk van de soort bom,kiezen ze de meest geschikte methode. Zo is er eenrobot die het bompakketje onschadelijk kan maken.Ook kan de EODer op afstand bedienbaar gereedschapgebruiken. Is dat geen optie? Dan gaat hij er in zijn

speciale pak op af om de bom te ontmantelen metmesjes, pincetjes en tangetjes. Soms is dat slechtseen kwestie van een draadje doorknippen. Maar datdoet de EODer pas als hij zeker weet welk draadje.

Een gemproviseerde bom telt altijd 3 ele-menten: een springstof, een ontstekingen iets wat die ontsteking activeert.

Journalist Antje Veld mocht het zwaarstepak van de EOD passen: 40 kilo veiligheid.

Een rntgenfoto maken, is niet zonder risico. Iemand moehet verdachte pakketje naderen om de foto te maken

0

12 MISSIE: MILITAIR


13/68

maakt een rntgenfoto

weten hoe de bom wordt geactiveerd. Endat kan op drie manieren, weet Marco. Jehebt bommen die op tijd werken. Er zijnbommen die op afstand bediend worden

door de dader. En er bestaan bommen diedoor het slachtoffer worden geactiveerd.Bijvoorbeeld doordat iemand een koffermet explosieven opent of een auto met eenexplosieve lading start.

A Foto is risicoEen van de manieren om de inhoud en dewerking van een bom te achterhalen, ishet maken van een rntgenfoto. De EODheeft hierom altijd rntgenapparatuur bijzich, en kan binnen n minuut een fotoontwikkelen. Maar dit klinkt eenvoudiger

dan het is. Want er moet wel iemand hetverdachte pakketje dicht genoeg naderenom de foto te maken, terwijl het dan nogonduidelijk is wat er in zit. In die gevallenwerkt de EODer die dichtbij komt meteen beschermend bompak. Ter illustratiehaalt Marco een pakket tevoorschijn waarmet gemak een vierpersoonstent in zoupassen. Ons zwaarste pak weegt bijnaveertig kilo. Ik kan het je laten zien, maarmisschien wil je het zelf even passen?Vijf minuten later drukt het gewicht vanhet pak op mijn schouders en sluit de helmmij af van de buitenwereld. Het pak is nietalleen zwaar, maar ook erg warm. Dat jehierin een behoorlijke explosie kunt over-leven, geloof ik meteen. Snel wegrennen

zal alleen een getrainde EODer lukken.Zelf val ik al bijna om als ik mijn hoofdnaar voren buig om een bordje achter eenverdachte oefenkoffer te plaatsen, zodatde rntgenfoto gemaakt kan worden. Opde foto die eruit rolt, zijn duidelijk alle ele-menten van de oefenbom zichtbaar. Devolgende stap na het analyseren van deinhoud is: ontmantelen (zie het kaderDraadje knippen). Maar daarvoor is nugeen tijd. Het echte werk roept.

A Granaat blijft gevaarlijkBij een boer in de buurt van Waalwijk zijngranaten gevonden. In dit gebied is in de

Tweede Wereldoorlog zwaar gevochten.Nog altijd worden hier regelmatig WO II-bommen gevonden die niet zijn afgegaan.Soms komen ze naar boven wanneer eenboer tijdens de oogst zijn veld bewerkt. Indit geval zijn ze ontdekt door hobbyistenmet een metaaldetector. Het team van deEOD rijdt eerst naar het politiebureau inNieuwendijk dat de melding heeft gedaan.Er moet altijd een agent mee die verant-woordelijk is voor de openbare orde endie, niet onbelangrijk, de juiste plek kanaanwijzen. De granaten zijn al uitgegraven

Begonnen met mijnen

De voorloper van de Explosieven OpruimingsdienstDefensie ontstond aan het einde van WO II. Toenhet zuiden van Nederland in de zomer van 1944 bevrijdwerd, bleek al snel dat de bodem vol zat met nog nietontplofte mijnen, bommen en granaten. Daarom werdeen Mijnenopruimingsdienst opgericht. Gedurende de

jaren 70 kreeg de dienst voor het eerst te maken metterroristen die zelf bommen in elkaar wisten te zetten.Zo plaatste de Palestine Liberation Organisation (PLO)in 1972 explosieven bij onderdelen van de Gasunie,en pleegde de communistische Rode Jeugd aanslagenop een politiecommissaris en op de burgemeester vanEindhoven. Lange tijd hadden de Koninklijke Marine,Koninklijke Landmacht en Koninklijke Luchtmacht elkhun eigen opruimingsdienst. In 2009 werden deze 3samengevoegd tot n organisatie, de huidige EOD.

Je moet wel weten waar je naar zoekt opeen rntgenfoto van zon pakketje.

13MISSIE: MILITAIR


14/68

Na zeventig jaar in de klei kunnen granaten nog steeds

en liggen keurig in het gras te wachten.Sergeant-majoor Camiel* en sergeant dereerste klasse Tim* herkennen ze meteen.Het zijn drie Engelse brisantgranaten, dieook wel 25-ponders worden genoemd. In

klei blijven granaten goed geconserveerd,de originele ver is nog mooi te zien. Maardat betekent dat de originele springstohet waarschijnlijk ook nog prima doet.Waarom de granaten ongeveer zeventig

jaar geleden niet zijn agegaan? Dat is on-duidelijk. Maar een kleine schok tegen depunt kan ze nu alsnog laten ontploen. Ikmag ze even vasthouden om het gewicht tevoelen, daarna worden ze voorzichtig ineen bak met zand achterin de auto gelegdom ze veilig naar een zogeheten spring-plek te vervoeren. Dat is een plek waar debommen zonder al te veel overlast voor deomgeving tot ontploen kunnen wordengebracht.

A Koe mag niet schrikkenOmdat er regelmatig WO II-explosievenopduiken, heet de gemeente Waalwijkvoor het laten ontploen van granaten eenvaste plek aangewezen. In de bocht vaneen doodlopende zandweg tussen tweeweilanden moet het gaan gebeuren. Viernieuwsgierige paarden komen even kijkennaar dit onverwachte bezoek, en besluiteneen paar honderd meter verderop te gaanstaan. Verstandig. Tim begint een kuil tegraven in het losse zand. Hij kijkt bezorgd

naar een groepje koeien dat iets te dichtbijstaat. Ze mogen niet te erg schrikken vande ontplofng, want dan bestaat de kansdat de dieren op hol slaan. Voor de zeker-heid maakt hij het gat daarom net even ietsdieper dan normaal, ongeveer anderhalve

meter. Ondertussen heet Camiel kneedbare springsto en een ontstekingsmechanisme uit de auto gehaald. Met een handmatige generator wekken we stroom opDie sturen we via deze stroomdraden naa

een ijzeren pijpje, waar een klein beetjgevoelige springsto in zit en een soort pdie begint te gloeien onder invloed van delektriciteit, legt hij uit. Dat is voldoendom de kneedbare springsto te activerenDie springsto plaatsen we in een kegelvorm op het ontstekingsmechanisme vade granaat. Door de druk die bij het activeren van de springsto ontstaat zal dezeals het goed is, uiteindelijk ook ontploenDe granaten gaan met springsto de ku

Binnen vijf minuten

Hoeveel bommen kan de Explosieven Opruimings-dienst Defensie aan? De EOD telt ongeveer 225mensen. Daarvan zijn er 39 gevestigd in Den Helder.Dit is de maritieme afdeling die met duikteams explo-sieven onder water kan ruimen. 114 EODers werken

vanuit Soesterberg. Hier zijn grondgebonden teamste vinden. De rest van de EOD bestaat voornamelijk uitstaf en mensen in opleiding. Een conventioneel ruim-team (dat werkt met explosieven uit WO II) bestaataltijd uit minstens 2 personen. Een duikteam of eenEOD-team voor gemproviseerde explosieven bestaatminstens uit 3 personen. Als er sprake is van crisis,dan kan de EOD al met al 36 grond- en 12 duikteamstegelijk op pad sturen. Het hele jaar door staat 24 uurper dag een team klaar dat binnen 5 minuten in actiekan komen.

Klaar? Nee, na de explosie moet nogworden gecheckt of alle granaten welvolledig ontploft zijn.

0

Om de scherven niet om de oren tekrijgen, begraaft de EOD de granaten.

14 MISSIE: MILITAIR


15/68

gevaarlijk zijn

in. De kuil wordt met zand dichtgegooid.Iedereen neemt ongeveer honderd meterafstand, dan telt de sergeant-majoor af:Drie, twee, n BAM! Er klinkt eendoffe klap, gevolgd door metershoog op-

stuivend zand. Ter controle graven deEODers de put weer open om te kijken ofde granaten wel volledig ontploft zijn. Zevinden geen granaten meer, maar alleenscherven. Niemand heeft ook maar eennagel gebroken en de koeien staan er nog.Missie geslaagd. 7

* DE EODERS KuNNEN VANwEgE HuN FuNCTIE NIET bIJ HuN

ACHTERNAAM gENOEMD wORDEN.

[email protected]

Goed geheugen

Om snel en nauwkeurig te kunnen werken, moeteen explosievenruimer duizenden verschillendetypen munitie van binnen en van buiten kennen. Dieduizenden typen kun je indelen in 4 hoofdcategorien:7 Afgeworpen munitie. Oftewel alles wat vanaf eenvliegtuig naar beneden wordt gegooid.7 Verschoten munitie. Dit gaat om alles wat met eenwapen wordt afgeschoten. Dat kan zowel een geweer,een mortier, een kanon als een granaatwerper zijn.7 Gegooide munitie. Munitie die met de hand wordt

gegooid, bijvoorbeeld handgranaten.7 Geplaatste munitie. Allerlei verschillende soortenmijnen.

Een paar kegeltjes kneedbare springstomoeten genoeg zijn om de granaten natientallen jaren defnitie onschadelijk temaken.

