Xander van der Klaauw & BSM Leonardo College 6A 2012

Profielwerkstuk Youri Helderman

Inhoudsopgave

Linkshandigheid in de sportPlan van aanpak..........................................................................................................................3 Wat is linkshandigheid?..............................................................................................................4 Het verschil tussen rechts- en linkshandig..................................................................................6 Waardoor komt dit?.................................................................................................................6 Linkshandigheid naar leeftijd..................................................................................................7 Het verschil tussen mannen en vrouwen.................................................................................7 Linkshandigheid in de sport........................................................................................................8 Eigen ervaring.........................................................................................................................8 Tennis......................................................................................................................................8 Boksen.....................................................................................................................................9 Schermen...............................................................................................................................10 Cricket...................................................................................................................................10 Voetbal..................................................................................................................................11 Conclusie...............................................................................................................................11 Onderzoek op voetbalvereniging DoCoS.................................................................................13 Hoe is dit verschil te verklaren?............................................................................................14 Onderzoek op tennisvereniging Forescate................................................................................16 Interview Thomas Schoorel......................................................................................................19 Interview Ghislaine Kokshoorn................................................................................................20 Toelichting interviews.............................................................................................................21 Reflectie Xander.......................................................................................................................22 Reflectie Youri..........................................................................................................................23 Logboek....................................................................................................................................24 Bronvermelding........................................................................................................................29

Inleiding......................................................................................................................................2

Inleiding

We waren er samen al heel snel uit, we wilden het profielwerkstuk met elkaar maken. Wij hebben al eerder samengewerkt en dit is ons beiden zeer goed bevallen, we weten goed wat we aan elkaar hebben en wij hopen dus ook een mooi werkstuk in te kunnen leveren. Nu de tweetallen gemaakt waren moesten we een vak kiezen waar we aan wilden werken. Ook deze keuze was snel gemaakt. We hebben weinig vakken gemeen, eigenlijk alleen Nederlands, Engels en BSM. Nou delen we allebei onze liefde voor sport en vinden BSM met afstand het leukste vak uit ons pakket. We hebben veel plezier in het vak en vinden het interessant om ons te verdiepen in een sportief onderwerp. Het werd dus BSM! Nu kwam echter het moeilijkste, welk onderwerp zullen we kiezen? Na lang nadenken en overleg kwamen we uit bij sportpsychologie. Het leek ons erg interessant en we wilden hier graag meer over weten. Na een moeizame start liepen we echter al snel vast. Psychologie is ontzettend moeilijk aan te tonen door middel van onderzoeken, iets wat toch erg belangrijk is in het profielwerkstuk. We besloten dus om naar een nieuw onderwerp te zoeken. We wilden een onderwerp wat mensen boeit, we wilde met iets vernieuwends komen. Wij zijn op het definitieve onderwerp gekomen doordat Xander een keer vertelde dat hij altijd de grootste moeite had met het verslaan van linkshandige tegenstanders. Toen wij hierover in gesprek raakten en er achter kwamen dat er veel toptennissers linkshandig zijn, kwam Youri op het idee om dit te gebruiken als onderwerp voor het profielwerkstuk. In dit profielwerkstuk gaan wij dus onderzoeken of linkshandige sporters een voordeel hebben ten opzichte van de rechtshandige sporters.

Plan van aanpak

Week 38

Wie? Beide

Wat? Orintatie, nadenken over een GOED! Onderwerp. Eerst kijken op het internet, dan pas een besluit nemen. We maken een soort tweede start, maar willen het van begin af aan goed gaan doen. Zoeken van informatie, goede bronnen zoeken. Maken van de deelvragen. Aan de slag met het onderwerp SE-week Herfstvakantie, Youri op vakantie, Xander werken Verder werken aan het zoeken van artikelen, begin met het beantwoorden van de deelvragen. Starten met onderzoek binnen de eigen vereniging. Afronden deelvragen Starten met de conclusie Starten met de presentatie Inleveren profielwerkstuk Presentatie pws

Wanneer af? Week 40

39 40 41 42 43

Beide Beide Beide

Week 43

Week 48

46 1 1 1 4 7

Beide Beide Beide Beide Beide Beide

Week 48 Week 3 Week 3 12 februari 29 januari 14 februari

Wat is linkshandigheid?

Het merendeel van onze samenleving is rechtshandig. Slechts 10 tot 15 procent is linkshandig [3]. Meestal, maar lang niet altijd, zijn linkshandige ook linksbenig en zelfs ook linksogig. Het testen of je linkshandig of wel linksbenig bent, is vrij eenvoudig. Bijna iedereen weet wel wat zijn of haar voorkeur is. Als dit nog lastig is zijn er een aantal methodes voor: Benen Handen Ogen Ga recht staan en zorg dat iemand je een duwtje in je rug geeft. De voet waarmee je uitstapt zal zeer waarschijnlijk je voorkeursvoet zijn. Ga actief klaar staan en laat iemand, het liefst onverwachts, een bal naar je gooien, de hand waarmee je de bal vangt is waarschijnlijk de voorkeurshand. Maak een driehoek van je handen door de twee duimen tegen elkaar en de twee wijsvingers tegen elkaar te houden. Strek je armen, kijk door het driehoekje en richt op een voorwerp in de verte dusdanig dat het zich in het midden van je driehoek bevindt. Sluit nu om beurten het linker- en het rechteroog. Verspringt het voorwerp bij het sluiten van het linker oog dan ben je linksogig.

Linkshandigheid vindt zijn oorzaak in de hersenen. De rechterhersenhelft bestuurt het linkerdeel van ons lichaam en de linkerhersenhelft bestuurt logischerwijs ons rechterdeel van het lichaam. Linkshandige mensen hebben dus een sterker ontwikkelde rechterhersenhelft [3]. Er zijn mensen die zowel met links als met rechts even goed uit de voeten kunnen. Zij hebben dus geen specifieke voorkeurshand. Bij deze mensen zijn de twee hersenhelften dus waarschijnlijk even sterk ontwikkeld. Dit noemen wij ambidextrie [1]. Erfelijkheid speelt een grote rol bij de voorkeurshand. Rechtshandigheid wordt bepaald door een bepaald gen. 67 procent van de mensen heeft dit gen en zijn dan ook zeker rechtshandig [6]. Maar dit is nog niet het percentage dat in de samenleving voorkomt. Bij de mensen die dit gen niet hebben, speelt toeval een rol. 50 procent van de mensen zonder het gen wordt links en de andere 50 procent wordt rechts [6]. Dat is dus 67 procent plus de helft van de resterende 33 procent, 67 plus 16,5 is 83,5. Dit komt ongeveer uit op de 15 procent linkshandigen die we terug vinden in onze samenleving. Er is onderzoek gedaan naar de kans dat een kind linkshandig wordt en deze is als volgt: twee linkshandige ouders hebben een kans van n op twee dat hun kind, net als de ouders, links wordt [2]. Als n van de ouders links is en de ander rechts, daalt deze verhouding naar n op zes. Wanneer geen van beide ouders links is, is de kans op een linkshandige baby verminderd tot n op de vijftig. Ook is er ontdekt dat als een foetus op zijn duim zuigt, hij dit doet op zijn voorkeurshand. Dit bevestigt dus ook de theorie dat linkshandigheid erfelijk is bepaald.

Vroeger werd linkshandigheid als iets negatiefs gezien. Sommige mensen zagen het als een afwijking. In de middeleeuwen dacht men zelfs dat de linkerhand de hand van de duivel was. Maar ook minder lang geleden leverde linkshandig zijn grote problemen op. Bijvoorbeeld op school. Linkshandige kinderen werden geslagen als ze niet met hun goede hand zouden schrijven. Deden ze dit niet, dan moesten ze in veel gevallen een jaartje overdoen [2]. Dat linkshandigheid als iets negatiefs gezien werd, zie je ook aan uitdrukkingen als Twee linkerhanden hebben, Iemand links laten liggen of met het linkerbeen uit bed stappen. In al deze gevallen wordt het linker lichaamsdeel gezien als de slechte kant.

