Programmabegroting 2019-2022 Winterswijk · 2019-07-16 · oog voor en praten er samen over. We...

Programmabegroting 2019-2022 Winterswijk

Besluitvorming: Vastgesteld door de gemeenteraad op 25 oktober 2018

Pagina 1 van 157

Pagina 2 van 157

Winterswijk bruist! In onze gemeente is het goed wonen, werken en recreëren. Inwoners, bedrijven en instellingen werken samen met de gemeente voortdurend aan een vitale samenleving met goed bereikbare voorzieningen. De voorzieningen in Winterswijk zijn voor ons allemaal, niemand uitgezonderd: onderwijs, (jeugd)cultuur, (ziekenhuis)zorg, sociale infrastructuur, horeca, sport en recreatie. Door de handen ineen te slaan, geven wij antwoord op de demografische, economische en technologische ontwikkelingen waarmee Winterswijk te maken heeft en krijgt.

Winterswijk heeft een gezellig en bruisend winkelcentrum dat, ook over de grens, een groot verzorgingsgebied bedient. Er is een uitstekende warenmarkt en een divers palet aan horecavoorzieningen. De parkeervoorzieningen zijn goed en blijven gratis. De combinatie van het veelzijdige en verrassende centrum met de ligging middenin een Nationaal Landschap is één van de unique selling points van Winterswijk.

Winterswijk is goed bereikbaar, zowel fysiek via de weg en het spoor als via de digitale snelweg. De spoor- en busverbindingen, ook met Duitsland en met het westen van Nederland, zijn verbeterd en houden blijvend aandacht. Daarnaast is de bereikbaarheid van het centrum, vooral vanuit Duitsland, verbeterd.

Door de instandhouding en vernieuwing van ons voorzieningenniveau anticiperen we op de veranderende bevolkingsopbouw. Hierdoor vinden zowel jongeren, jonge gezinnen als ouderen, het prettig om in Winterswijk te (blijven) wonen. Onze inwoners zijn in al hun levensfasen vitaal, gezond en gelukkig. Door in te zetten op preventie en specifiek op het doorbreken van generatiearmoede is Winterswijk in 2040 armoedevrij.

Winterswijk heeft aantrekkelijke buurten, wijken en buurtschappen met een geschikte woningvoorraad en een passende inrichting van de openbare ruimte. Er is veel groen, ook in de bebouwde kom. Afhankelijk van de vraag is er beperkte ruimte voor nieuwbouw. De woningvoorraad is gemoderniseerd en verduurzaamd. In 2030 zijn we energieneutraal. Iedereen kan profiteren van energiebesparing, ook de minder draagkrachtige Winterswijkers.

Werk en werkgelegenheid, en voorafgaand daaraan goed onderwijs, vormen een goede basis om mee te doen in de samenleving. Winterswijk, maar ook de regio, is aantrekkelijk voor werkgevers. Er zijn voldoende vestigingslocaties beschikbaar en er wordt geïnvesteerd in duurzame en kwalitatief hoogwaardige bedrijventerreinen. Lokale bedrijven worden zoveel mogelijk lokaal gefaciliteerd. Werkgevers zijn op hun beurt aantrekkelijk voor mensen (en met name jongeren) op zoek naar een stageplaats en/of werk.

Niet alleen betaald werk, ook vrijwilligerswerk is van onschatbare waarde voor de Winterswijkse samenleving. Zonder vrijwilligers kunnen de vele verenigingen en sociale netwerken niet functioneren. De gemeente ondersteunt vrijwilligers op een actieve manier.

Pagina 3 van 157

Inhoudsopgave

Toekomstvisie: Een bruisend Winterswijk

Recreatie is één van de economische pijlers waar Winterswijk op rust. Dat Winterswijk een uniek buitengebied heeft, een eersteklas toeristische trekker, weten we allemaal. Om tijdens alle seizoenen onze gasten goed te kunnen ontvangen, zijn er voldoende slechtweervoorzieningen. We hebben een compleet en verrassend assortiment van voorzieningen voor een optimale beleving van Winterswijk. Dit dragen we breed uit zodat we nog meer gasten trekken en onze gemeente groeit naar jaarlijks één miljoen overnachtingen.

Economie en ecologie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Dat schept mogelijkheden, maar ook verplichtingen. Enerzijds voor onze inwoners en onze gasten die genieten van ons prachtige landschap, maar anderzijds ook voor de ondernemers die hun inkomen hieruit halen. Wij zijn bijzonder zuinig op dit erfgoed en realiseren ons steeds dat ons buitengebied niet alleen natuurschoon is, maar ook een bron van inkomen. De toeristische en de agrarische sector zijn duurzaam en vitaal. Voor de landschappelijke en cultuurhistorische waarden van ons mooie buitengebied geldt het uitgangspunt ‘behoud door ontwikkeling’.

Voor zowel wonen, werken als recreëren, zijn forse stappen gezet op het gebied van klimaat en duurzaamheid. In ons Nationaal Landschap is een grotere biodiversiteit gerealiseerd. Met energieneutraliteit in 2030 leveren we een substantiële bijdrage aan minder gebruik van fossiele brandstoffen en minder uitstoot van CO2. Dit doet de overheid niet alleen, iedereen draagt naar eigen vermogen bij.

Om onze opgaven goed aan te pakken, zijn samenwerking en burgerparticipatie cruciaal. Inwoners en belangenorganisaties zijn nauw betrokken bij het ontwikkelen en uitvoeren van plannen. Samenwerking is er ook met het bedrijfsleven, het maatschappelijk middenveld, de buurgemeenten in de regio Achterhoek en ook onze Duitse buren over de grens. Door samen de schouders eronder te zetten behouden we een toekomstbestendige, vitale gemeenschap. Dit past bij de Winterswijkse maat en de Winterswijkse vorm van samenleven waar het naoberschap hoog in het vaandel staat.

Deze Toekomstvisie is onze stip op de horizon. De weg er naar toe werken we jaarlijks uit in concrete aandachtspunten en ambities. We willen dit graag doen met alle politieke partijen en maatschappelijke partners.

Pagina 4 van 157

Programma 1: Bestuur en Dienstverlening

Portefeuillehouder: dhr. B.J.J. Bengevoord

Het programma 'Bestuur en Dienstverlening' gaat over de manier waarop de gemeente Winterswijk om wil gaan met haar inwoners. Ook gaat het over het functioneren van het bestuur. Het is belangrijk dat onze inwoners vertrouwen hebben in het bestuur en onze democratie. De integriteit van het bestuur is van groot belang voor een goed functioneren van de gemeente.

De gemeente Winterswijk wil samenwerken met partijen in de samenleving. Zo willen we optimale resultaten halen. Ook de samenwerking met andere overheden is belangrijk. Daarvoor is een goede lobby nodig.

Citymarketing zetten we in als een strategisch instrument. Het levert een belangrijke bijdrage aan het realiseren van de (economische) doelstellingen van de gemeente, zoals deze zijn beschreven in de Toekomstvisie: “Een bruisend Winterswijk”. We zoeken doorontwikkeling op gebied van wonen en werken.

De dienstverlening aan de burger vormt ook onderdeel van dit programma. Zowel de elektronische dienstverlening als de dienstverlening in het gemeentekantoor moeten op orde zijn voor onze inwoners. We willen dat inwoners zich welkom voelen bij ons en ze mogen een klantgerichte aanpak verwachten. Onze communicatie is correct en duidelijk.

We scheppen ruimte voor het waarmaken van plannen van mensen. De gemeente staat voor een goed samenspel met haar inwoners. We denken mee met inwoners en samenwerkingspartners. Dit doen we laagdrempelig en concreet. Hierbij hoort ook het werken volgens de betrokkenenparagraaf 2.0. Als gemeente zijn we integer en transparant.

Bij onze dienstverlening staan onze klanten centraal. Onze digitale dienstverlening moet optimaal zijn, maar we blijven ook open staan voor mensen die minder digitaal vaardig zijn. Nieuwe Winterswijkers voelen zich welkom in onze gemeente. We zorgen voor goede privacy bij onze dienstverlening. Hierbij hanteren we de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).

Aan het einde van deze bestuursperiode van vier jaar zijn onze teksten en brieven eenvoudig leesbaar. Want begrijpelijke taal is iets waar we voortdurend aan werken.

We willen de lobby richting provincie, Den Haag en Brussel versterken. Het is belangrijk om energie te steken in relatiebeheer en netwerkactiviteiten.

We doen het samenEen werkgroep uit de raad is in 2018 aan de slag gegaan met burgerparticipatie. De resultaten hieruit gebruiken we in 2019 voor de betrokkenparagraaf 2.0. Ook bij het betrekken van de samenleving gaan we een stap verder. Inwoners en maatschappelijke organisaties vragen we niet alleen om mee te denken, maar ook om mee te doen. Dit vergroot de maatschappelijke betrokkenheid en sociale cohesie. De beleidsnota Wmo/Jeugd en de ‘opgave Armoede’ zijn voorbeelden waar we hiermee willen experimenteren.

Pagina 5 van 157


Waar gaat dit programma over?

Welke ambities streven we in deze periode na?

Wat gaan we daarvoor doen?


Onze taal is helderIn 2019 nemen we onze communicatie onder de loep. We kijken in hoeverre onze brieven, mails en website begrijpelijk en helder zijn. Doordat we eenvoudig en begrijpelijk schrijven, begrijpt een zo groot mogelijke groep mensen ons. Om de organisatie hierbij te helpen stellen we een schrijfcoach aan. Niet voor elke inwoner is een heldere brief de oplossing. Mensen die moeite hebben met lezen en met eenvoudig Nederlandse taal, helpen we graag in ons gemeentekantoor of bij de Post.

We zijn voor een integer bestuurIntegriteit is belangrijk voor ons als organisatie. We zetten diverse instrumenten in om aan integriteit te werken. Die staan in paragraaf I. Met onze medewerkers spreken we op diverse momenten over integriteit. Dit doen we als we mensen aannemen en integriteitkomt ook aan de orde in de gesprekscyclus. We gaan cliëntelisme tegen. Het mag niet uitmaken wie je bent of wie je kent. Iedere klant of burger benaderen we in dezelfde situatie hetzelfde. Ambtenaren en bestuurders hebben hier oog voor en praten er samen over.

We optimaliseren de digitale dienstverlening, waaronder de websiteWe voeren eHerkenning in. Dit is een soort DigiD voor bedrijven. Hierdoor maakt de gemeente in het zaaksysteem altijd gebruik van de juiste bedrijfsgegevens. In 2019 beslissen we met welk zaaksysteem en met welk soort website we in de toekomst gaan werken. Dit vanwege de looptijd van het huidige contract. We werken voortdurend aan de toegankelijkheid en het taalgebruik van onze website. Ook de dienstverlening aan de telefoon blijft belangrijk. We nemen 75% van de telefoontjes binnen 30 seconden op.

Persoonlijke contactenPersoonlijke aandacht is heel belangrijk voor goede dienstverlening. Bij het project 'Adressen op orde' komen we bij mensen aan de deur. Het doel van het project 'Adressen op orde' is het voorkomen van adresfraude. Door de bezoeken kunnen we ook problemen zoals armoede signaleren. Indien nodig bieden we mensen hulp aan. Bij het project ‘Adressen op Orde’ beoordelen we de verhuisaangiftes op basis van risico-indicatoren. Gedurende het project beoordelen we of hiervoor de aanschaf van een geautomatiseerd systeem nodig is. Dit verbetert mogelijk de fraudebestrijding. Op dit moment zijn hier geen middelen voor opgenomen. Als dit toch nodig blijkt, komen we hiervoor met een voorstel.

We verbeteren de lobbyVanaf 2018 hebben we extra uren beschikbaar voor externe contacten en representatie. We zorgen ervoor dat we de belangrijke contacten met onder meer andere bestuurslagen warm houden. We kennen de prioriteiten van deze bestuurslagen en kijken hoe we onze plannen hierbij aan laten sluiten. Dit doen we samen met bondgenoten in de regio.

Profilering en acquisitieSamen met de winkeliersvereniging ABH-City en Stichting Winterswijk Marketing (SWM) verzamelen we marktinformatie uit diverse bronnen. Hiermee ondersteunen we winkeliers en citymarketing om steeds effectiever in te spelen op bezoekerspatronen- en wensen. We communiceren ons unieke centrumprofiel richting retailondernemers, makelaars, vastgoedontwikkelaars- en investeerders. Deze partijen nodigen we gericht uit voor centrumbezoek. Als onderdeel van de communicatie publiceren we informatie over centrumontwikkeling (concrete projecten) en marktinformatie op de website van 100% Winterswijk. We zoeken doorontwikkeling op gebied van wonen en werken.

Citymarketing

Pagina 6 van 157


Stichting Winterswijk Marketing speelt in samenwerking met ABH-City een belangrijke rol in de promotie van het Winterswijkse winkelcentrum in de regio en het Duitse grensgebied. Instrumenten zijn het krijgen van redactionele aandacht in diverse media, activiteitenagenda’s en diverse promotiecampagnes. De promotie gericht op Duitsland zetten we voort. Dit doen we onder meer via een halfjaarlijkse Duitstalige krant in oplage van 150.000 exemplaren en een Duitstalige versie van de 100% Winterswijk website. De koersverschuiving naar meer onlinemarketing zetten we in 2019 voort. Daarnaast zetten we in op communicatie-ondersteuning van profilering en acquisitie, gericht op professionele marktpartijen.

De budgetten van profilering en acquisitie en citymarketing vallen op dit moment nog onder programma 6. Deze hevelen we vanaf de 1e prognose 2019 over naar programma 1.

WelkomstbijeenkomstEén keer per jaar houden we een welkomstbijeenkomst voor mensen die in Winterswijk zijn komen wonen vanuit een andere plaats. We heten ze hierbij feestelijk welkom.

ExploitatieBedragen *1.000 Lasten Baten Totaal

Cluster Primitief

t/m

prognose 2

2018

Begroting

2019

Verschil Primitief

t/m

prognose 2

2018

Begroting

2019

Verschil Saldo

Doorbelaste bedrijfsvoering en kapitaallasten

990 1.026 36 N - 36 N

Algemeen bestuur 1.196 1.221 25 N - 25 NBegraafplaats 26 26 - - 0 -Externe communicatie 79 99 20 N - 20 NKlantcontactcentrum 117 122 5 N 297 297 - 5 NTotaal 2.408 2.494 86 N 297 297 - 86 N

Er zijn geen mutaties van meer dan € 50.000 geweest.

Cluster Doorbelaste bedrijfsvoering en kapitaallastenIn programma 13 (Organisatie en financiën) lichten we de mutaties in de totale bedrijfsvoeringslasten nader toe. De kapitaallasten zijn het (boekhoudkundige) gevolg van de reeds gedane investeringen en als zodanig niet direct te beïnvloeden.

InvesteringenEr zijn geen investeringen in dit programma.

Pagina 7 van 157

Wat gaat dat kosten

Programma 2: Veiligheid, Vergunningverlening en Handhaving


Dit programma gaat over veiligheid, dat wil zeggen een veilig Winterswijk zonder overlast. Veiligheid omvat alle gemeentelijke producten en diensten op het gebied van leefbaarheid, milieu, bouw, ruimtelijke ordening, openbare orde, ondermijning, brand en rampenbestrijding. In de uitvoering van deze taken werken we zoveel mogelijk samen met ketenpartners zoals de Omgevingsdienst Achterhoek, het team Politie Oost Achterhoek, het RIEC, de Belastingdienst, de Achterhoekse gemeenten en de Veiligheidsregio Noord- en Oost- Gelderland.

Ondermijning is een thema dat niet alleen landelijk op de agenda staat. Ook in Winterswijk speelt dit. Wij staan achter een integrale aanpak, waarbij politie, justitie, de belastingdienst en de gemeente samenwerken om de criminele netwerken aan te pakken. Het RIEC (Regionaal Informatie en Expertise centrum) is voor Winterswijk een belangrijke partner hierin. We kijken hierbij nadrukkelijk ook naar grensoverschrijdende criminaliteit en zoeken waar mogelijk de samenwerking met de Duitse overheid en de Achterhoekse gemeenten.

Winterswijk heeft een brandweerpost om trots op te zijn, wij koesteren onze brandweer-vrijwilligers. Over de brandweerzorg in Winterswijk komt de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland (VNOG) met een dekkingsplan over de aanrijtijden van de brandweer.

Vergunningverlening gebeurt zoveel mogelijk klantgericht. We onderzoeken de mogelijkheid om de voortgang van een aanvraag ook voor de Winterswijkers digitaal te kunnen monitoren. Met het Bibob beleid proberen we te voorkomen dat we als overheid meewerken aan ongewenste transacties. Het heeft onze voorkeur dit regionaal op te pakken.

Winterswijk wil deelnemen aan een landelijke pilot over regulering van wietteelt. Door middel van het experiment kunnen we de resultaten van legalisering van de wietteelt op kleine schaal onderzoeken.

Handhaving is nooit een doel op zich, maar Winterswijkers kunnen erop rekenen dat regels gehandhaafd worden. In de eerste plaats voorkomen we zoveel mogelijk overtredingen door preventieve handhaving en ten tweede handhaven we ‘slimmer’ door meer beschikbare data te gebruiken.

Samenwerken tegen ondermijnende criminaliteitIn heel Nederland komen diverse vormen van ondermijnende criminaliteit meer aan het licht. Daar waar de onderwereld en bovenwereld samenkomen, spreken we over ondermijnende criminaliteit. In de gemeentelijke organisatie schenken we continue aandacht aan het signaleren van ondermijning. Het nieuwe ondermijningsbeleid krijgt verder vorm en deze implementer we verder in 2019. Verder werken we intensief samen met andere gemeenten in de Achterhoek om tot een effectieve en integrale aanpak te komen. Hierbij zoeken we nadrukkelijk ook de samenwerking met de Duitse overheden en onderzoeken we of er technische oplossingen zijn om grensoverschrijdende criminaliteit aan te pakken. Hierbij denken we aan de inzet van camera’s. Opvallende casussen pakken we in brede samenwerking met onder ander politie, openbaar ministerie, RIEC en belastingdienst aan. Daarnaast zoeken we de samenwerking met een brede groep private partijen om te komen tot een veilig klimaat

Pagina 8 van 157






om te ondernemen in het buitengebied van Winterswijk. Het meest zichtbare resultaat hiervan is het behalen van het keurmerk Veilig Ondernemen in het buitengebied.

Kwaliteit en effectiviteit brandweer verhogenDe opkomsttijden van de brandweer in de gemeente Winterswijk zijn niet optimaal, ook in vergelijking met andere gemeenten valt Winterswijk op. Samen met de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland (VNOG) blijven we zoeken naar slimme mogelijkheden om deze te verbeteren.

Blijvende aandacht voor klantvriendelijkheid en bewustwordingIn 2019 houden we voor evenementenorganisaties een voorlichtingsavond over onder andere de regelgeving op het gebied van veiligheid tijdens evenementen. Bewustwording bij de organisatie van risico’s en samenwerking met gemeente en hulpdiensten staan hierbij centraal.

HandhavingJaarlijks stellen we een handhavingsuitvoeringsprogramma (HUP) op. Daarin staan de thema’s en de prioriteiten opgenomen, waarop we handhaven. In ieder geval schenken we in 2019 aandacht aan het gebruik van gemeentelijke bermen bij landbouwgronden. Dit voor landbouwactiviteiten en illegaal in gebruik genomen groenstroken. Verder intensiveren we de controle op de Basisregistratie Personen (BRP) (). Wij controleren op basis van risico-indicatoren om het BRP op orde te houden. Na een jaar evalueren we dit. Om te zorgen voor een leefbaar recreatieklimaat, blijven we controleren op onrechtmatige bewoning op onze campings en bungalowparken.

Exploitatie

Bedragen *1.000 Lasten Baten TotaalCluster Primitief

t/m prognose 2 2018

Begroting 2019

Verschil Primitief t/m prognose 2 2018

Begroting 2019

Verschil Saldo


1.158 1.200 42 N - 42 N

Brandweer en rampenbestrijding 1.397 1.434 37 N 8 2 -6 N 43 NVergunningverlening en handhaving 602 664 62 N 339 491 152 V 90 VOpenbare Orde en Veiligheid 55 87 32 N - 32 NTotaal 3.212 3.385 173 N 347 493 146 V 27 N

Cluster Doorbelaste bedrijfsvoering en kapitaallastenIn programma 13 (Organisatie en Financiën) lichten we de mutaties in de totale bedrijfsvoeringslasten nader toe.. De kapitaallasten zijn het (boekhoudkundige) gevolg van de reeds gedane investeringen en als zodanig niet direct te beïnvloeden.

Cluster Vergunningverlening en handhavingDe per saldo hogere lasten van € 62.000 verklaren we voor € 55.000 door nadere intensivering van handhavingsactiviteiten in het buitengebied en voor € 7.000 door overige ontwikkelingen. Voor de nadere intensivering van handhavingsactiviteiten in het buitengebied stellen wij voor om voor drie jaar een budget beschikbaar te stellen van € 55.000. Tegenover deze lasten van handhaving staan onder andere verwachte inkomsten voor verkochte groenstroken (drie maal € 55.000 incidenteel in 2019/ 2020/2021) opgenomen in programma 8 Ruimtelijke ontwikkeling in de kern en mobiliteit.

De per saldo hogere baten van € 152.000 verklaren we door een verhoging van het tarief van de bouwleges met een half procent (van 2.01% naar 2.5%) en de verwachting dat de stijging van het aantal aanvragen omgevingsvergunningen bouw door de aantrekkende economie in 2019 doorzet.

Pagina 9 van 157

Wat gaat dat kosten?



Pagina 10 van 157

Programma 3: Regionale en Grensoverschrijdende samenwerking


Het programma ‘Regionale en Grensoverschrijdende samenwerking’ gaat over de positie van Winterswijk in de regio. Hierbij denken we zowel aan de samenwerking met gemeenten in de Regio Achterhoek als aan de samenwerking over de landsgrens heen.

Gezien onze positie op de landkaart biedt grensoverschrijdende samenwerking veel kansen. Denk hierbij ook aan de samenwerking met Stadt Vreden bij het dienstencentrum Gaxel.

De doorontwikkeling van de regio is belangrijk voor de Achterhoek. De plannen van ‘de Achterhoek werkt door’ geven de samenwerking een nieuwe impuls. Winterswijk wil hier een actieve rol in vervullen.

Winterswijk is een proactieve partner in de regio Achterhoek en de Euregio. We werken hierbij samen met ondernemers en maatschappelijke partners. Doetinchem neemt in de Achterhoek het initiatief in deze samenwerking. Winterswijk is daarbij een betrouwbare partner. De Grenzhoppers zijn belangrijk voor de grensoverschrijdende samenwerking.

De Euregionale academie Graaf Willem V en de Grenzhoppers Border School dragen er aan bij dat de grensoverschrijdende arbeidsmarkt steeds beter functioneert.

Om een serieuze positie te krijgen op de nationale en internationale agenda’s werken we goed samen met de Achterhoekse gemeenten. Dit is ook nodig om subsidies binnen te halen. Wij dragen actief bij aan de Euregio 2030-strategie. De gemeenten in de Oost Achterhoek blijven belangrijk voor specifieke samenwerkingsdossiers. We gaan met hen in gesprek met als doel om de voorzieningen die we samen gebruiken voor de Oost-Achterhoek te behouden.

We realiseren het dienstencentrum Gaxel.

Middels lobby en het aansluiten bij relevante netwerken proberen we de grensoverschrijdende arbeidsmarkt te stimuleren.

Doorontwikkeling regionale samenwerkingIn 2019 zetten we een Grenzhoppers Border School op. Hier bieden we straks workshops, lokaal voor de ondernemers cursussen en e-learning aan, onder meer op het gebied van taal en cultuur. Hierdoor nemen we obstakels weg en doen we grensoverschrijdend zaken om ondernemers in de grensstreek te ondersteunen. Met de besluitvorming over de doorontwikkeling van de regionale samenwerking in juni 2018 heeft de gemeenteraad ingestemd met een jaarlijkse verhoging van de inwonerbijdrage met € 2 per inwoner. De invulling van de nieuwe 3'O' (overheid, onderwijs en ondernemers) samenwerkingsstructuur (met de Achterhoek Board, de Achterhoek Raad en zes Thematafels) werken we in de tweede helft van 2018 nader uit. In 2019 worden concrete resultaten zichtbaar.

Pagina 11 van 157






Grensoverschrijdend dienstencentrum GaxelAl enkele jaren spreken we met de gemeente Vreden over de realisatie van een Grensoverschrijdend dienstencentrum op de grens tussen Winterswijk en Vreden. De belangstelling vanuit zowel de Nederlandse als Duitse ondernemers is nog steeds groot. In 2019 leggen we het bestemmingsplan van het dienstencentrum voor in een gezamenlijke grensoverschrijdende raadsvergadering aan de gemeenteraden van Winterswijk en Vreden.

GrenzhoppersWe gebruiken Grenzhoppers om de grensoverschrijdende 3'O' samenwerking verder uit te bouwen. Dit doen we door middel van kennismaking, kennisdeling en de realisatie van grensoverschrijdende projecten. Dat gebeurt in werkgroepen op het gebied van economie en arbeidsmarkt, cultuur, toerisme, onderwijs en welzijn. Grensoverschrijdende projecten realiseren we met behulp van Europese subsidies. De nieuw op te richten Grenzhoppers-werkgroepen ‘lobby’ en ‘subsidies’ dienen ter ondersteuning en realisatie van de lange termijn doelen die in de werkgroepen en door de stuurgroep D5/NL6+2 worden geformuleerd.

Grenzhoppers-onderwijs zet zich in voor buurtaalonderwijs op basisscholen en in het voorgezet onderwijs. We helpen scholen zoals het Gerrit Komrij College bij het vinden van een partner voor uitwisselingsprogramma’s. Ook helpen we bij het vinden van stageplekken in ondernemingen of bij de overheid. Op Pronova Praktijkonderwijs faciliteren we Duitse les voor de leerlingen, om ze optimaal voor te bereiden op het werken in onze grensstreek. Dit op het gebied van horeca, zorg en detailhandel.

Grenzhoppers-cultuur brengt culturele instellingen (musea, theater, muziekscholen) en burgers met elkaar in verbinding.

Exploitatie

Bedragen *1.000

Cluster


Algemeen bestuur

Economische ontwikkelingTotaal

Cluster Doorbelaste bedrijfsvoering en kapitaallastenIn programma 13 (Organisatie en financiën) lichten we de mutaties in de totale bedrijfsvoeringslasten nader toe. De kapitaallasten zijn het (boekhoudkundige) gevolg van de reeds gedane investeringen en als zodanig niet direct te beïnvloeden.

Cluster Algemeen bestuurDe stijging van de lasten met € 61.000 verklaren we door een verhoging van de inwonerbijdrage van de Regio Achterhoek met € 2 per inwoner. Dit als gevolg van de doorontwikkeling van de regionale samenwerking en de jaarlijkse indexering van dezelfde bijdrage.

Pagina 12 van 157



Cluster Economische ontwikkelingDe hogere lasten van € 64.000 verklaren we grotendeels als volgt:- Grensoverschrijdende activiteiten € 26.000 N- Grenzhoppers Border School € 35.000 N

Voor grensoverschrijdende activiteiten (projecten, lobby, communicatie) stellen wij voor een bedrag van € 26.000 beschikbaar te stellen. Verder stellen wij voor om voor twee jaar een subsidie beschikbaar te stellen aan de Grenzhoppers Border School.


Pagina 13 van 157

Programma 4: Maatschappelijke zorg en Participatie

Portefeuillehouder: mevr. drs. I.G. Saris

In Winterswijk kan iedereen van jong tot oud, meedoen. Waar nodig ondersteunt de gemeente mensen die moeilijk door bijvoorbeeld ziekte of financiële problemen kunnen meedoen. In dit programma geven we hieraan invulling op basis van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de Wet Publieke Gezondheid (WPG). Daarnaast zetten we in op armoedebestrijding. Hierbij gaat het erom dat iedereen mee kan doen, ook helpen we bij het voorkomen en oplossen van financiële problemen. Een laag inkomen mag geen belemmering zijn om mee te doen.

Bij de Wmo gaat het om ondersteuning in:- De zelfredzaamheid;- Het ondersteunen van mantelzorgers en burgerinitiatieven;- Het inzetten op het versterken van lokale participatiemogelijkheden;- De inzet van professionals waar nodig voor de meest kwetsbare groepen in de Winterswijkse

samenleving.

Bij de WPG gaat het over de invulling van het lokale gezondheidsbeleid, waarbij de aandacht vooral op het gebied van preventie ligt. Dit heeft eveneens raakvlakken met de Wmo.

We willen een armoedevrij Winterswijk in 2040. Daarom gaan we armoede structureel bestrijden en generatiearmoede doorbreken. Dit is een grote opgave waar we samen met de Winterswijkse samenleving aan gaan werken.

Voor een gezonde sociaal-economische omgeving levert het voorkomen en bestrijden van laaggeletterdheid, (generatie)armoede en schulden, alcohol en drugsgebruik grote persoonlijke en maatschappelijke winst op. Daarom zetten we in op preventie. We versterken de verbinding tussen wonen, zorg, welzijn, cultuur en sport. Meedoen is belangrijk. Voor ouderen en mensen met een beperking geldt dat een goede toegankelijke fysieke én sociale infrastructuur vanzelfsprekend is. Op deze manier kan men gezond zelfstandig thuis wonen. Naast hulp en zorg in huis, hebben we ook oog voor het tuinonderhoud. Via projecten ondersteunen we dit proactief en indien nodig initiëren we dit. We blijven alle 75-plussers bezoeken om meer inzicht te krijgen in waar hun behoefte ligt. We nodigen deze groep regelmatig uit om het onderlinge sociale contact te bevorderen.

Vrijwilligers en mantelzorgers nemen een zeer belangrijke plaats in onze gemeente in. We blijven het vrijwilligerspunt en verenigingen daarom stevig ondersteunen en we stellen een vrijwilligersprijs in om onze vrijwilligers in het zonnetje te zetten.We verbeteren de verbinding tussen de medische- en welzijnspartijen en intensiveren de samenwerking tussen gemeente (via de Post), huisartsen, zorgpartijen en zorgverzekeraars. We blijven samenwerken met het Streekziekenhuis Koningin Beatrix (SKB) en blijven inzetten op de realisatie van het Park Achterhoek. De gemeente ondersteunt actief de planontwikkeling van dit project. We zien hierbij grote voordelen in een integrale aanpak tussen het SKB, gebied Arrisveld, het kantorenpark Beatrix en de stadstuinbouw.

Pagina 14 van 157





Armoedevrij Winterswijk 2040Ons streven is dat Winterswijk in 2040 armoedevrij is. Om dit te realiseren maken we de komende jaren de omslag van symptoombestrijding naar de inzet van structurele preventieve maatregelen. We handhaven ons huidige armoedebeleid, dat vooral gericht is op de deelname van kinderen aan de samenleving. We zetten niet meer in op ad hoc maatregelen. Ons doel is dat iedereen kan meedoen in de samenleving. Het lange termijn doel is het doorbreken van (generatie)armoede. We gaan met onze inwoners, bedrijven, maatschappelijke organisaties en raad aan de slag met deze opgave. We starten hierbij met het gezamenlijk formuleren van de definitie van armoede. Voor deze innovatieve aanpak stellen we een aanjager/regisseur aan.

PreventieOnder positieve gezondheid verstaan we: het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te voeren. Dit in het licht van de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van het leven. Het doel van preventie is het bevorderen en beschermen van de gezondheid van onze inwoners en vooral van kwetsbare groepen. In 2019 zetten we in ieder geval in op terugdringing van alcoholgebruik door jongeren, op een programma voor prediabeten en op een lokaal en regionaal programma voor gezonde jeugd. De GGD voert ook taken in het kader van preventie voor de gemeenten uit. In 2019 is er sprake van uitbreiding en intensivering van deze taken. Voor de monitoring van jongvolwassenen in het praktijk- en middelbaar beroepsonderwijs, gezondheidsscreening van statushouders en intensivering van het rijksvaccinatieprogramma vragen wij een extra bijdrage. We sluiten aan bij het regionale preventieprogramma sociaal domein/volksgezondheid met een lokale paragraaf en plan van aanpak. Het programma richt zich op: - Leefstijlinterventies;- Gezondheidsvaardigheden;- Langer gezond blijven;- Gezonde jeugd; - Generatie-aanpak armoede;- Innovatie op gebied van wonen, welzijn en zorg;- Vroegtijdige signalering/opsporing/toeleiding naar preventieve ondersteuning dicht bij de inwoner. Om de kanteling naar preventie en ook de bovengenoemde speerpunten te kunnen realiseren is extra budget aangevraagd.

In 2019 onderzoeken we of de lokale stichting Hart4Winterswijk een aantal taken per 2020 over kan nemen van Stan (voorheen Hartveilig Wonen).

Toegankelijkheid is vanzelfsprekendOm te voorkomen dat inwoners specialistische zorg nodig hebben, zetten we vol in op preventie. We willen het voor elkaar krijgen dat problemen veel meer voorkomen worden, dan dat ze in een later stadium moeten worden genezen. We zorgen ervoor dat de onderlinge verbindingen tussen het beleidsterrein zorg en maatschappelijke participatie met de beleidsterreinen zoals sport, gezondheid, cultuur en onderwijs in orde is. Dit werken we uit in een beleidsnota Wmo door middel van een intensief participatieproces met burger en raad.Bij de Post en het Sociaal Team kunnen inwoners terecht met al hun vragen op het gebied van zorg, welzijn, opvoeden en opgroeien. In 2019 is er extra aandacht voor inwoners die goede ideeën hebben, die een burgerinitiatief willen ontwikkelen of iets tot stand willen brengen in hun wijk. Ook wordt in woonwijk De Pas een pilot georganiseerd om te inventariseren waar aanpassingen nodig zijn om de sociale (en fysieke) leefomgeving op peil te houden.

Het Ondersteunings Team (werkzaam voor de gemeenten Aalten, Oost Gelre en Winterswijk) heeft een belangrijke rol bij de toegang tot jeugdhulp. Daarnaast bieden zij zelf ook kortdurende ondersteuning.

Pagina 15 van 157



Om in een zo’n vroeg mogelijk stadium interventies in de jeugdhulp te kunnen inzetten en waar mogelijk al preventief, gaat het Ondersteunings Team extra taken uitvoeren. Zo gaat het Ondersteunings Team vanaf 2019 jeugdhulp bieden aan kinderen in het asielzoekerscentrum (AZC). Deze taak lag voorheen bij het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). Hiervoor stelt het Rijk budget beschikbaar . De hoogte hiervan maakt het Rijk bekend gemaakt in de decembercirculaire 2018. Het extra Rijksbudget is bedoeld voor de jeugdhulp voor de AZC -kinderen.

Toegankelijke voorzieningen voor iedereen en samenwerking intensiverenNiet in alle situaties kunnen we alleen volstaan met preventie. Om tot de juiste ondersteuning (maatwerkvoorziening) te komen, gaan we meer samenwerken en verbindingen leggen met de overige zorgdomeinen. Zoals bijvoorbeeld de wijkverpleging en de Wet langdurige zorg (Wlz). Doel is voor inwoners de meest passende ondersteuning te bieden, waardoor zij kunnen (blijven) participeren in de samenleving. Dit doen we ook in regionaal verband.

Het aantal inwoners dat gebruikmaakt van hulp bij huishouden, scootmobiel en rolstoel (maatwerkvoorzieningen), blijft vrij constant of laat zelfs een lichte daling zien ten opzichte van 2016. Dit in tegenstelling tot individuele- en/of groepsbegeleiding. Hier zien we juist een lichte stijging.

Voor alle maatwerkvoorzieningen geldt dat verwacht wordt dat de uitgaven hoger zijn dan voorgaande jaren. Hier zijn verschillende redenen voor. Ten eerste is dat de ontwikkeling dat inwoners steeds langer thuis blijven wonen en meer beroep doen op de Wmo. Ook als inwoners een indicatie hebben voor de Wet langdurige zorg (Wlz) blijven zij langer thuis wonen. De hulpmiddelen die zij dan gebruiken vallen onder de verantwoordelijkheid van de Wmo. Ten tweede leidt de invoering van het abonnementstarief naar verwachting ook tot een groter beroep op Wmo- voorzieningen. Bij het abonnementstarief gaan inwoners een eigen bijdrage betalen van maximaal € 17,50 per periode in plaats van een inkomensafhankelijke eigen bijdrage. Tot slot is de verwachting dat de tarieven voor voorzieningen stijgen, dit als gevolg van cao-onderhandelingen in de zorg en welzijnssector en prijsstijgingen in de markt van hulpmiddelen.De begroting voor Wmo-maatwerkvoorzieningen is gebaseerd op de ervaringscijfers van voorgaande jaren, waarbij waar mogelijk rekening is gehouden met bovenstaande ontwikkelingen. Mocht blijken dat de budgetten niet toereikend zijn, vragen wij extra budget aan zonder dat het beleid aangepast wordt.

Naar verwachting wordt het onderdeel Beschermd Wonen een gemeentelijke taak. Dat is nu nog bij de centrumgemeente Doetinchem belegd. De invoeringsdatum is nog niet bekend, maar ligt in elk geval na 2020. Ter voorbereiding hierop is een regiovisie ‘Opvang en bescherming’ vastgesteld. In deze visie hebben Achterhoekse gemeenten aangegeven op dit onderdeel regionaal samen te willen werken. De afbakening tussen lokaal en regionaal wordt in 2019 nog nader uitgewerkt. Zie ook programma 8.

We werken samen met het SKB om het Park Achterhoek te realiseren. We zien hierbij grote voordelen in een integrale aanpak tussen het SKB, gebied Arrisveld, het kantorenpark Beatrix en de stadstuinbouw. De gemeente ondersteunt actief de planontwikkeling van dit project door de inzet van een supervisor. Hier is incidenteel budget voor aangevraagd.Ook intensiveren we samen met zorgpartijen en zorgverzekeraars de verbinding tussen de medische- en welzijnsaspecten., De gezamenlijke ouderenbonden realiseren samen met een projectontwikkelaar een ontmoetingsruimte op de hoek Gasthuisstraat/Misterstraat. Verdere ontwikkelingen zijn in afwachting van de totale financiering van dit project door de partijen zelf.

Vrijwilligers en mantelzorgersHet vrijwilligerspunt Wuh, een samenwerking tussen de Winterswijks Uitdaging en het Sociaal Team, biedt ondersteuning aan vrijwilligers. In het Wuh zijn ook andere vrijwilligersorganisaties gehuisvest. Het bij elkaar brengen van vrijwilligers en verenigingen/organisaties die vrijwilligers zoeken, zetten we in 2019 voort en breiden we uit. Daarnaast breiden we de activiteiten uit met ondersteuning aan

Pagina 16 van 157


vrijwilligers van verenigingen en het invoeren van een vrijwilligersprijs. Hiervoor is extra budget aangevraagd.VIT-hulp bij Mantelzorg en GGNet leveren mantelzorgondersteuning, waar het zorgvragers betreft met psychische en psychiatrische problematiek.. De ondersteuning bestaat uit deskundigheidsbevordering, respijtzorg (tijdelijk overnemen van mantelzorgtaken), scholing van mantelzorgers, inloopbijeenkomsten en lotgenotencontact, themabijeenkomsten, waardering van mantelzorgers en de inzet van zorgvrijwilligers. Naast de hiervoor genoemde ondersteuning zetten we in 2019 extra in op het herkennen van jonge mantelzorgers in samenwerking met het voortgezet onderwijs.Naast een afvaardiging van mantelzorgers in de Wmo-raad zetten we de lokale klankbordgroep Mantelzorgers voort Dit is een extra kanaal om de behoeften en knelpunten van mantelzorgers te inventariseren.

Exploitatie


t/m prognose 2 2018

Begroting 2019


Begroting 2019

Verschil Saldo

Doorbelaste bedrijfsvoering en kapitaallasten 835 2.116 1.281 N - 1.281 N

Re-integratie 62 62 - 31 31 - 0 -Algemene Voorziening 815 876 61 N - 61 NMaatwerkvoorziening 6.645 6.387 -258 V 7.474 7.287 -187 N 71 VToegang 1.561 328 -1.233 V - 1.233 VVrijwilligers en mantelzorgondersteuning 234 277 43 N - 43 NWet publieke gezondheid 635 675 40 N - 40 NArmoede 143 143 N - 143 NTotaal 10.787 10.864 77 N 7.505 7.318 -187 N 264 N

Cluster Doorbelaste bedrijfsvoering en kapitaallastenIn programma 13 (Organisatie en financiën) lichten we de mutaties in de totale bedrijfsvoeringslasten nader toe.. De kapitaallasten zijn het (boekhoudkundige) gevolg van de reeds gedane investeringen en als zodanig niet direct te beïnvloeden.

Cluster Algemene VoorzieningDe hogere lasten van € 61.000 verklaren we grotendeels door het project Park Achterhoek.De in 2019 t/m 2020 incidenteel opgenomen bedragen van € 50.000 per jaar hebben betrekking op het project Park Achterhoek. Dit betreft de co- financiering ten behoeve van de inhuur van een supervisor.

Cluster MaatwerkvoorzieningDe lagere lasten van € 258.000 worden grotendeels als volgt verklaard:- Hogere lasten Hulp bij Huishouden € 90.000 N- Lagere lasten Begeleiding € 400.000 V- Hogere lasten vervoersvoorzieningen € 25.000 N- Hogere lasten rolstoelen € 15.000 N- Hogeren lasten woonvoorzieningen € 10.000 N

Op basis van de ervaringscijfers en de ontwikkelingen (hogere uurtarieven) bij Hulp bij Huishouden moet het budget naar boven worden bijgesteld en kunnen de budgetten voor Begeleiding naar beneden worden bijgesteld. De nieuwe aanbesteding voor vervoersvoorzieningen, rolstoelen en woonvoorzieningen brengen hogere kosten met zich mee.

De lagere baten van € 187.000 verklaren we door de lagere eigen bijdragen van het CAK. De systematiek

Pagina 17 van 157



voor de berekening van de eigen bijdrage in de zorg wijzigt vanaf 1 januari 2019. Hierdoor nemen de inkomsten fors af. De verwachting is dat de gemeente door het Rijk hiervoor gedeeltelijk wordt gecompenseerd. In de lagere baten is reeds een aanname van 20% compensatie verwerkt. Definitieve compensatie verwerken we bij een financiële rapportage.

Cluster ToegangDe lagere lasten van € 1.233.000 verklaren we grotendeels door het feit dat door de voorgestelde ontschotting van het Sociaal Domein de lasten voor personeel en automatisering niet meer in dit programma worden verantwoord, maar onderdeel uit gaan maken van de bedrijfsvoeringskosten.

Cluster Wet publieke gezondheidDe hogere lasten van € 40.000 verklaren we grotendeels door de hogere bijdrage aan de GGD.

Cluster ArmoedeDe hogere lasten van € 143.000 verklaren we als volgt:- Hogere lasten opgave armoede € 43.000- Hogere lasten preventie Sociaal Domein (‘Meedoen in Winterswijk’) € 100.000

Vanuit het Rijk ontvangen wij 3 jaar een bedrag voor armoedebestrijding. Deze middelen willen wij inzetten voor de opgave armoede.

Investeringen

Bedragen *1.000 Uitgaven Inkomsten TotaalCluster Primitief

t/m prognose 2 2018

Begroting 2019


Begroting 2019

Verschil Saldo

Maatwerkvoorziening 220 220 - - 0 -

Er zijn geen mutaties geweest.

Pagina 18 van 157

Programma 5: Jeugd en Onderwijs


Het programma Jeugd en Onderwijs omvat naast jeugd, onderwijs ook jeugdhulp, en preventieve voorzieningen gericht op jeugd en hun ontwikkeling.

Onder Jeugdhulp verstaan we de hulp aan (licht)verstandelijk beperkten, jeugd- en opvoedhulp, geestelijke gezondheidszorg en jeugdhulp opgelegd door de rechter de jeugdbescherming en jeugdreclassering.Tot onderwijs rekenen we de gehele doorgaande lijn van voorschoolse voorzieningen, onderwijsachterstandenbeleid, passend onderwijs, volwassenenonderwijs, aandacht voor de Duitse taal, leerplicht en kwalificatieplicht, onderwijshuisvesting.

Alle kinderen in Winterswijk moeten veilig, gezond en kansrijk kunnen opgroeien. Niet met ieder kind of iedere jongere in Winterswijk gaat het goed. Niet alle kinderen krijgen alle kansen. Goede zorg voor ouders is een voorwaarde voor goede zorg voor kinderen. We bieden opvoedingsondersteuning aan waar dit nodig is. We willen realiseren dat gezinnen die de hulp nodig hebben, drempelloos hun weg kunnen vinden in de zorg. Wij zetten in op het veilig opgroeien van kinderen en jongeren. Preventie is hierin belangrijk. We blijven daarom investeren in de samenwerking met het onderwijs en omliggende gemeenten in het Ondersteuningsteam.

Daarnaast is het nodig dat het aantal kinderen dat thuis zit zonder een aanbod van passende hulp of onderwijs, verder wordt teruggedrongen. Jongeren zitten op school of zijn aan het werk. Samen met aanbieders en de gemeenten in de regio gaan wij door met de ontwikkeling van vernieuwingen in de jeugdhulp. Het voortbestaan van scholen in het primaire onderwijs kan het best worden gewaarborgd door samen te gaan of integrale kindcentra te vormen, waarbij kinderopvang en onderwijs samengaan. De gemeente ondersteunt deze ontwikkelingen en zorgt voor adequate huisvesting.

Kennis van de Duitse taal is zeer belangrijk en daar moet men op jonge leeftijd mee beginnen. We blijven het buurtaalonderwijs daarom actief promoten, ook in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo). We spreken de onderwijsinstellingen hierbij aan op hun verantwoordelijkheid. We ondersteunen daarnaast de oprichting van de Euregionale academie Graaf Willem V.

In het Beleidskader sociaal domein ‘Meedoen in Winterswijk’ staan acht speerpunten waar we de komende jaren extra op inzetten. Voor het programma Jeugd en Onderwijs zijn met name de volgende speerpunten van belang: - Armoedebestrijding; - Samenwerken; - Participeren; - Preventie; - Laaggeletterdheid.






JeugdhulpIn 2018 is de regionale visie op het sociaal domein vastgesteld. Daarin staat dat we meer inzetten op preventie en samenwerking met en tussen zorgaanbieders. Dit om duurdere en ingrijpende zorg te voorkomen. In het transformatieplannen van de Achterhoek leggen we uit hoe we dat willen bereiken. Voordat de besparingen op duurdere zorg gerealiseerd worden, vergt dit eerst extra inzet en middelen. Daarvoor doen we regionaal een beroep op Rijksmiddelen en zetten we ook de lokale preventiemiddelen in. Deze laatste vragen we in programma 4 (Maatschappelijke zorg en Participatie).

In 2019 actualiseren we de beleidsplannen Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en Jeugd . Deze werken we door middel van een intensief participatieproces met burgers en raad in een beleidsnota Wmo en Jeugd uit. Ook hierin vormt preventie een belangrijk onderdeel. Het Preventieve Platform Jeugd speelt hierin een belangrijke rol. Het platform bestaat uit professionals vanuit verschillende disciplines en is een samenwerking van de gemeenten Oost Gelre, Aalten, Berkelland en Winterswijk. Het Platform is nu een netwerkorganisatie gericht op professionals. Het voornemen is om ons vanaf 2019 meer te richten op de inwoners. Het Platform werkt momenteel aan de volgende thema's:- Voorkomen van (v)echtscheidingen;- Kunst van het Opvoeden;- Kind en Armoede;- Alcoholpreventie.

Vanuit deze thema’s doorloopt het Platform in 2019 concrete acties of start deze op.

De pilot Praktijkondersteuner voor huisartsen voor jeugd (POH-jeugd) is ook een vorm van preventie. In de pilot financiert de gemeente een Praktijkondersteuner die verbonden is aan een huisartsenpraktijk voor GGZ-hulp aan jeugdigen. De pilot krijgt een vervolg voor de duur van drie jaar. Na afloop van die drie jaar willen we een dekkend netwerk hebben van POH's-jeugd. Naar verwachting kunnen de kosten hiervoor gedekt worden uit de besparing op de tweedelijns GGZ-zorg.

De transformatieopdracht naar ‘één gezin, één plan’ krijgt ook meer vorm. In deze pilot werken zorgaanbieders, onderwijs, huisartsen en het Ondersteuningsteam aan gezamenlijke doelen voor een kind of gezin. Dit zetten we in 2019 voort.

Voorschools: peuteropvang, kinderopvang en voor- en vroegschoolse educatie (VVE)In 2019 starten we met een nieuwe vierjarige periode Onderwijsachterstandenbeleid (VVE). Tegelijkertijd voert het rijk een herverdeling van VVE-middelen door en krijgen wij zeer waarschijnlijk extra middelen beschikbaar om het VVE beleids- en uitvoeringsprogramma te kunnen doorontwikkelen. Dat geldt voor zowel de kwaliteit als voor het aanbod van de activiteiten. Het accent van de activiteiten ligt daarbij op de voorschoolse periode (kinderen van 2-4 jaar).

Onderwijs en onderwijshuisvestingIn 2018-2019 wordt een integraal huisvestingsplan voor besluitvorming voorgelegd aan College en Raad, in afstemming met schoolbesturen en betrokken voorschoolse instanties. De basis voor dit plan ligt in de gemeentelijke visie onderwijsvoorzieningen Winterswijk en de notitie Onderwijshuisvesting gemeente Winterswijk.

Op het terrein van onderwijshuisvesting zorgen we er voor dat in 2019 voor de Internationale Schakel Klas (ISK) van het Gerrit Komrij College (GKC) vervangende huisvesting is. Het ligt in de lijn der verwachtingen dat de ISK als onderwijsvorm een blijvende plek krijgt binnen het onderwijsaanbod van het GKC.