Als ergens blindgangers zijn gevonden,worden ze in een bak met zand naarde springplek vervoerd.

15MISSIE: MILITAIR


16/68

Legerleider

Ook al ben je nog zo goed,je kunt het niet alleen

Generaal Tom Middendorp is de hoogste militair van Nederland.De man bij uitstek dus om te laten uitleggen hoe je het maakt inhet leger. Negen vragen aan de Commandant der Strijdkrachten.

TeksT: Berry Overvelde7

1Waarom zou iemand eigenlijk bij hetleger willen?

Militairen maken verschil. Wij zetten onsin voor anderen. Het gaat om de bescher-ming van onze vrijheid, veiligheid en wel-vaart. In Nederland, maar ook daarbuiten.En elke dag plukt Nederland daarvan devruchten. Ook het avontuur en de ysiekeuitdaging: die kom je nergens anders tegen.Alleen binnen de krijgsmacht. Wat mijzelvooral ook aantrok, is dat het meer is daneen baan. Iets doen wat betekenis heet. Jewordt uitgedaagd. Deensie haalt het beste

in je boven, zowel ysiek als mentaal. Wijzijn de nationale verzekeringspolis. Wijkunnen wereldwijd een verschil maken omcrises te voorkomen o op te lossen.

2Welke karaktertrek is onmisbaar vooreen aanstormende militair?

Le en integriteit. Je moet belangeloosvoor anderen willen opkomen. De krijgs-macht is teamwork. Ook al ben je nog zogoed, je kunt het niet alleen. Militairen zijnvolledig van elkaar ahankelijk, en moetenblind op elkaar kunnen vertrouwen.

3In het leger bestaat een strikte hirar-chie. Betekent dit dat je altijd je mond

moet houden en moet luisteren, of mag jebest een eigen mening hebben en geven?We zijn inderdaad een hirarchische orga-nisatie. Maar dat betekent niet dat er geenruimte is voor initiatie. Daar ligt juistonze kracht. In de voorbereiding wordtvan iedereen zijn bijdrage verwacht. Maarals het besluit eenmaal daar is, dan gaanwe daar ook voor. Dan is de discussievoorbij. Soms is er ook maar een secondetijd om een beslissing te nemen. Dan is er

helemaal geen tijd meer voor discussie. Deaspraken staan en iedereen weet wat hijo zij moet doen. We noemen dit opdracht-gerichte commandovoering. In Uruzgan(in Aghanistan, red.) bepaalde ik, als decommandant, wat er moest gebeuren enmet welke eecten. Hoe dat precies gerea-liseerd werd, was aan de eenheden. Dankomt het dus aan op eigen initiatie. Eenpatrouille in een dorp heet ook geen tijdmeer om mij te bellen. Als krijgsmachtdoen we bijzondere dingen onder bijzon-dere omstandigheden, en dat zorgt ervoor

dat je blindelings op elkaar moet kunnenvertrouwen. Dat geet de krijgsmacht zijnkarakter, en zorgt dat kameraadschap eensleutelbegrip is.

4Er verdwijnen vanwege bezuinigingenduizenden banen. Tegelijk worden in

2013 ruim 3000 nieuwe mensen gezocht.Hoe leg je dat uit aan mensen die hunbaan dreigen kwijt te raken?Deensie is en blijt een organisatie die

jonge mensen met ambitie nodig heet omhaar taken goed te kunnen uitvoeren. We

hebben op dit moment zon 44.000 mili-tairen in dienst (en daarnaast duizendenburgermedewerkers, red.), en hebben elk

jaar weer een paar duizend nieuwe, jongeen goed opgeleide militairen nodig. Wemoeten daarom ondanks de bezuinigingendoorgaan met het werven van nieuw per-soneel. Dat is nodig om de krijgsmachtook in de toekomst op sterkte te houden,met de juiste samenstelling. Daarmeebedoel ik een goede mix van jong en oud.En mensen met een specifeke bekwaam-heid, technici bijvoorbeeld.

16 MIssIe: MIlITAIr


17/6817MIssIe: MIlITAIr


18/68

5Wat maakt Tom Middendorp eigenlijkeen goede Commandant der Strijd-

krachten?Over jezelf zeggen dat je de beste bent isniet mijn stijl. Als Commandant der Strijd-krachten (CDS, red.) wil ik er zijn voormijn mensen, en richting geven aan hetbelangrijke werk dat we doen. Leidinggeven aan een krijgsmacht die klaar isvoor de uitdagingen van vandaag, morgen

en overmorgen. Daar werken we nu hardaan, en dat is niet makkelijk in deze tijdenvan crisis. In het kort gaat het erom dat deCDS luistert, kijkt, analyseert, besluitenneemt en leiding geeft. Kortom: er staanvoor de krijgsmacht. Daarnaast is de CDSde militaire adviseur van de minister vanDefensie. In de Tweede Kamer wordtimmers besloten waar onze krijgsmachtwordt ingezet. Mijn militair advies is voordeze besluitvorming essentieel. Dat ikleiding mag geven aan zon prachtige orga-nisatie, die er echt toe doet, is een eer en

tegelijkertijd ook een enorme verantwoordelijkheid.

6Hoe voorkom je als hoogste militadat je een man in een ivoren tore

wordt?Natuurlijk zou het ontzettend gaaf zijnom de meer dan 50.000 personeelsledenvan Defensie allemaal bij naam te kennenMaar dat is helaas een illusie. Wel zorg ik

ervoor dat ik heel goed op de hoogte benvan wat er leeft bij mijn mensen. Ik bezoekminimaal een keer per week een onderdeel van de krijgsmacht. Niet alleen hiein Nederland, maar natuurlijk ook in hebuitenland. Op dit moment zijn we in vijftien missies op verschillende continentenactief. Mannen en vrouwen die ver vahuis voor lange tijd het beste geven voode belangen van Nederland en de Nederlanders. Ik ga daar naartoe om te luisterennaar de mensen zelf. Om te horen wat eleeft. Hoe voeren zij hun taken uit? Ho

Wie is CDSTom Middendorp?

1960: Tom Midden-dorp wordt op 6september 1960geboren in Rheden.1979: het begin van

Middendorps leger-loopbaan: hij wordtstudent aan deKoninklijke MilitaireAcademie in Breda.Hierna volgt hij een

jaar lang een specialistische opleidingaan het Genieopleidingscentrum in Vught.1984: Middendorp wordt commandantvan een pantsergeniepeloton. 2 jaar latervolgt een functie bij de vastgoeddienstvan Defensie.1989: verhuist naar het Duitse Seedorf.Daar wordt hij commandant van eengeniecompagnie.

1994: na een cursus Hogere MilitaireVorming volgt plaatsing bij de Landmacht-staf.1996: vertrekt met zijn gezin voor eenjaar naar Amerika, om daar te studerenaan de Command and General StaffCollege.1997: Middendorp wordt militairassistent van de PlaatsvervangendChef Defensiestaf.1999: benoemd tot hoofd BureauNationale Plannen bij het Eerste Duits-Nederlandse Legerkorps in Mnster(Duitsland).

2001: commandant van 101 Genie-bataljon in Wezep, dat hij zelf mag op-richten. In de 2,5 jaar erop is hij betrok-ken bij 14 uitzendingen naar Bosni,Macedoni, Afghanistan en Irak.2004: wordt kolonel en vertrekt naarDen Haag, waar hij beleidscordinatorwordt op het ministerie van Defensie. Hijadviseert de minister, onder meer over denationale inzet van de krijgsmacht.2006: uitzending naar Afghanistan alspolitiek adviseur en plaatsvervangendambassadeur van de NAVO.2008: krijgt de leiding over 13 Gemecha-niseerde Brigade in Oirschot, een grote en

snel inzetbare brigade van de landmachtdie werkt met (pantser)voertuigen.2009: opnieuw naar Afghanistan, nuals commandant van de multinationaleTask Force Uruzgan. In december wordtMiddendorp Directeur Operaties bijde Defensiestaf in Den Haag.2012: bevorderd tot luitenant-generaal.Op 28 juni 2012 wordt hij Commandantder Strijdkrachten, Nederlands hoogstemilitair. Hij volgt daarmee generaal Petervan Uhm op, die met pensioen gaat.

18 MISSIE: MILITAIR


19/68

Leider van leiders

Commandant der Strijdkrachten (CDS)is de hoogste militaire functie die je

in Nederland kunt bereiken. Direct onder deCDS vallen de commandant van de Zeestrijdkrachten, de commandant van de Landstrijdkrachten en de commandant van de Lucht-strijdkrachten. Oftewel: de leiders van de

marine, landmacht en luchtmacht. Dat zijnachtereenvolgens viceadmiraal MatthieuBorsboom, luitenant-generaal Mart de Kruifen luitenant-generaal Sander Schnitger. DeKoninklijke Marechaussee, het 4de onderdevan de krijgsmacht, valt maar deels onderCDS Tom Middendorp. Reden: de marechaussee doet dienst als militaire politie, en moetonafhankelijk genoeg zijn om die taak uit tevoeren. De commandant van de marechaus-see, luitenant-generaal Hans Leijtens, valtvoor die politietaak daarom onder de hoogstambtenaar op het ministerie van Defensie.

bereiden zij zich voor? Hoe kan het nogbeter? Ter plaatse kan ik ook uitleggenwat onze toekomst wordt, en wat daarbijvan wie verwacht wordt. Met mijn mensenpraten geeft mij bovendien heel erg veelenergie. De uitvoering is het echte werk,en de beste ideen zitten bij de militairenzelf die dat werk doen. Daar wil en moetik gebruik van maken.

