PTT Post - KNNV · 2014. 4. 14. · Gerard Ouweneel gafin het Het Vogeljaar . 47 (1999) 2 . een...

PTT Post Port betaald

Port payeacute Pays-Bas

bull ~T

Se jaargang nr 1

-+ exotische watervogels

-+ mastenbroekerpolder

-+ vogelzang cursus

-+ excursie programma

-+ wilde planten cursus

~ vereniging voor veldbiologie

Dit blad is het gezamenlijke tijdschrift van het IVN en de KNNV

beide afdeling Zwolle

In de loop van 1993 werd besloten beide afdelingsorganen

respectievelijk Frittilaria en De Tureluur binnen het kader van de onderlinge

samenwerking samen te laten gaan in Het Zwols Natuurtijdschrift

Het blad verschijnt 5 keer per jaar met een oplage van 600 exemplaren

jaargang 8 - nummer 1 shyjanuari 2001

Kopij ZNT Postbus 272

8000 AG Zwolle

via Internet

zwolsnatuurtijdschrifthotmailcom

Waarnemend cooumlrdinator van het ZNT Hans Lindeboom

Kortenhorststraat 9 801S BW Zwolle- 038 - 4600701

Redactieraad Piet Bremer

Bill van Kessel

Eindredactie

(geen inleveradres voor geschreven kopij) Peter van Dam - Tesjeslaan 37 shy

8042 HH Zwolle - lr 4220912

Fotos Peter van Dam (tenzij anders vermeld)

Typewerk KarinJanze

Diet ter Stege

Druk Freek Veldman

IJsselmuiden

rr ~ verenIging voor veldbiologie

Zwols Natuurtijdschrift

Werkgroepen

Zowel IVN als KNNV hebben werkgroepen Hier volgt een overzicht van de cooumlrdinatoren

IVN Excursies Agnes Neimeijer

0572 - 391955 Cursussen iIlgemeen Elja van Dongen

lr 038 - 3762696 Vogelzangcursus Hannah van Oene

lr 038 - 4654657 Wilde plantencursus Elja van Dongen

038 - 3762696 Groencursus Roelof Visscher

lr 038 - 4227375 Natuurgidsencursus Greet Meirna Kabouterpad lr 038 - 4228018 Fiets- en wandelroutes Gerwine Wuring

038- 4604644 Jeugdwerkgroep Femmy Mulder

lr 038 - 4547960 Stands Fenna Westers Depot lr 038 - 4224387 Paddenwerkgroep Teuni Lindhoud

lr 038 - 4657772 Waterwerkgroep Gerda Boonstra

038 - 4217317

KNNV Vogelwerkgroep Gerrit Gerritsen

lr 038 - 4228122 Roofvogelwerkgroep Jan van DiJK

038 - 4657050 Plantenwerkgroep Leen de Kleine

lr 038 - 4227837 Insectenwerkgroep Evert Ruiter

lr 038 - 4550891 Zoogdierenwerkgroep Bert Dijkstra

lr 038 - 4546912 Natuurbescherming Gerrit Gerritsen

lr 038 - 4228122

Gezamenlijke werkgroep Paddestoelenwerkgroep Bill van Kessel

lr 038 - 4533677

K0PIJdata kopij virusvrij en tot en geplande data waarop het

met WP61 inleveren op ZNT wordt veron~n

2 maart plusmn 6 april

4 mei plusmn IS juni

10 augustus plusmn 21 september

Se jaargang - nummer 1 - 2

Exotische watervogels in de omgeving van Zwolle Deel 1 Evert Ruiter

Inleiding Nederland is een goed vogelland De grote verscheidenheid aan landschapstypen herbergt een rijk vogelleven dat voortdurend in beweging is Gerard Ouweneel gaf in het Het Vogeljaar 47 (1999) 2 een aardig overzicht van de ontwikkeshylingen op vogelgebied in de afgelopen eeuw In dat artikel wordt eacuteeacuten ding duidelijk hoewel er helaas (broed)vogels uit ons land verdwijnen komen er met enige regelmaat ook nieuwe soorshyten bij Dit gebeurt over het algemeen via nashytuurlijke processen zoals uitbreiding van het verspreidingsgebied Soms gaat het om zwershyvende soorten die zich incidenteel ofsemi-pershymanent vestigen Maar ook via onnatuurlijke processen wordt ons land vogelrijker uit dieshyrentuinen ofvogelparken ontsnapte ofmoedwilshylig uitgezette vogels blijken hier vaak goed te gedijen Dit fenomeen is niet specifiek voor deze tijd (denk aan de fazant die door de Romeinen als jachtvogel is geiumlmporteerd) maar de verscheishydenheid aan deze zogenaamde exoten is de laatste decennia enorm toegenomen

Wat zijn exoten Exoten zijn soorten waarvan aannemelijk is dat individuen van deze soorten hier voorheenniet in het wild voorkwamen in het algemeen niet op eigen kracht vanuit wilde populaties zijn geiumlmshymigreerd geen verleden hebben als huisdier en in staat zijn gebleken zich in het wild voort te planten (Lensink 1996)

Ook buiten de Nederlandse avifauna kan er sprake zijn van exoten Soorten als muskusrat wasbeer karper Chinese wolhandkrab Colorashydokever bezemkruiskruid ofAziatische korfshymosselzijn hier zeker niet op eigen kracht gekoshymen

In het Wetenschapkatern van de zaterdagbijlage van de Volkskrant beschreefD Nijland in 19981999 wekelijks onder de titel vreemde

gasten een van oorsprong niet inheemse dier- of plantensoort Exoten staan al enige tijd volop in de belangstelling en de ontwikkelingen worden door wetenschappers kritisch gevolgd

Onze regio is met name voor exotische watervoshygels een geschikt en interessant gebied De weshykelijkse tellingen bij de Bornhofsplas een langloshypend project van de KNNV -vogelwerkgroep geven daarvan op opvallende wijze blijk Wat te denken van bijvoorbeeld 4 Chileensej1aacuteminshygo s 120 nijl ganzen 3 Indische ganzen 2 casarshyca s en een Canadese gans tijdens eacuteeacuten telling Soms waan je je als vogelaar eerder in Het Noorderdierenpark Emmen dan tussen de weishylanden ten noorden van Zwolle Gelukkig passhyseert er ook wel eens een ooievaar tafeleend of regenwulp de revue

De vogelwaarnemingenrubriek in dit tijdschrift maakt met regelmaat melding van soorten als zwarthalszwaan Magelhaengans of Caroinashyeend Veelal soorten die niet in een doorsnee vogelgids te vinden zijn en door veel vogelaars worden genegeerd Toch zijn ze interessant geshynoeg om er eens nader kennis mee te maken Deze artikelen zijn een aanzet daartoe Hoe zien ze er uit wat is hun oorspronkelijke leefgebied hoe zijn ze hier verzeild geraakt hoe vergaat het ze komen ze tot broeden Kortom vragen zat

Om een beeld te scheppen van deze vreemde eenden in de Zwolse bijt zullen we er eens een aantal op een rijtje zetten Dat gebeurt in drie delen In deel 1 een bespreking van de zwanen In het aprilnummer volgt deel 2 met een bespreshyking van de ganzen en in het juninummer deel 3 met een bespreking van de eenden een tevoeshyging van een slotwoord en een literatuurlij~t

Van iedere soort wordt een korte beschrijvi~g gegeven met daarbij een tekening Daarnaast worden er per soort wetenswaardigheden over de herkomst vermeld het voorkomen in Ne(lershyland en rondom Zwolle besproken en aange~eshyven waar de soort indien van toepassing regelshymatig is te zien Alle gegevens omtrent het voorshykomen rond Zwolle zijn gedestilleerd uit de waarnemingenrubriek van De Tureluur en het

Zwols Natuurtijdschrift 8e jaargang - nummer 1 - 3

Zwols Natuurtijdschrift vanaf 1990 Met dank aan Gerrit Gerritsen en uiteraard alle waarneshymers die hun gegevens door de jaren heen opshystuurden

Behandelde soorten Deel 1 Zwanen zwarte zwaan en zwarthalszwaan Deel 2 Ganzen Chinese knobbelgans keizershygans Magelhaengans Indische gans en Canashydese gans Deel 3 Eenden nijlgans casarca mandarijnshyeend carolina-eend rosse stekelstaarteend Chileense smient Chileense taling en zwartshybuik-jluiteend Deze soort behoort niet tot de ganzen maar net zoals de casarca en de bergeend tot de eenden

NB Naast de genoemde soorten wemelt het op verscheidene plaatsen van verwilderde gedomesshyticeerde eenden en ganzen de zogenaamde soepeenden en soepganzen Deze onuitroeishybare soorten (in vogelaarsjargon respectievelijk Anas royco en Anser unox) komen niet in de beschrijvingen voor

Evenmin worden de zogenaamde hybriden (kruishy singen tussen exoten en exoten of tussen exoten

en wilde soorten) behandeld Deze groep levert namelijk zon bonte mengeling aan uiterlijke kenmerken op dat het vrijwel onmogelijk wordt om daar een duidelijk en zinvol beeld van te scheppen Verder kunnen er te allen tijde nieushywe uit gevangenschap ontsnapte of moedwillig uitgezette exoten opduiken Speculaties daaromshytrent zijn voor bij de borrel

Zwanen

Algemeen Over de gehele wereld komen slechts zeven soorten zwanen voor Daarvan komen er zes (inclusief een ondersoort) in Nederland voor te weten de knobbelzwaan (Cygnus r) als broedvogel de wilde zwaan (Cygnus cygnus) en kleine zwaan (Cygnus bewickii) als doortrekker en wintergast de fluitzwaan (Cygnus cmbiashynus) als dwaalgast en de zwarte zwaan (Cygnus

atratus) en zwarthalszwaan (Cygnus melanocoshyrypha) als exoot

Omstreeks 1950 kwamen pas de eerste wilde broedparen (weer) in Nederland voor van de knobbelzwaan (in het Zwarte Meer) Ooit in een ver verleden door extreme jachtdruk in het wild vrijwel uitgeroeid overleefde hij door de eeuwen heen als park- en siervogel De kleine zwaan is een ondersoort van defluitzwaan Naast deze soorten kennen we nog de trompetshyzwaan (Cygnus buccinator) de grootste aller zwanen uit Noord-Amerika en de coscoroba zwaan (Coscoroba coscoroba) een heel bijzonshydere eendachtige zwaan uit Zuid-Amerika Over de verspreidingsgeschiedenis van zwanen schreef prof KH Voous onlangs een fenomeshynaal artikel in Het Vogeljaar 48 (3) 2000

Beschrijvingen

Zwarte Zwaan Cygnus atratus

Gebied van herkomst Australieuml

Beschrijving Onmiskenbaar Ongeveer zo groot als een Knobshybelzwaan maar vrijwel geheel zwart Geslachten gelijk Mannetje iets groter dan vrouwtje Enigsshyzins geschubde tekening door de lichter gekleurshyde veerranden Opvallende rode snavel en iris Witte handen armpennen (bij zittende of zwemmende vogels vaak slecht waarneembaar) Zwarte poten Jonge vogels zijn te herkennen aan het meer grijze verenkleed Zwijgzaam maar sist hard en onheilspellend bij gevaar ofte dichte benadering Vliegt zelden

Wetenswaardigheden De in Nederland voorkomende zwarte zwanen zijn uit gevangenschap ontsnapte vogels De eershyste waarneming stamt uit 1963 (Grevelingen) De soort komt in ons land vanaf 1978 jaarlijks tot broeden De jongen blijken echter slecht teshygen strenge winters bestand Kruising met knobshybelzwaan komt niet voor Gemengde paartjes worden wel waargenomen Prefereert grote meshyren en plassen rivieren en rivieruiterwaardell In de ruiperiode verblijven veel zwarte zwanen op het IJsselmeer met name langs de Markershymeerdijk Het totaal aantal in Nederland verllijshyvende exemplaren werd in 1994 geschat op ruim

Zwols Natuurtijdschrift 8e jaargang - numme~ 1 - 4

100maar dat aantal zal inmiddels beduidend hoger liggen

Voorkomen rondom Zwolle De zwarte zwaan wordt vanaf 1990 incidenteel in de directe omgeving van Zwolle waargenoshymen Zie figuur 1 Aanvankelijk betreft het solishytaire exemplaren maar gaandeweg worden er ook regelmatig twee of meerdere bij elkaar aanshygetroffen en in 1997 worden met zekerheid de eerste broedgevallen vastgesteld Eeacuten in Vilsteshyren (8 jongen) en eacuteeacuten in het natuurontwikkeshylingsproject het Engelse Werk In datzelfde jaar wordt in de Schellerwade ook regelmatig een solitair en territoriaal exemplaar waargenomen op een nest In 1998 wederom broedend in het Engelse werk Bij de Stokte in Dalfsen brengt in 1999 een paartje met succes 2 jongen groot en mislukt een broedpoging in het Engelse Werk


In 2000 worden er geen broedgevallen gemeld maar verblijft er wel een familie (2 adult en 5 1 e

jaars) bij het Engelse Werk Wellicht is in 1999 ergens een broedgeval onontdekt gebleven Van meet af aan worden veruit de meeste waarnemingen gemeld van Het Engelse Werk en de Schellerwade Daarnaast wordt de soort gezien op verscheidene plaatsen (uiterwaarden) langs de IJssel van Fortmond tot Kampen opde Vecht thv Dalfsen en niet zelden op de randmeren Met name vanaf 1999 worden buiten het broedseizoen meer en meer kleine groepen in familieverbagravend waargenomen

Voorzichtig concluderend kan worden gesteld dat de bescheiden opmars van de zwarte zwaan in onze regio heeft geleid tot een mogelijke vestiging als Gaarlijkse) broedvogel op enkele plaatsen en dat mag worden verwacht dat in de komende jaren het aantal broedgevallen nog zal

8e jaargang - nummef 1 - 5

toenemen Het uitblijven van strenge winters kan daarbij de soort ten goede komen

Jaar Aantal waarnemingen

1990 4 1991 0 1992 1 1993 2 1994 4 1995 12 1996 5 1997 17 1998 19 1999 34 2000 36