Verder start het Lokaal Educatieve Agendaoverleg (LEA) met het formuleren van een gemeenschappelijke visie op de vorming van Integrale Kind Centra binnen Winterswijk, inclusief VVE en achterstandenbeleid.


Ook stelt het LEA een Plan van Aanpak op voor het intensiveren van de inhoudelijke samenwerking tussen het primair onderwijs (PO) en het voortgezet onderwijs (VO).

In 2019 werken we aan de doorontwikkeling van onderwijsleerpakket Duitse taal voor het praktijkonderwijs. Het resultaat zet Pronova Praktijkonderwijs in om de praktische taalvaardigheid Duits van de leerlingen te bevorderen. Het leerpakket stellen we ook beschikbaar aan andere onderwijsinstellingen in de regio. Daarnaast blijft de gemeente financieel bijdragen om leerlingen in Winterswijk het Goethe certificaat te laten behalen. Om ook op het mbo niveau de Duitse taal structureel ingebed te krijgen, ondersteunen we de tot standkoming van de Euregionale academie Graaf Willem V.

Jeugd en speelruimteSpeeltuinverenigingen hebben een rol bij de participatie van inwoners. We zijn in gesprek met de speeltuinverenigingen om de onderlinge samenwerking te intensiveren. Indien mogelijk werken we toe te werken naar één organisatie. De gemeente faciliteert de ontwikkeling van deze innovatieve werkwijze.

Exploitatie


t/m prognose 2 2018

Begroting 2019


Begroting 2019

Verschil Saldo

Doorbelaste bedrijfsvoering en kapitaallasten 2.353 2.391 38 N - 38 N

Regionale samenwerking SD 51 175 124 N - 124 NOnderwijsbeleid en bestuurlijke verplichtingen

608 638 30 N 551 551 - 30 N

Onderwijshuisvesting 380 373 -7 V 5 5 - 7 VPeuterspeelzalen en Kinderopvang 35 35 - - 0 -Jeugd en speelruimte 14 14 - - 0 -Jeugdhulp 5.036 5.528 492 N 5.821 5.821 - 492 NTotaal 8.477 9.154 677 N 6.377 6.377 - 677 N

Cluster Doorbelaste bedrijfsvoering en kapitaallastenIn programma 13 (Organisatie en Financiën) lichten we de mutaties in de totale bedrijfsvoeringslasten nader toe. De kapitaallasten zijn het (boekhoudkundige) gevolg van de reeds gedane investeringen en als zodanig niet direct te beïnvloeden.

Cluster Regionale samenwerking Sociaal Domein (SD)De hogere lasten van € 124.000 verklaren we door de hogere bijdrage voor de regionale samenwerking en de voor de vervanging van de regionale inzet van de beleidsmedewerkers.

Cluster JeugdhulpDe hogere lasten van € 492.000 verklaren we door de hogere uitgaven voor de jeugdhulp.Op basis van de ervaringscijfers en de ontwikkelingen zijn de huidige budgetten voor de jeugdhulp niet meer toereikend.



Programma 6: Economie - Centrum


Het programma ‘Economie-Centrum’ richt zich op de versterking van het centrum met de winkelvoorzieningen, de horeca en de markt.

Ons bruisende winkelcentrum is het kloppende hart van Winterswijk en kenmerkt zich door een divers aanbod van winkels, horeca, musea en de warenmarkt. Het succes van het centrum van Winterswijk is gebaseerd op betaalbare kwaliteit voor een breed publiek en daarbij op het gratis parkeren. We blijven gratis parkeren in Winterswijk dan ook promoten en faciliteren.

We willen een bewaakte parkeergelegenheid voor fietsen met oplaadpunten voor elektrische fietsen. Daarnaast streven we naar meer fietsenstallingen in het centrum, waar mogelijk in combinatie met uitbreiding van openbare toiletten.

De markt is een belangrijke voorziening voor onze inwoners en trekt op marktdagen veel extra gasten naar Winterswijk. We blijven investeren in de sfeer en beleving van de markt, zowel op marktdagen als daarbuiten. We maken samen met de betrokken ondernemers en inwoners een integraal plan voor een kwaliteitsimpuls van de markt.

Leegstand van winkels blijven we zoveel mogelijk bestrijden. De aanpak van Stedelijke herverkaveling heeft hier al meerdere positieve resultaten opgeleverd. Daarom blijven we dit instrument gebruiken.

De combinatie van lokale ondernemers en (inter)nationale formules maakt Winterswijk tot een geliefde bestemming voor Nederlandse en Duitse bezoekers. We blijven de komende jaren inzetten op een gastvrij en gezellig centrum, waar inwoners en toeristen graag komen. Daarom bieden we positieve ondersteuning aan vernieuwende concepten die bijdragen aan de uitstraling van ons winkelcentrum. Ook zorgen we voor meer groen in het centrum. Om het voor ondernemers makkelijker te maken, willen we één loket en aanspreekpunt voor ondernemers.

CentrumontwikkelingIn 2019 breiden we de parkeercapaciteit in het centrum aan de Zonnebrink en Burgemeester Vlamstraat uit. Parkeren blijft gratis. Vanuit het stedelijke herverkavelingsprogramma zetten we vervolgstappen in het Cultuurkwartier aan het Weurden en het Eucalyptapark. Er komt een plan van aanpak voor meer fietsparkeerplekken. Hierin nemen we een bewaakte fietsenstalling in het centrum op. In de stalling zitten voldoende oplaadpunten voor elektrische fietsen. De mogelijkheden van openbare toiletten nemen we in het plan van aanpak mee. Op basis van dit plan ramen we budget voor realisatie in een later stadium. De afstemming tussen winkeliers en gemeente verbeteren we door een vast aanspreekpunt voor ondernemers aan te stellen. Plannen voor centrumontwikkeling toetsen we aan het duurzaamheidsbeleid en dragen waar mogelijk bij aan de verduurzaming van Winterswijk. CentrumbelevingHet bieden van een aangename winkelbeleving is een steeds belangrijkere toegevoegde waarde van een winkelcentrum ten opzichte van de mogelijkheden om online te winkelen. De warenmarkt, horeca, evenementen, fysieke aankleding en aandacht voor de toeristische en Duitse gast zijn hierin belangrijke elementen. In 2020 en 2021 maken we samen met ondernemers en inwoners een integraal plan voor

Programma 6: Economie-Centrum




Programma 6: Economie - Centrum

een kwaliteitsimpuls van de markt. Daarnaast maken we een plan van aanpak voor meer groen in het centrum. De stedelijke herverkaveling voorziet hierbij in een groene hoofdstructuur met de Scholtenbrug, het Raadhuispark, de Notaristuin en het Cultuurkwartier. Samenwerking en participatieDe gemeente neemt bij de diverse activiteiten en projecten initiatief tot participatie en samenwerking met centrumondernemers en andere belanghebbenden. Vast onderdeel is het jaarlijkse openbare sectoroverleg, waarin gemeente en sector de economische ontwikkelingen met elkaar bespreken. Hierbij evalueren we de lopende uitvoeringsagenda, voegen we mogelijke nieuwe acties toe en stellen we waar nodig het beleid bij. LeegstandsontwikkelingHet beleid gericht op concentratie van detailhandel in het kernwinkelgebied zetten we voort. Dit draagt samen met alle hierboven benoemde activiteiten bij aan beperking van leegstand in het centrum.

Exploitatie


t/m prognose 2 2018

Begroting 2019


Begroting 2019

Verschil Saldo


125 138 13 N - 13 N

Economische ontwikkeling centrum 127 132 5 N 100 118 18 V 13 VTotaal 252 270 18 N 100 118 18 V 0 -

Cluster Doorbelaste bedrijfsvoering en kapitaallastenIn programma 13 (Organisatie en Financiën) lichten we de mutaties in de totale bedrijfsvoeringslasten toe. De kapitaallasten zijn het (boekhoudkundige) gevolg van de reeds gedane investeringen en als zodanig niet direct te beïnvloeden.



Programma 7: Cultuur, Sport en Vrijetijdseconomie

Portefeuillehouder: dhr. drs. D.W. Aalderink

Het programma Cultuur, Sport en Vrijetijdseconomie kent drie richtingen met onderlinge crossovers. Ten aanzien van Cultuur betreft het de culturele voorzieningen en de kunst in de openbare ruimte. Daarnaast betreft het de subsidies aan het Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers, aan (culturele) organisaties en evenementen en voor cultuureducatie. Archeologie, oudheidkunde, cultuurhistorisch erfgoed en mediazaken scharen we ook onder dit programma.

Het deel Sport betreft sportstimulering en de samenwerking tussen sportaanbieders. Ook maakt de aanleg, het beheer en onderhoud van binnen- en buitensportaccommodaties hier deel van uit. Evenals het verstrekken van subsidies en het in rekening brengen van tarieven hiervoor.

Het deel Vrijetijdseconomie richt zich in brede zin op de bedrijvigheid in het toerisme en de recreatiesector.

Cultuur en Sport zijn belangrijke vormen van vrijetijdsbesteding, die voor elke inwoner van Winterswijk Winterswijker toegankelijk moet zijn. We maken daarom een logische koppeling met het plan ‘Armoedevrij Winterswijk 2040’. Buurtsportcoaches werken daarin aan krachtige buurten met ruimte voor iedereen en zij bevorderen een leven lang bewegen/sporten. Daarnaast blijven sportverenigingen een belangrijke plek om te ontmoeten, te leren, te ontspannen en om uitdagingen aan te gaan. Er komt zelfs een extra plek bij. We realiseren namelijk een ijs- en skeelerbaan.

Op cultuurgebied hebben we nog vele ambities die we verwezenlijken, zo zetten we onder andere in op een multifunctioneel cultuurcluster en multifunctioneler gebruik van Boogie Woogie. Bestuurders van gesubsidieerde instellingen koesteren we en bieden we ondersteuning aan.

Onze eigen lokale omroep is belangrijk voor Winterswijk. Deze houden we in de lucht.

De toerist is gebaat bij betere grensoverschrijdende integrale routestructuren. Dit geldt zowel voor wandel-, fiets- als ruiterpaden. Langs de fietsroutes willen we voldoende oplaadpunten voor elektrische fietsen en rustpunten. Ook streven we de toevoeging van één of meerdere slechtweervoorzieningen met euregionale uitstraling na. We ondersteunen daarom de realisatie van het bezoekerscentrum Terra Temporalis samen met andere stakeholders.

Erfgoed is ook van belang voor het toerisme en voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor bedrijven en bewoners. Wij streven er naar om deze bijdrage zo groot mogelijk te maken. We blijven daarom inzetten op behoud van cultuurhistorisch erfgoed.

CultuurOm ervoor te zorgen dat de instellingen financieel gezond blijven en een bijdrage leveren aan het culturele voorzieningenniveau, doorbreken we de nullijn van de afgelopen jaren. De subsidies verhogen we met een passende indexering. Als extra impuls kunnen instellingen voor 2020 plannen inbrengen die bijdragen aan de continuïteit en toekomstbestendigheid van het culturele aanbod. Daarnaast ondersteunen we bij de professionalisering van de besturen. We faciliteren culturele verenigingen bij het

Pagina 24 van 157






organiseren van netwerkavonden. De subsidies voor de muziekverenigingen en bijvoorbeeld het literaire café verhogen we om deze reden eveneens. De financiële situatie bij Boogie Woogie is zorgelijk. We onderzoeken met onze buurgemeenten op welke wijze Boogiewoogie multifunctioneler gebruikt kan worden, bijvoorbeeld in het te ontwikkelen Cultuurcluster. De subsidie aan Boogie Woogie verhogen we structureel.We realiseren daarnaast de komende jaren kunst in de openbare ruimte. Met name in wijken waar nog geen kunst aanwezig is. We reserveren hiervoor een vast jaarlijks budget.Om cultuur voor iedereen bereikbaar te laten zijn, werken we samen met het primair onderwijs aan programma’s zoals het cultuureducatieproject Kunstwijs. Ook zetten we in op culturele activiteiten voor jongeren. Dit alles draagt eraan bij dat cultuur laagdrempelig is voor alle doelgroepen. We houden onze lokale streekomroep RTV Slingeland in stand, deze gaat naast de op te richten regionale streekomroep functioneren.

ErfgoedWe voeren ons erfgoedbeleid samen met zowel de gemeenten Aalten en Oost Gelre als de bewoners van Winterswijk uit. Voor 2019 vragen we incidenteel budget voor projecten. In het regionale project ‘Het jaar van de wederopbouw’ vragen we aandacht voor deze bouwperiode en verbinden we dit met maatschappelijke opgaven. Denk bijvoorbeeld aan het verduurzamen van de wederopbouwwijken. Daarnaast evalueren we de huidige monumentenlijst volgens ons Erfgoedbeleid.

SportstimuleringHet lokale sportbeleid streeft er naar dat sport en sportief bewegen voor iedereen toegankelijk is.Lokaal werken we in 2019 intensiever samen met Buurtsportcoaches, Sociaal Team en sportaanbieders om meer mensen een leven lang te laten sporten en/of bewegen. Vanuit hier kan de verbinding gezocht worden met de opgave Armoedevrij 2040. Tevens wordt een link gelegd vanuit het programma Gezonde Leefstijl naar positieve gezondheid in programma 4 (Maatschappelijke zorg en Participatie – Preventie). In Achterhoeks verband blijven we op deze thema’s ook volop samenwerken.

Sportverenigingen en accommodatiesSportverenigingen zijn een belangrijke plek om te ontmoeten, te leren en sportieve uitdagingen aan te gaan. Sportverenigingen komen meer onder druk te staan door minder leden en vrijwilligers. We richten ons op multifunctioneler gebruik van sportpark Jaspers. Daar waar kan laten we sportverenigingen samenwerken. Deze samenwerking kan onderling of met partners uit het onderwijs, de kinderopvang, welzijnsorganisaties of het bedrijfsleven. In samenwerking met het vrijwilligerspunt komen thema-avonden en/of workshops voor sportbestuurders, trainers en vrijwilligers. De sportaccommodaties in liggen er prachtig bij, maar worden nog onderbenut. Een hogere bezettingsgraad is het streven. We onderzoeken de bezetting van de zalen. Daarnaast realiseren we een ijs- en skeelerbaan.De sportnota ‘Blijf(t) in beweging’ betreft de periode 2015-2018. In 2019 komt er in samenwerking met het veld een geactualiseerde sportnota. De kracht van sport, bewegen en een gezonde leefstijl staat hierbij centraal.

VrijetijdseconomieStichting Winterswijk Marketing en de VVV spelen een belangrijke rol in de promotie van de dagen verblijfsrecreatieve voorzieningen van Winterswijk. Met gerichte campagnes, zoals bijvoorbeeld ‘Nazomeren in het Nationaal Landschap’, ‘Mondriaan to Dutch Design’ en een goede culturele agenda dragen we bij aan verlenging van het toeristische seizoen. De promotie gericht op Duitsland zetten we door in 2019. Winterswijk stimuleert de introductie van nieuwe evenementen, met een subsidie voor nieuwe evenementen met een bovenregionale aantrekkingskracht. Evenementen bevorderen de bekendheid van Winterswijk en leiden vaak tot een langer verblijf en herhaalbezoek. Zie hiervoor ook programma 1.

Het goed beheren en onderhouden van de route-infrastructuur is essentieel. Belangrijk aandachtspunt is de enorme groei in het gebruik van de elektrische fiets. Fietspaden moeten geschikt zijn voor de hogere

Pagina 25 van 157


fietssnelheid. Daarnaast neemt de behoefte aan langere fietsroutes toe. Dit werken we nader uit met participatie van belanghebbenden. We stimuleren onze Duitse buurgemeenten om ook een fietsknooppuntennetwerk aan te leggen. Dit stimuleert de ontwikkeling van nieuwe en betere grensoverschrijdende fietsroutes. Daarnaast is dit thema ook geagendeerd in de Vrijetijdsagenda Achterhoek, waardoor een euregionale aanpak mogelijk wordt. Het knooppuntensysteem voor ruiterpaden waarmee in 2018 is gestart, promoten we in 2019 actief.

We verkennen de mogelijkheden om cultuur, sport en vrijetijdseconomie sterker met elkaar te verbinden. We denken bijvoorbeeld aan sporten cultuurevenementen die bovenregionaal publiek aantrekken, bijdragen aan seizoensverlenging en naamsbekendheid. Ook het beter ‘beleefbaar’ maken van erfgoed draagt bij aan de dagrecreatiemogelijkheden en aantrekkelijkheid van Winterswijk. Zo ondersteunen we samen met onze andere stakeholders de realisatie van bezoekerscentrum Terra Temporalis en dragen hier in 2019 financieel in bij.

Exploitatie:


t/m prognose 2 2018

Begroting 2019


Begroting 2019

Verschil Saldo


1.847 1.864 17 N - 17 N

Toeristische versterking 140 142 2 N - 2 NErfgoed 162 200 38 N 35 35 - 38 NSportaccommodaties 1.009 1.014 5 N 578 578 - 5 NSport 630 635 5 N 70 70 - 5 NKunst en Cultuur 1.673 1.929 256 N - 256 NTotaal 5.461 5.784 323 N 683 683 - 323 N

Cluster Doorbelaste bedrijfsvoering en kapitaallastenIn programma 13 (Organisatie en Financiën) lichten we de mutaties in de totale bedrijfsvoeringslasten toe. De kapitaallasten zijn het (boekhoudkundige) gevolg van de reeds gedane investeringen en als zodanig niet direct te beïnvloeden.

Cluster Kunst en CultuurDe hogere lasten van € 256.000 verklaren we grotendeels als volgt:- Subsidie bezoekerscentrum Terra Temporalis € 100.000 N- Hogere subsidie Boogiewoogie € 81.000 N- Hogere subsidie De Storm € 13.000 N- Hogere subsidie Bibliotheek € 6.000 N- Kunst in de openbare ruimte € 18.500 N- Hogere bijdrage Erfgoedcentrum € 16.000 N

Voor de realisatie van bezoekerscentrum Terra Temporalis stellen wij voor een bedrag van € 100.000 beschikbaar in 2019 te stellen voor planontwikkeling en proceskosten. Het door BMC uitgevoerde onderzoek bij Boogie Woogie heeft aangetoond dat de huidige subsidie aan Boogie Woogie niet toereikend is voor een gezonde bedrijfsvoering. Daarom stellen wij voor de subsidie te verhogen. De subsidie aan de Bibliotheek en De Storm wordt met het CBS-indexeringspercentage voor cao-lonen en contractuele loonkosten verhoogd. Voor het realiseren van kunst in de openbare ruimte stellen wij voor een bedrag van € 18.500 beschikbaar te stellen. Op basis van de gemaakte afspraken met het Erfgoedcentrum moet de gemeentelijke bijdrage de komende 4 jaar met € 16.000 worden verhoogd.

Pagina 26 van 157



Investeringen

Bedragen *1.000 Uitgaven Inkomsten Totaal

Cluster Primitief t/m prognose 2 2018

Begroting 2019


Begroting 2019

Verschil Saldo

Sportaccommodaties - - 0 -

Sport 900 900 N 280 280 V 620 N

Kunst en Cultuur - 54 54 - 0 -

Cluster SportHet saldo van € 620.000 binnen dit cluster verklaren we door de in 2019 geplande realisatie van een schaats- en skeelerbaan. Door een grondverkoop aan HSF moet de schaatsbaan verplaatst worden. HSF heeft een bijdrage betaald om deze verplaatsing mogelijk te maken. Inmiddels is het plan opgevat om de schaatsbaan te combineren met de realisatie van een skeelerbaan, waarvoor een geschikte locatie wordt gezocht. Daarvoor zijn extra financiële middelen nodig, welke als investeringspost is opgenomen in de begroting. Uitstel van deze investering is niet wenselijk. Dat Winterswijk ook in 2018/2019 geen nieuwe ijs- en skeelerbaan heeft, wordt al als een gemis gezien. Verder uitstel is dan ook niet wenselijk.

Pagina 27 van 157

Programma 8: Ruimtelijke ontwikkeling in de kern en Mobiliteit


Het programma ‘Ruimtelijke ontwikkeling in de kern en Mobiliteit’ richt zich op de aantrekkelijkheid van Winterswijk als plaats om te wonen, te werken en te recreëren. Naast de aanwezigheid van goede voorzieningen wordt deze aantrekkelijkheid onder meer bepaald door de kwaliteit van de woonomgeving in de kern van Winterswijk, fysieke infrastructuur, openbaar groen en waterbeheer.

Naast een kwalitatief goede woonomgeving is een zorgvuldig gebruik van de ruimte in de kern van Winterswijk van groot belang. Hierbij is aandacht voor goed wonen, een vitaal ondernemersklimaat, een goede bereikbaarheid en behoud en ontwikkeling van cultuurhistorische, landschappelijke en ecologische waarden.

De aantrekkelijkheid van Winterswijk wordt vervolgens mede bepaald door een goede bereikbaarheid, een goed en goed onderhouden wegennet, goede en veilige fietsverbindingen, gratis parkeervoorzieningen en goede vervoersvoorzieningen. Basismobiliteit maakt eveneens onderdeel uit van dit programma.

Het raadhuis blijft in bezit van de gemeente. Naast Stichting Winterswijk Marketing en de VVV blijft de functie van trouw- en raadszaal bestaan, waarbij we kijken naar modernisering en optimalisering.

We onderzoeken wat de mogelijkheden zijn voor het doortrekken van de Dingstraat met als doel een betere bereikbaarheid van het centrum.

De komende jaren houden we ons bezig met de implementatie van de Omgevingswet. Een omvangrijke wet met veel impact op de fysieke leefomgeving. De implementatie van deze wet voeren we samen met inwoners, raad en college uit.

We willen meer groen in het centrum, het dorp verbinden met ons groene buitengebied en dat doortrekken naar de kern. We kijken naar nieuwe ideeën en locaties voor bijvoorbeeld Tiny Forests. Groen in het centrum draagt niet alleen bij aan de aantrekkelijkheid van het centrum, maar heeft ook een klimatologisch effect zodat er een link met programma 12 is.

We blijven gebruik maken van de mogelijkheid van Stedelijke herverkaveling. Dit blijft een beproefde mogelijkheid om zaken op een goede manier vlot te trekken.

De wijkaanpak geven we op een innovatieve manier vorm. Dat doen we bij voorkeur in samenwerking met bewoners en partners.

We blijven monitoren en sturen op een passende woningvoorraad zowel kwantitatief als kwalitatief.

We monitoren het huidige kwaliteitsniveau van onze wegen. Waar nodig worden de wegen opgewaardeerd. Tijdig repareren van schades of het vervangen van verhardingen is daarbij van belang voor de veiligheid van de weggebruikers.

We realiseren een fietspad langs de verbeterde Bataafseweg.

Pagina 28 van 157





Omgevingsvisie KomWe beginnen in 2019 met het maken van de omgevingsvisie Kom. Deze visie is nodig om een aantal grote keuzes te kunnen maken. Keuzes over de toekomst van het wonen, ondernemen, het verkeer en het parkeren in het centrum. Strategische locaties veranderen hierbij mogelijk van functie. De visie geeft ook richting aan de keuze voor de verkeerscirculatie, waaronder de mogelijke realisatie van de verbinding Dingstraat-Parallelweg. Tevens kan het een basis bieden voor wijkaanpak en de transformatieopgaven van partijen zoals Marga Klompé en De Woonplaats. Omdat we tegelijkertijd aan de omgevingsvisie buitengebied en het omgevingsplan buitengebied werken, is tijdelijk extra capaciteit nodig. Het samenstellen van de omgevingsvisie Kom doen we samen met bewoners en organisaties.

Cluster Stedelijke vernieuwing Met provinciale subsidie kan de komende jaren, met een sluitende begroting, uitvoering gegeven worden aan het strategische kader ‘Ruilplan Winterswijk’. Dit plan bevat de focusgebieden Zonnebrink, EucalyptaPark en Belastingkantoor.

Project WeurdenIn 2018 is de visie op het gebied door de gemeenteraad vastgesteld. Op basis van deze visie hebben we Explorius Vastgoedontwikkeling geselecteerd voor de herontwikkeling. Begin 2019 levert de ontwikkelaar de resultaten van een haalbaarheidsstudie op. Na goedkeuring van de gemeenteraad rondt de ontwikkelaar het ontwikkelplan eind 2019 af. De herontwikkeling van het gebied zal meerdere jaren in beslag nemen. Daarom zijn we voornemens de panden weer tijdelijk te gaan verhuren.

RaadhuisHet raadhuis blijft in eigendom van de gemeente. Naast Stichting Winterswijk Marketing en de VVV blijft de functie van trouw- en raadszaal bestaan. Wel kijken we samen met de Raad naar een optimalisering en modernisering van de raadszaal. Voor de overige ruimte zoeken we een passende invulling, die bijdraagt aan de exploitatie van het pand. In 2019 wordt een voorstel aan de raad voorgelegd. Een fietsenstalling met oplaadpunt voor elektrische fietsen en openbaar toilet zijn hiervoor een mooie aanvulling.

WonenOp basis van het regionale Woonwensen- en Leefbaarheidsonderzoek stellen we samen met de Regio een nieuwe Regionale Woonagenda op. Binnen deze agenda nemen we de kwantitatieve en de kwalitatieve opgave op. Naast geringe toevoeging van nieuwbouw zal vooral de opgave in de bestaande voorraad een belangrijk thema zijn. In 2019 stellen we in afstemming met de Regionale Woonagenda een nieuwe lokale woonagenda op. In deze lokale agenda leggen we de basis voor de prestatieafspraken met de woningcorporaties in onze gemeente.

Verduurzaming van de woningvoorraad, inzet op leefbaarheid, doelgroepen, betaalbaarheid en beschikbaarheid zijn onderwerpen die terugkomen in de prestatieafspraken.

In 2019 werken we verder aan de vermindering van de bestaande woningbouwplannen. Naast deze vooral kwantitatieve aanpak van de afgelopen jaren vanwege een groot overschot aan woningbouwplannen, is de kwalitatieve aanpak van steeds groter belang. De bestaande plannen dateren vaak uit een langer verleden en zijn daardoor meestal niet meer passend. Door ontwikkelingen in aanverwante beleidsterreinen - zoals zorg en detailhandel - ontstaan er nieuwe initiatieven die nodig zijn voor een vitale leefomgeving. Hierbij ligt de nadruk op het centrum. Deze nieuwe plannen toetsen we vooral op de kwaliteit voor de directe omgeving. Als deze ruim voldoende aanwezig is, maken we

Pagina 29 van 157



realisatie mogelijk door het schrappen van de kwalitatief mindere plannen en sloop van woningen die zich uit de markt prijzen.Medio 2017 heeft de Woonplaats hun buurtaanpak gepresenteerd. Als gemeente en woningcorporatie werken we daarin samen waarbij ook aspecten als duurzaamheid en leefbaarheid een prominente rol hebben. Uitgangspunt is dat bewoners vanaf het begin participeren en er voldoende draagvlak aanwezig is. Samen met de Woonplaats organiseren we een pilot om in een woonwijk De Pas te inventariseren waar aanpassingen nodig zijn om de sociale en fysieke leefomgeving op peil te houden. Ingrepen in de bestaande woningvoorraad zullen daarbij aan de orde komen. Zie ook programma 4.

Beschermd wonen is een woonvorm voor mensen die op grond van psychosociale problematiek niet zelfstandig kunnen wonen. In 2018 is de Achterhoekse Regiovisie Opvang en Bescherming in de Achterhoek opgesteld. De doelgroep van beschermd wonen stroomt in de toekomst meer uit naar zelfstandig wonen, dan wel naar een tussenvorm tussen het beschermd wonen en zelfstandig wonen. Dit vraagt om goede afspraken tussen gemeenten, woningcorporaties en zorgaanbieders. In het Plan van Aanpak 2018-2020 van de regionale visie is opgenomen hoe betrokken partijen vorm geven aan deze opgave. Zie ook programma 4.

De starterslening is nog beperkt beschikbaar. Door reguliere aflossing en een aantal vervroegde aflossingen is het mogelijk jaarlijks enkele startersleningen te verstrekken (het betreft een revolverend fonds).De blijverslening geeft inwoners die behoefte hebben aan financiering de mogelijkheid een lening af te sluiten tegen gunstige voorwaarden om hun woning meer levensloopbestending te maken. Naast kleinere aanpassingen is het mogelijk een badkamer en slaapkamer op de begane grond te realiseren.

GrondexploitatieIn de plannen Morgenzon en Boterstraat geven we kavels voor woningbouw uit aan particulieren voor het bouwen van een eigen woning. Morgenzon is in uitvoering. De beschikbare kavels op plan Morgenzon zijn bijna uitverkocht. Uiteindelijk worden er 78 woningen gerealiseerd. Het oostelijke gedeelte van het plangebied maken we versneld woonrijp. In 2019 volgt ook het westelijke deel. Het bestemmingsplan voor het plan Boterstraat is in 2018 aan de gemeenteraad voorgelegd. In principe kunnen hier in 2018/2019 kavels worden uitgegeven. De belangstelling voor Eelink is in 2018 gegroeid. We geven tenminste 5 kavels uit. We onderzoeken of we het plan kunnen aanpassen waardoor de komende jaren adequaat kan worden ingespeeld op de vraag.

We beschikken over een aantal uitgeefbare bedrijventerreinen aan de Parallelweg. De terreinen aan de Parallelweg zijn relatief kleinschalig en niet voor iedere vorm van bedrijvigheid geschikt. Het Bedrijvenlandgoed Slinge (voormalig DAV-terrein) is in ontwikkeling. Nadat de bestemmingsplan-procedure is doorlopen, gaan we hier bedrijfskavels uitgeven. We onderzoeken zowel regionaal als ook lokaal de behoefte aan bedrijventerreinen. Dit moet o.a. leiden tot een nieuw Regionaal Programma Bedrijventerreinen (RPB). Zie ook paragraaf G Grondbeleid.

VerkeerIn 2019 werken we samen met ProRail verder aan het opheffen dan wel beveiligen van de laatste 5 onbewaakte overwegen, om de veiligheid rondom het spoor te verhogen. Wij verwachten dat deze maatregelen ook gaan bijdragen aan een robuustere spoorverbinding Winterswijk-Arnhem, waaraan ook de andere gemeenten samenwerken. De fysieke uitvoering verwachten we in 2020. We onderzoeken samen met partners de mogelijke verbeteringen van het grensoverschrijdende openbaar vervoer. De procedures om een fietspad langs de verbeterde Bataafseweg aan te leggen en een rotonde op het kruispunt met de Steengroeveweg willen we in 2019 afronden. De voorbereidende maatregelen (kap, verleggen leidingen en dergelijke) kunnen dan ook in 2019 beginnen.Verder wordt voor fietsroutes en fietsvoorzieningen verwezen naar programma 6 en 7.De dynamische parkeerverwijzing in het centrum maken we beter door de sensoren te vernieuwen en de software van het systeem aan te passen aan de eisen die we stellen. Hiervoor nemen we een structureel

Pagina 30 van 157


budget in de begroting op. Daarnaast voeren we een extra verkeersonderzoek uit in verband met de vragen die ontstaan naar verschuivingen in de verkeersstromen bij de Stedelijke herverkaveling en de omgevingsvisie voor de kom.

Openbaar groenIn deze coalitieperiode ligt de nadruk op het beheer. Daar waar nieuwe ontwikkelingen en reconstructies leggen we (extra) groen aan. Bij aanleg zetten we in op biodiversiteit. Waar mogelijk proberen we binnen de bebouwde kom ruimte te vinden voor de aanleg van één of meerdere Tiny Forests. Het bomenbestand in Winterswijk gaat kwalitatief achteruit. Dat heeft grotendeels te maken met de hoge leeftijd van de bomen, waardoor ze gevoeliger voor ziektes en aantastingen zijn. In 2019 is er extra budget beschikbaar. Hiermee zullen slechte bomen worden gekapt en nieuwe bomen geplant worden op plaatsen waar door het wegvallen van bomen de laanstructuren worden aangetast. WegenDe resultaten van het in 2018 geactualiseerde wegenbeheersplan vormen de basis voor het wegenonderhoud voor de komende jaren. In 2019 schenken we extra aandacht aan het onderhoud van onverharde wegen. Verder geven we uitvoering aan de in de begroting 2019 beschikbaar gestelde kredieten voor instandhouding van straten en wegen. Voor een volledig overzicht verwijzen we u naar paragraaf C, Kapitaalswerken.

WaterbeheerIn 2019 wordt het reguliere beheer voortgezet. Samenwerking in de regio Achterhoek+ en binnen het afvalwaterteam WintLicht moet leiden tot financiële besparingen zoals die zijn afgesproken in het Bestuursakkoord Water. In de loop van 2019 leggen we het Verbreed Gemeentelijk Riolerings Plan voor de planperiode 2019-2024 ter vaststelling voor. Voor het onderwerp klimaatadaptie verwijzen we naar programma 12.

Openbare verlichtingNaast het reguliere beheer en onderhoud leggen we in 2019 (na vleermuisonderzoek) de spotverlichting rondom de kerk op de Markt aan. Ook vervangen we een deel van de verlichting in het centrumgebied vervangen.

BasismobiliteitZOOV is het aanvullend vervoersysteem van de Achterhoekse gemeenten en provincie Gelderland. Het omvat onder andere leerlingenvervoer en vervoer in het kader van Wet Maatschappelijke ondersteuning (Wmo), Participatiewet en Jeugdwet. Winterswijk is opdrachtgever en contractbeheerder voor alle operationele activiteiten van ZOOV, in mandaat namens de deelnemende gemeenten en de provincie. Alle kosten van de aansturing en uitvoering van het vervoer worden doorbelast aan de deelnemende gemeenten, de provincie en andere opdrachtgevers.Winterswijk heeft tevens het sociaal recreatief Wmo-vervoer en het vervoer van/naar Werkbaan Oost bij ZOOV ondergebracht.

Pagina 31 van 157


Exploitatie


t/m prognose 2 2018

Begroting 2019


Begroting 2019

Verschil Saldo


7.256 7.398 142 N - 142 N

Begraafplaats 254 254 - 339 336 -3 N 3 NVastgoedexploitatie 114 114 - 125 125 - 0 -Openbaar Groen

2.072 2.121 49 N 96 151 55V-

6 V

Stedelijke vernieuwing 306 306 N 20 20 V 286 NVastgoedinformatie 92 102 10 N - 10 NVerkeer 16 41 25 N - 25 NWaterbeheer 1.046 1.046 - 3.862 3.822 -40 N 40 NWegen 1.266 1.301 35 N 77 77 - 35 NWoonbeleid 11 27 16 N - 16 NGrondexploitatie 1.300 2.717 1.417 N 1.181 2.598 1.417 V 0 -Bestemmingsplannen in de kern 15 15 - 15 15 - 0 -Basismobiliteit 9.910 10.120 210 N 9.093 9.312 219 V 9 VTotaal 23.352 25.562 2.210 N 14.788 16.451 1.668 V 542 N

Cluster Doorbelaste bedrijfsvoering en kapitaallastenIn programma 13 (Organisatie en Financiën) lichten we de mutaties in de totale bedrijfsvoeringslasten toe. De kapitaallasten zijn het boekhoudkundige gevolg van de reeds gedane investeringen en als zodanig niet direct te beïnvloeden.

Cluster Openbaar groenHet voordeel van € 55.000 bij de baten betreft de verwachte inkomsten van verkochte groenstroken door nadere intensivering van handhavingsactiviteiten. Hiervoor is in programma 2 Veiligheid vergunningenverlening en handhaving voor 3 jaar een budget opgenomen (cluster vergunningverlening en handhaving).

Cluster Stedelijke vernieuwingHet nadeel van € 286.000 binnen dit cluster betreft deels de geraamde bijdrage van € 40.000 voor de aanleg van de buitenruimte bij Spoorzicht en deels het bij de 2e financiële prognose 2018 naar 2019 doorgeschoven budget van € 90.000 voor het Project Weurden. Van het bij de 2e financiële prognose 2018 totaal doorgeschoven budget (van € 200.000) is het deel van het sloopbudget (€ 110.000) van 2019 naar 2020 overgeheveld, omdat naar verwachting het sloopbudget pas in 2020 is benodigd. Via een aanbestedingsprocedure is een partij geselecteerd die de werkzaamheden voor de ontwikkeling op het Weurden ter hand neemt. Verwacht wordt dat de werkzaamheden voor de gemeente in 2018 relatief beperkt in omvang zullen zijn en des te intensiever in 2019 en 2020. Tot slot betreft dit de begrote lasten (van € 157.000) voor de nieuwe omgevingsvisie Kom (incl. centrum).

Pagina 32 van 157



Investeringen


t/m prognose 2 2018

Begroting 2019


Begroting 2019

Verschil Saldo

Openbaar Groen 205 205 - - 0 -Stedelijke vernieuwing 285 317 32 N 142 347 205 V 173 VVerkeer 1.485 300 -1185 V 475 100 -375 N 810 VWaterbeheer 100 360 260 N - 260 NWegen 2.549 3.024 475 N 428 765 337 V 138 NGrondexploitatie 1.206 3.069 1.863 N 13 57 44 V 1.819 NTotaal 5.830 7.275 1.445 N 1.058 1.269 211 V 1.234 N

Cluster stedelijke vernieuwingDe subsidieaanvraag voor het project Stedelijke Herverkaveling is ingediend. We hebben een ongewijzigd bedrag van € 1.842.000 aangevraagd. Aan de hand van de financiële onderbouwing van de subsidieaanvraag is een inschatting gemaakt over wanneer de voorschotten worden ontvangen. In vergelijking met de raming bij de 1e financiële prognose 2018 werd minder ontvangen in 2018 dan verwacht (zie toelichting 2e financiële prognose 2018). Dit compenseert zich in de jaren 2019 tot en met 2022.

Cluster verkeer Het voordeel van € 810.000 betreft deels lagere uitgaven (€ 1.185.000) en deels lagere inkomsten (€ 375.000) met betrekking tot het van 2019 naar 2020 doorgeschoven restantkrediet (van € 550.000 uitgaven respectievelijk 275.000 inkomsten) van de investeringsbijdrage aan Prorail voor de onbewaakte overgangen en het Project realisatie fietspad Bataafseweg (van € 635.000 uitgaven respectievelijk 100.000 inkomsten).

Nadere toelichting Investeringsbijdrage Prorail onbewaakte overgangen De uitvoering van het beveiligen van de onbewaakte overwegen (waarover het gemeentebestuur in september 2018 een besluit heeft genomen), kan naar verwachting niet meer in 2019 uitgevoerd worden omdat daarvoor een treinvrije periode nodig is. Deze zijn in juni van dit jaar al vergeven voor 2019. Uitvoering wordt hierom pas in 2020 verwacht.In 2018 en 2019 worden wel kosten gemaakt als gevolg van de voorbereiding door Prorail en gemeente. Kosten voor planuitwerking ramen we in totaal op ongeveer € 200.000. Hiervan is een deel al in 2018 betaald en zal ook een deel in 2019 gemaakt worden. Het restant kan naar 2020 voor de uitvoering.

Nadere toelichting fietspad BataafsewegVoor de uitvoering van het fietspad langs de Bataafseweg is de bestemmingsplanprocedure opgestart. De grondverwerving verloopt bij een aantal aanwonenden stroef waardoor de uitvoering naar verwachting niet meer in 2019 gaat lukken. De voorbereiding gaat onverminderd door. Met de rotonde kan komend jaar wel gestart worden, maar de uitvoerende werkzaamheden zullen zeker in 2020 doorlopen.

Cluster waterbeheer Het nadeel van € 260.000 binnen dit cluster bestaat uit het Project herinrichting Weeninkpad Noord (instandhouding en waterplan van € 210.000) en de vervanging van diverse pompunits drukriolering (€ 50.000).

Cluster wegenHet nadeel van € 138.000 binnen dit cluster betreft met name de Projecten herinrichting van de Koningsweg (€ 100.000), herinrichting omgeving gemeentehuis/Eucalyptapark (€ 400.000 uitgaven

Pagina 33 van 157


respectievelijk € 337.000 inkomsten) en Project vervangen verlichting Jacobskerk (€ 100.000). Hieronder gaan we hier nader op in.

Het Project herinrichting Koningsweg betreft een gedeeltelijk reguliere herinrichting op basis van wegen en groen. Herstel verharding en afscheidingen verharding groen (bielzen). De gevraagde kredietverhoging is nodig door een ingrijpende wijziging van de openbare ruimte. De uitvoering van het tweede gedeelte is gepland in 2019.

Project herinrichting omgeving gemeentehuis/EucalyptaparkDe herinrichting van de omgeving gemeentehuis/Eucalyptapark is een deelproject van het Experiment Stedelijke herverkaveling. Dit omvat een verregaande herinrichting conform het project Eucalyptapark, waarbij de herinrichting van de Jeugdkerkstraat weer bij het restant wordt gevoegd. Om aan te sluiten bij dit project is het noordelijk gedeelte van de Balinkesstraat toegevoegd. Voorbereiding is gepland in 2018 en de uitvoering in 2019 en 2020.

Project vervangen verlichting JacobskerkHet systeem van grondspots is afgeschreven en functioneert deels niet meer. We zoeken een adequate oplossing. Er wordt eerst noodzakelijk onderzoek naar vleermuizen afgewacht.

Cluster grondexploitatieDe toename van de boekwaarde van de grondexploitatie vloeit voort uit de MPG 2017 en betreft met name de geraamde uitgaven voor bouwen woonrijp maken van de complexen Parallelweg, WVC terrein en DAV/Slinge.

Pagina 34 van 157

Programma 9: Werk en Inkomen


Het programma “Werk en inkomen richt zich op drie deelgebieden: - Re-integratie; weer deel gaan nemen aan arbeid;- Inkomensvoorziening; het verstrekken van een bijstandsuitkering als laatste vangnet;- Inkomensondersteuning voor die Winterswijkers die voor langere tijd niet in hun eigen inkomen

kunnen voorzien zoals bijzondere bijstand.Het is belangrijk voor al onze inwoners om perspectief te houden en maatschappelijk actief te blijven. Vrijwilligerswerk kan hierbij een rol spelen. Als gemeente faciliteren we dat. Nieuwkomers vormen een specifieke doelroep in dit programma.

De komende vier jaar richt het beleid zich op het zoveel mogelijk mensen begeleiden naar werk. Ons streven is om het aantal bijstandsgerechtigden met 15% te verminderen. Daarnaast zijn er mensen die niet in staat zijn om een betaalde baan te vinden. Het is onze taak om samen met maatschappelijke partners te zorgen voor zinvolle participatie via dagbesteding. In bepaalde gevallen kan de sollicitatieplicht losgelaten worden. Vaak zijn mensen op een andere manier in de samenleving actief, bijvoorbeeld als vrijwilliger of mantelzorger. Wij vinden dat die inzet waardering verdient van de samenleving. Daarom willen wij dat bijstandsgerechtigden boven de 60 jaar, die structureel en gedurende meerdere dagen per week vrijwilligerswerk doen of mantelzorg bieden, niet meer verplicht zijn om te solliciteren.

Ook mensen met een wat grotere afstand tot de arbeidsmarkt willen we aan werk helpen. We voeren daarom het project stadstuinbouw uit waarbij mensen met een afstand op de arbeidsmarkt aan het werk kunnen. Om werken over de grens te bevorderen zoeken we verbinding met de Euregionale academie Graaf Willem V, zodat ook werken over de grens voor werkzoekenden dichterbij komt. Voor de participatie van nieuwkomers zetten we het project ‘Aan de slag’ voor asielzoekers voort. We moeten armoede structureel bestrijden en generatiearmoede doorbreken. Ons streven is dat Winterswijk in 2040 armoedevrij is. Dit is een grote opgave waar we samen met de Winterswijkse samenleving aan gaan werken. We stoppen met ad hoc maatregelen die alleen de symptomen van armoede bestrijden en we zetten al het geld en mankracht in op een structurele aanpak. Het ziet er niet naar uit dat het huidige kabinet op korte termijn de ruimte om te experimenteren binnen de Participatiewet verruimt. Toch blijven wij zoeken naar wegen om ons beleid op een zo creatief en doelmatig mogelijke manier in te vullen.In het kader van de regionale samenwerking en de kwaliteit van Sociale Dienst Oost Achterhoek (SDOA), willen we deel uit blijven maken van SDOA. Een voorwaarde is wel dat de kosten op basis van een redelijke verdeelsleutel worden verdeeld over de betrokken gemeenten.

Armoedevrij Winterswijk 2040Ons streven is om samen met Winterswijkers, bedrijven, verenigingen en maatschappelijke organisaties de omslag te maken van symptoombestrijding naar structurele armoedebestrijding, waarbij we (generatie)armoede willen doorbreken. Het huidige armoedebeleid blijft gehandhaafd. Zie verder onder programma 4.

Pagina 35 van 157

Programma 9: Werk en inkomen





Re-integratieIn 2019 gaan wij de samenwerking met het bedrijfsleven intensiveren om zoveel mogelijk mensen binnen het reguliere bedrijfsleven of overheid aan werk te helpen. Ook het werken in Duitsland wordt op verschillende manieren gestimuleerd. Als gemeente hebben we hierbij de morele plicht en een voorbeeldfunctie om meer te doen dan onze wettelijke verplichtingen.Als uitstroom naar betaald werk (nog) niet tot de mogelijkheden behoort, dan onderzoeken we welke vorm van participatie het meest passend is. Als er perspectief op werk is, dan zorgt SDOA (Sociale Dienst Oost Achterhoek) voor participatie met als uiteindelijk doel uitstroom naar werk. Als dit perspectief er niet is, dan kijkt De Post naar de mogelijkheden tot participatie.Bijstandsgerechtigden die ouder dan 60 jaar zijn en die zich duurzaam inzetten voor de samenleving, kunnen vrijgesteld worden van de sollicitatieplicht. De meeste Wsw (Wet sociale werkvoorziening) medewerkers zijn inmiddels gedetacheerd bij reguliere bedrijven. SDOA en Werkbaan Oost BV (dit is de Overheids BV waar Werken Binnen is ondergebracht) zijn bezig de mensen die nu nog binnen werken, maar wel buiten kunnen werken, te detacheren bij bedrijven.Voor Wsw-ers die blijvend zijn aangewezen op een beschutte werkplek komt er de komende jaren, naast de centrale locatie in Lichtenvoorde, een lokaal aanbod. Wij gaan een aantal Wsw-ers een werkplek geven in de Stadstuin. Het Werkgeversservicepunt heeft een geïntegreerde benadering van werkgevers ontwikkeld. Deze werkwijze is voor alle doelgroepen inclusief Wsw. Inkomensvoorziening Het aantal bijstandsgerechtigden is de afgelopen jaren bijna stabiel rond de 620. We streven naar een daling van het aantal bijstandsgerechtigden met 15% in deze coalitieperiode. Dat betekent dat ongeveer 100 mensen uitstromen. Samen met de SDOA gaan we aan de slag om dit resultaat te bereiken. Dit gaan we realiseren door scholing van mensen die nu nog een bijstandsuitkering hebben. Daarnaast nemen we stimulerende maatregelen, zoals loonkostensubsidies en begeleiding, zodat het in dienst nemen van bijstandsgerechtigden gestimuleerd wordt. Vooralsnog doen we dat binnen de bestaande Rijksmiddelen. Duurzaamheid kan een aanjager zijn van de economie en voor extra werkgelegenheid zorgen. In het kader van extra uitstroom kunnen we aansluiten bij duurzaamheidsmaatregelen. Een mogelijkheid is het scholen van bijstandsgerechtigden tot energiecoaches.Ons uitgangspunt blijft dat het rijksbudget voor het betalen van de bijstandsuitkeringen toereikend moet zijn. De afgelopen jaren is dit gelukt. Als de uitgaven meer dan 105% van het rijksbudget bedragen, kunnen we in aanmerking komen voor de Vangnetregeling. InkomensondersteuningMet bijzondere bijstand ondersteunen we onze inwoners die geconfronteerd worden met bijzondere kosten die niet uit hun inkomen betaald kunnen worden. Voorbeelden hiervan zijn vervanging witgoed, aanvullende medische kosten en de kosten voor bewindvoering.Het minimabeleid is vooral gericht op de deelname van kinderen aan de samenleving.Daarnaast werken wij samen met organisaties als de Kledingbank, Voedselbank, Sociaal steunpunt, Jeugdsportfonds en Stichting Leergeld.De komende jaren worden er duurzaamheidsmaatregelen genomen, onder andere om de woningvoorraad te verduurzamen. Voor mensen met een laag inkomen is het vaak onmogelijk om dit zelf te betalen. Tegelijkertijd stijgen de kosten voor energie als deze mensen hun huis niet verduurzamen. Hiervoor hebben we aandacht bij het realiseren van duurzaamheidsmaatregelen.

Nieuwkomers

Pagina 36 van 157


Het project Inburgering nieuwkomers is per september 2016 van start gegaan en loopt tot september 2019. Halverwege 2019 evalueren we de resultaten van het project en kijken we welke activiteiten we regulier gaan voortzetten om de integratie van nieuwkomers te bevorderen.Per 2020 wijzigt het inburgeringsstelsel. De gemeente krijgt de regie op de inburgering. In 2019 wordt beleid gemaakt over de invulling van de regierol. Naast het regelen van de inkoop van inburgeringstrajecten betekent dit dat er beleid wordt gemaakt voor het uitvoeren van een brede intake en het Persoonsplan Inburgering en Participatie (PIP). Zie ook programma 4.Het project Aan de Slag wordt voortgezet. In dit project doen bewoners van het AZC vrijwilligers werk waardoor ze werkervaring opdoen en meer betrokken zijn bij de Nederlandse samenleving.

