Project ‘Build up skills’Anticiperen op nieuwe kennis en vaardigheden van vakmensen in 2020 op het gebied van duurzame energie

Joep Jansen, Hoofd Beleid & Onderzoek Fundeon

Build Up Skills

De context van dit project zijn trends & ontwikkelingen in de bouw en in de maatschappij

Eerst een schets van de context

Aantallen studenten MBO Bouw

Ontwikkeling leerlingen VMBO

Sector 2011 2012 2013¹ % mutatie 2012-2013Techniek 28.141 26.987 27.152 1

waarvan bouwafdelingen 6.431 5.697 5.171 -9

Economie 27.837 26.403 24.872 -6

Intersectoraal programma 23.092 27.575 31.640 15

Landbouw 15.902 15.716 15.970 2

Zorg & Welzijn 31.481 31.115 30.384 -2

Theoretische leerweg 78.483 81.489 84.208 3

Eindtotaal 204.936 209.285 214.226 2

Bron: DUO bewerkt door Fundeon¹ Voorlopig

Aantal leerlingen vmbo 3 en 4 techniek en bouwbreed en BWI

Bouwproductie 2008-2018

Mld €, prijzen 2012

48

50

52

54

56

58

60

62

64

66

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Werkgelegenheid in de brede bouw

Trends richting 2020Informatisering•Revolutie bezig op terrein informatica

– 95% huishoudens op internet– meer mobieltjes dan Nederlanders, apps >– snelle opkomst social media– gebruik Big Data stijgt explosief (Big Brother)

•In de komende 20 jaar verdwijnt 43% van de huidige banen

Trends richting 2020

Sociaal-culturele trends:•Veel aandacht voor duurzaamheid:

– energieneutrale nieuwbouw– renovatie bestaande woningbouw

•Ontgroening en vergrijzing-minder jongeren, meer ouderen

•Flexibilisering van de arbeidsmarkt -nu al 25% flexibel, op naar 40%?

Trends richting 2020

Technologische trends

• ICT ontwikkeling zet door– Bouw Informatie Model (BIM)– I pads op de bouwplaats, augmented reality,

introductie 3d printers

• Innovatie/vernieuwing bouwmaterialen (oa door eisen EU/Energieakkoord inzake duurzaamheid

• Verdere standaardisering processen op de bouwplaats (oa door groei prefab)

Trends richting 2020De toekomst van het bouwen is dichterbij als we denken!!

•Een nieuwe en zeer grote 3d-printer kan binnen 24 uur een heel huis bouwen. Dit zou naast sneller ook nog eens goedkoper zijn. •Het grote apparaat heeft een speciale spuitmond die aan een portaalkraan is vastgemaakt. De spuitmond kan beton 3d-printen waarmee op basis van een computermodel een huis kan worden gebouwd.

•Het apparaat zou door verschillende manieren van 3d-printen ook leidingen voor elektra, water en airconditioning kunnen toevoegen. Andere onderdelen van het

apparaat zouden bijvoorbeeld een dak kunnen leggen.

http://www.youtube.com/watch?v=5ZuukXXEFPg

Project ‘De Stroomversnelling”

• Juni 2013:- afspraken tussen 4 grote bouwers en 6

woningcorporaties over verduurzamen van 111.000 huurwoningen

- Experimentele-industriële bouwmethode- Van label D naar label A of B- Financiering ‘kostenneutraal’ voor bewoner,

investering via energierekening verhalen

De stroomversnellingVoorbeeld financiering:-stel energierekening nu € 200 per maand-benodigde investering verduurzaming kost € 20.000-energielasten na investering € 50 per maand-woningcorporatie financiert investering en vraagt bewoner € 180 per maand te betalen-Win-win voor bewoner, corporatie en maatschappij.

Nadenken over deze constructie voor particulieren

Verduurzaming woningbouw

Wat betekent dit voor de competenties van de toekomstige werknemers?

