2-3-2015

Share economy, wordt delen het nieuwe bezitten? | Diest, Yumiko. van

DUNAMARE

ONDERWIJSGROEP WHAT’S MINE IS YOURS

Share economy, wordt delen het nieuwe bezitten? | Diest, Yumiko. van 1

Inhoudsopgave:

Inhoud Inhoudsopgave: ....................................................................................................................................... 1

1. Introductie: ...................................................................................................................................... 2

2. Wat houdt de share economy precies in? ....................................................................................... 3

3. Probleemstelling: ............................................................................................................................. 5

4. Is er animo voor de share economy? .............................................................................................. 8

5. Problemen in de share economy: ................................................................................................. 12

6. Nuancering: ................................................................................................................................... 16

7. Conclusie: ...................................................................................................................................... 19

8. Nawoord: ....................................................................................................................................... 20

9. Bronnen: ........................................................................................................................................ 21

10. Logboek: .................................................................................................................................... 24

Share economy, wordt delen het nieuwe bezitten? | Diest, Yumiko. van 2

1. Introductie:

Mijn profielwerkstuk gaat over de share economy, ook wel deeleconomie genoemd. Ik wil

met dit profielwerkstuk onderzoeken wat het animo voor de share economy is onder mijn

leeftijdsgenoten, hoe het in de praktijk werkt en of er eventuele problemen zijn in de

organisatie van de share economy.

Ik ben op dit onderwerp gekomen doordat ik in 5vwo een email kreeg van Meneer Bost waarin stond dat ik kon meedoen aan het HUGS programme (Het uitvinden van de groene samenleving). In dit onderzoeksprogramma werk je voor beleidsmedewerkers van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu en doe je onderzoek naar het uitvinden van een groene samenleving. Het leek mij heel uitdagend om mijn profielwerkstuk voor het ministerie van Infrastructuur en Milieu te doen en misschien wat voor hen te kunnen betekenen.

Je kon bij het HUGS programme uit verschillende onderzoeksvragen kiezen, ik heb toen

gekozen voor onderzoeksvraag 3.1: het einde van bezit, waarvoor je onderzoek moest doen

naar de Share economy.

Ik heb deze onderzoeksvraag gekozen omdat het een sociaal – economische

onderzoeksvraag is. Het probleem is milieu technisch maar er wordt geprobeerd om deze op

een maatschappelijke manier op te lossen. Dit vind ik zeer interessant omdat het mij altijd al

geboeid heeft hoe mensen over dingen denken of hoe ze op bepaalde dingen reageren, ook

leek het mij interessant om uit te zoeken hoe je iets als share economy toe kan passen in de

hedendaagse economie.

Share economy, wordt delen het nieuwe bezitten? | Diest, Yumiko. van 3

2. Wat houdt de share economy precies in?

In een share economy gaat het steeds minder om het daadwerkelijk bezitten van spullen,

maar meer om het kunnen gebruiken van deze spullen. De definitie van delen binnen de

deeleconomie is het toegankelijke maken van overcapaciteit. Je gebruikt bijvoorbeeld, tegen

een kleine vergoeding (of gratis), de onbenutte spullen van een andere eigenaar of je wordt

samen met een groep anderen eigenaar van een goed of dienst. Je zou de share economy

eigenlijk kunnen onderscheiden in drie systemen: de deeldiensten, doorgeefmarkten en

deellifestyles.

- Er is sprake van deeldiensten als consumenten betalen (niet in alle gevallen wordt er

betaald) voor het gebruiken van onbenutte producten maar het product niet zelf

bezitten. Beide partijen zijn in dit geval particulieren en de producten worden dus

onderling gedeeld of verhuurd.

- Doorgeefmarkten zijn markten waarin gebruikte spullen niet weg worden gegooid

maar worden doorgegeven of verkocht aan andere mensen.

- Deellifestyles verwijst naar een groep mensen met dezelfde interesses die samen

eigenaar worden van een product of dienst.

Bij de eerste 2 systemen, de deeldiensten en doorgeefmarkten is vaak een platform als

bemiddelaar aanwezig, die vraag en aanbod samenbrengt. Dit is natuurlijk niet in alle

gevallen zo, maar meestal wel zo bij deeldiensten en doorgeefmarkten op grote schaal.

Vertrouwen en de technologische mogelijkheden van nu zijn eigenlijk de speerpunten van de

deeleconomie. Het internet heeft het mogelijk gemaakt om deze deeleconomie op grote

schaal toe te passen, want het is natuurlijk niet zo dat mensen hiervoor nog geen spullen van

elkaar leenden of samen naar plaats van bestemming reden i.p.v. alleen. Internet (sociale

media, deelplatforms) en de technologische mogelijkheden van nu maken het veel

makkelijker om vraag en aanbod bij elkaar te brengen. Ook worden “onbekenden” al een

stukje bekender door het uitwisselen van persoonlijke data bijvoorbeeld via Facebook. Ook

zijn de participanten van de deel platforms constant bezig met het evalueren van elkaar om

daarmee een online reputatie op te bouwen op het platform. Dit zorgt voor meer

vertrouwen om spullen/diensten aan elkaar uit te lenen. Mensen gaan zich anders gedragen

vanwege de transparantie in het systeem, technologie wordt een morele motivator.

