Kwaliteit van leven en klachten na

prostaatkanker; resultaten uit de regio

Dr. Floortje Mols

Inhoud Presentatie

• Waar, met wie en waarom• Meten is weten• Resultaten• Conclusie• Aanbevelingen

Waar?

• IKZ regio– 2,4 miljoen inwoners– 10 ziekenhuizen (17

locaties)– 2 radiotherapie

instituten

• 9 integrale kankercentra in Nederland

Met wie?

• Integraal Kankercentrum Zuid

• Alle ziekenhuizen uit de IKZ-regio • Universiteit van Tilburg

• Erasmus MC Rotterdam

• Nederlands Kanker Instituut

Waarom moeten we het lot van (ex-)kankerpatiënten onderzoeken? • Kanker en de behandeling kunnen

klachten veroorzaken. Klachten zijn vaak langdurig en gaan niet altijd vanzelf over.

• We willen dus weten;-Wat zijn de medische en psychische behoeften van (ex-)kankerpatiënten?

-Moeten huidige behandeling(en) worden aangepast?

Waarom nu juist prostaatkanker?

• Toename aantal mensen met prostaatkanker in Nederland-48.000 in 2005 naar 87.000 in 2015

• Dit komt door;-Snellere, verbeterde diagnostiek-Verbeterde behandeling-Prostaatkanker komt vaker voor (vergrijzing)

Inhoud Presentatie

• Waar, met wie en waarom • Meten is weten• Resultaten• Conclusie• Aanbevelingen

Wat willen we weten?

1. Is de kwaliteit van leven van mensen die ooit prostaatkanker hebben gehad vergelijkbaar met de gemiddelde Nederlander?

2. Geven bepaalde behandelingen meer of andere klachten dan andere behandelingen?

3. Gaan mensen die ooit prostaatkanker hebben gehad vaker naar een huisarts of specialist in vergelijking met de gemiddelde Nederlander?

Hoe krijgen we een antwoord?

• Invullen vragenlijst

-Algemene vragen-Algemene kwaliteit van leven-Kwaliteit van leven ‘(ex-) kankerpatiënten’ -Sexualiteit en incontinentie-Bezoek huisarts/specialist

Wie kregen onze vragenlijst?• Wie kreeg onze vragenlijst; 964

(ex-)prostaatkanker patiënten uit de IKZ-regio

• Wanneer kregen ze onze vragenlijst; 5-10 jaar na diagnose.

• Vragenlijst verstuurd door; behandelend arts

• Vragenlijst niet ingevuld; herinnering na 2 maanden

Inhoud Presentatie

• Waar, met wie en waarom

• Meten is weten• Resultaten• Conclusie• Aanbevelingen

Kwaliteit van leven;patiënten - gezonde

populatie

Kwaliteit van leven Prostaatkanker - norm populatie

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

PF RP RE VT MH SF BP GH PCS MCS

Survivors Norm population

*****

Norm populatie:Landelijke data Nederlandse volwassenen (n=1742)

Kwaliteit van leven; Verschil tussen behandelingen?

Resultaten – prostaatkankerVerschil tussen behandelingen

Vitaliteit

020406080

1prostatectomie Radiotherapie

Hormoon therapie Afwachtend beleid

*

Resultaten – prostaatkanker Verschil tussen behandelingen

Lichamelijk functioneren

0

50

100

1prostatectomie Radiotherapie

Hormoon therapie Afwachtend beleid

* *

Bijwerkingen;seksualiteit en incontinentie

Bijwerkingen

48

5

74

23

14

67

24

8

68

23

5

40

4 2

18

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Incontinent (>= 1/dag) Verlies ontlasting (>=1 /wk) Erectie problemen (altijd)

Operatie radiotherapie hormoontherapie afwachten norm populatie

Norm populatie=3810 gezonde mannen uit de ERSPC-Rotterdam

Zorggebruik; Bezoek huisarts en

specialist

Zorggebruik% dat huisarts bezocht in afgelopen jaar

92

84

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Patientennorm populatie

Norm populatie: CBS-Jaarlijkse enquête NLe bevolking

Zorggebruik % dat medisch specialist bezocht in afgelopen jaar

94

62

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Porstaatkanker patientennorm populatie

***

Norm populatie: CBS-Jaarlijkse enquête NLe bevolking

Inhoud Presentatie

• Waar, met wie en waarom

• Meten is weten• Resultaten• Conclusie• Aanbevelingen

Conclusie - Prostaatkanker

• KvL: Even goed als de gemiddelde Nederlandse man

• Klachten (t.o.v. mannen zonder kanker): -Incontinentie (33% t.o.v. 4%)

-Darmproblemen (9% t.o.v. 2%) -Erectieproblemen (67% t.o.v. 18%)

• Verschil tussen behandelingen: Incontinentie kwam het meest frequent voor na chirurgie en darmproblemen na radiotherapie

• Zorggebruik: Vaker naar de specialist, niet vaker naar huisarts

Inhoud Presentatie

• Waar, met wie en waarom

• Meten is weten• Resultaten• Conclusie• Aanbevelingen

Aanbevelingen voor artsen

• Waar mogelijk rekening houden met kwaliteit van leven bij het maken van behandelkeuzes.

• Voorlichting aan patiënten over effecten van behandelingen op lange termijn is belangrijk.

• Patiënten gaan, 5-10 jaar na diagnose, vaak naar de specialist. Dit legt een grote druk op de specialist. Veranderingen in de zorg zijn waarschijnlijk nodig.

Met dank aan

Alle deelnemende patiënten

Alle deelnemende artsenAlle sponsoren Prof. N. AaronsonDr. H van den Berg Prof. JW. CoeberghDrs. F. van DisDr. M. Essink-BotDr. B. FerrellDr. J. Haartsen

Drs. K. HelfenrathDr. A. HendrikxDr. S. HoutermanDr. P. KilDr. I. KorfageDr. M. LybeertDr. R. RoumenProf. A. VingerhoetsDr. A. VoogdDr. G. Vreugdenhil

Vragen?

Frequentiematen

• Incidentie– aantal mensen dat ziek wordt (per

100.000 inwoners per jaar)

• Prevalentie– aantal mensen dat ziek is (per 100.000

inwoners)

Goedaardig- Kwaadaardig

Benigne• vaak ingekapseld• niet invasief• goed

gedifferentieerd• langzaam

groeiend• niet uitzaaiend

Maligne• niet ingekapseld• invasief• slecht

gedifferentieerd• snel groeiend• uitzaaiend

Wat is kanker?

• een verzamelnaam voor verschillende ziektes van de cellen

• kanker ontstaat als er iets misgaat in een cel, waardoor de normale groei van de cel ontregeld.

• kankercellen beginnen zich ongecontroleerd te delen, dringen door in het omliggende weefsel en richten daar schade aan.

Wat is ‘Kwaliteit van leven’?

“Het lichamelijk, psychisch, sociaal en spiritueel functioneren van personen en wat ze

daar zelf van vinden.”