Exploitatie


t/m prognose 2 2018

Begroting 2019


Begroting 2019

Verschil Saldo


51 53 2 N - 2 N

Inkomensondersteuning 1.527 1.409 118 V - 118 VRe-integratie 2.685 2.685 - 500 500 - 0 -Inkomensvoorziening 8.293 8.293 - 8.323 8.323 - 0 -Participatiewet 9.369 9.369 - 8.113 8.126 13 V 13 VTotaal 21.925 21.809 116 V 16.936 16.949 13 V 129 V

Cluster Doorbelaste bedrijfsvoering en kapitaallastenIn programma 13 (Organisatie en Financiën) lichten we de wijzigingen in de totale bedrijfsvoeringslasten toe. De kapitaallasten zijn het (boekhoudkundige) gevolg van de reeds gedane investeringen en dus niet direct te beïnvloeden.

Cluster inkomensondersteuningHet aantal bijstandsgerechtigden neemt volgens de prognose van SDOA af. Hierdoor verwachten we lagere lasten van € 118.000 binnen het cluster inkomensondersteuning.


Pagina 37 van 157


Programma10: Economie en bedrijvigheid

Portefeuillehouder: dhr. ing. G.J.W. Elferdink

Het programma ‘Economie en bedrijvigheid’ richt zich op de industriële bedrijvigheid in Winterswijk. Het bevorderen van innovatie, werk en werkgelegenheid, inclusief grensoverschrijdende samenwerking zijn belangrijke speerpunten.

Ondernemers hebben in Winterswijk voldoende ruimte om te ondernemen en zich te ontwikkelen. Er is voldoende aanbod aan nieuwe werklocaties, waarbij de bestaande terreinen goed blijven functioneren en er weinig leegstand is.

Het Winterswijkse bedrijfsleven werkt gezamenlijk aan kennisontwikkeling op belangrijke technologische innovaties en sluit goed aan op de regionale Smart Industry ontwikkelingen. Daarnaast stimuleren we ondernemers om gebruik te maken van de diverse (inter)nationale netwerken in de grensregio. De Grenzhoppers Border School kan hier een bijdrage aan leveren.

Ondernemers in Winterswijk dragen actief bij aan een energieneutraal Winterswijk in 2030.

Samen met de gemeente Vreden realiseren we het dienstencentrum Gaxel. Dit dienstencentrum draagt op unieke wijze bij aan de grensoverschrijdende samenwerking. Het bedrijfsleven heeft meer mogelijkheden om aan te sluiten op de economische groei direct over de grens.

Ontwikkeling bedrijventerreinWe bieden lokale bedrijven voldoende ruimte in Winterswijk om zich te kunnen ontwikkelen. Hiervoor doen we in 2018 diepgaand onderzoek naar de Winterswijkse en Achterhoekse vraag- en aanbodontwikkelingen in bedrijventerreinen. Met de Regio Achterhoek maken we in 2019 een nieuw Regionaal Programma Werklocaties (RPW). Dit is de opvolger van het Regionale Programma Bedrijventerreinen uit 2011. Voor Winterswijk maken we een integraal plan met aandacht voor zowel leegstand en revitalisering op de bestaande terreinen als voldoende nieuwe bedrijventerrein. Het Bedrijvenlandschap Slinge maakt onderdeel uit van de planvorming.

De laatste geplande bedrijfsverhuizing van Dennenoord naar Veeneslat Zuid is afgerond. We onderzoeken of er nog meer verplaatsingen mogelijk zijn. Ook onderzoeken we hoe we het gebied verder gaan ontwikkelen. Dit verwerken we in een nieuw bestemmingsplan en revitaliseringsplan. Met Stadt Vreden werken we aan het grensoverschrijdende dienstencentrum Gaxel. Het bestemmingsplan is hiervoor in procedure. Stimuleren van economische ontwikkelingDe aanjager economische ontwikkeling richt zich op uitbreiding van de bovenregionale en grensoverschrijdende contacten, met voor Winterswijk interessante bedrijven en kennisinstellingen. We organiseren kennissessies en workshops op inhoudelijke thema’s voor groepen van bedrijven. Samen met het bedrijfsleven zetten we acties en programma’s op voor het stimuleren en begeleiden van startende ondernemers. We organiseren dit onder andere in de Grenzhoppers Border School. In samenwerking met Stichting Winterswijk Marketing en Smarthub Achterhoek werken we aan betere zichtbaarheid en profilering van het Winterswijkse bedrijfsleven. Zie ook programma 1.

Pagina 38 van 157

Programma 10: Economie en bedrijvigheid




Programma10: Economie en bedrijvigheid

In het programma ‘Smart Industry on Tour’ nemen studenten video-interviews af bij Achterhoekse bedrijven. In het programma ‘Made in the Achterhoek’ vloggen medewerkers van Achterhoekse bedrijven over hun werk en projecten. In regionaal verband werken we samen vanuit de hiervoor opgerichte thematafel ‘Smart werken en innovatie’.

De gemeente neemt bij de diverse activiteiten en projecten het initiatief tot participatie en samenwerking met het bedrijfsleven. Vast onderdeel is het jaarlijkse openbare sectoroverleg, waarin de gemeente en de sector de economische ontwikkelingen met elkaar bespreken. Hierbij evalueren we de lopende economische uitvoeringsagenda. Waar nodig stellen we de agenda bij en voegen acties toe

Circulaire economie en energietransitieVoor het bedrijfsleven is het van groot belang om de noodzakelijke stappen te zetten in energietransitie en circulaire economie. Binnen Winterswijk ondersteunen we het bedrijfsleven hiermee vanuit het programma ‘Duurzaamheid, klimaat en milieu’. De participatie vindt onder meer plaats in de Energietafel. We werken samen met het Winterswijkse bedrijfsleven aan een programma gericht op bewustwording, kennisdeling en het uitvoeren van gerichte energiescans op bedrijfsniveau. In regionaal verband werken overheid, bedrijfsleven en instellingen samen in de hiervoor opgerichte thematafel ‘Circulaire economie en Energietransitie’.

Exploitatie


t/m prognose 2 2018

Begroting 2019


Begroting 2019

Verschil Saldo


176 153 -23 V - 23 V

Economische ontwikkeling 27 27 0 - 0 -Totaal 203 180 -23 V - 23 V

Cluster Doorbelaste bedrijfsvoering en kapitaallastenIn programma 13 (Organisatie en Financiën) lichten we de wijzigingen in de totale bedrijfsvoeringslasten nader toe. De kapitaallasten zijn het (boekhoudkundige) gevolg van de reeds gedane investeringen en dus niet direct te beïnvloeden.

InvesteringenIn dit programma zijn geen investeringen.

Pagina 39 van 157


Programma 11: Ruimtelijke ontwikkeling en Economie buitengebied, Natuur en Landschap


Dit programma richt zich op het buitengebied van Winterswijk. Het Nationaal Landschap, met de diverse kernen haar cultuurhistorische waarden, haar biodiversiteit, haar agrarische bedrijven en overige economische activiteiten, staan hierin centraal.

Ons prachtige buitengebied is uniek voor de Achterhoek en Nederland. Winterswijk is niet voor niets Nationaal Landschap. Voor de huidige en de toekomstige generaties koesteren we die kernkwaliteit. Dat is ook de essentie van de opgave waarvoor de nieuwe Omgevingswet ons stelt. De implementatie van de Omgevingswet doen we samen met de betrokkenen.De kwaliteit willen we behouden. Dat kan alleen als de verschillende functies in het buitengebied, landbouw, natuur, recreatie en bewoning, zich op een duurzame wijze met respect voor de omgeving en elkaar kunnen blijven ontwikkelen. Niet-agrarische activiteiten zijn maatwerk en mogen bestaande functies niet belemmeren.

De gemeente blijft partijen ondersteunen die landschap en biodiversiteit willen versterken. Binnen de landbouw is momenteel al een duurzaamheidsslag gaande. Die faciliteren we waar mogelijk.

Door de schaalvergroting in de landbouw worden de landbouwmachines groter en breder. Dit vraagt in sommige gebieden om aanpassing van de wegen. Omdat dit op gespannen voet kan staan met de recreatieve en de ecologische waarden van de bermen, is goed overleg noodzakelijk. Om het karakter en de specifieke charme van het Nationaal Landschap te behouden, blijven zandwegen ook echt zandwegen.

De leefbaarheid van het buitengebied is van groot belang. We maken boerderijsplitsing makkelijker. Het vormen van nieuwe landgoederen door natuuraanleg moet mogelijk blijven, maar wel bij bestaande bebouwing. Zo voorkomen we nieuwe woonlocaties en verstening van het buitengebied. We nemen dit mee in de omgevingsvisie buitengebied.

We faciliteren startups, het nieuw aangelegde glasvezelnetwerk biedt hiervoor veel mogelijkheden. Het starten van bedrijven in panden die oorspronkelijk een agrarische functie hadden blijft maatwerk en mag bestaande functies in het buitengebied niet belemmeren.

Er zijn nog veel asbestdaken aanwezig in het buitengebied die verwijderd moeten worden. We willen hiervoor een goed plan in combinatie met duurzaamheid met aandacht voor het sociale aspect.

Nationaal LandschapIn 2019 stellen we de omgevingsvisie buitengebied vast en gaan we over tot uitvoering. Het faciliteren van startups initiëren we voornamelijk vanuit programma 10 ‘Economie en bedrijvigheid’.

Stichting Waardevol Cultuur Landschap (WCL)De afstemming van de verschillende functies in het landelijk gebied vereist veel overleg en samenwerking. De Stichting Waardevol Cultuur Landschap (WCL) vervult hierin een belangrijke rol. Daarnaast zetten we ook nieuwe vormen van participatie in. Dit om ervoor te zorgen dat iedere

Pagina 40 van 157






bewoner de mogelijkheid krijgt om mee te denken over de toekomst van ons buitengebied. De stichting voert verschillende projecten uit die door partijen in het buitengebied zijn aangedragen. Ook lobbyt de WCL voor de belangen die (in)direct met het buitengebied te maken hebben. De gemeentelijke betrokkenheid bij WCL evalueren we in 2019.

LEADER – AchterhoekDe Achterhoek is door de Provincie Gelderland voor de periode 2015-2022 aangewezen als LEADER-gebied vanwege de te verwachten krimp in de Achterhoek. LEADER is een Europese subsidie voor het platteland (Plattelandsontwikkelingsprogramma POP-3). Voor deze periode is een bedrag van € 13 miljoen beschikbaar. De helft komt van Europa en de andere helft is door de Achterhoekse gemeenten toegezegd. Het is bedoeld voor de thema's: sociale cohesie, biobased economy, toerisme en streekvoedsel.

Landschapsontwikkelingsplan (LOP)We geven uitvoering aan het programma dat onderdeel is van het beleidsplan natuur en landschap. We richten ons op het versterken van biodiversiteit en landschapskwaliteit, betrokkenheid burgers en natuuronderzoek. Dit doen we onder andere door tal van projecten. Voorbeelden hiervan zijn: de derde editie van de cursus Nationaal Landschap, door voorlichting te geven over ecologisch bermbeheer en landschappelijke inpassing en biodiversiteit op het erf en in het dorp. We stellen daarnaast het ecologisch beheerplan op. Ook zetten we onze gemeentelijke bijdrage voor de Regeling landschap voort. Hiermee stimuleren we de realisatie van landschapselementen.

Woonwensen- en LeefbaarheidsonderzoekBoerderijsplitsing moet makkelijker worden. Het regionale Woonwensen- en Leefbaarheidsonderzoek en de vervolgstappen hierop, zoals vermeld in programma 8, gelden echter ook voor dit programma 11. Dat heeft opgeleverd dat de bewoners de leefbaarheid en de voorzieningen in het buitengebied hoog waarderen. We sturen aan op minimaal het behoud van die hoge waardering.Eveneens geldt het vastgestelde afwegingskader woningbouw voor dit programma. De huidige woningbouwplannen voor het buitengebied toetsen we aan het nieuwe beleid.

Asbestsanering We onderzoeken de mogelijkheid van vraagbundeling naar bijvoorbeeld asbestsanering, sloop, zonnepanelen, landschappelijke verbeteringen, water- en klimaatoplossingen tot pakketten. Deze besteden we voor en met het buitengebied aan (bijvoorbeeld door het opzetten van coöperaties). Daarnaast betrekken we ook de sociale aspecten hierbij. Zo werken we aan een duurzame oplossing. De gemeente heeft hierin een faciliterende rol.Voor de financiering verwachten we te kunnen putten uit de middelen van de regiodeal voor vraagbundeling in het kader van de vitaliteit van het platteland. Als we niet over deze middelen kunnen beschikken, wegen we de mogelijkheden bij de begroting 2020 opnieuw af.

Pagina 41 van 157


Exploitatie

Cluster Doorbelaste bedrijfsvoering en kapitaallastenIn programma 13 (Organisatie en Financiën) lichten we de mutaties in de totale bedrijfsvoeringslasten nader toe. De kapitaallasten zijn het (boekhoudkundige) gevolg van de reeds gedane investeringen en als zodanig niet direct te beïnvloeden.

Investeringen


t/m prognose 2 2018

Begroting 2019


Begroting 2019

Verschil Saldo

Projecten landelijk gebied 70 70 - - 0 -

Er zijn geen mutaties geweest.

Pagina 42 van 157



t/m prognose 2 2018

Begroting 2019


Begroting 2019

Verschil Saldo

Doorbelaste bedrijfsvoering en kapitaallasten 325 339 14 N - 14 N

Nationaal Landschap 39 39 - - 0 -Natuurontwikkeling en landschapsherstel 112 123 11 N - 11 NBestemmingsplannen (omgevingswet) 250 250 - 250 250 - 0 -Bestemmingsplannen buitengebied 94 94 - 110 110 - 0 -WCL (Waardevol Cultureel Landschap) 90 90 - - 0 -Projecten landelijk gebied 159 159 - 208 208 - 0 -Totaal 1.069 1.094 25 N 568 568 - 25 N

Programma 12: Duurzaamheid, Klimaat en Milieu


Het programma Duurzaamheid, Klimaat en Milieu’ richt zich op het realiseren van een schone en gezonde leefomgeving voor bewoners, bezoekers en bedrijven. Onderdelen hierin zijn afvalverwerking. circulariteit, bodem(bescherming), duurzame energie, milieubeleid (geluid, geur, lichtvervuiling en luchtkwaliteit) en het beperken van de effecten van klimaatverandering.

We hebben de doelstelling dat Winterswijk in 2030 energieneutraal is. Om dat te bereiken, zetten we volop in op energiebesparing en de omschakeling naar duurzame vormen van energie. We stimuleren de energietransitie en verduurzaming bij bedrijven, in afspraken met de woningcorporatie en van ons eigen gemeentelijk vastgoed. In nieuwe projecten wordt aardgasvrij gebouwd. Particulieren, bedrijven en organisaties kunnen terecht bij het energieloket met hun vragen over hoe klimaat- en milieubewust te handelen. Voor particulieren met een laag inkomen komt er extra aandacht, zodat zij optimaal financieel voordeel hebben bij duurzaamheids- en besparingsprojecten.

Duurzaamheid in de volle breedte is belangrijk. De vervanging van asbestdaken is een kans. Deze worden waar mogelijk vervangen door zonnepanelen. In de gemeentelijke organisatie gaan we uiteraard door met het duurzaam inkopen van diensten en goederen (inclusief werken).In de openbare ruimte en bij gemeentelijke gebouwen komen meer laadpalen voor elektrische auto’s.Ook zetten we in op meer groen en water in de bebouwde kom. Dit vermindert de kans op hittestress en verhoogt het welzijn van inwoners en bezoekers. De ingeslagen weg van de aanpak van zwerfafval en het scheiden van afval zetten we voort.

Energieneutraal WinterswijkDe keuze voor Energieneutraal Winterswijk 2030 ligt in het verlengde van de regionale afspraken rond het voorkomen van klimaatverandering. De opgave richt zich in eerste instantie op de bebouwde omgeving. De gemeente heeft in 2017 een lokale energievisie en een energiemix vastgesteld. De energiemix geeft aan dat we maximaal inzetten op besparen en zonne-energie. Naast de ‘voorlopers’ aanpak richten we ons ook op het opschalen van energieneutraal Winterswijk door een aanpak voor buurten en wijken en de gehele gemeente (regio).

DuurzaamheidOm onze duurzame doelen te halen gaan we hard aan de slag. We kunnen echter niet alles in één keer veranderen. De gemeente ziet zichzelf als de aanjager voor een duurzame samenleving en heeft daar zelf een voorbeeldfunctie in. Dit doen we door het goede voorbeeld te geven, maar ook door mensen en organisaties die willen verduurzamen de ruimte te geven en zo nodig te ondersteunen. Dit doen we in diverse projecten. Zo bieden wij het MKB energiescans aan. Op scholen gaan we met leerlingen van groep 7 en 8 met het begrip duurzaamheid aan de slag en om hen bewust te maken van het belang van duurzaamheid. Ook via bijvoorbeeld het energieloket en met energiecoaches werken we aan bewustwording bij en voorlichting aan onze inwoners. We geven extra aandacht aan inwoners met een laag inkomen zodat zij optimaal financieel voordeel hebben bij duurzaamheids- en besparingsprojecten. Om hier vaart in te houden continueren we de inzet van de aanjager duurzaamheid. Waar mogelijk proberen we onze doelen te combineren in een wijkgerichte aanpak. Op het gebied van duurzaamheid en energie zijn er tal van ontwikkelingen. We

Pagina 43 van 157






spelen graag in op nieuwe kansen die zich voordoen om financiële impulsen te geven voor duurzaamheidsinitiatieven. Nader onderzoek is nodig om de juiste aanpak voor een vorm van een energiefonds te bepalen. In de loop van 2019 doen we hiervoor nadere voorstellen.Bedrijventerrein Gaxel benutten we als energieproductielocatie.

KlimaatGroene wijken en buurten verminderen de hittestress en bevorderen het welzijn van de inwoners. In de omgevingsvisie kom is voldoende groen in de buurt dan ook één van de uitgangspunten. De aanleg van een Tiny Forest draagt hieraan bij. We voeren een stresstest uit om inzicht te krijgen in de gevolgen van de klimaatveranderingen. Elektrisch rijden vermindert de CO2-uitstoot wat een gunstig effect heeft op het broeikaseffect. Om dit te faciliteren komen er meer laadpalen in de openbare ruimte in deze periode.

Gebiedsgericht milieubeleidHet ene gebied is het andere niet. In een woongebied verwachten we dat het stil en groen is en auto’s rustig rijden. Dit is anders op een bedrijventerrein. Hier zorgt de bedrijvigheid voor een zekere dynamiek en geluidsproductie. Milieunormen en het milieubeleid houden vaak ongewenst geen rekening met verschillen tussen gebieden.Winterswijk wil algemeen geldende normen en beleid omzetten naar gebiedsgerichte kwaliteiten. Deze kwaliteiten krijgen een plek in een gebiedsgericht milieubeleid. Dit geheel in de geest van de Omgevingswet. In 2019 komt er een verkenning en een eerste uitwerking van gebiedsgericht milieubeleid.

ZwerfafvalWe stimuleren bewustwording en gedragsverandering van inwoners. Dit doen we door in 2019 op meer tijdstippen, situaties en locaties bewustwordingscampagnes uit te voeren. Eind 2018 evalueren we het project ‘Project Winterswijk Mooi Schoon’. Verbeterpunten voor het tegengaan van zwerfafval nemen we mee in het vervolgtraject. Samen met ROVA onderzoeken we hoe we hoeveelheid restafval verder kunnen verlagen en hergebruik kan worden bevorderd.

Exploitatie


t/m prognose 2 2018

Begroting 2019


Begroting 2019

Verschil Saldo

Doorbelaste bedrijfsvoering en kapitaallasten 408 469 61 N - 61 N

Huishoudelijk afval 2.280 2.509 229 N 2.908 3.108 200 V 29 NMilieubeleid 138 366 228 N - 228 N

Totaal 2.826 3.344 518 N 2.908 3.108 200 V 318 N

Cluster Doorbelaste bedrijfsvoering en kapitaallastenIn programma 13 (Organisatie en Financiën) lichten we de wijzigingen in de totale bedrijfsvoeringslasten toe. De kapitaallasten zijn het (boekhoudkundige) gevolg van de reeds gedane investeringen en dus niet direct te beïnvloeden.

Cluster Huishoudelijk afvalDe hoger geraamde lasten van € 229.000 bestaan uit een hogere bijdrage van € 154.000 aan ROVA voor de afvalverwerking en uitgaven van € 75.000 voor de finetuning van taken rondom de inzameling van huishoudelijk afval en uitgaven voor inhuur (handhaving). De begrote toename van de bijdrage aan ROVA is vanwege:

Pagina 44 van 157



- Een lager geraamde opbrengst voor oud papier;- Een hogere uitgave voor kunststof;- Een (contractueel vastgelegde) prijsindexatie;- De door het Rijk opgelegde verbrandingsbelasting op het restafval.

Daarnaast wordt voorgesteld de kosten in 2019 (€ 75.000) en 2020 (€ 70.000) die nodig zijn voor finetuning van taken rondom de inzameling van huishoudelijk afval en uitgaven voor inhuur (handhaving), te dekken uit de aanwending van de bestemmingsreserve wijziging inzamelstructuur huishoudelijk afval. De hogere opbrengsten bestaan naast de hierboven vermelde aanwending van € 75.000 van de bestemmingsreserve, uit de lager begrote (via Nedvang te ontvangen) opbrengst grondstoffen van € 104.000 en de hogere begrote afvalstoffenheffing van € 229.000. Dit per saldo leidt tot hogere baten van € 200.000.

De lagere opbrengsten van ingezamelde grondstoffen (PMD) heeft te maken met een fors hogere afkeur, omdat de vervuilingsgraad sterk is gestegen. De onderbouwing van de geprognotiseerde vergoeding Nedvang is o.a. gebaseerd op een inzameling van 1.300 ton. Hiervan is 50% kunststof, 10% drankverpakking, bijna 10% blik en zo’n 30% uitval. Met name de uitval is groeiende en leidt tot een lagere vergoeding. Daarnaast zijn de door de Nedvang te vergoeden tarieven per grondstof contractueel vastgelegd.

Vanwege de genoemde hogere bijdrage aan de ROVA, de lager begrote opbrengst grondstoffen en het uitgangspunt van een kostendekkende reinigingsbegroting, wordt de begrote afvalstoffenheffing verhoogd. De begrote hogere afvalstoffenheffing (van € 229.000) is afgeleid van de zogenaamde (100% kostendekkende) reinigingsbegroting en wordt met name veroorzaakt door een hogere bijdrage van € 154.000 aan ROVA, de vrijval vanaf 2019 van de vergoeding (in 2013) oud papier (lagere uitgave van € 48.000) en de lager begrote opbrengst grondstoffen van € 104.000. Per saldo leidt dit tot een hogere afvalstoffenheffing.

Een aantal uitgaven in de reinigingsbegroting worden niet onder het cluster huishoudelijk afval maar elders in de begroting verantwoord, zoals de ambtelijke inzet die onder het cluster doorbelaste bedrijfsvoering en kapitaallasten wordt verantwoord. Daarentegen vormt de onder dit cluster verantwoorde uitgaven van € 75.000 voor de finetuning van taken rondom de inzameling van huishoudelijk afval ‘geen’ onderdeel van de reinigingsbegroting. Vandaar dat de hogere lasten binnen dit cluster niet gelijk zijn aan de hogere baten. Zie ook de paragraaf lokale heffingen.

Cluster MilieubeleidDe hogere incidentele lasten van € 228.000 worden grotendeels als volgt verklaard:- Aanjager duurzaamheid € 72.000- Uitvoeringsplan MKB € 60.000 - Klimaatadaptie € 40.000 - Duurzame scholen € 15.000 - Groene schoolpleinen € 15.000 - Uitvoeringsplan duurzaamheid € 15.000

Om de duurzaamheid in Winterswijk een extra impuls te geven stellen wij voor de aanjager duurzaamheid ook in 2019 en 2020 in te zetten.Ook de overige voorgestelde budgetten staan in het teken van het streven om in 2030 energieneutraal te zijn in Winterswijk.

Pagina 45 van 157


Hiervoor willen wij door middel van een stresstest inzicht krijgen in de gevolgen van de klimaatveranderingen, het verkennen van de mogelijkheden en aanpak verduurzamen scholen en het realiseren van groene schoolpleinen.Tenslotte stellen wij voor een budget beschikbaar te stelen voor het uitvoeringsplan duurzaamheid.

Investeringen


t/m prognose 2 2018

Begroting 2019


Begroting 2019

Verschil Saldo

Milieubeleid 150 1.150 1.000 N - 1.000 N

Cluster MilieubeleidHet verschil van € 1.000.000 wordt verklaard doordat wij in 2019 opnieuw een bedrag voor de duurzaamheidlening beschikbaar willen stellen. Dit vanwege de grote vraag.

Pagina 46 van 157

Programma 13: Organisatie en Financiën


Het onderdeel ‘organisatie’ in het programma ‘Organisatie en Financiën’ gaat over het organisatie- en personeelsbeleid, gericht op een optimale bedrijfsvoering. Ook gaat het over de informatievoorziening die met behulp van automatisering kan inspelen en voorzien in ontwikkelingen en behoeften, de bedrijfsvoering en de informatiebehoefte van de organisatie en het bestuur.Het onderdeel ‘financiën’ van dit programma gaat over het op juiste wijze toekennen en verantwoorden van middelen aan de diverse (beleids-) doelstellingen van de gemeente Winterswijk.

We gaan nog meer van buiten naar binnen werken. Bij nieuw beleid halen we eerst op hoe de inwoners en maatschappelijke partners en de gemeenteraad hierover denken. We willen één aanspreekpunt voor verschillende maatschappelijke partners (ondernemers, verenigingen, etc.). Verder gaan we aan de hand van het rekenkamerrapport ICT een slag maken met betrekking tot onze digitale dienstverlening. Zie ook programma 1.We hebben een structureel sluitende begroting en fixeren het huidige OZB-tarief voor 4 jaar. Dit betekent dat de hoogte van de opbrengst OZB afhankelijk wordt van de stijging of daling van de WOZ-waarde van de onroerende-zaken.We willen werken aan een eigentijdse organisatie in lijn met de vastgestelde ontwikkelagenda voor de komende jaren. Ook willen we werken aan een bijpassende inrichting van het gemeentekantoor.

Van buiten naar binnenHet is belangrijk dat we bij het maken van plannen eerst beginnen met de behoeften en mogelijkheden uit de samenleving. Zie daarvoor ook programma 1. De ontwikkelagenda die is opgesteld in het kader van ‘opgavegericht werken’ wordt hierbij betrokken. Wij vragen van hierin van onze organisatie een andere manier van werken. Dit betekent waarschijnlijk ook een opleidingsbehoefte. De opleidingsbehoefte gaan we in 2019 inventariseren. Eén aanspreekpunt voor verschillende maatschappelijke partnersHet is voor bedrijven, verenigingen en andere maatschappelijke partners handig dat mensen goed weten waar ze terecht kunnen. We organiseren daartoe één aanspreekpunt. De inrichting sluit aan op onze organisatieIn 2018 is begonnen met het maken van plannen voor de herinrichting van het gemeentekantoor. In 2019 worden deze plannen uitgevoerd. Dit sluit aan bij onze visie op onze organisatie, dienstverleningsvisie en op een duurzame (circulaire) economie. AutomatiseringDoor de toenemende eisen die gesteld worden door de Baseline Informatiebeveiliging Gemeenten (BIG) en de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) wordt het takenpakket van team automatisering steeds groter. In de begroting 2018 is hiervoor al een incidenteel budget van € 80.000 opgenomen. Het is noodzakelijk om voor 2019 de formatie van team Automatisering uit te breiden om het steeds groeiende takenpakket naar behoren uit te kunnen voeren. Dan kunnen we werken aan de belangrijkste conclusies uit het ICT-onderzoek “inspelen op de digitale revolutie” van de Rekenkamer. In

Pagina 47 van 157






2019 en 2020 wordt gewerkt "om de basis op orde te krijgen". Parallel daaraan starten we pilots om ervaring op te doen met nieuwe technologie en toepassingen die onze dienstverlening verder verbeteren.

OZBIn het coalitieakkoord is opgenomen dat de tarieven voor de OZB worden gefixeerd op het tarief van 2018. Dit betekent dat de hoogte van de opbrengst OZB afhankelijk wordt van de stijging of daling van de WOZ-waarde van de onroerende-zaken. Voor 2019 wordt rekening gehouden met een gelijke WOZ-waarde voor niet-woningen en een stijging van de WOZ-waarde van woningen van gemiddeld 6,5%.

FinanciënOm ervoor te zorgen dat we een blijvende gezonde financiële positie behouden hanteren we in deze begroting de volgende uitgangspunten: - De algemene uitkering wordt opgenomen op basis van de meicirculaire 2018. De eventuele effecten

van de septembercirculaire 2018 worden betrokken bij de 3e prognose 2018;- Er wordt (intern) geen rekening gehouden met prijsinflatie;- Indien inflatie bij externe instellingen of regelingen wordt toegepast, gaan we uit van de

Achterhoekse Inflatie Index;- De rekenrente voor onder meer kapitaallasten van investeringen is 4%, met uitzondering van de

grondexploitaties (2,45%);- Een beroep doen op co-financieringsprogramma’s als de doelstelling bijdraagt aan de realisatie van

de programmabegroting 2019-2022;- Als een beroep wordt gedaan op co-financieringsprogramma’s voor zaken die niet zijn gepland in een

begrotingsjaar, wordt er binnen de begroting ruimte gezocht ‘oud voor nieuw’;- In te blijven zetten op een acceptabele schuldenlast, waarbij ook in het licht van de

investeringsambities wordt gestreefd naar een beperkte stijging langlopende schuld aan het einde van de bestuursperiode 2018-2022;

- De ontschotting van het sociaal domein in de algemene uitkering van het gemeentefonds per 1 januari 2019 is in deze begroting verwerkt.

In de afzonderlijke paragrafen Lokale Heffingen (A), Weerstandsvermogen en risicobeheersing (B), Financiering (D) en Algemene Dekkingsmiddelen (H) wordt nader ingegaan op diverse financiële aspecten van deze begroting.

Paragraaf E BedrijfsvoeringVoor informatie over de bedrijfsvoering wordt verwezen naar de gelijknamige paragraaf E.

Exploitatie

Bedragen *1.000 Lasten Baten Totaal

ClusterPrimitief t/m prognose 2 2018

Begroting 2019

Verschil

Primitief t/m prognose 2 2018

Begroting 2019

Verschil Saldo

Doorbelaste bedrijfsvoering en kapitaallasten 7.011 8.093 1.082 N - 1.082 N

Klantcontactcentrum 11 11 - - 0 -

Beheer Kapitaallasten -436 -673 -237 V 2.265 2.403 138 V 375 V

Gemeentelijke Financiën 166 166 - 33.861 35.371 1.510 V 1.510 V

Interne bedrijfsvoering -84 -84 - 60 60 0 - 0 -

Totaal 6.668 7.513 845 N 36.186 37.834 1.648 V 803 V

Pagina 48 van 157



Cluster Doorbelaste bedrijfsvoering en kapitaallasten:Zoals is aangegeven lichten we de bedrijfsvoeringslasten niet per programma afzonderlijk toe, maar als één geheel in dit programma. De kapitaallasten is het (boekhoudkundige) gevolg van de reeds gedane investeringen en als zodanig niet direct te beïnvloeden.

De totale bijstelling van per saldo € 2.719.000 wordt veroorzaakt door:Bedrijfsvoeringlasten € 2.219.000 NIntrekken stelpost onderuitputting € 500.000 N De totale bedrijfsvoeringslasten over alle programma’s zijn toegenomen met € 2.219.000, veroorzaakt door: - De verwachte hogere personeelskosten van € 343.000. Bij de berekening van dit bedrag is rekening

gehouden met de periodieken, en verhoging van 2,25% aangegeven bij de meicirculaire 2018;- Hogere personeelskosten van € 402.000 structureel en € 142.000 incidenteel door

formatieuitbreiding. Uit MT-analyses blijkt dat op een aantal terreinen meer formatie nodig is, onder andere bij informatiemanagement, opgave armoede, communicatie, automatisering, juridisch control, volkshuisvesting, intensivering lobby, ruimtelijke ordening en beleid;

- Hogere bedrijfsvoeringlasten ad € 1.332.000 door ontschotting van het sociaal domein per 1 januari 2019. Betreft personeelskosten regulier personeel, automatiseringskosten en overige personeelskosten. Budget wordt overgeheveld vanuit programma 4: Maatschappelijke zorg en Participatie (budget neutraal). Meer informatie over de ontschotting vindt u in programma 4 en de paragraaf Sociaal domein.

Intrekken stelpost onderuitputting € 500.000 NDe in begroting 2018 opgenomen stelpost ‘onderuitputting’ wordt ingetrokken. Bij de in de begroting 2018 opgenomen stelpost is uitgegaan van een budgetoverheveling van circa € 500.000 (25% van het minimum van overgehevelde budgetten in de afgelopen 3 jaren). De afgelopen 3 jaar is het financieel effect van overhevelingen (budgetten en kredieten) tussen de € 2,3 en € 3,4 miljoen geweest.

Cluster KapitaallastenDe positieve bijstelling van € 375.000 komt voornamelijk door lagere financieringskosten veroorzaakt door lagere rente dan geraamd.

Cluster Gemeentelijke FinanciënDe per saldo positieve bijstelling van de baten met € 1.510.000 in dit cluster wordt veroorzaakt door: Hogere baten Algemene Uitkering Gemeentefonds € 1.380.000 VHogere baten OZB € 209.000 VNiet nader verklaarde kleine posten € 79.000 N

Nadere toelichting:Algemene uitkering € 1.380.000 VDe ontwikkeling van de algemene uitkering wordt voor een belangrijk deel bepaald door de ontwikkeling van de rijksuitgaven. Volgens het systeem van ‘samen de trap op en samen de trap af’ hebben wijzigingen in de rijksuitgaven direct invloed op de omvang van het gemeentefonds. De jaarlijkse toename of afname van het gemeentefonds, voorvloeiend uit de trap op trap af methode wordt het accres genoemd.

De rijksuitgaven stijgen behoorlijk. Dit is vooral veroorzaakt door:- Beleidsintensiveringen op rijksniveau met een omvang van ± € 14 miljard;- Toepassen van een hogere loon/prijs mutatie dan voorzien in de septembercirculaire 2017;

Pagina 49 van 157


- Autonome groei.

OZB € 209.000 VIn het coalitieakkoord is opgenomen dat de tarieven voor de OZB worden gefixeerd op het tarief van 2018. Dit betekent dat de hoogte van de opbrengst OZB afhankelijk wordt van de stijging of daling van de WOZ-waarde van de onroerende-zaken. Voor 2019 wordt rekening gehouden met een gelijke WOZ-waarde voor niet-woningen en een stijging van de WOZ-waarde van woningen van gemiddeld 6,5%. De opbrengst OZB stijgt hierdoor naar verwachting met € 209.000 ten opzichte van 2018.

Investeringen


t/m prognose 2 2018

Begroting 2019


Begroting 2019

Verschil Saldo

Interne bedrijfsvoering 391 391 - - 0 -

Pagina 50 van 157

Paragraaf A Lokale heffingen

Deze paragraaf bevat informatie over de gemeentelijke belastingen. De gemeentelijke belastingen zijn te onderscheiden in drie typen belastingen. De algemene belastingen, de bestemmingsheffingen en retributies. Na de algemene uitkering uit het gemeentefonds zijn dit de belangrijkste inkomstenbronnen van de gemeente.

De opbrengsten van de algemene belastingen komen ten goede aan de algemene middelen van de gemeente. Dit betekent dat de opbrengsten van deze belastingen niet gelabeld zijn, maar voor alle gemeentelijke taken en voorzieningen kunnen worden ingezet. De onroerende-zaakbelastingen (OZB), precariobelasting, reclamebelasting, forensenbelasting en toeristenbelasting behoren tot deze categorie.

Bestemmingsheffingen zijn belastingen waarvan de opbrengsten zijn bestemd voor specifieke voorzieningen met een duidelijk algemeen belang. Onder deze categorie vallen de afvalstoffenheffing en rioolheffing.

Retributies worden geheven als de gemeente een specifieke dienst verleent. De leges, begraafrechten en marktgelden zijn de belangrijkste retributies binnen de gemeente Winterswijk.

Voor bestemmingsheffingen en retributies geldt dat er geen winst gemaakt mag worden. De begrote opbrengst mag niet hoger zijn dan de begrote kosten die gemaakt worden om de diensten te verlenen.

In het coalitieprogramma 2018-2022 zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd:- Onroerendezaakbelasting (OZB): De tarieven worden gedurende de komende 4 jaren gefixeerd op de

tarieven zoals deze zijn vastgesteld voor het belastingjaar 2018;- Het inflatiepercentage is gebaseerd op de algemene prijsontwikkeling van het bruto binnenlands

product (bbp), zoals vermeld in de tabel 5.2.1 van de meicirculaire gemeentefonds 2018 (= 2,4%);- Rioolheffing: 100% kostendekkendheid op basis van het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP). Hierin is

opgenomen dat de tarieven geïndexeerd worden met de inflatiecorrectie;- Afvalstoffenheffing: 100% kostendekking;- Leges: 100% kostendekking;- De genoemde tarieven zijn onder voorbehoud van de vaststelling van de belastingverordeningen

door de raad in december 2018.

De belastingdruk wordt berekend door de verschuldigde OZB, afvalstoffenheffing en rioolheffing bij elkaar op te tellen. Dit zijn de belastingen die de burger direct voelt in de portemonnee.

In het ‘voorbeeld belastingdruk’ is gerekend met een WOZ-waarde voor een woning in 2018 van € 200.000. Voor 2018 wordt de WOZ-waarde vermeerderd met de verwachte waardestijging (6,5%). In het vervolg van deze paragraaf zal een nadere toelichting worden gegeven op de vermelde bedragen.

De belastingdruk voor de burger ziet er als volgt uit:

Pagina 51 van 157

Paragraaf A: Lokale heffingenInleiding

Belastingdruk


Voorbeeld belastingdruk

Gezin wonende in eigen huis Situatie 2018 Verwacht 2019

(WOZ waarde € 200.000)

(WOZ waarde € 200.000 +6,5% = € 213.000)

Onroerende-zaakbelasting € 228,00 € 243,00 Afvalstoffenheffing:Vastrecht € 144,00 € 164,00Variabel deel (24 x € 1,25)* € 30,00 € 30,00Rioolheffing (135 m3) € 364,50 € 364,50Totaal € 766,50 € 801,50

Gezin wonende in een huurwoning Situatie 2018 Verwacht 2019Afvalstoffenheffing:Vastrecht € 144,00 € 164,00Variabel deel (24 x € 1,25)* € 30,00 € 30,00Rioolheffing (135 m3) € 364,50 € 364,50Totaal € 538,50 € 558,50

*Deze kosten worden achteraf opgelegd bij de aanslagoplegging in respectievelijk 2019 en 2020

De belastingdruk over 2019 zal voor de inwoners stijgen. De stijging van de OZB is het gevolg van de verwachte stijging van de WOZ-waarde in combinatie met het fixeren van het tarief. Daarnaast zal het tarief voor het vastrecht voor de afvalstoffenheffing stijgen. Dit komt doordat de opbrengsten van het recyclebare afval lager uitvallen en de kosten van de ROVA hoger zijn. Daarnaast is door het Rijk aangegeven dat met ingang van 1 januari 2019 verbrandingsbelasting verschuldigd is. Dit is een extra kostenpost van € 50.000 die ten laste komt van de gemeente. Om 100 % kostendekking te blijven realiseren, zal het tarief voor het vastrecht worden bijgesteld met € 20,00. De aanbiedingen van restafval die men in 2018 heeft gedaan, worden bij de aanslagoplegging 2019 verrekend. Voor een verdere toelichting over de wijze van heffing van de afvalstoffenheffing en de invloed op de belastingdruk, zie onder ‘Afvalstoffenheffing’.

De belastingdruk voor de burger die in een eigen woning woont, stijgt met € 35,00. Rekening houdend met de inflatie (2,4%), stijgt de belastingdruk in reële zin met 2,1%. Voor de burger in een huurwoning stijgt de belastingdruk met € 20,00. Rekening houdende met de inflatie stijgt de belastingdruk in reële zin met 1,3%. Door goed te scheiden kan men zelf nog verder invloed uitoefenen op een deel van de verschuldigde afvalstoffenheffing. Immers, des te minder aanbiedingen restafval, des te lager het variabel deel.

Onroerende-zaakbelasting € 5.573.000De onroerendgoedmarkt blijft aantrekken voor woningen. De verwachting is dat de gemiddelde WOZ-waarde zal stijgen met zo’n 6,5%. Voor niet-woningen is de verwachting dat de waarden ongeveer gelijk blijven. De exacte invloed is op dit moment nog niet bekend, omdat de herwaardering voor belastingjaar 2019 nog in volle gang is. Eind 2018 wordt de herwaardering afgerond en wordt duidelijk wat de nieuwe WOZ-waarden voor 2019 zijn. Voor 2019 wordt gestuurd op een gelijkblijvend tarief voor de OZB, waarbij geen rekening wordt gehouden met inflatie. Dit betekent dat bij een daling van de WOZ-waarden de opbrengst van de OZB lager wordt en bij een stijging van de WOZ-waarden hoger.

Pagina 52 van 157


Immers, de OZB wordt berekend door de WOZ-waarde te vermenigvuldigen met het tarief. Rekening houdend met de begrote opbrengst van € 5.573.000 worden de OZB-tarieven voor 2019, onder voorbehoud van de vaststelling belastingverordeningen in december 2018, als volgt:

Tarieven OZB 2017 2018 2019

OZB eigendom woning 0,1146% 0,1143% 0,1143%

OZB eigendom niet-woning 0,2317% 0,2442% 0,2442%

OZB gebruik niet-woning 0,1860% 0,1960% 0,1960%

Toeristenbelasting € 681.000In 2017 zijn de tarieven met € 0,20 per overnachting verlaagd. Dit is gebeurd na overleg met een afvaardiging van de toeristische sector. Daarnaast is afgesproken dat de komende jaren het tarief gelijk blijft. Deze verlaging van het tarief heeft tot gevolg dat ook de totale verwachte opbrengst naar beneden wordt bijgesteld. Met de verlaging van het tarief wordt beoogd de gemeente aantrekkelijker te maken voor zowel de toerist als de verblijfsbieder. Over 2019 (te ontvangen in 2020) verwachten we € 681.000 aan toeristenbelasting te ontvangen.

Forensenbelasting € 70.000Voor het tarief van de forensenbelasting wordt aansluiting gezocht bij de toeristenbelasting. Het forfaitaire tarief voor een vakantiewoning in de toeristenbelasting is ook van toepassing op de gemeubileerde woning bij de forensenbelasting. Dit tarief is € 290,00.

Precariobelasting € 50.000Voor 2019 worden de tarieven uit 2018 gehandhaafd en verhoogd met de inflatiecorrectie van 2,4%. Dit heeft een minimale invloed op de opbrengsten.

Afvalstoffenheffing € 2.408.000Met ingang van 2016 is het omgekeerd inzamelen van start gegaan. Dit houdt in dat alle herbruikbare afvalstoffen gratis worden opgehaald en men moet betalen voor het aanbieden van het restafval. Met ingang van 2016 bestaat de afvalstoffenheffing dan ook uit een vastrecht en een tarief per keer dat men restafval aanbiedt. Door een lagere verwachte opbrengst voor het recyclebare afval, de per 1 januari 2019 verplichte verbrandingsbelasting en hogere kosten voor de Rova, stijgen de kosten voor afvalinzameling. Aangezien er 100% kostendekkend wordt gewerkt, wordt dit ook verrekend in het tarief en komt dit ten laste van de burger. Er is voor gekozen om de variabele tarieven te bevriezen en het vastrecht aan te passen. Het vastrecht voor een huishouden zal naar verwachting in 2019 € 164,00 (was: € 144,00) worden. Voor een aanbieding aan een ondergrondse afvalcontainer blijft het tarief € 1,25 en voor een aanbieding van een restafvalcontainer € 7,50.

Het vastrecht 2019 wordt met de aanslagoplegging in 2019 in rekening gebracht. In 2020 zal vervolgens een afrekening volgen over het aantal aanbiedingen in 2019. De basis van de afvalstoffenheffing blijft het gesloten systeem. De afvalinzameling heeft de gemeente uitbesteed aan Rova. De kosten die hiermee gemoeid zijn, worden door Rova doorbelast en 100% kostendekkend doorberekend in de tarieven (zie hiervoor ook het hoofdstuk `kostenonderbouwing tarieven` verderop in deze paragraaf).

Pagina 53 van 157


De tariefontwikkeling ziet er als volgt uit: AFVALSTOFFENHEFFING

MAATSTAF 2017 2018 2019

Vastrecht 150,00 144,00 164,00

Per aanbieding ondergrondse container1* 1,25 1,25 1,25

Per aanbieding container (buitengebied) 7,50 7,50 7,50

Rioolheffing € 3.780.000De rioolheffing is gebaseerd op een kostendekkendheid van 100%. Het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) vormt hiervoor de basis. Hierin is opgenomen welke kosten gemaakt zijn en gaan worden. Door de uitbreiding van de watertaken van de gemeente kunnen meer kosten onder de rioolheffing worden gebracht. In het GRP is hierin nadere invulling gegeven. Verder is bij het bepalen van de tarieven rioolheffing afgezien van de autonome stijging. Deze is op dit moment niet aanwezig.

Binnen de gemeente Winterswijk wordt het waterspoor gevolgd voor de rioolheffing. Dat betekent dat de burger belast wordt voor het daadwerkelijke waterverbruik. De aanslagoplegging verloopt via het waterbedrijf Vitens. De gemeente ’lift’ mee met de aanslagoplegging door Vitens. Aan de hand van het door Vitens berekende waterverbruik legt Vitens de aanslag rioolheffing namens de gemeente op. Hierbij is een aflopend tarief vastgesteld. Bij het bepalen van de tarieven wordt uitgegaan van een gemiddeld waterverbruik over de afgelopen drie jaren. De waterverbruiken worden in november door Vitens aangeleverd. De definitieve tarieven worden ook dan berekend. Vooralsnog handhaven we de tarieven van 2018.

RIOOLHEFFING

Aantal m³ waterverbruik 2017 2018 2019

≤ 500 m³ 2,70 2,74 2,74

501 m³ - 5.000 m³ 2,61 2,69 2,69

5.001 m³ - 20.000 m³ 2,57 2,65 2,65

≥ 20.001 m³ 0,00 0,00 0,00

Grafrechten € 205.000 De kosten voor de begraafplaats zijn al jaren hoger dan de opbrengsten. Dit komt voornamelijk omdat voor de oudere graven geen inkomsten meer binnen komen, maar deze moeten wel onderhouden worden. Verder neemt het aantal begrafenissen jaarlijks af en is er meer behoefte aan mogelijkheden voor het bijzetten van as. Het aanbod op de begraafplaats is zeer beperkt en daarom is in 2015 besloten het aanbod te vergroten en de regelgeving te versoepelen. Dit beleid is in 2017 in werking getreden.

Marktgelden € 107.000Uitgangspunt is 100% kostendekkendheid. In 2018 zal opnieuw worden bekeken in hoeverre de huidige opbrengsten de kosten dekken. Verwacht wordt dat de kosten hoger zijn, waardoor de tarieven voor 2019 waarschijnlijk worden verhoogd.

Leges Algemene Dienstverlening € 328.000Voor 2018 worden er geen bijzonderheden verwacht. Doordat de paspoorten vanaf 2013 10 jaar geldig zijn, worden er vanaf 2019 minder inkomsten verwacht voor de aanvraag van paspoorten.

1 * Bij een aantal aanbiedingen van 24 bij de ondergrondse container, zal de totale verschuldigde afvalstoffenheffing uitkomen op € 194,00 (= € 164,00 + € 30,00 (24 x € 1,25)).

Pagina 54 van 157


Leges Omgevingsvergunning € 495.000De economische groei in combinatie met een energietransitie kan leiden tot een redelijke investering in de bouw maar dat is nog onzeker, daarnaast is de verwachting dat ten gevolge de invoering van de omgevingswet de leges zullen afnemen.Gelet op het voorgaande zijn de leges in de begroting, buiten een tariefsverhoging van een half procent (van 2,01% naar 2,50 %), niet structureel verhoogd maar is wel een incidentele verhoging voor 2019 met € 75.000 doorgevoerd omdat de verwachting is dat in 2019 nog wel een aantal grotere bouwprojecten gerealiseerd zal worden. Dit betekent voor 2019 dat de verwachte inkomsten op € 472.500 worden begroot (exclusief € 22.500 voor welstandsadviezen).

Leges Europese Dienstenrichtlijn € 9.000Hieronder vallen onder andere de leges voor evenementen en horeca. In vergelijking met 2018 verwachten we geen bijzonderheden op dit gebied.

Reclamebelasting € 105.000Sinds 2010 wordt er reclamebelasting geheven voor het centrumgebied van Winterswijk. In overleg met de ondernemers is het tarief bepaald op € 540 per object. Dit tarief wordt ook voor 2019 gehandhaafd. De opbrengsten van de reclamebelasting worden, na aftrek van de kosten die de gemeente maakt (+/- € 7.500), doorgestort naar de Stichting Ondernemersfonds Centrum Winterswijk. Hiermee zorgt de stichting ervoor dat het centrumgebied aantrekkelijker wordt.

Pagina 55 van 157


Overzicht tarievenIn onderstaande tabel zijn de tarieven voor 2018 opgenomen (onder voorbehoud).