Figuur 1 Aantal waarnemingen (1 of meer ex) van

zwarte zwanen rondom Zwolle jan Um nov

Zwarthalszw~an Cygnus melanocorypha Gebied van herkomst Chili

Beschrijving Aanmerkelijk kleiner dan knobbelzwaan Geslachten gelijk Geheel zwarte kop en hals Blauwe snavel met een grote rode knobbel Opvallende witte oogstreep Poten vleeskleurig Voor het overige geheel wit Zwijgzaam Vliegt zelden

Wetensshywaardigheden Als nieuwe soort nog maar recent in Nederland op het exotentoneel vershyschenen Ontsnapte en verwilderde exemplaren worden incidenteel waarshygenomen De zwarthalszwaan heeft een voorkeur voor moerassige wetlands maar wordt ook wel waargenomen

op andere plaatsen Daarbij gaat het in vrijwel alle gevallen om solitaire vogels Er zijn tot op heden van deze soort in Nederland nog geen broedgevallen bekend

Voorkomen rondom ZwoUe In 1999 wordt deze soort voor het eerst gezien in de omgeving van Zwolle en wel op 17 april een solitaire vogel op het Ketelmeer bij Kampen In de maand december van hetzelfde jaar wordt er een gezien op de IJssel bij De Zande (2612) en korte tijd daarna in de Vreugderijkerwaard (2812) In 2000 wordt de soort in de maand januari 4 keer waargenomen Eenmaal in de Vreugderijkerwaard en driemaal op de Bentinckswellen Bij de december en januariwaarnerningen gaat het vast om hetzelfde exemplaar dat rondzwerft in de uiterwaarden van de IJssel tussen Kampen en Zwolle Aannemelijk is dat ook de waamerning van 17 april 1999 betrekking heeft op dit exemplaar Na januari 2000 wordt de vogel niet meer gezien In tegenstelling tot de zwarte zwaan krijgt de sierlijke zwarthalszwaan klaarblijkelijk in Nederland en rond Zwolle nog geen vaste voet aan de grond

Zwols Natuurtijdschrift Be jaargang - nummer 1 - 6

Mastenbroekerpolder van onschatbare waarde

Voor inventariseerders van roofvogels en uilen zal het jaar 2000 -landelijk gezien- in de rapporten worden gekenmerkt als een matig tot slecht muizenjaar De stand van onze veldmuizen beweegt zich in een driejaarlijkse cyclus De jaren 1998 en 1999 wareacuten goede muizenjaren en dus is de lage muizenstand dit jaar geen verassing

Belang van de veldmuis Voor met name buizerd bruine kiekendief torenvalk kerkuil en ransuil geldt de veldmuis als basis van het voedselpakket Zijn er onvoldoende muizen beschikbaar dan kan het zijn dat de vogels niet eens beginnen met eileg kleinere legsels hebben er minder eieren uitkomen en minder jongen uitvliegen De uiteindelijke broedresultaten van deze roofvogels worden dus voor een groot deel bepaald door aanbod van veldmuizen

Meetbare verschillen Ook in de gebieden rond Zwolle waren de gevolgen van de lage muizenstand meetbaar Uit de roofvogelinventarisatie dit jaar bleek dat het broedsucces lager was dan beide voorgaande jaren (het rapport Broedsucces Roofvogels 2000 in Zwolle met alle details verschijnt in het najaar) Wat opgevallen is dat er een duidelijk verschil is tussen de resultaten van het noordelijk deel van onze gemeente vergeleken met die van het zuidelijk deel Zowel bij de buizerds als bij de torenvalken vlogen in het noordelijk deel gemiddeld meer jongen per nest uit Logisch gezien zouden er in het noordelijk deel dus ook meer veldmuizen moeten zijn dan in het zuidelijk deel

Een middagje polderen Op 3 augustus hebben Wim van den Bergh en ondergetekende het gebied tussen Stadshagen Hasselt Genemuiden Kamperzeedijk De Koekoek en s Heerenbroek grotendeels geiumlnventariseerd Van de vogelsoorten waarvoor de veldmuis een belangrijke voedselbron is


werden de aantallen geteld De telling vond plaats tussen 1300 en 1700 uur Wij kwamen tot de volgende spectaculaire resultaten blauwe reiger 95purperreiger 2 ooievaar 11 zwarte ooievaar 2 buizerd 65 bruine kiekendief 13 en torenvalk 99 De grootste concentraties vonden we op weilandjes waar net het gras was afgehaald en waarde muizen dus goed bereikbaar waren

8 voetbalvelden groot Op 4 augustus ben ik eens wat langer bij zon kaal gemaakt weiland blijven staan en een boeiend schouwspel voltrok zich Het weiland was 8 agrave 9 hectare groot en aan drie zijden afgerasterd met weidepaaltjes en prikkeldraad In en rond het weiland bevonden zich 13 blauwe reigers (waarvan 6 juveniel) 7 ooievaars 6 buizerds (2juv) 6 bruine kiekendieven (4 juv) en 11 torenvalken (8 juv) Verder een aantal kraaien meeuwen en kieviten

De ooievaars deden me denken aan papierprikkers Met grote passen stapten ze rond en lieten om de haverklap weer een zwart balletje door hun oranjerode snavel glijden De reigers bewogen meer bedachtzamer meer in de trant van 1e ziet mij niet ik zie jou wel hap

Voor de jonge bruine kiekendieven was dit mogelijk eacuteeacuten van de laatste praktijklessen naar zelfstandigheid Slechts een enkele keer troggelde een jong in de lucht nog een prooi van eacuteeacuten van de ouders af De voor kiekendieven karakteristieke V-vlucht zag er bij de jonge vogels nog niet zo strak uit maar ze hadden toch regelmatig succes

Ook de jonge buizerds deden hun best al zag je ze regelmatig verontwaardigd met opgestoken nekveren zoeken tussen hun poten waar die muis nou gebleven was

Winnaars Het meest effectief waren de torenvalken Vanaf de weidepaaltjes vlogen ze omhoog voor hun jachtvluchien Dat het er wemelde van de veldmuizen bleek uit de gemiddelde bidduur en de hoogte waarop het bidden plaatsvond Ik heb 26 bidvluchten getimed en kwam op een

8e jaargang - numme~ 1 - 7

gemiddelde duur van 5 seconden Dit bidden gebeurde ook op zeer geringe hoogte tussen de 4 en 8 meter hoog Ze stonden nauwelijks in de lucht en hadden al een muis gelokaliseerd de bekende stootduik volgde en hebben

Maar houden is een ander verhaal De zich in het weiland bevindende kraaien en meeuwen foerageerden hoofdzakelijk op insecten Zij bleken zich echter als echte klepto-parasieten te ontpoppen Als een torenvalk naar de grond ging om een muis te slaan waren ze er als de kippen bij om te proberen de muis af te pakken van de nog wat onhandige jonge valken Het lukte ze regelmatig de muis af te pakken Met name de meeuwen achtervolgden de valken soms honderden meters om de valken te bewegen de prooi los te laten De jonge valken schreeuwen dan moord en brand maar het lukte de meeuwen niet eacuteeacuten maal een prooi in de lucht af te pakken

Uniek gebied Uit bovenstaande blijkt dat dit poldergebied van vitaal belang is voor een groot aantagravel soorten dieren Want ook in tijden dat landelijk gezien het muizenaanbod laag is blijkt dat de Mastenbroekerpolder afWijkt van dit patroon Het gebied biedt overlevingskansen aan tal van beschermde diersoorten ook in de winter Laten we er ontzettend zuinig op zijn en er geen vierkante meter meer van bebouwen

Jan van Dijk

purperreiger in Mastenbroek (foto Jan van Dijk)


Bastaardarend

Een tijdje geleden was ik in Friesland bij mijn dochter aan het werk na een verhuizing Zij is daar gaan wonen in een prachtig gebied Na thuiskomst is er altijd weer die nieuwsgierigheid van zou er nog wat gezien zijn Ik bedoel dan het bellen van de VOGELLIJN van Dutch birshyding Hierop worden de schaarse en zeldzame waarnemingen van die dag doorgegeven Tot mijn grote verbazing werd er een bastaardarend gemeld nota bene bijna van de plaats waar ik enkele uren ervoor nog aan het werk was Die arend moet bijna over mijn hoofd zijn gevlogen dus dat is echt balen als fervent vogelaar zijnde

Wij noemen dat dan ook een heftig soort gedipt Mijn oude vogelrnaatjes die ik later van dit voorshyval op de hoogte bracht moesten eigenlijk wel een beetje lachen om deze situatie Die echter hebben allemaal een pieper Dat is een waarschushywingssysteem dat hebben nu ongeveer 300 voshygelaars die per direct worden gewaarschuwd als er ergens een zeldzaamheid wordt ontdekt Tot zover mijn baaldag

Op 1odecember jl ging mijn huistelefoon en mijn oude vogelrnaatjes vertelde dat als ik een bastaardarend wilde zien ik per direct naar de Holterberg moest komen De arend was die dag ontdekt door een fotograaf die daar korhoenders probeerde te fotograferen Met gezwinde spoed samen met mijn vrouw dus richting de Holtershyberg Zij zouden op mij wachten om mij de voshygel te wijzen Inmiddels werd het weer al maar slechter en het liep al richting schemer

Kijken of te wel zien is hebben zeggen wij alleshymaal Op de afgesproken plaats waren zon-30 tal vogelaars naar de arend aan het kijken Mijn maatjes hadden hun telescoop nog steeds op de bastaardarend gericht staan Ik keek erdoo~ en dat was dus meteen bingo De arend zat op pngshyeveer 200 meter afstand in een boom goed pchtshybaar voor mij en de vogel werd gepest door een drietal raven

Mijn maatjes braken op en vertrokken riegravehipg het westen terug naar huis Ik bleef tot het 9ijna


donker was naar die vogel kijken en op mijn beurt kon ik de vogelaars wijzen die nog later als mij waren gearriveerd

Weer thuis gekomen duik ik gewoonlijk meteen in de boeken en daarin stond dat er maar 16 geshyvallen werden gemegraveld waaronder 3 uit Overijsshysel Maar die 3 gevallen waren alle drie vondsten van dode exemplaren

bastaardarend - videostill Plomp Digital Video

Op 27 oktober 1891 werd er een gevonden bij Schoonbeten Raalte Dit betrof een juveniel exemplaar Hierna op 13 mei 1918 in Windesshyheim gem Zwolle werd ook een dood ex geshyvonden Bij Diepenveen op 18 juli 1959 wedershyom een dood ex gevonden

Bij deze kan ik dus concluderen dat die bastaardarend het eerste levend gemelde ex voor Overijssel is

Tot slot wil ik wel opmerken dat het zien van veel ofweinig vogelsoorten erg relatief is Je leeft er geen minuut langer door Zelf doe ik het al meer dan 30 jaar en vind het nog steeds leuk om te doen Een vogelaar zei eens dat vogelshyspotten investeren is in herinneringen Ik heb nu 343 herinneringen op een lijstje staan met nog vele wensen van vogelsoorten daarnaast Het overgrote deel daarvan wegraveet ik me nog goed te herinneren

Literatuur Zeldzame vogels van Nederland AB Vd Berg en CAW Bosman

Joop van Ardenne slechtvalkfreelernl


Algemene Ledenvergadering IVN

Hierbij een herinnering voor Algemene Ledenshyvergadering van het IVN op donderdag 15 feshybruari 2001 in de Eli Heimanszaal van het Ecoshydrome aan de Willemsvaart 19 te Zwolle om 2000 uur Het jaarverslag zal reeds in uwbezit zijn of met dit ZNT meegestuurd zijn Kom naar deze avond om uw mening en positieshyve inbreng te laten horen

namens het IVN Bestuur Hans Lindeboom

Wie helpt de Groendoeners

Jeugdnatuurclub De Groendoeners zit te sprinshygen om leiding De jeugdnatuurclub komt 1 x per maand (de derde woensdag van de maand) bij elkaar in Wijkboerderij De Schellerhoeve in Zwolle-Zuid

Het aantal deelnemers bedraagt 20 De leeftijd van de kinderen is tussen de 9 en 12 jaar We zijn met 3 volwassenen aanwezig In de week daarvoor komen we bij elkaar (of hebben telefoshynisch contact) over het programma en wie wat doet

De leidingprobeert steeds te wisselen Verschilshylenden van ons zijn ook druk bij andere werkshygroepen

Aangezien we veel kinderen uit Zwolle-Zuid op de club hebben en bijna niet uit het noorden van onze stad zouden we eigenlijk ook graag een groep starten in Aa-landen of Stadshagen Maar dat betekent dat onze werkgroep behoorlijk moet uitbreiden Wie meldt zich

Femmy Mllder tr 018-4547960

kmulderlhcclletnl


Kaft Zwols Natuurtijdschrift

De buitenzijde van het kaft voor het Zwols Nashytuurtijdschrift ondergaat een paar kleine wijzishygingen

Het logo voor PORT BETAALD is door de PTT gewijzigd De drukker heeft een digitale uitvoering van het logo en zal het oude logo vershyvangen De nieuwe kleur voor het kaft in 2001 zal blauw z~in Om te kunnen zien om welk nummer het gaat van het ZNT zal de rug aan de onderzijde worshyden voor zien van streepjes Hierdoor is dmV het aantal streepjes in eacuteeacuten oog opslag te zien om welk nummer van het ZNT t gaat als ze in de kast staan Tevens zal op de voorzijde het nummer worden weergegeven met daarbij het jaartal Daaronder worden dan nog de belangrijkste artikelen van dat ZNT vermeld Omwicirclle van het stickeren is daarboven ruimte vrij gelaten Ten slotte zullen de logos van de verenigingen van rechts onder naar links onder verhuizen Dit iVm met de sticker met streepjescode die door de PTT op de plaats rechts onder wordt geplakt

waarnemend cooumlrdinator ZNT Hans Lindeboom

pestvogel (in januari aanwezig in Zwolle)


Groenen

In het ZNT hebben we onlangs een oproep geshyplaatst om vooral groen te gaan stemmen voor de besturen van de verschillende waterschappen In de pers hebben deze keer de verkiezingen meer aandacht gekregen dan vier jaar geleden Ondanks dat bleef de opkomst steken op slechts 30 Misschien hebt u in de plaatselijke krant de uitslag al meegekregen maar voor de zekerheid toch nog maar een kleine opsomming van de resultaten van onze groene inspanningen