Het verschil tussen rechts- en linkshandig

In de rechterhersenhelft bevindt zich de creativiteit, hierdoor is te verklaren waardoor 40 procent op de kunstacademie linkshandig is, wat een aanmerkelijk hoger percentage is dan in de rest van onze maatschappij [4]. In de linkerhelft van onze hersenen huist taalgevoeligheid. Bij linkshandigen is dit deel van de hersenen zwakker ontwikkeld en dit veroorzaakt dat linkshandige kinderen vaker kampen met taalproblemen zoals dyslexie. Ook in de inrichting van de hersenen is een aanzienlijk verschil aangetoond in een recent onderzoek van de St. Radboud universiteit van Nijmegen. Uit dit onderzoek bleek dat er een minder grote verdeling is van de functies tussen de hersenhelften van linkshandigen dan dat het geval is bij rechtshandigen. Hierdoor zijn linkshandige mensen sterker in het herkennen van gezichten en het onthouden van woordbetekenissen [3]. Sommigen wetenschappers beweren dat er een sterk verband is tussen linkshandig zijn en hun intelligentie. Linkshandigen zouden namelijk intelligenter zijn. Hoewel dit nooit wetenschappelijk is bewezen zijn er wel sterke aanwijzingen voor. De vereniging van hyperintelligente mensen, genaamd Mensa, schat dat het percentage linkshandigen binnen hun vereniging twee keer zo hoog is als normaal [4]. Barack Obama, Gerald Ford, Ronald Reagan, George Bush Senior en Bill Clinton, ze zijn allemaal linkshandig. Dat wil zeggen dat vijf van de laatste zeven presidenten van Amerika linkshandig waren [4]. Een officile verklaring is hier niet voor, maar zelf hebben wij wel zo onze ideen. Linkshandige mensen die in een rechtshandige wereld leven moeten veel meer hun best doen. Zij worden vaak gedwongen dingen met rechts te doen, simpelweg omdat het niet mogelijk is met hun linkerhand. Denk aan de simpele dingen als knippen, schakelen en het snijden met een stanleymes. Hierdoor ontwikkelt hun linkerhersenhelft sterker dan dat de rechterhersenhelft ontwikkelt bij rechtshandigen, omdat zij hun linkerhand niet of nauwelijks gebruiken. De hersenen van linkshandige zijn dus sterker ontwikkeld en dit zou kunnen verklaren waarom linkshandigen zo succesvol zijn. Waardoor komt dit? De huidige maatschappij is ingericht voor rechtshandige mensen. Logisch, want 85 tot 90 procent is dan ook rechts. Maar wat minder bekend is, is dat dit in de middeleeuwen ook al bekend was en dat er zelfs gebruik van werd gemaakt in de strijd. De ouderwetse wenteltrappen in kastelen zijn allemaal hetzelfde, namelijk met de buitenmuur voortdurend aan de linkerhand als je omhoog loopt [4]. Dit lijkt een klein detail maar hier is weldegelijk over nagedacht. Vijanden die het kasteel bestormen zullen altijd omhoog moeten vechten. Zij zijn daardoor sterk in het nadeel omdat zij last hebben van de draaiing van de trap. De muur zit in de weg om uit te kunnen halen met het zwaard. De verdedigende partij heeft hier geen last van want die komt van boven. Hier heb je met de rechterhand geen last van de draaiing. Als reactie op dit verdedigingsmechanisme zou het kunnen dat de belagers de soldaten die met de linkerhand vechten voorop sturen, want zij hebben geen last van de bouw van de trappen. Hierbij sneuvelen uiteraard veel linkshandige soldaten en dit zou kunnen verklaren waardoor er tegenwoordig zo weinig linkshandigen zijn, want zoals al eerder vermeld, linkshandigheid is deels genetisch bepaald.

Er zijn echter ook andere theorien die verklaren waarom wij overwegend rechts zijn: Een van deze verklaringen was dat de krijger vroeger vocht met een zwaard en een schild. De krijgers die vochten met het zwaard in de rechterhand en hun schild in de linker hadden een grotere overlevingskans dan de krijgers die dit andersom deden. Dit komt doordat het hart links zit en dit beter beschermd wordt met het schild in de linkerhand. Door natuurlijke selectie zal in de loop der evolutie het aantal krijgers met het zwaard links sterk verminderd zijn. En door erfelijkheid zal dit worden doorgegeven. De derde theorie is dat men vroeger het idee had dat de linkerhand onrein was. Hoe men bij dit idee is gekomen is nog volstrekt onbekend. Wel weten we dat dit in sommige landen nog steeds gebruikelijk is. Met de linkerhand deed je dus de vieze dingen en de rest van de handelingen werden dus allemaal met rechts gedaan. Welke verklaring de juiste is, is vooralsnog een raadsel. We zullen ongetwijfeld nog wel even in het duister tasten wat betreft de oorzaak van de opmerkelijke verhouding tussen links en rechts. Linkshandigheid naar leeftijd

Zoals hier boven is te zien zijn oudere minder vaak linkshandig dan de jongeren [5]. De oorzaak hiervoor ligt waarschijnlijk bij het feit dat het, zoals we al eerder aangaven, vroeger niet toegestaan was om linkshandig te zijn en te schrijven. Het verschil tussen mannen en vrouwen

Opvallend is dat mannen vaker linkshandig zijn dan vrouwen. Ruim 10 procent van de mannen tegenover de 9 procent van de vrouwen [5]. Ook het percentage mannen dat zegt dat hij ambidextrisch is, is hoger. Mannen zijn voor vijf procent ambidextrisch en vrouwen voor

maar drie en een half procent. Er is nog geen officile verklaring gevonden voor deze constatering maar opmerkelijk is het zeker.Linkshandigheid in de sport

Zoals we eerder in dit werkstuk hebben aangegeven is ongeveer tien procent van de wereldbevolking linkshandig, in het ene land iets meer in het andere land iets minder. Voor het gemak gaan wij uit van een gemiddelde van tien procent, dit zou dus moeten betekenen dat ook in de topsport tien procent van de sporters linkshandig moet zijn. Onderzoek wijst in sommige sporten uit dat dit percentage nog wel eens flink boven die tien procent ligt, daarom hebben wij besloten om te onderzoeken of linkshandige sporters een voordeel hebben binnen de topsport. Eigen ervaring Allereerst kom ik dan bij mijn eigen sport uit, het tennis. In tennis draait het erom dat je de tegenstander met behulp van een tennisracket verslaat. Het hele spelletje is bedoeld om de tegenstander te verschalken. Soms pas je jouw eigen spel zelfs aan omwille van de tegenstander, bijvoorbeeld als hij of zij links is. Als je normaal vanaf rechts door het midden serveert kom je uit bij de backhand van je tegenstander, wanneer je dan een linkshandige opponent tegenkomt serveer je ineens op de forehand, die bij de meeste spelers veel gevaarlijker is dan de backhand. Het is dan aan jou als rechtshandige speler om je spel zodanig aan te passen dat je de bal weer op de backhand van de tegenstander plaatst. Dit is toch lastig want tijdens trainingen heb je de bal misschien wel duizend keer door het midden geserveerd en honderd keer naar buiten. Nu moet je dus die bal naar buiten slaan om de backhand van je linkshandige opponent te bereiken. Ik ben natuurlijk geen topsporter, ik geef enkel aan dat het op mijn niveau een behoorlijke invloed heeft wanneer ik tegen een linkshandige tennisspeler speel. Een ander voorbeeld, in mijn landelijke zondagcompetitie zijn de dubbels even belangrijk als de singels. Wanneer een van de tegenstanders dan links is, kunnen onze tegenstanders zich dusdanig opstellen dat beide spelers aan de forehandzijde kunnen spelen. Diegene die links is dan op de linkerhelft, en diegene die rechts is dan op de rechterhelft. Zo spelen beide spelers wanneer ze het goed uitspelen met de forehand, terwijl wij als twee rechtshandige opponenten altijd wel iemand hebben die backhands moet spelen. Tennis Sinds de wereldranglijst binnen het tennis is ingevoerd(1973) zijn er vierentwintig nummer n spelers geweest. Van deze vierentwintig spelers waren er maar liefst zes linkshandig [7], waarvan Rafael Nadal de meest recente is. Zes op de vierentwintig nummer n spelers waren dus linkshandig, wat gelijk staat aan n op de zes waar n op de tien normaal zou zijn. Je zou kunnen zeggen dat dit wellicht een incident is, maar ook binnen de huidige top honderd[8] zie je dat vijftien procent van de spelers linkshandig is, waar je normaal gesproken tien procent zou verwachten.