7Hoogtepunt tot nu toe?Mijn uitzending als commandant van

de Task Force Uruzgan in 2009. We hebbenin Uruzgan echt verschil gemaakt. Er ishard gevochten, maar dat heeft weder-opbouw mogelijk gemaakt. De kick zitvooral in de dankbaarheid die je van deAfghaanse bevolking zelf krijgt. Kinderenmet vrolijke gezichten omdat ze weer naarschool kunnen. Zieke mensen die zichkonden laten behandelen in eigen medi-sche faciliteiten. De trots van Afghaansepolitieagenten als ze hun diploma krijgen.De Afghaanse militairen die zelf in staatwaren voor veiligheid te zorgen. En zo kan

ik nog wel even doorgaan. We hebben deAfghanen geholpen om aan hun toekomstte bouwen. Om daar leiding aan te geven,dat is de mooiste functie die er is.

8Moeilijkste moment?Als leider loop je niet voor besluiten

weg. Dat kan niet. Mensen verwachtenook dat je besluiten neemt. Ook al zijn zemoeilijk. De moeilijkste momenten zijnnatuurlijk de momenten waar het gaat omleven en dood. Het sneuvelen en gewondraken van collegas. Wij staan voor onswerk waar ook ter wereld om anderen te

helpen een toekomst op te bouwen. Wegaan goed voorbereid op pad, maar jekunt helaas niet alle risicos uitsluiten.Toen ik commandant was in Uruzgan issoldaat Azdin Chadli gesneuveld. Ookzijn tientallen militairen gewond geraaktdoor voornamelijk gemproviseerde explo-sieven. Dat raakt je diep en dat vergeet jenooit. Het heeft mij er nog meer van door-drongen hoe belangrijk het is om onze mili-tairen optimaal te trainen en uit te rustenmet goed materiaal.

9Nog een wijze raad voor aanstormendemilitairen?

Daag je zelf uit om te presteren, maar blijfook vooral jezelf. Je bent vaak tot meer instaat dan je zelf denkt en je staat er nietalleen voor. Samen staan we sterk.

[email protected]

tinyurl.com/commandowisseling: decommandowisseling van 28 juni 2012,

waarbij Tom Middendorp het CDS-stokjeovernam van voorganger Peter van Uhm.

MEER INFORMATIE

Tom Middendorp bezoekt samen metprins Willem-Alexander de Hr. Ms. Rotter-dam, een schip dat bij Afrika wordt tegenpiraten ingezet.

De CDS in Djibouti, waar soms Neder-landse marineschepen voor anker liggen.

19MISSIE: MILITAIR


20/68

MENS&M

ACHINE

Naam: Marjon (33), luitenant-ter-zeeder eerste klasse van de Elektrotechni-sche Dienst bij de Koninklijke Marine,Hoofd Wapentechnische DienstMachine: M-fregat Hare MajesteitVan Speijk

20 MISSIE: MILITAIR


21/68

Waar wordt de Harer Majesteits Van Speijkvoor gebruikt?De Harer Majesteits Van Speijk is een zogenoemdM-fregat. De M staat daarbij voor multipurpose.Deze schepen worden bijvoorbeeld ingezet tijdensanti-piraterijmissies in de wateren voor Somali.In 2013 gaan we daar voor een langere periode

heen. Maar de Van Speijk kan ook ingezet wordenbij de drugsbestrijding in de buurt van Curaao.Aan boord ben ik met mijn team verantwoordelijkvoor de materile gereedheid van het sensor-,wapen- en commandosysteem. Bijvoorbeeld hetHarpoon-wapensysteem tegen oppervlaktedoelen,het Mark 46 Torpedo-wapensysteem tegen onder-zeeboten of het Goalkeeper-snelvuurkanon tegenluchtdoelen op zeer korte afstand. Mijn team zorgtvoor het onderhoud, zodat de systemen allemaaloperationeel inzetbaar zijn en anderen ze kunnengebruiken.

Wat maakt werken op het fregat bijzonder?Mijn team bestaat uit 20 mensen op een beman-

ning van ongeveer 140. Intensief samenwerken meteen klein team en samen zoeken naar oplossingenmaakt het leuk. We zitten zon 195 dagen per jaarop zee, voor trainingen of missies. Dan maak jedeel uit van een 24-uursbedrijf. Als er een storingoptreedt, moet er net zo lang gewerkt worden totdie is opgelost. Omdat je dan de hele dag aanboord zit op een klein oppervlak, leer je elkaargoed kennen en vorm je een hechte groep.

Geen zeete hoog

21MISSIE: MILITAIR


22/68



Zoek

de

versc

hillen

Nietkogels,maarexperimenteleosemi-proessionelebommenzijnvo

ormili-

taireninAghanistanhetgroots

tegevaar.ZulkeImprovisedExplosiveDevices

(IEDs)liggenvaaklangsdewegverstopt.Zewordentotontplofnggebracht

wanneereenmilitairkonvooi

langsrijdt.IEDsvallenbijnanietop.Wantwie

verwachtdatonderdatonopvalle

ndehoopjesteneneenbomligt?Debe

drijven

ViNotion,

CyclomediaendeTe

chnischeUniversiteitEindhovenwerke

nnu

aaneenchangedetection-systeemomzulkeverstopteIEDsteontdekke

n.

Hetsysteembestaatuiteencam

erametultrahogeresolutie,eensnelle

computereneenbeeldscherm.

Alseenvoertuigovereenwegrijdt,dan

registreertdecamerahoedewe

geropdatmomentuitziet.Devolgend

e

keerdathetmilitairevoertuig

dezelderouteneemt,kijktdecomput

eroer

ietsisveranderd.

Alleveranderingenverschijnenvervolgensineenroodkader

opeenbeeldschermindewage

n.

Dehoopstenendieereerstnognietlag,

is

danplotselingwelverdacht.Doormethetsysteemzon30tot40meter

vooruit

tekijken,

kunjeinhetgevalva

nzonverdachteveranderinghetplan

voorde

patrouilletijdigaanpassen.

Zelfreinigend

bra

ndverband

Loopjebrandwondenopals

militair,

dankunjezomaar

een

grootprobleemhebben.

Brandwondenzijnvochtige

broeinestenvanbacterin

enh

ebbenelkedagschoon

verb

andnodig.

Maardaaris

ineenoorlogssituatievaak

geentijdvoor.Bovendienis

het

ziekenhuismeestalniet

omdehoek,waardoorbrand-

won

denvaakontsteken.

Het

onderzoeksinstituutTNO

werktdaaromaaneenzel-

desinecterendverbanddat

een

weekmeegaat.Indietijd

kan

eenslachtoernaareen

ziek

enhuiswordengebracht,

zonderdatdebacteringaan

huis

houdenindewond.

Het

nieu

weverbandbestaatuit

absorberendesto,waarvan

ook

sportkledinggemaakt

wordt.Destohoudtdewond

droog.

Aandebuitenkantzit

een

nanovezellaag.

Diehoudt

bacterinvanbuitenategen.

Het

verbandzouookgeschikt

zijn

voorniet-militairen,zegt

TNO

-onderzoekerAndrSchilt.

Denkaanrampsituatiesals

deb

randinVolendam.

Kunnen

slac

htoersnietdirectinhet

ziek

enhuisterecht,danzijn

zem

ethetverbandtocheen

paardagengeholpen.

Ditiseenillustratie.Nederlandseuniormenwijken

i

k l i j k h i d

h t

b

l d

i



Gamingals training

Het maken van een fout is niet

game over, maar een leermoment

Oorlogsspelletjes spelen. Voor veel gamers een hobby, maar voorDefensie een serieuze zaak. Het spelen van games vormt een steedsbelangrijker onderdeel van de voorbereiding op complexe missies.

TEkST: GuIdo HoGEnbIRk7



Oefenen met bermbommen is in een game makkelijke

Vier Nederlandse gevechtsvoer-tuigen van het type CV90, metelk drie bemanningsleden, zijnbezig aan een missie. Ten westen

van een dorpje staat een mortieropstellingvan de vijand. Uitkijken geblazen dus. Hetpeloton wordt opgedeeld in twee sectiesvan twee voertuigen. De eerste groep gaatop het mortier af, de andere groep gaat inhet dorpje op onderzoek. Het gaat mis.Een van de voertuigen (Bravo genaamd)opent de aanval op het mortier. Maar zezien een groepje vijandelijke soldaten overhet hoofd. Die vuren antitankwapens opze af. Het wordt Bravo fataal. Bravo-voer-tuig is uitgeschakeld, klinkt het droevigebericht. Dan klikt opperwachtmeester VanPutten een paar keer met zijn muis, enroept door de zaal: Voertuig Bravo is vol-ledig hersteld en kan weer deelnemen aanhet gevecht.

AInstructeur kan benvloedenAlles tijdens deze oefening is virtueel,behalve de soldaten zelf. In een computer-zaaltje op de Prins Bernhardkazerne inAmersfoort oefenen ze missies door tegamen. In het speciaal voor deze militairetrainingen ontwikkelde spel Steel BeastsProzijn zon veertig virtuele landschappenin te laden. Aan de computer zit een replicagekoppeld van een schuttersrichtgreep zo-als die ook gebruikt wordt in de CV90.

De drie bemanningsleden zien elk op hun

eigen monitor wat ze in werkelijkheid ookzouden zien. De schutter kijkt door eenvizier, de chauffeur heeft een klein raampje.Er wordt, net als in het echt, continu met

de andere deelnemers aan de missie ge-communiceerd. De instructeur heeft zijneigen computer waarop hij de missie con-tinu in de gaten kan houden, informatiekan verstrekken en opdrachten kan geven.Hij kan het spel op verschillende manierenbenvloeden. Als dat voor de training bij-voorbeeld gewenst is, dan loopt hij tijde-lijk over naar de vijand om die een nieuwvoorraadje manschappen of een nieuweopdracht geven.