De waarde van de share economy kan op verschillende manieren ingevuld worden:

- Je bespaart geld

- Het is duurzaam

- Het heeft een sociale waarde (gemeenschapszin)

Share economy, wordt delen het nieuwe bezitten? | Diest, Yumiko. van 4

Deze 3 waardes zal ik in het hoofdstuk hierna verder toelichten.

Een aantal goed lopende voorbeelden van grootschalige share economy projecten zijn

bijvoorbeeld:

- Snappcar:

Via snappcar kun je een auto huren of verhuren. Als je bijvoorbeeld een auto hebt maar deze

niet veel gebruikt kun je hem delen op snappcar. Je kunt hier zelf bepalen wanneer, voor

welk bedrag en wie er in jou auto mag rijden. Je kunt via snappcar ook een auto huren als je

er eentje nodig heb: je kijkt waar er bij jou in de buurt een auto beschikbaar is en huurt deze

vervolgens. Ook is je auto via snappcar volledig verzekerd voor alle risico’s die de huurder

loopt en wordt ook zijn of haar identiteit en rijgedrag nagetrokken.

- Airbnb

Via airbnb.com kunt je een ruimte die je niet gebruikt verhuren om er je rekeningen of

volgende vakantie mee te betalen. Dit kan bijvoorbeeld gewoon je eigen huis zijn als je zelf

op vakantie bent of een kamer of een deel in je huis dat je niet gebruikt. Dit allemaal weer

van particulier op particulier.

- Peerby

Peerby is een website of app waarop je spullen kunt aanbieden of spullen kunt zoeken om

even te lenen of huren bij mensen bij jou in de buurt. Als je bijvoorbeeld voor je vakantie

naar Australië een backpack nodig hebt hoef je deze niet te kopen voor deze ene keer maar

kun je via de website of app van peerby snel even zoeken of iemand toevallig een backpack

te huur of te leen heeft in jou buurt, en daarna een afspraak maken om hem op te halen.

- Studieboekendelen.nl

Op deze website kun je de studie boeken de je niet meer gebruikt verhuren of studie boeken

huren als je deze nodig hebt. Dit levert voor de verhuurders een fijn zakcentje op en scheelt

voor de huurder een hoop geld.

- geldvoorelkaar.nl

Via dit crowdfunding platform leent u, samen met andere particulieren en bedrijven, geld

aan elkaar op basis van een contract. Als investeerder weet je precies waarin je investeert en

wanneer de lener betaalt. Als lener bepaalt je zelf het geldbedrag, de jaarrente en de

looptijd

Share economy, wordt delen het nieuwe bezitten? | Diest, Yumiko. van 5

3. Probleemstelling: Waarom moet de share economy er komen?

De share economy is een mogelijke oplossing voor een aantal wereldwijde, maar ook lokale

problemen. Een groot probleem op dit moment is de hyperconsumptie die is ontstaan door

de jaren heen. Alleen als je consumeert besta je lijkt tegenwoordig wel de maatstaaf. We

beoordelen mensen nog vaak om hoeveel ze bezitten en geven op die manier een bepaalde

‘status’ aan mensen. De media, economen en politiek vertalen alles naar berekenbare

besteedbare inkomens, koopkracht en consumptiemogelijkheden. Bijna iedereen doet mee

aan dit model van oneindige consumptie en status en ego’s vanuit bezittingen.

Wij hebben een onstilbare “honger” naar het steeds maar weer kopen van nieuwe

producten, komt er een Iphone 6 uit dan moeten we die meteen hebben ook al is onze

Iphone 5 nog in prima staat. Wij denken dat we gelukkiger worden van een nog mooiere

telefoon of een nog groter huis, maar de samenhang tussen geluk en welvaart is gering.

De eerste oorzaak hiervoor is dat wij ons bezit niet waarderen vanwege zijn intrinsieke

waarde, maar dat deze waarde in grote mate wordt bepaald door wat andere personen

bezitten. Dit noemt men reference drift. Wanneer wij dus allemaal steeds maar meer gaan

bezitten zal uiteindelijk niemand meer gelukkiger worden.

De tweede oorzaak is dat wij onze preferenties of aspiraties aanpassen aan ons

welvaartsniveau. Net als met het voorbeeld van de Iphone: we willen steeds maar weer de

nieuwste versie kopen terwijl onze oude versie het nog prima doet, omdat we denken dat

dit ons gelukkiger maakt. De consument viseert onmiddellijke behoeften bevrediging.

Aanvankelijk lijkt dit te lukken en resulteert de aankoop wel degelijk in een groter geluk,

maar dit grotere geluk zakt al snel weer terug omdat men zijn aspiraties weer aanpast. Dit

wordt preference drift genoemd.

Figuur 4: Tijdspatronen bij nutsbeleving – consumptie

Share economy, wordt delen het nieuwe bezitten? | Diest, Yumiko. van 6

Door onze verslaving naar steeds weer nieuwe producten, steeds maar meer willen kopen

en bezitten putten wij langzaam maar zeker de aarde uit. De CO2 uitstoot is hoger dan ooit

(energieoverheid 2015) en de voorraden mineralen worden steeds schaarser.