Jan Siemerink was een van onze beste tennissers, hij was zelf ook linkshandig en toen hij actief was speelde maar liefst een kwart van de top-20 spelers met hun linkerhand. Hij zou dus ook adviseren wanneer het onduidelijk is of iemand links- of rechtshandig is deze persoon met links te leren tennissen. Ditzelfde is ook gebeurd met Rafael Nadal, hij had de keuze met links of met rechts te spelen. Zijn oom(tevens coach) heeft er voor gekozen om Rafael met links te leren tennissen, omdat dit voor zijn opponent moeilijker zou zijn, en zie waar hij is gekomen. Nu willen wij niet beweren dat wanneer hij met rechts was gaan spelen hij geen nummer n van de wereld was geworden, wel geven wij aan dat linkshandigheid echt een rol binnen het tennis speelt. Als speler schrik je toch even wanneer je ziet dat je tegen een linkshandige speler moet spelen, die gedachtegang zorgt ervoor dat je met een psychologische achterstand begint. Dit gegeven speelt zeker niet alleen bij tennis. Eigenlijk in alle sporten waarbij je een op een tegen je tegenstander staat, geeft linkshandigheid een voordeel, want je moet je aanpassen aan je tegenstander. Boksen Zo is dit ook het geval bij het boksen, een Universiteit in Turkije heeft onderzoek[9] gedaan of linkshandige boksers succesvoller zijn in hun sport. Voor dit onderzoek deden tweentwintig semiprofessionals en amateurs mee. Hiervan had de gemiddelde deelnemer tien jaar boks ervaring, was tweendertig jaar oud en woog gemiddeld eenentachtig kilogram. Uiteindelijk hadden alle linkshandige boksers gemiddeld 121 wedstrijden gebokst, tegen 128 wedstrijden van de rechtshandige boksers. De linkshandige boksers verloren gemiddeld 19/121 wedstrijden terwijl de rechtshandige bokser gemiddeld 43/128 wedstrijd verloren. Hieruit mogen we concluderen dat coaches die zeggen dat hun pupil verplicht met rechts moet gaan boksen ongelijk hebben, linkshandige boksers hebben volgens dit onderzoek namelijk een grotere kans om een wedstrijd te winnen. Ook hier was een van de verklaringen dat rechtshandige boksers het niet gewend zijn om tegen linkshandige boxers in de ring te staan, vandaar dat ze meer wedstrijden zouden verliezen. Andere wetenschappers onderzochten ook waarom je tijdens het boksen als linkshandige een voordeel zou hebben, de gehele wereldtop bestaat immers voor twintig procent uit linkshandige boxers. Die wetenschappers[10] kwamen tot de conclusie dat linkshandigen een voordeel hebben in man-tot-mangevechten, wat tevens ook weer een verklaring zou kunnen zijn voor andere sporten. Als argument gaven ze dat in vreedzamere samenlevingen het aantal linkshandigen 3,4% bedroeg, terwijl in de meest gewelddadige samenlevingen het aantal linkshandigen 22,6% bedroeg[11]. In samenlevingen waarbij dus veel gemoord wordt en waarbij man-tot-mangevechten regelmatig plaatsvinden is het aantal linkshandige oververtegenwoordigd. Hieruit werd een conclusie getrokken die weer betrekking had op het

boksen, rechtshandigen zouden immers minder voorbereid zijn op het verrassingseffect van wat een linkshandige meebrengt, wanneer het aankomt op man-tot-mangevechten. Daarbij komt dat volgens ditzelfde onderzoek naar voren komt dat linkshandigen bovendien een beter motorisch vermogen en een ander ruimtelijk inzicht hebben waardoor ze een duidelijk voordeel hebben in man-tot-mangevechten[12]. Schermen Het linkshandige voordeel binnen de sport komt helemaal tot uiting in de schermsport, het percentage topschermers ligt tussen de dertig en vijftig procent[13]. Opvallend is dat schermers weer een andere theorie hebben waarom volgens hun linkshandigheid een voordeel geeft. Het heeft allemaal te maken met de werking van ons brein, eerder in dit werkstuk vertelden wij dat linkshandige een sterker ontwikkeld rechterhersenhelft hebben, terwijl rechtshandige juist weer een sterker ontwikkeld linkerhersenhelft hebben. Nu wil het zo zijn dat het waarnemen en de cordinatie bij ons allemaal in het rechter deel van de hersenen wordt uitgevoerd. Toevallig het gedeelte van het brein dat bij linkshandige het best is ontwikkeld. Dit levert voor een rechtshandig iemand een nadeel op, want de visuele informatie en de cordinatie die dus door het rechter deel van het brein wordt uitgevoerd moet eerst nog getransporteerd worden naar het linkerdeel van de hersenen, dit is nou eenmaal het sterker ontwikkelde deel van een rechtshandige. Het gaat slechts om twintig of dertig milliseconde, maar dit soort details maken in de topsport juist het verschil. Al met al kan dus volgens dit onderzoek vastgesteld worden dat linkshandig dus een sneller reactievermogen hebben. Dit geeft dus extra reden om te veronderstellen dat in sporten waarbij het reactievermogen flink op de proef wordt gesteld, linkshandig een voordeel zou geven.[14] Er zijn wetenschappers die beweren dat alleen al het psychologische effect, je als linkshandige een voordeel geeft. Met dit effect bedoel ik wat ik eigenlijk eerder al heb beschreven, ik kom de baan op en schud de hand van de tegenstander, dan blijkt ineens de tegenstander linkshandig en schiet ik in paniek. Psychologisch sta ik dan met 1-0 achter, ik kan misschien nog wel de betere speler zijn maar het psychologische tikje is al uitgedeeld. Cricket De laatste een-op-een sport die wij willen presenteren is die van het cricket, waarbij de vergelijking met honkbal en softbal getrokken kan worden. Tijdens de World cup van 2003 hebben Britse onderzoekers het aantal linkshandige batsmen bestudeerd. In totaal bleek dat 24% van de batsmen linkshandig was, van de teams die uiteindelijk n, twee en drie werden was ongeveer 50% van de batsmen linkshandig. Hiermee is dus aangetoond dat linkshandigheid in dit soort