Ik beperk me voor het gemak maar tot het watershyschap waarin verre weg de meeste van ons wonen nl Groot Salland

Het nieuwe bestuur zal bestaan uit 25 leden verdeeld in vier categorieen te weten

Ingezetenen ieder die woont in het gebied (10 leden) Gebouwd ieder met onroerend goed lees huiseigenashyren (5 leden) Ongebouwd ieder met een grotere oppervlakte grond lees agrarieumlrs (7 leden) Bedrijfsgebouwd de industrie (3 leden)

Vooral in de categorie ingezetenen hebben de groene organisaties geprobeerd kandidaten verkozen te krijshygen In de praktijk blijkt dat eigenlijk alleen te lukken in de grote steden in ons gebied dus Deventer en Zwolle In plattelandsgemeenten zijn het toch steeds de agrarieumlrs die ook in andere categorieen dan ongshyebouwd kandidaten verkozen weten te krijgen

Van de tien ingezetenen zijn uiteindelijk Bemard Heijdeman en ondergetekende verkozen in Zwolle en wijde omgeving Voor het gebied Deventer Raalte zijn dat Godelieve Wijffels (IVN Raalte) en Wim van Vilsteren Kampen en de IJsseldelta moeten het voor de tweede keer zonder groene vertegenwoordiger doen Hetzelfde geldt voor Staphorst Rouveen

In de categorie gebouwd zijn in alle vier districten 1 groene kandidaat naar voren geschoven slechts l heeft het echter maar gered Dat betekend in de prakshytijk een gevoelig verlies omdat de ons welbekenqe Kievitsbloem expert Albert Corporaal het net ni$1 heeft kunnen bolwerken en na vier jaar trouwe dienst moeten afhaken

Al met al toch nog een redelijk succes namens agravee groene kandidaten bedankt

Hans de Jong

8e jaargang - nummer 1 -10

Vogelzangcursus 2001

Ook dit voorjaar staan de gidsen weer klaar om er wekelijks met een groepje mensen op uit te trekken Ons werkterrein is zoals altijd het Engelse Werk en het Spoolderbos wat garant staat voor veel en gevashyrieerde vogelwaarnemingen

Als we half maart beginnen lopen we voornamelijk in het Engelse Werk een oud parkbos waar oa te hoshyren zijn boomklever boomkruiper koolmees pimshypelmees roodborst vink en grote bonte specht Naarmate het voorjaar vordert verplaatsen we onze wandelingen naar het Spoolderbos omdat daar met name de terugkerende trekvogels te horen zijn Zoals tjiftjaffitis zwartkop tuinfluiter karekiet nachteshygaal spotvogel en nog veel meer Het Spoolderbos is een vochtig waterrijk gebiedje met wat jongere bomen dan in het Engelse Werk en ook veel struiken

Wat houdt de cursus in In de eerste plaats leren we luisteren en proberen de diverse vogelgeluiden van elkaar te onderscheiden De gids speelt hierbij een belangrijke rol Zelfoefeshynen bV goed luisteren en kijken naar de vogels in de directe woonomgeving vergroot het plezier in de curshysus Aan de hand van wat we horen en zien komen verschillende aspecten van het vogelleven aan de orshyde

Jeugdcursus Voor kinderen die in vogels zijn geiumlnteresseerd is er een speciale cursus op zaterdagmorgen De tijden zijn gelijk aan die van de volwassenen Onder leiding van twee gidsen leer je vogels herkennen aan hun zang Daarnaast doen we nog allerlei andere leuke dingen Dus ben je tussen 9 en 12 jaar vind je vogels leuk en wil je er meer over horen geefje dan snel op voor deze spannende cursus

Cursusdata U kunt kiezen tussen maandagmorgen 900 uur en zaterdagmorgen 800 uur De maandaggroep start op 12 maart 2001 en de laatste cursusrnorgen valt op 11 juni De zaterdaggroep begin op 17 maart 2001 en eindigt op 9 juni De wandelingen duren ongeveer een uur

Verzamelen De groepen komen bij elkaar achter de uitspanning het Engelse Werk (Krisman) aan de IJsseldijk bij het gebouwtje het Nieuwe Werk

Informatie-avond Hebt u belangstelling voor deze cursus en wilt u wat meer aan de weet komen over de inhoud kom dan naar de informatie-avond Die wordt gehouden op woensdag 14 februari 2001 om 2000 uur in de grote zaal van het zalencentrum achter de Oosterkerk (bij de Turfmarkt) De gidsen zijn aanwezig om kennis te maken en uw vragen te beantwoorden Verder krijgt u oa een dia-presentatie te zien en te horen over de vogels die in de cursus aan de orde komen

grauwe vliegenvanger


Aanmelden Wie het aanmeldingsformulier snel (voacuteoacuter 21 februari 2001) ingevuld instuurt krijgt uiterlijk 10 maart beshyricht Ook op de inform atie-avond ktmt u zich als cursist opgeven

Adres van de cooumlrdinator Hannah van Oene Otto Smikstraat 7

8017 EE Zwolle tel 038 - 4654657 (alleen voor info)

Kosten het cursusgeld bedraagt voor leden IVN KNNV ft 30-- en voor niet-leden ft 50--

We hopen ook dit jaar weer veel mensen te mogen verwelkomen

namens de gidsen van de Vogelzangcursus Hannab van Oene

Aanmeldingsformulier Vogelzangcursus 2001

IVN afdeling Zwolle eo

Voornaam mJv Achternaam Adres Postcode Woonplaats Leeftijd (jeugdcursus ) Telefoon Bank-gironummer (u krijgt een acceptgirokaart)

Ik loop mee op o maandagmorgen o zaterdagmorgen

Ik beschouW mij als o beginner o (iets) gevorderde

Ik ben o IVNKNNV-lid o geen IVN-liddonateur

maar wil liddonateur worden o geen IVN-liddonateur

en wil het ook niet worden

doorhalen wat niet van toepassing is o aankruisen wat van toepassing is

Het is toegestaan een kopie van bovenstaand formulier op te sturen


EXCURSIE PROGRAMMA IVN 2001

18 februari De Colckhof 1400 uur Parkeerplaats Hubertsallee Heino Thema gebouwen Trudy Muller lne Leussink Agnes Neimeijer

18 maart Uiterwaarden Engelse Werk Van 1100 tot 1400 uur Start bij uitspanning Krisman Thema Vogels kijken Jos Kloppenburg

1 april Landgoed Windesheim 1400 uur Start achterzijde van het landgoed Bill van Kessel Hilly Osinga

8 april Geologische Fietsexcursie 1330 uur Start uitspanning Krisman Engelse Werk Jan Kuiters Harrie van Dijk

8 april De Colckhof 1400 uur Parkeerplaats Hubertsallee Heino Thema ontluikend groen Jo Bouwhuis Arie Driesprong Agnes Neimeijer

22 april Landgoed Dickninghe 1400 uur Oprijlaan Landhuis bij De Wijk Thema Stinsenplanten Marlegravene Vaessen Beacute van der Sleen

29 april Zandhove 1400 uur Parkeerplaats verpleeghuis Jakob Post Jan Schaap

6 mei Tichelgaten bij Windesheim 1400 uur Start einde van de Fabrieksweg Renate Sanders Ineke Schoorel MiJjam Smith

6 mei Fietsexcursie rondje Hattem 1330 uur Start De Bleek - Nieuweweg Hattem Thema Landschappen Gerard Vos Truus van Loo

Be jaargang - nummer 1 - 12

11 mei De Colckhof 1900 uur Parkeerplaats Hubertsallee Heino Thema vogels Jos Kloppenburg Jo Bouwhuis

13 mei Boschwijk 1400 uur Start ingang landgoed Heinoseweg Thema voorjaarsbloei Marian van Benthem Annet van der Wal

20 mei Molecaten 1400 uur Herberg Molecaten Hattem Thema voorjaarsbloei Jannie Visscher Jannes Hoeksema

25 mei De Colckhof2145 uur Parkeerplaats Hubertsallee Heino Thema Vleermuizen Theo Douma Agnes Neimeijer

27 mei Het Nijenhuis bij Heino 1400 uur Parkeerplaats van het kasteel Jo Bouwhuis Mien van der Kolck Ine Leussink

spreeuw

8 juni Westervelse Aa 1900 uur Start Griftbrug aan de Waallaan Zwolle Greet Meima Gerrit ten Brinke

10 juni Landgoed de Mataram 1400 uur Parkeerplaats Landgoed de Horte aan de Poppenallee tussen Wijthmert en Dalfsen Bill van Kessel Gerda Boonstra

17 juni Vilsteren 1400 uur Parkeerplaats RK-kerk Bill van Kessel Hilly Osinga

24 juni De Colckhof 1400 uur Parkeerplaats Hubertsallee Heino Thema landgoedbeheer Jacob Post Jo Bouwhuis

1 juli Bomenroute door centrum Zwolle 1400 uur Start voor VVV Zwolle Bill van Kessel Hilly Osinga

8 juli Het Algemene Veen 1400 uur Het Kolkhuis in Hattem Janny Visscher Jannes Hoeksema

15 juli Landgoed Soeslo 1400 uur Oprijlaan Landgoed HeinosewegshyWijthmen Lenie van Eijsden Mies Weijers en Coby Bonestroo

22 juli Westerveld bij Zwolle 1400 uur Parkeerplaats einde Kolksteeg Zwolle Greet Meima en Harry van Dijk

29 juli Fietsexcursie rondje Hattem 1330 uur Start De Bleek - Nieuweweg Hattem Thema landschappen Gerard Vos en Truus van Loo

5 augustus Landgoed Den Berg 1400 uur Start station Dalfsen Jo Bouwhuis Jan Schaap Agnes Neimeijer

19 augustus _ Landgoed De Horte 1400 uur

Parkeerplaats Poppenallee tussen Wijthmen en Dalfshysen Lenie van Eijsden Mies Weijers Coby Bonestr(Xgt

Zwols Natuurtijdschrift 8e jaargang - nummer t - 13

26 augustus De Colckhof 1400 uur Hubertsallee Heino Thema gezinsexcursie Gerda Boonstra Greet Meima Chris de Goede Jos Kloppenburg ~ ---_ -- -i_

I -groene maand shy ]

2 september ~ Fietsexcursie De Dellen 1330 uur ~ 1 Start De Bleek Nieuweweg Hattem Thema heide en vennen

IGerard Vos en Truus van Loo

I 9 september Landgoed Windesheim 1400 uur Start achterzijde van het Landgoed Thema Herfstverschijnselen Bill van Kessel Gerrit ten Brinke Annelien

IBierman

I 23 september Zwaluwenburg bij Elburg 1400 uur Oprijlaan landgoed Thema Paddestoelen Gerrit ten Brinke Annelien Bierman

29 september Fietsexcursie langs waterhuishouding Salland 1330 uur Start uitspanning Engelse Werk Jan Kuiters en Harry van Dijk

30 september De Dellen 1400 uur Start Nieuwe Zuidweg bij ANWB bont De Dellen tussen Wezep en Heerde Elja van Dongen en Bill van Kessel

o bullbullbullbullbullbullbullbullbull bull bullbullbullbullbullbullbullbull-bullbullbullbullbullbullbullbullbullbullbullbullbullbullbullbullbullbullbullbullbullbullbullbullbullbullbullbull _ bullbullbullbullbullbullbullbullbullbullbull bull bullbullbullbullbullbullbull bull bullbullbullbull _ bullbullbull ______ bullbullbullbullbullbull ~

6 oktober Het Engelse Werk 1400 uur Start Uitspanning Het Engelse Werk Thema Paddestoelen Werkgroep paddestoelen

7 oktober Het Engelse Werk 1400 uur Start Uitspannirig Het Engelse Werk Thema vruchten en zaden Annet van der Wal Marian van Benthem


14 oktober De Colckhof 1400 uur Parkeerplaats Hubertsallee Heino Thema paddestoelen Werkgroep paddestoelen

21 oktober De Agnietenberg bij Zwolle 1400 uur Parkeerplaats theehuis Thema paddestoelen Werkgroep Paddestoelen

rups van de ligusterpijlstaart

28 oktober Landgoed de Mataram 1400 uur Start parkeerplaats De Horte Poppenallee tussen Wijthmen en Dalfsen Thema paddestoelen Gerrit ten Brinke en Annelien Bierman

4 november Landgoed Molecaten 1400 uur Start Herberg Molecaten Thema paddestoelen Werkgroep paddestoelen

11 november De Lemelerberg bij Lemele 1400 uur Start parkeerplaats Ledeboerweg Arie Driesprong Wim van Bruggen

Agnes Neimeijer

8e jaargang - nummer ~ -14

ZOMERWEEK 2001 Twente Noord

JVN Zomerweek 2001 in het noorden van Twente

Leve(n)de ijstijd Stuwwallen keileem en droogdalen en nog veel meer overblijfselen uit de ijstijd vormen het decor van vele sagen en legenden Maar ook van de IVN-zomerweek 2001 Vanuit kampeerboerderij de Grens tegen de Duitse grens aan kunnen tochten ondernomen worshyden langs houtwallen bossen heide broilbeken washytermolens en het oude cultuurlandschap van Twente

Kortom in de week van 4 tot en met 11 augustus 2001 vindt de IVN-zomerweek 2001 plaats Voor iedereen die het leuk vindt om met andere mensen de natuur- en cultuurhistorie van Twente te ontdekken

De zomerweek heeft afzonderlijke programma s voor volwassenen kinderen en jongeren Het eten is volleshydig (en goed) verzorgd Er kan worden geslapen in

eigen tenten maar ook is er ruimte in slaapzalen in de kampeerboerderij

Het thema Het programma van de IVN-zomerweek 2001 heeft de naam leve(n)de ijstijd gekregen We gaan op zoek naar de zichtbare overblijfselen van de ijstijd en de tijd daarna Soms moet je wat graven soms moet je goed kijken Ook vroegere bewoners hebben sporen achtergelaten grafheuvels oude wegen vlasreuterijshyen watermolens maar vooral veel sagen en legenden Het programma van de volwassen volgt een ander spoor dan dat van de kinderen maar af en toe zijn er momenten dat er gezamenlijk wordt opgetrokken Er wordt gewerkt aan natuur en landschap van Overijsshysel er is ruimte voor creativiteit we ontmoeten menshysen uit de omgeving en er is gelegenheid om Ootmarshysum te bezoeken Natuurlijkis er ook tijd voor ontshyspanning voor sport voor muziek en voor het vrijdagavondtheater