Duurzaamheid is een belangrijke factor in een oplossing voor dit probleem. We zien in veel

gezinnen dat producten als een boor of ladder bijvoorbeeld slechts vijf maal in het jaar

worden gebruikt, op deze manier wordt het product dus niet optimaal benut. Zeker niet als

je bedenkt dat een boor de levensduur heeft van, zeg 600 maal gebruiken. Wanneer

meerdere huishoudens samen 1 boor zouden aanschaffen kan de levensduur van het

product opeens optimaal worden gebruikt.

Ook ons transport gedrag moet drastisch veranderen, het is onzin dat er ’s ochtends

duizenden mensen in hun eentje in de auto naar werk zitten terwijl ze allemaal dezelfde kant

op gaan of auto’s die amper gebruikt worden. Als we ons allemaal zouden aansluiten bij

carpool apps of een auto zouden lenen in plaats van kopen zou dit al een groot verschil

maken.

Wanneer wij de levensduur van producten optimaal gaan benutten en gaan investeren in

kwalitatief goede producten, zal dit een positief effect hebben op de uitstoot van CO2, het

gebruik van grondstoffen, de hoeveelheid afval en restproducten en het ruimtegebrek.

En nog een mooi bijkomend effect: het meedoen aan de share economy kan ons een hoop

geld besparen en/of opleveren. Wat nu voor sommige mensen in de huidige economische

crisis een groot voordeel is.

De share economy zal een hele andere mindset geven: er werd, en door sommige mensen

waarschijnlijk nog steeds, gedacht dat ons geluk afhangt van onze koopkracht. Maar dit is,

zoals ik in het begin van dit hoofdstuk al verder heb toegelicht niet het geval.

“Maar waar worden we dan wel gelukkig van?”

De sociale contacten van een persoon, dus vrienden, familie, collega’s, sportmaatjes

enzoorts, dragen in grote mate bij tot ons levensgeluk. De mens is niet gemaakt om alleen te

zijn, dit is naar mijn idee dan ook de belangrijkste factor in het bepalen van ons geluk.

,,Mensen willen bovenal stabiliteit en zekerheid, zowel in ons werk als in het privé-leven, en

we willen elkaar kunnen vertrouwen. Daarvoor zijn familie- en gemeenschapsbanden erg

belangrijk.

Ook worden we gelukkig van het gevoel nuttig te zijn, verantwoordelijkheid te hebben. En

andere mensen te helpen.

Zeggenschap hebben over ons eigen leven, bijvoorbeeld invloed hebben op de lokale

overheid, maakt ook gelukkig.

Share economy, wordt delen het nieuwe bezitten? | Diest, Yumiko. van 7

Inmiddels kunnen we meten hoe ongelukkig we van nare dingen worden. Een scheiding blijkt

twee keer zo hard aan te komen als een terugval van een derde in ons inkomen. Ook van

werkloosheid worden we ongelukkiger dan van een vermindering van ons inkomen, omdat

we ons nutteloos voelen.''

In mijn profielwerkstuk verdedig ik de stelling dat “Share Economy” de oplossing is voor het

hierboven omschreven probleem, Share economy versterkt “duurzaamheid”met als

aanvullend sociaal voordeel dat Share Economy voor alles staat waarvan mensen echt

gelukkig worden, sociale contacten, vertrouwen, en nuttig zijn.

Voor alle deelplatforms is het het doel om een positieve maatschappelijke impact te hebben.

Een wereld waar we slimmer omgaan met grondstoffen en een wereld waar we beter

omgaan met elkaar. Eentje waarin we weer in gaan zien dat het niet koopkracht is wat ons

gelukkig maakt, maar de gemeenschapszin en de schoonheid van de aarde waarop wij leven.

De sociale contacten die we uit de share economy verkrijgen, het vertrouwen dat we weer in

elkaar krijgen omdat we op een zorgvuldige manier met elkaar omgaan, en het op een

duurzame manier met de aarde omgaan zorgen voor meer geluk.

Share economy, wordt delen het nieuwe bezitten? | Diest, Yumiko. van 8

4. Is er animo voor de share economy?

En dan vooral onder jongeren?

Om dit uit te zoeken heb ik een enquête afgenomen onder jongeren. Deze enquête heb ik bij

plus minus honderd scholieren afgenomen.

Uit de enquête is gebleken dat er zeker animo is om mee te doen aan de share economy.

Zeker 60% wil zijn spullen wel uitlenen aan een onbekende en 10% zou wel spullen willen

uitlenen, maar het ligt er wel aan wat deze spullen zijn. De mensen die spullen zouden willen

lenen bij andere mensen is 78%. Dus ongeveer 80 a 70% zou zijn of haar spullen wel willen

uitlenen of spullen bij iemand anders willen lenen in plaats van het zelf te moeten

aanschaffen.

Share economy, wordt delen het nieuwe bezitten? | Diest, Yumiko. van 9

Het is wel zo dat het voor veel mensen wel uitmaakt welke spullen zij willen uitlenen. Veel

mensen lenen bijvoorbeeld liever geen sieraden, kleding en geld uit. Huizen (of ruimtes in

het huis), auto’s en huishoudspullen worden wat minder graag uitgeleend.

Deze spullen worden toch als te persoonlijk gezien, en bevatten voor de mensen vaak een

emotionele waarde of het wordt als onhygiënisch gezien. Ook huren veel mensen liever hun

huis niet uit omdat ze dan het gevoel hebben hun privacy te verliezen. De spullen zijn vaak

ook de spullen die men dagelijks nodig heeft waardoor ze het minder snel willen uitlenen.