Het nutvan gamen

Wat is het eect van het spelenvan de game Virtual Battle-space tijdens een militaire opleiding?Soldaten in spe mogen een aantalkeer examen doen door zich tijdensoeeningen in het veld, zogenoemderuns, te bewijzen. Onderzoekersvan het Royal Military College van

het Canadese leger keken naar deslagingspercentages van 3 groepen.En groep studenten legde de testsa zonder te gamen. Na 6 runs was72 procent geslaagd. Een 2de groepspeelde de game n dag. 30 procentslaagde direct bij de eerste run. Na6 runs mocht 83 procent zich ofci-eel soldaat noemen. De 3de groepspeelde in totaal 2,5 week games:2/3 had maar n run nodig, na de2de run was iedereen geslaagd.

Eind jaren 80 werden bij Defensie alspelletjes gebruikt om te trainen. InKampfgruppe vechten de Russen metde Duitsers tijdens WO II.

Secuur nagebouwdeomgevingen zorgen voor

een zeer realistischegame-ervaring in Virtual

Battlespace 2.

Om het nog echter temaken gebruiken degamende soldaten geen

muis, maar een replicavan een schuttersricht-greep.



dan in het echt

AFouten maken is goedDe training in Amersfoort is een vormvanserious gaming. Ofwel: het gebruikenvan games om iets te leren. Serious gamesworden steeds vaker ingezet. Op allerleiplekken: van het opleiden van chirurgentot het jongeren bewust maken van degevaren van te veel bier drinken. Een spelspelen is nou eenmaal minder saai dan eenlesboek of folder lezen. Voor militairengeldt dat misschien wat minder, die zullentijdens een oefening liever op hun kistendoor echt zand ploeteren dan vanachter

een beeldscherm door een wereld te lopendie uit pixels bestaat. Toch is het spelenvan simulatiegames inmiddels een belang-rijk onderdeel bij de training van mili-tairen. Wat is je rol in het geheel binneneen operatie? Wat zijn de procedures die

je moet doorlopen? Gaming is een sterkmiddel om dat te trainen, zegt majoorClemens Roos, hoofd van het BureauSerious Gaming bij de Koninklijke Land-macht. Het doel van het gamen is niet eenzo hoog mogelijke score halen, maar hetdoorlopen van procedures en toepassen

Zel soldaatje spelen? 3 beroemdeoorlogsgames. Maar hoe realis-

tisch zijn ze?

Operation Flashpoint: Cold WarCrisis (2001)Bijzonder wapenfeit? Enthousiaste-lingen konden met zogeheten modszel manschappen o materieel aan hetspel toevoegen. Daardoor is ook metNederlandse manschappen te spelen.Realistisch? Een verzonnen confictop een ctieve eilandengroep: deverhaallijn is vrij antasierijk. Maar degameplayis wel heel realistisch. Hetspel vormt dan ook niet voor nietsde basis van Virtual Battlespace, de

meest gebruikte simulatiegame bijkrijgsmachten.

Americas Army (2002)Bijzonder wapenfeit? Een gratisonline spel, in eerste instantieontwikkeld om soldaten te wervenvoor het Amerikaanse leger.Realistisch? BijAmericas Armyduurthet lang voor je aan een missie deelkunt nemen. Eerst moet je een bij-zonder uitgebreide training doorlopen.Als dat niet realistisch is...

Medal o Honor: Warfghter (2012)

Bijzonder wapenfeit? In 2008 kreegde gamereeks Medal o Honoreeneervolle vermelding in Guinness WorldRecords voor best verkopende FirstPerson Shooter-serie.Realistisch? Dat je na het intrappenvan een deur in slowmotion een ruimtebinnenstormt is natuurlijk niet erg rea-listisch. Maar het verhaal van Medalo Honor: Warfghteris door echtesoldaten geschreven. Er zal dus eenfinke dosis werkelijkheid inzitten.

Net echt

van tactieken. Daarbij fouten maken isjuist goed, want zon leermoment helptfouten later in het echt te voorkomen.

AVijand heeft rood vlaggetjeNa het potje gamen wordt de trainings-sessie uitvoerig gevalueerd met de deel-nemers. De computer heeft de hele sessieopgenomen vanuit verschillende camera-standpunten. Belangrijke momenten zijndus gemakkelijk door te spreken. Eenechte training net zo uitgebreid opnemenzou onmogelijk zijn. Ook zijn sommige

situaties in een spel makkelijker na tebootsen. Hoe handel je bijvoorbeeld als ereen bermbom ontploft? Soldaten die naarUruzgan (in Afghanistan) uitgezondenwerden, doorliepen verschillende scena-rios waarbij dat het geval was. Roos: Inechte oefeningen hebben we ook wel ietsdat ontploft en geen schade toebrengt,maar dat is toch een heel andere ervaring.En in het spel kun je makkelijk simulerendat er burgerslachtoffers zijn gevallen.Ook wordt bij een oefening in het veld watfantasie van de soldaten gevraagd. Want

Net echt: de door de Landmachtgebruikte Bushmaster.

0



0

Een soldaatmoet meer

vaardigheden

hebben dangoed vechten

Digitale dreiging

De wereld digitaliseert. De krijgsmachtdus ook. En niet alleen door digitaalte oeenen met serious games. Wapen-systemen draaien tegenwoordig ook opcomputers, dus je hoet een wapen-systeem niet meer ysiek uit te schakelendoor het bijvoorbeeld te beschieten ote bombarderen. Je kunt het ook uit-schakelen door de computersystemente hacken. Deensie bouwt daarom sinds

begin 2012 aan een speciale eenheid,het Deensie Cyber Commando. Belang-rijkste taak: zorgen dat de krijgsmacht ditsoort cyberattacks kan uitvoeren, zichzelertegen kan beschermen, en inlichtingenkan verzamelen over cyberaanvallers.Daarvoor hoet een spion niet meer langste komen, hacken kan vana de anderekant van de wereld. Daarnaast kunnenmilitaire operaties gesaboteerd wordendoor bijvoorbeeld satellieten o anderesystemen te ontregelen. Een voorbeeld

daarvan werd in 2010 ontdekt. Over dehele wereld bleken abriekscomputersgenecteerd met het virus Stuxnet,waaronder de bedieningssystemen vaneen aantal Iraanse nucleaire aciliteiten.Die aciliteiten waren het doelwit vanhet virus. In Iran bracht het virus daaromschade aan, daarbuiten gelukkig niet.Wie verantwoordelijk was voor de cyber-aanval is nooit achterhaald. Overigens:

Deensie is niet de frewall van Neder-land. Cyberspace bestaat uit netwerken,en alleen de eigenaar kan zijn netwerkbeschermen. Ons land heet het Natio-naal Cyber Security Centrum opgerichtom te zorgen dat iedereen samenwerkttegen cyberdreigingen: de overheden,de krijgsmacht maar ook particulierenen bedrijven. Deensie is een belang-rijke partner in dat centrum en levertkennis en kunde aan de andere deel-nemers.

sommige eenheden krijgen rode vlaggetjesen kruipen daarmee in de rol van de vij-and. In een spel daarentegen ziet de vijander echt uit als vijand, zonder rode vlaggetjes.Daarnaast is trainen in een zaaltje metcomputers goedkoper dan een completesimulatie op de hei op poten zetten.

AGebieden worden nagebouwdDe landmacht gebruikt twee games. Hetwat oudere Steel Beasts Pro is gericht opoeeningen met landvoertuigen. De simu-latie Virtual Battlespace 2 is nieuwer enbiedt meer mogelijkheden. Het is een zeerrealistischefrst person shooter, gemaaktdoor de Australische gamestudio BohemiaInteractive. Liehebbers van oorlogsgameszullen het spel herkennen: de populairegamereeksArmA (de opvolger van Ope-ration Flashpoint, zie het kader Net Echt)is in eite hetzelde spel, maar dan voor deconsumentenmarkt. Ook van het derde

deel, dat medio 2013 uitkomt, zal een seri-euze variant verschijnen. Roos: Het spelbevat enorme virtuele werelden met alleelementen die ook in echte missies zitten.Een scenario kan zich bijvoorbeeld ookonder water aspelen, o beginnen met eenparachutesprong. Het grote verschil metde consumentenversie is dat de landmachteigen landschappen en scenarios kan aan-maken. Als dat nodig is, kunnen bestaandegebieden in de game nagebouwd worden.Dat kunnen gebieden zijn waar de land-macht daadwerkelijk oeent. O plekkenwaar Nederlanders aan een missie deel-nemen. Daarmee leren soldaten die uit-

gezonden worden naar een ver land hetgebied alvast kennen. Roos: We zeggenhier wel: door te gamen creren weuturememories.

AMissies zijn veranderdVirtual Battlespace 2 wordt inmiddels ookin andere landen gebruikt. Die kijken volinteresse naar wat in Nederland gebeurt.Roos: We lopen vaak voorop als het gaatom het gebruiken van nieuwe, efcinteretrainingstechnieken. Dat is ook nodig,want het opzetten van grootschalige oee-

Missies in eengame kunnenzich ook onder

water afspelen.Of hangend aaneen parachute.



[email protected]:vragen overserious gaming bij de Landmacht? MajoorRoos en zijn team staan je graag te woord.bisimulations.com en esimgames.com: demakers van Virtual Battlespace 2 en SteelBeasts Pro.

MEER INFORMATIE

Vakkundig doen alsof

Hoe bereid je militairen zo goedmogelijk voor op missies? Doorze zoveel mogelijk te laten oeenen. Endaarvoor zul je allerlei missies na moetenbootsen. Dat gebeurt in het Simulatie-centrum Landoptreden. En dat is in 3

adelingen opgedeeld:

Live Simulatie

De meest traditionele vorm van oeenen:met manschappen en voertuigen op eenmilitair oeenterrein een missie uitvoeren.Die oeenterreinen bestaan niet alleen uitbos en hei. Zo werd in Groningen eenvolledig oeendorp gebouwd: het fctieveMarnehuizen. Meestal wordt er tijdensdeze oeeningen niet met kogels maar metlaserstralen geschoten. En soms gebruiktde Landmacht verballetjes als munitie.