sporten een groot voordeel geeft[15]. Volgens de onderzoekers komt dit omdat diegene die de bal aangooit bij cricket constant zijn lijn moet aanpassen aan een linkshandige en een rechtshandige batsman. Als hij zijn lijn dus iedere keer moet aanpassen, halen de batsmen dus een beter resultaat. Dit blijkt wel uit het feit dat een op de twee batsman van de winnende teams linkshandig is. Voetbal Volgens al deze onderzoeken blijkt dus dat linkshandigheid binnen sporten waarbij je direct tegen een opponent speelt een voordeel geeft, dan rest ons de vraag of dit ook het geval is voor teamsporten als bij voorbeeld voetbal. Als het aan het onderzoek ligt van het psychologiemagazine wel[16]. Een Poolse onderzoeker deed onderzoek naar linksbenige voetballers, hij bekeek eerst zijn eigen competitie. Hierin bleek dat ongeveer vijfentachtig procent van de voetballers rechtsbenig is. Ook bleek dat schoten die met het rechterbeen werden afgevuurd verreweg meer doel troeven dan schoten met het linkerbeen. Echter, hij deed ook onderzoek naar het WK van 78, hieruit concludeerde hij dat Nederland en Argentini zijn successen grotendeels behaald hadden door de effectiviteit van de linksbenige spelers, tevens was twee derde van de topscorers linksbenig. Hij stelde voorzichtig vast dat het opstellen van linksbenige spelers de resultaten ten goede kwam. Vervolgens kwam er nog een Duitse onderzoeker, die ontdekte dat keepers de hoek waarin de speler een penalty schiet, vaker goed voorspellen van een rechtsbenige dan van een linksbenige. Zijn advies luidde dan ook, laat meer linksbenige spelers een penalty nemen. De meeste penaltys worden vanaf de schutter gezien in de rechterhoek genomen, dat is ook de favoriete hoek van een rechtsbenige speler. Uit ditzelfde onderzoek bleek ook dat penaltys die in de linkerhoek worden genomen, tien procent vaker doel troffen. Dit is dan ook precies de hoek waarin een linksbenige speler, zijn penaltys het vaakst schiet. Toch blijkt uit dit onderzoek dat het echte voordeel alleen maar in penaltys tot uiting komt. Dit is dan ook weer een situatie waarin twee spelers direct tegenover elkaar staan. Conclusie Concluderend kunnen we stellen dat linkshandigheid binnen de sport een voordeel geeft, het gaat dan wel om de sporten waarbij de sporter een op een tegen zijn opponent staat. Onderzoekers hebben verschillende redenen aangegeven waarom linkshandigen een voordeel zouden hebben. Zo zijn er onderzoekers geweest die het psychologische verhaal vertaald hebben in een voordeel van een linkshandig persoon, iets wat Xander dus ook merkt binnen zijn eigen sport. Bovendien zijn er onderzoekers geweest die hebben aangetoond dat in de meest vreedzame samenlevingen het percentage linkshandigen vele malen lager is dan in samenlevingen waar veel geweld voorkomt, hieruit hebben zij geconcludeerd dat in man-tot-man gevechten linkshandigen een voordeel hebben. Ook zouden linkshandigen volgens onderzoekers een voordeel hebben in hun brein ten opzichte van rechtshandige mensen, het brein van een linkshandig persoon zou veel meer in

evenwicht zijn dan die van een rechtshandige. Met evenwicht wordt dan bedoeld hoe de linker- en rechterhersenhelft met elkaar samenwerken. Dit zou voor linkshandigen een voordeel opleveren qua reactiesnelheid. Al met al kunnen we stellen dat linkshandigheid binnen de sport weldegelijk een voordeel oplevert, mits je een sport beoefent waarbij je recht in de ogen van je tegenstander kijkt. Wij zouden dan ook ieder kind adviseren, dat met beide handen uit de voeten kan en dat een n op n sport beoefent, met links te spelen.

Onderzoek op voetbalvereniging DoCoS

Het doel van dit profiel werkstuk is het uitzoeken of linkshandige sporters een voordeel hebben ten op zichten van de rechtshandige sporters. Om dit uit te zoeken hebben wij twee onderzoeken gedaan. Namelijk een onderzoek op een tennisvereniging en op een voetbalvereniging. Wij hebben hier gegevens verzameld met betrekking tot het percentage spelers dat met de linkerhand of -voet speelt in elk team. Hierna zouden we kunnen kijken of dit percentage verschilt tussen de lagere en hogere teams. Als hieruit zou blijken dat er meer linkshandige/benige spelers in de hogere teams voorkomen, zou er voordeel kunnen zijn. Als voetbalvereniging hebben we gekozen voor voetbalclub DoCoS, de vereniging waar Youri al 12 jaar voetbalt. We hebben ons voor dit onderzoek gericht op de jeugdspelers van de vereniging. DoCoS heeft momenteel 316 jeugdleden. Deze zijn verdeeld over 27 teams. Wij hebben het geluk dat de vader van Youri regelmatig bestuursdiensten draait en veel mensen kent binnen de vereniging. Van hem hebben we een lijst gekregen met daarop alle jeugdteams met hun trainers en hun mailadressen. Voordat we begonnen met het verzamelen van de gegevens hebben we eerst toestemming gevraagd aan de technisch cordinator van de jeugd. Hij was erg enthousiast en wilde ons graag helpen. Van hem hebben we een lijstje gekregen met daarop de informatie die we zochten van een aantal teams. Vervolgens hebben we voor de overige informatie contact opgenomen met de jeugdtrainers. Voor de teams waarvan de trainers niet reageerden, zijn we zelf naar DoCoS toe gegaan om daar bij een training te informeren naar het aantal linksbenige spelers. Hieronder staan de gegevens die verzameld zijn op voetbalvereniging DoCoS: Team F1 F2 F3 F4 F5 E1 E2 E3 E4 E5 E6 D1 D2 D3 D4 D5 C1 C2 C3 Aantal spelers 8 9 9 8 9 9 9 9 8 8 8 14 14 13 14 13 15 14 13 Rechts 7 9 8 6 8 8 6 8 6 6 8 10 11 12 12 11 11 12 11 Links 1 0 1 2 1 1 3 1 2 2 0 4 3 1 2 2 4 2 2 percentage 12,50% 0% 11% 25% 11% 11% 33% 11% 25% 25% 0% 29% 21% 8% 14% 15% 27% 14% 15%

C4 Team B2 B3 B4 A1 A2 A3 Aantal spelers

14 15 14 14 14 13 14

11

3

21%

Rechts Links percentage 11 4 27% 13 1 7% 12 2 14% 11 3 21% 10 3 23% 12 2 14%

Uit deze gegevens is op het eerste oog weinig opvallends te zien. Maar als je beter kijkt zie je dat er wel een verschil is tussen de hoge en lage teams. Het gemiddelde in de selectie teams (eerste en tweede team van elke leeftijdscategorie) ligt namelijk rond de 19,96% en het gemiddelde van alle eerste teams ligt zelfs op 20,25% terwijl het gemiddelde van de gehele jeugd op deze vereniging ligt op 16,87%. Het is dus weliswaar een klein verschil, maar er is weldegelijk een verschil te zien. Om deze uitkomst te kunnen bevestigen, hebben we naar aanvullende informatie gezocht. Zo hebben we gevonden dat het percentage linksbenige voetballers in de Eredivisie (hoogste nationale voetbal competitie) op 25% ligt. John van der Brom, hoofd van Ajax jeugdopleiding, geeft aan dat Ajax altijd op zoek is naar de juiste balans tussen rechts en links. Voor hen is 6 spelers per jeugdelftal het ideale aantal [17]. Er vanuit gaande dat elk elftal bestaat uit ongeveer 15 spelers komt dit neer 40% (!).Vitesse 11 28 39% NAC Breda 9 25 36% FC Utrecht 9 27 33% NEC 7 21 33% FC Groningen 6 20 30% Ajax 7 24 29% Heracles 6 21 29% FC Twente 7 25 28% Feyenoord 7 28 25% Roda JC 6 24 25% Excelsior 6 26 23% AZ 5 24 21% Willem II 5 24 21% ADO Den Haag 5 27 19% RKC Waalwijk 4 22 18% PSV 4 28 14% Heerenveen 3 22 14% Sparta 3 25 12%