Belastingsoort Maatstaf 2017 2018 2019

OZB eigenaren woning % van de WOZ-waarde 0,1146 0,1143 0,1143

OZB eigenaren niet-woning % van de WOZ-waarde 0,2181 0,2442 0,2442

OZB gebruikers niet-woning % van de WOZ-waarde 0,1860 0,1960 0,1960

Toeristenbelasting per overnachting:

Woning 1,45 1,45 1,45

B&B/Pension 1,30 1,30 1,30

Hotel 1,75 1,75 1,75

Groepsaccommodatie 1,20 1,20 1,20

Jaarplaats/Seizoensplaats 1,20 1,20 1,20

Forensenbelasting Gemeubileerde woning 290,00 290,00 290,00

Precariorechten Terras per m² per jaar 23,40 23,70 24,25

Uitstalling per m² per jaar 27,75 28,00 28,65

Afvalstoffenheffing Vastrecht 150,00 144,00 164,00

Per aanbieding ondergronds 1,25 1,25 1,25

Per aanbieding container (buitengebied) 7,50 7,50 7,50

Rioolheffing Waterverbruik < 500 m³ 2,70 2,74 2,74

Waterverbruik 501-5000 m³ 2,61 2,69 2,69

Waterverbruik > 5000 m³ 2,57 2,65 2,65

Begraafrechten Onderhoudsrecht (graven voor 2010) 65,00 65,00 65,00

Aankoop + begraven (incl. onderhoudsrecht):

Eenpersoonsgraf 2.300,00 2.300,00 2.300,00

Tweepersoonsgraf 3.200,00 3.200,00 3.200,00

Kindergraf 1.300,00 1.300,00 1.300,00

Reclamebelasting Aanwezigheid openbare aankondiging 540,00 540,00 540,00

Marktgelden Zaterdag per m² 0,98 0,98 PM

Zaterdag vette waren per m² 1,33 1,33 PM

Woensdag per m² 0,62 0,62 PM

Woensdag vette waren per m² 0,83 0,83 PM

Pagina 56 van 157


Begroting belastingopbrengsten 2019

Jaarrekening 2017

2e Financiëleprognose per Begroting 2019

juni 18

OZB eigenaren woning € 2.604.000 € 2.688.000 € 2.817.000

OZB eigenaren niet-woning € 1.593.000 € 1.680.000 € 1.636.000

OZB gebruikers niet-woning € 1.086.000 € 1.149.000 € 1.120.000

OZB TOTAAL € 5.283.000 € 5.517.000 € 5.573.000

Jaarrekening 2017

2e Financiëleprognose per Begroting 2019

juni 18

Toeristenbelasting € 638.000 € 681.000 € 681.000

Forensenbelasting € 74.000 € 70.000 € 70.000

Precariobelasting € 49.000 € 50.000 € 50.000

Afvalstoffenheffing € 2.250.000 € 2.141.000 € 2.408.000

Rioolheffing € 3.603.000 € 3.819.000 € 3.780.000

Grafrechten € 222.000 € 209.000 € 205.000

Marktgelden € 92.000 € 89.000 € 107.000

Leges Algemene Dienstverlening € 645.000 € 509.000 € 328.000

Leges Omgevingsvergunning € 400.000 € 279.000 € 495.000

Leges Europese Dienstenrichtlijn € 6.000 € 3.000 € 9.000

Reclamebelasting € 110.000 € 105.000 € 105.000

TOTAAL € 13.372.000 € 13.472.000 € 13.811.000

KwijtscheldingKwijtschelding kan alleen worden aangevraagd voor de afvalstoffenheffing en rioolheffing. Burgers die op het sociaal minimum leven kunnen kwijtschelding aanvragen. Voor burgers die het afgelopen jaar kwijtschelding hebben gehad, wordt door de gemeente bij het Inlichtingenbureau2 een controle gedaan of men nog voldoet aan de voorwaarden om in aanmerking te komen voor kwijtschelding. Als hieraan voldaan wordt (dat wil zeggen men leeft nog op een sociaal minimumniveau), dan wordt automatisch kwijtschelding verleend. De kwijtschelding met betrekking tot de afvalstoffenheffing is gemaximeerd op het vastrecht. Hiermee worden ook burgers die in aanmerking komen voor kwijtschelding gestimuleerd om het afval zoveel mogelijk te scheiden. Voor de rioolheffing is deze gemaximaliseerd op het gemiddelde waterverbruik van 45m³ per persoon per huishouden.

Overzicht van de verleende en begrote kwijtschelding:

Rekening 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

Afvalstoffenheffing € 85.000 € 78.000 € 78.000

Rioolheffing € 108.000 € 110.000 € 110.000

Totalen € 193.000 € 198.000 € 198.000

2 Het Inlichtingenbureau (landelijk) brengt de situatie van mensen in kaart door de gegevens die bij gemeenten bekend zijn te vergelijken met de gegevens die over deze uitkeringsgerechtigde bekend zijn bij tal van andere organisaties, zoals de Belastingdienst, het UWV en de SVB.

Pagina 57 van 157

Kostenonderbouwing tarieven


Door de wijziging van het Besluit begroting en verantwoording (BBV) op 5 maart 2016 zijn vanaf de begroting 2017 nieuwe begrotingsregels van kracht. De nieuwe regels hebben ook invloed op de kostenonderbouwing van gemeentelijke heffingen. Vanaf de begroting 2017 moet de gemeente in de paragraaf lokale heffingen een overzicht van baten en lasten hebben opgenomen voor die heffingen waarbij sprake is van het verhalen van kosten.

Hieronder is daarom inzichtelijk gemaakt, in hoeverre de afvalstoffenheffing, rioolheffing, begraafrechten, marktgelden en leges kostendekkend zijn. Voor deze belastingsoorten geldt dat deze maximaal kostendekkend mogen zijn. Onder maximaal kostendekkend wordt verstaan dat de geraamde baten de geraamde kosten niet mogen overschrijden. Verder wordt er rekening gehouden met de overhead, waarbij dit omschreven is als die kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van de medewerkers in het primaire proces.

Hieronder wordt achtereenvolgens een overzicht gegeven van de kostenonderbouwing voor de afvalstoffenheffing, rioolheffing, begraafrechten, marktgelden en tot slot de leges.

Afvalstoffenheffing

Kosten:

Afval € 2.881.000

Overhead € 151.000

Totale Kosten € 3.032.000

Opbrengsten:

Opbrengst Belastingen € 2.408.000

Overige Opbrengsten € 624.000 o.a. vergoedingen voor recyclebare afvalstoffen

Totale opbrengsten € 3.032.000

Dekking 100%

Rioolheffing

Kosten:

Riolering € 3.638.000

Overhead € 185.000

Totale Kosten € 3.823.000

Opbrengsten:

Pagina 58 van 157

Kostenonderbouwing Afvalstoffenheffing

Kostenonderbouwing Rioolheffing


Opbrengst Belastingen € 3.780.000

Overige Opbrengsten € 42.000

Totale opbrengsten € 3.822.000

Dekking 100%

Begraafrechten

Kosten:

Begraafplaats € 316.000

Overhead € 37.000

Totale Kosten € 353.000

Opbrengsten:

Opbrengst Belastingen € 205.000

Overige Opbrengsten 0

Totale opbrengsten € 205.000

Dekking 58%

Marktgeld

Kosten:

Markt € 98.000

Overhead € 20.000

Totale Kosten € 118.000

Opbrengsten:

Opbrengst Belastingen € 107.000

Overige Opbrengsten € 11.000

Totale opbrengsten € 118.000

Dekking 100%

Leges*

Titel-Hoofdstuk

Onderwerp Toe te rekenen lasten

Overhead Totaal lasten Baten Dekking in %

Titel 1 Algemene Dienstverlening

Hoofdstuk 1 Burgerlijke stand € 45.188 € 26.029 € 71.217 € 47.750 67%

Hoofdstuk 2 Reisdocumenten/ID-kaart

€ 54.723 € 14.300 € 69.023 € 57.955 84%

Hoofdstuk 3 Rijbewijzen € 119.037 € 40.999 € 160.036 € 148.785 93%

Hoofdstuk 4 Verstrekkingen uit Basisregistratie Personen € 12.822 € 8.069 € 20.891 € 10.500 50%

Hoofdstuk 9 Overige publiekszaken € 41.327 € 11.339 € 52.666 € 31.000 59%

Hoofdstuk 12 Leegstandwet € 1.772 € 1.644 € 3.416 € 3.000 88%

Hoofdstuk 14 APV-vergunningen € 77.241 € 65.911 € 143.152 € 8.800 6%

Hoofdstuk 15 Winkeltijdenwet € 1.772 € 1.644 € 3.416 € 80 2%

Hoofdstuk 16 Kansspelen € 1.107 € 1.027 € 2.134 € 2.000 94%

Hoofdstuk 17 Telecommunicatie € 14.694 € 7.602 € 22.296 € 18.000 81%

Hoofdstuk 18 Verkeer en vervoer € 6.643 € 6.164 € 12.807 € 250 2%

Pagina 59 van 157

Kostenonderbouwing Begraafrechten

Kostenonderbouwing MarktgeldKostenonderbouwing Leges


Subtotaal € 376.326 € 184.728 € 561.054 € 328.120 58%

Titel 2 Omgevingsvergunning

Hoofdstuk 3 Omgevingsvergunning € 657.949 € 454.993 € 1.112.942 € 565.480 51%

Overige € 14.217 € 13.190 € 27.407 € 170 1%

Subtotaal € 672.166 € 468.183 € 1.140.349 € 565.650 50%

Titel 3 Europese Dienstenrichtlijn

Hoofdstuk 1 Horeca € 8.637 € 8.013 € 16.650 € 3.000 18%

Hoofdstuk 2 Organiseren evenementen € 53.812 € 49.926 € 103.738 € 6.000 6%

Subtotaal € 62.449 € 57.939 € 120.388 € 9.000 7%

Totaal € 1.110.941 € 710.850 € 1.821.791 € 902.770 50%

* De genoemde titels en hoofdstukken zijn terug te vinden in de tarieventabel behorende bij de Legesverordening. Hierin staan de diverse productgroepen opgenomen, met de daarbij behorende tarieven. Opgenomen zijn alleen die hoofdstukken waar activiteiten in hebben plaats gevonden.

Voor de het kostendekkend zijn van de leges geldt dat het totaal van alle leges maximaal 100% mag zijn. Dit kan betekenen dat op onderdelen er een overdekking is (bijvoorbeeld rijbewijzen) en op andere onderdelen een onderdekking (bijvoorbeeld organiseren evenementen). In totaal komt de kostendekkendheid voor alle leges uit op 50%. Hiermee wordt voldaan aan de wettelijke eis dat de totaal begrote opbrengst de begrote kosten niet overstijgen.

Pagina 60 van 157

Paragraaf B Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Het weerstandsvermogen is het vermogen van de gemeente Winterswijk om risico’s te kunnen opvangen zonder dat de normale bedrijfsgang daardoor wordt verstoord. Het gaat hierbij om risico’s waarvoor geen voorziening of een verzekering is afgesloten. Het weerstandsvermogen geeft daarmee inzicht in de gezondheid van de financiële positie op langere termijn van de gemeente.

Risico’s kunnen zich incidenteel voordoen zoals eenmalige negatieve exploitatieresultaten. Deze risico’s worden gedekt uit de algemene reserve. De algemene reserve vormt daarmee de zogenoemde incidentele weerstandscapaciteit.

Indien risico’s een structureel karakter krijgen, dus over meerdere jaren tot significant hogere uitgaven zullen leiden, is de algemene reserve onvoldoende. Dan zal de structurele weerstandscapaciteit moeten worden aangesproken. De structurele weerstandscapaciteit bestaat uit de onbenutte belastingcapaciteit en capaciteit uit hoofde van de overige heffingen.

Als incidentele weerstandscapaciteit wordt beschouwd, dat deel van de reservepositie dat als buffer vrij aanwendbaar is. De in Winterswijk gehanteerde norm is € 60 per inwoner (€ 1,7 miljoen).

De begrote algemene reserve bedraagt eind 2019 per saldo € 47,8 miljoen.

De gemeente Winterswijk kent een aantal specifieke bestemmingsreserves (o.a. de bestemmingsreserve Begraven en bestemmingsreserve Personele bezuinigingen). Elk jaar is de raad opnieuw vrij om te bepalen of en zo ja, op welke wijze een deel van de algemene reserve wordt aangewend.In tegenstelling tot reserves zijn voorzieningen nodig voor een normale bedrijfsvoering. De voorzieningen zijn vastgesteld op het niveau van het geschatte verlies of verplichting.

Jaar: 2019 1 januari* 31 december

Algemene voorziening € 3,9 mln. € 3,8 mln.

Egalisatievoorziening € 2,3 mln. € 2,4 mln.

Onderhoudsvoorziening € 1,3 mln. € 1,3 mln.

Totaal € 7,5 mln. € 7,5 mln.

* op basis 2e prognose 2018

Ter afdekking van onvoorziene uitgaven wordt jaarlijks in de begroting € 1,25 per inwoner opgenomen. Bij voorstellen waarvoor deze stelpost wordt benut als dekkingsmiddel geldt als toetsingscriterium dat het voorstel dient te voldoen aan de drie O’s (Onvoorzienbaar, Onvermijdbaar en Onuitstelbaar).

In het raadsprogramma is als doelstelling opgenomen dat er geen stijging van de lokale lasten boven de jaarlijkse prijsindex CBS mag plaatsvinden. De gemeentelijke tarieven, leges en heffingen zijn voor 100% kostendekkend. Daarvan wordt slechts gemotiveerd afgeweken.

In geval zich structureel hogere risico’s effectueren, is het niet altijd mogelijk andere kosten met eenzelfde bedrag jaarlijks te verlagen. In dat geval wordt de gemeente gedwongen om de inkomsten te verhogen.

Pagina 61 van 157

Paragraaf B: Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Incidentele weerstandscapaciteit

Structurele weerstandscapaciteit


Een alternatief is om de extra kosten uit de reserves te bekostigen, maar deze reserves zijn eindig. Alvorens een beroep kan worden gedaan op extra financiering van het Rijk moet een gemeente ten volle de eventuele belastingcapaciteit benutten. Dat kan natuurlijk ook niet oneindig. Daarom is door het Rijk een norm gesteld tot welk niveau het nog aanvaardbaar is lokale belastingen te verhogen. Dit is de zogenaamde art. 12 norm. Ten opzichte van de artikel 12-norm is de ongebruikte ruimte in de heffingen € 1,4 miljoen.

Het is van belang dat de gemeente voldoende dekking heeft. Deze dekking ofwel het totale weerstandsvermogen van de gemeente is per 31 december 2019 als volgt opgebouwd:

Incidenteel Algemene reserve € 47,8 miljoenStructureel Onbenutte belastingcapaciteit € 1,4 miljoen per jaar

Om vast te stellen of de gemeente over voldoende weerstandsvermogen beschikt om de onderkende risico’s op te kunnen vangen, moet een inschatting worden gemaakt van het benodigde weerstandsvermogen.Om het benodigde weerstandsvermogen te berekenen is een goede risico-inventarisatie nodig met een inschatting van het gevolg, de kans dat het risico zich voordoet en de financiële impact. Daarnaast is een kansberekening nodig omdat het niet waarschijnlijk is dat meerdere risico’s zich op eenzelfde moment èn in volle omvang zullen voordoen. Deze kansberekening kan bijvoorbeeld uitgevoerd worden met de zogenaamde Monte-Carlo analyse.In 2016 is bovenstaande analyse uitgevoerd. Hieruit is gebleken dat een weerstandsvermogen van € 2,5 miljoen voldoende is.

De risico’s in de grondexploitatie zijn hier nog niet in meegenomen. Voor deze risico’s is een aantal jaren geleden ook een Monte Carlo-analyse uitgevoerd. Uit de analyse blijkt dat een weerstandsvermogen voor de grondexploitaties van Winterswijk van circa € 2,5 miljoen toereikend is.

Het totale benodigde weerstandsvermogen bedraagt derhalve circa € 5 miljoen.Afgezet tegen het weerstandsvermogen van € 47,8 miljoen incidenteel en € 1,4 miljoen structureel, kan worden gesteld dat dit vermogen afdoende is om de risico’s te kunnen afdekken.Gezien deze inschatting is het vooralsnog niet direct noodzakelijk om expliciete normen aan te geven voor de benodigde hoogte van het weerstandsvermogen.

Naar aanleiding van het rapport van de commissie Depla is het BBV (Besluit Begroting en Verantwoording) gewijzigd. Vanaf het begrotingsjaar 2016 zijn de volgende kengetallen toegevoegd aan de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing:1 Netto schuldquote;2 Netto schuldquote gecorrigeerd voor verstrekte leningen;3 Solvabiliteit;4 Structurele exploitatieruimte;5 Grondexploitatie;6 Belastingcapaciteit.

Pagina 62 van 157

Samenvatting totaal weerstandsvermogen

Kengetallen financiële positie


Kengetallen financiële positie

2017 2018 2019

jaarrekening

2e

prognose

begroting

1. Netto schuldquote 74,10% M 92,10% V 96,90%

2.Netto schuldquote gecorrigeerd voor verstrekte leningen

83,10% V 83,10% V 88,00%

3.Solvabiliteit 38,10% M 34,80% M 33,00%

4.Structurele exploitatieruimte 3,69% V 2,05% V 0,02%

5.Grondexploitatie 6,90% 6,90 % 7,10 %

6.Belastingcapaciteit 109,00% 107,50% 110,90%

1/2. Netto schuldquote (incl. en excl. correctie voor verstrekte leningen) De netto schuldquote geeft aan of een gemeente investeringsruimte heeft of juist voorzichtig moet zijn. Daarnaast zegt het kengetal ook wat over de flexibiliteit van de begroting. Hoe hoger de schuld, hoe meer rentelasten en aflossingen er zijn. Hierdoor wordt de begroting minder flexibel. De netto schuldquote wordt berekend inclusief en exclusief doorgeleende gelden. Omdat er onzekerheid is of deze leningen wel allemaal terug zullen worden betaald, is het verstandig om dit onderscheid te maken. Hoe lager het kengetal hoe beter.

CriteriaVoldoende (V) Tot 100%

Matig (M) 100% tot 130%

Onvoldoende (O) Hoger dan 130%

De Netto schuldquote zowel voor als na correctie voor verstrekte leningen stijgt in 2019 ten opzichte van 2018 als gevolg van een toename van de langlopende leningen.

3. SolvabiliteitOnder de solvabiliteitsratio wordt verstaan het eigen vermogen als percentage van het totale vermogen. Deze indicator geeft inzicht in de mate waarin Winterswijk in staat is aan zijn financiële verplichtingen te voldoen. Hier geldt hoe hoger het kengetal hoe beter.

CriteriaVoldoende (V) 50% en hoger

Matig (M) Tussen 30% en 50%

Onvoldoende (O) Kleiner dan 30%

De solvabiliteit blijft ongeveer 33%. Hiermee zit Winterswijk op het gemiddelde solvabiliteitscijfer van alle Gelderse gemeenten.

4 Structurele exploitatieruimteDe structurele exploitatieruimte geeft aan hoe wendbaar een gemeente is. Als de structurele baten hoger zijn dat de structurele lasten is een gemeente in staat om (structurele) tegenvallers op te vangen. Dus hoe hoger het kengetal hoe beter.

CriteriaVoldoende (V) Hoger dan 0,6% (van algemene uitkering en belastingcapaciteit)

Matig (M) Tussen 0% en 0,6% (van algemene uitkering en belastingcapaciteit)

Onvoldoende (O) Kleiner dan 0% (van algemene uitkering en belastingcapaciteit)

Pagina 63 van 157


De geprognosticeerde structurele ruimte zit onder het gemiddelde van de Gelderse gemeenten ad 0,9%.

5. Grondexploitatie Dit kengetal geeft weer hoe de waarde van de grond zich verhoudt tot de totale (geraamde) baten. Voor de berekening van dit kengetal worden de niet in exploitatie genomen gronden en de bouwgronden in exploitatie bij elkaar opgeteld en gedeeld door de totale baten uit de programmabegroting.

6. BelastingcapaciteitDe belastingcapaciteit geeft inzicht hoe de belastingdruk in de provincie of gemeenten zich verhoudt ten opzichte van het landelijke gemiddelde. Onder de woonlasten worden verstaan de OZB, de rioolheffing en reinigingsheffing voor een woning met een gemiddelde waarde. Een uitkomst boven de 100% betekent hogere woonlasten dan het gemiddelde van Nederland.

De kengetallen dienen in relatie met de andere kengetallen bekeken te worden. Als de kengetallen gezamenlijk een verontrustend beeld geven, dan betekent dit dat de financiële positie van de Gemeente Winterswijk onder druk staat en dat maatregelen noodzakelijk zijn.

ConclusieVoor het toekennen van de toezichtsvorm door de Provincie (repressief of preventief) blijft het reëel en structureel sluitend zijn van de begroting het bepalende criterium. Uit de kengetallen blijkt dat Winterswijk, een redelijke financiële positie heeft. Het verlagen van de langlopende leningen blijft een aandachtspunt

Om het benodigde weerstandsvermogen te berekenen is een goede risico-inventarisatie nodig.Op basis van de uitgevoerde risico-inventarisatie is van de relevante risico’s het volgende in kaart gebracht:- De mogelijke scenario’s;- De beheersmaatregelen ter voorkoming en beheersing van het risico;- Waardering van het risico (inschatting van de kans en financiële impact). De belangrijkste actuele risico’s die de gemeente loopt worden hierna per programma kort toegelicht.

Pr. Risico Korte omschrijving risico

1 Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG)

De AVG-regelgeving is op 25 mei 2018 ingegaan. Belangrijk is het ‘aantoonbaar’ in control zijn op het gebied van privacy. Evenals vele andere gemeenten kunnen wij nog niet voldoen aan alle voorschriften van de AVG. Op basis van risicoanalyse wordt bepaald met welke prioritering we aan de AVG regelgeving gaan voldoen. Niet voldoen aan de regelgeving geeft een groot risico op boetes en imagoschade.

1 Tekortschietende Informatiebeveiliging

Als gemeente hebben wij ons voorbereid op de Baseline Informatiebeveiliging Gemeenten (BIG) die in 2018 operationeel dient te zijn. Hier hebben we nog de nodige stappen te ondernemen. Bewustwording en naleving van de BIG zien wij als grootste risico’s.

1 Logging en controle zaaksysteem ontbreekt

De nieuwe versie van het zaaksysteem, waarin de logging van gegevens is opgenomen is vertraagd. Wel zijn extra maatregelen genomen om het risico op datalekken vanuit het zaaksysteem tegen te gaan.

Pagina 64 van 157

Risico’s


1 Aanschaf / migratie naar nieuw zaaksysteem

Besloten is om in 2018 te starten met het bepalen van de koers voor de keuze van een nieuw zaaksysteem. In 2019 wordt deze koers verder uitgewerkt.

1Informatiebeleid en informatieplan worden niet uitgevoerd

Niet voldoen aan wettelijke doelstellingen. Het geldende informatiebeleid en informatieplan zijn stapsgewijs in 2017 uitgevoerd. Door de beperkte personele capaciteit lopen we het risico om niet in zijn geheel te voldoen aan de wettelijke doelstellingen zoals genoemd in de programma’s “Digitaal 2017” en “Overheid 2020”.

2

Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland (VNOG) voldoet niet aan de financiële taakstelling 2020

De VNOG heeft voor de begroting 2020 een forse financiële taakstelling te realiseren om te voorkomen dat de gemeentelijke bijdrage structureel gaat stijgen met meer dan de gebruikelijke indexering. Het behalen van die taakstelling wordt lastig doordat de VNOG niet alleen geconfronteerd wordt met diverse ongunstige financiële ontwikkelingen met betrekking tot het bestaande beleid maar daarnaast ook nog invulling wenst te geven aan de uitvoering van nieuwe ontwikkelingen die opgenomen zijn op de strategische agenda. Mocht de VNOG niet slagen in de taakstelling dan wordt ingeschat dat de jaarlijkse gemeentelijke bijdrage verhoogd zal worden met een bedrag tussen de € 50.000 en € 200.000.

4 Budget overschrijding sociaal domein

De gemeente is vanaf 2015 ook verantwoordelijk voor de Jeugdzorg en onderdelen van de AWBZ. Verder is in 2015 de Participatiewet ingevoerd, deze vervangt de Wet werk en bijstand, de Wsw en onderdelen van de Wajong voor zover het mensen betreft met arbeidscapaciteit. Vanuit het Rijk krijgen wij een budget om deze taken uit te voeren. We weten echter nog niet of het budget toereikend is. Dit komt door het loslaten van het principe Rijksbudget = Uitgaven. De begroting is nu gebaseerd op ervaringscijfers van voorgaande jaren en verwachte ontwikkelingen.

4 Wijzigen Eigen Bijdrage regeling Wmo

Door het wijzigen van de Eigen Bijdrageregeling (abonnementstarief in plaats van een eigen bijdrage gebaseerd op het inkomen en vermogen) bij alle Wmo-voorzieningen (uitgezonderd rolstoelen) is de kans groot dat de vraag naar zorg toeneemt.

5 Vergoeding schade aan het dak van het Gerrit Komrij College

Het Gerrit Komrij College heeft een bijdrage in de herstelkosten van de schade aan het dak aan de gemeente gevraagd. Dit verzoek wordt naar verwachting in 2018 afgehandeld.

7 Investeringen De Storm

De Storm moet de komende periode fors investeren. Het uitgangspunt is dat de Storm zelf zorgdraagt voor de financiële middelen. De kans is aanwezig dat er een beroep op de gemeente gedaan wordt.

8 Weinig tot geen belangstelling voor de locatie Weurden

In het raadsadvies over de aankoop van de panden van de voormalige Aldi en Expert, is reeds aangegeven dat herontwikkeling van het Weurden, zonder subsidie, een tekort oplevert van circa € 1.000.000 tot € 1.200.000De panden worden nu tijdelijk verhuurd en de ontwikkelpartner start medio 2018 met de haalbaarheidsstudie. Bij het gereedkomen van deze studie worden de financiële consequenties meer duidelijk. Bij goedkeuring van de

Pagina 65 van 157


haalbaarheidsstudie door de gemeenteraad maakt de ontwikkelpartner een ontwikkelplan. Wanneer ook dit plan (in 2019) door de gemeenteraad wordt goedgekeurd wordt duidelijk of slopen en afboeken van de panden noodzakelijk is. Zo ja, dan kunnen de financiële consequenties in de begroting worden verwerkt. Dit conform de geldende boekhoudregels.

9 Overschrijding inkomensbudget Participatiewet

De gemeente ontvangt jaarlijks vooraf een uitkering van het Rijk voor het betalen van bijstandsuitkeringen levensonderhoud in het kader van de Participatiewet. Het Rijk heeft een Vangnetregeling om forse overschrijdingen van het budget op te vangen. De Vangnetregeling compenseert, onder voorwaarden, een deel van een eventueel tekort.

9 Uitvoeringskosten SDOA niet reëel begroot

In de begroting van SDOA geeft zij aan dat de uitvoeringskosten vanaf 2017 met € 1.000.000 zullen stijgen. Er is besloten dat er een onderzoek moet komen naar de efficiency van de bedrijfsvoering van SDOA.De verwachting is dat er een efficiencyslag gemaakt kan worden bij SDOA waardoor de bedrijfsvoeringskosten zullen dalen.In onze meerjarenbegroting 2018-2021 is daarom de door SDOA aangegeven structurele verhoging van de uitvoeringskosten niet volledig opgenomen. Verwacht wordt dat de uitvoeringskosten in 2020 weer terug zijn op het niveau van 2016.

9 Overschrijding Participatiebudget/Wsw deel

De daling van de Rijkssubsidie voor uitvoering Wsw (uitvoering sociale werkvoorziening en begeleid werken) zet in elk geval door tot het jaar 2019. Het verschil tussen het cao-loon en de Rijkssubsidie komt ten laste van de gemeente.

13Verlies van kennis, kunde en capaciteit door bezuiniging op organisatie

Bezuiniging op het personeel levert onder andere de volgende risico's op:- te veel verlies van kennis en kunde om alle taken te kunnen

blijven uitvoeren;- te veel verlies van capaciteit om alle taken te kunnen blijven

uitvoeren. In principe is er afgesproken dat er evenveel taken komen te vervallen als dat er formatie verdwijnt.

Pagina 66 van 157


Risico Grondexploitatie

Gemeenten moeten de risico’s voorvloeiend uit de grondexploitaties kunnen opvangen. Dit gebeurt middels de weerstandscapaciteit. De weerstandscapaciteit zijn de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt om tegenvallers op te vangen zonder dat het nodig is de begroting of het beleid aan te passen. Het risico wat we lopen bij de grondexploitaties kan op twee manieren worden benaderd: 1). Het risico dat de resultaten uit de grondexploitaties lager uitvallen dan wordt verwacht, waarbij nog wel kan worden uitgegaan van een positief resultaat; 2). Het risico dat de toekomstige inkomsten niet voldoende zijn om de gemaakte kosten goed te maken.

In het jaar waarin duidelijk wordt dat een verlies gaat optreden, moet het verlies worden verwerkt in de jaarrekening door middel van het treffen van een verliesvoorziening. Dit wordt per complex beoordeeld.

De relatie tussen de risico’s uit grondexploitatie en weerstandscapaciteit hangen samen met het belang dat de gemeente heeft om een positief saldo uit de grondexploitaties te halen. Wanneer de verwachte positieve saldi uit grondexploitaties op voorhand worden inzet om ontwikkelingen te financieren, dan zal er een grotere risicoreservering gemaakt moeten worden.

In Winterswijk worden resultaten uit grondexploitaties in beginsel niet opgenomen in de meerjarenbegroting. Op dit uitgangspunt is de afgelopen jaren een uitzondering gemaakt ten aanzien van het complex Plan Morgenzon. Bij dit plan kon de winstgevendheid in de uitvoeringsfase met een grote mate van zekerheid worden vastgesteld en is in de begroting voor de jaren 2017, 2018 en 2019 een deel van de te verwachte winst in de begroting verwerkt. In 2019, het jaar waarin het complex naar verwachting wordt afgerond, gaat het nog om een bedrag van € 80.000. Ten aanzien van de overige complexen is er teveel onzekerheid om een winstafdracht in de begroting te kunnen verwerken.

De gemeente Winterswijk bevindt zich in een gunstige positie, omdat zij overwegend winstgevende grondexploitaties in exploitatie heeft. Over het algemeen kunnen de risico’s binnen het positieve saldo van de gezamenlijke grondexploitaties worden opgevangen.

Tekorten moeten worden afgedekt in het jaar waarin ze voorzienbaar worden. Winsten mogen pas worden genomen zodra zeker is dat ze worden gerealiseerd. Per project moet dit worden beoordeeld. Als wordt geconstateerd dat op een grondexploitatie een afwaardering moet plaatsvinden, of dat er een voorziening voor moet worden getroffen, dan leidt dit tot een onvoorziene kostenpost in de jaarrekening. Als in hetzelfde jaar geen positieve resultaten in de grondexploitatie kunnen worden verantwoord, omdat nog geen winstgevende complexen kunnen worden afgewikkeld, dan heeft de grondexploitatie als geheel een negatief resultaat in het betreffende jaar.

Het verwachte resultaat van de geactualiseerde grondexploitaties (voor wat betreft de bouwgronden in exploitatie) is € 2.400.000 positief, berekend naar netto contante waarde per 1 januari 2018.

Pagina 67 van 157

Paragraaf C Onderhoud kapitaalgoederen

De gemeente Winterswijk heeft een oppervlakte van in totaal 13.881 hectare. Voor het beheer van de openbare ruimte worden middelen ingezet voor onder andere:- Wegen en verkeer, inclusief openbare verlichting, kunstwerken, meubilair en bebording;- Waterbeheer, met inbegrip van riolering en beduikering;- Groen;- Gebouwen.

WegenbeheerplanHet wegenbeheer in de gemeente Winterswijk is gebaseerd op een wegenbeheerplan. In beginsel wordt dit plan eenmaal per vier jaar opgesteld. De wegen worden dan volgens de systematiek van het Centrum voor Regelgeving en Onderzoek in de Weg- en Waterbouwbouwkunde en de verkeerstechniek (CROW)), met behulp van de schadecatalogus, visueel geïnspecteerd. De onderhoudsbehoefte van de verhardingen wordt bepaald op basis van de inspectieresultaten. Bij het opstellen van de onderhoudsbehoefte wordt rekening gehouden met landelijk gehanteerde normen ten aanzien van de toelaatbare schade voor diverse schadebeelden. Het wegenbeheerplan “Beheerplan Wegen” is in 2018 opnieuw vastgesteld. In het plan is de onderhoudsbehoefte voor de komende vijf jaren vastgelegd.

OnderhoudDe uitvoering wordt, afhankelijk van de mate van onderhoud, uitgevoerd door verschillende partijen. Het klein (dagelijks) onderhoud wordt gedaan door ROVA. Middelgroot onderhoud, waarbij weg- of trottoirdelen worden aangepakt, wordt door een marktpartij uitgevoerd. Groot onderhoud (reconstructie van de gehele weg of wijk) wordt projectmatig aanbesteed. Uitvoering van de projecten geschiedt conform het investeringsplan.

Voor het groot onderhoud staan de volgende projecten gepland:

Binnen de bebouwde kom:- Het tweede pleintje aan de Koningsweg;- Integraal met het project Eucalyptapark wordt de omgeving van het gemeentehuis rond het Kuipers

Rietbergplein opnieuw ingericht. Gestart wordt met de Jeugdkerkstraat;- De Narcisstraat en omgeving wordt integraal aangepakt;- Herinrichting van een gedeelte van de Pas (in afstemming met de Woonplaats);- De Europalaan wordt voorzien van een nieuwe asfaltdeklaag;Naast deze projecten staat ook de herinrichting van de Kloksteeg gepland, maar deze is afhankelijk van de projectmatige ontwikkelingen in het gebied.

Buiten de bebouwde kom:- De rotonde op het kruispunt Kloetenseweg/ Steengroeveweg wordt aangelegd;- Rijbaan van de Morskers Driehuisweg. De recreatieve fietspaden worden regulier onderhouden.

Evenals in 2018 wordt een deel van de parkeersensoren vervangen ten behoeve van een goede werking van het parkeerverwijssysteem. Voor het onderhouden en uitbreiden van het systeem is een goede werking van de sensoren eerste vereiste, naast een update van de techniek in de verwijsborden. Waar mogelijk worden ook de fietsenstallingen in het centrum uitgebreid.

Pagina 68 van 157

Paragraaf C: Onderhoud kapitaalgoederen

Wegen


Openbare verlichtingBeheer en onderhoud worden uitgevoerd conform het Beleids- en beheerplan openbare verlichting 2014-2020. Het meerjarig onderhoudscontract wordt in 2019 met wederzijds goedvinden nog met 1 jaar verlengd. In 2019 wordt een nieuw bestek geschreven waarmee een nieuwe contractpartner wordt gezocht voor de periode 2020-2023.

De vervanging van de spotverlichting rondom de kerk wordt na afronding van het vleermuizenonderzoek in 2019 opgepakt.

Verder wordt in 2019 het reguliere onderhoud en de geplande vervangingen gecontinueerd. Na gereedkomen van de werkzaamheden bij de Prins Hendrikstraat, waarbij een deel van het parkeerterrein bij de Tricot een nieuwe opzet heeft gekregen, wordt de resterende verlichting rondom de Tricot op het net van Liander gezet. De huidige masten zijn niet geschikt om andere verlichting te gebruiken. Deze worden vervangen dooreen andere mast. Tot slot wordt de verlichting in het centrumgebied vervangen. Afhankelijk van de ontwikkelingen wordt daarbij ook de Markt meegenomen.

Civiele kunstwerkenCiviele kunstwerken zijn bouwwerken die gemaakt zijn van metselwerk, beton, hout, staal of kunststof. Bijvoorbeeld bruggen, viaducten, tunnels, et cetera. Onderhoud aan de civiele kunstwerken gebeurt op basis van visuele en technische inspecties. De inspectie-resultaten worden vastgelegd in een beheerprogramma. Vervolgens worden op basis van conditiescenario’s maatregelen gepland om de kunstwerken op een minimaal niveau verkeersveilig te houden. Vervangingsinvesteringen worden in het investeringsplan opgenomen.

In 2019 wordt de fietsbrug ‘Döttekro’ aan de Henxelseweg vervangen.

FinancieelHet cluster wegen bestaat uit wegen, openbare verlichting en civiele kunstwerken.De exploitatielasten met betrekking tot dit cluster wordt in 2019 geraamd op € 4.700.000 inclusief de lasten voor straatnaamgeving en huisnummering, bermbeheer, gladheidbestrijding. De exploitatielasten bestaan uit € 3.100.000 aan niet-beïnvloedbare kapitaallasten (rente en afschrijving) en € 600.000 bijdrage aan ROVA.

De (bruto) geraamde investeringen in wegen en verkeer zijn voor 2019 op € 5.800.000 (inclusief € 1.500.000 subsidiabele provinciale bijdragen, zodat de gemeentelijke netto-investering € 430.000 bedraagt).

Pagina 69 van 157


Kengetallen wegen

2015 2016 2017 2018 2019

Verharde wegen binnen de kom 100 km 101 km 101 km 101 km 101 km

Verharde wegen buiten de kom 212 km 212 km 212 km 212 km 212 km

Zandwegen 125 km 125 km 125 km 125 km 125 km

Fietspaden 38 km 39 km 39 km 39 km 40 km

Voormalige RAL-fietspaden 58 km 58 km 58 km 58 km 58 km

Instandhouding wegen binnen de kom 0,8 km 2,1 km 2 km 1,5 km 3,2 km

Instandhouding wegen buiten de kom 4,3 km 2.3 km 1,3 km 5,7 km 4 km

Instandhouding fietspaden 0 km 12 km 20 km 3,2 km 0 km

Openbare verlichting 4.949 st 5.080 st 5.151 st 5.200 st 5.250 st

Vervanging openbare verlichting 66 st 105 st 40 st 100 st 100 st

Bruggen 69 st 70 st 70 st 70 st 70 st

Vervanging bruggen (autoverkeer) 0 st 1 st 1 st 1 st 0 st

Vervanging brugdekken (autoverkeer) 1 st 2 st 0 st 0 st 0 st

Vervanging voetgangers-/fietsbruggen (dek) 0 0 st 1 st 1 st 1 st

Tunnel 1 st 1 st 1 st 1 st 1 st

Leidraad voor het aanleggen, beheren en onderhouden van het rioleringsstelsel in de gemeente Winterswijk is het Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 2014-2018 (GRP). Op basis van afschrijving en inspectie (inclusief reiniging) worden rioleringen en drainages onderhouden, gerenoveerd of vervangen. Bij nieuwe ontwikkelingen wordt hemelwater separaat, bij voorkeur bovengronds, ingezameld en afgevoerd. In bestaande gebieden wordt het adequate scenario voor afkoppelen gehanteerd. Dit kan alleen als er al eerder voorzieningen (leidingen en/of retenties) zijn aangelegd. In de loop van 2018 wordt het volgende Verbreed GRP voor de planperiode 2019-2024 als beleidsdocument ambtelijk voorbereid om in 2019 bestuurlijk voor te leggen.De gemeente Winterswijk heeft op het gebied van riolering en waterbeheer twee samenwerkingsverbanden, te weten in de regio Achterhoek+ en binnen de zuiveringskring Winterswijk-Lichtenvoorde (WintLicht).

Samenwerking regio Achterhoek+Deelname/ondersteuning bestuurlijke en ambtelijke overleggen (beleid en technisch) op het gebied van water. Elk bestuurlijk overleg wordt afgesloten met waterprojectexcursie op vergaderlocatie om beeld te krijgen van de waterprojecten met resultaten en om bestuurlijke aandachtspunten te kunnen uitwisselen. Subsidieverlening voor ZON-projecten (Zoetwatervoorziening Oost-Nederland) loopt via provincie Gelderland. Rijn Oost vraagt inbreng voor meedenken over subsidieverruiming voor 1e tranche (na 2021). In het verlengde de van de DPRA-opdracht (Delta Programma Ruimtelijke Adaptatie) voor stresstesten en risicodialoog is regionaal een mini-risicodialoog georganiseerd. Regionaal wordt in loop van 2018 regionaal verder verkend wat voor de DPRA tussen gemeenten en met waterschap gezamenlijk kan worden gedaan.

Pagina 70 van 157

Riolering en waterbeheer


Samenwerking afvalwaterteam WintLichtDe gemeenten Oost Gelre en Winterswijk en Waterschap Rijn en IJssel werken op het gebied van het afvalwaterbeheer samen in het afvalwaterteam WintLicht.In 2017 en 2018 zijn drie deelprojecten onderzocht, te weten drukriool, optimalisatie zuivering en risicogestuurd rioolbeheer. Besloten is tot een vervolg op het deelproject drukriool, waarbij de samenwerking wordt voortgezet tussen de beheerders om van elkaar te leren en elkaar beter te leren kennen. Het deelproject risico gestuurd rioolbeheer, waarvan gemeente Winterswijk projectleider is, wordt medio 2018 afgerond. Op basis van de resultaten en aanbevelingen wordt bewust al dan niet voor een vervolg binnen WintLicht-verband gekozen. Andere ambities en zinvolle samenwerkingsonderwerpen worden verkend en eind 2018 aan management en bestuur voorgelegd, waarna er in 2019 verder aan gewerkt kan worden.

Beheer rioleringBeheer en onderhoud aan riolering, evenals metingen van grondwaterstanden en monitoring gemengd riool, wordt gecontinueerd, evenals het reinigen van drainage, kolken en lijnafwatering. Reiniging en inspectie vindt plaats aan de hand van een in 2018 aangepast reinigingsplan.

Open water (vijvers, beken, watergangen)Gezien de slechte waterkwaliteit in vijver Berkhof (blauwalg afgelopen jaren al in voorjaar) en Oostervoort is door het Waterschap in samenwerking met de gemeente een onderzoek opgestart. Afhankelijk van de onderzoeksresultaten worden in de komende jaren verbetermaatregelen toegepast.

GrondwaterKnelpunten blijken structureel vaak voor te komen, wat wordt verklaard doordat het een relatief kwetsbaar stelsel is. Onderhoud en beheer wordt gecontinueerd.

RealisatieOm het hemelwaterstelsel Vredensestraat - Verlengde Ratumseweg te optimaliseren wordt in het Weeninkpad een berging en een overloop richting de Wehmerbeek aangelegd. Binnen de integrale projecten Eucalyptapark en Narcisstraat wordt de riolering vervangen. Rond het gemeentehuis wordt ook hemelwater afgekoppeld.

In het buitengebied is een aantal nieuwe aansluitingen op de drukriolering gerealiseerd en zijn diverse pompunits en tussengemalen vervangen. Het reguliere onderhoud van de drukriolering en het reinigen en inspecteren van de riolering wordt middels een vierjarig bestek uitgevoerd. Maatregelen om overlast van gemalen te verminderen zijn uitgevoerd.

De exploitatielasten met betrekking tot riolering worden in 2019 geraamd op € 3.400.000. Dit is inclusief € 1.900.000 kapitaallasten (rente en afschrijving). De geraamde investeringen in riolering voor 2019 zijn € 900.000.

Pagina 71 van 157


Kengetallen riolering en waterbeheer

2015 2016 2017 2018 2019

Riolering gemengd en vuilwater 120 km 120 km 120 km 120 km 121 km

Riolering hemelwater 59 km 61 km 62 km 62 km 63 km

Drukriolering persleiding 268 km 268 km 268 km 268 km 268 km

Drukriolering pompunits 1.005 st 1.005 st 1.007 st 1.009 st 1.011 st

Kolken 9.110 st 9.170 st 9.200 st 9.230 st 9.260 st

Wadi’s 12 st 15 st 15 st 15 st 15 st

Bergingsvijver 6 st 10 st 10 st 10 st 11 st

Aansluitingen riolering 10.250 st 10.300 st 10.350 st 10.400 st 10.440 st

Aansluitingen drukriolering 2.645 st 2.655 st 2.660 st 2.665 st 2.670 st

Vervanging riolering 0 km 0,1 km 1 km 0 km 1,1 km

Aanleg hemelwaterriolering 1 km 1,6 km 1 km 1 km 1,1 km

Afgekoppeld verhard oppervlak 0 1 ha 1 ha 0 0

Inspectie en reiniging riolering 11 km 2 km 5 km 8 km 5 km

Het onderhoud van het stedelijk groen vindt plaats op basis van beeldkwaliteit. Bij herinrichting van groen wordt gewerkt volgens het vastgestelde groenstructuurplan. De aanleg en het beheer van de ecologische hoofdstructuren en natuurlijke verbindingen binnen stedelijk gebied gebeurt in overeenstemming met de kaart groenstructuren die onderdeel is van het groenstructuurplan. Het zeer selectief gebruiken van chemische onkruidbestrijdingsmiddelen is onderdeel van het onderhouds- en beheerbeleid.

Jaarlijks worden kleine delen van het openbaar groen en gemeentelijke sportvelden gerenoveerd. Grootschalige vervangingen van groen worden uitgevoerd in combinatie met kapitaalswerken.

Op de woonerven aan de Koningsweg wordt in 2018 en 2019 groen vervangen bij kleinschalige herinrichtingen. In 2019 wordt met een herinrichting ook het groen vervangen aan de Narcisstraat en omgeving.

Het laanbomenbestand is sterk verouderd, waardoor nu veel bomen door ziekte in slechte staat verkeren. Om het probleem met de bomen structureel aan te pakken is eind 2017 een nieuw beheerplan vastgesteld. Voor 2019 is een bedrag van € 205.000 toegevoegd voor het kappen en herplanten van bomen. Het oude bomenbestand vraagt ook veel onderhoud. Om de benodigde snoeiwerkzaamheden te kunnen uitvoeren is een bedrag van € 180.000 extra beschikbaar.

Bij de werkzaamheden aan de Bataafseweg (onderhoud en aanleg fietspad) wordt geprobeerd zoveel mogelijk ruimte te vinden om laanbeplanting terug te brengen.

De exploitatielasten onderhoud stedelijk groen worden in 2019 geraamd op € 1.900.000. Dit is grotendeels (€ 1.700.000) de bijdrage aan ROVA. De geraamde investeringen 2019 in groen zijn € 400.000.

Pagina 72 van 157

Groen


Kengetallen groen

2015 2016 2017 2018 2019

Areaal groen 140,8 142,8 142,9 143,4 143,4

Vervanging groen 0,1 0,1 0,1 0,1 0,2

Het gebouwen-/vastgoedbestand van de gemeente Winterswijk omvat zo’n 60 objecten. Hieronder vallen o.a. 2 kantoorgebouwen, 8 binnensportaccommodaties, een brandweerkazerne, 3 woningen en 1 peuterspeelzaal. De overige objecten kunnen worden benoemd als buiten gebruik gestelde scholen, industrie- en historische gebouwen, monumenten en fonteinen.

BeleidskaderIn 2015 is de Meerjaren Onderhoud Planning (MJOP) voor de boekjaren 2016 en 2017 geactualiseerd. Bij het bepalen van het gemiddelde onderhoudsniveau wordt nu nog uitgegaan van ‘matig’. Dit willen we stapsgewijs terugbrengen naar ‘voldoende’. Bij het actualiseren van de MJOP voor de jaren 2019 e.v. (in 2018 op te stellen) ligt de nadruk op het verduurzamen / vergroenen van het gemeentelijk vastgoed, waarbij 5% van het gemeentelijke vastgoed verduurzaamd is voor 2020.

Voor de gebouwen welke de gemeente Winterswijk van plan is binnen afzienbare tijd af te stoten, dan wel te slopen, is geen MJOP voorhanden. Hier wordt puur correctief onderhoud op uitgevoerd. In 2019 worden, net als in 2018, enkele gebouwen gesloopt.

Het technisch onderhoud van de overige gebouwen en installaties wordt in 2019 uitgevoerd op basis van de bestaande MJOP, dan wel correctief onderhoud. De planningen zijn gebaseerd op NEN normeringen (NEN 2767 en 1010) en uitgangspunten met betrekking tot vervangingsfrequentie, onderhoudsniveau (matig) en kosten. Met als uitgangspunt een ‘matig’ onderhoudsniveau, wordt onderhoud conform planning uitgevoerd. Dit naast de onderhoudscontracten voor de technische en werktuigbouwkundige installaties en de wettelijke taken en verantwoordelijkheden.

Ieder MJOP is gebaseerd op een gedegen inventarisatie. Aan het onderhoudsprogramma worden de benodigde financiële middelen gekoppeld. Naar aanleiding hiervan kunnen definitieve keuzes gemaakt worden ten aanzien van het onderhoud en het doen van eventuele investeringen in een accommodatie.

Uit het beleidskader voortvloeiende consequentiesDe MJOP’s zijn gebaseerd op het in stand houden van de gebouwen en de technische installaties. Het onderhoud kan worden georganiseerd met de beschikbare budgetten. Sloop- en saneringskosten worden gedekt uit de grondexploitatie, voor zover het panden betreft die in de grondexploitatie zijn opgenomen. Voor de overige sloop- en saneringskosten moet separaat budget beschikbaar worden gesteld. De verantwoordelijkheid voor de gemeentelijke gebouwen ligt bij Gebouwenbeheer.

Financiële consequentiesVoor het onderhoud van de accommodaties wordt een MJOP opgesteld. Voor de uitvoering van diverse jaarplannen worden de in de begroting opgenomen exploitatiebudgetten en de hiervoor bedoelde voorzieningen ingezet.

Pagina 73 van 157

Gebouwen

Kengetallen gebouwen


2016 2017 2018 (*)

Huisvesting organisatie 2 2 2

Brandweer 1 1 1

Begraafplaats 4 4 4

Cultuurhistorie 3 3 3

Sport 10 9 9

Peuterspeelzaal 1 1 1

Niet voor openbare dienst bestemde gebouwen 20 16 16

(*: bij de genoemde aantallen is nog geen rekening gehouden met eventueel nog in 2018 te slopen objecten).