Maar over het algemeen zouden de meeste ondervraagden het prima vinden om hun

gereedschap, kampeerspullen, huishoudspullen, en kennis uit te lenen. Toch doen Auto en

fiets het ook nog best goed, ongeveer 50% van de ondervraagden zou zijn fiets of auto nog

wel willen uitlenen.

Wat je verder ook ziet is dat er voor dingen in gemeenschapszin, het sociale aspect van de

share economy, zoals samen met andere buurtbewoners een groenten tuin onderhouden,

ook veel animo is. Iets meer dan 50% ziet dit wel zitten. En wat bijvoorbeeld volgens veel

mensen ook een goed idee zou zijn is om dit bijvoorbeeld te doen in de vorm van een

groenten/kruiden tuin op hun daken (plat of verticaal). Dit is natuurlijk erg duurzaam omdat

je op een zuinige manier met de ruimte omgaat en het isoleert ook tegelijkertijd het huis,

wat weer zorgt voor minder energie verbruik.

Share economy, wordt delen het nieuwe bezitten? | Diest, Yumiko. van 10

Share economy, wordt delen het nieuwe bezitten? | Diest, Yumiko. van 11

Wat we hieruit dus eigenlijk kunnen concluderen is dat de meeste mensen best bereid zijn

om te investeren in de gemeenschap en om hun spullen uit te lenen als het om wat minder

persoonlijk bezit gaat. Waarom gebeurt dit dan eigenlijk niet meer in Nederland, en dan

vooral onder de jongeren in Nederland?

Uit de enquête bleek dat er vooral een grote onwetendheid was over wat een Share

economy precies inhoudt. Het belangrijkste is dus om mensen te informeren over wat een

Share economy inhoudt en het promoten ervan.

Op het internet is al heel veel te lezen over de share economy, op youtube staan een aardig

aantal filmpjes van talks van mensen die veel verstand hebben van de share economy en je

vertellen wat het inhoudt en wat de voordelen en nadelen hiervan zijn. Er zijn ontzettend

veel sites en apps die zich bezighouden met sharen.

Het enige wat er nu dus nog moet gebeuren is dat deze artikelen, sites, apps en talks door

een zo breed mogelijk publiek gezien worden. De share economy promoten dus.

Je zou het informeren en promoten het beste via social media, televisie of de krant kunnen

doen. Je bereikt op deze manier de meeste mensen, omdat de meeste mensen wel in het

bezit zijn van een smart Phone, internet verbinding, een televisie of natuurlijk de krant lezen.

En je zou zelfs door goede uitleg kunnen bereiken dat mensen bereid zijn meer dan alleen de

spullen als gereedschap, kampeerspullen enzovoorts uit te lenen. Zeker als de

randvoorwaarden, zoals verzekeringen en wettelijke bescherming beter worden vastgelegd.

Share economy, wordt delen het nieuwe bezitten? | Diest, Yumiko. van 12

5. Problemen in de share economy:

De share economy heeft natuurlijk naast de vele positieve kanten ook een aantal

schaduwkanten. Eigenlijk heeft de deeleconomie twee kanten, aan de ene kant de platforms

die een positieve maatschappelijke impact als missie hebben, een wereld waar we slimmer

omgaan met grondstoffen. Aan de andere kant platforms die worden gedreven door winst.

Zo’n platform gedreven door winst is bijvoorbeeld Uber, een “technologie bedrijf” uit de

Amerikaanse stad San Francisco dat via een app een alternatieve taxidienst aanbiedt en zich

profileert als bedrijf met een ideologie (hierboven genoemd), en zodoende als participant

van de deeleconomie.

Wat is Uber taxi?

Uber is een Amerikaans bedrijf dat een alternatieve taxidienst aanbiedt door middel van een

applicatie op de smartphone. Uber is in in maart 2009 opgericht en heeft sindsdien een

stormachtige groei doorgemaakt. Inmiddels is de applicatie in tientallen landen wereldwijd te

gebruiken. Via je smartphone kun je gemakkelijk en snel een taxi bestellen die je op de de

gewenste bestemming brengt. Uber is beschikbaar in Nederland binnen de stadsgrenzen van

Amsterdam en Rotterdam, maar het plan is om ook in ons land flink uit te breiden.

Hoe werkt Uber taxi?

Je kunt de Uber-app gemakkelijk downloaden via de App Store of Google Play Store. Voor of

na het downloaden kun jij je eenvoudig registreren door een account aan te maken. Wanneer

jij je eenmaal geregistreerd hebt, is jouw locatie bij Uber bekend en kun je alle beschikbare

Uber taxi’s op een kaart zien rijden. Je toetst je eindbestemming in, waarna je direct een

prijsindicatie krijgt. Zo weet je direct waar je aan toe bent en kom je niet voor verrassingen te

staan.(bron: ubertaxi.nl)

Dat Uber zich profileert als participant aan de deeleconomie is volstrekt onjuist, in de basis

komt het voort uit de deeleconomie, het benutten van de overcapaciteit in auto’s maar op

dit moment is dat allang niet meer zo. De meeste ritten bij Uber zijn Solo ritten en de

mensen die voor Uber rijden zijn vrijwel allemaal fulltime chauffeur bij Uber.