Virtuele Simulatie

Waarom een groot terrein azetten alsvirtuele werelden bijna even realistischzijn? Nieuwe technologie laat het toedat Deensie steeds verder kan gaan inhet gebruiken van games, virtual reality

en nagebouwde voertuigen.

Constructieve Simulatie

Een adeling die zich vooral bezig-houdt met het opleiden van de leger-sta. Welke beslissingen neem jetijdens een bepaalde missie? Welkestappen moeten worden doorlopenom eenheden zo goed mogelijk te latenoptreden? Tijdens constructieve simu-laties wordt in eite door een computerberekend wat de gevolgen zijn vanbepaalde beslissingen.

ningen in het echt is minder vanzelspre-kend dan vroeger. Er is minder budget ende eisen voor het milieu en de veiligheidzijn steeds strenger. Maar er is nog eenreden. De manier van oorlog voeren isveranderd. Roos: Ons werk is steedscomplexer geworden. We doen mee aaninterventiemissies, bedoeld om de situatiein een gebied te verbeteren, niet om meteen enorm leger een land binnen te vallen

o te verdedigen. Soldaten moeten meervaardigheden hebben dan alleen goedkunnen vechten. Ze moeten bijvoorbeeldook kunnen samenwerken met de lokalebevolking. En was de vijand vroeger nogeen op je astormende troep soldaten, nuzijn de tegenstanders vaak lid van eenterroristische organisatie, onherkenbaar enopgaand in de plaatselijke bevolking.Roos: Het is onmogelijk al die complexemissies in het echt te oeenen. In gameskan dat wel.

AVirtueel oorlog voeren?Hoe ziet de toekomst van serious gamingbij de Landmacht eruit? Allereerst gaathet gebruik van games verder uitgeroldworden. Zo zullen ROC-studenten ookmetVirtual Battlespace 2 aan de slag gaan.En er wordt gewerkt aan manieren ommensen op verschillende locaties tegelijkdezelde game te laten spelen. Nu kan eengamesessie alleen nog op een lokaal net-werk plaatsvinden, dus met iedere deel-nemer in hetzelde zaaltje. Het is straks debedoeling dat militairen overal ter wereld

tegelijk aan dezelde training mee kunnendoen. Ook wordt gezocht naar mogelijk-heden om meer traditionele vormen vansimulatie te combineren met games. Danwordt het bijvoorbeeld mogelijk om in eensimulator waarin je de besturing van deCV90 onder de knie leert krijgen, deel tenemen aan een gamesessie. En wat alswe een blik in de ng verdere toekomstwerpen? Gaan oorlogen ooit uitgevochtenworden zonder elkaar daadwerkelijk tegente komen? Roos: Dat zou mooi zijn, datconficten in een virtuele omgeving uitge-

vochten worden. Maar zo ver zal het waar-schijnlijk nooit komen. 7

[email protected]

Marnehuizen in het echt. Marnehuizen in een game.

Games zijn erggeschikt om te lerencommuniceren met

je teamgenoten.


30/68

MENS&M

ACHINE

Naam:Dagmar Thne (41),speurhondgeleidster explosieven,Koninklijke Marechaussee SchipholMachine:Mechelse herder Diva (6)

30 MISSIE: MILITAIR


31/68

Waar wordt Diva voor gebruikt?

Diva is een speurhond explosieven. Ze kan alleexplosieven, vuurwapens en hulzen vinden die erbestaan. Ons werkterrein is met name Schiphol.Hier zoeken we onbeheerde en achtergelatenbagage of verdachte pakketten af. Hoe vaakwe in actie komen? In drukke tijden in de zomerbekijken we soms tussen de 10 en 25 stuksonbeheerde bagage per dag. Daarnaast wordenwe soms ingezet voor preventieve zoekingen ofbij schietpartijen.

Waarom is werken met Diva bijzonder?Diva is een lot uit de loterij. Het werken met eenhond bestaat uit vertrouwen dat gebaseerd is opeen heel goede band. Als zij een koffer afzoekt

en ze gaat niet zitten of liggen, dan maak ik diezonder twijfel open. Dan weet ik dat er echt nietsgevaarlijks in de koffer zit. We zijn 24 uur per dagbij elkaar, ze woont bij mij in huis en buiten werk-tijd gaan we naar het strand en het bos. Toen zeongeveer 5 jaar geleden bij mij kwam, waren weallebei groentjes. Samen hebben we de opleidingdoorlopen. Normaal gesproken duurt die voor eenhond 8 maanden tot een jaar. Door onze goedeband waren wij in 6 maanden klaar. Diva is eenontzettend goede speurhond. Ze is van grotewaarde voor de veiligheid van de staat. Ik hoopdus nog lang met haar samen te mogen werken.

Super-speurneus

31MISSIE: MILITAIR


32/68

V&A

32 MISSIE: MILITAIR

met de F-35, o beter de F-35Lightning II, wordt de straaljager

bedoeld die in de volksond JSFwordt genoed. O die straaljageris de agelopen jaren heel wat tedoen geweest. Vooral in de politiek.Wat is nu het verschil tussen de

F-35 Lightning II en de F-16, hettoestel dat die F-35 Lightning IIoet vervangen? Een van debelangrijkste verschillen is datde oude F-16 geen stealth-eigen-schappen heet, en de F-35 wel.Stealth wil zeggen dat het toestel

nauwelijksdetecteerbaar isdoor de vijand. modernevijandelijke wapensysteen

kunnen de F-16 vana groteastand opsporen en uitschakelen. EenF-35 blijt veel langer ongezien, en kanzo veiliger zijn doel naderen. De F-35 kandaarnaast 2,5 keer eer bewapening eeneen, en hij heet een 1,5 keer zo groteactieradius als een F-16.

Wat is het verschil

tussen de F-16en F-35?

Wie was de eerste

vrouwelijke soldaatin Nederland?

De allereerste vrouwen in de krijgs-acht waren de leden van het

Vrouwen Hulpkorps (VHK). Dat werdin 1944 opgericht, en aakte deeluit van de Koninklijke Landacht.Het VHK werd opgericht in Engeland,en bestond uit vrouwen die zich naeen eventuele bevrijding van Neder-land wilden inzetten bij de naoorlogsehulpverlening. Zo bezien heet deTweede Wereldoorlog duseen steentje bijgedragenaan de eancipatie vanvrouwen in ons leger.Wie van de VHK-ledennu precies als eerstetoetrad? Dat valt niette achterhalen.Wel is duidelijkdat de eerstecoandantvan het korpsC.E. Sit-Dyserinck

heette.Sinds 1978kunnen ookvrouwennaar deKoninklijkemilitaireAcadeieo een of-ciersopleidingte volgen. Waarom is het geef acht

en niet geef zeven?

G

ee acht heet niets te aken et het cijer

8. De acht in dit coando kot van achtslaan op. Gee acht betekent dus eigenlijk ietsals gee aandacht. Net als bij veel andere leger-bevelen bestaat dit coando uit 2 delen. Heteerste deel, in dit geval gee, is vaak een waar-schuwing. Dankzij deze waarschuwing weten ili-tairen dat er een bevel aankot dat ze oetenopvolgen, en dat ze dus aar beter kunnen op-letten. Deel 2 van is het bevel zel. In dit gevalacht. Andere tweetrapscoandos zijn bijvoor-beeld voorwaarts ars en presenteer geweer.

En wat doe je als je geef acht hoort?

CommandantC.E. Smit-Dyserinck hoefdehaar troepen nietvoor te gaan in de strijd.Het Vrouwen Hulpkorpsverleende hulp aan debevolking in tijden vanoorlog.


33/68

V&A flitsa Wie in het leger wil, zalbehalve commandos ook

een hoop afkortingen opzich afgevuurd krijgen.a Rangen bijvoorbeeldworden afgekort totLKol (luitenant-kolonel),Maj (majoor) of SM(sergeant-majoor).a Andere afkortingen zijnvooral komisch bedoeld:zoals kikadewado (kindkan de was doen) of klito(klimtoren).

33MISSIE: MILITAIR

Hoe komt een

onderzeer aan

zuurstof?

De hoeveelheid zuursto enkoolstodioxide aan boord

van een onderzeeboot wordtcontinu in de gaten gehouden.

Als de lucht aan boord te weinigzuursto o te veel kooldioxidedreigt te gaan bevatten, danwordt de lucht ververst door tesnuiveren. Daarbij gebruiktde onderzeeboot grote diesel-motoren en een soort snorkeldie snuivermast wordt genoemd.Deze snuivermast wordt bovenwater uitgestoken, waarna dedieselmotoren worden gestart.Doordat motoren draaien wordtschone lucht via de snuivermastde boot ingezogen. De uitlaat-gassen van de motoren zorgen

voor gebubbel aan het water-oppervlak. Om te voorkomendat de bellen de aanwezigheidvan het schip verraden, wordttijdens geheime operaties voor-al s nachts gesnuiverd. En alshet overdag toch nodig is delucht te verversen? Dan kunnenzuurstokaarsen en kooldioxide-flters worden gebruikt om zuur-sto aan de lucht toe te voegenen er juist kooldioxide aan teonttrekken.

De commandocentrale vande Hr. Ms. Walrus: door hetraam kijken om te zien waarje vaart, is er niet bij op eenonderzeeboot.


34/68

V&AV&A flitsa Behalve voor missies

in Afghanistan en bijSomali, levert hetNederlandse leger ookmensen en materiaalaan een hele reeksandere missies.a Ongeveer 30 Neder-landers doen mee metde VN-missie UNMISSin Zuid-Soedan. UN-MISS richt zich ondermeer op staatsopbouwen mensenrechten.a De kleinste Neder-landse bijdrage wastussen 2010 en 2012.Wij leverden toen 1politieadviseur aan eenVN-missie in Kenia.a Niet alle missieszijn ver van huis.Nederland levert ookeen bijdrage aan EU-en NAVO-missies inKosovo en Bosni.