Heb je interesse Wilje meer weten Vraag de folder aan (verschijnt eind januari)

Joseph Kuijpers Litherweg 345346 JO OSS

0412-622916 of cuperjjmworldonlinenl

Im pressie van de warmste week van zomer 2000

Een indruk van de zomerweek geeft een deelnemer van de laatste IVN-zomerweek

Ergens in het Zuid-Limburgse heuvelland en grensgebied Een grote groep mensen blijkt grenzen te willen verkennen en komt naar de ruime kampeerboerderij en vriendelijke camshyping onder de hoogstam fruitbomen in het Geuldal Deze plek is een zeer-zomerse-weekshylang het brandpunt van allerlei activiteiten Heel divers want Limburg heeft veel te bieshyden De verkeacutenningstocht op de eerste dag geeft alvast een indruk van de mogelijkheden in de rest van de week Iedere gids doet zijn ofhaar uiterste best om deelnemers te trekshyken Keuzes worden gemaakt Dan begint de volgende dagen het grote avontuur van ervashyren uitzoeken luisteren doen en samen zijn Wandeltochten langs geul en zinkviooltje graven naar fossielen bewerken van mergel op zoek naar de kunstenaar in je zelf speurshytochten door de lange gangen en op zoek naar das en vleermuis Je hoeft je geen moshyment te vervelen Ben je niet op stapmiddot dan is er altijd wel iemand te vinden om eens lekker mee te praten Ofeen wandeling te maken een spelletje te doen lekker languit te gaan liggen te volleyballen ofje op te frissen Voor de enthousiaste kinderen een eigen programma de jeugd die zorgde voor verrasshysingen het kampvuur met chocolademelk (megravet tic) de bonte avond die tot vegraver na zonsshyondergang voor vertier zorgde de prachtige sterrenhemel de Limburgse vla(ai) teveel om op te noemen

Voor eten en drinken wordt (volledig) gezorgd De keuken ploeg heeft elke dag een prima en gezond vakantiemenu klaar staan En aan het eind van de dag gaat de bar open met in de aanbieding Korenwoljbier en Limburgs kruidenbitter (I)

Zwols Natuurtijdschrift 8e jaargang - nummer 1 -15

Aanmelding Wildeplantencursus

Voor de Wildeplantencursus is 2001 eenjubileumshyjaar Voor de tiende keer wordt deze cursus georgashyniseerd en ieder jaar weer met succes

De cursus bestaat uit zeven excursies van plusmn twee uur en vijf excursies die een hele dag duren De laatsten worden op zaterdagen gehouden Hieraan kunnen itt voorgaande jaren alle cursisten deelnemen dus behalve de gevorderden ook de beginners en iets geshyvorderden

Tijdens de excursies brengen we de planten op naam vertellen iets over opvallende eigenschappen van de betreffende plant waarom hij juist op die plaats groeit en met welke planten hij meestal samen wordt aangetroffen

Gekozen kan worden uit de volgende groepen beginners dinsdagmiddag van 1400 tot plusmn 1600 uur olv Herma Visscher op 17 april 24 april 15 mei 22 mei 29 mei 12 juni en 19 juni

Beginnersiets gevorderden dinsdagavond van 1900 tot plusmn 2100 uur olv Marlegravene Vaessen op 10 april 24 april (landgoed Dicknipge) 8 mei 15 mei 29 mei 12 juni en 19 juni

Iets gevorderden woensdagmiddag van 1400 tot plusmn 1600 uur olv Nel Wijts op 11 april 25 april 9 mei 16 mei 30 mei 6 juni en 20 juni

Gevorderden woensdagavond van 1900 tot plusmn 2130 uur olv Elja van Dongen op 11 april (Engelshyse Werk) 25 april (landgoed Dickninge) 9 mei (WMO-tuin bij Engelse Werk) 23 mei (Engelse Werk) 6 juni (Wisselse Veen bij Epe) 13 juni (heemtuin in Wijhe) en 27 juni (Engelse Werk)

De vijf dagexcursies op zaterdag die ons naar bijshyzondere natuurgebieden brengen zijn

28 april Samerrot bij Bad Bentheim riet over de grens met Duitsland Vertrek om 900 uur vanaf uitspanning Het Engelse Werk Eind van de middag zijn we weer terug

26 mei Voornes Duin bij Rockanje in Zeeland Omdat dit plusmn 2 uur rijden is met de auto vertrekken we alom 800 uur vanafhet Engelse Werk en komen s avonds na het eten temg


2 juni Junner Koeland langs de Vecht Vertek om 900 uur vanaf uitspanning Het Engelse Werk en eind van de middag weer terug

23 juni de Leemputten bij Staverden op de Veluwe Vertrek om 900 uur vanaf uitspanning Het Engels Werk en eind van de middag weer terug

30 juni de Meppelerdieplanden in NW-Overijssel bij Doosshyje Vertrek om 900 uur vanafuitspanning Het Enshygels Werk en eind van de middag weer terug

Voor diegenen die zich willen bekwamen in het deshytermineren met behulp van een flora wordt een aparshyte avond georganiseerd op maandag 21 mei in de Heshyijmanszaal van het Ecodrome aanvang 2000 uur Hiervoor wordt de Heukels Flora 22e druk gebruikt Een aantal exemplaren van deze flora is aanwezig evenals een aantalloepjes

De kennismakingsavond wordt gehouden op dinsdag 3 april aanvang 2000 uur eveneens in de Heijmansshyzaal van het Ecodrome Op deze avond krijgt u algemene informatie over de cursus en tevens over floras andere plantenboeken en loopjes Ook zal er een korte uitleg worden gegeven over de bloembioloshygie De avond wordt besloten met een korte dialezing over de wilde planten die u de komende maanden zult tegen-komen

De kosten van deze cursus bedragen f 30-- voorleshydendonateurs van IVN KNNV en 50-- voor nietshyleden

Bent u enthousiast geworden geeft u zich dan zo spoedig mogelijk op bij Elja van Dongen tel 038-3762696

namens alle gidsen Elja van Dongen

cooumlrdinator

Be jaargang - nummer ~ -16

Verslag KNNV plantenwerkgroep van het jaar 2000 en het programma voor 2001

VltOr dat we met het progranuna komen is het een goede gewoonte om eerst weer even terug te blikken naar het afgelopen seizoen In dit verslag doen drie werkgroepleden hun vernaaI Han Beeuwkes zijn vershyslag heeft u reeds in het vorige ZNT nummer kunnen lezen

Het programma begon al op dinsdagavond 15 februari met een lezing van Elja van Dongen Zij heeft ons zeer fraaie plaatjes laten zien van met name de Noorse flora en dit alles voorzien van een zeer deskundig commentaar Op dinsdagavond 7 maart hebben we na de noodzakelijke huishoudelijke mededelingen genoten van dias met bijbehorende enthousiaste vernalen meegebracht door een aantal leden In totaal werden er 13 excursies gehouden met gemiddeld 8 deelneshymers Hier volgen degrave verslagen

Elja van Dongen bezocht de volgende gebieden en schrijft hier over

Samerrot bij Bad Bentheim in Duitsland Voornes Duin in Zeeland Luttenbergerven bij Luttenberg bull Noord-West Overijssel bOotexcursie in de omgeving van Belt Schutsloot

Voor het eerst werden er excursies gehouden op zashyterdag die de hele dag duurden Ze waren gecombishyneerd met de wilde plantencursus van het IVN Het aantal deelnemers van de KNNV plantenwerkgroep was gering Dat is jamnter want de anderen hebben veel gemist zoals de galigaan kruipende moerasshyweegbree Spaanse ruiter welriekende nachtorchis en klokjesgentiaan In 2001 worden weer een aantal dagexcursies op zaterdag gegeven Wellicht dat na een jaar van gewenning aan lange excursies de deelname groter wordt

Theo de Kogel leidde ons naar de uiterwaarden van het Zwarte water en doet het volgende verslag Dit jaar werden twee gebiedjes bezocht Het KNNV reservaat op 30 mei en 20 juni eacuten het uiterwaardje bij de KlooieiJberg op 20 juni en 5 september

Het KNNV reservaat De Diezerdijk km-hokcode 21-45-52 Vooral op 30 mei was het nog erg nat In een groot deel van de uiterwaard stond een laagje water Enkele

van de deelnemers gingen dan ook met de laarzen vol weer naar huis De twee bezoeken leverden niet veel bijzondere soorten op De indruk bestaat dat er in de vegetatie niet zo veel veranderd Alleen op de plek waar veel gegraven is in verband met de aanleg van de brug is een geheel nieuwe vegetatie ontstaan Deze bestaat nog uit allerlei pionier planten met veel algeshymene natte soorten en wilgen

De uiterwaard voor de Klooienberg km-hokcode 21-55-12 In 2000 is deze uiterwaard door de aanleg van de brug niet begraasd De vegetatie was daardoor goed te herkennen Het is een soortenrijk gebiedje Op de dijk staat oa kruisdistel In de uiterwaard vonden we op de oeverwal 5 tot 10 exemplaren van de breedbladige wespenorchis Vermeldenswaardig is hier ook heelblaadjes en beekpunge In september konden we goed de verschillen zien tussen zwart driedelig en knikkend tand zaad Deze komen hier alle drie voor

We hebben in september nog goed gekeken naar het springzaad dat hier tussen het riet staat De afgeloshypen jaren is hier het zeldzame oranje springzaad geshyvonden We hebben slechts eacuteeacuten bloemetje gevonden de rest was uitgebloeid Dit ene bloemetje was geel en van groot springzaad Wellicht komen beide soorten voor maar dan moeten we nog eens iets vroeger gaan kijken Tot zover het verslag van Thoo

Zelf heb ik me met de werkgroep geconcentreerd op het gebied Nieuwe Wetering en met name op het voorkomen van de wilde kievitsbloem Omdat het onmogelijk is gezien de tijd alle km-hokken met de werkgroep te bezoeken heb ik een aantal hokken alshyleen bezocht Met name in de uiterwaarden groeit kievitsbloem samen met grote vossenstaart en hier en daar met gulden boterbloem zij vormen hier samen de Associatie van kievitsbloem en grote vossenstaart ASS25 Ba2 FRITILLARIO-ALOPECUREshyTUM PRATENSIS (Van Leeuwen 1958 pp) Den Held et Westhofass Nov

Ik ben begonnen vanaf de Weteringbrug het Almelose pad te volgen

km-blokcode 21-55-35 aantal 6 ft buitendijks Dit dijkgedee1te en uiterwaard werd begraasd dltfgtr paarden waardoor de dijk hier en daar flink wasstukshygelopen en het geheel nogal ruig overkwam


Daarna volgde het gebied Marslanden C tussen de Spoorbrug en Blokjesbrug km-blokcode 21-56-41 aantal 60 ft buitendijks Dit strookje uiteIWaard zag er goed uit

En zo ook de overkant Marslanden D genoemd evenshyeens tussen Spoorbrug en Blokjesbrug km-blokcode 21-56-41 aantal 3 ft buitendijks Ten gevolge van te vroege begrazing door koeien heb ik hier slechts enkele bloeiende exemplaren kunnen vinden Het werkelijke aantal zal naar alle waarschijnshylijkheid veel hoger liggen

Dat was niet het geval iets verder op aan dezelfde kant tussen de Gerenweg en Oldeneelallee wat blijkt uit de aantallen km-blokcode 21-56-41 21-56-51 aantalgt200 ft buitendijks

Het gebiedje Driehoek Gerenvonder is ook in 1999 geteld km-blokcode 21-56-51 aantal 250 ft in de berm 1999 3 fl in uiterwaard 1999 45 fl in de berm 2000 6 fl in uiterwaard 2000 Ik was misschien wat aan de late kant maar dan nog kan ik het grote verschil in aantal bloeiende exemplashyren niet verklaren

De werkgroep verrichtte op dinsdagavond 25 april een monsterklus Met maar liefst 12 deelnemers hebshyben we de volgende tellingen verricht

UiteIWaard Nieuwe wetering tussen de Oldeneelallee en de Geerenhoeve en het gelukkig niet aan industrieterrein ten prooi gevallen weilandje bij de (voormalige) Geerenhoeve De Gemeente Zwolle heeft besloten dit grasland te behouden en te beheren ten gunste van de kievitsbloem km-blokcode 21-56-51 aantal 461 ft in uiterwaard 59 ft in de berm 2500 ft in grasweiland Op een aangrenzend braakliggend voormalig opslagshyterreintje vonden we een vijftigtal bloeiende zomershyfijnstralen Erigeron annuus Langs de oevers van de bergingsvijver in het aangrenzende industrieterrein vonden we oa waterkruiskruid Senecio aquaticus padderus Juncus subnodulosus waterdrieblad Me-


nyanthes trifoliata egeJboterbloem Ranunculus jlammula en beekpunge Veronica beccabunga

Het weilandje aan de overkant van de wetering langs de Nipkowstraat stelde teleur km-blokcode 21-56-51 21-56-52 aantal 3 fl in uiterwaard Wellicht vah hier in het beheer nog het een en ander te verbeteren Overigens lieten in dit terreintje 3 sprinkshyhaanrietzangers luid van zich horen Op het dijkje langs de kanaalweg in hetzelfde kID-hok hebben we nog even gekeken naar de zwolse anjer Dianthus deltoides die hier al jaren voorkomt en de bedekkinggeschat op 05 m2 Door Henk Rensink werd ik attent gemaakt op een andere plek waar de Zwolse anjer zou voorkomen nashymeliJk op een dijkje langs de Heinose weg eveneens in dit zelfde km-hok In totaal hebben we 16 bloeiende spruiten geteld Langs een sloot tussen het dijkje en het industrieterrein werd bovendien zompvergeet-mij-nietje Myosotis laxa subsp cespitosa gevonden