Pagina 74 van 157

Paragraaf D Financiering

De Wet Financiering Decentrale Overheden (Wet fido) geeft de kaders aan waarbinnen decentrale overheden de treasuryactiviteiten moeten uitvoeren. Het doel hiervan is de bevordering van een gezonde financiering, het bijdragen aan het behouden van de goede kredietwaardigheid en de handhaving van de positie van decentrale overheden op de kapitaalmarkt.

In het treasurystatuut zijn de beleidskaders voor Winterswijk opgenomen. Zo is vastgelegd dat de treasuryfunctie uitsluitend de publieke taak dient en het beheer prudent (verstandig) is. De provincie houdt toezicht op de ontwikkeling van de financiële positie van de gemeente op basis van gegevens die worden verstrekt uit hoofde van de Wet fido. Hierbij is een aantal onderwerpen van belang:- Kasbeheer

Maximaal aan te trekken daggelden;- Risicobeheer

Renterisiconorm minimalisatie van het renterisico;- Gemeentefinanciering

De relatie tussen kort en langlopende leningen en de korte en lange termijnbehoefte aan geld;- Schatkistbankieren

Tijdelijk uitzetten van overtollige gelden bij het Rijk.

De Wet fido stelt regels voor het financieringsgedrag van decentrale overheden; het gaat voornamelijk om regels voor het beheersen van financiële risico’s ten aanzien van aangetrokken en uitgezette middelen en ten aanzien van het beheer van de treasury.

Regelmatig stellen we liquiditeitsprognoses op. Op basis van deze prognoses trekken we leningen aan. Voor de lange termijn wordt dit opgenomen in de begroting en jaarrekening.

- Het opnemen van kasgelden is op dit moment voordeliger dan een debetsaldo bij de bank.Voor de berekening van de rekening-courant rente zijn de kredietvoorwaarden bij de BNG als volgt: Voor een debetsaldo (kredietlimiet/rood-staan) tot een maximum van € 6 miljoen wordt een rentebedrag in rekening gebracht dat is samengesteld uit het euribortarief (1 mnd dt) met daarbij een standaard opslag van 0,5%;

- Boven het bedrag van € 6 miljoen wordt een (extra) rente in rekening gebracht van 5%.De creditrente bestaat uit het euribortarief (1 maand cr) minus een afslag van 0,25%. Dit is momenteel 0%.

Met ingang van 15 december 2013 is het voor de gemeente niet meer mogelijk om overtollige gelden uit te zetten bij de banken, maar moeten deze gelden, met het verplicht worden van schatkistbankieren, overgeboekt worden naar het Rijk.

Het kasgeldlimiet is een percentage van 8,5% van het begrotingstotaal. Voor 2019 betekent dit dat de gemeente gemiddeld per kwartaal, maximaal € 7,8 miljoen aan kortlopende gelden mag opnemen.Dit is een totaalbedrag voor alle rekening-courantsaldi bij de banken samen (inclusief de opgenomen kortlopende geldleningen).Komt de gemeente voor een periode langer dan één kwartaal boven dit bedrag, moet dit worden omgezet in een langlopende geldlening.

RisicobeheerOnder financiële risico’s worden zowel renterisico’s (van vaste en vlottende schuld) als kredietrisico’s, liquiditeitenrisico’s en koersrisico’s verstaan. De Wet fido geeft een aantal verplichte elementen aan die

Pagina 75 van 157

Paragraaf D: Financiering

Kasbeheer


het risico beperken. Een belangrijke eis uit de Wet fido is dat de uitvoering van de treasuryfunctie uitsluitend de publieke taak dient en dat het beheer prudent (verstandig) dient te zijn.

We kennen zogenoemde vlottende en vaste schulden. Vlottende schulden zijn de schulden die wij op korte termijn moeten aflossen. Ieder jaar worden deze bij de jaarrekening verantwoord in de balans.

We hebben de mogelijkheid om daggeldleningen af te sluiten waarmee we onze liquiditeitenpositie op korte termijn in stand kunnen houden. Er is dan ook geen risico dat we onze schulden op korte termijn niet kunnen aflossen. Regelmatig wordt daarvoor het saldo bepaald van de lopende rekening. Mede op basis van adviezen van de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) wordt bepaald of overschotten voor een bepaalde periode worden weggezet of tekorten voor de langere termijn worden gefinancierd. Op deze wijze wordt invulling gegeven aan het saldo- en liquiditeitsbeheer.Het aantrekken van daggelden vindt plaats binnen de hiervoor in de Wet fido gestelde normen.Daarnaast wordt ieder kwartaal door middel van een periodieke controle getoetst of aan de kasgeldlimiet wordt voldaan.

Winterswijk maakt geen gebruik van derivaten.

Over de bestaande langlopende geldleningen loopt de gemeente geen renterisico. In 2018 wordt er een fix lening van 5 miljoen volledig afgelost. In 2019 wordt er geen lening volledig afgelost. Ook is er geen renteaanpassing op een langlopende geldlening mogelijk.

Uit onderstaand verloop van de langlopende leningen blijkt dat de omvang van de leningenportefeuille vanaf 2018 afneemt van circa € 82,5 miljoen naar circa € 80,6 miljoen in 2022.

2018 2019 2020 2021 2022

Langlopende leningen begin jaar 74.584 82.567 86.187 85.815 83.881

Aflossing -11.460 -7.443 -7.995 -12.877 -7.419

Herfinanciering 19443 11.043 7.643 10.943 4.173

Langlopende leningen eind jaar 82.567 86.187 85.815 83.881 80.634

Na de aflossing op de leningen heeft de gemeente Winterswijk per 31 december 2017 een bedrag van € 74,6 miljoen (31 december 2016 € 81,0 miljoen) opgenomen aan langlopende geldleningen tegen een gemiddeld rentepercentage van 3,5539,%. Tot 1 september 2018 heeft de gemeente nog geen (nieuwe) langlopende geldlening opgenomen.

Per 15 december 2013 is door het Rijk het schatkistbankieren ingevoerd. Dit een wettelijke overeenkomst die bepaalt dat “overtollige gelden” alleen nog mogen worden uitgezet op rekening-courant bij de Staat der Nederlanden of onderling bij andere decentrale overheden (behalve bij de eigen provincie). Eén van de doelstellingen is het verlagen van de EMU schuld.

Bij het schatkistbankieren wordt gewerkt met een drempelbedrag. Dit drempelbedrag is ingesteld om te voorkomen dat elke dag alle positieve banksaldi afgeroomd moeten worden naar 0 (nul).Het drempelbedrag is vastgesteld op 0,75% van het begrotingsbedrag. Voor de gemeente Winterswijk is dit voor 2019 (op basis van de raming begroting 2019) een bedrag van € 691.000 per dag.

Het schatkistbankieren kent geen lening faciliteiten. Ook het “rood” of debet staan op een schatkistrekening is niet toegestaan.Het Rijk geeft hiervoor een rentevergoeding op basis van Eonia. Eonia is de afkorting van Euro OverNight Index Average. Eonia is het ééndaags interbancaire rentetarief voor het eurogebied.

Pagina 76 van 157

Gemeentefinanciering

Schatkistbankieren


Pagina 77 van 157


In onderstaand overzicht wordt de kasstroom over de jaren 2019 tot en met 2022 weergegeven. Het saldo per 1 januari 2019 van € 429.000 N is als volgt opgebouwd:

Liquide middelen € 637 VKortlopende vorderingen € 14.784 VKortlopende schulden € 15.850 NSaldo (*1.000) € 429 N

Kasstroom (*1.000) 2019

2020

2021

2022

begroting begroting begroting begroting

Saldo per 1 januari -429 -312 -895 -984

Operationele activiteiten

Saldo van baten en lasten -2518 -1148 128 523

Afschrijvingen 4.982 5.099 5.126 5.249

Voorzieningen (toevoegingen) 655 737 801 801

Voorzieningen (onttrekkingen) -650 -555 -555 -555

Saldo operationele activiteiten (A) 2.468 4.133 5.500 6.018

Investeringsactiviteiten

Investeringen (incl. inkomsten) -6.174 -4.512 -3.805 -2.825

Saldo investeringsactiviteiten (B) -6.174 -4.512 -3.805 -2.825

2.019 2.020 2.021 2.022

Financieringsactiviteiten

Verstrekte leningen 0 0 0 0

Ontvangen aflossingen + overig 220 146 148 148

Aflossing lening -7.443 -7.995 -12.877 -7.419

Opgenomen lening 11.043 7.642 10.943 4.173

Afronding 3 2 2 1

Saldo financieringsactiviteiten (C) 3.823 -204 -1.784 -3.098

Saldo per 31 december -312 -895 -984 -889

Meerjarig worden zo weinig mogelijk nieuwe langlopende leningen afgesloten. Financiële tekorten zullen in de eerste instantie met name door kortlopende leningen afgedekt worden.

Het gemiddeld rentepercentage van de langlopende geldleningen is in 2018 3,55%. De rente is in belangrijke mate afhankelijk van de economische ontwikkeling, inflatie en de rentepercentages voor langlopende gelden. Mede gezien de kredietcrisis is het zeer moeilijk te voorspellen hoe de economie zich zal ontwikkelen. Wij gaan uit van de prognoses van het Rijk waarbij de verwachting is dat de inflatie onder controle zal blijven. Onze visie is dan ook dat de rente de komende jaren op een gelijkblijvend niveau.

Pagina 78 van 157

Kasstroom overzicht

Rentevisie


OmslagrenteDe omslagrente (interne rentepercentage) is geëvalueerd en daar waar nodig bijgesteld. Het interne rentepercentage voor de bouwgrondexploitatie is 2,24% en voor de overige activa gesteld op 4,0%.

Pagina 79 van 157

Paragraaf E Bedrijfsvoering

Zoals aangegeven bij Programma 13 ‘Organisatie en Financiën’ worden in deze paragraaf diverse aspecten van de organisatie beschreven.

De ontwikkelingen/thema’s voor 2019 zijn op hoofdlijnen de volgende:

Formatie en bezettingDe formatie loopt in 2019 op naar 182 fte. Hierin is 2,84 incidentele uitbreiding verwerkt + 5,81 structurele uitbreiding. Het betreft met name uitbreiding bij de cluster beleid en de teams Mens en Omgeving, informatiemanagement en automatisering. In programma 13 is de onderbouwing voor deze uitbreiding vermeld.

Organisatieontwikkeling In 2018 is de organisatie begonnen met opgavegericht werken. Hier wordt in 2019 verder vorm aan gegeven. Tegenwoordig hebben gemeentelijke organisaties in toenemende mate sterke partners naast zich (nodig) om maatschappelijk van betekenis te zijn. Er is steeds vaker een samenspel nodig van bewoners, organisaties, bedrijven en andere overheden om een opgave te realiseren. In dat proces, wat vooral door burgerparticipatie tot stand komt, moeten we als gemeentelijke organisatie meebewegen. Hierbij is de interne structuur en gemeentelijke procedures van onze organisatie van ondergeschikt belang. We moeten gericht zijn op samenwerking en wendbaar zijn waar nodig Stappen naar een lossere cultuur, vernieuwingsruimte en ‘over (team)grenzen heen’ samenwerken, is hierbij van het grootste belang. Tenslotte blijft “lean” denken belangrijk voor het efficiënter maken van werkprocessen.

HRMHR-PlanIn 2019 is een nieuw HR-plan gereed. In het HR-plan zijn een aantal thema’s uitgewerkt in hoeverre ze de tevredenheid van medewerkers beïnvloeden, te weten: integriteit, duurzame inzetbaarheid, organisatiecultuur, goed werkgeverschap en maatschappelijk verantwoorde dienstverlening.

VlootschouwNa de Strategische PersoneelsPlanning (SPP) in 2017 met de ontwikkelopgaven houden we in 2019 weer een vlootschouw. Een vlootschouw is gericht op (ontwikkel)potentie en prestatie/functioneren van de medewerkers. Ook in het kader van opgavegericht werken is het nog meer van belang de talenten en kwaliteiten van de medewerkers te kennen.

Medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO)In oktober 2017 werd een MTO gehouden. Onderwerpen van het MTO waren onder andere werkplezier, werkgeverschap, inhoud van het werk, samenwerking, werkdruk en leiderschap. De gemeente scoorde op veel onderwerpen (veel) beter dan andere jaren. Wel blijft er aandacht voor de onderwerpen waar minder op gescoord werd, zoals werkdruk. De resultaten van het MTO zijn door de managers besproken in de teams en er zijn actiepunten geformuleerd. Een regiegroep houdt vinger aan de pols, zodat de actiepunten ook worden uitgevoerd en we bij het volgende MTO nog beter scoren.

Ontwikkeling/opleidingen medewerkersIn het coalitieakkoord is het belang van opleidingen aangegeven. Het veranderingsproces waar we als gemeente voor staan vraagt om ontwikkelen scholingsmogelijkheden voor medewerkers. We lopen als gemeente het risico dat we kennis en kunde verliezen om alle taken te uit te kunnen voeren. Onze opleidingsbudgetten moeten daarom voldoende zijn. Het beschikbare budget voor 2019 is € 123.500. Een goede richtlijn voor de opleidingsbudgetten is 2% van het reguliere personeelsbudget (salariskosten) Dit is € 242.000. We willen hier op termijn naar toe groeien. Voor de komende jaren lukt het nog niet om

Pagina 80 van 157

Paragraaf E: Bedrijfsvoering

Personeel en organisatie


hiervoor ruimte in de begroting te vinden. Wanneer de inventarisatie van de opleidingen in het najaar hier aanleiding toe geeft, en wanneer er dekking te vinden is, stellen we de raad voor om het budget bij de eerste prognose 2019 te verhogen tot maximaal 2% van de salariskosten. De dekking wordt dan gezocht in de eventuele onderuitputting van het opleidingsbudget of bedrijfsvoeringsbudget van 2018.

Re-integratie “Iedereen moet meedoen en niemand mag aan de kant blijven staan”, is een uitgangspunt dat staat in programma 9 “Werk en Inkomen”. De gemeente gaat de samenwerking met het bedrijfsleven intensiveren om zoveel mogelijk mensen binnen het reguliere bedrijfsleven of overheid aan werk te helpen. Als gemeente hebben we hierbij de morele plicht en een voorbeeldfunctie om meer te doen dan onze wettelijke verplichtingen. We gaan bekijken hoe we daar invulling aan kunnen geven.

Werkgeverschap WSW-ersDe gemeenten hebben in 2015 besloten de GR Hameland op te heffen. De activiteiten van de GR Hameland zijn elders ondergebracht. Het werkgeverschap van de sw-medewerkers is hierbij overgenomen door de gemeenten. Elke deelnemende gemeente aan de gemeenschappelijke regeling nam zo haar “eigen” WSW-ers over. De overdracht van het werkgeverschap is gerealiseerd per 1 januari 2017. De gemeente Winterswijk werd hierdoor werkgever van 280 SW-ers. De begeleiding in het kader van de Participatiewet is neergelegd bij de Sociale Dienst Oost Achterhoek (SDOA) waar ook de leidinggevende (klantmanager) is gepositioneerd. Voor ‘werken binnen’ is dit de werkcoach. De HR-taken (salarisadministratie, personeelsbeheer, HR-advies en dergelijke) zijn belegd bij de gemeente Berkelland. Hiervoor is een dienstverleningsovereenkomst afgesloten. Voor 2019 moet een nieuwe dienstverleningsovereenkomst worden afgesloten. De opsplitsing van verantwoordelijkheden voor de WSW-ers, waaronder de organisatie van de medezeggenschap, heeft vergaande uitvoeringsconsequenties en vraagt om nauwgezette coördinatie tussen de drie SDOA-gemeenten.

ArbeidsvoorwaardenHet jaar 2019 staat in het teken van de implementatie van de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra). Deze wet gaat in op 1 januari 2020. De belangrijkste gevolgen zijn dat de arbeidsvoorwaarden van ambtenaren overgaan van het ambtenarenrecht naar het Burgerlijk Wetboek. De CAR-UWO zal omgevormd worden tot een CAO die voor alle gemeenteambtenaren geldt. Het meest in het oog springend is dat elke ambtenaar een individuele arbeidsovereenkomst krijgt. De werkgever en werknemer ondertekenen beiden (tweezijdigheid). De huidige eenzijdige ambtelijke aanstelling, die alleen de gemeente (het bevoegd gezag) ondertekent, vervalt dus. Om de invoering van deze wet in goede banen te leiden wordt een werkgroep ingesteld. Deze werkgroep houdt zich onder meer bezig met welke opleiding en kennis eigengemaakt moet worden en in hoeverre onze werkprocessen, (standaard)documenten en regelingen aangepast moeten worden.

Arbo en verzuimNieuwe arbo-dienstverlenerIn de tweede helft van 2018 is de aanbesteding voor de nieuwe arbo-dienstverlening gestart. Per 1 januari 2019 gaat het nieuwe contract in. Het betreft advies rondom ziekte en frequent verzuim en preventie. Het ziekteverzuimpercentage welke valt onder de verzuimnorm voor gelijk grote gemeenten (20.000-50.000 inwoners) is acceptabel. Toch streven wij naar een verzuimpercentage onder de 4%. Dit vinden wij voor de gemeente Winterswijk passend.

Agressie en geweldAgressie en geweld blijven belangrijk thema’s. Agressie en geweld tegen medewerkers heeft een grote impact op het getroffen individu en de omgeving. Binnen de gemeente is er een intern interventieteam

Pagina 81 van 157


ingesteld. In 2019 wordt het interventieteam weer getraind. Agressie en geweld mogen en kunnen niet door medewerkers als normaal worden gevonden. De incidenten worden vastgelegd in het Gemeentelijk Incidenten Registratiesysteem (GIR). De rapportages uit het GIR worden toegevoegd aan de jaarrekening en aan het sociaal jaarverslag en vormt daarmee de basis voor het bepalen van beleid.

De banenafspraakDe Quotumwet is per 1 januari 2018 ingevoerd. In deze regeling wordt benoemd dat iedere werkgever (met meer dan 25 werknemers) een vastgesteld percentage aan werknemers uit de doelgroep banenafspraak in dienst dient te hebben. Dat betekent dat de gemeente Winterswijk in 2019 op basis van de gemiddelde bezetting, 1,93% van de verloonde uren ingevuld moet hebben door mensen uit de doelgroep. De doelgroep bestaat uit:- Mensen die onder de Participatiewet vallen en die niet zelfstandig het wettelijk minimumloon (WML)

kunnen verdienen;- (Ex) vso/pro-leerlingen die zich schriftelijk, via het ABA-formulier3, hebben aangemeld bij UWV;- Mensen met een Wsw-indicatie; - Wajongers met arbeidsvermogen; - Mensen met een Wiw-baan of ID-baan; De extra doelgroep voor de quotumregeling bestaat uit de volgende mensen: - Mensen met een medische beperking die is ontstaan voor hun 18e verjaardag of tijdens hun studie, die met een voorziening werken en dankzij deze voorziening.

SturingsinformatieIn 2017 zijn we gestart met het verder professionaliseren van de sturingsinformatie van de organisatie. Hierbij betrekken we de evaluatie van het huidige systeem. Dit kan leiden tot de aanschaf van een ander systeem die meer tegemoet komt aan de (bestuurlijke) behoefte. Mocht dit het geval zijn, dan komen we hier met een apart voorstel bij u op terug.

ArbeidsmarktBlijven inzetten op economische ontwikkelingen blijft van belang voor de Achterhoek (bron: Achterhoek2020). De arbeidsmarkt is ruim vanuit het oogpunt van de gemeente Winterswijk als grote werkgever. Extern vrijgegeven vacatures zullen naar verwachting op tijd opgevuld kunnen worden. Een uitzondering kunnen zijn specialistische strategische (beleids)functies op hbo- en academisch niveau en functies op het gebied van handhaving & toezicht. Het is nu van belang om het imago van de gemeentelijke werkgever een positieve impuls te geven. Werken in een publieke functie is interessant. De site WerkenInGelderland zal daar ook een bijdrage in leveren.

In Paragraaf J Informatiemanagement, zijn de ontwikkelingen weergegeven met betrekking tot informatisering en automatisering.

Regionale inkoopsamenwerkingIn 2019 gaan deze ontwikkelingen door. Het theoretisch model van het artikelgroep-management is nog steeds het uitgangspunt van de regionale inkoopsamenwerking. Er zijn al diverse artikelgroepen actief, zoals op het gebied van facilitaire zaken, ZOOV Beheer en in het sociaal domein. Een gezamenlijk aanbestedingstraject was in veel gevallen het begin van deze regionale inkoopsamenwerking. Inmiddels wordt in de verschillende artikelgroepen ook het gemeentelijk beleid op elkaar afgestemd, zodat er meer uniformiteit ontstaat en nog efficiënter aanbesteed kan worden.

Pagina 82 van 157

Informatisering en automatisering

Inkoop


Regionaal inkoopbeleidDoor middel van regionale inkoopsamenwerking is het huidige gemeentelijk inkoopbeleid opgesteld in samenwerking met zeven andere Achterhoekse gemeenten. Op een aantal gemeente-specifieke punten na, is het beleid in iedere Achterhoekse gemeente nagenoeg hetzelfde. Het regionale inkoopbeleid wordt continue aangepast aan de nieuwe wetgeving.

Duurzaam en sociaal inkopenDe duurzaamheidscriteria van www.pianoo.nl worden, waar mogelijk, opgenomen in de offerteaanvragen van de gemeente Winterswijk. Sociale criteria krijgen ook steeds meer aandacht in de offerteaanvragen en worden vaak meegenomen in de beoordelingssystematiek. Vanwege de nieuwe Europese richtlijnen krijgen de aspecten duurzaamheid, circulair inkopen en milieubewust handelen, specifieke aandacht in het gemeentelijk inkoopbeleid. In 2019 wordt door duurzame aanbestedingen en circulaire offertetrajecten uitvoering gegeven aan dit beleid.

ContractmanagementIn 2019 wordt de registratie van alle inkoopcontracten in de module objectregistratie van het zaaksysteem voortgezet. Door een betere registratie krijgen de budgethouders beter inzicht in de bestaande contracten en wordt het contractmanagement verder geprofessionaliseerd. Het contractmanagement van de inkoopcontracten in het sociaal domein (Wmo Ondersteuning en begeleiding, Jeugdhulp, Hulp bij Huishouden) is regionaal georganiseerd.

De interne dienstverlening aan de organisatie is door de bezuinigingen in het verleden sterk versoberd. Verdere ingrepen zullen de organisatie benadelen.

Beheer gebouwenIn 2015 is de Meerjaren Onderhoud Planning (MJOP) voor de boekjaren 2016 en 2017 geactualiseerd. Bij het bepalen van het gemiddelde onderhoudsniveau wordt nu nog uitgegaan van ‘matig’. Dit willen we stapsgewijs terugbrengen naar ‘voldoende’. Bij het actualiseren van de MJOP voor de jaren 2019 en verder (in 2018 op te stellen) zal de nadruk worden gelegd op het verduurzamen / vergroenen van het gemeentelijk vastgoed, waarbij 5% van het gemeentelijke vastgoed verduurzaamd is voor 2020.

De gemeente beheert naast gronden ook gebouwen, kunstobjecten, herdenkingsmonumenten en fonteinen. Het betreft:- 33 gebouwen;- 20 herdenkingsmonumenten en kunstobjecten;- 4 fonteinen /pompen.

De gebouwen worden gebruikt voor uiteenlopende doeleinden, zoals huisvesting bestuur en medewerkers, sportactiviteiten, peuterspeelzaal en cultuurhistorische doeleinden. Daarnaast wordt een deel van de gebouwen gebruikt voor doeleinden die geen rechtstreeks openbaar belang dienen. Dit betreft gebouwen welke in het verleden zijn aangekocht met het doel nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen in die gebieden mogelijk te maken. In afwachting van de uitvoering van die plannen worden deze gebouwen dan veelal voor een korte periode verhuurd. Gebouwen die niet meer nodig zijn voor deze plannen worden weer afgestoten.

De gemeente heeft nog drie woningen en 4 appartementen in bezit. Eén woning aan de Leliestraat en twee woningen aan de Olden Goorweg. Deze worden in 2018 gesloopt. De woning aan de Leliestraat is momenteel verhuurd. Boven de aangekochte panden waar voorheen de Aldi en Expert zaten, worden 4

Pagina 83 van 157

Overige facilitaire zaken (onder andere beheer gebouwen)


wooneenheden verhuurd totdat de plannen voor dit gebied vanuit het project Stedelijke Herverkaveling duidelijk worden.

In het voorjaar van 2015 is een nota Gemeentelijk vastgoed opgesteld. In deze nota is voor een groot aantal van deze panden in kaart gebracht wat de huidige situatie is, welke initiatieven al hebben plaatsgevonden en welke scenario’s bestaan voor deze panden. Dat kan variëren van verkoop, verhuur, herbestemming tot uiteindelijk sloop. De oude Driemarklocaties zijn inmiddels verkocht (Prins Hendrikstraat en Zonnebrink) of worden herontwikkeld (Boterstraat). Het aantal panden in gemeentelijk beheer, onderhoud en exploitatie is sinds 2015 drastisch verminderd.

Overheadkosten, zoals bedoeld in de BBV (Besluit Begroting en Verantwoording), zijn alle kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van de medewerkers in het primaire proces. Het primaire proces zijn de kerntaken van de gemeente. Dit zijn de producten en diensten waar de inwoner mee geholpen wordt. Alle kosten die gemaakt worden bij de sturing en ondersteuning hiervan zijn dus overheadkosten.

Voor de vernieuwing van de BBV werden de kosten voor bedrijfsvoering, inclusief de overheadkosten, verdeeld over de verschillende programma's. Hierdoor waren de overheadkosten niet afzonderlijk zichtbaar. Vanaf de nieuwe BBV worden de kosten zoveel mogelijk verzameld op het programma waar ze bij horen. De overheadkosten worden verzameld op een apart overzicht en zijn daarmee beter zichtbaar

Toerekening overheadOverhead mag nog wel worden toegerekend aan grondexploitaties, investeringen en andere (subsidie)projecten. In de praktijk zal dit gebeuren door op het taakveld Overhead onder de lasten een negatief bedrag op te nemen met de categorie ‘Overige verrekeningen’ en dit bedrag op het betreffende taakveld weer als last te verantwoorden. Hierdoor wordt de exploitatie niet onnodig opgevoerd.

Overhead (bedragen x € 1.000) 2019Personeel 4.575

Huisvesting 1.084

Automatisering 1.070

Organisatie 864

Subtotaal 7.593

Overige verrekeningen -466

Totaal 7.127

Pagina 84 van 157

Overhead

Paragraaf F Verbonden Partijen

Onze gemeente heeft bestuurlijke en financiële belangen bij een aantal verbonden partijen, waaronder gemeenschappelijke regelingen en vennootschappen. Verbonden partijen betreffen organisaties en instellingen waar een gemeente zowel een bestuurlijk als financieel belang in heeft.- Van een financieel belang is sprake als de gemeente de middelen, die aan een partij ter beschikking

zijn gesteld, niet terugkrijgt bij faillissement van die partij of als financiële problemen bij de derde partij kunnen worden verhaald bij de gemeente;

- Bij een bestuurlijk belang gaat het om het hebben van zeggenschap van de gemeente in een derde partij, hetzij omdat de gemeente een zetel in het bestuur heeft, hetzij omdat ze via aandelen mee kan stemmen.

In deze paragraaf gaan we per programma in op de belangen die met de diverse verbonden partijen zijn gediend en de relatie met de gemeentelijke doelstellingen.

Het aangaan van banden met (verbonden) derde partijen komt altijd voort uit het publieke belang. Verbindingen met derde partijen zijn een manier om een bepaalde publieke taak uit te voeren. De huidige verbonden partijen hebben allemaal een historische bestaansgrond. Bij nieuwe deelnemingen komt bij de besluitvorming door de raad de publieke taak expliciet aan de orde op grond van de visie/doelstellingen van de deelneming.Het beleid is er op gericht de ontwikkelingen bij de verbonden partijen te volgen zodat financiële risico’s in een vroegtijdig worden gesignaleerd, zodat tijdig bijsturing kan plaatsvinden. Daarnaast wordt gevolgd of de taken worden uitgevoerd zoals bij de besluitvorming is vastgelegd.

Wij kennen de volgende verbonden partijen:

Programma 1: Bestuur en Dienstverlening RechtsvormGeen verbonden partij n.v.t.Programma 2: Veiligheid, Vergunningverlening en HandhavingVeiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland Gemeenschappelijke regelingOmgevingsdienst Achterhoek Gemeenschappelijke regelingProgramma 3: Regionale en Grensoverschrijdende samenwerkingRegio Achterhoek Gemeenschappelijke regelingGemeenschappelijke regeling voor het Nederlands-Duitse openbare lichaam EUREGIO

Gemeenschappelijke regeling

Programma 4: Maatschappelijke Participatie en ZorgGGD Noord- en Oost Gelderland Gemeenschappelijke regelingProgramma 5: Jeugd en OnderwijsGeen verbonden partij n.v.t.Programma 6: Economie-Centrum Geen verbonden partij n.v.t.Programma 7: Cultuur , Sport en VrijetijdseconomieRecreatieschap Achterhoek en Liemers in liquidatie Gemeenschappelijke regelingStichting Achterhoek Toerisme StichtingErfgoedcentrum Achterhoek en Liemers Gemeenschappelijke regelingProgramma 8: Ruimtelijke ontwikkeling in de kern en Mobiliteit PPS Impuls Vennootschap

Pagina 85 van 157

Paragraaf F: Verbonden Partijen

Gemeentelijk Beleid


N.V. ROVA VennootschapProgramma 9: Werk en InkomenWerkbaan Oost BV VennootschapSDOA Gemeenschappelijke regelingHameland Gemeenschappelijke regelingStadsbank Oost Nederland Gemeenschappelijke regelingProgramma 10: Economie en BedrijvigheidGeen verbonden partij n.v.t.Programma 11: Ruimtelijke ontwikkeling en Economie buitengebied, Natuur en Landschap Stichting WCL StichtingProgramma 12: Duurzaamheid, Klimaat en MilieuB.V. Winterswijks Energiebureau VennootschapCoöperatieve Achterhoekse Groene Energiemaatschappij AGEM U.A

Coöperatie

Programma 13: Organisatie en FinanciënN.V. Alliander VennootschapN.V. VITENS VennootschapN.V. Bank voor Nederlandse Gemeenten Vennootschap


Geen verbonden partij.

Naam Gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Noord- en Oost GelderlandVestigingsplaats ApeldoornDoel De Veiligheidsregio heeft tot doel het behartigen van de

gemeenschappelijke belangen van de gemeenten op het terrein van de openbare veiligheid en hulpverlening: rampenbestrijding, specifieke brandweertaken en geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen. Sinds 1 januari 2013 vallen ook de basisbrandweertaken onder de VNOG. Al deze taken worden uitgevoerd aan de hand van een multidisciplinair veiligheidsbeleid, zowel preventief als repressief.

Betrokkenen De gemeenten: Aalten, Apeldoorn, Berkelland, Bronckhorst, Brummen, Doetinchem, Elburg, Epe, Ermelo, Harderwijk, Hattem, Heerde, Lochem, Montferland, Nunspeet, Oldebroek, Oost Gelre, Oude IJsselstreek, Putten, Voorst, Winterswijk en Zutphen

Bestuurlijk belang Voor alle taken die de veiligheidsregio op het vlak van rampen- en crisisbeheersing met zich meebrengt is een veiligheidsbestuur verantwoordelijk. Dit veiligheidsbestuur bestaat in Noord- en Oost-Gelderland uit alle burgemeesters van de deelnemende gemeenten, het zogenaamde Algemeen Bestuur (AB). Sturing op de inzet van de brandweer (dat het grootste deel van de begroting kenmerkt) vindt ook plaats door dit AB. Voor beslissingen over de inzet van de basisbrandweerzorg zijn zogenaamde gebiedsgebonden commissies in het leven geroepen, deze bestaan uit de burgemeesters van de gemeenten in het betreffende gebied. De gemeente Winterswijk maakt samen met zeven andere gemeenten deel uit van de gebiedsgebonden commissie Achterhoek. De burgemeester

Pagina 86 van 157



behoudt niettemin zijn eigen verantwoordelijkheid voor de brandweerzorg in zijn gemeente.

Financieel belang De bijdrage aan de Veiligheidsregio bedroeg in 2017 € 1.174.251. Over 2017 werd door de VNOG een positief resultaat gehaald van € 929.910. Het resultaat over 2017 wordt door de VNOG aangewend om incidentele kosten en ontwikkelingen te bekostigen.

Het AB heeft in december 2016 een definitief besluit genomen over de nieuwe methodiek om de gemeentelijke bijdrage te berekenen, inclusief een ingroeiregeling. Zie daarvoor ook Ontwikkelingen. Voor Winterswijk bedraagt de bijdrage aan de Veiligheidsregio over 2019 € 1.342.839.

De verhouding eigen vermogen - vreemd vermogen is op:31 december 2014 € 6.220.000 - € 32.576.00031 december 2015 € 6.319.000 - € 34.616.00031 december 2016 € 1.385.831 - € 45.692.43931 december 2017 € 1.775.121 - € 45.918.569

Inschatting: 1-1-2019 31-12-2019Eigen vermogen € 1.775.000 € 1.775.000Vreemd vermogen € 52.383.000 € 50.883.000

Verwachte financiële resultaat over 2019: € 0

Ontwikkelingen Eind 2016 is een besluit genomen over een nieuw financieel verdeelmodel. Deze is per 1 januari 2017 ingevoerd. Daarbij wordt een ingroeitermijn toegepast van 4 jaren. Dat betekent dat in 2017 20% van het herverdeeleffect moet worden betaald, in 2018 40%, 2019 60%, 2020 80% en in 2021 het nieuwe verdeelmodel voor 100% geeffectueerd is. Met het van kracht worden van een centraal gestuurde organisatie is de VNOG in 2017 aan de slag gegaan met het inrichten van die organisatie en het gelijktrekken van regionale verschillen in de lokale basisbrandweerzorg.

Relatie tot programma’s

Programma 2 Veiligheid, Vergunningverlening en Handhaving

Informatie-uitwisseling

Informatie-uitwisseling vindt plaats in het algemeen bestuur en de op grond van de gemeenschappelijke regeling afgesproken overlegging van de financiële stukken (begroting, rekening). Vastgelegd is dat de raad te allen tijde informatie kan vragen.

Risico’s Vooral financieel. Besluitvorming over nieuw beleid loopt via het Algemeen Bestuur van de VNOG. Winterswijk heeft daarin 2 stemmen op een totaal van 50 stemmen. De invloed op het beleid is dus beperkt.

Pagina 87 van 157


Naam Omgevingsdienst AchterhoekVestigingsplaats Hengelo (Gld)Doel De Omgevingsdienst Achterhoek (ODA) is een samenwerkingsverband,

opgericht ten behoeve van de gemeenschappelijke behartiging van de belangen van de deelnemers ter zake van vergunningverlening, toezicht en handhaving in het kader van het omgevingsrecht. Deze taken bestaan uit het basistakenpakket (versie 2.3) en alle overige inrichting gebonden milieutaken (milieubreed) en enkele Wabo-brede specialismen (zoals geluid, bodem/bouwstoffen, asbest, luchtkwaliteit (geur), externe veiligheid en juridische zaken).

Betrokkenen De gemeenten Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Lochem, Montferland, Oost Gelre, Oude IJsselstreek, Winterswijk en Zutphen en de provincie Gelderland.

Bestuurlijk belang De gemeente Winterswijk is in het Algemeen Bestuur van de ODA vertegenwoordigd. Lid is wethouder G.J.W. Elferdink, plaatsvervangend lid burgemeester B.J.J. Bengevoord

Financieel belang De ODA is op 1 april 2013 opgericht. Op basis van ingebrachte taken wordt een exploitatiebegroting opgesteld waaraan deelnemende gemeenten en de provincie volgens een afgesproken verdeelsleutel bijdragen. De bijdrage aan de ODA wordt jaarlijks in de programmabegroting van de gemeente opgenomen. De ODA legt inhoudelijk en financiële verantwoording af aan de betrokken gemeenten en de provincie.

Uit de jaarstukken van ODA blijkt dat er in 2017 een nadelig resultaat geboekt is van € 97.000. ODA heeft het nadelig resultaat onttrokken aan haar reserves, waardoor geen extra bijdrage van haar partners gevraagd werd. Het verwachte begrotingsresultaat van de ODA 2018 is € 0 en hetzelfde geldt voor het verwachte begrotingsresultaat over 2019.

Inschatting: 1-1-2019 31-12-2019Eigen vermogen € 66.000 € 66.000 Vreemd vermogen € 1.578.000 € 1.578.000

Verwachte financiële resultaat over 2019: € 0

Door de lager geraamde afname van producten in 2019 ten opzichte van 2018 en minder kosten voor de stelseltaken daalt per saldo de bijdrage van Gemeente Winterswijk aan de ODA, van € 557.755 in 2018 naar € 542.832 in 2019.

Ontwikkelingen 2017 was het eerste jaar waarbij de ODA een omzetbegroting heeft gehanteerd. Bij de begroting 2019 wordt gebruik gemaakt van de opgedane kennis over de jaren 2016 en 2017. De ODA heeft veel geleerd over outputfinanciering. Naast de vaste producten is er voldoende ruimte voor maatwerk.De ODA is bezig met het ontwikkelen van een tool voor risico- en effectgericht toezicht. De uitkomsten hiervan worden meegenomen in de werkplannen. Dit kan consequenties hebben voor de uiteindelijke financiële bijdrage in 2019. Daarnaast gaat de ODA in 2019 zich bezig houden met ontwikkelingen zoals:- Voorbereidingen op de Omgevingswet;

Pagina 88 van 157


- Nauwe samenwerking met andere overheidsinstantie om integraal te adviseren, toezicht te houden en te handhaven;

- Ondermijning;- Energie en duurzaamheidsvraagstuk.

Relatie tot Programma’s

Programma 2 Veiligheid, vergunningverlening en handhaving


Op de bij de gemeenschappelijke regelingen gebruikelijke wijze worden de financiële stukken door de deelnemende gemeenten goedgekeurd.

Risico's De ODA heeft voor 2019 en de jaren erna een begroting/financieel meerjarenperspectief opgesteld en een duidelijk overzicht van verwachte risico’s. Hieraan gekoppeld volgt ook een kwantitatieve bepaling van deze financiële risico’s en een beoordeling van het benodigde weerstandsvermogen om deze risico’s op te kunnen vangen. Vooralsnog is dit weerstandsvermogen als voldoende beoordeeld.

Naam Gemeenschappelijke regeling Regio AchterhoekVestigingsplaats DoetinchemDoel De samenwerking richt zich op:

- de totstandkoming van regionaal beleid en lobby om daarmee de Achterhoek ‘op de kaart te zetten’;- het ontwikkelen van regionaal beleid en projecten voor bovenlokale onderwerpen voor gemeenten en andere overheidsorganisaties;- de afstemming van lokaal beleid, overleg tussen gemeenten en gemeenschappelijke belangenbehartiging;- de uitvoering van gemeentelijke taken op het gebied van beheer van gesloten stortplaatsen.

Betrokkenen De gemeenten: Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Oost Gelre, Oude IJsselstreek en Winterswijk.

Bestuurlijk belang Het Algemeen Bestuur bestaat uit 7 leden (één lid van het college van burgemeester en wethouders uit elke deelnemende gemeente). Voor Winterswijk is burgemeester B.J.J. Bengevoord lid van het Algemeen Bestuur en tevens lid van het Dagelijks Bestuur. Plaatsvervangend lid is wethouder I.G. Saris.

Financieel belang De bijdrage bedraagt in:2014 € 131.9812015 € 128.927 2016 € 124.298 2017 € 123.879 2018 € 126.459 (volgens begroting)2019 € 187.170 (inschatting)

De verhouding eigen vermogen - vreemd vermogen is op:31 december 2014 € 997.000 - € 24.248.00031 december 2015 € 1.004.000 - € 24.042.00031 december 2016 € 2.009.000 - € 10.952.00031 december 2017 € 3.804.000 - € 9.217.000

Pagina 89 van 157



Financieel resultaat over 2017: € 41.000, resultaat is uitgekeerd aan gemeenten. Voor Winterswijk ging het om een bedrag van € 4.500.

Cijfers 2019 nog niet bekend, begroting 2019 volgt in najaar 2018.

Ontwikkelingen In 2016 is de Regio Achterhoek een zogenaamd doorontwikkelingstraject gestart om de toekomst van de intergemeentelijke samenwerking te herijken. Dit proces is in 2017 doorgegaan. Zomer 2018 hebben de gemeenten ingestemd met een aangepaste samenwerkingsregeling. Daarin is de instelling geregeld van een Achterhoek Board, een Achterhoek Raad en zes Thematafels waar de drie O’s tot concrete samenwerking willen komen. In 2018 is dit uitgewerkt in een nieuwe Achterhoek Agenda 2030.Met ingang van 1 januari 2016 zijn de gemeenten direct lid van de EUREGIO, dat wil zeggen, de bijdrage aan de EUREGIO is geen onderdeel meer van de Regio-begroting maar wordt direct door de EUREGIO bij de gemeenten in rekening gebracht.De gemeente Montferland is per 1 januari 2017 uitgetreden.Het voornemen was per 1 januari 2017 de formele overdracht van de drie stortplaatsen aan de provincie Gelderland te laten plaatsvinden. Hierbij is enige vertraging ontstaan. De planning is dat in de loop van 2018 deze overdracht zijn beslag heeft gekregen.


De taken hebben betrekking op meerdere programma’s.


Informatie-uitwisseling vindt plaats in het dagelijks en het algemeen bestuur, de nieuwe gremia Achterhoek Board, Achterhoek Raad en Thematafels, en via de op grond van de gemeenschappelijke regeling afgesproken overlegging van de financiële stukken (begroting en jaarrekening). Vastgelegd is dat de raad meer dan voorheen bij de beleidsvoorbereiding van de Regio wordt betrokken, met name bij de jaarlijkse vaststelling van de Strategische Agenda. Uiteraard kan de raad te allen tijde informatie vragen.

Risico's Deelnemende gemeenten zijn aansprakelijk voor een eventueel exploitatietekort.

Naam Gemeenschappelijke regeling voor het Nederlands-Duitse openbare lichaam EUREGIO

Vestigingsplaats GronauDoel De EUREGIO heeft als taak de regionale grensoverschrijdende

samenwerking van haar leden te bevorderen, te ondersteunen en te coördineren.De regionale grensoverschrijdende samenwerking vindt plaats op de volgende gebieden: a) communicatie b) sociaal-culturele ontmoetingen c) gezondheidszorgd) scholing en opleiding e) openbare veiligheid f) hulpdiensten en rampenbestrijding g) cultuur en sport h) economische ontwikkeling i) arbeidsmarkt en kwalificatie j) innovatie en technologietransfer k) recreatie en toerisme l) agrarische ontwikkeling m) ruimtelijke ordening n) verkeer en vervoer o) energie p) natuur- en milieubescherming q) afvalbeheer r) waterbeheer

Pagina 90 van 157


Betrokkenen Ca. 190 gemeenten, steden, (Land-) Kreise en waterschappen die lid zijn, waaronder Winterswijk.

Bestuurlijk belang De leden van Euregio vormen samen het Algemeen Bestuur. Onder het Algemeen Bestuur fungeert de Euregioraad met 43 Duitse, 43 Nederlandse vertegenwoordigers en een voorzitter. Het Dagelijks Bestuur bestaat uit 11 Nederlandse en Duitse leden. De Euregioraad wordt geadviseerd door drie commissies: Maatschappelijke Ontwikkeling (voorheen Mozercommissie), Duurzame en Ruimtelijke Ontwikkeling, Economie en Arbeidsmarkt.Winterswijk heeft twee zetels in het Algemeen Bestuur; deze worden ingevuld door wethouder I.G. Saris en raadslid W.H.H.S. Elsinghorst.

Financieel belang De (geharmoniseerde) bijdrage per inwoner is € 0,29. Voorheen liep het lidmaatschap van de EUREGIO via de Regio Achterhoek en was er verschil tussen de bijdragen van de Nederlandse en de Duitse leden. Met ingang van 2016 zijn de gemeenten rechtstreeks lid van de EUREGIO en betalen dus ook rechtstreeks de bijdrage. Door de Nederlandse leden zijn aanvullende eisen gesteld aan begroting en jaarrekening zodat die voldoen aan de in Nederland geldende voorwaarden.

De bijdrage bedraagt in:2016: € 8.403 (28.977 inwoners per 01-01-2015 x € 0,29)2017: € 8.390 (28.932 inwoners per 01-01-2016 x € 0,29)

Eigen Vermogen per 31-12-2015: € 1.164.871 Vreemd Vermogen per 31-12-2015: € 694.976

Ontwikkelingen In 2015 is de rechtsvorm van de EUREGIO gewijzigd van een ‘eingetragener Verein’ (e.V.) naar Duits recht naar een Nederlands-Duits openbaar lichaam volgens het Verdrag van Anholt. De nieuwe rechtsvorm is per 1 januari 2016 van kracht geworden. Met de aanpassing van de juridische structuur zijn ook de inwonerbijdragen geharmoniseerd.


De taken die de EUREGIO uitvoert hebben betrekking op meerdere programma’s.


Informatie-uitwisseling vindt plaats in het AB, Euregioraad, DB en commissies en via de op grond van de regeling afgesproken overlegging van de financiële stukken (jaarrekening en begroting).

Risico’s De risico’s zijn vergelijkbaar aan die van lidmaatschappen van WGR-regelingen, dat wil zeggen dat de leden aansprakelijk zijn voor eventuele exploitatietekorten.

Pagina 91 van 157


Naam

GGD Noord- en Oost- Gelderland

Vestigingsplaats ApeldoornDoel GGD Noord- en Oost-Gelderland is de gezondheidsdienst van 22

gemeenten met als doel het bewaken, beschermen en bevorderen van de gezondheid van alle inwoners (publieke gezondheidzorg). De GGD is belast met de gemeentelijke taken genoemd in de Wet publieke gezondheid en Jeugdgezondheidszorg (voor alle gemeenten behalve Apeldoorn). Het is een gemeenschappelijke regeling waar de gemeente Winterswijk vertegenwoordigd is in zowel het dagelijks bestuur als het algemeen bestuur.

Betrokkenen De gemeenten: Aalten, Apeldoorn, Berkelland, Bronckhorst, Brummen, Doetinchem, Elburg. Epe, Ermelo, Harderwijk, Hattem, Heerde, Lochem, Montferland, Nunspeet, Oldebroek, Oost Gelre, Oude IJsselstreek, Putten, Voorst, Winterswijk en Zutphen.

Bestuurlijk belang De gemeente Winterswijk is vertegenwoordigd in het Dagelijks Bestuur en het Algemeen Bestuur door wethouder I.G. Saris.

Ontwikkelingen De gemeenschappelijke regeling is in 2016 gewijzigd. De jeugdgezondheidzorg 0-18 jaar is een GR-taak, tenzij gemeente aangeeft deze taak niet of niet geheel door de GGD uit te laten voeren. Gemeente Winterswijk laat de Jeugdgezondheidszorg 4 tot 18 jarigen uitvoeren door de GGD. Als we dat willen wijzigen moet dat minimaal twee jaar van te voren aangegeven worden, zodat GGD hier tijdig op kan inspelen.


Programma 4 Maatschappelijke participatie en zorg.

Informatie-uitwisseling Informatie-uitwisseling vindt plaats in het dagelijks en algemeen bestuur en op grond van in de gemeenschappelijke regeling afgesproken overlegging van de financiële stukken (begroting en jaarrekening). Vastgelegd is dat de raad altijd informatie kan vragen.

Risico's Gelijk bij de andere gemeenschappelijke regelingen vooral financieel, doordat een meerderheid in het AB beslist over nieuw beleid. Het AB heeft de indexeringssystematiek vastgesteld voor de periode 2017-2020. Jaarlijks presenteert het DB in december de Uitgangspuntennota voor de volgende begroting. Daarin doet het DB een voorstel hoe de begroting wordt aangepast aan de loon- en prijsontwikkeling. Het DB geeft ook de ontwikkeling weer van de inkomsten van de gemeenten uit het Gemeentefonds. Hiermee wordt tegemoetgekomen aan het verzoek van de Achterhoekse gemeenten om rekening te houden met de ontwikkeling van de gemeentelijke inkomsten. De GGD volgt hierbij echter de Apeldoornse methode, waarbij de prognoses steeds aan de hand van de laatste schattingen worden geactualiseerd. Dit in tegenstelling tot de Achterhoekse gemeenten die dat een jaar later doen. De indexering wordt steeds achteraf aangepast aan de feitelijke kostenontwikkelingen. Hierdoor bestaat de kans dat achteraf een hogere inwonerbijdrage verschuldigd is dan begroot.

Programma 4: Maatschappelijke Participatie en Zorg




Naam Recreatieschap Achterhoek en Liemers in liquidatieVestigingsplaats HummeloDoel Het behartigen van de gemeenschappelijke belangen van de deelnemers

op het terrein van de openluchtrecreatie en het toerisme, zulks met bescherming van de natuur en het landschappelijk karakter.

Betrokkenen De gemeenten: Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Duiven, Lochem, Montferland, Oost Gelre, Oude IJsselstreek, Rijnwaarden, Westervoort, Winterswijk en Zutphen

Bestuurlijk belang De gemeente Winterswijk is vertegenwoordigd in het Algemeen Bestuur en het Dagelijks Bestuur. In de afgelopen bestuurlijke periode was de heer G.J.W. te Gronde vice-voorzitter van zowel het algemeen- als het dagelijks bestuur, met de heer ing. H.J.G. Gommers als plaatsvervanger. In verband met de nieuw gevormde colleges worden er in 2018 nieuwe bestuurlijke vertegenwoordigers voorgedragen.