Aan welke internationale

missies doet Nederlandmee?

De meeste militairen die tegenwoordigworden uitgezonden, gaan naar Afrika

en Azi. De grootste Nederlandse missiesvan dit moment? Allereerst de InternationalSecurity Assistance Force (ISAF) in Afghani-stan. Die missie ondersteunt de Afghaanseregering bij het handhaven van de veiligheiden bij de wederopbouw. Nederland levertongeveer 500 personen voor ISAF. Belang-rijk zijn ook de antipiraterijmissies OceanShield (een NAVO-missie) en Atalanta (eenEU-missie) voor de Oost-Afrikaanse kust.Hier levert Nederland verschillende schepenvoor en een paar honderd man. Nederlandleverde afgelopen november in totaal 965functies voor missies in het buitenland. Alkan het daadwerkelijke aantal uitgezondenmensen daarvan afwijken, bijvoorbeeld doorroulaties en verlof.

Wat zegt de kleur van zijnbaret over de militair?

Laat mij je baret zien, en ik vertel je wie je bent.Of in elk geval bij welk legeronderdeel je werkt.

Want om snel onderscheid te kunnen maken tusseneenheden, dragen ze verschillende kleuren baretten.Mariniers dragen donkerblauw, leden van de lucht-mobiele brigade rood, leden van de cavalerie zwart,en luchtmachtpersoneel blauw (wel anders blauw

dan de marine). De kleuren veran-deren? Dat ligt gevoelig. Zo intro-duceerde de landmacht enkelejaren geleden een groene baretvoor alle landmachters. Voorheenhadden commandos het alleenrechtop de kleur groen. En die kleur moet jeverdienen, vonden zij. Daarom werd er eenheuse Stichting Redt de Groene Baret opgerichtdie de kwestie aankaartte bij de legerleiding. Metsucces: de beslissing werd teruggedraaid. Sindsdienzijn commandos weer de enigen met een groenebaret.

Nederlandse militairenop missie in Uruzgan,

Afghanistan.

34 MISSIE: MILITAIR


35/68

V&A flitsa Emblemen op debaretten geven infor-matie prijs over ondermeer de rang van eenmilitair.a Tijdens VN-missiesdragen militairen licht-

blauwe hoofddeksels.a Behalve de baretten,zijn ook de helmentijdens VN-missieslichtblauw. Vandaar determ blauwhelmen.

De Koninklijke Marechausseedoet politiewerk voor de land-macht, luchtmacht en marine. Maarde marechaussee is meer dansimpelweg een militaire politie.Ze hebben ook taken die de politieniet heeft. Zo zorgen ze voor debewaking van grenzen en de bevei-liging van de koninklijke paleizen.Omdat ze militair zijn, kunnen de

marechaussees ook met militaire

missies mee. Bijvoorbeeld naargevaarlijke gebieden in Afghanistan.Maar er zijn ook terreinen waaropde Koninklijke Marechaussee nietverschilt van de gewone politieen dezelfde rol vervult.Bijvoorbeeld op lucht-havens als Schiphol enEindhovenAirport. Eenmisverstand is dat de

marechaussee geen

burgers zou mogen bekeuren. Dat isniet waar: de opsporingsambtenarenvan de marechaussee hebben wette-lijk exact dezelfde bevoegdheden alsgewone politieagenten hebben.

Wat is het verschil tussen hetwerk van de gewone politie

en dat van de marechaussee?

Wat is het zwaarste wapen dat

ons leger bezit?Dat hangt er vanaf wat je eenwapen noemt. De pantser-houwitser PzH 2000 van delandmacht weegt 55 ton. Maardit is eigenlijk een pantser-voertuig dat, dankzij het zoge-heten krombaangeschut aanboord, granaten van 40 tot 45kilo kan afvuren over tientallenkilometers afstand en daarmeeaanzienlijke schade kan aan-

richten. Toch is en blijft heteen voertuig. De rechtmatigeeigenaar van de titel zwaarstewapen van de Nederlandsekrijgsmacht is de Mark 48-torpedo. Die weegt 1545 kilo,en kan vanaf onderzeebotenworden afgevuurd. Met dradenaan de torpedo kan die wordenbijgestuurd. Hij kan ook metsensoren zelf zijn weg zoeken.

Alleen commandosmogen een groene

baret dragen

35MISSIE: MILITAIR


36/68

V&AV&A flits

a De onbemande vlieg-tuigjes zijn klein. DeScanEagle is 1,37meter lang, de Ravenmini-UAV meet zelfsminder dan een meter.a Sommige onbemandeluchtvaartuigen wordenop afstand bestuurd,andere kunnen auto-noom vliegen.a Groot voordeel vanUAVs: je kunt missiesuitvoeren zonder daarpilotenlevens bij teriskeren.

Wat kost een kogel?

Dat hangt sterk af van de soort kogel. Of eigenlijk: desoort patroon. Want de kogel is alleen het puntje van

de patroon die het geweer in gaat. Een patroon bestaatverder meestal uit de huls aan de buitenkant, een slag-hoedje aan de onderkant en een kruitlading van binnen.Voor het standaardwapen van de Nederlandse militairen(het Diemaco C7-geweer) worden 5,56-kaliberpatronen

gebruikt, patronen met een diameter van 5,56 millimeter.Die kosten enkele tientallen centen per stuk.

Hoe herken

je een valspaspoort?

Op het vliegveld wordtje paspoort door

leden van de KoninklijkeMarechaussee gecontro-leerd. En dus niet door

douaniers, zoals mensenvaak denken. Maar hoeherkennen die mare-

chaussees een valse pas(en wel zo snel mogelijk,om de rij met wachtendepassagiers zo kort mogelijk te houden)? Net als

briefgeld heeft elk pas-poort zogeheten echt-heidskenmerken. Op elk

Heeft het Nederlandse legerdrones?

Bij de term drone denk je al snel aande onbemande bommenwerpers die

de VS inzetten in oorden als Afghanistanen Pakistan. Die hebben wij niet. Welheeft Nederland 2 typen onbewapendeonbemande vliegtuigjes, Unmanned AerialVehicles of UAVs genoemd. Het eerstetype is de Raven mini-UAV, het andere isde ScanEagle. Beide kunnen uitgerustworden met een gewone dagzichtcamera.De Raven mini-UAV kun je daarnaast eennachtzichtcamera meegeven, en aan deScanEagle is een infraroodcamera tebevestigen. Defensie gebruikt de UAVsom informatie te verzamelen. Zo kun jemet zon vliegtuig bijvoorbeeld een kijkjenemen achter een berg om te zien of daarvijanden zitten.

Onbemande vliegtuigenkunnen ook in vredestijd

worden ingezet. EenRaven mini-UAV wordt

hier gelanceerd omveendijken te inspecteren.

36 MISSIE: MILITAIR


37/68

V&A flitsa Bijtanken in delucht wordt air-to-airrefuelingofaerialrefuelinggenoemd.a De Koninklijke

Luchtmacht heeft 2McDonnell DouglasKDC-10s, transport-vliegtuigen die alspompstation wordeningezet.a De vliegtuigen diebijgetankt worden,krijgen hun brandstofuit de eigen brandstof-tanks van de KDC-10.

Hoe tankt een vliegtuig bijtijdens een lange vlucht?

Dit kan op grofweg 2manieren. Er kan een

slang uit een tankvlieg-tuig gerold worden metaan het einde een soort

trechter. Het toestel datbijgetankt wordt, kanaan de voorkant eenbuis uitsteken. Die buismoet vervolgens in detrechter gemikt worden.Bij het systeem dat onsleger gebruikt, gaat hetandersom. Uit het tank-vliegtuig komt een hollebuis tevoorschijn, deboom. Aan het einde

zit een vleugeltje om deboom te besturen. Hetvliegtuig dat brandstofnodig heeft, moet op dejuiste plaats achter en

iets onder het tankvlieg-tuig vliegen. Als hij opde juiste positie hangt,ziet de piloot dat aanlichtjes onder de buikvan het tankvliegtuig.Een operator aan boordvan het tankvliegtuigstuurt de boom metbehulp van camerasin een opening op hetbij te tanken vliegtuig.

bladzijde van een Neder-lands paspoort staat bij-voorbeeld een watermerk,een afbeelding van hetnationale wapen van

Nederland, dat te zien isals het paspoort tegenhet licht gehouden wordt.

Ook hebben paspoortenvoelbaar relif, sommigebeelden veranderen vankleur en vorm wanneer jeze kantelt (een zogeheten

kinegram) en het docu-mentnummer heeft eenvaste opbouw. Op de

eerste 2 posities staanbijvoorbeeld altijd letters,nooit cijfers. Als een vande echtheidskenmerkenniet goed is of ontbreekt,

dan weet degene die hetcontroleert dat er ietsmis is met dat paspoort.

Deze slangkan 1750 literper minuut ineen vliegtuigpompen.

37MISSIE: MILITAIR


38/68

V&A

V&A flitsa De lagen verf op eenmarineschip geven nietalleen een fraaie grijzetint. De verf beschermtook zeer goed tegencorrosie.a Niet elke marinegebruikt dezelfde kleur

grijs. Amerikaansemarineschepen zijn inhet algemeen bijvoor-beeld donkerder grijsdan de Nederlandsevloot.a De onbewapendeoppervlakteschepenvan de marine wordensamen witte vlootgenoemd.

Strijkt een militair zijn eigen uniform?

Zie je het al voor je, militairen op missie ineen ver en zanderig buitenland die tussen

gevaarlijke en vermoeiende patrouilles doorook nog hun eigen pakken moeten strijken?Niet dus. De camouagepakken hoeven hele-maal niet gestreken te worden. Anders wordthet bij de nette pakken die veel militairen,

zeker ofcieren, dragen tijdens een gewonekantoordag. De overhemden daarvan gaangewoon thuis in de eigen wasmachine, enzullen dus ook door de militair zel (o zijno haar partner) gestreken moeten worden.De pakken en broeken zel niet. Die wordengestoomd.