Het laatste gebied wat we in dit verband onderzocht hebben is de dijk vanaf de Hoevenbrug tot aan de grens Zwolle-Heino en wel op 2 mei 4 juli en ten dele 15 aushygustus km-blokcode 27-12-13 aantal 45 ft binnendijks 170 ft buitendijks Met de verschraling van dedijk lijkt het goed te gaan

wat oa blijkt uit de volgende gevonden soorten veeshykleurig vergeet-mij-nietje Myosotis discolor ruw vergeet-mij-nietje Myosotis ramosissima muizenoor Hieracium piloselIa gele morgenster Tragopogon pratensis subsppratensis hemelseutel Sedum telephishyum lathyruswikke Vieia lathyroides glad walstro Gashylium molugo geel walstro Galium verum en gewone veldsla Valerianella locusta Op eacuteeacuten plek vonden we tripmadam Sedum rejlexum met een bedekking van 05 m2 zacht vetkruid Sedum sexangulare met een bedekshyking van gt5 nr en grote tijm Thymus pulegioides sashymen Zij vormen de associatie van zacht vetkruid en grote wilde thijm Ass 20Bbl Sedo-thymetum pulegishyoidis Neijenhuijs 1968 Verder vonden we op de dijk veel kruisbladwalstro Cruciata laevipes Ter afsluiting van dit verslag wil ik een ieder die hlJclt deelgenomen aan deze en andere excursies hartelijk beshydanken voor de enthousiaste inzet

namens de we~ Leen de ~eine

8e jaargang - nummer t - 18

Programma plantenwerkgroep voor het jaar 2001

Donderdagavond 1 maart 20-uur Oosterkerk Na de huishoudelijke mededelingen volgen dias met uitleg door 4 leden mnl Gerard Beersma Nel Wijts Han Beeuwkes en Elja van Dongen Genieten dus

Zaterdag 28 april 9-uur tot het eind van de middag Vertrek vanaf uitspanning Het Engelse werk Dagexshycursie bij onze oosterburen onder leiding van Elja van Dongen Zij leidt u naar Samerrot bij B1d Bentheim in Duitsland om daar de bijzondere vOOIjaarsflora te bekijshyken

Dinsdagavond 1 mei 19-uur BegraafPlaats Bergklooster Han Beeuwkes zal speciale aandacht besteden aan de zeldzame vooIjaarsflora op deze begraafPlaats

Dinsdagavond 8 mei 19-uur Engelse werk verzamelen voor de uitspanning We gaan de vroege flora bekijken en inventariseren De excursieshyleider is Leen de Kleine

Dinsdagavond 22 mei 19-uur Engelse werk verzamelen voor de uitspanning Vervolgexctirsie van 8 mei

Zaterdag 26 mei 8-uur tot na het eten Vertrek vanafuitspanning Het Engelse werk Elja neemt u mee naar het unieke Voomes Duin

Dinsdagavond 29 mei 19-uur Verzamelpunt parkeerterrein Westerveldse bos De flora van het Westerveldse bos bekijken onder leishyding van Han Beeuwkes

Zaterdag 2 juni 9-uur tot het eind van de middag Vertrek vanafuitspanning Het Engelse werk Deze dagexcursie onder leiding van Elja van Dongen gaat naar het Junner Koeland

Zaterdagochtend 16 juni 930 Vreugderijkerwaard Verzamelen bij de Vreugderijkerwaard aan het eind van de Zalkerveerweg Theo de Kogel zal speciale aandacht besteden aan de pioniervegetatie en enkele rivierduintjes


Dinsdagavond 19 juni 19-uur BegraafPlaats Bergklooster Vervolgexcursie van I mei onder leiding van Han Beeuwkes

Zaterdag 23 juni 9-uur tot het eind van de middag Vertrek vanafuitspanning Het Engelse werk naar de Leemputten bij Staverden Elja van Dongen is de excurshysieleider

Zaterdag 30 juni 9-uur tot het eind van de middag Vertrek vanafuitspanning Het Engelse werk naar Doosje in NW-Overijssel De leiding is wederom in handen van Elja

Dinsdagavond 3 juli 19-uur Verzamelen op parkeeIplaats Zandhove Bij de verlenging van de IJsselallee zijn veel sloten geshygraven ofvergraven Theo de Kogel gaat de pionierveshygetatie bekijken

Wederom een mooi vol progranuna dus Het is misshyschien overbodig maar ik wil er toch nog eens op wijzen dat de p1antenexcursies voor een ieder toegankelijk zijn Je hoeft dus beslist geen kenner te zijn om mee te doen

Ik wens iedereen het beste en tot ziens in het nieuwe jaar

namens de werkgroep Leen de Kleine

natuurontwikkeling Vreugderijkerwaard


Uit het gewest IJsselstreek bullbull

Bestuursleden van de afdelingen uit het Gewest Usselstreek zijn in 2000 tweemaal bijeengeweest Nu is het niet zo interessant om op te lepelen wat er allemaal besproken is Interessant is wel dat er door de afdelingen in ons Gewest vele activiteiten zijn en worden georganiseerd Daarbij zijn best acshytiviteiten en ik doel daarbij in het bijzonder op leshyzingen van bv een naburige afdeling die we graag zouden willen bezoeken omdat dat bv een toeshykomstige vakantiebestemming is We hebben van deze activiteiten echter geen weet In de weet kan nu worden voorzien

Internet is een medium waar we niet meer omheen kunnen Ook de KNNV heeft een website (wwwknnvnl) Op deze website kunt u tal van activiteiten vinden van KNNV-afdelingen in het hele land en dus ook van uw buurafdelingen In de laatstgehouden gewestelijke vergadering hebben we afgesproken dat leden uit het gewest ook harteshylijk welkom zijn bij die activiteiten van afdelingen uit het gewest die uw bijzondere belangstelling hebben Het is wel plezierig dat u dan vooraf even contact opneemt met de in de aankondiging geshynoemde contactpersoon

We hadden in 2000 twee alleraardigste activiteiten Daar was eerst de excursie naar het Bargerveen op 20 mei Jammer dat we met zo weinigen uit ons gewest hebben genoten van onder andere grauwe klauwieren tal van geoorde juten struiken vol washyteJjuffers en niet te vergeten het prachtige landshyschap

De afdeling Lelystad organiseerde voor ons op 23 september een bijZonder geslaagde dag met als theshyma De ontwikkelingen in de Flevolandse natuur Er waren inleidingen over 25 jaar natuurontwikkeshyling populatie-ontwikkelingen bij aalscholver leshypelaar en ganzen en ecologische verbindingszones waarin onder andere de ringslang centraal stond In de middaguren waren er de bij zon dag gebruishykelijke excursies met onder andere de mogelijkheid tot excursie in het Oostvaardersplassengeb1ed Het was een bijzondere belevenis om een kudde van 550 Konickpaarden te zien draven en bijna oog in oog te staan met een formidabel edelhert

Deze activit~ten niet meegemaakt dan heeft u echt wat gemist

In 2001 zijn er echter weer nieuwe gewestelijke kansen Leg de 21e april maar vast Dan houden we een wandeling om het Naardermeer In het 4 kwartaal houden we in samenwerking met de Nashytuurbeschermingscommissie en de afdelingen uit ons Gewest een themadag in het kader van de reashy

lisatie van de Ecologische Hoofdstructuur en de natuurbescherming in de witte gebieden Misschien een wat droge titel maar we zullen wel streven naar een 5-sterrenmenu We zullen u graag bij de verschillende activiteiten begroeten

namens het gewestelijk bestuur KNNV Tjalling van der Meer

voorzitter

Gewestelijke excursie op 21 april 2001 TE VOET RONDOM HET NAARDERMEER

Op zaterdag 21 april 2001 organiseert het gewest Usselstreek een excursie naar het Naardenneer We gaan niet varen maar maken een wandeling rondom het Naardermeer De excursie wordt geshyleid door Hans Grotenhuis

Het Naardermeer is een van de oudste natuurmoshynumenten van Nederland Het behoud van dit geshybied was in 1905 voor Heimans en Thijsse aanleishyding om de Vereniging tot Behoud van Natuurmoshynumenten op te richten In 1906 werd het Naardershymeer door de vereniging gekocht

Het Naardermeer bleek in de loop van de jaren echter nog niet voldoende beschermd vanwege invloeden van buiten Na peilverlagingen in de omshygeving tbv de landbouw en drinkwaterwinning werd het terrein ernstig bedreigd door verdroging Het inlaten van water uit de Vecht was vanwege de voedselrijkd~ van dit water 8eengoede opl9sshysmg Iri 1984 IS er een waterzutVermg gebouwd waardoor redelijk schoon Umeerwater kan worden ingelaten Nadat Natuurmonumenten de omlisgenshyde polders had verworven kon hier het peil wqrden verhoogd zodat het weglekken van water naar de omgeving kon worden teruggedrongen Door vershywerving en inrichting van de omliggende pold~ is

Zwols Natuurtijdschrift Se jaargang - nummer 1 - 20

het tevens mogelijk om rond het meer te lopen Natuunnonumenten heeft daar een route uitgezet en die gaan we volgen Eind april zijn de (weide)shyvogels het belangrijkste natuurhistorische aspect van de excursie Daarnaast is de wandeling ook landschappelijk aantrekkelijk door de afWisseling in landschappen Enkele meer besloten delen worden afgewisseld door open weidelandschappen graskashyden en boselementen Op een aantal plekken zijn uitzichtpunten en vogelobservatiehutten geplaatst waardoor er uitzicht is op het eigenlijke Naardershymeer

Terrein- en routegegevens De route is 17 km lang en voert gedeeltelijk over gebaande -paden Een groot deel gaat echter door de weilanden die in het vootjaar plas-dras kunnen staan enkele delen kunnen behoorlijk modderig zijn Laarzen zijn daarom absoluut noodzakelijk Er is geen horecagelegenheid onderweg alles wat u nodig denkt te hebben aan eten en drinken moet dus worden meegenomen Neem ook een verrekijshykermee

Het laatste stukje van de route voert door een buishytenwijk van Bussum Dat is jammer maar daar is niets aan te doen

Opgave per afdeling gaarne voor dinsdag 17 april 2001 bij Robert Giesen tel 038-4216733

We verzamelen om 900 uur op de parkeerplaats van het Naardermeer aan de Meerkade bij de boershyderij Stadszicht Dan kunnen we exact om 930 uur op pad

De parkeerplaats is als volgt te bereiken vanuit de richting Amersfoort Al afslag Naarden - Bussum Na de afrit rechts weg volgen tot torenflat en dan linksaf ( stoplicht) direct daarna rechtsaf de Graaf Willem de Oudelaan in (als u het spoor over gaat bent u te ver) U verlaat de bebouwing en komt dan vanzelfbij de parkeerplaats

Hans Grotenhuis

OPROEP

Dit vOOljaar zal de eerste BIGDA Y van de vogeIweIkshygroep Zwolle plaatsvinden

Bij de Zwolse BIGDA Y is het de bedoeling om binnen een dag zoveel mogelijk vogelsoorten waar te nemen (Waarbij ieder teamlid hetzelfde individu dient te zien of te horen)

Het idee is om op de fiets te gaan en het gebied waar gevogeld mag worden te bepeIken tot bijvoorbeeld het Rondje Zwolle

Warmeer 12 mei Wie iedereen die geiumlnteresseerd is ervaring

is niet van belang dus geeft u allen op (we zullen proberen om gelijkwaardige teams samen te ~llen van 2-4 persoshynen)

Opgeven kan bij Jeroen Postema op tel 038-4235744 of e-mail jeroenbrendaWoImailnl

Infonnatie volgt

Jeroen Postma


Vogelwaarnemingen in de regio Zwolle in de periode oktober en november 2000

door Genit Genitsen

gebruikte afkortingen en tekens

() = O~liegende vogels z = zang ex = exempla(a)r(en) juv = juvenielonvolwassen ad = adultlvolwassen m = man v = vrouw p = paar terf = territoriaaltcrritorimn slpl = slaapplaats r = ringvangst

Van de soorten met een achter de naam zijn alle binnengekomen waarnemingen gepubliceerd Van de overige soorten is een selectie gemaakt Soms is

aangegeven hoe een selectie is gemaakt (bijv variaf 10 ex)

Ookniet-gepubliceerde waarnemingen worden uiteraard in het archiefvan onze VWG opgeslagen

Van 59 vogelaars ontving ik deze keer weer vele interessante waarnemingen iedereen weer hartelijk bedankt daarvoor

Dankzij onze succesvolle internetsite (al meer dan 1000 bezoekers) werd de informatie-uitwisseling verder verbeterd en profiteerden meer vogelaars van de laatste nieuwtjes

Het waren 2 bijzondere maanden met name door de abnormaal hoge temperaturen en grote hoeshyveelheden neerslag Beide hadden duidelijk invloed op de vogelwereld zoals hieronder zal blijken

Er werden veel dodaarzen gemeld met als bekenshyde toplocaties het Heerderstrand -en het Usseltraject Zalk-Kampen Alle drie bijzondere futen werden gemeld In het Zwarte Meer zelfs kuifduiker en geoordefuut bij elkaar Aalscholvers w~en trashyditiegetrouw talrijk op de najaarstrek Bij Windesshyheim werd een groep van 2000 gezien In de tichelshygaten werden 2 roerdompen tegelijk gezien De


grote zilverreiger blijft verbazen Maar liefst 87 waarnemingen met op 11 november 17 ex in onze regio Voor deze soort is de Usseldelta een van de belangrijkste locaties van ons land zoals bleek uit een internetverkenning De koereiger zwerft ook nog steeds rond en 1 late zwarte ooievaar Langs de IJssel werd een recordaantal van 80 verwildershyde Canadese ganzen gemeld Ook de mandarijnshyeendblijft terrein winnen nu zelfs al foeragerende ex in de Zwolse stadsgracht Ook krakeenden blijshyven (landelijk) toenemen met mooie groepen in de tichelgaten en op het Kamper Noorddiep

Op 2310 werd een vrouwtje witoogeend ontdekt op de Wythmenerplas en daar tim 11 november gezien Van 20 tim 26 november werd waarschijnshylijk hetzelfde vrouwtje in de tichelgaten gezien Er werden 2 toppers gemeld Op het Veluwemeer maar liefst 75 krooneenden al vroeg veel brilduishykers en c 50000 meerkoeten