Financieel belang Voor 2014 en verder wordt geen bijdrage van de gemeenten gevraagd. De verhouding eigen vermogen/vreemd vermogen: op 31 december 2013 is het eigen vermogen ruim € 87.366 en het vreemd vermogen ruim € 2.300.000.

Ontwikkelingen Het RAL is in 2013 ontmanteld. De recreatiegebieden in de Achterhoek zijn overgedragen aan Leisurelands (voorheen RGV). De fietspaden zijn overgedragen aan de deelnemende gemeenten in het RAL. Het routebureau is onderdeel van St. Achterhoek Toerisme. Recreatiegebied De Bijland is op 9 april 2015 overgedragen aan Watersportcentrum De Bijland. De organisatie is ontmanteld, echter juridisch verkeert het RAL nog in het proces van liquidatie. Onderdeel van het liquidatieplan is het in beeld brengen van de financiële eindsituatie. Zodra de accountant het verslag van het onderzoek naar de deugdelijkheid van de jaarrekeningen 2014, 2015 en 2016 heeft uitgebracht, kan de eindbalans worden opgemaakt. Het totale banksaldo van het RAL per 13 december 2016 is € 680.873.89. Voorgesteld is om de vereffening van het liquidatiesaldo te laten plaatsvinden na 1 januari 2019, als de laatste verplichting ophoudt te bestaan.


Programma 7 Cultuur, sport en vrijetijdseconomie


Informatie-uitwisseling vindt plaats in het algemeen bestuur en de op grond van de gemeenschappelijke regeling afgesproken overlegging van de financiële stukken (begroting, jaarrekening).

Risico's Met de ontmanteling van het RAL is een einde gekomen aan de deelname van gemeente Winterswijk aan deze WGR. De verwachting is dat er geen financiële risico’s zijn bij de liquidatie.

Naam Stichting Achterhoek Toerisme

Pagina 92 van 157

Programma 6: Economie-Centrum

Programma 7: Cultuur , Sport en Vrijetijdseconomie


Vestigingsplaats Statutair Doetinchem, kantoor BorculoDoel Het verzorgen van regiomarketing, gericht op het uitbouwen van de

marktpositie van de toeristisch-recreatieve sector in de Achterhoek. Het vervullen van de functie van route-ontwikkelaar en -beheerder.

Betrokkenen De gemeenten: Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doesburg, Doetinchem, Lochem, Montferland, Oost Gelre, Oude IJsselstreek, Winterswijk en Zutphen

Bestuurlijk belang Het bestuur is samengesteld uit twee bestuurlijke- en twee ondernemersvertegenwoordigers. In de afgelopen bestuurlijke periode was de heer G.J.W. te Gronde lid van het bestuur van Stichting Achterhoek Toerisme. In verband met de nieuw gevormde colleges worden er in 2018 nieuwe bestuurlijke vertegenwoordigers voorgedragen.

Financieel belang De jaarlijkse bijdrage van gemeente Winterswijk aan Stichting Achterhoek Toerisme bedraagt € 48.000 voor regiomarketing en € 8.000 voor beheer van het routenetwerk. Stichting Achterhoek Toerisme wordt voor ongeveer 33% gefinancierd vanuit het bedrijfsleven.Om te voorkomen dat de resultaten van Achterhoek Toerisme gaan leiden tot de verplichting om Vennootschapsbelasting te betalen, is er voor gekozen om de resultaten uit de afgelopen jaren niet meer te presenteren als algemene reserve. Na afstemming met de accountant staan de resultaten nu als vooruit ontvangen bijdragen van de gemeenten, ter waarde van € 492.402, op de balans. Per 31 december 2017 bedraagt het eigen vermogen € 0 en het vreemd vermogen € 997.058.

Inschatting 1 januari 2019 31 december 2019Eigen vermogen € 0 € 0Vreemd vermogen € 997.058 € 997.058

Verwachte financiële resultaat 2019 € 0Ontwikkelingen In 2016 is de organisatie van Stichting Achterhoek Toerisme uitgebreid met

een vrijetijdsmakelaar, die in opdracht van de gemeenten ingezet wordt op de uitvoering van de vrijetijdsagenda 2016-2019. Belangrijk aandachtspunt is het betrekken en verbinden van ondernemers in concrete projecten. De participerende gemeenten hebben een positieve evaluatie afgegeven op de resultaten en ontwikkeling van Stichting Achterhoek Toerisme in de afgelopen 4 jaar. Zij hebben ingestemd met het voorstel voor een nieuwe subsidieperiode voor de periode 2018-2021. De komende jaren wil Achterhoek Toerisme voortbouwen op haar fundament en deze verder verstevigen: de regiomarketing, het routebureau en de verbindende factor, met extra aandacht voor informatievoorziening en ontwikkeling en ontsluiting van kennis. Belangrijke samenwerkingspartners zijn de lokale VVV’s, provincie Gelderland, de Euregio en het Nederlandse Bureau voor Toerisme en Congressen (NBTC).


Programma 7 Cultuur, sport en vrijetijdseconomie


Informatie-uitwisseling vindt plaats in het bestuur, in het ambtelijk overleg vrijetijdseconomie, het portefeuillehoudersoverleg vrijetijdseconomie, via een nieuwsbrief en via overlegging van de jaarstukken (begroting, jaarrekening en jaarverslag).

Pagina 93 van 157


Naam Erfgoedcentrum Achterhoek en LiemersVestigingsplaats DoetinchemDoel Doelstellingen zijn:

- Het overeenkomstig de Archiefwet beheren, toegankelijk maken en beschikbaar stellen van de archiefbewaarplaatsen van de deelnemende overheidslichamen;- Het toezicht door de streekarchivaris op het beheer van de niet naar de

centrale archiefbewaarplaats overgebrachte archiefbescheiden van de deelnemers als hiervoor genoemd onder a;

- Het in stand houden van en bevorderen van het cultureel erfgoed in het gebied van de Achterhoek en de Liemers in de ruimste zin van het

woord.Betrokkenen De gemeenten: Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem,

Montferland, Oost Gelre, Oude IJsselstreek en WinterswijkBestuurlijk belang De leden en de plaatsvervangende leden van het Algemeen Bestuur

worden per raadsperiode aangewezen door de gemeenteraden uit de gemeenteraden en het college van burgemeester en wethouders. Wethouder D.W. Aalderink is lid en wethouder G.J.W. Elferdink is plaatsvervangend lid van het Algemeen Bestuur. Het dagelijks bestuur bestaat uit de voorzitter en twee andere leden, waaronder wethouder D.W. Aalderink. Allen zijn aangewezen door het algemeen bestuur en bij voorkeur uit verschillende gemeenten. De voorzitter en één lid worden uit het algemeen bestuur aangewezen en één lid op voordracht van de Staring Stichting.Gelijk met de realisatie van het Erfgoedcentrum is ook de bestuurscommissie ingesteld. De bestuurscommissie bestaat uit 3 dagelijks bestuursleden, aangevuld met 2 algemeen bestuursleden en 2 door het Staring Stichting voorgedragen leden. De gemeente Winterswijk wordt door wethouder D.W. Aalderink vertegenwoordigd in de bestuurscommissie.

Financieel belang De bijdrage van de gemeente is gebaseerd op de begroting van het Erfgoedcentrum Achterhoek Liemers. Eigen Vermogen: 31-12-2014 € 102.851 31-12-2015 € 129.213 31-12-2016 € 109.791 31-12-2017 € 54.894

Vreemd Vermogen 31-12-2014 € 632.373 31-12-2015 € 753.452 31-12-2016 € 920.109 31-12-2017 € 976.726

Inschatting 1 januari 2019 31 december 2019eigen vermogen € 34.287 € 91.070 vreemd vermogen € 412.604 € 387.961

Pagina 94 van 157


Verwachte financiële resultaat 2019 € 56.782Ontwikkelingen Er zijn geen actuele ontwikkelingen. Relatie tot programma’s

De taken zijn geclusterd in programma 7 Cultuur, sport en vrijetijdseconomie.


Informatie-uitwisseling vindt plaats in het dagelijks en het algemeen bestuur, in en via de op grond van de gemeenschappelijke regeling afgesproken overlegging van de financiële stukken (begroting en jaarrekening).

Risico's Er is geen sprake van een exploitatietekort. De risico’s zijn gering.De gemeente Winterswijk zal de komende jaren weer archiefmateriaal aanbieden, maar de jaarlijkse bijdrage van Winterswijk staat vast tot en met 2018.

Naam PPS WRS CVVestigingsplaats WinterswijkDoel PPS WRS CV is in 2004 opgericht met het doel een aantal projecten uit te

voeren waarmee invulling wordt gegeven aan de beoogde herontwikkeling van het centrumgebied in Winterswijk.

Betrokkenen Met drie andere partners heeft de gemeente de publiek-private samenwerking (PPS) Winterswijk Regio Stad (WRS) gevormd. De andere partners zijn de woningbouwvereniging De Woonplaats, Bouwfonds/Rabo Vastgoed en OBW BV. In 2010 is Bouwfonds/Rabo Vastgoed uitgetreden.

Bestuurlijk belang De rechtsvorm van deze PPS is een CV/BV constructie. De partners nemen als commanditaire vennoot deel aan de PPS en hebben via een beherend vennoot, WRS BV, zeggenschap over de PPS. De hoofdentiteit is een commanditaire vennootschap, waarin de partners elk voor 32% als commandiet deelnemen. In deze CV neemt de beherend vennoot deel voor 4%. In WRS BV nemen de partners weer elk voor 33% deel. Voor de deelneming in WRS BV is door de gemeente in 2005 de besloten vennootschap Gemeente Winterswijk Regiostad Participatie BV opgericht. De ambtelijke vertegenwoordiger van de gemeente in PPS WRS is directeur van deze gemeentelijke BV.

Financieel belang Als aandeelhouder brengt de gemeente kapitaal in. Deze inbreng is gelimiteerd op een maximaal bedrag van € 1.000.000. Tot en met 2013 is aan vermogen € 770.000 ingebracht. In 2013 is een restitutie van € 300.000 ontvangen. In 2017 is een restitutie van € 125.000 ontvangen. Per saldo is nog € 345.000 ingebracht (€ 770.000 - € 300.000 - € 125.000). Verwacht wordt dat dit bedrag niet wordt terugontvangen. Dit leidt niet meer tot een verlies voor de gemeente. De deelneming in PPS WRS is in de jaarrekening 2010 al geheel afgewaardeerd.

Ontwikkelingen Doelstelling was dat de grondexploitatie door PPS WRS winst zou opleveren. In 2009 werd definitief duidelijk dat de onderneming tot financieel verlies zou leiden. In april 2009 hebben de aandeelhouders unaniem besloten om de verliezen niet verder te laten oplopen en om de PPS te beëindigen. De beëindiging is ultimo 2017 nog niet gerealiseerd maar wel aanstaande. De samenwerkingsovereenkomst die ten grondslag ligt aan de PPS is op 1 januari-2015 afgelopen. Voor de beëindiging van de PPS als bedrijf moeten nog afspraken worden gemaakt over de afwikkeling

Pagina 95 van 157



van het project Spekende fase 2. De grondexploitatie Spekende fase 2 wordt als project nog gerealiseerd door de PPS. Verwacht wordt dat in 2018 concrete stappen worden gezet om PPS WRS als bedrijf te beëindigen.


Programma 8 Ruimtelijke ontwikkeling in de kern en Mobiliteit


Via de informatievoorziening in relatie met de P&C-cyclus wordt de raad geïnformeerd over de stand van zaken en de lopende afbouwontwikkelingen.

Naam ROVAVestigingsplaats ZwolleDoel Het bevorderen van en/of het (doen) realiseren van integraal

afvalketenbeheer en het leveren van kwalitatief hoogwaardige dienstverlening op het terrein van het verwijderen van afvalstoffen, waaronder begrepen beleidsondersteuning en collectieve aanbestedingen ten behoeve van de deelnemende overheden (gemeenten, de Regio IJssel – Vecht en andere samenwerkingsverbanden).Vanuit de zorgtaak van de deelnemende overheden (gemeenten, de Regio IJssel – Vecht en andere samenwerkingsverbanden) en het daarmee samenhangende economisch belang, ten algemene nutte werkzaam te zijn op het gebied van de inzameling, bewerking en verwerking van afvalstoffen, de reiniging en de gladheidsbestrijding, alsmede op het gebied van direct of indirect daarmee verband houdende andere milieuvelden en de onderhoudstaken in de openbare ruimte.

Betrokkenen De aandeelhouders van ROVA, 20 gemeenten in de provincies Overijssel, Gelderland, Drenthe, Utrecht en Flevoland, de Regio IJssel – Vecht en Afvalverwijdering Utrecht (AVU).

Bestuurlijk belang Als aandeelhouder hebben wij stemrecht over 290 aandelen. Dat is 3,4% van het totaal.

Financieel belang In 2017 is een dividend van € 209.000 (2016 € 162.288; 2015 € 146.558)) over 2016 uitgekeerd.

Het eigen vermogen bedraagt op:31-12-2016 € 35.778.00031-12-2017 € 36.516.000

Het vreemde vermogen bedraagt op:31-12-2016 € 50.476.00031-12-2017 € 47.091.000

Het begrote eigen vermogen 2019 bedraagt op:01-01-2019 € 31.000.00031-12-2019 € 37.300.000

Het begrote vreemde vermogen 2019 bedraagt op:01-01-2019 € 53.900.00031-12-2019 € 64.600.000

Het begrote resultaat 2019 bedraagt € 4.600.000.

Pagina 96 van 157


Ontwikkelingen Vanaf 1 januari 2009 voert ROVA de uitvoering van de taken huisvuilinzameling, machinale straatreiniging (vegen), kolken reinigen (riolering) en vanaf 2011 de onderhoudstaken in de openbare ruimte voor onze gemeente uit.


Is opgenomen in Programma 8 Ruimtelijke ontwikkeling in de kern en Mobiliteit en Programma 12 Duurzaamheid, Klimaat en Milieu


Vindt plaats op alle relevante niveaus: van de dagelijkse uitvoering van de werkzaamheden op ‘werkvloerniveau’ tot aan de aandeelhoudersvergadering.

Risico's ROVA verzorgt de uitvoering van de reinigingstaken voor de deelnemende gemeente. Het accent ligt niet op het door ROVA zelf uitvoeren van de werkzaamheden. Als marktpartijen dit voordeliger kunnen, worden werkzaamheden uitbesteed. Om niet volledig afhankelijk te zijn van de markt, beschikt ROVA zelf over een uitvoerend bedrijf. Het risico van de deelneming in ROVA is daarom gering.

Naam Werkbaan Oost BVVestigingsplaats Oost GelreDoel Het uitvoeren van het onderdeel Beschut Werken van de Wet Sociale

WerkvoorzieningBetrokkenen De gemeenten Berkelland, Oost Gelre en Winterswijk.Bestuurlijk belang De gemeente Winterswijk is in de aandeelhoudersvergadering van

Werkbaan Oost vertegenwoordigd door wethouder D.W. Aalderink.

Financieel belang De exploitatiebijdrage over 2018 bedraagt € 440.000

Het eigen vermogen bedraagt op:31-12-2017 € 100.000

Het vreemde vermogen bedraagt op:31-12-2017 € 0

Inschatting 1 januari 2019 31 december 2019

Eigen vermogen € 100.000 € 100.000Vreemd vermogen € 0 € 0

Verwachte financiële resultaat 2019 € 0

Ontwikkelingen Werkbaan Oost is een overheids BV die in 2017 is opgericht voor het uitvoeren van Beschut Werken. Bij de oprichting is bepaald dat deze BV in eerste instantie zou bestaan tot juli 2019. Het voortbestaan van de BV wordt de komende tijd onderzocht, waarbij een passende werkplek voor de medewerkers leidend is.

Relatie tot Begroting Programma 9 Werk en Inkomen

Pagina 97 van 157




Er zijn periodiek aandeelhoudersvergaderingen waarbij de portefeuillehouder Arbeidsparticipatie van de gemeente Winterswijk deelneemt. De financiële stukken worden aan de raad aangeboden ter informatie.


Naam Sociale Dienst Oost AchterhoekVestigingsplaats GroenloDoel De gemeenschappelijke regeling Sociale Dienst Oost Achterhoek (SDOA)

voert de Participatiewet, Ioawz en aanverwante regelingen uit.Betrokkenen Sociale Dienst Oost Achterhoek heeft drie deelnemende gemeenten, te

weten Berkelland, Oost Gelre en Winterswijk.Bestuurlijk belang De gemeente Winterswijk is vertegenwoordigd in het algemeen bestuur en

in het dagelijks bestuur. Leden: wethouder D.W. Aalderink (AB en DB) en wethouder I.G. Saris (AB).

Financieel belang De exploitatiebijdrage over 2018 bedroeg € 4.767.000 voor het overige betreft het hier grotendeels de doorbetaling van rijksbudgetten.

Het eigen vermogen bedraagt op:31-12-2016 € 2.991.00031-12-2017 € 4.593.000

Het vreemde vermogen bedraagt op:31-12-2016 € 8.189.00031-12-2017 € 11.688.000

Inschatting 1 januari 2019 31 december 2019 Eigen vermogen € 3.715.000 € 3.715.000 Vreemd vermogen € 11.688.000 € 11.688.000

Verwachte financiële resultaat 2019 € 0

Ontwikkelingen De Sociale Dienst Oost Achterhoek is 1 januari 2010 gestart. Door de economische crisis is het aantal klanten gestegen en de uitstroom verminderd. Naar verwachting vlakt de stijging van het klantenbestand de komende jaren af. Een sterke daling van het bestand door het aantrekken van de economie wordt vooralsnog niet verwacht. De focus ligt op uitstroom van klanten, maar ook op het voorkomen van instroom. SDOA is streng aan de poort. De Participatiewet is per 1 januari 2015 ingevoerd. Deze wet vervangt de Wet sociale werkvoorziening en de Wajong voor zover het mensen met arbeidscapaciteit betreft. Sinds 1 juli 2016 heeft SDOA de taken ‘Ontwikkelen en detacheren ‘ van Hameland overgenomen.


Programma 9 Werk en Inkomen



Risico's De deelnemende gemeenten zijn aansprakelijk voor een eventueel exploitatietekort

Pagina 98 van 157


Naam HamelandVestigingsplaats LichtenvoordeDoel De gemeenschappelijke regeling (openbaar lichaam) Hameland voerde de

WSW (Wet sociale werkvoorziening) uit.

Betrokkenen Hamelandgroep kende vijf deelnemende gemeenten: Aalten, Berkelland, Oost Gelre, Haaksbergen en Winterswijk.

Bestuurlijk belang De gemeente Winterswijk was vertegenwoordigd in het algemeen bestuur en in het dagelijks bestuur. Leden waren wethouder D.W. Aalderink (DB en AB) en wethouder G.J.W. te Gronde (AB).

Financieel belang De gemeente ontvangt jaarlijks van het rijk een WSW-budget voor de realisatie van WSW plaatsen. De instroom in de Wsw is gestopt per 2015. De subsidie wordt vanaf deze datum berekend aan de hand van het aantal SW’ers per gemeente.In 2016 is de ontmanteling van Hameland gestart met het overbrengen van het onderdeel ‘Ontwikkelen en Detacheren’ bij SDOA. Voor de doelgroep Beschut is de overheids bv Werkbaan Oost ingericht. Het SW personeel is per 1 januari 2017 bij de woongemeente in dienst. Inmiddels is Hameland geliquideerd.

Ontwikkelingen Hameland is inmiddels geliquideerd. Relatie tot programma’s





Naam Stadsbank Oost NederlandVestigingsplaats EnschedeDoel De bank is een kredietbank als bedoeld in de Wet op het Consumenten

Krediet en heeft tot doel om een, zowel vanuit een bedrijfseconomische alsook maatschappelijke optiek bezien, verantwoord pakket van al dan niet, financiële dienstverlening aan te bieden aan, in het bijzonder, de ingezetenen in haar rechtsgebied.

Betrokkenen De gemeenten: Aalten, Almelo, Berkelland, Borne, Bronckhorst, Dinkelland, Enschede, Oost Gelre, Haaksbergen, Hellendoorn, Hengelo, Hof van Twente, Lochem, Montferland, Oldenzaal, Oude IJsselstreek, Rijssen-Holten, Tubbergen, Twenterand, Wierden en Winterswijk.

Bestuurlijk belang De Gemeente Winterswijk vertegenwoordigd in het algemeen bestuur en het dagelijks bestuur. Lid is wethouder D.W. Aalderink.

Financieel belang Rekening: Er is geen exploitatietekort, dus ook geen beroep op de gemeenten. Voor 2019 is een bedrag van € 380.321 begroot. Dit bedrag is onderdeel van het budget voor bijzondere bijstand/minimabeleid en staat niet apart in de begroting.

Het eigen vermogen bedraagt:per 31-12-2016 € 1.698.300per 31-12-2017 € 1.361.000

Het vreemd vermogen bedraagt:

Pagina 99 van 157


per 31-12-2016 € 18.798.800per 31-12-2017 € 19.744.200

Inschatting 1 januari 2019 31 december 2019eigen vermogen € 1.321.100 € 1.323.900vreemd vermogen € 19.515.200 € 19.309.500

Verwachte financiële resultaat 2019 € 2.800

Begroting: Wanneer het resultaat daartoe aanleiding geeft, dragen de deelnemende gemeenten, naar rato van het inwoneraantal, het exploitatieverlies.

Ontwikkelingen De Stadsbank speelt in op de vraag naar meer maatwerk.





Risico's Gering.


Naam Stichting Winterswijk Cultuur Landschap (WCL)Vestigingsplaats WinterswijkDoel De stichting stelt zich ten doel een bijdrage te leveren aan te formuleren

en uit te voeren beleid voor behoud, herstel en ontwikkeling van het buitengebied van Winterswijk. Daarbij wordt uitgegaan van een integrale benadering van vijf thema’s: leefbaarheid, land- en tuinbouw, natuur- en landschapsbeheer, cultuurhistorie, recreatie en toerisme. Ook door het adviseren aan overheden.

Betrokkenen De gemeente Winterswijk, LTO Noord Oost Achterhoek afdeling Winterswijk, het Platform Natuur en Landschap Winterswijk, Gelders particulier grondbezit, de Stichting Particulier Agrarisch Natuurbeheer, NSW-landgoederen Winterswijk e.o., de Recron afdeling Winterswijk, de Stichting Boer en Recreatie, de Adviescommissie Cultuurhistorie, de gezamenlijke belangenverenigingen van het buitengebied, de Nederlandse Bond van Plattelandsvrouwen, Koninklijke Horeca Nederland afd. Winterswijk voor het buitengebied, Ondernemersvereniging Buitengebied Winterswijk.

Bestuurlijk belang In 2005 is een doorstart gerealiseerd op initiatief van de gemeente Winterswijk. Het werkgebied is verkleind tot enkel de gemeente Winterswijk. De gemeente Winterswijk heeft drie leden in het bestuur (zowel in dagelijks als algemeen): wethouder G.J.W. Elferdink (voorzitter) en A. Schoemaker (secretaris) en mevr. J. Ras.

Financieel belang Budget 2019: (goedgekeurde) bijdrage bedraagt € 90.000 (2014 t/m 2017 € 75.000). Het jaarverslag 2017 is opgesteld en goedgekeurd door het AB

Pagina 100 van 157

Programma 10: Economie en Bedrijvigheid



op 4 juni 2018. Het resultaat over 2017 is € 9.400 negatief; dat komt omdat er meer projecten zijn uitgevoerd en betaald dan dat er aan bijdragen over 2017 zijn binnengekomen.

Verwachting: Eigen Vermogen Vreemd Vermogen1 januari 2019 € 85.000 € 170.00031 december 2019 € 85.000 € 150.000Resultaat 2019 € 0

Ontwikkelingen25 jaar

WCL is voornemens om in 2019 een WCL-symposium te organiseren. WCL blijft bezig met het door ontwikkelen van GLB-ideeën (Gemeenschappelijk Landbouw Beleid) en is vertegenwoordigd in landelijke en regionale denktanks over GLB (periode 2020 – 2027) en Agrarisch Natuurbeheer. WCL blijft pleiten voor maatwerk voor boeren in kwetsbare gebieden. Daarnaast blijft de WCL (bestuurlijk) de VALA ondersteunen met het verder ontwikkelen van het agrarisch natuurbeheer in de hele Achterhoek. WCL bekijkt de mogelijkheden van de Europese subsidieprogramma’s, zoals Leader, POP-3 en Interreg V. Ook fungeert de WCL soms als aanvrager van subsidie voor derden en trekt zelf projecten.

Leidraad voor uitvoering van projecten is de Visie 2015 – 2025, welke in 2015 is vastgesteld.


De activiteiten die de Stichting WCL Winterswijk uitvoert hebben met name betrekking op programma 11 Ruimtelijke Ontwikkeling en Economie Buitengebied, Natuur en Landschap. In het coalitieprogramma staat een aanbeveling om te zorgen voor meer externe financiering.


Informatie-uitwisseling vindt plaats in het dagelijks en algemeen bestuur en (conform statuten) door het jaarverslag. Ook worden periodiek voorlichtingsavonden georganiseerd voor bewoners uit het buitengebied over bepaalde (gemeentelijke) thema’s. Jaarverslagen worden in de maand juni altijd aan de deelnemende partijen (onder andere Gemeente Winterswijk) aangeboden.

Risico's Zeer gering. Een meerderheid van het algemeen bestuur beslist over nieuw beleid. Ook door de aanwezigheid van 3 gemeentelijke vertegenwoordigers is directe controle/inbreng aanwezig. Functiescheiding (binnen de Gemeente Winterswijk; rol secretaris en beleidsmedewerker plattelandsontwikkeling) is doorgevoerd. Binnen de WCL is het ‘WCL werkprocessendocument’ vastgesteld; WCL werkt met een accountant en een boekhouder. De kans op het ‘omvallen’ van WCL wordt als zeer gering geschat. Als dit onverhoopt toch gebeurt en er een positief saldo resteert, dan wordt dit overgemaakt aan die doelen die overeenkomen met de doelen van de WCL. In geval van een negatief saldo zijn in principe de bestuurders hoofdelijk aansprakelijk.

Pagina 101 van 157


Naam B.V. Winterswijks EnergiebureauVestigingsplaats WinterswijkDoel Het ten algemene nutte werkzaam zijn op het gebied van het

verduurzamen van de lokale energievoorziening door het lokaal sluiten van energiekringlopen, het lokaal benutten van de energetische waarde van groene reststromen uit de regio, het realiseren van duurzame energie ten behoeve van de lokale en regionale samenleving en het in eigen domein behouden van de maatschappelijke waarde van duurzame energie-initiatieven, in samenwerking met maatschappelijke partners en groepen burgers en hiermee de noodzakelijke energietransitie versnellen, een en ander door onder meer het stimuleren, ontwikkelen, produceren, toepassen en leveren van duurzame energie in de regio vanuit het streven naar een duurzame maatschappelijke ontwikkeling.

Betrokkenen De gemeente Winterswijk is sinds 22 december 2017 de enige aandeelhouder. ROVA heeft afstand gedaan van aandelen (50%).

Bestuurlijk belang Als aandeelhouder hebben wij stemrecht over alle 18.000 aandelen. Dat is 100% van het totaal.

Financieel belang Het in 2013 gestorte aandelenkapitaal (totaal € 18.000) is het werkkapitaal.Het financieel belang beperkt zich voorlopig tot het nominale bedrag van de aandelen van € 18.000.

Inschatting 1-1-2019 31-12-2019Eigen vermogen € 18.000 € 18.000Vreemd vermogen € 0 € 0 Verwacht resultaat 2019 € 0

Ontwikkelingen Het Winterswijks Energiebureau is opgericht op 4 juli 2013.


Is opgenomen in programma 12 Duurzaamheid, klimaat en milieu.


Op dit moment is het energiebureau niet actief. Er wordt gekeken naar de koppeling tussen het Energiebureau en een mogelijk te ontwikkelen Energiefonds.

Risico's Het Winterswijks Energiebureau heeft geen personeel in dienst. Het financiële risico blijft vooralsnog beperkt tot het nominale bedrag van de aandelen van € 18.000.

Naam Coöperatieve Achterhoekse Groene Energiemaatschappij AGEM U.A.Vestigingsplaats DoetinchemDoel De coöperatie en bijbehorende uitvoeringsorganisatie richten zich op:

- Het ontwikkelen en uitvoeren van duurzame energieprojecten in de Achterhoek;

- Het geven van voorlichting over de opwekking en het gebruik van duurzame energie in de Achterhoek;

Pagina 102 van 157



- Het bevorderen van energiebesparing;- Het instellen en beheren van een fonds teneinde toekomstige

initiatieven op het gebied van duurzame energie in de Achterhoek te kunnen financieren.

Betrokkenen De gemeenten: Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Montferland, Oost Gelre, Oude IJsselstreek en Winterswijk.

Bestuurlijk belang Het Bestuur bestaat uit 8 leden (één lid van het college van burgemeester en wethouders uit elke deelnemende gemeente). Voor Winterswijk is wethouder G.J.W. Elferdink lid van het Bestuur. Naast de gemeente zijn lokale energiecoöperaties lid van AGEM. Vanaf medio 2018 verandert de bestuursstructuur en hebben 2 of 3 Achterhoekse collegeleden zitting in het vijfkoppige bestuur.

Financieel belang De bijdrage bedraagt in:2014 € 17.4002015 € 11.6002016 € 5.8002017: € 0

Eigen Vermogen per 31-12-2014 : € 308.224Eigen Vermogen per 31-12-2015 : € 228.944Eigen Vermogen per 31-12-2016 : € 126.783Eigen Vermogen per 31-12-2017 : nog niet bekend (oktober 2018 verwacht)

Vreemd Vermogen per 31-12-2014: € 296.705Vreemd Vermogen per 31-12-2015: € 367.593Vreemd Vermogen per 31-12-2016: € 282.018Vreemd Vermogen per 31-12-2017: nog niet bekend (oktober 2018 verwacht)

Resultaat 2017 nog niet bekend (oktober 2018 verwacht)

Inschatting* 1 januari 2019 31 december 2019 Eigen vermogen € 126.783 € 126.783 Vreemd vermogen € 282.018 € 282.018

Verwachte financiële resultaat 2019 € 115.588 (negatief)

*De organisatie is sterk in ontwikkeling. Een inschatting van de financiële situatie in 2019 is niet goed te maken. AGEM heeft de EV, VV en resultaat 2019 gebaseerd op de gegevens van eind 2016.

Ontwikkelingen Er zijn per 2018 wijzigingen in de structuur en besturing doorgevoerd.Relatie tot Programma’s

Is opgenomen in programma 12 Duurzaamheid, klimaat en milieu.


Informatie-uitwisseling vindt bestuurlijk plaats in de algemene vergadering, het bestuur en ambtelijk in het regionaal duurzaamheidscoördinatorenoverleg.

Naam N.V. Alliander

Pagina 103 van 157



Vestigingsplaats ArnhemDoel Alliander is een netwerkbedrijf. De voornaamste taak is de distributie van

energie aan 2,8 miljoen klanten in grote delen van Nederland.

Alliander bestaat uit de onderdelen: Liander, Liandon, Liandyn en Alliander AG. Liander is met meer dan 90% van de omzet het grootste bedrijfsonderdeel van Alliander. Liander verzorgt het netwerkbeheer. De kernactiviteiten van Liandon zijn advies, projecten, onderhoud en beheer van hoogspanning, complexe middenspanning, gas en industriële installaties.Liandyn is de partner voor inrichting van openbare ruimtes. Liandyn ontwerpt, installeert en beheert licht-, verkeers- en cameravoorzieningen.Alle financiering wordt geregeld via Alliander (moeder). Voor 2017 is de strategie van Alliander gericht om klantentevredenheid verder te bevorderen. De uitval en storingen te verminderen.

De gemiddelde uitval is gedaald naar 20,9 minuten in 2017 (2016: 23,9 minuten) Voor 2018 wordt gekeken naar alternatieven voor aardgas. De uitbreiding van onderstations (verdeelstations) en het aanbieden van slimme meters.

Betrokkenen De grootste aandeelhouders van Alliander zijn de provincies Gelderland, Friesland, Noord-Holland en de gemeente Amsterdam. Zij houden gezamenlijk ruim driekwart van de in totaal ruim 131 miljoen aandelen. Het overige deel wordt gehouden door circa 65 kleinere, gemeentelijke aandeelhouders en de provincie Flevoland. De gemeente Winterswijk heeft een gelijk aantal aandelen Alliander als in het verleden aandelen Nuon NV.

Bestuurlijk belang Er is geen specifiek bestuurlijk belang anders dan dat we als aandeelhouder een stemrecht hebben over 436.930 aandelen. Dat is 0,319% van het totaal.

Financieel belang De nettowinst van het 1e halfjaar 2018 is nog niet bekend (2017: € 93.000.000, 2016: € 232.000.000).In mei 2018 heeft Alliander de dochteronderneming Allego verkocht aan een Franse beleggingsonderneming die gespecialiseerd is in ontwikkeling, financiering en beheer van langlopende en duurzame infrastructuurprojecten.Het dividendbeleid van Alliander: 45% van het resultaat wordt uitgekeerd aan dividend (echter niet over de ‘papieren boekwinst’). Ook moet rekening gehouden worden met de minimum solvabiliteitseis van 30%.In 2018 is een dividend van € 271.495 (2015: € 397.000) ontvangen. Op de tarieven hebben de aandeelhouders geen invloed. Het tariefbeleid is vastgesteld door de minister van Economische Zaken. De tarieven komen tot stand door de kosten en efficiency van 9 netwerkbeheerders met elkaar te vergelijken. Het gemiddelde is bepalend voor de tariefstelling voor een nieuwe periode van 2 jaar. De tarieven staan onder streng toezicht van toezichthouder de Energiekamer NMA. Bij het vaststellen van de tarieven is de efficiëntie van het bedrijf van groot belang. De cijfers over 2014 zijn in de aandeelhoudersvergadering op 22 februari 2018 door Alliander bekend gemaakt.

Eigen vermogen voor winstbestemming:

Pagina 104 van 157


31-12-2015 € 2.948.000.00031-12-2016 € 3.846.000.00031-12-2017 € 3.942.000.000

Vreemd vermogen inclusief verplichtingen:31-12-2015 € 3.042.000.00031-12-2016 € 3.871.000.00031-12-2017 € 4.127.000.000

Het resultaat van het 1e halfjaar is € 227 miljoen (inclusief een eenmalig bate van € 106 miljoen door verkoop van Allego.De geprognotiseerde jaarcijfers 2018 zijn niet te achterhalen.

Ontwikkelingen Ontwikkeling om distributie van energie uit duurzame energiebronnen zoals biogas, zon, wind, water en getijde mogelijk te maken.Ontwikkelingen als de toename van kleinschalige decentrale opwek en de opkomst van de elektrische auto leiden er toe dat de energiehuishouding steeds complexer wordt. Hiervoor moeten noodzakelijke aanpassingen in het netwerk plaatsvinden.


Is opgenomen bij programma 13 Organisatie en Financiën


Vindt plaats op een bij een bedrijf gebruikelijke wijze (aandeelhoudersvergadering).

Risico's Productie en handel zijn commerciële activiteiten met daarbij behorende risico’s. Het klantenbestand heeft echter een gebonden karakter, dit in tegenstelling tot de energieleverancier. De gemeente Winterswijk is niet aansprakelijk voor de eventuele tekorten van Alliander.

Naam N.V. VitensVestigingsplaats ApeldoornDoel Winning, productie, transport, verkoop en distributie van water, alsmede

het verrichten van alles wat met de publieke watervoorziening verband houdt of daaraan bevorderlijk kan zijn, alles in de ruimste zin van het woord. Voorts heeft de vennootschap tot doel het deelnemen in, het voeren van bestuur over en het financieren van andere ondernemingen en vennootschappen, mits dit in enigerlei betrekking staat tot hetgeen hiervoor is omschreven. Begin 2018 had Vitens 5,6 miljoen klanten, 49.000 km leidingnet. De waterleverantie bedroeg 330 miljoen m³.

Betrokkenen De provincies Gelderland en Overijssel en vele gemeenten in de provincies Friesland, Drenthe, Flevoland, Gelderland, Utrecht, en Overijssel.

Bestuurlijk belang De aandeelhoudersgroep Gelderland en Overijssel (provincies en gemeenten) en de provincie en gemeenten van Hydron Midden-Nederland hebben een vrijwel gelijkwaardige positie als aandeelhouder in de vennootschap. De gemeenten van Hydron Flevoland bezitten het restant van de aandelen (8,30%). De gemeente Winterswijk bezit 32.046 aandelen. Dit is 0,638% van het totaal van de uitgegeven 5.022.404 aandelen.

Financieel belang De wateromzet is 349 miljoen m³ per jaar. Vitens is het grootste drinkwaterbedrijf van Nederland.De dividend uitkering over 2017 (uitbetaald in 2018) is € 105.752 (€ 3,30 per aandeel) de schatting voor 2018 is € 0,90 per aandeel. In 2016 was de

Pagina 105 van 157


uitkering € 107.675.

De te ontvangen rente over de achtergestelde lening wordt elk jaar lager omdat jaarlijks een deel van de lening wordt afgelost. Het rentepercentage komt overeen met het gemiddelde rentepercentage over 10-jaars Nederlandse staatsleningen over de 5 voorafgaande staatsleningen, vermeerderd met 100 basispunten. Over 2018 is het gemiddeld rentepercentage 1,92%. (2017: 2,12%). Het saldo van de achtergestelde lening bedraagt per 31 december 2018 € 429.660.Eigen vermogen (volgens opgave van Vitens):31-12-2016 € 489.100.00031-12-2017 € 526.300.00031-12-2018 € 525.700.000

Vreemd vermogen inclusief verplichtingen (volgens opgave Vitens):31-12-2016 € 1.292.200.00031-12-2017 € 1.223.800.00031-12-2018 € 1.233.900.000

Ontwikkelingen In juli 2009 is de drinkwaterwet door de 1e kamer aangenomen. De wet is volgens Vitens een erkenning voor de goede kwaliteit van het Nederlandse drinkwater. De belangrijke onderwerpen uit de wet en de ministeriële regelingen moeten nog verder worden uitgewerkt. Voor 2018 wil Vitens voor een bedrag van 120 miljoen investeren. De drinkwaterprijs voor particulieren is voor 2018 € 0,96 (2017: € 1,04) per m³





Risico's Drinkwaterlevering kent een gebonden klantenbestand. Dit maakt dat het risicoprofiel minder groot is dan bij activiteiten in een geliberaliseerde markt.

Naam N.V. Bank voor Nederlandse GemeentenVestigingsplaats Den HaagDoel De BNG is een bank van de overheid en voor het maatschappelijk belang.

De missie en strategie is behoud van substantiële marktaandelen in de Nederlandse publieke sector en semipublieke domein.Behalen van een redelijk rendement voor aandeelhouders.

Betrokkenen Het Rijk, de provincies, gemeenten en nog enkele andere overheidsinstanties.

Bestuurlijk belang Er is geen specifiek bestuurlijk belang anders dan het stemrecht over 17.199 aandelen. Dit is 0,031% van het totaal. Het totaal aantal uitstaande aandelen is 55.690.720.

Financieel belang Het aandeel dividend 2018 bedroeg € 43.513 (2017: € 17.542 en 2016: € 9.803). Eigen vermogen voor winstbestemming:31-12-2015 € 4.177.000.00031-12-2016 € 3.753.000.000

Pagina 106 van 157


31-12-2017 € 4.220.000.00030-06-2018 € 4.143.000.000Vreemd vermogen inclusief verplichtingen:31-12-2015 € 89.366.000.00031-12-2016 € 87.576.000.00031-12-2017 € 135.072.000.00030-06-2018 € 139.260.000.000

Ontwikkelingen De kredietcrisis raakt de BNG amper. Het verscherpte toezicht voor de banken is echter wel van invloed op de BNG. Het eigen vermogen moet met 1 miljard toenemen om aan de nieuwe solvabiliteitseisen te voldoen. Deze eisen moeten in 2018 gerealiseerd zijn. De kredietwaardigheid van de BNG voldoet aan AAA rating van Standard & Poor.





Risico’s Het financiële risico blijft beperkt tot het nominale bedrag van de aandelen.

Pagina 107 van 157

Paragraaf G Grondbeleid

De paragraaf Grondbeleid in de begroting en het jaarverslag is verplicht volgens het Besluit Begroting & Verantwoording provincies en gemeenten (BBV). Deze paragraaf dient tenminste te bevatten: - Een visie op het grondbeleid in relatie tot de doelstellingen van de programma’s die zijn opgenomen

in de begroting;- Een aanduiding van de wijze waarop de gemeente het grondbeleid uitvoert;- Een actuele prognose van de te verwachten resultaten van de totale grondexploitatie; - Een onderbouwing van de geraamde winstneming;- De beleidsuitgangspunten omtrent de reserves voor grondexploitatie in relatie tot de risico’s van de

grondzaken.

De gemeente Winterswijk heeft haar grondbeleid niet vastgelegd in een door de raad vastgestelde beleidsnota. Twee keer per jaar wordt in de begroting en de jaarrekening de actuele situatie geschetst. Jaarlijks wordt de financiële prognose van de grondexploitaties geactualiseerd in het Meerjaren Perspectief Grondexploitaties, dat in aansluiting op de jaarrekening wordt samengesteld. Op basis daarvan worden voorstellen gedaan en wordt de koers op het gebied van het grondbeleid waar nodig bijgesteld.

De uitvoering van het grondbeleid is volgend op de ontwikkeling van het planologisch beleid. Belangrijke Beleidsdocumenten voor het grondbeleid zijn:- De Structuurvisie Kom Winterswijk 2010-2020- De regionale woonvisie Woonagenda 2015-2025- Het Regionaal Programma Bedrijventerreinen (RPB) Regio Achterhoek

Per ontwikkelingslocatie wordt beoordeeld of de gemeente een actief of faciliterend grondbeleid voert en of samenwerking wordt gezocht met private partijen. Afhankelijk van de planologische mogelijkheden en de vraag worden in het kader van grondexploitatie gronden verworven, bouwrijp gemaakt en uitgegeven voor de functies wonen en werken. In hoofdlijnen resulteert dit in een visie waarbij voor woningbouw hoofdzakelijk ruimte wordt gezocht op inbreidingslocaties. Woningbouw in uitleggebieden vindt nog plaats op een aantal locaties waarvoor al bestemmingsplannen waren vastgesteld. Herontwikkeling van bedrijventerreinen vindt plaats op het voormalige DAV-terrein aan de Wooldseweg en aan de Parallelweg. Nabij het streekziekenhuis wordt het voormalig Cobercoterrein getransformeerd naar een gezondheidspark. In het noordoosten van de gemeente is een grensoverschrijdend dienstencentrum in voorbereiding, een gezamenlijk project met de gemeente Vreden. In de spoorzone wordt het vroegere emplacement herontwikkeld.

Op 27 mei 2015 is de nieuwe regionale woonvisie onder de naam Woonagenda 2015 - 2025 door de gemeenteraad vastgesteld. Op gemeentelijk niveau is de regionale visie uitgewerkt in de Woonvisie 2016 - 2020.Deze is op 21 april 2016 door de raad vastgesteld. De Woonvisie 2016 - 2020 fungeert als basis voor het maken van prestatieafspraken met huurders en met de woningbouwcorporatie. In de Regionale Woonvisie is het aantal woningen waarmee de woningvoorraad in de regio tussen 2010 en 2025 mag toenemen met 10% teruggebracht naar 5.310. Het aandeel van Winterswijk is 617 woningen. In de periode 2010 tot en met 2016 zijn in Winterswijk netto 303 woningen toegevoegd (saldo nieuwbouw verminderd met sloop of samenvoeging). Er resteert nog ruimte voor 308 woningen voor de periode 2018-2025. Voor de periode vanaf 2018 zijn er gemeentebreed plannen voor nog 476 woningen. Ten opzichte van de beschikbare plancapaciteit is sprake van een overschot van 162 woningen. De woningbouwplannen moeten dus kritisch worden bekeken. Hiervoor is in het 1e halfjaar 2018 het volkshuisvestelijk afwegingskader woningbouw Winterswijk ontwikkeld dat 28 juni door de

Pagina 108 van 157

Paragraaf G: Grondbeleid Inleiding

Regionale Woonvisie


gemeenteraad is vastgesteld. De woningbouwplannen op de planningslijst worden opnieuw gewaardeerd volgens het afwegingskader, om erop te sturen dat de gewenste woningbouwplannen doorgang vinden. Daarbij wordt niet alleen gekeken naar woonbehoeften maar bijvoorbeeld ook naar kwalitatieve aspecten als duurzaamheid, herbestemmen van leegstaand vastgoed en levensloopbestendig bouwen voor meerdere doelgroepen.

Voor de bebouwde kom van Winterswijk is het planologisch beleid op hoofdlijnen vastgelegd in de Structuurvisie Kom Winterswijk 2010-2020. Deze visie, inclusief uitvoeringsparagraaf, is op 24 februari 2011 door de gemeenteraad vastgesteld. In de uitvoeringsparagraaf van de structuurvisie is nadrukkelijk aandacht voor de relatie tussen ruimtelijke projecten en toekomstige gebiedsontwikkelingen. Hierdoor is het mogelijk om de kosten van ruimtelijke ontwikkelingen en bovenwijkse voorzieningen (mede) te verhalen op particuliere grondexploitaties. Om gericht aan het uitvoeren van de structuurvisie te werken is vanaf 2011 jaarlijks de Meerjaren Investeringsplanning Ruimtelijke projecten (MIR) vastgesteld. De MIR 2018-2027 is door de raad vastgesteld op 14 september 2017. In de MIR wordt de actuele stand van zaken gepresenteerd inzake de uitvoering van de investeringsprojecten uit de structuurvisie. Gekeken wordt daarbij naar de kosten van de projecten en naar mogelijke dekkingsmiddelen met inbegrip van kostenverhaal op grondexploitaties. In 2019 wordt de opvolger van de structuurvisie opgesteld: de ‘Omgevingsvisie kom. Samen met de omgevingsvisie buitengebied gaat deze het beoordelingskader vormen voor de beoordeling van ruimtelijke ontwikkelingen die nog niet in een bestemmingsplan mogelijk zijn gemaakt. Op dit moment is het nog niet helemaal duidelijk welke de wettelijke mogelijkheden voor kostenverhaal zijn in de nieuwe Omgevingswet. Op eventuele nieuwe regels daarvoor spelen we met de omgevingsvisie kom in.

In aansluiting op de jaarrekening wordt jaarlijks het Meerjaren Perspectief Grondexploitaties (MPG) samengesteld. Het MPG is een meerjarige analyse met aandacht voor de verbanden tussen:- De financiële resultaten van de gemeentelijke grondexploitaties;- De risicoanalyse over de actieve projectenportefeuille;- De benodigde weerstandscapaciteit.

Door het MPG worden de risico’s die worden gelopen met het grondbeleid en de grondexploitaties beter en eerder inzichtelijk. Daardoor wordt het mogelijk om doelgerichter en in een eerder stadium bij te sturen op ontwikkelingen. Bij het samenstellen van het MPG worden de exploitatieberekeningen van de complexen geactualiseerd. De uitgaven die voor de grondexploitaties in de begroting worden verwerkt zijn ontleend aan het MPG.

Het grondbeleid is niet vastgelegd in een door de raad vastgestelde beleidsnota. Aan het grondbeleid wordt vormgegeven aan de hand van beleidsnotities voor (delen van) grondbeleid op tijdstippen wanneer de behoefte aan beleidsbepaling zich voor doet.

Pagina 109 van 157

Structuurvisie

Meerjaren Perspectief Grondexploitaties

Beleidsontwikkeling

Bedrijventerreinen


Op 19 december 2011 hebben Gedeputeerde Staten het Regionaal Programma Bedrijventerreinen (RPB) Regio Achterhoek vastgesteld. In aansluiting hierop heeft de gemeenteraad op 5 juli 2012 besloten in te stemmen met de Samenwerkingsovereenkomst Bedrijventerreinen Oost-Achterhoek om uitvoering te geven aan het RPB. Een stuurgroep bestaande uit de portefeuillehouders van de vier gemeenten uit de Oost-Achterhoek is ingesteld om de gezamenlijke ontwikkeling te stroomlijnen.Het RPB is gericht op de realisatie van het beleid van Rijk en provincie om te komen tot een herbezinning ten aanzien van het beleid en de programmering van bedrijventerreinen, in verband met de afnemende groei van de beroepsbevolking en de economie in de komende decennia. Concreet moet het beleid worden gericht op:- Eerst inbreiden, dan pas uitbreiden; - Zorgvuldige plannen en programmeren van de bedrijfsterreinen; - Herstructureren van de bestaande bedrijfsterreinen; - Aandacht voor (milieu)kwaliteit; - Meer regionale samenwerking.In het RPB zijn afspraken gemaakt over onder meer de afstemming van vraag en aanbod van bedrijfsterreinen en de programmering van de herstructurering van verouderde bedrijfsterreinen. De plancapaciteit in de Oost-Achterhoek is daarbij teruggebracht. Volgens het RPB Achterhoek is in Winterswijk ruimte voor uitbreiding in de plannen Vèèneslat Zuid (Industrieterrein fase 3 en Fortuna) en Vèèneslat Noord (Parallelweg voormalig Heva) en voor uitgifte na revitalisering in de plannen Arrisveld, Bedrijvenlandgoed Slinge en Parallelweg 48 (voormalig Leemrijse).Bovenstaande toelichting heeft betrekking op het RPB uit 2011. Momenteel (2018) is een vernieuwing van het RPB in voorbereiding. Tegelijkertijd zal in samenwerking met het bedrijfsleven een behoeftenonderzoek op plaatselijk niveau worden gedaan. Onderzoek in 2017 in het kader van het nieuwe RPB toont dat de beschikbare hoeveelheid bedrijventerrein in Winterswijk krap is. Het onderzoek toont ook aan dat de groeibehoefte van lokale bedrijvigheid vraagt om lokaal beschikbaar bedrijventerrein. In aansluiting hierop onderzoekt de gemeente de mogelijkheden om bedrijventerrein beschikbaar te maken via revitalisering en/of uitbreiding.

