Prostaatkanker

✦ Dr. Mariëtte van den Heuvel

✦ Dienst Urologie St. Andries Ziekenhuis Tielt

✦ TVDK 26 september 2013

Prostaat

✦ Waar zit die prostaat eigenlijk ?

✦ Prostaatklier zit rondom het eerste stuk van de urethra = plasbuis, tussen blaas en sluitspier

✦ Voelbaar bij rectaal onderzoek

De anatomie van de manDe anatomie van de man

Prostaat

✦ Wat doet die eigenlijk ?

✦ Prostaatvocht is samen met vocht van de zaadblaasjes onontbeerlijk voor sperma werking

✦ Prostaat maakt PSA = eiwit = meetbaar bij bloedonderzoek

De anatomie van de manDe anatomie van de man

En dan ?

✦ Prostaat kan vergroten en zo soms plasproblemen veroorzaken

✦ Prostaat kan ontsteken

✦ Prostaat kan een kwaadaardige tumor = kanker ontwikkelen

Hoe weten we wat ?

✦ Rectaal onderzoek = rectaal toucher

✦ PSA

✦ transrectale echo + evt biopsiename

Hoe weten we wat ?

✦ Rectaal toucher

✦ PSA

✦ transrectale echografie + evt biopsiename

PSA

✦ Niet specifiek, mogelijke andere oorzaken van psa stijging

✦ Oplopend met de leeftijd

✦ Geen “ cut-off “ waarde

Oplopend PSA

✦ 50 jaar PSA 2,5

✦ 60 jaar PSA 3,5

✦ 70 jaar PSA 4,5

✦ 80 jaar PSA 6,5

Hoe weten we wat ?

✦ Rectaal toucher

✦ PSA

✦ Transrectale echografie + evt biopsiename

Iets beters ? ✦ PSA densiteit ( volume )

✦ PSA snelheid van stijging/verdubbeling

✦ PSA vrij/totaal

✦ Urinetest PCA 3

✦ MRI

✦ Kan allemaal alleen maar helpen

✦ Rectaal toucher, echo met biopsie en PSA samen geven de diagnose

✦ Voorkomen is beter dan genezen, maar helaas.........

✦ CT scan om klieren uit te sluiten

✦ Botscan bij klachten of PSA > 20

✦ MRI om lokale uitbreiding in kaart te brengen

Staging

Prostaatkanker

✦ Moeten we ernaar zoeken of niet ?

Vroeger, vóór 1980

✦ Geen PSA

✦ Klachten van de uitzaaiingen

✦ Verder gevorderd stadium

✦ Vaak sombere prognose

Nu, sinds PSA

✦ Klachtenvrij

✦ Vroeg stadium

✦ Behandeling op tijd, maar met mogelijk belangrijke gevolgen !

Prostaatkanker = frequent !

✦ In België : 161/100.000 per jaar, meest frequent voorkomende kanker bij mannen

✦ Derde doodsoorzaak tgv kanker bij mannen na long en darmkanker

✦ 1400 overlijdens per jaar

✦ 50 % van de 50-jarigen

✦ 80 % van de 80- jarigen

✦ familiale belasting

✦ ras

Dus zou je zeggen : natuurlijk moeten we ernaar

zoeken !

Maar : ✦ Veel prostaatkankers zijn traag groeiend,

weinig agressief, NIET de doodsoorzaak, dus eigenlijk ongevaarlijk

✦ 80 % van de 80-jarigen, maar die sterven MET, en niet DOOR hun prostaatkanker

✦ Er worden veel letsels gevonden die we niet moeten behandelen

En :

✦ Behandeling is niet altijd zonder gevolgen !

✦ Afhankelijk van het soort behandeling :

✦ plasklachten, incontinentie, impotentie............

Dus.....✦ Moeten we er nu actief naar zoeken of

niet ?

✦ 1400 mannen screenen

✦ 200 prostaatpunctiebiopsies

✦ 50 radicale prostaatoperaties

✦ 1 prostaatkankersterfte wordt voorkomen

Maar wel:

✦ vermindering van het voorkomen van metastasen !

✦ na 6 à 10 jaar follow-up

Sinds PSA

✦ Veel vroeger stadium, veel meer orgaanbeperkt en dus te genezen

Uitdaging

✦ Dié kankers vinden die belangrijk zijn !

✦ De andere opvolgen, maar dat is ook psychologisch niet altijd makkelijk !

Behandeling ✦ Behandeling gelokaliseerde

prostaatkanker = curatief, met de bedoeling te genezen

✦ Behandeling uitgebreide en gemetastaseerde prostaatkanker = palliatief, met de bedoeling zo lang mogelijk stabiel en comfortabel te houden

Curatief =

✦ Radicale Heelkunde

✦ Radiotherapie

Palliatief

✦ Hormonaal

✦ Chemotherapie

✦ Radiotherapie

Bedankt !Bedankt !

Hoe voorkomen ?