Uber is een smartphone app die snel chauffeurs in contact brengt met mensen die een rit

willen maken. Opgericht in 2009, helpt Uber momenteel tienduizenden mensen over de hele

wereld aan een inkomen als chauffeur. (van de uber site)

Uber is een monopolist die vooral gericht is op winst maximalisatie. De markt veroveren,

“whatever it takes”, lijkt hun motto. Hun basis is dus niet delen.

Share economy, wordt delen het nieuwe bezitten? | Diest, Yumiko. van 13

In eerste instantie kun je misschien denken, oké het is dan in de basis geen deeleconomie

meer, maar het transport via Uber is wel heel flexibel en bereikbaar. Je kunt binnen 10 a 20

minuten vanaf bijna iedere gewenste plek opgepikt worden door een Uber taxi en voor een

niet al te hoge prijs naar plaats van bestemming worden gebracht.

Dit is ook allemaal heel goed en een knap staaltje werk van Uber, maar bij het verlenen van

deze diensten omzeilen ze alle bestaande wetten en regelgeving waardoor hun winst wordt

behaald over de rug van hun eigen werknemers/chauffeurs dan wel bestaande taxi/vervoer

bedrijven die zich wel aan de wetten en regelgeving moeten houden.

Uber zegt niet verantwoordelijk te zijn voor hun chauffeurs en alleen maar een bemiddelaar

te zijn, en vindt daarom dat het geen collectieve lasten hoeft te betalen. Ze hoeven zich niet

aan regels te houden ten behoeve van salaris en andere arbeidsvoorwaarden. Doordat ze

zich niet aan deze regels hoeven te houden kunnen ze doen wat ze willen met hun prijzen

om zoveel mogelijk winst en marktaandeel te behalen. Er is hier dus duidelijk sprake van

oneerlijke concurrentie ten opzichte van bestaande taxi/vervoer bedrijven die zich wel aan

de regels moeten houden. Ook worden op deze manier de chauffeurs die bij Uber werken

uitgebuit en werken zij doorgaans voor veel minder dan het minimumloon.

Deze asymmetrie in de macht voor beide partijen zorgt ervoor dat de chauffeurs

(participanten op de markt) veel minder macht hebben en dit kan uiteindelijk weer leiden

tot economische krimp in de vorm van bijvoorbeeld deflatie, hier is niemand bij gebaat. Plus

dat de belastinginkomsten dalen doordat deze bedrijven en of participanten (chauffeurs)

geen belasting betalen. Moeten de inkomsten dan eigenlijk niet worden aangegeven bij de

fiscus?

Een ander voorbeeld is airBnB, waar ik het in het eerste hoofdstuk al over heb gehad. airBnB

is in principe wel gewoon deeleconomie, alleen door sommige verhuurders wordt het

concept uitgemolken. Deze verhuurders proberen door middel van het verhuren van hun

huis/kamer in huis een (bijna) volledig inkomen te genereren. Zij verhuren hun huis niet

maar een aantal keer per jaar maar gewoon het hele jaar door. Er zijn zelfs mensen die

speciaal een huis kopen om dat via de AirBnB site het hele jaar door te verhuren, een soort

van illegaal hotel dus. Dit zorgt natuurlijk voor veel ophef bij hotel eigenaren, omdat deze

zich aan allemaal strenge veiligheidsregels moeten houden, vergunningen moeten

aanvragen en toeristen belasting moeten betalen, wat deze airBnB verhuurders tot nu toe

allemaal niet doen.

Share economy, wordt delen het nieuwe bezitten? | Diest, Yumiko. van 14

Een ander groot nadeel van de share economy is dat de markt niet altijd even transparant is

als er gezegd wordt. Je weet nooit 100% zeker of de persoon waar je een ruil dienst mee

aangaat te vertrouwen is. Er zijn horror verhalen over mensen die hun huis verhuurd hadden

via airbnb en het of ernstig beschadigd terugvonden of ontdekten dat er een aantal

waardevolle spullen gestolen waren. je kunt als consument niet altijd terug vallen op een

wettelijke bescherming, bij vernieling, diefstal of ontevredenheid over het geleverde product

of dienst.

Een andere verontrustende ontwikkeling is dat de eigenaren van de platforms heel veel data

over ons kunnen verzamelen, deze data levert veel geld op omdat je het steeds meer kunt

verhandelen aan bijvoorbeeld adverteerders en verzekeraars. Een bedrijf als Axion, het

grootste data bedrijf van Amerika heeft meer dan een miljard mensen in hun data bestand.

Van ieder persoon hebben zij 15 honderd data points, een data point bevat informatie over

allerlei gedragsgegevens die via data zijn verzameld, bijvoorbeeld inkomen, je

eetgewoontes, reisgewoontes enzovoorts.

Platforms verkrijgen dus vooral veel macht en marktwaarde door alle data die ze bezitten.

Aan de ene kant is data nodig om bijvoorbeeld de real time verbindingen tussen een rijder

en meelifter mogelijk te maken, maar aan de andere kant is het ook een heel eng idee dat

deze platforms en bedrijven over al jouw data beschikken. Doordat ze al deze data bezitten

verkrijgen ze veel macht, en deze macht kunnen ze heel makkelijk misbruiken. Dit is dus wel

een punt om even bij stil te staan.