Bij de roofvogels helaas een tegenvallende herfst Door het uitblijven van oostelijke winden beleefden we geen gepiekte ( buizerd)trek Wel late wespenshydief bruine kiekelIumldief en visarend Veel blauwe kieken en ruigpootbuizerden 5 smellekens en 5 slechtvalken naast de centralevogels

Van de goede kraa1llogeltrek over ons land pikten we slechts 1groepje mee

Bij de steltlopers diverse verrassingen Een late groep kluten een poelsnip een late tureluur 41 bokjes en er kwam nog een oude waarneming van een steppenkievit boven water De enorme hoeshyveelheden neerslag leidde tot zeer soppige graslanshyden Hierdoor landden grote aantallen goudplevieshyren kieviten kemphanen en watersnippen in onze regio Zon natte herfst geeft inzicht in de enorme betekenis die de Nederlandse graslanden voor doortrekkende steltlopers hadden voordat ze wershyden drooggelegd

Er werd weer een velduil ter hoogte van Oldepeel geZIen

Er werden ongekende aantallen ijsvogels (47) en grote gele kwikstaarten (38) gemeld Door het exshytreem warme herfstweer veel late wrunnemingen


van oeverzwaluw boerenzwaluw witte kwik gele kwik beflijster tuilifliliter zwartkop en tjiftjaf Bijshyzondere zangvogels waren oeverpieper bladkoshyni1g E-llropese kanarie en roodborsttapuit (voor het eerst in november in de IJsseldelta)

Er werden redelijke aantallen vllllrgoudhallen baardmannen klapeksters en raven gemeld Het was een zeer magere herfst voor barmsijs kntisbek en appelvink

Tot slot aandacht voor 2 soorten Ten eerste de glanskopTot en met 1993 zag ik deze mees van oude loofbossen jaarlijks in het Veeralleekwartier Daarna is de soort stiekem verdwenen In novemshyber zag ik er weer een in het park Engelse Werk Uit de voorlopige kaarten van denieuwe Nedershylandse broedvogelatlas blijkt ook dat het verspreishydingsgebied sterk is ingekrompen We hebben hem in 2000 niet als broedvogel in Zwolle kunnen vastshystellen Graag extra aandacht voor deze soort en wie heeft er nog waarnemingen die niet aan mij zijn doorgegeven

De (witkop)staartmees sluit de rij In de Baltische Staten was afgelopen herfst een enorme invasie en op onze site vroeg ik waarnemers extra op te letshyten Dit heeft inderdaad een aantal waarnemingen opgeleverd al was het niet overdreven veel Het determineren van witkoppen is moeilijk omdat er ook tussenvormen bestaan met een vage zijkruinshystreep over de kop Zelf heb ik er van 29 september tlm 31december65 nauwkeurig bekeken Hiervan waren er 56 (86) normaal 7 (11) tussenvorshymen en 2 (3)witkoppen Ik zag de eerste witkop op 31 oktober en de 2 op 5 november

grote mantelmeeuw Uuveniel)


Dodaars 1803 Tichelgaten Windesheim 2 WF 0110 Heerderstrand 16 WvdB 0410 Heerderstrand 17 WVdB 0710 Ketelrneer oostoever min 3 GG 0710 Hoenwaard Zwarte Kolk 1 WvdB 07101211 1911 Noorderkolk 1 WH lllO Schellerwade 1 GG 1510 Spoolderhank 1 GG 1510 IJssel ZaIk-Kampen 15 HRlHvdL 2010 Wiessenbergse Kolk 1 GG 2010 Harculose waard 3 WvdB 2210 Drontermeer 5 HP 2610 Sekdoornse Plas 4 WvdB 0111 Langenholte I RvV 0211 Wythmenerplas 1 VM 1111 Kampen Noorddiep 3 SD 0211 Reerderstrand 10 WvdB 1311 Veluwemeer Polsmaten 2 WvdB 20 II Noorderkolk 3 RB 2311 Engelse Werk 3 GG 2411 Tichelgaten Windesheim 3 GG 2411 Windesheimerwaard 1 GG 2611 Diezerdijk I GG 2611 Jugesriet SBB 1 GG

2911 Jugesriet SBB 3 AM 3011 Wijhe Nijenhuis 1 AL

Fuut (meer dan 10 ex) 2411 Windesheimerplas 25 GG

Roodhalsfuut 1710 Reerderstrand 2 WvdB

KuifduIumlker 0411 Zwarte Meer 1 MBU

Geoorde fuut 0411 Zwarte Meer 1 MBU 0911 Buitenwaarden Wijhe 1 WG

Aalscholver (meer dan 25 of trek) 1510 IJssel Zwolle-Kampen 668 GGIHR 2710 Engelse Werk 260 RH 0711 IJssel bij Windesheim c 2000 saw WvdB 1711 Langenholte 90 slpl ER 1811 Bentinckswellen 55 slpl GG

Roerdomp 2411 Tichelgatell Windesheim 2 RvdH 2511 2611 Tichelgaten Windesheim 1 CHlEJG AG

Koereiger 0610 Cellemuiden 1 via JB 0411 Barsbekerbirmenpolder 1 MBU

8e jaargang - nummer f - 23

Grote zilverreiger OHO Zwarte Meer 5 FdR 0410 Polder Oosterwolde 3 WvdB 1310 Polder Oosterwolde 1 HveIH 1710 Vecht Berlmm 1 n Z DM 2310 Vossemeer 8 WvdB 2410 Vossemeer 5 WvdB 2510 Buiten1anden Langenholte 1 vloog later naar de polshyder Mastenbroek DM 2910 Drontenneer Elburg 1 HveIH 3110 Drontermeer RZIl WvdB 3110 Polder Oosterwolde 2 WvdB 3ilO Polder Dronthen 1 WvdB 3110 Vossemeer6 WvdB 0311 Vossemeer 2 JH 0411 Polder Oosterwolde 8 HveIH 0811 Polder Oosterwolde 4 WvdB 0811 Ossenwaard 1 MBU 1111 Zuiderzeepolder 1 HW 1111 Drontermeer RZI 9 WvdB 1111 Polder Oosterwolde 2 WvdB 1111 Polder Dronthen 2 Wvltffi 1111 Vossemeer 1 WvdB 1111 Drontermeer 1 WvdB 1111 Kampereiland 1 SD 1811 Polder Oosterwolde SBB 4 MKGGlHveIH 1811 Polder Dronthen 1 MKGG 1811 Drontermeer RZI I WvdB 1911 Veluwemeer Ludgeruskerk 3 HP 1911 Polder Oosterwolde SBB 5 HP 1911 Drontermeer 2 HP

2111 Zwolle Abel Tasmanstraat 1 n Z AM 30U Vosserneer 2 WvdB 3011 Dalfsen Hessenweg 1 VM

Zwarte ooievaar 1710 en 1810 Polder Oosterwolde I HP

Ooievaar 0705 Hoenwaard 1 AL 2407 Elshof2 AL 1510 Polder Hoog Zalk 1 GG

Lepelaar 1209 Engelse Werk 2 AM

Zwarte zwtaD 0705 Hoenwaard 1 AL 0110 Engelse Werk 100 0710 Ussel Zwolle-Zalk 1 HveIH 1510 Aersoltweerde 1 GG 2310 Schellerwade 1 VM

bull 1811 Veluwemeer 2 MKGG 2411 Schellerwade 1 GG 2711 Polder Mastenbroek 1 GG

Grauwe gans (meer dan 25 of trek) 0811 Terwolder dOJperwaarcien 550 MBU


Kolgans (meer dan 1000 en alle verwilderde eLmiddot) 0110 Engelse Werk 2 GG 0110 Aa-Landen 42 n ZW WH 1510 Aersoltweerde 2 GG 2311 Engelse Werk 32 GG

Indische gans 0110 1710 Engelse Werk 3 GG 0210 Vecht Marshoek 9 VM 041017102710 Vecht Marshoek 2 VM 0710 Ussel Zwolle-Zalk 6 HvdH 0810 Engelse Werk 5 GG 1510 Aersoltweerde 3 GG 0411 Vecht Berkum 5 VM 1011 Berlmmerkolk 10 ER

Canadese gans 0110 Engelse Werk 2 minima GG 0310 Veluwemeer 30 HP 1110 Centrale Harcu10 6 GG 1110 HoenwJard 48 GG 1510 Usse Kocluchterhank 15 GG 1510 Aersoltweerde 2 GG 1710 Engelse Werk 3 W 2 minima GG 2210 Harcu10se Waard 80 VMWvdB 0411 Genne 30 VM 2311 Engelse Werk I GG 2411 Schellerwaard 20 GG 2411 Hoenwaard 23 GG 3011 Engelse Werk 2 GG geheel nov Vecht zandgatMarshoek 2 VM

Brandgans 0110 Engelse Werk 4 GG 0410 Engelse Werk 8 GG 0810 Engelse Werk 5 GG 1110 Hoenwaard 4 GG 1510 Aersoltweerde 13 GG 1710 Engelse Werk 19 GG 2310 Harcu10se Waard 5sow VM 0411 Vecht Berlmm 4 VM 10 11 Berlmmerkolk 5 ER 2311 Engelse Werk 7 GG 3011 Engelse Werk 2 GG

Keizergans 1410 Bomhofsplas 1 ER 1011 Berkummerkolk 2 ER

Nijlgans (meer dan 25 of trek) 1509 BarsbekeIbinnenpolder 70 PB 0110 Engelse Werk 158 slpl GG 0410 Vecht Marshoek 18 VM 0410 Vecht De Tempel 48 VM 0910 Bomhofsplas 127 MK 1510 Polder HoogZalk min 42 GG 1710 Engelse Werk 108 slpl GG

2310 Schellerwaard 60 VM


Bergeend (meer dan 5 of trek) 2810 Veluwemeer Polsmaten 42 MK 2611 Vossemeer 32 WvdB

Casarca 1510 Polder Hoog Zalk 2 GG 1710 Engelse Werk I GG 1111 Engelse Werk I GG

Mandarijneend 1803 Lierder- en Molenbroek m+v WF 1708 Duurse Waarden 3v AM 1110 Park Engelse Werk 7m+4v GG 2711 Zwolle stadsgracht 3m+2v GG

Smient (meer dan 100) 0210 Vecht Marshoek min 100 VM 0710 Koppelerwaard 300 HvdH 0910 Bornhofsplas 120 MK 1510 Koppelerwaard 1150 GG 2111 Bosjessteegplas c 2000 GG 2611 Juucircesriet SBB 1500 GG

Krakeend (meer dan 10) 0310 De Wieden Hemelrijk 60 PB 0910 Tichelgaten Windesheim 87 WvdB 1111 Kampen Noorddiep 145 GG 1111 Tichelgaten Windesheim 80 LM 1911 Tichelgaten Windesheim c 120 A V HvdH 2111 Wythmenerplas c 20 AM 2411 Tichelgaten Windesheim 125 GG

Wintertaling (meer dan 25) 0910 Bomhofsplas 50 MK 1510 Engelse Werk 51 GG 2311 Engelse Werk 154 GG 2711 Boiessteegplas 179 GG

Slobeend (meer dan 10) 1803 Tichelgaten Windesheim 58 WF 1111 Kampen Noorddiep 83 SD 1111 Tichelgaten Windesheim 20 LM 1911 Tichelgaten Windesheim 100 AVHvdH 2411 Tichelgaten Windesheim 110 GG 2811 Tichelgaten Windesheim 137 WvdB

Witoogeend 231026102810 1111 W)ihrnenerplas v MKCHAMJVM 20112111 2411 2511 2611 Tichelgaten Windesheim v WvdBGGCH ARJHREJG AGAVHvdH

Kuifeend (meer dan 50 en broedgevallen) 2707 Wijhe Nijenhuis ad + 2 juv AL

Toppereend 1511 Heerderstrand 2 juv WvdB

Krooneend 2110 Veluwemeer Polsmaten min 62 MKlRGJvA 2810 Veluwemeer Polsmaten 75 MK

Brilduiker 181 Veluwemeer thv Hierdense Beek min 89 GGIMK

Wespendief 1609 Duurse Waarden 1 WG

Bruine kiekendief 1708 Duurse Waarden v AM 2810 Veluwemeer vMK 0111 Harculo (juv) JvD 1811 Veluwemeer v WvdB

Blauwe kiekendief 1810 Holterberg v WH 2310 Vossemeer 1 WvdB 2410 Polder Oosterwolde SBB m+v HP 2910 Polder Oosterwolde m HP 2910 Elspeetse Heide m WvdB 0211 Herfte (2) VM 0411 2211 Kluinhaar (1) JH 0811 Polder Oosterwolde m+v WvdB 1011 Oldebroekse Heide m WvdB 1111 Kampereiland v SD 1511 Harculo (v) JvD 1711 Bentinckswellen v HvdH 1911 Polder Oosterwolde SBB 1 HP 1911 Polder Oosterwolde SBB m+v HP 2211 Coreernarke v n ZW BDI 2511 Westerhuizingerveld m MBU 2611 Elburg m HP 2611 Polder Oosterwolde v HP 2611 Mastenbroek m GG 2911 Vilsterense Heide m VM

Havik 2807 Reelaer 1 AL 0610 Spoolderhank juv v GG 1910 Langenholte I WH 2110 2810 1811 Veluwemeer Polsmaten 1 MK 2810 Bornhofsplas I RB 0711 Zalkerbos m+juv HvdH 1811 Veluwemeer Polsmaten 1 MKGG 1911 Tichelgaten Windesheini v HvdH 2111 Vreugderijkerwaard jm HvdH 2411 Windesheimenvaard 1 GG 2411 Tichelgaten Windesheim I GG 2511 Coreernarke m BDI 2711 DieLerdijk y HvV

Zwols Natuurtijdschrift 8e jaargang - nummer ~ - 25

Ruigpootbuizenl 1810 Stakenberg 1 WvdB 0511 Aa-landen (1) HvV 1111 Polder Hoog ZaIk 1 MK 1111 Polder Dronthen 1 MK 1811 Polder Oosterwolde ad v HvdH