Hoe is dit verschil te verklaren? Hiervoor hebben we twee verklaringen gevonden. Verklaring 1: Linksbenige spelers hebben een voordeel in hun sport ten op zichten van de rechtsbenige doordat het merendeel rechts is. Hierdoor zijn zij gedwongen veel oefeningen en handelingen met hun (slechte) rechterbeen uit te voeren. Het gevolg hiervan is dat het zwakke rechter been sterker ontwikkeld is ten op zichten van het zwakke linker been van de normale voetballer. Een linksbenige speler zit dus dichter bij het tweebenige aan. Hierdoor is hij in het voordeel

op het veld omdat hij vaak een handeling minder nodig heeft en sneller is in het verwerken van de bal, hij gebruikt immers sneller twee benen. Verklaring 2: Een tweede verklaring voor het gevonden resultaat is echter heel anders. Hier gaan we er namelijk vanuit dat de linksbenige voetballers helemaal geen voordeel hebben en dus helemaal geen betere voetballers zijn. Maar hoe kunnen wij het percentageverschil dan verklaren? Dit is wellicht te vinden in het veld. Een voetbalopstelling is doorgaans 4-4-2 of 43-3. Bij beide opstellingen staan er evenveel mensen aan de linkerkant als aan de rechterkant van het veld. Het is echter vrij moeilijk om voor een rechtsbenige voetballer op de linker positie te voetballen. Trainers zullen bij twijfel dus altijd voor een linkspoot kiezen voor in hun team om zo de linker linie met linksbenige spelers op te kunnen vullen. Ook dit wordt bevestigd door de jeugdopleiding van Ajax. Om hun streef getal van 6 spelers te halen, scouten zij gericht linksbenige spelers [17].

Onderzoek op tennisvereniging Forescate

Ook ik(Xander) heb een onderzoek gedaan om te kijken of je als linkshandige sporter voordeel hebt. In dit geval doe ik het onderzoek op mijn eigen tennisclub. Ik ben zelf al zon acht jaar lid op tennisvereniging Forescate te Voorschoten. Onze hypothese voor dit onderzoek is: linkshandigheid op tennisvereniging Forescate geeft je voordelen. Allereerst is het belangrijk om te weten dat ik dit onderzoek alleen onder de jeugdleden van tennisvereniging Forescate heb gehouden. Vervolgens heb ik samen met Youri overlegd hoe we nu eventueel zouden kunnen bewijzen dat linkshandigheid onder de jeugdleden van tennisvereniging Forescate voordelen biedt. Om onze hypothese te kunnen beantwoorden onderscheiden we twee groepen: de selectiespelers en de jeugdleden. Wanneer er procentueel meer linkshandigen in de selectie zitten dan onder de overige jeugdleden geeft dit voor ons aan dat linkshandigheid in de jeugd bij tennisvereniging Forescate voordelen biedt. Ik kon nu gaan beginnen met het onderzoek, ik moest van zoveel mogelijk jeugdleden erachter zien te komen met welke hand zij tennis bedrijven. Allereerst ben ik bij de jeugdcommissie van onze club begonnen, omdat ik al vrij veel contact had met de jeugdcommissie waren ze bereid mij een handje te helpen. De jeugdledenlijst en de selectielijst waren dan ook binnen no-time in mijn bezit. Helaas kreeg ik wel de eerste tegenvaller voor mijn kiezen. Ik mocht het zogenaamde e-mailbestand wegens privacy redenen niet gebruiken. Wanneer ik dit wel had kunnen gebruiken had ik iedere ouder van de jeugdleden een mailtje kunnen sturen met het verzoek of zij aan mij konden doorgeven met welke hand hun zo(o)n(en) of dochter(s) tennis spelen. Ik moest dus een andere manier zoeken om erachter te kommen hoeveel linkshandigen er tussen de jeugdleden zitten en of zij al dan niet in de selectie zitten. Vervolgens ben ik naar mijn trainers gegaan. Ik heb aan mijn drie trainers gevraagd of ze aan mij konden doorgeven welke spelers er linkshandig waren, van de kinderen aan wie zij lesgeven. Ook mijn trainers stonden er voor open om mij een handje te helpen. Hoewel de een zijn lijstje wat eerder in stuurde dan de ander hebben ze mij toch op tijd laten weten welke spelers er uit hun trainingsgroepjes linkshandig zijn. Ik kon dan met mijn jeugdleden- en selectielijst gelijk aankruisen welke selectiespelers er linkshandig zijn en welke jeugdleden er linkshandig zijn. Zo kwam ik er toch al gauw van 120 jeugdleden achter met welke hand zij tennis spelen. Daarna ben ik nog wat meer gaan ploegen, door mijn zitting in de jeugdraad op de tennisclub ken ik ook vrij veel jeugdleden. De zekerheden heb ik weer verwerkt. Het aantal vond ik alleen nog niet representatief genoeg, daarbij kwam dat ik nog een tip had gekregen van de jeugdcommissie hoe ik meer mensen kon bereiken. Op de site mijnknltb.nl kon ik een ledenlijst opvragen waarbij ook de e-mailadressen staan van de jeugdleden. Door middel van

heel wat knip en plak werk heb ik de ouders gemaild van de kinderen waar ik nog geen gegevens van had. Zodoende heb ik ook weer een zeventigtal gegevens gekregen waardoor het aantal eigenlijk wel representatief werd. Uiteindelijk heb ik van 202 jeugdleden informatie gekregen met welke hand zij tennissen. Ik zal de feiten nu op een rij zetten: Jeugdleden tennisvereniging Forescate: Totaal aantal jeugdspelers in het onderzoek: Totaal aantal selectiespelers in het onderzoek: Totaal aantal niet-selectiespelers in het onderzoek: Totaal aantal linkshandigen in het onderzoek: Totaal aantal rechtshandigen in het onderzoek: Totaal aantal linkshandigen in de selectie: Totaal aantal linkshandigen niet-selectie: % aantal linkshandigen in de selectie: % aantal linkshandigen niet-selectie: 310 202 67 135 19 183 3 16 4,5% 11,9%

Aantal links- enrechtshandige spelers T.V. Forescate160 140 120 100 80 60 40 20 0 rechtshandig linkshandig totaal Selectieleden Jeugdleden

% aantal links- en rechtshanidge spelers T.V. Forescate120,00% 100,00% 80,00% 60,00% 40,00% 20,00% 0,00% % rechtshandig % linkshandig Selectieleden Jeugdleden

rechtshandig Selectieleden Jeugdleden 64 119

linkshandig 3 16

totaal 67 135

rechtshandig Selectieleden Jeugdleden 95,50% 88,10%

linkshandig 4,50% 11,90%

Dan ga ik over tot de conclusies die ik kan natrekken naar aanleiding van de resultaten die ik gevonden/verkregen heb. Allereerst wil ik nogmaals aanstippen dat gemiddeld een op de tien Nederlanders linkshandig is. In dit onderzoek is 9,4% van de deelnemers linkshandig, een percentage dat dus amper afwijkt van die tien procent. Ik heb dus van 202 spelers achterhaald met welke hand zij tennis spelen. Hiervan zijn er 67 selectiespelers en 135 jeugdleden. Als we dan het % aantal linkshandige per categorie eens nader gaan bekijken valt meteen op dat het percentage linkshandige onder de jeugdleden spelers bijna twee keer zo hoog is dan dat van de selectieleden. Dit heeft dus eigenlijk het omgekeerde resultaat opgeleverd dan wat we verwacht hadden. Volgens deze resultaten zou linkshandigheid zelfs tot een nadeel leiden. Alleen mogen wij dat eigenlijk wel concluderen? Dit is slechts een onderzoek op een club, er zijn wel duizenden tennisclubs in Nederland en dit resultaat van een tennisclub hoeft niet representatief te zijn voor heel Nederland. We moeten dus heel voorzichtig met deze resultaten zijn. Ik kan met dit onderzoek ook niet uitsluiten dat linkshandigheid wel een