Verder is het zo dat de toegang tot de deeleconomie wordt bepaald door een online

reputatie, en vaak zijn gaat er via Facebook of Google een soort identiteits controle voordat

je überhaupt op zo’n platform mag. Facebook en Google worden op deze manier een soort

poortwachters, de virtuele paspoort voorzieningen van de netwerk samenleving. Maar

willen wij wel dat een commercieel bedrijf opererend vanuit silicon valley ons als

Nederlandse burgers steeds qua identiteit verifieerd of bepaald of wij wel te vertrouwen zijn

in het sociale verkeer online?

Aan de ene kant is het veel democratischer om te zien hoe anderen iemand werkelijk

beoordelen, dan dat een CV bijvoorbeeld is. Maar aan de andere kant zit er ook een duistere

kant aan, de beoordeling en informatie kunnen gemakkelijk gefalsificeerd worden,

beoordelingen kunnen niet kloppen of data kan gehackt worden. Wat als dit gebeurt, heb je

er dan recht op dat je reputatie score vergeten wordt? Of word je voorgoed buitengesloten

uit het systeem?

Share economy, wordt delen het nieuwe bezitten? | Diest, Yumiko. van 15

De problemen binnen de share economy nog even op een rijtje:

- De bedrijven zijn uit op winst maximalisatie (uber) en het hele concept van sharen en

goed voor het milieu valt weg.

- Oneerlijke concurrentie

- Beschadiging van de producten door de lener. (markt niet altijd even transparant)

- Er kan door de apps/sites zoveel online data (allemaal opgeslagen, en kan voor veel

geld worden doorverkocht enz) over ons worden verzameld. Moeten we dit wel

willen? Is dit niet een te grote inbreuk op onze privacy? Krijgt bvb Uber daardoor niet

teveel macht?

- De toegang tot de deeleconomie wordt bepaald door een online reputatie, er is

mogelijkheid tot falsificatie of hacken.

Share economy, wordt delen het nieuwe bezitten? | Diest, Yumiko. van 16

6. Nuancering:

Na het vorige hoofdstuk gelezen te hebben lijkt het net alsof de hele Share economy

gedoemd is te mislukken, maar het tegendeel is zeker waar. Er zijn ook veel kleinere

initiatieven die niet uit zijn op winst maximalisatie maar staan voor een ideologie, een

positieve maatschappelijke impact hebben, en een wereld creëren waar we slimmer omgaan

met grondstoffen.

Een platform als Peerby deelt deze ideologie ook, zij doen hun best een balans te vinden

tussen een positief mastschappelijke impact hebben en een duurzaam verdienmodel. Peerby

vindt dat zij, als idealisten, moeten proberen om de slagkracht van ondernemerschap en

kapitaal in te zetten om onze positieve impact herhaalbaar en schaalbaar te maken. Want

een beweging die klein blijft, kan weinig veranderen en een organisatie waar geen geld

binnenkomt houdt snel op te bestaan. (bron: peerbyblog)

Ook een platform als Blablacar, waarop je kunt meeliften met mensen die dezelfde kant op

moeten als jij of andersom, heeft gewoon de echte ideologie van de share economy. Deze

platforms zijn naar mijn idee platforms waarbij het alleen nodig is om verzekeringen te

regelen voor het geval van vernieling, diefstal of ontevredenheid over het geleverde product

of dienst.

Er moet dus eigenlijk gekeken worden naar het doel van de organisatie, voor bedrijven zoals

Uber en airBnB moet een strenger beleid komen die ze niet instaat stelt om op zo’n

oneerlijke manier te concurreren. Zij moeten zich ook aan de bestaande wetgeving gaan

houden, en verzekeringen moeten er ook komen.

AirBnB is in Nederland al druk in overleg om de regelgeving rond het platform beter te

regelen, een stap in de goede richting want een platform als airBnB blijft gewoon een

supergoed initiatief. Airbnb heeft het thema van vertrouwen en veiligheid hoog in het

vaandel en spant zich in om het vertrouwen in de ‘community’ te versterken. Dit heeft tot

gevolg dat gebruikers, en dan vooral de verhuurders, aangemoedigd worden hun

dienstverlening te optimaliseren waardoor de resultaten verbeteren, maar mensen ook een

goed gevoel krijgen. Airbnb voorziet duidelijk in een behoefte, maar zet ook een trend in het

zorgvuldig met elkaar omgaan.

Nu is het belangrijk dat het management van Airbnb het vertrouwen van de medewerkers

enerzijds en opiniemakers, politici en andere beleidsmakers anderzijds weet te winnen. Het

helpt als beleidsmakers de voordelen van de sharing economy gaan inzien en met bedrijven

als Airbnb de dialoog aangaan om dit te realiseren, zodat er een win-winsituatie ontstaat.

Wat bijvoorbeeld een idee zou zijn voor airBnB is dat er een maximum moet zijn voor het

aantal dagen dat je jouw huis verhuurt, zodat er niet de kans ontstaat dat het een illegaal

hotel wordt.

Share economy, wordt delen het nieuwe bezitten? | Diest, Yumiko. van 17

Voor platforms als peerby en blablacar moet weer een ander soort beleid komen, dat vooral

kijkt naar verzekeringen in het geval van diefstal, vernieling of ontevredenheid over het

geleverde product.