Visarend 0705 IJsseL Hattem 1 AL 1708250801090409 Duursc Waardenl WGAM 2409 Westerveld I PB 0110 De Doom 1 OM 0210 Heerderstrand 1 WvdB 0210 Engelse Werk 1 WvdB 0210 IJssel thv Windesheim 1 WvdB 07100910 2310 Bomhofsplas 1 HBIMK 2210 Vecht 1 JA 2310 Agnietenplas I ER 0511 Lemclerberg (I) JSINN

SmeUeken 1803 Lierder- en Molenbroek 1 WF 1010 Punthorst Evenboersweg I MBU 1010 Dalfsen (l) VM 1610 Heerderstrand 1 WvdB 2610 Herxen I WvdB 3110 Vossemeerdijk 1 WvdB

Boomvalk 0510 Zwartewatcrskloostcr I WvdB

Slechtvalk Harculo gehele periode vaste tweetal JvOIERIBOIlJHlVMshyMK 0710 Coreernarke m BDI 1310 Lemelerberg (l) JH 2410 Vossemeer 1 WvdB 2610 Zwolle Hanekamp m n NW MK 081 L 1111 Polder Oosterwolde OllV v WvdB 13112711 Harculo vreemd v JvO

Patriis 2906 Wijhe Nijenhuis 2 AL 2709 Wijhe Duisterendijk 4v AL

Waterral 0210 Veldiger Buitenland I BO 1310 Boswachterij Staphorst 2 MBU 1510 Spoolderhank I GG 1510 Vreugderijkerwaard 1 GG 2110 Vcluwemeer 2 MK 23100511 Vossemeer 1 WvdB 221024112811 Tichelgaten Windesheim 1 GGIWvdB 0311 Ossenwaard 1 MBU 1811 Bentinckswellen 1 HvdH 2411 Tichelgaten Windesheim 2 HvdH 2511 Noorderkolk 1 HB

Meerkoet (meer dan 250) 2110 Veluwemeer c 50000 MKlRGJvA 2611 Diezerdijk 131 GG

Kraanvogel 0811 Harcu10 8 n ZW JvO

Scholekster (meer dan 50 en wm nov-feb) 2011 Sekdoomse Plas I GG

Kluut 1811 Veluwemeer Polsmaten 33 MKGG

Bontbekplevier 0111 Ossenwaard 1 MBU

Goudplevier (meerdan 25) 0810 Polder Oosterwolde 400 HP 1510 Polder Oosterwolde 120 HP 1111 Polder Dronthen 646 MK 0311 Polder Oosterwolde min 500 HvdH 1111 Polder Oosterwolde c 3200 WvdB

Steppenkievit uit de oude doos 2806 tlm 01071992 Polder Kamperveen ad JvdH

Kievit (meer dan 500) 0311 Polder Oosterwolde min 2000 HvdH

Kleine strandloper 2808 Bomhofsplas 5 AM 1209 Engelse Werk 1 AM

Temmincks strandloper ~

2808 Bomhofsplas 1 AM

Bonte strandloper 2808 Bomhofsplas 4 AM 2410 Vossemeer 1 WvdB 2810 Bomhofsplas 1 MKJP 0311 Ossenwaard 1 MBU 1811 Veluwemeer 4 n Z GGIMK 1911 Vossemeer 6 WvdB 2611 Vossemeer 19 WvdB

Kemphaan 1708 Engelse Werk 5 AM 1908 Engelse Werk 3 AM 2808 Bomhofsplas 50 AM 1209 Engelse Werk 1 AM 0311 Polder Oosterwolde min 300 HvdH 1811 Veluwemeer 10 n Z GGIMK

Bokje 04IOSpoolderhank 7 GG 0610 Spoolderhank 5 GG 1510 Vreugderijkerwaard 3 GG


1510 Spoolderhank 2 GG 2010 Wiessenbergse Kolk 5 GG 2SIO Bomhofsplas I MKJJP 1111 Vreugderijkerwaard 2 GG BIl Herxerwaarden 3 LM 2211 Hcrxerwaarden 8 GvdB 2+ II Herxenvaarden 3 GG 261 I Boswachterij Staphorst I MBU 2811 Lemelerveld Vossenbeltweg I JtHo

Watersnip (meer dan 25 en alle dec-jan nl) 2808 Bomhofsplas 48 AM 1209 Engelse Werk c 40 AM 0110 Engelse Werk 133 GG 0210 Bomhofsplas c 60 CH 0+ 1 0 Spoolderhank 83 GG 0710 Koppelenvaard 20 HvdH 1410 Bomhofsplas 250 ER 1510 Spoolderhank+3 GG 2110 Veluwemeer Polsmaten 70 MK 2810 Wiessenbergse Kolk+5 HH 03 I I Polder Oosterwolde 300 HvdH 0+ 1I Polder Dronthcn 200 HdH I I II Vreugderijkerwaard 125 GG

Poelsnip 2611 Arrier Kocland I HRU

HoutsnilJ 2411 Zwolse Bos I WdB 261 I Boswachterij Staphorst I MBU

Zwarte ruiter 2808 Bomhofsplas 1 AM 2908 Engelse Werk I AM

Tureluur (meer dan 25) 1711 Langenholte geh ER

Groenpootruiter 1908 Engelse Werk I AM 2808 Bomhofsplas I AM

Witgat 2808 Bomhofsplas I AM 1111 Polder Kampervecn I MK

Oeverloper (meer dan 10 en okt-mrt WTIl)

0610 Spoolderhank 1 GG

Kleine mantelmeeuw 0910 Bomhofsplas I MK

Houtduif (meer dan 1(0) Coreemarke an2110 tlm 1911 regelmatig trek met maxishymum van c 800 op 2210 BDI

Kerkuil 0610 l7lO 2010 2+11 De Doom 1 DM 1110 AlS b~i Haerst dood CX BOl

Steenuil 0205 Heino Haarrnaatsweg 1 bij nestkast AL 0810 De Doom 1 DM 1210 1310 ImiddotUO 1710 07l1 ImiddotHl 29Il Elshof I AL

Bo~uil 1310 2310 Lemelerberg 1 m

Ransuil 0210 Veerallee 1 GG

Velduil 2110 Coreemarke 1 n ZW BDI

IJsvogel 18032308 OSlO 2310 IIlL 1911 2middotnl 2511 Tichelgashyten Windesheim I WFIWGfGGIEJGfAGfAVIVMIHdHlLM 3008 Zwolle koelwaterkanaal I BD 1609 Dunrse Waarden 2 WG 0110 Zwarte Meer 1 FdR 01l0 0810 231l Engelse Werk 1 GG 0210 Noorderkolk 1 HB 0610 1510 Spoolderhank 1 GG 0610 Hclmhorst 1 lBO 0710 1311 Langenholte I HV 1510 Acrsoltweerde 1 GG 20102810 lIlI 2Ill 2611 Duurse Waarden I WGIJH 2210 Dmntemleer I HP 2310 Oldenelenvaard I VM 2710 Stuw Vechtcrwecrd 1 VM 28100211 Wjtluncnerplas 1 AMIVM 0411 Kluinhaar 1 m 0411 Vechtann Marshock I VM 1111 Vecht Prathoek ia HBO 1311 Veluwemeer Polsmaten 1 WdB 1611 Gelderse Gracht 1 HBAgrave 1811 De Horte I m 1911 2011 Tichelgaten Windesheim m+v HvdHWvdB 21 I I Zwolle stadsgracht 2 GG 2311 Zwolle stadsgracht I GG 2411 Windesheimerplas 1 GG 2511 ZUumllkolk 1 HvdH 2511 Veluwemeer de Duintjes 1 MK 2711 Buitenlanden Langenholte 1 AM 2911 Vecht Vechterstrand 1 AM 2911 Noorderkolk I AM 30 I1 Zwolle Zandwetering I GtH

Kleine bonte specht 0210 W)1hmcnerplas 1 MK 1410 1810 2010 Veerallee I GG


Groene specht 0710 1210 frllfsen 1 VM 1010 Junner Koeland 1 VM 1710 Hcerdersprengen 1 WvdB 2910 Ankumer Es 1 VM

Zwarte specht 1810 Sprengenberg 1 WH 2110 Veluwe Tongeren 1 MK

Kuifleenwerik 0710 3011 Zwolle-Zuid 1 WvdB 1010 Zwolle-Zuid (1) WvdB 0811 Zwolle Backernmrke ] MK 1411 Van de Schuerenmarke 1 ARIHR

Boomleeuwerik 0810 Engelse Werk 1 n ZW 00 1310 Elspeetse Heide (6) WvdB 1910 Vecht Marshoek (1) VM 2910 Coreenmrke 2 n ZO BDI 1411 Elspeetse Heide (1) WvdB

Veldleeuwerik (meer dan 25) Coreenmrke van 12 tlm 2910 trek maximum op 2110 van c 700 tussen 900 en 1200 uur BOL 1210 Windesheim 40 ER 271] Mastenbroek min 5000

Oeverzwaluw 2611 Vossemeerdijk 1 WvdB Dit is een nieuwe laalste dashytum voor onze regio

Boerenzwaluw (meer dan 50 en alle nov tlm mrtwm) 0411 Veerslootslanden (1) MBU 1811 Vcluwemeer 1 n ZW MKlOO 1911 Vossemeer 1 WK 2611 Vossemeerdijk 1 WvdB

Hui_aluw (alle kolonies meer dan 10 ex okt tlm mrtwm) 1510 Veerallee 1 00 2310 Heerde 1 CH

Waterpieper 1510 VreugderiJkerwaard 1 00 2010 Wiessenbergse Kolk 1 00 2010 NoorderkoIk 1 RvV 1111 Ussel Antlia 1 00 1111 Kampereiland 1 SD 1111 Vreugderijkerwaard 1 00 2211 Vecht Marshoek (1) VM 2311 Engelse Werk 2 00 2411 Herxerwaarden (1) 00 2711 Bosjessteegplas (1) 00

Oeverpieper 1711 Langenholte 1 ER


Witte kwikstaart (meer dan 10 en nov-feb wm) 1410 Bomhofsplas 12 ER 2311 Engelse Werk 100 2511 Coreenmrke 1 BDI 3011 Engelse Werk 2800

Gele ~kstaart 1410 Veldiger Buitenland 1 MBU

Grote gele kwikstaart 1109 Hengforderwaarden 1 WG 06100710 Coreemarke 1 BDI 0710 Veerallee 1 nNO 00 0810 Engelse Werk 1 n ZW 00 1210 Spoolde 1 WvdB 1310 Stakenberg 2 11 ZW WvdB 1510 Bel1tinckswellen 1 n ZO 00 1510 ASK Dellen 1 n ZW WvdB 160 Punthorst (1) MBU 2010 Gelderdijkse Waard (1) 00 2210 Harculo 1 n Z WvdB 281OBornhofsplas 1 nNO MKlJP 0411 Lemelerberg (4) JH 0711 Veerallee In ZZW GG 0811 Aa-landen I HvV 1211 Rechterense veld 1 WvdB 1611 Dalfsen (I) JH 1711 Lemelerberg (l) JH 1711 Stuw Vechterweerd I VM 1711 Engelse Werk 2 MK 181 L 1911 Diezerpromenade 1 00 1811 Zwolle HemerkenstTdat (1) MK 2111 2211 2411 Veerallee 1 00 2111 UsseL Kampen geh 00 22112611 Heerde eentrum 1 WvdB 2711 WilslIm I 11 ZW 00 2911 Heerde Mac Donald 1 WvdB 2911 Zwolle Voorstraat 1 EJG 3011 Oudlellsener Veld 1 VM

Zwarte roodstaart 020 Vecht Poppcnallee 1 VM 0210 Dalfsen Ruitenborgweg 2 VM 1510 Spooldersluis m+v 00

Roodborsttapuit 0410 Duurse Waarden 2 HDB 1410 Zwolle Westerveld 2 RvV 1711 Bentinckswellen m HvdH

Tapuit 1509 Barsbekerbinnenpolder 2 PB 0910 Sekdoomse Plas 1 WvdB

BeJ1ijster 2310 LemeIerberg (3)JH 0211 Elspeelse Heide 1 WvdB 0411 Veerallee m n ZW 00

8e jaargang - nummer ~ - 28

0411 Centrale Harculo v BDI 1111 Vreugderijkerwaard v GG De laatste datum voor onze regio was 28 oktober

Kopemiek 2210 Coreemarkc c 2500 trekkers in 3 ochtenduren BDI 2910 Zalk 300 HvdH

koperwiek

Grote lijster 1811 Bentinckswellen 12 HvdH

Bladkoninkje 0210 Veldiger Buitenland I BO

Tuinfluiter 1710middotVeerallee I rGG

Zwartkop (alle nov tlm rnrtwm) 1711 Zwolle Stationsweg m MK 23 en 2411 Coreenlllrke m BDI

Tjiftjaf (no tlm febr wm) 0611 Veerallee Ir GG 0711 ZalkerlJos 1HvdH 1111 Vreugderijkerwaard 1 GG 1111 Zwolle Veemarkt 1 GG 2411 Schellerwade 1 GG 2411 middot Oldenelerwaard 1 GG 2711 Tichelgaten Windesheim 1 ARHR 3011 Vossemeerdijk IWvdB

Vuurgoudhaan 0210 Veerallee v r GG 0710 Aa-landen 2 HvV 1410 Veerallee m r GG 171O Dalfsen 1 VM 031l Duurse Waarden 2 WG 0411 Veerallee m r GG 0411 Harculo 3 BDI 07Il Veerallee I GG


0811 Veerallee v r GG 18Il Rechterense Veld I JH 2111 Veerallee m r GG 2411 Tichelgaten Windesheim 2 GG

Baardman 2709 Duurse Waarden I WG 071O Bomhofsplas 3 HB 0810 Engelse Werk 1 GG 1510 Bentinckswellen min 2m+2v GG 2110 Veluwemeer Polsmaten 7 MKJRGJvA 0511 Vossemeer I WvdB 1811 Veluwemeer Hoophuizen min 1 MKlGG

Witkop~1aartmees 1510 ZwoJle2 HW 1610 Park Engelse Werk I MK 2110 Gooseveldweg I ER 3110 VccraJlee I GG shy0511 Veerallec Ir GG