• Technische vaardigheden blijven belangrijk, ondanks niveauverschillen

• Door flexibilisering worden ook ondernemersvaardigheden belangrijk

• Samenwerken op de bouwplaats belangrijk: meer communiceren, teamwork

• Kwaliteitsaspecten belangrijker • Grotere diversiteit aan initieel en post- initieel

onderwijs (niet alleen bol/bbl)

Verandering op de bouwplaatsMetselaar (huidig profiel)

 

Nieuwbouw 

Herstel en Verbouw Onderhoud

Monteur Prefab MetselaarHuidig Profiel+ Soft Skills

+ Aanvullende technische vaardigheden(bv isoleren)

 Nieuwbouw

 Herstel en Verbouw Onderhoud

Build Up Skills

Binnen de context van de verduurzaming van de gebouwde omgeving is het project Build Up Skills gestart.

Uitgangspunten project• Strenge Europese regelgeving inzake

energiezuinig- en duurzaam bouwen vanaf 2020• Ambitie Nederland in Energieakkoord: in 2020

14% duurzame energie en 20% reductie CO2• Inschatting is dat om deze normen te halen er

anders gebouwd zal moeten worden• Doel van het project is om ervoor te zorgen dat

er in 2020 voldoende geschoolde vaklieden zijn die dan direct inzetbaar zijn om met nieuwe methoden, technieken en materialen aan de slag te gaan

Vorm van het project

• Onderdeel van Intelligent Energy Europe (IEE), groot EU programma gericht op betrouwbare, betaalbare en duurzame energievoorziening

• Alle EU landen nemen deel en kunnen voor de uitvoering subsidie krijgen

• Per land een ‘consortium’ gevormd van dragende partijen, OTIB (O&O installatiesector) penvoerder

• In Nederland een samenwerkingsproject van Bouw- en Installatiesector

Consortium

• Gebouwde omgeving [Renovatie & Nieuwbouw]

• 2012 - 2020• ‘Blue collar workers’ MBO niveau 1- 4

– Bouwen en verbeteren thermische schil (gevels, daken, vloeren, fundering)

– Kiezen, installeren en inregelen nieuwe installaties

– Optimaliseren bestaande installaties

– Toezichthouders zowel bouwkundig als installatietechnisch

– Werkvoorbereiders, calculators, constructeurs, etc.

Scope

Verrichte activiteiten

• Status QUO onderzoek (2012)– Verduurzaming geen vanzelfsprekend onderdeel

bedrijfsvoering bouwbedrijven– Bedrijven verwachten initiatief van opdrachtgever

of overheid– Gebrek aan samenwerking tussen disciplines in

bouw- en installatiesector– Initieel onderwijs nog niet bezig met

verduurzaming, post-initieel mondjes-maat

Besparingen energie gebouwde omgeving

Verrichte activiteiten

• ‘Roadmap’ gemaakt om van nu tot 2020 te komen

• Accent op post-initieel onderwijs, omdat innovaties daar het eerste zichtbaar worden

• Doel is om de komende jaren tienduizenden bouwvakkers bij te scholen

• Nog scherper in beeld krijgen welke kennis en vaardigheden nodig zijn in 2020: voorlopig is het beeld als volgt:

Rol van Fundeon• BCP+ onderzoek:

– welke specifieke kennis en vaardigheden nodig – meer aandacht voor innovatie bij bestaande beroepen

• Vertalen van de nieuwe bcp’s naar zowel initieel als postinitieel onderwijs (sneller in onderwijs)

• Ontwikkelen van passend lesmateriaal – interdisciplinair bouw/installatie– naast techniek ook soft skills (communicatie)

• Mede-bewustmaking bedrijven over energienormen 2020 en mogelijkheden voor bij/opscholing (anticiperen ipv reageren)

Betekenis voor het VMBO

Van belang om te onthouden:-beroepen gaan veranderen:

- zowel breder als gespecialiseerder- niet meer over volle breedte bouw

-meer integratie bouw- en installatie-naast technische ook algemene vaardigheden belangrijk (soft skills)-veranderingen gaan in hoog tempo, grote mate van flexibiliteit nodig

Hartelijk dank voor uw aandacht!Meer informatie:

http://buildupskills.otib.nl/

http://twitter.com/BuildUpSkillsNL