Wat in de toekomst ook een oplossing zou kunnen zijn is dat de platforms beheerd gaan

worden door de crowd zelf, de bemiddelaar valt er hierdoor tussenuit. Hierdoor is het ook

niet meer mogelijk om een bemiddelaar te krijgen die teveel macht krijgt omdat de data

voor zichzelf gehouden wordt om daarmee concurrentie voordelen te creëren.

Waarschijnlijk kunnen we hierdoor in de toekomst ook zelf eigenaar worden van onze data

op deze platforms.

Op kleine schaal gebeurt dit eigenlijk ook al, bijvoorbeeld mensen die hun eigen coöperatie

opzetten. In deze coöperatie draag je bij aan het gemeengoed en je creëert er ook je ook je

eigen levensonderhoud uit. In deze modellen is de bemiddelaar al uitgeschakeld.

Voorbeelden hiervan zijn:

- Het broodfonds:

Een broodfonds is een groep ZZP’ers die een groep organiseren die solidair is met elkaar.

Iedereen stuurt iedere maand een klein bedrag naar een gemeenschappelijke kas en als er

iets gebeurd rond de gezondheid, een gezondheidscrisis bijvoorbeeld, dan is er een

solidariteit ’s kas aanwezig om die mensen van de groep te helpen.

- La cooperative integral catalana

Het betreft een coöperatieve organisatie gestoeld op economische relaties van zelfbestuur

tussen deelnemers ten behoeve van veelsoortige activiteiten, die voorzien in dagelijkse

behoeften (aanbieden van producten en diensten tussen gebruikers en producenten /

dienstverleners). Het doel is een netwerk van coöperatieve, solidaire economische relaties

tot ontwikkeling te brengen tussen personen en sociale ondernemingen, die buiten de

wetten van de markt om met elkaar samen handelen. Deze activiteiten kunnen zo worden

geregeld, dat er een situatie ontstaat die maakt dat men in dat geval kan zeggen ‘wij kunnen

leven zonder kapitalisme’. (bron: libertaireorde.wordpress.com)

- Aardappel fonds

Een initiatief waarbij overgebleven aardappelen direct bij de boer gekocht kunnen worden

waardoor de marges niet verdwijnen bij de tussenhandel of de supermarkt. En de pieper

voor de consument een stuk goedkoper wordt.

Share economy, wordt delen het nieuwe bezitten? | Diest, Yumiko. van 18

- brightNL

BrightNL biedt zzp'ers, ondernemers, freelancers en mensen in loondienst zonder

pensioenopbouw een pensioenregeling aan. In een gezamenlijk fonds beleggen tegen

kostprijs, de beleggingsbeslissingen worden genomen uit handen van hun deelnemers.'

BrightNL is de eerste pensioeninstelling die geen eigendom is van een bank, verzekeraar of

vakbond. Deelnemers worden mede-eigenaar, delen mee in de winst en hebben

daadwerkelijk zeggenschap. BrightNL wil daarmee de huidige pensioenmarkt wakker

schudden. (bron: sprout)

.

Share economy, wordt delen het nieuwe bezitten? | Diest, Yumiko. van 19

7. Conclusie:

De conclusie die ik uit mijn onderzoek heb kunnen trekken is dat er zeker animo is voor de

share economy onder mijn leeftijdsgenoten maar dat het nog wel wat meer gepromoot

moet worden.

Ook concludeer ik dat de share economy de oplossing is om van de hyperconsumptie af te

komen, die ons alleen maar ongelukkig maakt en zorgt voor uitputting van de aarde. Door de

share economy benutten we de overcapaciteit wat zorgt voor vermindering van de CO2

uitstoot, het gebruik van grondstoffen, de hoeveelheid afval en restproducten en het

ruimtegebrek. Daarnaast worden wij als mensen veel gelukkiger van delen omdat dit in

gemeenschapszin is, en voor mensen zijn sociale contacten een belangrijke factor in ons

geluk. Verder is het ook fijn dat je er geld mee kunt besparen en/of verdienen in de huidige

economische crisis.

Wel is het zo dat de deeleconomie ook problemen kent:

- De bedrijven zijn uit op winst maximalisatie (uber) en het hele concept van sharen en

goed voor het milieu valt weg.

- Oneerlijke concurrentie

- Beschadiging van de producten door de lener. (markt niet altijd even transparant)

- Er kan door de apps/sites zoveel online data (allemaal opgeslagen, en kan voor veel

geld worden doorverkocht enz.) over ons worden verzameld. Moeten we dit wel

willen? Is dit niet een te grote inbreuk op onze privacy? Krijgt bv. Uber daardoor niet

teveel macht?

- De toegang tot de deeleconomie wordt bepaald door een online reputatie, er is

mogelijkheid tot falsificatie of hacken.

Deze problemen zijn zeker op te lossen, de deeleconomie is immers nog niet in zijn

volwassen fase, dus het is nog te vraag om al het oordeel te vellen dat de deeleconomie niet

werkt. En initiatieven als Peerby en Blablacar werken wel degelijk.

oplossingen en verbeteringen zijn bijvoorbeeld:

- Een beleid ontwikkelen rondom de regelgeving voor de platforms.

- De bemiddelaar, dus de platforms uitschakelen.