Arrisveld (circa 5 ha) wordt ontwikkeld tot een gezondheidspark en wordt onttrokken aan de voorraad bedrijventerrein. Op het emplacement in de spoorzone (netto circa 3,5 ha) is plaats voor hoogwaardige bedrijvigheid en perifere detailhandel, en maatschappelijke functies. Op het bedrijventerrein Dennenoord (circa 5 ha) loopt een revitaliserings- en transformatieproject. Door de verplaatsing van enkele bedrijven naar elders wordt Dennenoord als bedrijventerrein kleiner. Een gedeelte van Dennenoord wordt omgezet in natuur.

De gemeente heeft zelf met de complexen Parallelweg en Bedrijvenlandschap Slinge nog twee complexen voor bedrijfskavels in exploitatie. Voor het Bedrijvenlandgoed Slinge dient het bestemmingsplan nog te worden vastgesteld. In totaal is nog ongeveer 3,6 ha beschikbaar voor verkoop. De gemeentelijke grondexploitaties voorzien niet in ontwikkelingen voor kantoren en detailhandel. Voor deze voorzieningen biedt het emplacement in de spoorzone mogelijkheden.

In samenwerking met de gemeente Vreden wordt op de landsgrens nabij het bedrijventerrein Gaxel in Vreden een grensoverschrijdend dienstencentrum ontwikkeld.

In Groenlo wordt door de gemeenten Oost Gelre en Berkelland het regionale bedrijventerrein De Laarberg fase 2 ontwikkeld. De gemeente Winterswijk ondersteunt deze ontwikkeling, maar participeert niet in dit project.

Pagina 110 van 157


PPS WRS De aandeelhouders van PPS WRS hebben in 2009 besloten om deze gezamenlijke onderneming af te bouwen. De grondexploitatie Spekende fase 2 wordt in 2018 door PPS WRS afgerond. Daarna wordt de PPS opgeheven.

SiloterreinIn 2015 is een gedeelte van het Siloterrein ingevuld met een nieuwe supermarkt. Voor het resterende gedeelte van het terrein is 28 juni 2018 een bestemmingsplan vastgesteld dat voorziet in een programma van maximaal 30 woningen en bebouwing voor gemengde doeleinden niet zijnde detailhandel.

DriemarklocatiesDe voormalige locaties van de Driemark worden herontwikkeld. Een groot gedeelte van de gebouwen wordt hergebruikt. Het betreft de locaties Zonnebrink, Prins Hendrikstraat en Boterstraat. Het gebouw aan de Prins Hendrikstraat is gesplitst in twee delen. Beide gedeelten zijn verkocht. Het pand aan de Prins Hendrikstraat is verbouwd en in gebruik genomen als kleinschalige woonzorgvoorziening. In het gebouw aan het Tricotterrein worden in 2018 woningen gerealiseerd. Eveneens in 2018 wordt de openbare ruimte aan de zijde van het Tricotterrein heringericht.Gestart is met de uitvoering van het plan 'Duurzame Icoon Zonnebrink". Het bestaande schoolgebouw wordt gedeeltelijk gesloopt en getransformeerd tot (internet)hotel en woonstudio's voor jongeren. Het plan omvat verder nieuwbouw voor maatschappelijke doeleinden, de bouw van 11 energie-neutrale woningen en de aanleg van 200 openbare parkeerplaatsen met solarcarports. Het project kan in 2019/2020 worden afgerond.

Het gebouw aan de Boterstraat is een nieuwbouwlocatie. Het bestemmingsplan is 28 juni 2018 vastgesteld door de gemeenteraad.

Sanering bedrijventerrein DennenoordHet bedrijventerrein wordt kleiner door het verplaatsen van een drietal overlast gevende bedrijven. Het netto bedrijventerrein gaat naar de huidige inzichten in oppervlakte terug van circa 33.500 m² naar circa 18.200 m². De verworven gronden worden herontwikkeld tot natuur. Nu het duidelijk is welke bedrijven kunnen worden verplaatst, wordt onderzocht of er nog meer verplaatsingen kunnen plaatsvinden en hoe het gebied verder kan worden ontwikkeld. Daarna kan de definitieve planvisie, met het bestemmingsplan worden opgemaakt en kan het revitaliseringsplan worden gerealiseerd.

Transformatie NarcisstraatIn de structuurvisie bebouwde kom Winterswijk wordt aangegeven dat het voor de hand ligt om het bedrijventerrein rondom de Narcisstraat om te vormen tot een woongebied. In 2010 zijn hiertoe enkele bedrijfslocaties in het gebied verworven. Door de afgenomen behoefte aan woningen is de beoogde transformatie op afzienbare termijn niet haalbaar. In het woningbouwprogramma tot en met 2025 wordt geen rekening gehouden met woningbouw op deze locatie.Onderzocht wordt op welke wijze het gebied Narcisstraat kan worden opgewaardeerd, waarbij ook wordt gekeken naar mogelijkheden om wonen en werken te combineren en naar een goede afstemming met de herontwikkeling van de spoorzone.

Waliënsestraat/Singelweg (voormalig Autopalace)In 2017 is met de eigenaar van het terrein een ontwikkelingsovereenkomst gesloten voor debouw van 22 woningen. De bestemmingsplanwijziging en de omgevingsvergunning zijn in procedure. Verwacht wordt dat de omgevingsvergunning in het 3e kwartaal 2018 wordt verleend. De ontwikkelaar is in samenspraak met de gemeente gestart met de voorbereiding van het bouwen woonrijp maken van het terrein.

Pelkpark

Pagina 111 van 157

Herontwikkeling


De vroegere Prins Willem Alexanderschool is gesloopt. Met een projectontwikkelaar is in principe overeenstemming bereikt over de verkoop van de in het plangebied beschikbare bouwkavels voor de bouw van maximaal 13 woningen.

VliertuinIn het project Vliertuin zijn nieuwbouw voor de basisschool De Vlier en een sportzaal voor de gemeente gerealiseerd. Het project wordt de komende jaren afgerond met enige woningbouw (maximaal 15 woningen).

De Rikker 5-6 / onderdeel fase 5-B (particuliere exploitatie) In fase 5-B van De Rikker zijn alle kavels door de ontwikkelaar verkocht. In de woningbouwplanning tot en met 2025 wordt geen rekening gehouden met woningbouw in het resterende gebied De Rikker.

Eelink In dit gebied zijn kavels voor woningen in het dure segment beschikbaar. Eelink is een gezamenlijke exploitatie van de gemeente en een particuliere ontwikkelaar. De belangstelling om te wonen op Eelink is goed. In 2018 worden tenminste 5 kavels uitgegeven. Hierbij wordt aangetekend dat er de afgelopen tijd vooral veel belangstelling is voor kavels die voor dit plangebied relatief klein zijn (circa 1.500 m²). Kavels van deze grootte zijn beperkt voorradig op Eelink. Onderzocht wordt of in het plan aanpassingen kunnen worden gedaan waardoor de komende jaren adequaat op de vraag kan worden ingespeeld. Verwacht wordt dat dit in de loop van 2018 leidt tot een voorstel om het bestemmingsplan aan te passen.

Spekende (project PPS WRS)Verwacht wordt dat Spekende fase 2 nog in 2018 in uitvoering komt.

BossesteegHet nog braak liggende terrein wordt ingevuld met nieuwbouw. Het plan heeft als programma: winkelruimtes (300 m²), horeca (200 m²) en 11 appartementen. De omgevingsvergunning is verleend. De bouw kan starten in de tweede helft van 2018.

Bilderdijkstraat (particuliere exploitatie)Op het terrein van de voormalige oliehandel Bollen kunnen nog enkele woningen worden gebouwd.

Meddo Roetendael plus (particuliere exploitatie) Alle kavels in Meddo Roetendael plus-fase 1 zijn uitgegeven door de ontwikkelaar. De exploitatie van fase 1 is afgerond en de exploitatieovereenkomst is beëindigd. Het bestemmingsplan staat de bouw van meer woningen toe in de fasen 2 t/m 5. Of, hoe en wanneer de 2 e fase wordt ontwikkeld kan niet concreet worden aangegeven. Verdere nieuwbouw op grote schaal is niet meer wenselijk op deze locatie.

Meddo BreeheggeOp dit plan zijn nog enkele kavels beschikbaar. Verwacht wordt dat het plan in 2019 wordt afgerond.

Brinkheurne, terrein Grijsen, (particuliere exploitatie)In dit plan kunnen nog 11 woningen worden gerealiseerd in de 2e fase. Eind 2016 heeft de gemeenteraad besloten in te stemmen met een aanpassing van de verkavelingsopzet voor fase 2. In de loop van 2018 is de bouw van woningen op dit plan weer opgepakt.

Terrein Excelsior (particuliere exploitatie)Alle kavels aan de Anemoonstraat zijn verkocht. Verwacht wordt dat het plan in 2019 wordt afgerond.

Pagina 112 van 157

Wonen


St. ElisabethgaardeOp een terrein gelegen tussen de St. Elisabethgaarde en de Kobstederstraat is woningbouw mogelijk. In 2018 wordt hier een woning gebouwd. Aan de zijde van de St. Elisabethgaarde zijn nog kavels voor 2 woningen beschikbaar.

Plan Morgenzon De gemeente ontwikkelt en realiseert hier een woningbouwlocatie. Het plan is in uitvoering. De beschikbare kavels op Plan Morgenzon zijn bijna uitverkocht. Uiteindelijk worden er 78 woningen gerealiseerd (plancapaciteit 90 woningen). Door de snelle verkoop van de kavels wordt het oostelijke gedeelte van het plangebied in het voorjaar 2018 versneld woonrijp gemaakt. We verwachten het westelijke deel in 2019 ook woonrijp te kunnen maken.

Fortuna e.o. Het bedrijventerrein Fortuna is uitverkocht. Voor alle gronden binnen het complex zijn verkoopovereenkomsten gesloten. Voor enkele percelen is sprake van uitgestelde levering. Tot aan het moment van levering wordt over de grond optierente betaald.

Bedrijvenlandgoed Slinge (voormalig DAV terrein Wooldseweg) Het voormalige DAV-terrein wordt tot bedrijvenlandgoed ontwikkeld. Het bestemmingsplan wordt in 2018 in procedure gebracht. Bij het bestemmingsplan hoort een beeldkwaliteitsplan met aandacht voor de landschappelijke inpassing. Verwacht wordt dat ca. 2,6 hectare uitgeefbaar bedrijventerrein kan worden gerealiseerd. Parallelweg (voormalig Heva en Leemrijse)In 2017 is overeenstemming bereikt over de aankoop van het perceel grond gelegen tussen de terreinen Heva en Leemrijse die de gemeente al in bezit heeft. Nadat dit tussenliggende terrein is overgedragen worden de opstallen gesloopt, vindt bodemsanering plaats en ontstaat één aaneengesloten terrein dat beschikbaar is voor uitgifte.

Hilgelo Het is de bedoeling dat er aan de noordzijde van ’t Hilgelo een hoogwaardige en onderscheidende voorziening komt voor verblijfs- en dagrecreatie. In 2010 is hiertoe een structuurvisie voor ’t Hilgelo vastgesteld door de gemeenteraad.De verdere voortgang is sindsdien afhankelijk van het contracteren van een belegger en/of exploitant voor het project door de ontwikkelaar. Men is daar nog niet in geslaagd. Dit maakt het doorgaan van het project onzeker. Daarom zijn de benodigde gronden nog niet verworven en wordt met de verdere uitwerking van het ontwerpbestemmingsplan gewacht tot zich een investeerder/exploitant aandient.

Park Achterhoek Het Park Achterhoek (het voormalig Beatrix Gezondheidspark) omvat globaal gezien het terrein van de vroegere Cobercofabriek. Het bestemmingsplan wordt in het 2e halfjaar 2018 in procedure gebracht.

Pagina 113 van 157

Werken

Overige

Financiële prognose grondexploitaties


Bij de jaarrekening 2017 zijn de exploitatieberekeningen voor de complexen in exploitatie en voor de complexen in voorbereiding (Boterstraat en Bedrijvenlandgoed Slinge) geactualiseerd. De prognose voor deze complexen is als volgt:

boekwaarde 31-12-2017 uitgaven na

2017opbrengsten

na 2017eindjaar

exploitatieeindsaldo exploitatie

NCW eindsaldo per

31-12-2017 inclusief

voorziening Complex

Grondexploitatie in exploitatie

12 12 Eelink 4.375.475 696.357 5.887.836 2026 572.119 478.724

15 15 complex Parallelweg 1.055.462 756.375 1.506.325 2021 -384.944 371

17 17 Morgenzon -492.305 837.872 2.023.569 2019 1.725.133 1.658.144

24 24 Pelkpark 520.520 308.043 685.000 2019 -159.330 -143

54 54 Fortuna 709.787 105.794 995.120 2021 159.190 147.067

Subtotaal BIE 6.168.939 2.704.441 11.097.850 2.284.163

Grondexploitatie in voorbereiding

21 21 Boterstraat 226.371 229.063 562.162 2020 107.041 100.867

91 91 Bedrijvenlandgoed Slinge 1.815.667 1.011.464 2.587.428 2025 -509.061 -478

Subtotaal In voorbereiding 2.042.038 1.240.527 3.149.590 100.389

Totaal 8.210.977 3.944.968 14.247.440 2.384.552

Het overzicht geeft aan dat de netto contante waarde van de gezamenlijke exploitaties € 2,4 miljoen bedraagt. Uit de kolom ‘NCW eindsaldo per 31-12-2017 inclusief voorziening’ blijkt dat de voor de verlieslatende exploitaties getroffen voorzieningen toereikend zijn. In de rapportage Meerjaren Perspectief Grondexploitaties 2017 (MPG 2017) wordt dieper ingegaan op de projecten in de grondexploitatie. Het MPG 2017 wordt samengesteld in samenhang met de jaarrekening 2017 en wordt de raad ter vaststelling aangeboden.

In principe worden in de meerjarenbegroting geen winstafdrachten vanuit de grondexploitatie verwerkt. In de begroting 2017 – 2020 is een uitzondering gemaakt voor het resultaat dat wordt verwacht ten aanzien van Plan Morgenzon. Dit plan verkeert in de uitvoeringsfase en verloopt voorspoedig. Verwacht wordt dat gedurende de jaren 2017 tot en met 2019 jaarlijks een winstafdracht vanuit Plan Morgenzon zal plaatsvinden. Een gedeelte van het verwachte resultaat is verwerkt in de begroting:

Jaar Verwachte winstafdracht Aandeel winst verwerkt in begroting

Bedrag verwerkt in begroting 2017 – 2020

2017 1.600.000 80% 1.280.000

2018 1.300.000 60% 780.000

2019 200.000 40% 80.000

Pagina 114 van 157

Begroting 2018 - 2021

Begroting 2019


In de begroting 2019 worden budgetten opgenomen voor de uitgaven die in 2019 voor de grondexploitaties worden gedaan. Deze budgetten zijn gebaseerd op het MPG 2017:

Complex Uitgaven 2019

12 Eelink 38.000

15 Complex Parallelweg 109.000

17 Morgenzon 403.000

21 Boterstraat 66.000

24 IWO Pelkpark 181.000

54 Fortuna 26.000

91 Bedrijvenlandgoed Slinge 424.000

Totaal complexen in exploitatie en in voorbereiding 1.247.000

Binnen de grondexploitatie zijn voorzieningen getroffen voor een aantal complexen. Met deze voorzieningen wordt een aantal voor de toekomst te voorziene verliezen afgedekt. Behalve voor complexen in exploitatie zijn in het verleden ook voorzieningen getroffen voor posities die vanaf 2016 volgens de BBV onder de materiële vaste activa (voormalig NIEGG) danwel onder het faciliterend grondbeleid moeten worden gerangschikt. Deze voorzieningen zijn ook opgenomen in het overzicht:

Voorziening grondexploitatie

Complex boekwaarde 31-12-2017

Voorzieningen bouwgrond in exploitatie (BIE)

Project Parallelweg 356.000

IWO Pelkpark 153.000

subtotaal complexen in exploitatie 509.000

Voorziening faciliterend grondbeleid 162.000

Voorzieningen strategische posities en grondexploitaties in voorbereiding

Narcisstraat 420.000 GaxelBedrijvenlandgoed Slinge

300.000 434.000

subtotaal complexen in materiële vaste activa 1.154000

Totaal voorzieningen 1.825.000

Project ParallelwegDe voorziening is in 2017 met € 226.000 verhoogd in samenhang met de verwerving en herontwikkeling van het terrein gelegen tussen de terreinen Parallelweg 48 (voormalig Leemrijse) en Parallelweg 54 (voormalig Heva).

PelkparkVoor het complex Pelkpark is in 2014 een voorziening van € 150.000 getroffen. Nadat was besloten dat de voormalige Kohnstammschool langer in gebruik zou blijven is uitgegaan van een kleiner programma.

Pagina 115 van 157

Voorziening grondexploitatie


Particuliere grondexploitatiesBij particuliere grondexploitaties worden de door de gemeente te maken kosten aan particuliere projectontwikkelaars doorberekend op basis van exploitatieovereenkomsten. Het kan voorkomen dat niet alle kosten worden verhaald, bijvoorbeeld doordat achteraf gezien de gemaakte kosten hoger uitvallen dan de vergoedingen die op basis van exploitatieovereenkomsten kunnen worden gedeclareerd of doordat projecten niet volgens plan worden afgerond.

Narcisstraat/GaxelDe complexen Narcisstraat en Gaxel zijn nog niet in exploitatie genomen. Er zijn voor deze gebieden nog geen bestemmingsplannen vastgesteld en nog geen goedgekeurde grondexploitaties. Voor het complex Narcisstraat wordt met de voorziening van € 420.000 het verschil tussen de verkrijgingsprijs en de WOZ-waarde, die de vrije verkoopwaarde in het economisch verkeer representeert, afgedekt. Voor het complex Gaxel dekt de voorziening van € 300.000 het verschil tussen de verwervingskosten en de waarde bij agrarisch gebruik.

Bedrijvenlandgoed SlingeIn de jaarrekening 2017 is de voorziening voor het vroegere DAV-terrein met € 192.000 verlaagd. Naast het tekort dat met de voorziening wordt afgedekt is in het verleden al een bedrag van € 750.000 afgewaardeerd op dit complex.

Bij de jaarrekening 2018 wordt opnieuw beoordeeld of het niveau van de voorzieningen moet worden bijgesteld. Bij de samenstelling van de begroting 2019-2022 is er geen aanleiding tot maatregelen ten aanzien van de voorziening.

Gemeenten moeten de risico’s voortvloeiend uit de grondexploitaties kunnen opvangen. Er wordt van uitgegaan dat een weerstandsvermogen van € 2,5 miljoen voor de Winterswijkse grondexploitaties toereikend is. Gebruikelijk is dat gemeenten een algemene reserve grondexploitatie hebben die als weerstandsvermogen voor de grondexploitatie dient. De gemeente Winterswijk kent geen algemene reserve grondexploitatie. De reserve grondexploitatie is in 2006 opgenomen in de algemene reserve. Daardoor is er geen separaat weerstandsvermogen voor de grondexploitatie beschikbaar. Winsten op complexen komen na realisatie tot uitdrukking in het rekeningsaldo van de gemeente en worden daardoor rechtstreeks toegevoegd aan de algemene reserve van de gemeente. Voorzienbare verliezen worden in het jaar waarin ze zijn geconstateerd verwerkt in de jaarrekening en ten laste van de algemene reserve van de gemeente gebracht.

In 2017 heeft de Commissie BBV, in aansluiting op de in 2016 verschenen BBV Notitie Grondexploitaties 2016, specifiek toegelicht hoe te nemen winst moet worden berekend:

‘Ten aanzien van de realisatie wordt inderdaad bedoeld dat de winst naar rato van gerealiseerde kosten (en opbrengsten) moet worden genomen. Dus indien 50% van de kosten is gerealiseerd en 50% van de grond is verkocht, dan is de winstrealisatie 50% x 50% = 25%. Zowel de realisatie van de kosten als de realisatie van de opbrengsten zijn bepalend in de bepaling van de omvang van de winstrealisatie.’

De beschreven methodiek is verplicht, minder behoudend dat de wijze waarop te nemen winst tot nu toe in onze gemeente werd berekend en van toepassing met ingang van het boekjaar 2016.

Pagina 116 van 157

Algemene reserve / weerstandvermogen

Methode van winstneming

Paragraaf H Algemene middelen

Onderstaande tabel geeft inzicht in de belangrijkste inkomstenbronnen van de gemeente.

Omschrijving (bedragen *1.000)Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting

2018 2019 2020 2021 2022

Algemene uitkering en bijzondere uitkeringen* 65.788 66.741 67.130 67.485 67.589

Lokale heffingen en leges 13.368 13.811 13.758 13.864 13.818

Dividend en rente 2.705 2.851 2.843 2.775 2.776

Overige inkomsten 4.000 5.807 3.549 3.463 3.408

Totaal algemene middelen (exclusief. reserves) 85.861 89.209 87.281 87.588 87.591

*De algemene uitkering is gebaseerd op de meicirculaire 2018. Door hogere rijksuitgaven vanaf 2018 is de algemene uitkering gestegen.

Pagina 117 van 157

Paragraaf H Algemene middelenOverzicht algemene middelen

Paragraaf I Integriteit

Integriteit heeft alles te maken met de kwaliteit van openbaar bestuur. Integriteit kan het vertrouwen van burgers in hun gemeente maken of breken. De gemeente werkt immers met publieke middelen en heeft op veel terreinen een monopolie positie. Wij moeten onderscheid maken tussen de integriteit van politieke ambtsdragers en de integriteit van ambtenaren. De politieke ambtsdragers zijn de raadsleden, de wethouders en de burgemeester.

Integriteit politieke ambtsdragersDe integriteit van politieke ambtsdragers is voor een deel wettelijk geregeld. De Gemeentewet bevat bepalingen over verboden handelingen en het niet deelnemen aan stemmingen. Artikel 2:4 van de Algemene wet bestuursrecht schrijft voor dat elk bestuursorgaan zijn taak zonder vooringenomenheid vervult. Ook moet het bestuursorgaan ervoor zorgen dat tot het bestuursorgaan behorende of daarvoor werkzame personen die een persoonlijk belang bij een besluit hebben, de besluitvorming beïnvloeden.

Voorop staat dat politieke ambtsdagers en ook ambtenaren zelf verantwoordelijk zijn voor het naleven van de integriteitsregels. Bij (vermoedens van) integriteitsschendingen moet de burgemeester daar op grond van de Gemeentewet tegen optreden.

In aanvulling op deze wetgeving zijn de volgende gemeentelijke regels en procedures aanwezig:- De ‘Gedragscode voor politieke ambtsdragers van de gemeente Winterswijk’ (vastgesteld door de

gemeenteraad op 26 januari 2012). Deze gedragscode geldt niet alleen voor de burgemeester, wethouders en raadsleden, maar op grond van de ‘Verordening op de raadscommissies’ ook voor de commissieleden en plaatsvervangende commissieleden. De gedragscode is opgesteld op basis van een model van de VNG. In maart 2015 heeft de VNG twee herziene modelgedragscodes gepresenteerd: een voor de bestuurders en een voor de volksvertegenwoordigers. Het is wenselijk om ook de Winterswijkse gedragscode aan te passen. Naar verwachting wordt de gedragscode in 2018 geactualiseerd.

- Het ‘Stappenplan onderzoek en registratie integriteitsschendingen politieke ambtsdragers’ (vastgesteld door de gemeenteraad op 31 oktober 2012). Met dit stappenplan worden mogelijke vermeende of echte schendingen van de integriteit door politieke ambtsdragers zorgvuldig afgehandeld. Tot nu toe is dit nog niet aan de orde geweest;

- Het presidium heeft op 25 juni 2012 ingestemd met de introductie van een zogenaamde integriteitstoets voor politieke ambtsdragers. Het doel van de integriteitstoets is om problemen juist te voorkomen. Politieke ambtsdragers kunnen in situaties waarin integriteit een rol speelt – bijvoorbeeld bij een mogelijke belangenverstrengeling – contact opnemen met de burgemeester en de griffier, waarbij met het Team Juridisch Control & Advies gezamenlijk een inschatting wordt gemaakt van de situatie. Hiervan wordt met enige regelmaat gebruik gemaakt.

Voordat collegeleden worden benoemd wordt een integriteitsscan uitgevoerd. Dit vond voor het eerst plaats in 2018 voorafgaand aan de benoeming van de wethouders.

Elk halfjaar vindt er een actualisatie van nevenfuncties van alle politieke ambtsdragers plaats. Elke wijziging op dat terrein moet door elke politieke ambtsdrager direct openbaar worden gemaakt.

Jaarlijks organiseert het presidium voor leden van de raad, het college en het managementteam een informatiebijeenkomst over integriteit bij politieke ambtsdragers. In de B&W-nota’s wordt onder het kopje ‘integriteitstoets’ standaard aandacht besteed aan dit onderwerp.

Integriteit ambtenaren

Pagina 118 van 157

Paragraaf I: Integriteit

Paragraaf I Integriteit

De Ambtenarenwet verplicht het college ‘een integriteitsbeleid te voeren dat is gericht op het bevorderen van goed ambtelijk handelen en dat in ieder geval aandacht besteedt aan het bevorderen van integriteitsbewustzijn en aan het voorkomen van misbruik van bevoegdheden, belangenverstrengeling en discriminatie’. Het college moet ervoor zorgen ‘dat het integriteitsbeleid een vast onderdeel uitmaakt van het personeelsbeleid in ieder geval door integriteit in functioneringsgesprekken en werkoverleg aan de orde te stellen en door het aanbieden van scholing en vorming op het gebied van integriteit’.

Op gemeentelijk niveau is de integriteit van ambtenaren allereerst geregeld in de Gemeentelijke Arbeidsvoorwaardenregeling Winterswijk (CAR-UWO). Hierin zijn de rechten en plichten van ambtenaren geregeld. Basisregel is dat de ambtenaar gehouden is zich te gedragen zoals een goed ambtenaar betaamt. Verder zijn bepalingen opgenomen over onder meer het aannemen van geschenken en gelden, over nevenwerkzaamheden, over de af te leggen eed of belofte en over het in voorkomende gevallen in bezit zijn van een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG).Externe medewerkers (niet-ambtelijk personeel) zijn verplicht een integriteits- en geheimhoudings-verklaring te ondertekenen (collegebesluit van 21 april 2015).

Verder zijn de volgende gemeentelijke regelingen van kracht: - De Integriteitsregeling gemeente Winterswijk (collegebesluit van 6 mei 2008).- In deze regeling is een gedragscode voor ambtelijke integriteit opgenomen;- De Regeling openbaarmaking nevenwerkzaamheden en/of financieel belang Winterswijk

(collegebesluit van 9 september 2008) en de Regeling openbaarmaking nevenwerkzaamheden en/of financieel belang ambtenaren van de griffie (raadsbesluit van 30 oktober 2008). In deze regelingen is voor een beperkt aantal ambtenaren de openbaarmaking van nevenwerkzaamheden en/of een financieel belang nader geregeld;

- De Regeling melding vermoeden misstanden 2017 (collegebesluit van 31 oktober 2017).Dit is de klokkenluidersregeling van de gemeente;

- Het Reglement Vertrouwenscommissie 2013 en de Klachtenregeling ongewenst gedrag voor de decentrale overheid 2013. Beide regelingen zijn door het college vastgesteld op 29 januari 2013. De gemeente heeft een vertrouwenscommissie die een luisterend oor kan bieden voor een individuele werknemer/klager/hulpvrager van de gemeente Winterswijk. Deze commissie kan desgewenst advies geven of bemiddelen. De hulpvraag/klacht kan betrekking hebben op rechtspositionele besluiten of op een zaak tussen het management en de werknemer. Ook ongewenst gedrag kan bij de vertrouwenscommissie worden gemeld. Denk daarbij aan pesten, agressie en geweld, discriminatie en seksuele intimidatie. Een melding ten aanzien van ongewenst gedrag wordt als een interne melding beschouwd. Er is namelijk ook de mogelijkheid om extern een klacht te melden bij de Landelijke Klachtencommissie Ongewenst Gedrag (LKOG) te Den Haag. Deze is ingesteld door het College voor Arbeidszaken van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). De klager kan zich ook direct melden tot deze landelijke commissie. De commissie onderzoekt de klacht en brengt advies uit aan het bevoegd gezag (in de praktijk is dat de door het college gemandateerde directeur).

Het managementteam stelt jaarlijks een Sociaal Jaarverslag vast. Daarin moet ook van integriteitsschendingen melding worden gemaakt.

Ter uitvoering van het integriteitsbeleid is er binnen de ambtelijke organisatie blijvende aandacht voor dit thema. Het thema wordt regelmatig geagendeerd voor de overleggen van het managementteam.Ook de Ondernemingsraad vervult een zelfgekozen rol door het management regelmatig over dit onderwerp te bevragen.

Pagina 119 van 157

Paragraaf J Informatiemanagement

In deze paragraaf behandelen wij de volgende onderwerpen:- Digitale transformatie;- Digitale Agenda 2020;- Privacy;- ENSIA;- Digitale documentaire informatievoorziening;- Automatisering.

Wij zijn ons ervan bewust dat de wereld om ons heen in een rap tempo verandert:- Stormachtige ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid, energievoorziening, bouwen en

wonen (nieuwbouw, maar ook leeftijdsbewust wonen);- De transformatie in het sociaal domein (onder andere jeugdhulp);- Nieuwe wetgeving die enerzijds de burgers beschermen en anderzijds bedienen: Algemene

Verordening Gegevensbescherming (AVG), Wetsvoorstel modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer, Digitale agenda 2020 en de Omgevingswet;

- Er komen steeds meer samenwerkingsverbanden tot stand waarbij kennis en kunde wordt gebundeld. Regievoering en het garanderen van de democratische legitimiteit wordt een uitdaging;

- Technische ontwikkelingen zoals onder andere Internet of things, steeds meer gebruik van apps op mobiele telefoon of tablet, blockchain en big data, die de dienstverlening in hoge mate kunnen beïnvloeden;

- De kracht van social media en de kracht van burgers die zich op een nieuwe manier organiseren. Voorbeelden hiervan zijn onze facebookpagina en de bereikbaarheid via WhatsApp, maar ook buurtpreventie via de WhatsApp door burgers).

Weliswaar zijn een aantal van de veranderingen ‘techniek gedreven’ en worden aangeduid met de term ‘Digitale transformatie’, maar deze gaan niet alleen over technologie. Het gaat over hoe je een gemeente wordt waarbij de burger centraal staat en digitaal de norm is.

De buitenwereld verandert en het is noodzakelijk dat de interne organisatie meebeweegt met deze veranderingen. Dit heeft een stevige impact op de informatiefunctie die verwacht wordt van de gemeente. Dit raakt iedereen: de medewerkers van de gemeente, maar ook de burgers en ondernemers.In het rapport van het rekenkameronderzoek ICT uit 2017 zijn een aantal aanbevelingen gedaan die nader uitgewerkt worden in een plan van aanpak. Het maken van een integrale digitale strategie is een belangrijke succesfactor om de digitale transformatie te laten slagen. Het gaat daarbij om digitaal leiderschap, het delen van kennis en het creëren van draagvlak voor digitale middelen.

In 2018 hebben we een aantal stappen gezet in de digitale transformatie, waar we in 2019 verder meegaan.- We starten met een aantal concrete pilots, waarbij een maatschappelijk vraagstuk centraal staat.

Hiervoor wordt een multidisciplinair team samengesteld die kijkt hoe digitale mogelijkheden bijdragen aan concrete oplossingen. Een paar voorbeelden: digitale waarmerken op raadsbesluiten en besluiten van de gemeente, het invoeren van een kwaliteitsmonitor op een digitale kaart en onderzoek met beschikbare data in het sociaal domein;

- Experimenteren met nieuwe digitale mogelijkheden om de digivaardigheid van medewerkers te vergroten;

- Het in huis halen van kennis en expertise om te ondersteunen in nieuwe taken en andere rollen. Hierbij wordt gedacht aan initiatieven van burgers, het bedrijfsleven (smart cities) en van scholen. De maatschappelijke bijdrage is hierbij leidend.

Pagina 120 van 157

Paragraaf J: Informatiemanagement

Digitale transformatie

Digitale Agenda 2020


Winterswijk ziet haar ICT landschap en de eigen informatiehuishouding uitgroeien tot een ‘bos’ van lokale systemen, aansluitingen met Software as a Service (SaaS), applicaties, samenwerkingsverbanden en koppelingen met landelijke voorzieningen. Vernieuwing, beheer, beveiliging, inkoop en contractmanagement hiervan vergen gespecialiseerde kennis. In de loop van de tijd zijn wij in hoge mate afhankelijk geworden van de kennis en het aanbod van leveranciers. Dit staat de wendbaarheid om snel te reageren op technische en maatschappelijke ontwikkelingen in de weg. De Digitale Agenda 2020 (DA2020) ondersteunt, ontzorgt en versterkt gemeenten daarbij en richt zich daarbij op doelen als meer datagedreven werken, optimaliseren van gemeenschappelijke infrastructuur en verbeteren van dienstverlening aan inwoners en ondernemers. Een grote uitdaging is ook het krijgen van grip op privacy, veiligheid en kwaliteit van gegevens: één van de meest uitdagende dossiers voor de komende tijd.Door de jaren heen kwam de gemeente tot een aantal conclusies:- Veel ICT vraagstukken die wij hebben, zijn te divers en vaak te complex om zelfstandig op te pakken

en kosten veel inzet en middelen;- Inwoners en ondernemers verwachten 24/7 dienstverlening;- Eén keer iets bedenken voor alle gemeenten is veel efficiënter dan elke gemeente voor zich.

Dit beeld werd bekrachtigd in de Algemene Ledenvergaderingen (ALV) van de VNG. Deze vormde het begin van een beweging: Samen Organiseren. De Gemeentelijke Gemeenschappelijke Infrastructuur (GGI) vormt de nieuwe landelijke en gedeelde ICT-infrastructuur voor het dataverkeer en de digitalisering van alle gemeenten. Deze infrastructuur wordt projectmatig en per onderdeel gerealiseerd. De gemeente houdt zelf de regie. Over doorontwikkeling, financiering en beheer beslissen de gemeenten zelf. Voor elk GGI onderdeel bepalen we óf we er gebruik van maken en wanneer. Dezelfde werkwijze geldt voor GT-connect (project over gemeentelijke telecommunicatie), ook daar bepalen we óf we er gebruik van maken en wanneer. In het informatiebeleidsplan 2016-2019 is afgesproken dat wij als gemeente aansluiten bij deze (VNG) initiatieven. Enkele voorbeelden uit de DA2020, die om aandacht vragen zijn:- Verbeteren dienstverlening inwoners en ondernemers;

Gemeenten werken voortdurend aan verbetering van dienstverlening aan inwoners en ondernemers. Verdere toepassing en gebruik van MijnOverheid is een noodzakelijke en volgende stap;

- Meer data gedreven werken;De hoeveelheid beschikbare data is de laatste jaren exponentieel toegenomen. Big data en data-analyse maken het mogelijk om de juiste informatie uit deze data naar boven te halen. Deze informatie kunnen wij gebruiken om interne processen, bedrijfsvoering, beleid en dienstverlening te verbeteren. Data gedreven werken vraagt een andere manier van communiceren en een andere zienswijze van de bestuurders.

Voor Winterswijk betekent privacy: organisatie breed op een professionele manier omgaan met data. Dit houdt onder andere in dat je goed bedenkt met wie je welke data uitwisselt, en wat je wel of niet aan iemand moet vertellen.

De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) vereist dat je controle hebt én houdt over je verwerking. Dit vereist een continu proces. Je voldoet dus niet aan de AVG als je eenmalig een activiteit voltooid, maar pas als je aan kunt tonen dat je over een langere periode verantwoord met persoonsgegevens bent omgegaan. De AVG legt ook nadruk op verantwoordelijkheid en op het aantoonbaar in control zijn. Een te sterke nadruk op in control zijn, kan leiden tot de creatie van een

Pagina 121 van 157

Privacy


papieren tijger. Om dit te voorkomen moet een pragmatische afweging de basis zijn voor verdere invulling van het controle framework wat in 2018 en 2019 ontwikkeld wordt.

Privacy zal net als Informatiebeveiliging vast onderdeel zijn van de P&C cyclus. Rapportages over voortgang en incidenten worden opgenomen in de jaarrekening en bij de ontwikkelingen in de begroting. In deze begroting worden voorts voorstellen gedaan om de personele capaciteit op dit onderdeel structureel te versterken, gezien het hierbij behorende risicoprofiel, zie ook paragraaf B.

Het doel van ENSIA (Eenduidige Normatiek Single Information Audit) is: ‘het verantwoordingsproces over informatieveiligheid bij gemeenten verder te professionaliseren door het toezicht te bundelen en aan te sluiten op de gemeentelijke Planning & Control-cyclus’ met tenminste twee rapportagemomenten naar de Raad.

Binnen ENSIA voert de gemeente een self-assessment uit door middel van het invullen van vragenlijsten voor onder andere Basis Registratie Personen (BRP), Basisadministratie Adressen en Gebouwen (BAG), Basisadministratie Grootschalige Topografie (BGT), Paspoorten en Nederlandse Identiteitskaarten (PNIK), Suwinet en Digid. Voor 2018 komt daar de BRO (Basisregistratie Ondergrond) bij. De antwoorden worden na interne goedkeuring geüpload in de ENSIA-evaluatietool. Ook de collegeverklaring wordt in 2019 via deze tool naar het ministerie verzonden. Dit proces wordt ook wel aangeduid als de verticale verantwoording. Eenzelfde proces zal ook in het kader van de Archiefwet uitgevoerd worden.

Voor de controle van het jaar 2018, waarover in 2019 verantwoording wordt afgelegd, zijn de controleprotocollen en rapportagevereisten nog niet bekend. Wel is bekend dat de verticale verantwoording door de gemeente voor alle domeinen nu per 31 december 2018 moet plaatsvinden.

Om aan al deze ontwikkelingen en uitbreidingen van taken op het gebied van ENSIA en Privacy te voldoen is de afgelopen periode incidenteel budget opgenomen. De werkzaamheden zijn echter structureel. In deze begroting worden voorts voorstellen gedaan om de personele capaciteit ook op dit te versterken.

In 2013 is het zaakgericht werken in de organisatie geïntroduceerd. De organisatie staat nu voor de volgende fase: kwaliteitsontwikkeling. Deze fase start in 2019 en zal in de volgende jaren ook aandacht vragen. De kwaliteitsontwikkeling is noodzakelijk om goed te kunnen participeren in de ontwikkelingen van ENSIA, digitale dienstverlening, de Omgevingswet en Digitale Archivering. Kwaliteitsontwikkeling van digitale informatievoorziening is primair een zaak van de organisatie zelf, waarbij richting, ondersteuning en monitoring wordt verzorgd door ondersteuningsteams.

Een onderdeel van de kwaliteitsontwikkeling is een op de ENSIA lijkend proces, gebaseerd op de Archief Kritische Prestatie Indicatoren (KPI’s). In 2019 zullen de aandachtspunten uit het verslag van 2018 worden opgepakt. In 2019 zal de Archiefinspectie opnieuw verslag aan de gemeente uitbrengen. Een aanbesteding of migratie van het zaaksysteem zal in 2019 veel energie vragen van de organisatie en in het bijzonder van de teams DIV en Antwoord.

Geo-informatieVoor de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT), de vierde gemeentelijk basisregistratie, moet voor 1 januari 2020 fase twee zijn afgerond. De generieke samenhang van objecten uit de BAG, BGT, WOZ en BOR wordt landelijk onderzocht en zal leiden tot één objectenregistratie en aanpassing van informatiemodellen. In de tussentijd zal de

Pagina 122 van 157

ENSIA Ontwikkelingen

Digitale documentaire informatievoorziening


registratie van de objecten in de diverse basisregistraties goed beheerd moeten worden. Dit vraagt om actieve communicatie over en weer in de organisatie tussen de beheerders van deze registraties. Een voorwaarde bij data gedreven sturing.. Consistente data verkleint de inspanning bij migraties naar nieuwe informatie modellen.

3-D: binnen nu en vijf jaar gaan we in drie dimensies geografie en objecten registreren, presenteren en ontwerpen. 3-D digitaal denken, registreren, presenteren en ontwerpen, is een grote verandering in werkprocessen van registreren en ontwerpen.

Al deze ontwikkelingen vragen om ontwikkeling van kennis en vaardigheden en zullen leiden tot organisatorische aanpassingen.

Enkele algemene trends in de zakelijke ICT mogen hier niet onvermeld blijven, omdat ze ook in onze organisatie een rol beginnen te spelen. Deze trends zijn:

SysteembeheerEen deel van de server en de storage zijn alweer vijf jaar oud en aan vervanging toe. Hiervoor zal in 2018 een aanbesteding worden gestart. Invoering vindt plaats in 2019. Door de steeds toenemende vraag naar informatie, en dus opslagcapaciteit, wordt in deze aanbesteding rekening gehouden met de uitbreiding van opslagcapaciteit. De middelen hiervoor zijn in de bestaande ICT-budgetten opgenomen.

Op dit moment werkt de organisatie nog met Office 2010. In 2018 is het contract met Microsoft verlengd. In 2018 starten we met de ingebruikname van de nieuwe versie van Microsoft Office. Het is raadzaam om tijd te reserveren voor training/scholing van onze medewerkers voor de nieuwe office omgeving.

Beveiliging (BIG) en Privacy (AVG)Om de maatregelen, die moeten worden genomen op basis van de Baseline informatie beveiliging gemeenten (BIG) en de AVG, te implementeren moeten ook technische maatregelen genomen worden. Deze materie, die steeds ingewikkelder wordt, vraagt extra inspanning van team Automatisering. Het is dan ook zeer noodzakelijk dat de medewerkers de juiste scholing krijgen om de taken adequaat uit te voeren.

ApplicatiebeheerHet beheer van de belangrijkste applicaties is steeds meer gecentraliseerd binnen het team Automatisering. De Triple-C-applicaties (zaaksysteem van Green Valley) worden binnen het cluster Externe dienstverlening beheerd. De resterende applicaties worden binnen de betreffende gebruikersafdelingen beheerd. Het aantal applicaties en de complexiteit hiervan dat binnen het centrale applicatiebeheer valt, blijft toenemen. Hierdoor is er voor applicatiebeheer onvoldoende capaciteit in huis is om het beheer nog op een adequate manier uit te voeren. Uitbreiding van de formatie is dan ook noodzakelijk.

ApplicatiesoftwareDe ontwikkeling van de applicatiesoftware hangt sterk af van samenwerkingsverbanden met andere gemeenten en ketenpartners. Wij zullen in elk geval mee (moeten) doen aan de ontwikkelingen in de ontwikkelagenda informatisering en de zorgen participatietaken.

Pagina 123 van 157

Automatisering


Steeds meer leveranciers van software stappen over op een ander verdienmodel. Steeds meer leveranciers gaan over op abonnementsvormen. Deze trend zorgt voor een behoorlijke kostenstijging.

Rekenkamer onderzoek ICT De gemeenteraad heeft in 2017 door de Rekenkamercommissie een waarderend onderzoek laten doen naar het strategische gehalte en het functioneren van de ICT-functie van de gemeente. Het onderzoeksrapport is in de gemeenteraad behandeld. Een aantal aanbevelingen worden uitgewerkt. In de automatiseringsbegroting 2019 zijn vooralsnog geen uitvoeringsbudgetten opgenomen naar aanleiding van dit onderzoek.

Pagina 124 van 157

Paragraaf K Sociaal Domein

Bij de overheveling van taken vanuit het Rijk en Provincies (Jeugdzorg) naar de gemeenten in het kader

van de decentralisaties Sociaal Domein zijn met ingang van 2015 ook de budgetten (minus korting) overgeheveld. Bij de begrotingsbehandeling 2014-2017 is door de Raad aangegeven dat deze decentralisaties budgetneutraal uitgevoerd moeten worden.

Wij hebben afspraken gemaakt over wat we in onze gemeente verstaan onder het Sociaal Domein. Vastgesteld is om de gezamenlijke beleidsvelden van de toenmalige programma’s Arbeidsparticipatie en inkomensvoorziening, Basismobiliteit, Maatschappelijke participatie en zorg en Jeugd(zorg) en onderwijs te benoemen als het Sociaal Domein (met uitzondering van de KSB-gelden en de budgetten voor onderwijshuisvesting). De nieuwe taken zijn hiermee één onderdeel van het Sociaal Domein geworden. Daarnaast vallen reguliere taken zoals bijvoorbeeld inkomensvoorziening, peuterspeelzaalwerk, GGD, Regiotaxi hier ook binnen. Voor alle duidelijkheid: met de decentralisaties is destijds circa € 10 miljoen overgeheveld naar onze gemeentebegroting. Voor bestaande taken hadden we reeds onze bestaande financiering. Met genoemde inkadering gaat het in het Sociaal Domein totaal om circa € 49 miljoen. In dit bedrag zijn ook de budgetten voor ZOOV meegenomen.

Begrotingsbehandeling 2014-2017 en 3 e financiële prognose 2014- Vorming bestemmingsreserve

De gemeenteraad heeft een amendement aangenomen tot de vorming van een bestemmingsreserve “voormalig programma 10” (Maatschappelijke participatie en zorg), de ‘bestemmingsreserve WMO’. De bestemmingsreserve WMO is oorspronkelijk bedoeld voor alleen de tekorten binnen het voormalige programma 10. Om inhoudelijk én budgettair het Sociaal Domein, d.w.z. de voormalige programma’s 7, 8, 10 en 11 (m.u.v. KSB en onderwijshuisvesting), integraal te benaderen, heeft de Raad bij de 3e financiële prognose 2014 ermee ingestemd om de bestemmingsreserve WMO voor het gehele Sociaal Domein aan te wenden Dit is bij de 3e financiële prognose 2014 gewijzigd in het gehele Sociale Domein. De tenaamstelling van de reserve is dan ook gewijzigd in Reserve Sociaal Domein.

Begrotingsbehandeling 2015 - Meevallers Sociaal Domein

Ultimo 2014 bedroeg de bestemmingsreserve Sociaal Domein ruim € 5,1 miljoen. Naast tegenvallers, zijn er ook meevallers in het Sociaal Domein. Conform de afspraken in het coalitieprogramma over het omgaan met meevallers in het Sociaal Domein heeft de Raad bij de begrotingsbehandeling 2015 ingestemd om eventuele meevallers toe te voegen aan de bestemmingsreserve Sociaal Domein.

- Invulling budgetneutraliteitDe vorming van een bestemmingsreserve Sociaal Domein betekent dat eventuele tekorten op alle onderdelen die tot het Sociaal Domein zijn gerekend, ten laste worden gebracht van deze bestemmingsreserve. Hiermee wordt ook invulling gegeven aan de door de raad gevraagde budgetneutraliteit van de uitvoering van de decentralisaties. De Raad heeft bij de begrotingsbehandeling 2015 ingestemd om dit af te spreken voor vooralsnog de jaren 2015, 2016 en 2017. Uitgangspunt hierbij was dat het Rijk de budgetten voor het Sociaal Domein met ingang van 2018 gaat ontschotten. Op dat moment wordt nut en noodzaak van een bestemmingsreserve opnieuw beoordeeld;

- Hameland

Pagina 125 van 157

Paragraaf K: Sociaal Domein

Afbakening Sociaal Domein

Resumé besluitvorming


De inkadering van het Sociaal Domein betekende dat Hameland daartoe ook behoorde, inclusief de tekorten. Daarnaast liep het traject van ontmanteling van Hameland. De Raad heeft bij de begrotingsbehandeling 2015 ingestemd om in ieder geval voor de jaren 2015, 2016 en 2017 de tekorten van Hameland voor de helft te dekken uit de bestemmingsreserve Sociaal Domein en voor de andere helft ten laste te laten komen van de algemene begroting. Voor 2018 en verder moet een en ander opnieuw beoordeeld worden.

Jaarrekening 2015- Hameland

De Raad heeft bij de Jaarrekening 2015 ingestemd om de kosten van de ontmanteling van Hameland volledig ten laste te brengen van de reserve Sociaal Domein.

Begrotingsbehandeling 2017- Uitvoeringskosten SDOA

Bij de begrotingsbehandeling 2017 heeft de Raad ingestemd met het voorstel om de verhoging van de uitvoeringskosten SDOA voor de jaren 2017, 2018 en 2019 te onttrekken aan de Reserve Sociaal Domein. De raad heeft besloten, bij de definitieve evaluatie in 2018, een aparte bestemmingsreserve ‘Uitvoeringskosten SDOA’ in te richten en de Reserve Sociaal Domein op te heffen.

Financiële evaluatie Sociaal Domein 2017- Medio 2017 heeft de financiële evaluatie van het Sociaal Domein plaatsgevonden. De Raad heeft

hierbij de volgende besluiten genomen:- In te stemmen met het aanhouden van de Reserve Sociaal Domein in lijn met het doorschuiven

van de ontschotting door het Rijk; - In te stemmen met het vrij laten vallen van een bedrag van € 2.927.500 ten gunste van de

Algemene Reserve; - De overschotten van 2017 en 2018 toe te voegen aan de Reserve Sociaal Domein en voor 2018 de

tekorten te onttrekken aan de Reserve Sociaal Domein; - Onttrekking van € 2.389.000 voor de vorming van de Reserve uitvoeringskosten SDOA;- De vrijval van € 2.927.500 te verwerken in de begroting 2018-2021.