De grijze vloot worden ze vanoudsher genoemd, de gewa-

pende oppervlakteschepen vande Koninklijke Marine. Grijs zijnze vrijwel allemaal, maar ze zijnniet allemaal hetzelde grijs. Datheet te maken met camouage.De exacte tint grijs van een schiphangt a van de streek waar het

schip het meest zal opereren en

wordt in nauw overleg met TNObepaald. Hoe eller het licht ineen streek, hoe lichter de kleurgrijs van een schip zal zijn. Eenschip dat in de tropen ingezetwordt, zal daarom lichter vankleur zijn dan een schip dat inonze contreien aan het werkmoet.

Overigens zijn er ook Neder-

landse schepen die niet grijszijn, maar blauw. Dit zijn depatrouilleschepen uit de OPV-klasse die ingezet worden inwarmweergebieden. Voor dekust van Somali bijvoorbeeld,o in de Cariben. OPVs zijn nietmarineblauw, zoals je wellichtzou verwachten, maar licht-

blauw.

Waarom zijn Nederlandse marineschepen grijs?

Deze mannen hebbenwel iets beters te doen

dan te malen om watkreukels in hun kleren.

38 MISSIE: MILITAIR


39/68

V&A flitsa Het leger van eenStrategospeler bestaatuit een maarschalk, een

generaal, 2 kolonels, 3majoors, 4 kapiteins,luitenanten en sergean-ten, 5 mineurs en 8

verkenners.a Stratego is van Neder-landse makelij. Het zoutijdens WO II door een

joodse onderduiker zijnbedacht.a Er zijn heuse NKs en

WKs voor Stratego.

Hoe lang duurt eenlegeropleiding?I

edere militair krijgt een Algemene Militaire Opleiding (AMO). Die is voor iedereeneven lang: 8 weken. Wie via een zogeheten Veiligheid en Vakmanschapopleiding

(een legeropleiding aan het ROC) binnenstroomt, krijgt een verkorte versie van de

AMO voor de kiezen. Deze mensen hebben tijdens hun opleiding al stage bij Deensiegelopen. De AMO is echter pas het begin. Hierna volgt een Functie Opleiding, waarin jeje specifeke militaire vak leert voordat je echt aan de slag kunt. Deze unctieopleidingduurt gemiddeld 3 maanden. Maar het kan ook veel langer. Zo doet een F-16-vlieger er6 jaar over voor hij in zijn straaljager mag stappen.

Niet helemaal. Allereerst:tijdens Stratego speel je

een veldslag. Er worden duslandmachtrangen gebruikt.Andere krijgsmachtonder-delen hebben andere rangen,zoals bijvoorbeeld kapitein-ter-zee bij de marine. Maarook binnen een krijgsmacht-deel bestaan verschillen. Zoheet een kapitein bij de cava-lerie geen kapitein maarritmeester. Dan de onjuist-heden. Nederland heet geenmaarschalk. In Stratego is

dat de rang boven generaal.Maar bij ons is generaal

de hoogste landmachtrang.Een mineur is geen ormelerang, maar een benamingvoor een lid van de genie-troepen dat zich bezighoudtmet explosievenruimingen.En verder is spion een watouderwetse term voor wattegenwoordig inlichtingen-ofcier wordt genoemd.Bommen en vaandels heetons leger nog wl. Maar datzijn geen rangen.

Kloppen de rangen van defguren op het Strategobord?

Trek je van die maarschalk niksaan, die bestaat hier niet eens.

39MISSIE: MILITAIR


40/68MISSIE: MILITAIR40

kilogram aardappelen

per dag gaat er

doorheen op een

marineschip met 150

bemanningsleden.

F-16s bezit deluchtmacht op ditmoment nog van

de 213 die tussen1979 en 1992 zijn

gekocht.

onderzeers hebbenwe: Hr. Ms. Bruinvis,

Hr. Ms. Dolfjn,Hr. Ms. Walrus enHr. Ms. Zeeleeuw.

vierkante meter meet de grootste Nederlandse kazerne: deGeneraal-Majoor De Ruyter van Steveninckkazerne in Oirschot.De grootste vliegbasis is Gilze-Rijen met 6.519.856 vierkante meter.

Nederlandse militairen werden in 2012 uitgezonden,verdeeld over 15 missies. De grootste daarvan warende Kunduz-missie en de antipiraterijmissie.

miljoeneuro aannog open-staandeboetes zijnin 2011 op

Schipholgend doorde Konink-lijke Mare-chaussee.maanden

duurt eengemiddeldeuitzendingnaar het

buitenland, alzijn militairensoms ook eenheel jaar van

huis.honden,waarvan50 waak-honden en30 speur-

honden, zijnin dienst.

paar sokken, 2 paarlaarzen, 2 baretten, 2jassen en 2 broeken: datis het gevechtstenue dateen beginnend militair bijde landmacht ontvangt.En ook 2 overhemden enbroeken o rokken, 2 paarschoenen en sokken, enn jas als dagelijks tenue.

uur duurt de zware

eindoeening van dAlgemene MilitaireOpleiding Lucht-mobiel. 40 uur daavan worden lopenddoorgebracht.

Leger in getallen


41/68

OFFICIERBIJ DEFENSIE


42/68

MENS&M

ACHINE

42 MISSIE: MILITAIR

Waar wordt de Raven voor gebruikt?

De Raven is een onbemand vliegtuigje. Het isonderdeel van het Raven mini-UAV-systeem(UAV staat voorunmanned aerial vehicle, ofwelonbemand luchtvaartuig, red.). Het wordt ondermeer gebruikt voor verkenningen van gebiedenof objecten, voor beveiliging en het bestuderenvan routes. Het systeem bestaat uit 3 vliegtuigjeswaar cameras onder hangen. Daarnaast heb je2 grondstations en een laptop. De Vehicle Ope-rator (VO), zeg maar de piloot, sleutelt het appa-raat in elkaar.

Wat maakt het werken met deze machinebijzonder?Je werkt altijd met zn tween. Iemand is de VO,

die ziet precies wat het vliegtuig ziet, maar houdtook parameters als wind in de gaten. De ander isMission Operator, die is eindverantwoordelijk. Jewordt voor beide functies opgeleid. De ene keervervul je de ene rol en de andere keer de andere.Het mooiste aan dit werk is dat de beelden die jeverzamelt tot een plan van aanpak leiden. Overhoe een aanval uitgevoerd moet worden bijvoor-beeld. Als jij je werk goed doet, dan wordt er naaraanleiding van jouw uitkomsten gehandeld.

Op afstandbestuurbaar


43/68

Naam: Dennis (33),Sergeant Verbindingen

van de Delta-compagnie,11 Luchtmobiel

Machine: Raven mini-UAV-systeem

43MISSIE: MILITAIR

-



Meer dan varen

Een marinevliegtuiglandt op vliegdekschipHr. Ms. Karel Doorman.

Vliegtuigen heeft demarine tegenwoordigniet meer. Maar nog welonder meer helikoptersen pantservoertuigen.



In 2013 bestaat de Nederlandse marine 525 jaar

Vloot van

vroegerDubbel feest: 525 jaar geleden werd de Ordonnantie op deAdmiraliteit uitgegeven, het begin van de Nederlandse marine.En dan is het in 2013 ook nog eens 200 jaar geleden dat onzezeemacht het predikaat Koninklijk kreeg. De jarige in beeld.

TEkST: BERRy OvERvELdE7



Gevechtsklaar 0Deze man (1918) lijkt erklaar voor. Zijn schip, deHr. Ms. Hertog Hendrik,was ook gemaakt om te

vechten. De gepantserdeoorlogsbodem beschikte

over torpedobuizen enverschillende kanonnen.

Koninklijk toezicht4 man in een tot torpedolanceerkamer verbouwdekajuit. De oorspronkelijke inrichting, met een knutapijt en een portret van koningin Wilhelmina, isnog aanwezig.

Vuur! 0Matrozen doden de tijd

op weg naar Albani metschietoefeningen op het

dek van de kruiser Hr. Ms.Noord-Brabant (1914).



De eerste eeuwen van haar bestaan heette demarine nog niet marine, maar admiraliteit

Hallo?

Vroeger was nietalles beter. In1911 werd nogper telegraafgecommuniceerdzoals hier op deHr. Ms. Jacob vaHeemskerck. Nuhebben schepengewoon interneaan boord.

Poetsen

Belangrijk werkaan boord vanHr. Ms. Hertog

Hendrik in 1918dekschrobben.



Vroeger was onze zeemacht er om te vechten,tegenwoordig staan vrede en veiligheid voorop

In de lucht

Vliegendemarineman aanhet werk, in de

cockpit van eenLockheed P-2

Neptune (1982).

Gekooid

Mariniers in hunkooi. Want een

kooi, daar stop jeniet alleen dieren

in, het is ook dejuiste term vooreen slaapplaats

aan boord vaneen schip.



VoorzichtigDeze mannen aan boord van de mijnen-legger Hr. Ms. Medusa oefenen op het

leggen van zeemijnen (1918).



Hoe maken Nederlandse militairenSomalische piraten onschadelijk?