voordeel geeft in de sport, we hebben namelijk eerder in dit onderzoek aangegeven dat linkshandigheid weldegelijk voordelen biedt. Al met al worden we er van dit onderzoek niet heel veel wijzer van, toch heb ik het uitvoeren van dit onderzoek als iets zeer positiefs ervaren. Ik heb weer veel nieuwe contacten gelegd met mensen en ik kreeg ook veel positieve reacties van mensen die graag aan dit onderzoek mee wilden helpen. Sommige ouders die waren erg benieuwd naar de uitkomsten, en andere ouders hadden weer hun eigen theorien over linkshandigheid. Ook de trainers hadden zeer veel belangstelling voor mijn onderzoek, ook zij lieten hun gedachten aan mij weten, en hebben me tips gegeven over hoe ik dit onderzoek het beste kon aanpakken. Concluderend kan ik zeggen dat het misschien geen duidelijk resultaat heeft opgeleverd maar dit ik er zelf wel veel van geleerd heb.

Interview Thomas Schoorel

Beste Thomas Schoorel, allereerst al bedankt dat je de tijd wil nemen om deze vragen voor ons te beantwoorden. Ik ben Xander van der Klaauw, en ik doe momenteel eindexamen VWO. Daarbij hoort natuurlijk een profielwerkstuk, ik onderzoek samen met een klasgenoot of linkshandigheid binnen de sport een voordeel geeft. Nu leek het ons leuk om dan ook een aantal topsporters zelf aan het woord te laten. We hebben een aantal vragen voor u: 1. We hebben vernomen dat u linkshandig tennist, is het zo dat u ook alles met links doet? (bijvoorbeeld schrijft u met links, en gebruikt u uw linkerbeen bij bijvoorbeeld het voetballen.) Ik ben echt stijf links. Dus ik doe echt alles met links, zoals het schrijven of het schieten van een voetbal. Ik kan wel met rechts tegen een bal trappen, maar dat is wel minder en dat geld hetzelfde voor als ik tennis. 2. Er wordt wel eens gesuggereerd dat linkshandigheid binnen het toptennis een voordeel heeft, hoe kijkt u hiernaar? Zoals je ziet is er maar 1 speler in de top10 nu in het professionele tennis die links is. Het voordeel wat je wel hebt is dat je natuurlijk spelers tegenover je hebt die rechtshandige spelers gewend zijn. Dat betekent voor hen dat als ik een slice service sla dat het effect ervoor zorgt dat de bal de andere kant op gaat dan wat zijn gewend zijn. 3. Als u vraag twee positief beantwoord heeft, kun u dan misschien een concreet voorbeeld noemen waarin linkshandigheid u naar bijvoorbeeld een overwinning geholpen heeft. Ik vind het lastig te zeggen of mijn linkshandigheid mij bijvoorbeeld zoveel winstpartijen meer heeft gebracht. Als die er zijn geweest is het wel heel minimaal, want al die tennissers zijn zo goed tegenwoordig. 4. Wanneer u zelf tegen een linkshandige tegenstander speelt, heeft dat nog een bepaald effect op uw spel?

Ik moet me wel voor de wedstrijd er op focussen dat hij links is en dat ik met de service dus een ander effect kan verwachten. In het begin van mijn carrire had ik nog wel last van dat ik alleen maar naar de backhand hoek van de tegenstander ging slaan en dan kwam ik in de backhand cross rally terecht en stond ik teveel vast. Nu speel ik mijn normale spel of de tegenstander nu links of rechts is en nu heb ik daar veel minder last van. Bedankt voor het beantwoorden van de vragen, ik wens je succes met de voorbereidingen van het nieuwe seizoen, en dat de recuperatie met de schouder vlotjes mag verlopen, ik hoop dat ik je tijdens het ABN-AMRO toernooi weer volledig hersteld op de baan kan zien! Met vriendelijke groeten, Xander van der KlaauwInterview Ghislaine Kokshoorn

Ghislaine Kokshoorn is een trainster op Forescate. 1. In de tijd dat jij nog met je rechterhand speelde, op welk niveau speelde je toen? Ik speelde op niveau 2. Ik was op mijn pas 3 in enkelspel en 4 in dubbelspel. Ik speelde nationale en internationale toernooien. 2. Zou je kort kunnen vertellen waarom je met je linkerhand moest gaan spelen? Door een chronische polsblessure in 2006 moest ik helaas stoppen met tennis. Tennis is mijn passie en ik heb toen besloten het niet op te geven. Ik heb alle trainingen opgepakt met links en ben opnieuw begonnen met tennissen. Vervolgens ben ik toernooien en competitie gaan spelen en heb ik niveau 4 gehaald. Omdat ik tennis graag aan anderen wilde leren heb ik in 2009 mijn tennislicentie voor tennisleraar met links gehaald. 3. Een aantal onderzoeken wijst uit dat je in een- op-een sporten waaronder dus het tennis je als linkshandige speler een voordeel hebt, hoe kijk je er nu tegen aan als linkshandige speelster? Ik ben ervan overtuigd dat je als linkshandige speler een voordeel hebt. Je tegenstander is niet gewend aan de draaiing van de bal en heeft vaak meer dan een set nodig om in te komen. Het is helemaal een voordeel als je met beide handen kan tennissen en af en toe met links en rechts kan serveren voor het verassingseffect;) 4. Stel dat jij vroeger mocht kiezen met welke hand je mocht gaan spelen, was je dan nog steeds met je rechterhand gaan spelen? Als ik mocht kiezen zou ik met links spelen. Je kunt je tegenstander veel beter verrassen en gebruik maken van je voordelen als linkshandige speler (kijk maar naar Arantxa Rus).

Toelichting interviews

Net zoals onze eigen onderzoeksresultaten op het gebied van tennis zien wij ook een duidelijke tegenstelling tussen de twee interviews. Ons eigen onderzoek op tennisvereniging Forescate gaf niet duidelijk aan dat je als linkshandige een voordeel hebt, terwijl de geschiedenis van het tennis ons leerde dat dit juist wel het geval is, immers zes van de laatste vierentwintig nummer n spelers waren linkshandig. Dit is 25%! In de interviews zien we dat onze toptennisser Thomas Schoorel zegt dat je als linkshandige niet meteen een voordeel hebt, omdat het niveau tegenwoordig zo hoog is dat het eigenlijk meer om je talent gaat dan om je linkshandigheid. Daartegenover is Ghislaine Kokshoorn er wel van overtuigd dat je als linkshandige een voordeel hebt. De redenen die zij hiervoor geeft zijn eigenlijk hetzelfde zoals wij die hiervoor al hebben beschreven. Het duurt even voordat je gewend bent om tegen een linkshandige te spelen, omdat bijvoorbeeld het effect heel anders is. Zoals je kunt zien blijft het voor ons ook lastig conclusies te trekken, en dan zeker in de tennissport. Onze onderzoeksresultaten weerspreken elkaar en onze bronnen zoals we die hierboven beschreven hebben doen dat ook. Toch houden wij vast aan het feit dat tennis een een-op-een sport blijft en dat dit voordelen moet geven. De speelpatronen zijn gewoon anders tegen een linkshandige speler, je zult vaker naar de forehand de sterkere slag van je tegenstander spelen dan richting de backhand en daarbij komt dat de meeste trainingen die je afwerkt er van uitgaan dat je tegen een rechtshandige tegenstander speelt. Die details, die maken uiteindelijk het verschil in de topsport. Al met al blijven we dus ondanks deze interviews bij onze mening dat het wel uitmaakt en dat je dus als linkshandige tennisser in het voordeel bent.