Glanskop 1711 Park Engelse Werk I GG

Kuifmees 2Il0 Herfte I ER

KlalJekster 18LO 21l0 0211 Stakenberg I WvdB l311 Holterbcrg I AM 1311 Vilsterense Heide 1 VM 1411 2711 Elspeetse Heide 2 WvdB

Zwarte kraai 0710 Ketelmeer oostoever 53 slpl GG

Raaf 14080lsl middott Nijendal 2 WG 2110 Veluwemeer De Duintjes I MK 0411 Lemelerberg (2) JH

Spreeuw 2711 Dalfsen 15000 slpl JS

Huismus (meer dan 25) 1510 s-Heerenbroek min 100 GG

EurolJese kanarie 2811 Zwolle Terborchstraat Iz MH

Putter (meer dan 25 ) 1209 Buitenwaarden W~ihe honderden WG 060 Zwolle Klooienberglaan40 ER 1110 Schellerpark 50 GG 1611 Heino e 45 JS

Kneu (meer dan 25) 0110 Engelse Werk 35 GG

8e jaargang - nummer 1 - 29

Barmsijs 2810 Veluwerneer 1 ft DVV MK 2211 Heerde centrum 6 WvdB

Kruisbek 1411 Elspeetse Heide 2 WvdB 2611 Boswachterij Staphorst (1) MBU

Goudvink 1610 Lemelerberg 1 JSINN

Appelvink 0810 1610 Lemelerberg (1) JS 0610 1510 Veera11ee 1 GG 1810 Lemelerberg (1) JH 1211 Zwolle-Zuid 1 WvdB 1711 Zwolle Thomas a Kempisstraat (1) AM 2311 Aa-landen 1 HvV

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen HW Hennan Weekamp JB Jeroen Bredenbeek HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink BD Bert Dijkshystra GG Gerrit Gerritsen WG Wil Gerritse WH Wim Helder FdR Frank de Roder JS Jos Scholshyten NN Nico Noordhof I WvB Wim van Bruggen PB Piet Bremer SD Symen Deuzeman MH Martin Heinen GvdB Geacute van den Bovenkamp WvdB Wim van den Bergh YR Yvonne Rabe EJG Erik Gerritsen JBE Jan Beverwijk HB Han Beeuwkes BOl Ben Dielissen CH Cees Rumshymelen VM Vincent Martens I MK Maarten Kaalshyes AM Agravendre Marissen ER Evert Ruiter HP Henk Puttenstein HDB Hen D Brink JBO Jan Bosman HBA Renk Baas WK Wim Klooster A V Amold Verhoeven HRU Henk Ruiter GtH Gerard ter Haar HBO Han Bouman SD Symen Deuzeman WF W Feil JvdH Jan van de Hoeve AM Andre Marissen HB Han Beeuwkes AR A1shybert Roering MBU Martijn Bunskoek Jvd Jan van Dijk DM Dirk Maas HW Hennah Weeshykamp JA Joop van Ardenne ALAnnemiek Leusink RH Henk Huige HvdH Herman van der Hart AG AIjen Goutbeek HvdL HH van der Laan JtHo Johan ten Hoopen RG Robert Giesen

JP Jeroen Postema

Agenda

Woensdag 14 februari 2000 uur Informatie-avond Vogelzangcursus De Oosterkerk bij de Turfinarkt Zwolle

Donderdag 15 februari 2000 uur Algemene Ledenvergadering IVN De Eli Heimanszaal Ecodrome Willemsvaart 19 Zwolle

Dinsdag 3 april 2000 uur Informatie-avond Wildeplantencursus De Eli Heimanszaal Ecodrome Willemsvaart 19 Zwolle

hommel op gevlekte orchis


de KNNV

Koniuklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voorzitter vacature

penningmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppelmarke 11 8016 GHZwolle 11 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr I cursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 11 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar geen bestuurslid 038 - 4535973

website wwwvwgzwollecom

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden


het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voorzitter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12movenl

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVN Zwolle 8013 TX Zwolle

11 038 - 4212971

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9 8015 BW Zwolle 038 - 4600701 lindetreeplanetnl

lid vacature

lid Lidy Kuiper Greuns 9 8032 NS Zwolle 11 038 - 4536924

lid Nico Schoenmakers Kon Wilhelminalaan 2A-46 8051 PA Hattem 038 - 4443093 nschoemnakersplanetnl

tel contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317

website wwwivnzwollecbjnet E-mailadres ivnzwolleplanetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor lellen (actief) f 30- per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVN Afd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwolleplanetnl


indien onbestelbaar verzenden aan IVN _

Postbus 272 8000 AG Zwolle

gezamelljke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

-

Dit blad is het gezamenlijke tijdschrift van het IVN en de KNNV

beide afdeling Zwolle

In de loop van 1993 werd besloten beide afdelingsorganen

respectievelijk Frittilaria en De Tureluur binnen het kader van de onderlinge

samenwerking samen te laten gaan in Het Zwols Natuurtijdschrift

Het blad verschijnt 5 keer per jaar met een oplage van 600 exemplaren

jaargang 8 - nummer 1 shyjanuari 2001

Kopij ZNT Postbus 272

8000 AG Zwolle

via Internet

zwolsnatuurtijdschrifthotmailcom

Waarnemend cooumlrdinator van het ZNT Hans Lindeboom

Kortenhorststraat 9 801S BW Zwolle- 038 - 4600701

Redactieraad Piet Bremer

Bill van Kessel

Eindredactie

(geen inleveradres voor geschreven kopij) Peter van Dam - Tesjeslaan 37 shy

8042 HH Zwolle - lr 4220912

Fotos Peter van Dam (tenzij anders vermeld)

Typewerk KarinJanze

Diet ter Stege

Druk Freek Veldman

IJsselmuiden

rr ~ verenIging voor veldbiologie


Werkgroepen

Zowel IVN als KNNV hebben werkgroepen Hier volgt een overzicht van de cooumlrdinatoren

IVN Excursies Agnes Neimeijer

0572 - 391955 Cursussen iIlgemeen Elja van Dongen

lr 038 - 3762696 Vogelzangcursus Hannah van Oene

lr 038 - 4654657 Wilde plantencursus Elja van Dongen

038 - 3762696 Groencursus Roelof Visscher

lr 038 - 4227375 Natuurgidsencursus Greet Meirna Kabouterpad lr 038 - 4228018 Fiets- en wandelroutes Gerwine Wuring

038- 4604644 Jeugdwerkgroep Femmy Mulder

lr 038 - 4547960 Stands Fenna Westers Depot lr 038 - 4224387 Paddenwerkgroep Teuni Lindhoud

lr 038 - 4657772 Waterwerkgroep Gerda Boonstra

038 - 4217317

KNNV Vogelwerkgroep Gerrit Gerritsen

lr 038 - 4228122 Roofvogelwerkgroep Jan van DiJK

038 - 4657050 Plantenwerkgroep Leen de Kleine

lr 038 - 4227837 Insectenwerkgroep Evert Ruiter

lr 038 - 4550891 Zoogdierenwerkgroep Bert Dijkstra

lr 038 - 4546912 Natuurbescherming Gerrit Gerritsen

lr 038 - 4228122

Gezamenlijke werkgroep Paddestoelenwerkgroep Bill van Kessel

lr 038 - 4533677

K0PIJdata kopij virusvrij en tot en geplande data waarop het

met WP61 inleveren op ZNT wordt veron~n

2 maart plusmn 6 april

4 mei plusmn IS juni

10 augustus plusmn 21 september


















Zwanen




Beschrijvingen















1990 4 1991 0 1992 1 1993 2 1994 4 1995 12 1996 5 1997 17 1998 19 1999 34 2000 36

























Jan van Dijk



Bastaardarend

























kmulderlhcclletnl








Groenen









Hans de Jong













































spreeuw



















IBierman














Agnes Neimeijer





































cooumlrdinator



























































voorzitter












Hans Grotenhuis

OPROEP







Infonnatie volgt

Jeroen Postma



door Genit Genitsen




































































































































koperwiek



























JP Jeroen Postema

Agenda






de KNNV



AFDELINGSBESTUUR

voorzitter vacature









het IVN


AFDELINGSBESTUUR



11 038 - 4212971


lid vacature










-

















Zwanen




Beschrijvingen















1990 4 1991 0 1992 1 1993 2 1994 4 1995 12 1996 5 1997 17 1998 19 1999 34 2000 36

























Jan van Dijk



Bastaardarend

























kmulderlhcclletnl








Groenen









Hans de Jong













































spreeuw



















IBierman














Agnes Neimeijer





































cooumlrdinator



























































voorzitter












Hans Grotenhuis

OPROEP







Infonnatie volgt

Jeroen Postma



door Genit Genitsen




































































































































koperwiek



























JP Jeroen Postema

Agenda






de KNNV



AFDELINGSBESTUUR

voorzitter vacature









het IVN


AFDELINGSBESTUUR



11 038 - 4212971


lid vacature










-










1990 4 1991 0 1992 1 1993 2 1994 4 1995 12 1996 5 1997 17 1998 19 1999 34 2000 36

























Jan van Dijk



Bastaardarend

























kmulderlhcclletnl








Groenen









Hans de Jong













































spreeuw



















IBierman














Agnes Neimeijer





































cooumlrdinator



























































voorzitter












Hans Grotenhuis

OPROEP







Infonnatie volgt

Jeroen Postma



door Genit Genitsen




































































































































koperwiek



























JP Jeroen Postema

Agenda






de KNNV



AFDELINGSBESTUUR

voorzitter vacature









het IVN


AFDELINGSBESTUUR



11 038 - 4212971


lid vacature










-

















Jan van Dijk



Bastaardarend

























kmulderlhcclletnl








Groenen









Hans de Jong













































spreeuw



















IBierman














Agnes Neimeijer





































cooumlrdinator



























































voorzitter












Hans Grotenhuis

OPROEP







Infonnatie volgt

Jeroen Postma



door Genit Genitsen




































































































































koperwiek



























JP Jeroen Postema

Agenda






de KNNV



AFDELINGSBESTUUR

voorzitter vacature









het IVN


AFDELINGSBESTUUR



11 038 - 4212971


lid vacature










-



















kmulderlhcclletnl








Groenen









Hans de Jong













































spreeuw



















IBierman














Agnes Neimeijer





































cooumlrdinator



























































voorzitter












Hans Grotenhuis

OPROEP







Infonnatie volgt

Jeroen Postma



door Genit Genitsen




































































































































koperwiek



























JP Jeroen Postema

Agenda






de KNNV



AFDELINGSBESTUUR

voorzitter vacature









het IVN


AFDELINGSBESTUUR



11 038 - 4212971


lid vacature










-







Groenen









Hans de Jong













































spreeuw



















IBierman














Agnes Neimeijer





































cooumlrdinator



























































voorzitter












Hans Grotenhuis

OPROEP







Infonnatie volgt

Jeroen Postma



door Genit Genitsen




































































































































koperwiek



























JP Jeroen Postema

Agenda






de KNNV



AFDELINGSBESTUUR

voorzitter vacature









het IVN


AFDELINGSBESTUUR



11 038 - 4212971


lid vacature










-












































spreeuw



















IBierman














Agnes Neimeijer





































cooumlrdinator



























































voorzitter












Hans Grotenhuis

OPROEP







Infonnatie volgt

Jeroen Postma



door Genit Genitsen




































































































































koperwiek



























JP Jeroen Postema

Agenda






de KNNV



AFDELINGSBESTUUR

voorzitter vacature









het IVN


AFDELINGSBESTUUR



11 038 - 4212971


lid vacature










-






IBierman














Agnes Neimeijer





































cooumlrdinator



























































voorzitter












Hans Grotenhuis

OPROEP







Infonnatie volgt

Jeroen Postma



door Genit Genitsen




































































































































koperwiek



























JP Jeroen Postema

Agenda






de KNNV



AFDELINGSBESTUUR

voorzitter vacature









het IVN


AFDELINGSBESTUUR



11 038 - 4212971


lid vacature










-




































cooumlrdinator



























































voorzitter












Hans Grotenhuis

OPROEP







Infonnatie volgt

Jeroen Postma



door Genit Genitsen




































































































































koperwiek



























JP Jeroen Postema

Agenda






de KNNV



AFDELINGSBESTUUR

voorzitter vacature









het IVN


AFDELINGSBESTUUR



11 038 - 4212971


lid vacature










-


























































voorzitter












Hans Grotenhuis

OPROEP







Infonnatie volgt

Jeroen Postma



door Genit Genitsen




































































































































koperwiek



























JP Jeroen Postema

Agenda






de KNNV



AFDELINGSBESTUUR

voorzitter vacature









het IVN


AFDELINGSBESTUUR



11 038 - 4212971


lid vacature










-







Hans Grotenhuis

OPROEP







Infonnatie volgt

Jeroen Postma



door Genit Genitsen




































































































































koperwiek



























JP Jeroen Postema

Agenda






de KNNV



AFDELINGSBESTUUR

voorzitter vacature









het IVN


AFDELINGSBESTUUR



11 038 - 4212971


lid vacature










-


door Genit Genitsen




































































































































koperwiek



























JP Jeroen Postema

Agenda






de KNNV



AFDELINGSBESTUUR

voorzitter vacature









het IVN


AFDELINGSBESTUUR



11 038 - 4212971


lid vacature










-


















































































































koperwiek



























JP Jeroen Postema

Agenda






de KNNV



AFDELINGSBESTUUR

voorzitter vacature









het IVN


AFDELINGSBESTUUR



11 038 - 4212971


lid vacature










-






JP Jeroen Postema

Agenda






de KNNV



AFDELINGSBESTUUR

voorzitter vacature









het IVN


AFDELINGSBESTUUR



11 038 - 4212971


lid vacature










-

de KNNV



AFDELINGSBESTUUR

voorzitter vacature









het IVN


AFDELINGSBESTUUR



11 038 - 4212971


lid vacature










-




-

PTT Post - KNNV · 2014. 4. 14. · Gerard Ouweneel gafin het Het Vogeljaar . 47 (1999) 2 . een...

Documents

Transcript of PTT Post - KNNV · 2014. 4. 14. · Gerard Ouweneel gafin het Het Vogeljaar . 47 (1999) 2 . een...