Kapers

kust

op

de

Voor de kust van Somalizijn koopvaardijschepen enhun bemanning niet altijdveilig. Het gebied staat bekendom de vele piratenaanvallen.De Koninklijke Marine leverteen belangrijke bijdrage aanhet opsporen en oppakken

van piraten. Met succes.TEKST: ANTJE VELD7



Het is woensdag 10 oktober 2012.Het vissersschip Izurdia wordtgenaderd door een skiff, eenkleine, snelle boot. De Spaanse

bemanning weet meteen dat het mis is. Zevaren in de Indische Oceaan, tussen deSeychellen en Somali, zon 300 zeemijl(ongeveer 550 kilometer) uit de kust. Skiffskomen nooit zo ver de open zee op om tevissen, weten de Spanjaarden. De zevenmannen aan boord van de skiff zijn danook geen vissers, maar piraten. Ze openenhet vuur in een poging de Izurdia te ver-overen. Helaas voor de piraten: in 2009werd de Izurdia ook al eens belaagd. Daarhebben de Spanjaarden van geleerd. Dezekeer hebben ze dus een goed bewapendbeveiligingsteam aan boord dat de aanvalweet af te slaan. Na deze mislukte aanvalzoekt de Izurdia contact met een alarm-centrale voor de internationale scheep-vaart. Die stuurt een alarmsignaal uit, datwordt opgevangen door alle schepen dieaan de internationale antipiraterijoperatiedeelnemen in de wateren rond Somali.Het alarm wordt ook ontvangen op de Hr.Ms. Rotterdam (zie kader Aan boord vande Rotterdam). Dit schip van de Konink-

lijke Marine is het vlaggenschip van deoperatie Ocean Shield van de NAVO voorde kust van Oost-Afrika. CommandeurBen Bekkering geeft leiding aan OceanShield. Hij komt meteen in actie. Na over-leg met collegas op andere schepen in hetgebied stuurt hij de Rotterdam op pad omde piraten te onderscheppen. De volgendeochtend gaan een onbemand verkennings-vliegtuig en een Cougarhelikopter de luchtin om ze op te sporen. Binnen enkele urenwordt de skiff ontdekt. Hr. Ms. Rotterdamgaat erop af en overmeestert de piratensnel. Maar hoe gaat dat? Hoe zorg je vooreen goed getrainde overmacht waartegenpiraten niets kunnen beginnen?

A Scheepvaart is kostbaarModerne piraten handelen niet uit eenideologie of een hang naar avontuur. Zezijn simpelweg op zoek naar geld. Nietalleen voor de kust van Somali, ook inde Straat van Malakka tussen Maleisien Indonesi, de Zuid-Chinese Zee (al

neemt het aantal incidenten in die waterede laatste tijd af), en de Golf van Guinevormen piraten een gevaar voor de scheepvaart. De tactieken van piraten verschilleper streek. Die bij Somali zijn er vooraop uit om bemanningen te gijzelen. In ruvoor grote sommen losgeld laten ze diweer gaan, soms maanden of zelfs jarelater. Het langst gekaapte schip lag ein

2012 al twee jaar voor de Afrikaanse kusmet bemanning en al.De piraterij rondom Somali nam in 200en 2008 een hoge vlucht. Eerst opereerdede piraten vooral in de Golf van Aden. Evalt daar veel te halen: jaarlijks passerehier 20.000 tot 30.000 schepen. Omdat dpiraterij een negatieve invloed op de zeehandel had, besloten verschillende landenwaaronder Nederland, om marineschepenaar de Golf van Aden te sturen. In 200ging het nog om een enkel fregat. Maasinds 2009 is de marine continu actief ihet gebied. Het gevolg: om minder risico tlopen gepakt te worden, breidden piratehun jachtgebied uit. Waarna op hun beurook de marines hun operatiegebied uit

Voor de rechter

Somalische piraten kunnen niet in huneigen land berecht worden, omdat het

rechtsysteem en de gevangenissen er nietvoldoen aan internationale standaarden.Op het moment dat troepen uit NAVO- ofEU-landen Somalische piraten oppakken,wordt daarom gekeken naar andere opties.Onder welke vlag vaart het belaagde schip?Uit welk land komt de lading? Waar komtde bemanning vandaan? Met n van dielanden worden vervolgens afspraken voor

uitlevering gemaakt. Dikwijls met succes.Van de 4 onderscheppingen tussen juni enoktober 2012 zijn er 3 door Nederlandseschepen uitgevoerd. En in al deze gevallenkwam het tot een overdracht aan een landdat tot vervolging van de piraten is over-gegaan. Maar het juridisch gepuzzel leidtniet altijd tot zon bevredigende oplossing.Hoe frustrerend dat ook is voor bestrijdersvan piraterij: soms moeten de opgepaktepiraten na een paar dagen of zelfs wekenpuzzelen weer worden vrijgelaten.

Somalische piraten zien er netzo uit als Somalische vissers,maar ze gedragen zich anders

Commandeur Ben Bekkering (midden)in de commandocentrale van Hr. Ms.Rotterdam, het vlaggenschip van de

NAVO-missie bij Somali.Een boarding team neemt een kijkje

aan boord van een schip.



breidden. Inmiddels moet een gebied van3,2 miljoen vierkante zeemijl (ongeveer zogroot als Europa) door twintig schepen inde gaten worden gehouden. Dat is geeneenvoudige klus. Desondanks werpt dezeoperatie zijn vruchten af. Eind 2012 lagennog vijf gekaapte schepen voor anker, met

daarop 140 gegijzelde bemanningsleden.Dat is een behoorlijk groot verschil metde ruim dertig schepen en ongeveer 700gegijzelden op het hoogtepunt (of diepte-punt) in 2011.

A Nepvisser liegtCommandeur Bekkering is nu al bijna een

jaar op zee. Lang genoeg om piraten snelte herkennen. Een Somalische piraat zieter hetzelfde uit als een Somalische visser.Je herkent hem dus niet aan zijn uiterlijk,maar wel aan zijn gedrag en zijn locatie,

vertelt Bekkering. Uit gesprekken met delokale vissers en mensen in de dorpen aande kust hebben we geleerd waar wel enwaar niet gevist wordt. Daarom weten weinmiddels dat een visser niet verder dan100 zeemijl (ongeveer 185 kilometer, red.)de zee op zal gaan. En wanneer we verderuit de kust toch een vissersbootzien, dan heeft de bemanningaltijd een apart verhaal. Eenverhaal dat de nodige twijfelsoproept. Dat ze een overboordgeslagen vriend zoeken bijvoor-

beeld. Ook zal een visser maarn vaatje brandstof of waterbij zich hebben. Omdat hij nietlang wegblijft, heeft hij ook nietmeer nodig dan dat. Piratenhebben vaak veel meer brand-stof en extra voedsel bij zich.En ze nemen een ladder meeom aan boord van een ander

schip te klimmen. Dat is ook niet bepaaldstandaarduitrusting voor een visser. Meteen verkenningsvliegtuig kun je zulke af-wijkende materialen aan boord vanuit delucht zien. En in zon geval weet je dat jehoogstwaarschijnlijk met piraten te makenhebt.

A

an boord van het vlaggenschip

Hr. Ms. Rotterdam vind je 350militairen. Wie zijn dat?A Marinepersoneel vormt de meerder-heid. De marine levert bijvoorbeeld deboarding teams en de bemanningenvan landingsvaartuigen. Ook is er eeninternationale sta aan boord die uit28 man met 7 verschillende nationa-liteiten bestaat.A Er zijn niet alleen mariniers aan boord.De luchtmacht levert een detachementmet 2 Cougarhelikopters.A Landmachtmilitairen vind je in ondermeer het team achter het onbemandevliegtuig aan boord, de ScanEagle. Ooklevert de landmacht een 23-koppigchirurgisch team.A En dan is er de scheepsbemanning,die zorgt dat aan boord goed gegetenkan worden, het schip kan varen, deradars worden bewaakt en het schipzichzel kan verdedigen als dat nodig is.A Van deze 350 mensen met verschil-lende achtergronden, van helikopter-piloot tot bakker, en van koeltechnicustot staofcier juridische zaken, moetnog wel een team worden gesmeed.Dat gebeurt tijdens de zogeheten op-werkase. Tijdens die ase, die begint

wanneer de bemanning in Den Helderaan boord stapt, wordt niet alleenkennisgemaakt, maar ook geoeend.Zodat de militairen, wanneer het schipSomali nadert, in staat zijn piratenhet werk onmogelijk te maken.

Aan boord van

de Rotterdam

Een ScanEagle vertrekt vanhet dek van de Rotterdam omde omgeving te verkennen.



A Piraat wil levenGevonden? Dan is het tijd om de piratente overmeesteren. Eerst stuurt de Rotter-dam een helikopter op pad. Die gaat vlakvoor het bootje hangen met een grootstopbord eronder. Als de piraten zich nietdirect overgeven, volgen lichtkogels en daneventueel waarschuwingsschoten. Vanafde Rotterdam worden vervolgens rubber-boten te water gelaten met een zogehetenboarding team. De leden van dit teamzijn op het water erg kwetsbaar wanneerze de onvoorspelbare piraten naderen, enze krijgen daarom rugdekking van scherp-schutters op het grote schip. Meestal komthet niet tot een vuurgevecht. We hebbende ervaring dat piraten overlevers zijn enin het algemeen niet voor het heldendom

kiezen, aldus Bekkering. Omdat ze in deminderheid zijn, geven ze zich over.Heel anders wordt het werk van de marineals het de piraten is gelukt om een schip tekapen. Wanneer de bemanning van zonschip gegijzeld wordt, staan er onschuldigemensenlevens op het spel. Het team vanBekkering mag dan niet zomaar tot actie

overgaan. Er kunnen doden en gewondenbij vallen, en het zou de onderhandelingenmet de piraten kunnen verstoren. Als zee-

man doet het echt pijn om zon gekaapschip voor anker te zien liggen, zegt Bekkering. Kunnen ze dan helemaal niets doein zon geval? Toch wel: met hun aanwezigheid druk uitoefenen op de piraten, ze isoleren en zorgen dat ze geen versterking vaandere piraten krijgen.

A Bemanning is dankbaarEerste Luitenant der Mariniers Marc* inet terug uit Somalische wateren. Hij zaer aan boord van

quest2012_defensie

Documents

Transcript of quest2012_defensie