Reflectie Xander

Het profielwerkstuk is me alleszins meegevallen, waar ik er in 4 & 5 VWO nog wel eens tegenop zag viel het me gewoon mee. Dit ligt natuurlijk deels aan het onderwerp, deels aan mijn partner en deels aan het verloop van het onderzoek. Ik was ten eerste al heel blij dat we BSM mochten kiezen, onze school is toch vrij sport georinteerd en daarom was het leuk dat we dit konden gebruiken in ons profielwerkstuk. Ondanks dat we wellicht wat lang hebben gedaan om uiteindelijk een onderwerp te kiezen, wisten we in ieder geval wel zeker dat dit een heel leuk en goed onderwerp was waar veel mensen wat van zouden kunnen leren en waarvan we zelf ook dingen konden leren. Het onderwerp bleef immers ook dichtbij onszelf, wat het natuurlijk ook een stuk leuker maakt. Daarnaast verliep de samenwerking erg goed, we konden op elkaar vertrouwen en wisten ook dat onze stukjes beide van een kwalitatief even hoog niveau waren zodat het werkstuk er toch mooi als een geheel uit kwam te zien. We hebben uiteindelijk ook hele leuke dingen gedaan, het onderzoek op mijn tennisclub was een mooi succes waarop ik uiteindelijk ook vele leuke reacties heb gekregen van mensen die met allerlei eigen theorien kwamen over linkshandigheid tot mensen die vooral erg benieuwd waren naar de uitkomst. De kers op de taart was dan ook nog eens het contact met Thomas Schoorel. Hij is toch een van mijn voorbeelden in het Nederlandse tennis. Hij was bereid om voor ons een paar vragen te beantwoorden en verontschuldigde zichzelf ook nog eens dat hij wat laat was met het opsturen van zijn antwoorden. Ik had vooraf nooit gedacht dat we dit allemaal zouden bereiken, we hebben misschien niet het dikste boekje gemaakt maar ik denk wel met een goede kwaliteit in alle opzichten. Over het onderwerp was ook niet heel veel te vinden vandaar dat we ook zelf heel goed hebben nagedacht over wat we nog allemaal zouden kunnen toevoegen aan het profielwerkstuk. Uiteindelijk ben ik dus heel erg tevreden met het eindresultaat.

Reflectie Youri

Mijn verwachtingen over de samenwerking met Xander zijn volledig uitgekomen. Het was een prettige samenwerking, waarbij wij ons beiden hielden aan de afspraken. Ook stonden wij beiden open voor elkaars mening en is onze inbreng ongeveer even groot. Wij dachten ook hetzelfde over de werkwijze. In tegenstelling tot de anderen waren Xander en ik van mening dat het niet zoveel nut had om elk tussenuur eventjes aan het werkstuk te zitten, maar zijn wij een aantal zaterdagen bij elkaar gekomen om er dan de hele dag aan te zitten. Ik denk dat dit een goede keuze was en ga dit ook zeker meenemen voor volgende opdrachten. We hebben er erg lang over gedaan om een geschikt onderwerp te kiezen. Wij wilden namelijk een onderwerp dat onze interesse had en vooral iets vernieuwends bracht. Na lang wikken en wegen hadden we gekozen voor sportpsychologie. We liepen echter al snel stuk op het feit dat dit onderwerp heel vaag bleef. Wij vonden weinig concrete, feitelijke informatie en het was ook moeilijk om het te vertalen in een voor ons haalbaar onderzoek. Wij waren het gelukkig samen eens om van onderwerp te veranderen. Het nieuwe en definitieve onderwerp was linkshandigheid in de sport. Wat ik vooral heel erg leuk vond aan dit onderwerp is dat er weinig over bekend is en het dus niet simpelweg is op te zoeken. We moesten echt zelf gaan onderzoeken. Het was ontzettend leuk om door middel van het onderzoek op mijn eigen vereniging bevestiging te krijgen van ons idee dat linkshandige of -benige sporters een voordeel zouden hebben. Wat tegen viel is de tijd dat het kost voordat ik antwoord kreeg van de mensen die ik via de mail benaderd heb, sommigen reageerden zelfs helemaal niet. De grootste tegenslag kwam echter pas op 15 januari toen ik een dubbele beenbreuk opliep. Dit heeft er voor gezorgd dat ik 5 weken niet naar school kon komen en we hebben daardoor een flinke achterstand opgelopen op onze planning. Het profielwerkstuk was dan ook niet op tijd af. Het is ons wel gelukt om de presentatie te kunnen doen. Hoewel het werkstuk nog niet helemaal af was, hadden we een duidelijk verhaal en wisten we genoeg om een naar onze mening goede presentatie te kunnen leveren. Gelukkig gaat het nu weer goed met mij en is het ons gelukt om het profielwerkstuk in de voorjaarsvakantie helemaal af te maken!

Logboek

Week 34

Actie Start Onderzoeksopdracht, in de klas hebben we

Tijd 2 uur

Wie Xander en

verschillende onderwerpen bedacht o.a. Doping, Cricket, NOC-NSF. We kwamen er alleen achter dat geen enkel onderwerp aan ons besteed was. 35 In de les hebben we nog steeds nagedacht, over een geschikt onderwerp. Er speelde ook wat andere zaken deze dag, dus uiteindelijk hebben we alleen maar georinteerd en nog geen besluit genomen. In de les besloten we om het over cricket te gaan houden, een vrij onbekende sport desalniettemin zeer interessant. Gedurende de les kwamen we er alleen achter dat de juiste informatie op internet ontbrak, en dat we niet echt een onderzoek kunnen starten. Conclusie: weer een valse start gemaakt. Na de valste start hebben we weer een nieuwe les van orintatie gekend, we zijn nu in twijfel tussen linkshandigheid en doping. Na het orinteren op linkshandigheid, zijn we dicht bij een besluit. 2 uur

Youri

Xander en Youri

36

2 uur

Xander en Youri

37

2 uur

Xander en Youri

38

Onderwerp gekozen 5 uur Uiteindelijk hebben we dan een besluit genomen, het heeft even geduurd maar we zijn het nu samen over het onderwerp eens. Thuis zijn we gelijk aan de slag gegaan met het zoeken van informatie. Informatie gezocht We hebben verschillende bronnen geraadpleegd, we hebben nu ongeveer tien artikelen verzameld die we kunnen gebruiken voor ons werkstuk. Er is een start gemaakt aan het maken van deelvragen, hier waren we het niet helemaal over eens. Sommige vragen konden we niet gebruiken omdat er te weinig informatie voor de hand ligt. Het wordt vervolgd. Voorbereiding SE-week SE-week Herfstvakantie 2 uur

Xander en Youri

39

Xander en Youri

40 41 42 43

Geen actie Geen actie Geen actie Xander en Youri

We hebben besloten om vanaf nu ons profielwerkstuk 2uur aan onze onderzoeksopdracht voor BSM te koppelen. Verdere actie volgt, in de les hebben we hard gewerkt aan het vinden van informatie. Ons onderwerp voor het

profielwerkstuk en de onderzoeksopdracht van BSM is dan ook: linkshandigheid. Xander heeft tevens een eerste contact opgenomen met de jeugd cordinatrice. Hieruit is gebleken dat het nog een lastige opgave wordt om het onderzoek te verrichten. Tweede stap is contact met de trainer. 44 Youri heeft contact opgenomen met de jeugd cordinator bij de voetbal om toestemming te vragen dit onderzoek te verrichten. We onderzoeken namelijk of linkshandige/linksbenige spelers voordeel hebben in de sport, dit zou moeten blijken uit het feit dat zij oververtegenwoordigd moeten zijn in de selecties van beide verenigingen. In de les hebben we verder gewerkt aan het beantwoorden van de deelvragen