De verwachting was dat de opgebouwde Reserve Sociaal Domein (stand per 31 december 2016: € 7,3 miljoen) in 2015, 2016 en 2017 ingezet moest worden op de volgende onderdelen:- Hogere uitgaven Jeugdhulp;- Hogere uitgaven Regiotaxi;- Hogere personele kosten SDOA;- Incidentele formatie drie decentralisaties;- Tekorten en ontmanteling Hameland (50%); - Hogere uitgaven leerlingenvervoer;- Hogere uitgaven Algemene Bijstand.

In 2017 hebben wij de Reserve Sociaal Domein voornamelijk op de volgende onderdelen ingezet:- Hogere uitgaven Bijzondere Bijstand € 80.000- Tekorten en ontmanteling Hameland € 731.000- Uitvoeringskosten SDOA-Wsw € 381.000- Hogere uitgaven Regionale samenwerking Sociaal Domein € 180.000- Hogere uitgaven Jeugdzorg € 143.000

Naast bovengenoemde hogere uitgaven zijn op de volgende onderdelen minder uitgaven geweest dan begroot:

Pagina 126 van 157

Besteding Reserve Sociaal Domein


- Lagere uitgaven Algemene Bijstand € 325.000- Lagere uitgaven Re-integratie € 343.000- Lagere personeelskosten Wsw € 956.000- Lagere uitvoeringskosten SDOA € 281.000- Lagere uitgaven Begeleiding € 916.000- Lagere uitgaven Hulp bij Huishouden € 393.000- Lagere uitgaven en hogere inkomsten integratie statushouders € 105.000

Verloop Reserve Sociaal DomeinStand per 1-1-2017 € 7.316.500Onttrekking 2017 (vrijval) € 2.927.500Vorming Reserve uitvoeringskosten SDOA € 2.389.000Toevoeging 2017 € 2.060.000Stand per 31 -12-2017 € 4.060.000

Van dit saldo dienen minimaal de volgende bedragen beschikbaar te blijven als gevolg van de besluitvorming bij financiële evaluatie Sociaal Domein:- Ontmanteling Hameland € 200.000 - Nieuwe situatie SW'ers € 1.300.000 - Innovatie/ontwikkeling binnen Sociaal Domein € 500.000

De liquidatie van Hameland heeft in het 1e kwartaal 2018 definitief plaatsgevonden. Op het hierboven genoemde bedrag voor de ontmanteling van Hameland van € 200.000 is geen beroep gedaan. Verder is het bedrag van € 500.000 voor de innovatie/ontwikkeling binnen het Sociaal Domein onttrokken aan de

Reserve Sociaal DomeinHet Rijk heeft besloten om met ingang van 2019 de decentralisatie uitkering Sociaal Domein te beëindigen en op te laten gaan in de algemene uitkering. Dit met uitzondering van de budgetten Beschermd Wonen, Voogdij 18+ en Re-integratie. Deze zullen naar alle waarschijnlijkheid later overgaan naar de algemene uitkering. Wij hebben vanaf het begin van de decentralisaties de lijn van het Rijk gevolgd en stellen daarom voor om de afbakening van het Sociaal Domein vanaf 2019 te beëindigen. Dit betekent dat vanaf deze begroting de inhoudelijke en financiële ontwikkelingen uitsluitend via de programma’s worden aangegeven. Met ingang van de begroting 2020 zal deze paragraaf komen te vervallen. Bij de jaarrekening 2018 komen wij met een voorstel voor de besteding van de opgebouwde Reserve Sociaal Domein.

Pagina 127 van 157

Ontwikkelingen 2018

Begroting 2019

Bijlage 1 Financiële kerngegevens

Geprognosticeerde balans 2018 tot en met 2022

In onderstaande tabel is de geprognosticeerde balans voor de jaren 2018 tot en met 2022 weergegeven. Het totaal aan eigen vermogen en leningen (vreemd vermogen) hebben we gebruikt om investeringen maar ook eenmalige uitgaven en jaarlijkse exploitatietekorten te dekken.

* 1.000 2018 2019 2020 2021 2022Mat/immateriële vaste activa 133.202 134.394 133.806 132.486 130.062

Fin.vaste activa 8.105 7.885 7.738 7.591 7.443Voorraden 5.660 5.660 5.660 5.660 5.660KBG 637 637 637 637 637Vorderingen 8.187 8.187 8.187 8.187 8.187Overlopende activa 6.597 6.714 6.132 6.042 6.138Totaal 162.388 163.476 162.161 160.602 158.127 Eigen vermogen 56.446 53.930 52.785 52.914 53.439Voorzieningen 7.524 7.528 7.711 7.957 8.203Langlopende schulden 82.567 86.167 85.815 83.881 80.635Kortlopende schulden 9.997 9.997 9.997 9.997 9.997Overlopende passiva 5.853 5.853 5.853 5.853 5.853Totaal 162.388 163.476 162.161 160.602 158.127Solvabiliteit 34,8% 33,0% 32,6% 32,9% 33,8%

De solvabiliteit daalt licht (-1%) in de jaren 2018 tot en met 2022. Dit is met name veroorzaakt door een daling van het eigen vermogen. Daartegenover staat ook een daling van de langlopende leningen.

EMU saldo 2018 tot en met 2022EMU saldo’s 2018 tot en met 2022Het begrotingstekort van de gehele overheid mag volgens Europese normen niet hoger zijn dan 3%. Dit geldt niet alleen voor het tekort van de Rijksoverheid maar voor het saldo van alle overheden bij elkaar, inclusief de gemeenten. In principe moet de gemeente dus ook voldoen aan deze norm. Dit verschil met ons “BBV-resultaat” heeft te maken met een totaal andere manier van berekenen. Ons BBV-resultaat is een zogenoemd baten-lastensaldo. Daarbij wordt uitgegaan van de kosten die worden gemaakt voor een bepaald jaar. Deze kosten zijn niet in alle gevallen uitgaande geldstromen. Denk bijvoorbeeld aan afschrijvingen en nog te betalen/ontvangen bedragen. Het begrotingsresultaat op Rijksoverheidsniveau en dus ook het EMU-saldo wordt op kasbasis berekend. Daarbij wordt uitgegaan van inkomende en uitgaande geldstromen. Dit betekent dat bijvoorbeeld de investeringen die we in een bepaald jaar doen, in het geheel als “kosten” worden genomen. Het fenomeen afschrijvingen wordt niet toegepast in dit stelsel.

Pagina 128 van 157

Bijlage 1: Financiële kerngegevens

Bijlage 1 Financiële kerngegevens

Wet houdbare overheidsfinanciën (Wet Hof)De Wet houdbare overheidsfinanciën (Wet Hof) betreft de Nederlandse uitwerking van Europese afspraken ten aanzien van het EMU tekort. Het doel van de Wet Hof is te zorgen dat Nederland voldoet aan de EMU norm van maximaal 3% tekort op de begroting. De achterliggende gedachte bij de Wet Hof is, zorgen dat de provincies en gemeenten bijdragen aan houdbare overheidsfinanciën. In de septembercirculaire wordt meer detailinformatie opgenomen, onder meer over trajecten om tot een vergroting van inzicht in de ontwikkeling van het EMU-saldo te komen en over de individuele referentiewaarden. In onderstaande tabel zijn de EMU saldo’s voor de jaren 2018 tot en met 2022 opgenomen. De saldo’s ontwikkelen zich positief.

EMU saldo (* 1.000) 2018 2019 2020 2021 2022Begroot saldo van baten en lasten voor bestemming -3.627 -2.516 -1.145 128 525

Afschrijvingen ten laste van de exploitatie 5.042 4.982 5.099 5.126 5.249Saldo onttrekkingen/dotaties voorzieningen - 196 4 182 246 246Investeringen in materiële/immateriële activa -7.796 -6.174 -4.512 -3.805 -2.825EMU saldo -6.577 -3.704 -376 1.695 3.195

Saldo van baten en lasten 2019

2019 Saldo van Baten en Lasten (*1.000) Baten Lasten Saldo 1 Bestuur en dienstverlening 297 -2.494 -2.197 N2 Veiligheid,vergunningverlening en handhaving 493 -3.385 -2.892 N3 Regionale en grensoverschrijdende samenwerking -271 -272 N4 Maatschappelijke participatie en zorg 7.318 -10.864 -3.545 N5 Jeugd en onderwijs 6.377 -9.154 -2.776 N6 Economie-centrum 118 -270 -153 N7 Cultuur, sport en vrijetijdseconomie 683 -5.784 -5.106 N8 Ruimtelijke Ontwikkeling in de kern en mobilitei 16.451 -25.562 -9.104 N9 Werk en inkomen 16.949 -21.809 -4.860 N10 Economie en bedrijvigheid -180 -180 N11 Ruimtelijke ontwikkeling en economie buitengebi 568 -1.094 -527 N12 Duurzaamheid, klimaat en milieu 3.108 -3.344 -235 N13 Organisatie en financien 37.858 -7.515 30.345 VAfrondingsverschillen 1 Saldo van Baten en Lasten na bestemming 90.220 -91.726 -1.501 N

Reserves (*1,000) Baten Lasten Saldo Toevoeging bestemmingsreserve Omgevingswet 250 250 VOnttrekking bestemmingsreserve Uitvoeringskosten SDOA 500 500 VOnttrekking bestemmingsreserve ihkv bezuinigingen 60 60 VOnttrekking bestemmingsreserve graven 130 130 VOnttrekking inzamelstructuur huishoudelijk afval 75 75 VSaldo Reserves 1.015 1.015 VSaldo van Baten en Lasten voor bestemming 89.205 -91.726 -2.516 N

Pagina 129 van 157

Bijlage 1: Meerjarig overzicht begroting

Saldo van Baten en Lasten (*1.000) Baten Lasten Saldo Algemene dekkingsmiddelen 54.973 54.973 VOverhead -7.027 -7.027 NHeffing Vennootschapsbelasting -45 -45 NBedrag Onvoorzien -36 -36 N

Resultaat ontwikkeling 2019 -2022

Bedragen *1.000 2019 2020 2021 2022Structureel

Lasten -86.827

-86.956

-86.921

-86.823

Baten 86.837

87.325

87.650

87.753

Structureel resultaat voor reserves 10 369 729 930

Bestemmingsreserve Graven 130 130 130 130Structureel resultaat na reserves 140 499 859 1.060 Incidenteel Lasten -4.898 -1.471 -536 -243Baten 2.372 -44 -62 -162Incidenteel resultaat voor reserves -2.526 -1.515 -598 -405

Omgevingswet 250 75 75 Reserve Dekking ihkv bezuinigingen 60

Reserve uitvoeringskosten SDOA 500 Inzamelstructuur huishoudelijk afval 75 70

Incidenteel resultaat na reserves -1.641 -1.370 -523 -405 Saldo baten en lasten na reserves -1.501 -871 336 655

Pagina 130 van 157

Bijlage 1: Meerjarig overzicht begroting

Resultaat per programma 2019 -2022

Pagina 131 van 157

Bijlage 2: Reserves en voorzieningen

Reserves

Voorzieningen

Pagina 132 van 157

Bijlage 2: Reserves en voorzieningen

Bijlage 3: Investeringen

Pagina 133 van 157

Bijlage 4: Kerncijfers gemeente Winterswijk

In deze bijlage zijn relevante en interessante kerncijfers per programma opgenomen.


Burgerparticipatie 2014 2015 2016 2017

Spreekrecht publiek bij raadsvergadering 28 14 7 9

Rondetafelgesprekken 1 0 1 0

Deelnemers aan het rondetafelgesprek 150 0 145 0

Raadscafé 0 1 0 0

Deelnemers raadscafé 0 44 0 0

Pagina 134 van 157



Pagina 135 van 157


Overzicht producten KCC 2013 2014 2015 2016 2017

Paspoorten 2.139 2.516 2.243 2.250 2.653

Vermissing paspoort * 49 43 47 56 0

Nederlandse Identiteitskaart 2.359 2.866 3.532 4.149 3.898

Nederlandse Identiteitskaart t/m 13 jaar ** 357 24 0 0 0

Vermissing Nederlandse identiteitskaart * 181 175 177 185 0

Rijbewijs 2.091 2.274 2.000 2.562 3.309

Eigen verklaring CBR 588 416 381 429 486

Uittreksel GBA 430 791 942 859 496

Uittreksel Burgerlijke Stand 1.243 1.031 1.019 849 893

Verklaring omtrent gedrag 803 622 713 481 450

Huwelijken (incl. geregistreerd partnerschappen) 115 103 124 141 141

Totaal 10.355 10.861 11.178 11.961 12.326

* Leges mogen niet meer worden geheven** Product bestaat niet meer

Bevolkingsgegevens

Bevolkingsgegevens Winterswijk Nederland

Bevolking: 2014 2015 2016 2014 2015 2016

Aantal inwoners (verspreid over 9 kernen) 28.881 28.977 28.912

Bevolkingsdichtheid (pers/km2) 209 210 210 500 502 504

Inwoners jonger dan 20 jaar (%) 22,8 22,3 21,9 22,9 22,6 22,3

Inwoners van 65 jaar en ouder (%) 20,5 20,9 21,3 17,3 17,8 18,5

Westerse allochtonen (%) 9,1 8,9 8,7 9,5 9,6 9,9

Niet-westerse allochtonen (%) 5,3 5,6 5,7 11,9 12,0 12,7

Huishoudens:Huishoudgrootte (gem. aantal pers.) 2,32 2,25 2,28 2,22 2,20 2,17

Eénpersoonshuishoudens (%) 32,0 32,5 32,8 36,9 37,4 37,6

Meerpersoonshuishoudens (%) 68,0 67,5 67,1 63,1 62,6 62,3

Bron: CBS

Programma 2: Veiligheid, vergunningen en handhaving

Veiligheid 2014 2015 2016 2017

aantal high impact misdrijven * 178 213 208 162gemiddeld cijfer veiligheidsbeleving(schaal 1-10) ** 8 7,5

percentage mensen dat zich wel eens onveilig voelt ** 43% 51%Bron: * jaarverslag politie 2014, 2015, 2016 en 2017Bron: ** onderzoek gemeente Winterswijk 2015 en 2017

Vergunningverlening 2015 2016 2017Omgevingsvergunningen bouw inclusief ontheffingen en overige geïntegreerde vergunningen 171 188 177Omgevingsvergunningen kap, vergunningen APV en bijzondere wetten, vergunningen leegstandwet en gebruik gemeentegrond) 627 601 607Totaal 798 789 784

Handhaving Voor nadere informatie m.b.t. kerncijfers over handhaving wordt verwezen naar het Handhavingsuitvoeringsprogramma en het

Pagina 136 van 157

Bijlage 4: Kerncijfers gemeente WinterswijkHandhavingsjaarverslag. Het Handhavingsuitvoeringsprogramma 2018 is te vinden als bijlage bij de agenda van de commissie Samenleving van 11 januari 2018. Het Handhavingsjaarverslag 2017 is op 8 mei 2018 vastgesteld door het college van B&W en is te vinden als bijlage bij de agenda van de commissie Samenleving van 14 juni 2018.


Er zijn geen kerncijfers in dit programma.

Programma 4: Maatschappelijke participatie en zorg

Uitstaande voorzieningen HbH (incl. PGB) 2015 2016 2017

HH1 684 680 668 HH2 140 137 119 Bron: GWS Peildatum: Jaarultimo 2017


Schoolverzuim meldingen 2014-2015 2015-2016

Primair onderwijs 9 2

Voortgezet onderwijs 92 53

Middelbaar Beroepsonderwijs 34 57

Bron: DUO/ScholenPeildatum: 31-7-2017

Leerlingen basisonderwijs (incl. speciaal onderwijs) 2015-2016 2016-2017

Aantal 2.606 2.440

Bron: DUOPeildatum: 1-10-2017

Leerlingen voortgezet onderwijs 2015-2016 2016-2017

Aantal 1.849 1.937

Bron: DUOPeildatum: 1-10-2017

Kinderopvang/peuterspeelzalen/peuteropvang 2015 2016

Kinderopvang-locaties 4 5

Peuterspeelzalen 1 1

Peuteropvang-locaties 6 6

Buitenschoolse opvang locaties 5 6

Bron: GemeentegidsPeildatum: 1-7-2017

Programma 6: Economie centrum

Groot- en detailhandel zaken in Winterswijk 2015* 2016* 2017*

Aantal 520 525 525

Horecazaken in Winterswijk 2015 2016* 2017* Aantal 135 135 140 *voorlopige cijfersBron: CBS Peildatum: 2018

Marktbezetting aantal m2 2016 2017

vet niet- vet vet niet-vet

Pagina 137 van 157

Bijlage 4: Kerncijfers gemeente WinterswijkWoensdag 132 628 167 605

Zaterdag 357 1.406 449 1.520

Bron: Gemeentelijk belastingsysteemPeildatum: 2018

Koopzondagen 2016 2017

Aantal 14 14**excl. 4 feestdagenBron: vvvw.winterswijk.nlPeildatum: 2018

Programma 7: Cultuur, sport en vrijetijdseconomie

Bibliotheek Winterswijk 2015 2016 2017

Bezoekers 85.829 84.219 84.384

Uitleningen 180.153 184.632 180.082

Bron: Jaarverslag 2017 BibliotheekPeildatum: 31-12-2017

De Storm 2014-2015 2015-2016 2016-2017Bezoekers 62.000 63.000 64.000

Bron: Jaarverslag 2016-2017 De StormPeildatum: 30-6-2017

Villa Mondriaan 2015 2016 2017 Bezoekers 14.803 13.727 15.537 Bron: Jaarverslag 2017 Villa MondriaanPeildatum: 31-12-2017

Instituut voor Kunst en Cultuur Boogie Woogie 2014 2015 2016 Aantal leerlingen 723 666 771 Bron: Jaarverslag 2016 Boogie WoogiePeildatum: 31-12-2016

Erfgoedcentrum Achterhoek Liemers (EAL) 2015 2016 2017 Virtuele unieke bezoekers 47.726 38.665 Niet bekend Fysieke geregistreerde bezoekers 1.005 1.090 1.204 Archiefstukken opgevraagd op de studiezaal 3.652 7.373 9.261 Bron: Jaarverslag 2017 EALPeildatum: 31-12-2017

Erkende sportverenigingen gemeente 2015 2016 2017

Aantal 23 23 23Bron: Overzicht ledenaantal

Pagina 138 van 157

Bijlage 4: Kerncijfers gemeente WinterswijkPeildatum: 2017

Aantal actieve sporters bij verenigingen 2015 2016 2017

Aantal leden 6.176 6.040 5.780

Bron: Opgave verenigingen

Peildatum: 2017

Aantal verstrekte subsidies sport 2015 2016 2017

Binnensport 15 16 15

Buitensport 8 8 8

Bron: Eigen systeemPeildatum: 2017

Aantal 2015 2016 2017Toeristische overnachtingen*

(optelling van registreerde en forfaitaire overnachtingen)

518.678 503.022 532.633

Recreatieterreinen excl. minicampings 10 10 10

Minicampings 22 22 21

Bed- en breakfast-eenheden 23 23 18

Hotelbedden 270 270 270

Bron: Team belastingenPeildatum: 2017

Toeristenbelasting 2015 2016 2017

Bruto inkomsten toeristenbelasting 725.169 758.556 680.709

Bron: Team Belastingen

Peildatum: Jaarrekening 2017

Aantal 2016 2017

Recreatiewoningen 572 572

Bron: team Handhaving

Programma 8: Ruimtelijke ontwikkeling in de kern en mobiliteit

WOZ-waarde per 1-1-2017 WinterswijkGemeenten

25.000 - 50.000

Provincie Gelderland Nederland

Gemiddelde WOZ-waarde (* € 1.000) 173 224 218 216Bron: WSG (Systeem Woningvoorraad)Peildatum: Woz-waarde per 1/1/2017

Verkeersveiligheid 2012 2013 2014 2015 2016

Geregistreerde ongevallen totaal per 1.000 inwoners -Winterswijk 7 7,5 6,6 8,0 8,8Bron: WSG (Verkeersveiligheid)Peildatum: 2011- 2016

Kengetallen wegen 2017 2018 2019Verharde wegen binnen de kom 101 km 101 km 101 kmVerharde wegen buiten de kom 0 0 0Zandwegen 0 0 0

Pagina 139 van 157

Bijlage 4: Kerncijfers gemeente WinterswijkFietspaden 29 km 29 km 30 kmVm RAL fietspaden 0 0 0Instandhouding wegen binnen de kom 2 km 1,5 km 3,2 km

Instandhouding wegen buiten de kom 0 0 0Instandhouding fietspaden 0 0 0Openbare verlichting 4.751 st 4.800 st 4.850 stVervanging openbare verlichting 30 st 30 st 30 stBruggen 8 st 8 st 8 st

Vervanging bruggen (autoverkeer) 0 0 0Vervanging brugdekken (autoverkeer) 0 0 0Vervanging voet-/fietsbruggen (dek) 0 0 0Tunnel 1 st 1 st 1 st

Kengetallen riolering en waterbeheer 2017 2018 2019

Riolering gemengd en vuilwater 111 km 111 km 112 kmRiolering hemelwater 59 km 59 km 60 kmDrukriolering persleiding 0 0 0Drukriolering pompunits 0 0 0Kolken 8.750 st 8.780 st 8.810 stWadi’s 15 st 15 st 15 stBergingsvijver 10 st 10 st 10 stAansluitingen riolering 10.350 st 10.400 st 10.440 stAansluitingen drukriolering 0 0 0Vervanging riolering 1 km 0 km 1,1 kmAanleg hemelwaterriolering 1 km 0,5 km 1,1 kmAfgekoppeld verhard oppervlak 1 ha 0 0Inspectie en reiniging riolering 5 km 8 km 5 kmKengetallen groen 2017 2018 2019

Areaal groen 142,8 ha 143,4 ha 143,4 haVervanging groen 0,1 ha 0,1 ha 0,2 haBron: paragraaf C Kapitaalgoederen (subonderdeel kern)

Leerlingen met vervoersvoorziening 2014 2015 2016 2017

Aantallen 88 88 85 71

Bron: Eigen bestandPeildatum: Jaarultimo 2017

Aantal uitstaande vervoersvoorzieningen 2014 2015 2016 2017

Regiotaxipassen 662 647 606 635

Bron: GWSPeildatum: Jaarultimo 2017

Programma 9: Werk en inkomen

Aantal uitkeringen in Winterswijk 2015 2016 2017

WWB 565 576 567

IOAW/Z 46 45 49Bron: SDOA

Pagina 140 van 157

Bijlage 4: Kerncijfers gemeente WinterswijkPeildatum: 2017

Programma 10: Economie en bedrijvigheid

Vestigingen (per 1.000 inwoners in de leeftijd 15 tm 64 jaar) 2015 2016 2017

Aantal 129,2 132,1 134,8

Bron: Waar staat Je Gemeente/CBSPeildatum: 2018

Programma 11: Ruimtelijke ontwikkeling en economie buitengebied, natuur en landschap

Jaar Aantal landbouwbedrijven2012 3312013 3252014 3192015 312 2016 2732017 276

Bron: CBS

Kengetallen wegen 2017 2018 2019

Verharde wegen buiten de kom 212 km 212 km 212 kmZandwegen 125 km 125 km 125 kmFietspaden 10 km 10 km 10 kmVm RAL fietspaden 58 km 58 km 58 km

Instandhouding wegen buiten de kom 1,3 km 5,7 km 4 kmInstandhouding fietspaden 20 km 3,2 km 0Openbare verlichting 400 st 400 st 400 stVervanging openbare verlichting 10 st 10 st 10 stBruggen 62 st 62 st 62 st

Vervanging bruggen (autoverkeer) 1 1 0Vervanging brugdekken (autoverkeer) 0 0 0Vervanging voet-/fietsbruggen (dek) 1 1 1Tunnel 0 0 0Kengetallen riolering en waterbeheer 2017 2018 2019

Riolering gemengd en vuilwater 9 km 9 km 9 kmRiolering hemelwater 3 km 3 km 3 kmDrukriolering persleiding 268 km 268 km 268 kmDrukriolering pompunits 1007 st. 1009 st. 1011 st.Kolken 450 st 450 st 450 stWadi’s 0 0 0Bergingsvijver 0 0 0Aansluitingen riolering 0 0 0Aansluitingen drukriolering 2.660 st. 2.665 st. 2.670 st.Vervanging riolering 0 0,5 km 0Aanleg hemelwaterriolering 0 0 0Afgekoppeld verhard oppervlak 0 0 0Inspectie en reiniging riolering 0 0 0Kengetallen groen 2017 2018 2019

Areaal groen 1 ha 1 ha 1 haVervanging groen 0 ha 0 ha 0 ha

Vigerende bestemmingsplannen 2014 2015

Partiële bestemmingsplannen 35 41

Omgevingsvergunningen 5 6

Wijzigingsplannen 17 26

Bron: Gemeentelijke systemen

Pagina 141 van 157

Bijlage 4: Kerncijfers gemeente WinterswijkPeildatum: 18 juni 2015

Programma 12: Duurzaamheid, klimaat en milieu

Indicator 2013 2014 2015 2016 2017

Energiegebruik (kWh/ inwoner) 10.110 10.378 7.109 (zie 1) Nnb

Energiebesparing woningen (%) 5,9 -0,3 2,83 (zie 2) Nnb

CO2 uitstoot woningen (ton/ inwoner) 2,6 2,7 1,82 (zie 3) Nnb

Vermogen zonnepanelen (kWpiek) 2.045 2.678 3.277 Zie ad 4 Nnb

Aantal Winterswijkse AGEM-klanten *1 0 31 72 85 101

Aantal deelauto's (bedrijfsmatig/particulier) 2/0 1/1 1/1 ½ 0/1

Aantal (semi) openbare laadpalen (e-auto's) *2 3 3 6 8 12

Aantal elektrische personenauto’s *2 14 39 55 71 87

Aantal plug-in hybride personenauto’s *2 14 36 48 63 75

Hoeveelheid restafval (kg/inwoner) 3) 248 249 174 68 61

Hergebruik huishoudelijk afval 3) 54% 54% 67% 84% 87%

1) AGEM

2) Klimaatmonitor

3) ROVA Grondstoffenmonitor

Programma 13: Organisatie en financiën

Aantal medewerkers 2014 2015 2016 2017

Aantal fte's (excl. college en griffie) 143,6 162,2 164,51 165,07Aantal medewerkers (excl. college en griffie) 169 167 184 194Bron: PIMS/Soc. Jaarverslag 2014 ,2015, 2016 en 2017

Pagina 142 van 157

Bijlage 5: Beleids- en prestatie indicatoren per programma


In deze bijlage worden de beleids- en prestatie indicatoren weergegeven. De beleidsindicatoren betreffen indicatoren, die voorgeschreven zijn door de VNG. Bij de beleids- en prestatie indicatoren ziet u de cijfers voor zover aanwezig tot 1 augustus 2018. Om het onderscheid tussen beleids- en prestatie indicatoren duidelijk te maken zijn de beleidsindicatoren aangegeven met een *.


Doelstelling Digitale dienstverlening aan de burgerPrestatie indicator Gebruik e-dienstenWerkelijk 2014 1.391Werkelijk 2015 2.385Werkelijk 2016 3.343Werkelijk 2017 4.035Prognose 2018 4.600Begroting 2019 4.800Informatiebron Green Valley zaaksysteem

Doelstelling Digitale dienstverlening aan de burgerPrestatie indicator Aantal e-producten en e-dienstenWerkelijk 2014 12 basisjaarWerkelijk 2015 15Werkelijk 2016 34Werkelijk 2017 43Prognose 2018 44Begroting 2019 46Informatiebron Green Valley zaaksysteem

Doelstelling Verhogen kostendekkendheid begraafplaatsPrestatie indicator % kostendekkendheidWerkelijk 2014 41%Werkelijk 2015 43%Werkelijk 2016 47%Werkelijk 2017 62%Prognose 2018 60%Begroting 2019 58%Informatiebron Jaarrekening 2014 t/m 2017 en begroting 2018 en 2019


Pagina 143 van 157


Doelstelling Terugdringen overlast door jeugdPrestatie indicator Aantal jeugdgroepenWerkelijk 2015 2Werkelijk 2016 0Werkelijk 2017 0Prognose 2018 1Begroting 2019 1Informatiebron Groepsscan Politie Achterhoek Oost

Doelstelling Terugdringen fietsendiefstalPrestatie indicator Aangiften fietsendiefstalWerkelijk 2015 149 Werkelijk 2016 86Werkelijk 2017 76Prognose 2018 60Begroting 2019 60Informatiebron Politiecijfers

Verwijzingen Halt per 10.000 jongeren 12-17 jaar*Jaar Winterswijk Nederland Informatiebron 2014 109 138 Waar staat Je Gemeente / Bureau Halt2015 45 134 Waar staat Je Gemeente / Bureau Halt2016 137 137 Waar staat Je Gemeente / Bureau Halt2017 133 131 Waar staat Je Gemeente / Bureau Halt

Pagina 144 van 157

Winkeldiefstallen per 1.000 inwoners*Jaar Winterswijk Nederland Informatiebron2014 3,3 2,5 Waar staat Je Gemeente /CBS2015 2,6 2,4 Waar staat Je Gemeente /CBS2016 2,1 2,3 Waar staat Je Gemeente /CBS2017 1,7 2,2 Waar staat Je Gemeente /CBSGeweldsmisdrijven per 1.000 inwoners*Jaar Winterswijk Nederland Informatiebron2013 5,2 6,2 Waar staat Je Gemeente /CBS2014 4,5 5,9 Waar staat Je Gemeente /CBS2015 5,0 5,5 Waar staat Je Gemeente /CBS2016 5,9 5,3 Waar staat Je Gemeente /CBS2017 4,0 5,0 Waar staat Je Gemeente /CBS

Diefstallen uit woning per 1.000 inwoners *Jaar Winterswijk Nederland Informatiebron2013 2,9 5,2 Waar staat Je Gemeente /CBS2014 1,9 4,2 Waar staat Je Gemeente /CBS2015 2,4 3,8 Waar staat Je Gemeente /CBS2016 1,9 3,3 Waar staat Je Gemeente /CBS2017 1,2 2,9 Waar staat Je Gemeente /CBS


Doelstelling Terugdringen van overlastPrestatie indicator Aantal meldingen/signaleringenWerkelijk 2014 664Werkelijk 2015 718Werkelijk 2016 672Werkelijk 2017 692

Informatiebron Jaarcijfers politie

Doelstelling Geen toename permanente bewoningPrestatie indicator Aantal overtredingenWerkelijk 2013 23 illegaal permanent bewoond en 4 twijfelgevallenWerkelijk 2014 39 illegaal permanent bewoond en 5 twijfelgevallen. Werkelijk 2015 33 illegaal permanent bewoond en 2 twijfelgevallenWerkelijk 2016 28 illegaal permanent bewoond en 5 twijfelgevallen

Werkelijk 2017 29 illegaal permanent bewoond en 0 twijfelgevallen

Prognose 2018

De verwachting was dat in 2018 het aantal zou afnemen Ten aanzien van de recreatiewoningen is dit ook het geval. Er lijkt echter wel een verschuiving te hebben plaatsgevonden van bewoning van recreatiewoningen naar campings.

Begroting 2019

De afgelopen jaren heeft de toezichthouder wekelijks op alle recreatieparken (circa 500 recreatiewoningen) gecontroleerd op onrechtmatige bewoning. In het Handhavingsuitvoeringsprogramma 2018 is daarvoor 500 uur opgenomen. Dit was voldoende. Nu lijkt er echter een verschuiving te hebben plaatsgevonden van bewoning van recreatiewoningen naar campings. Om deze campings ook op onrechtmatige bewoning te kunnen controleren en aan te kunnen schrijven, is er tijdelijk extra capaciteit (circa 200 uur) benodigd.

Informatiebron Team Handhaving

Doelstelling Afhandelen van vergunningsverzoeken binnen wet. termijnen Prestatie indicator Aantal afhandelingen buiten termijnWerkelijk 2014 1Werkelijk 2015 0Werkelijk 2016 1Werkelijk 2017 0Prognose 2018 0

Begroting 2019Het streven is om binnen de wettelijke termijnen de aanvragen af te handelen.

Informatiebron Team Ruimtelijke Ontwikkeling


Er zijn voor dit programma geen prestatie-indicatoren opgenomen.

Pagina 145 van 157



Toegang en MaatwerkvoorzieningenDoelstelling Afname kosten 1e en 2e lijns-zorgPrestatie indicator Budget is toereikendWerkelijk 2014 -Werkelijk 2015 Budget is toereikend geweestWerkelijk 2016 Budget is toereikend geweestWerkelijk 2017 Budget is toereikend geweestPrognose 2018 Het budget is naar verwachting toereikendBegroting 2019 Het budget is naar verwachting toereikendInformatiebron Rijksinkomsten

Aantal cliënten met maatwerkarrangement Wmo per 1.000 inwonersJaar Winterswijk Nederland Informatiebron2016 40 54 Waar staat Je Gemeente

2017 50 54 Waar staat je gemeente

Aantal cliënten met voorzieningen in sociaal domein per 1.000 inwonersJaar Winterswijk Nederland Informatiebron2016 85 101 Waar staat Je Gemeente

Waardering cliënten Wmo ondersteuning gemeenten (% positief – periode 2017)Winterswijk Nederland Informatiebron

Samen naar oplossing gezocht

83 77Waar staat Je Gemeente

Ondersteuning past bij mijn hulpvraag


Met ondersteuning kan ik beter de dingen doen


Stapeling voorzieningen in sociaal domein per 1.000 inwoners (1e halfjaar 2017)Winterswijk Nederland Informatiebron

1 voorziening 70 84 Waar staat Je Gemeente

2 voorzieningen 53 48 Waar staat Je Gemeente




6 of meer voorzieningen 15 10 Waar staat Je Gemeente

Pagina 146 van 157



Doelstelling Een goed georganiseerde en goed functionerende jeugdzorg. Prestatie indicator Uitkomen met het Rijksbudget (excl. personeelskosten)

Werkelijk 2015 Het Rijksbudget was voldoende. Na regionale verevening resteert een bedrag van € 200.000.

Werkelijk 2016 Het Rijksbudget is niet voldoende geweest. De belangrijkste oorzaak hiervan is de regionale verevening Jeugdhulp.

Werkelijk 2017De Jeugdhulpbudgetten zijn niet voldoende geweest. De belangrijkste oorzaak hiervan is de regionale verevening Jeugdhulp.

Prognose 2018De verwachting is dat de Jeugdhulpbudgetten niet voldoende zijn. Verder is de verwachting dat er vanaf 2018 niet meer regionaal wordt verevend.

Begroting 2019 Het begrootte budget is naar verwachting voldoende. Verder is de verwachting dat er niet meer verevend wordt.

Informatiebron Rijksinkomsten

Jongeren (t/m 18 jaar) met Jeugdhulp (%)Jaar Winterswijk Nederland Informatiebron2015 10,7% 10,0% Waar staat Je Gemeente /CBS

2016 9,6% 10,8% Waar staat Je Gemeente/CBS

2017 10,1% 11,2% Waar staat je Gemeente/CBS

Jongeren (t/m 18 jaar) met Jeugdbescherming (%)Jaar Winterswijk Nederland Informatiebron2015 1,0% 1,2% Waar staat Je Gemeente /CBS

2016 0,9% 1,0% Waar staat Je Gemeente /CBS

2017 1,0% 1,2% Waar staat je Gemeente /CBS

Jongeren (12-22 jaar) met Jeugdreclassering (%)Jaar Winterswijk Nederland Informatiebron2015 0,5% 0,5% Waar staat Je Gemeente /CBS


2017 0,4% 0,4% Waar staat je Gemeente/CBS

Kinderen in een gezin dat van een bijstandsuitkering moet rondkomen (%)Jaar Winterswijk Nederland Informatiebron2013 5,35 % 6,15 % Waar staat je Gemeente /CBS

2014 5,40 % 6,47 % Waar staat je Gemeente / CBS

2015 5,15 % 6,58 % Waar staat je Gemeente / CBS

Absoluut verzuim (aantal leerplichtigen dat niet staat ingeschreven op een school per 1.000 inwoners lft. 5-18 jaar))Jaar Winterswijk Nederland Informatiebron2014 0,65 2,83 Waar staat Je Gemeente /CBS

2015 0,00 2,34 Waar staat Je Gemeente /CBS


2017 0,45 1,82 Waar staat je Gemeente/CBS

Relatief verzuim (het aantal leerplichtigen dat wel staat ingeschreven op een school, maar ongeoorloofd afwezig is per 1.000 inwoners lft. 5-18 jaar)

Pagina 147 van 157


Jaar Winterswijk Nederland Informatiebron2014 24,19 31,32 Waar staat Je Gemeente /CBS



2017 19,07 26,58 Waar staat Je Gemeente/CBS

Vroegtijdig schoolverlaters zonder startkwalificatie (vsv-ers) (% deeln. Aan het VO en MBO onderwijs)Jaar Winterswijk Nederland Informatiebron2013 1,8% 2,1% Waar staat Je Gemeente /CBS




Programma 6: Economie - centrum

Doelstelling Een aantrekkelijk Winterswijks winkelcentrumPrestatie indicator De toename van het aantal bezoekers van het Winterswijkse

winkelcentrumWerkelijk 2014 Niet bekendWerkelijk 2015 Niet bekendWerkelijk 2016 Niet bekend

De Wi-Fi pilot in het centrum die bezoekcijfers kan opleveren is nog niet gestart.

Werkelijk 2017 112.500 unieke bezoekers op weekbasis(o.b.v. handmatige passantentelling uitgevoerd door Locatus bv in april 2017.)

Prognose 2018 112.500 unieke bezoekers op weekbasisBegroting 2019 112.500 unieke bezoekers op weekbasisInformatiebron Vanaf november 2017 is het centrum van Winterswijk voorzien van 10 digitale

passantentellers, in de Misterstraat, het Weurden, de Meddosestraat, de Ratumsestraat en de Markt. Hiermee worden 24/7 het aantal passanten en het aantal unieke bezoekers gemeten. Vanaf 2019 levert dit een betrouwbaar jaargemiddelde en inzicht in week- en seizoenspatronen.

Doelstelling Een aantrekkelijk Winterswijks winkelcentrumPrestatie indicator Geen toename van het aantal m2leegstand in het

Winterswijkse winkelcentrumWerkelijk 2014 5.900 m2 (in de kern)Werkelijk 2015 7.100 m2 (in de kern) Werkelijk 2016 6.300 m2 (in de kern)Werkelijk 2017 4.600 m2 (in de kern)Prognose 2018 4.600 m2 (in de kern)Begroting 2019 4.600 m2 (in de kern)Informatiebron Monitoringssysteem dat de leegstand (m2) in het Winterswijkse winkelcentrum telt,

in de vorm van een jaarlijkse schouw (peildatum: juni 2017).


ErfgoedDoelstelling Passende herbestemming panden met cultuurhistorische

Pagina 148 van 157


waarde.Prestatie indicator Passende herbestemmingWerkelijk 2015 2Werkelijk 2016 1Werkelijk 2017 1Prognose 2018 1Begroting 2019 1Informatiebron Feitelijke situatie

Kunst en CultuurDoelstelling Minimaal 2 bovenregionale evenementen per jaarPrestatie indicator Er zijn minimaal 2 bovenregionale evenementen per jaarWerkelijk 2015 2Werkelijk 2016 3Werkelijk 2017 2Werkelijk 2018 1Begroting 2019 2Informatiebron Feitelijke situatie

SportstimuleringNiet sporters (%)Jaar Winterswijk Nederland Informatiebron2014 48,1 % 49,9 % Waar staat Je Gemeente /RIVM

SportstimuleringDoelstelling SportstimuleringPrestatie indicator Het aantal sporters van de gesubsidieerde sportverenigingenWerkelijk 2014 6.127Werkelijk 2015 6.176Werkelijk 2016 6.040Werkelijk 2017 5.780Prognose 2018 5.700Begroting 2019 5.650Informatiebron Eigen bijdrage sportverenigingen

Doelstelling Subsidies en tarieven

Prestatie-indicatorDe bezettingsgraad van de binnensportaccommodaties bedraagt (obv gegevens maart 2014) op werkdagen gemiddeld 67,4% en in het weekend 28,2% (vast gebruik).

Werkelijk 2014 Seizoen 2014-2015: werkdagen gemiddeld 62,7% en in het weekend 20,6% (vast gebruik)

Werkelijk 2015 Seizoen 2015 – 2016 bedraagt deze gemiddeld resp. 58,9% en 19,8%

Prognose 2016-2017 Seizoen 2016 – 2017 bedraagt deze gemiddeld resp. 60% en 20%

Prognose 2017-2018 Seizoen 2017 – 2018 bedraagt deze gemiddeld resp. 60% en 20%

Begroting 2018-2019 Seizoen 2017 – 2018 bedraagt deze gemiddeld resp. 60% en 20%

Informatiebron Bezettingsroosters binnensportaccommodaties


Pagina 149 van 157


Doelstelling Voldoen aan beeldkwaliteit openbare ruimte (95%)Prestatie indicator SchouwresultaatWerkelijk 2013 Ruim gehaaldWerkelijk 2014 Ruim gehaald (gemiddeld), wel meer d-scores (slijtage)Werkelijk 2015 Ruim gehaaldWerkelijk 2016 Ruim gehaaldWerkelijk 2017 Ruim gehaaldBegroting 2019 GehaaldInformatiebron Schouwverslagen/monitor

Ziekenhuisopname na verkeersongeval met een motorvoertuig*Jaar Winterswijk Nederland InformatiebronWerkelijk 2015 9% 8% Waar staat Je Gemeente/BBV

Overige vervoersongevallen met een gewonde fietser*Jaar Winterswijk Nederland InformatiebronWerkelijk 2015 10% 9% Waar staat Je Gemeente/BBv

Gemiddelde WOZ waarde*Jaar Winterswijk Nederland InformatiebronWerkelijk 1/1/2015 € 171.000 € 206.000 Waar staat Je Gemeente /CBS

Werkelijk 1/1/2016 € 169.000 € 209.000 Waar staat Je Gemeente /CBS

Werkelijk 1/1/2017 € 173.000 € 216.000 Waar staat Je Gemeente /CBS

Gemeentelijke woonlasten eenpersoonshuishouden (in euro’s)*Jaar Winterswijk Nederland InformatiebronWerkelijk 2014 € 484 € 627 Waar staat Je Gemeente /COELO

Werkelijk 2015 € 490 € 637 Waar staat Je Gemeente /COELO




Gemeentelijke woonlasten meerpersoonshuishouden (in euro’s)*Jaar Winterswijk Nederland InformatiebronWerkelijk 2014 € 773 € 698 Waar staat Je Gemeente /COELO





Nieuw gebouwde woningen (per 1.000 woningen) *Jaar Winterswijk Nederland InformatiebronWerkelijk 2012 5,5 6,6 Waar staat Je Gemeente

Werkelijk 2013 0,1 6,6 Waar staat Je Gemeente



Demografische druk (%)*Jaar Winterswijk Nederland InformatiebronWerkelijk 2014 76,4% 67,2% Waar staat Je Gemeente /CBS

Pagina 150 van 157


Werkelijk 2015 76,1% 67,9% Waar staat Je Gemeente /CBS





Inkomensvoorziening

Doelstelling Daling uitkeringsbestand /Aantal uitkeringen in 2018 op niveau 2013( = 534). Uitkomen met rijksbudget voor uitkeringsbetaling

Prestatie indicator Aantal uitkeringenWerkelijk 2014 594Werkelijk 2015 614Werkelijk 2016 628Werkelijk 2017 616Prognose 2018 636Begroting 2019 610Informatiebron SDOA

Percentage werkloze beroepsbevolkingJaar Winterswijk Nederland Informatiebron2015 6,3 % 7,0 % Waar staat Je Gemeente

2016 5,3 % 6,1 % Waar staat Je Gemeente

2017 4,3 % 4,9 % Waar staat je Gemeente

Banen (Aantal per 1.000 inwoners in de leeftijd 15 – 64 jaar)Jaar Winterswijk Nederland Informatiebron2013 754,2 739,3 Waar staat Je Gemeente

2014 746,8 735,0 Waar staat Je Gemeente

2015 729,4 737,9 Waar staat Je Gemeente

2016 730,1 744,0 Waar staat je gemeente

2017 747,7 758,2 Waar staat je gemeente

Netto Participatiegraad (% mensen tussen 15 en 67 jaar dat een baan heeft)Jaar Winterswijk Nederland Informatiebron2014 53% 46% Waar staat Je Gemeente

2015 53% 46% Waar staat je Gemeente

2016 51% 45% Waar staat je Gemeente

Werkloze jongeren (% 16 t/m 24 jarigen)Jaar Winterswijk Nederland Informatiebron2012 1,82 % 1,21 % Waar staat Je Gemeente




Personen met een bijstandsuitkering (aantal per 10.000 inwoners)Jaar Winterswijk Nederland Informatiebron2015 354 405 Waar staat Je Gemeente

2016 353 413 Waar staat je Gemeente

2017 343 419 Waar staat je Gemeente

Pagina 151 van 157


Personen met een lopend re-integratietraject (aantal per 1.000 inwoners)*Jaar Winterswijk Nederland Informatiebron2015 40,7 15,0 Waar staat Je Gemeente

Programma 10: Economie en Bedrijvigheid

Doelstelling Intensivering contacten met bedrijfslevenPrestatie indicator Aantal bedrijfscontactmomentenWerkelijk 2014 College: 14 Werkelijk 2015 College: 29Werkelijk 2016 College: 32Werkelijk 2017 College: 27Prognose 2018 College: 25Begroting 2019 College: 25Informatiebron Afsprakenagenda

Aantal betreft collegebezoeken en ‘top 15’ bedrijfsbezoeken. Overige individuele afspraken zijn niet meegenomen

Functiemenging (%) *Jaar Winterswijk Nederland Informatiebron2013 52,1 % 52,5 % Waar staat Je Gemeente /LISA

2014 51,4 % 52,0 % Waar staat Je Gemeente /LISA




Vestigingen van bedrijven (aantal per 1.000 inwoners in de leeftijd van 15 t/m 64 jaar)Jaar Winterswijk Nederland Informatiebron2013 122,0 123,0 Waar staat Je Gemeente /LISA

2014 128,1 126,3 Waar staat Je Gemeente /LISA





Er zijn geen prestatie indicatoren opgenomen voor dit programma.


Doelstelling Minimaal 500 klanten AGEM in 2018Prestatie indicator Aantal klanten AGEMWerkelijk 2014 40Werkelijk 2015 91Werkelijk 2016 72Werkelijk 2017 105

Pagina 152 van 157


Het aantal klanten van AGEM eind 2017 was: 871, waarvan 105 uit Winterswijk.

De doelstelling is door de koerswijziging die AGEM in 2016 heeft doorgevoerd niet meer reëel.

Huishoudelijk restafval Kg/inwoner*Jaar Winterswijk Nederland InformatiebronWerkelijk 2013 246 210 Waar staat Je Gemeente /CBS

Werkelijk 2014 249 205 Waar staat Je Gemeente /CBS

Werkelijk 2015 174 200 Waar staat Je Gemeente /CBS (t/m 2014)/ROVA (2015)

Werkelijk 2016 68 187 Waar staat Je Gemeente /CBS (t/m 2014)/ROVA (2016)

Werkelijk 2017 61 n.n.b. Waar staat Je Gemeente /CBS (t/m 2014)/ROVA (2016)

Hernieuwbare elektriciteit*Jaar Winterswijk Nederland InformatiebronWerkelijk 2011 0,1% 9,4% Waar staat Je Gemeente /RWS

Werkelijk 2012 0,2% 9,7% Waar staat Je Gemeente /RWS






Doelstelling Financieel gezonde gemeentePrestatie indicator Schuldenpositie maximaal € 95.000.000 in 2018Werkelijk 2014 € 96.429.000Werkelijk 2015 € 87.598.000Werkelijk 2016 € 81.043.000Werkelijk 2017 € 74.584.000

Pagina 153 van 157


Informatiebron Jaarrekening 2014/5/6

Doelstelling Financieel gezonde gemeentePrestatie indicator Structureel sluitende begrotingWerkelijk 2015 SluitendWerkelijk 2016 SluitendBegroting 2017 SluitendBegroting 2018 SluitendInformatiebron Jaarrekening 2015/6/begroting 2017

Organisatie

Naam Indicator

Eenheid

Indicator

Informatiebron

Formatie 2017*(Jaarrekening 2017)

Fte per 1000 inwoners

5,70 fte

Sociaal jaarverslag 2017

Bezetting 2017*(Jaarrekening 2017)

Fte per 1000 inwoners

5,52 fte

Sociaal jaarverslag 2017

Apparaatskosten* (Begrotin

Apparaatskosten per inwoner

€ 509

Apparaatskosten Begroting 2017/ Inwoners CBS peildatum 31-12-

Pagina 154 van 157


g 2017)

2015

Externe inhuur * (Begroting 2017)

Kosten als % van totale loonsom regulier en totale kosten inhuur ext.

16,0%

Begroting 2017

Overhead* (Begroting 2017)

% van de totalen lasten

7,9%

Begroting 2017

Pagina 155 van 157

Bijlage 6: Baten en lasten per taakveld

Pagina 156 van 157

Bijlage 6: Baten en lasten per taakveld

Pagina 157 van 157

Programmabegroting 2019-2022 Winterswijk · 2019-07-16 · oog voor en praten er samen over. We...

Documents

Transcript of Programmabegroting 2019-2022 Winterswijk · 2019-07-16 · oog voor en praten er samen over. We...