1 uur Xander 1 uur Youri

2 uur 45

Xander en Youri

Met het onderzoek zelf gaat het iets minder, Youri liep 2 uur Xander en stuk omdat hij moeilijk contact kan leggen met de Youri technisch cordinator. Xander liep ook stuk op de tennisbaan, vanwege privacy redenen mocht hij niet de mailadressen van de ouders krijgen, om zo gegevens over linkshandigheid te verzamelen. Verder hebben we in de les gewoon weer gewerkt aan het beantwoorden van de deelvragen. Zaterdag zijn we bij Xander geweest, toen zijn we 14 uur vanaf s morgens vroeg tot s avonds laat. Het ging vrij Xander en goed, totdat we op een gegeven moment een beetje Youri stuk liepen op de hoeveelheid informatie die beschikbaar is. Al met al zijn we weer een stukje opgeschoten, toch moeten we goed kijken hoe we het verder aangaan pakken. Want nieuwe bronnen konden we bijna niet vinden. We waren allebei wegens omstandigheden niet aanwezig in de les. Toch hebben we opnieuw op zaterdag afgesproken om weer wat nieuwe plannen te vormen over onze onderzoeksopdracht. We zijn even op zoek gegaan naar nieuwe informatie en nieuwe deelvragen. We hebben spoedoverleg gevoerd over hoe nu verder, we hebben al behoorlijk wat tijd genvesteerd, alleen 0 uur 3 uur Xander en Youri

46

47

2 uur

Xander en Youri

verdere informatie is bijna niet te vinden. Na flinke inventarisatie hebben we besloten om nog verder op het web te speuren naar meer informatie. Xander heeft bovendien contact opgenomen met zijn trainers en de cordinatrice van het jeugdbeleid. Zijn trainers willen medewerking verlenen aan het onderzoek naar linkshandigheid binnen de jeugd van de tennisclub. De cordinatrice heeft inmiddels een lijst gesteurd met selectiespelers en jeugdspelers waar Xander nu met hulp van de trainers mee aan de slag kan. Youri boekt ook gestaagde voortgang met zijn onderzoek binnen de voetbalclub. Hij heeft al enkele gegevens van jeugdtrainers binnen, en wacht nu af. 48

1 uur Xander

De laatste week van dit jaar dat we echt aan de 2 uur combinatie van het profielwerkstuk en het bsmonderzoek gewerkt hebben. We zijn verder gegaan met het beantwoorden van de vragen, en heb geprobeerd nog meer informatie te achterhalen. We hebben niet heel veel extras gevonden, en de schoolexamens komen er ook weer aan. Het onderzoek komt dus weer op een laag pitje te liggen. Voorbereiding schoolexamenweek, we hebben beide hard geleerd en hebben deze week niks aan het onderzoek gedaan. -

Xander en Youri

49

-

50 51 52

Voorbereiding en schoolexamenweek Schoolexamens Kerstvakantie, we waren van plan om af te spreken is er niet van gekomen. Xander heeft progressie geboekt met zijn onderwerp, twee van de drie trainers hebben hem inmiddels gegevens gestuurd en er is een interview verzonden naar de nummer twee tennisser van Nederland Thomas Schoorel, uiteraard is hij linkshandig en kan ons helpen met het onderzoek. Xander ging deze week skin, Youri heeft thuis individueel aan zijn onderzoek gewerkt. Daarin weer vooruitgang in zijn onderzoek geboekt. Xander is aan de afrondingsfase van zijn onderzoek bezig, alle trainers hebben hem gegevens gestuurd.

2 uur

Xander

1

2 uur

Youri

2

5 uur

Xander

Vervolgens heeft hij een mail gestuurd naar alle ouders van kinderen waarvan hij nog geen gegevens had, die mailtjes stromen allemaal binnen en zijn onderzoek kan binnen no-time worden afgerond. 3 Deze week kwam het interview van Thomas Schoorel terug, met zelfs de excuses dat hij wat laat was. Toch is het leuk om met zon wereldtopper in contact te komen. We hadden nooit een reactie verwacht, dus het profielwerkstuk heeft ons ook weer verrast. We zijn bovendien bezig in de afrondingsfase van ons BSMonderzoek. De PowerPoint was bijna af tot het vervelende bericht van Youri binnenkwam. Hij liep een vervelende breuk op, waardoor ons onderzoek zal vertragen. Youri heeft erg veel pijn van zijn dubbele beenbreuk en was niet in staat verder te werken aan het profielwerkstuk, we zullen daarom ook de eerste deadline missen. Xander heeft zijn individuele onderzoek inmiddels afgerond, met hulp van trainers, commissies en ouders heeft hij een mooi resultaat geboekt. Het gaat iets beter met het herstel van Youri, hij kan langzaam weer aan school denken. Toch zal hij alles rustig moeten opbouwen. Hij heeft ook zijn onderzoek bijna afgerond, zodat we deze kunnen verwerken in de presentatie. We zijn er samen over eens geworden om de presentatie met behulp van prezi te presenteren, waardoor de presentatie erg aantrekkelijk wordt om naar te kijken. Xander heeft er al eerder mee gewerkt en was er erg positief over, vandaar de keuze. We hebben de taken verder verdeeld: Youri gaat zich bezighouden met de lay-out van het profielwerkstuk terwijl Xander zich helemaal richt op de presentatie voor de desbetreffende avond op 14 februari. We zijn thuis hard aan de slag gegaan en hebben individueel gewerkt aan onze taak. 4 uur Xander en Youri 1 uur Xander

2 uur

Xander en Youri

4

2 uur

Xander

5

6

7

De presentatie is zo goed als af, evenals de lay-out. 4 uur Het is nu een kwestie van puntjes op de i zetten om het werkstuk tot een geheel te maken. We hebben besloten om het profielwerkstuk na de voorjaarsvakantie in te leveren. Verder zijn we blij met de vorderingen die we

Xander en Youri

gemaakt hebben. 8 9 INLEVEREN PROFIELWERKSTUK

Bronvermelding

[1] http://nl.wikipedia.org/wiki/Linkshandigheid [2] http://www.linkshandig.info/ [3] http://www.kennislink.nl/publicaties/linkshandigen-hebben-echt-andere-hersens-danrechtshandigen [4] http://mens-en-samenleving.infonu.nl/diversen/31265-wat-is-linkshandigheid.html [5] www.cbs.nl [6] http://educatie.ntr.nl/beeldbank/clip/t20091026_linkshandigheid01 [7] http://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_nummers_1_in_het_herentennis [8] http://www.atpworldtour.com/Rankings/Singles.aspx [9] http://www.linkshandigendag.nl/nieuws/linkshandigheid-succesfactor-bij-het-boksen [10] http://www.wetenschap24.nl/nieuws/artikelen/2004/december/Linkshandigen-meppenbeter.html [11] http://www.wetenschap24.nl/nieuws/artikelen/2004/december/Linkshandigen-meppenbeter.html [12] http://www.linkshandig.info/linkshandig-nieuws-Kranten2004.html [13] http://www.anythingleft-handed.co.uk/sports.html [14] http://www.anythingleft-handed.co.uk/sports.html [15] http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1809987/pdf/15101421.pdf [16] http://www.psychologiemagazine.nl/web/Dossiers/Dossiers-Brein/Dossier-Het-breinvan-de-sporter.htm [17] http://www.loket5.nl/__miracle/doc/linkspoten.pdf