- Een eigen coöperatie creëren, waarin ik bijdraag aan het gemeentegoed en ook mijn

eigen levensonderhoud creëer.

Mijn laatste conclusie is dus dat er zeker toekomst zit in de share economy, maar dat we de

komende tijd moeten investeren in het beleid rondom de regelgeving voor de platforms en

het promoten van de share economy.

Share economy, wordt delen het nieuwe bezitten? | Diest, Yumiko. van 20

8. Nawoord:

Het maken van dit profielwerkstuk heb ik als heel leerzaam en interessant gezien. Alle

dingen die ik gaandeweg te weten kwam, bijvoorbeeld over de problemen die er ook spelen

binnen de Share economy, waar ik eerst nog geen benul van had. Maar ook alle onwijs

goede kanten van de Share economy. Dit onderzoek heeft mij geleerd om zelf ook op een

andere manier te gaan kijken naar de wereld waarin wij leven. Het heeft mij wel doen

beseffen dat we niet verder kunnen op de manier waarop we nu bezig zijn. Ik hoop daarom

ook ten zeerste dat de Share economy gaat werken en ons weer die gemeenschapszin geeft

waar we gelukkig van worden. Wel hoop ik dat monopolisten als Uber aangepakt worden en

er dus ook goede regelgeving komt omtrent de Share economy.

Naast dat ik het heel interessant vond om dit profielwerkstuk te maken, vond ik het soms

ook lastig omdat het zo’n complex onderwerp is met vele kanten, soms liep ik daarom ook

flink vast. Wat het dan wel extra moeilijk maakte was dat ik mijn profielwerkstuk alleen

maakte, waardoor ik niet even kon overleggen met mijn partner om snel tot een oplossing te

komen. Ik had ook even een flinke tegenslag 2 weken voor de inleverdatum, er werd

ingebroken bij ons thuis en alle laptoppen, met daarop ook mijn profielwerkstuk, werden

gestolen. Dit heeft gezorgd voor enkele vertraging en dat ik er net even wat meer tijd in heb

moeten steken. Al met al ben ik heel tevreden met het resultaat en ik hoop dat ik ook

andere mensen tot nadenken aanzet na het lezen van mijn profielwerkstuk.

Share economy, wordt delen het nieuwe bezitten? | Diest, Yumiko. van 21

9. Bronnen:

http://www.sharesite.nl/beschouwing.html

http://www.sharesite.nl/

http://www.snappcar.nl/?gclid=CK-I-7Wky7wCFSgKwwodbj0Axg

https://www.airbnb.nl/

http://www.emerce.nl/achtergrond/web-summit-dublin-doorbraak-sharing-economy

http://www.extendlimits.nl/nieuws/artikel/de_opkomst_van_de_sharing_economy

http://www.youtube.com/watch?v=Ig31ELGDJ0Q

http://www.youtube.com/watch?v=z9CIObFCJeQ

http://www.extendlimits.nl/nieuws/artikel/collaborative_economy_wij_conomie

http://www.extendlimits.nl/trends/trend/continuering_van_de_co-sument

http://sharenl.nl/tag/sharing-economy/

http://www.sprout.nl/299/dossier/306/79374/businessmodel/5x-waarom-de-

deeleconomie-niet-werkt.html

http://www.bondbeterleefmilieu.be/page.php/30/770/15060

http://issuu.com/is-

magazine/docs/nederlanders_en_de_deeleconomie?e=2006164/6068189

http://www.rainforest-alliance.org/sites/default/files/uploads/3/roo-rogers-redscout.pdf

http://www.extendlimits.nl/nieuws/artikel/de_opkomst_van_de_sharing_economy#sthash.j

JC8mXn2.dpuf

http://fidbacks.com/

http://deeleconomie.nl/spullen/

http://www.youtube.com/watch?v=qQKBsGRktjY

http://www.google.nl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&ved=0CCAQFjAA&url

=http%3A%2F%2Feescopinions.eesc.europa.eu%2Fviewdoc.aspx%3Fdoc%3Dces%2Fint%2Fi

nt686%2Fnl%2Fces2788-

2013_00_00_tra_ac_nl.doc&ei=pHywU9PaEI7SPLLJgPAE&usg=AFQjCNEkmRTPZ1SvJvZxtdzeV

PZE_j9A6A

Share economy, wordt delen het nieuwe bezitten? | Diest, Yumiko. van 22

http://www.deondernemer.nl/blogs/660687/The-collaborative-economy.html

http://www.innovatieforganiseren.nl/gastcolumns/wordt-er-innovatief-georganiseerd-de-

sharing-economy/

http://feb.kuleuven.be/eng/ew/Articles%20press/2013/JK_DeStandaard_250513.pdf

http://tegenlicht.vpro.nl/afleveringen/2014-2015/hoezo-samen-delen.html

http://deeleconomie.nl/rachel-botsman-over-collaborative-consumption/

http://www.kennislabvoorurbanisme.nl/wp-content/uploads/SharingCentre.pdf

http://www.extendlimits.nl/nieuws/artikel/toekomst_technologie_positief_of_negatief

http://www.extendlimits.nl/trends/trend/de_naakte_waarheid

https://www.youtube.com/watch?v=jid2A7ldc_8

http://www.extendlimits.nl/nieuws/artikel/onze_consumptiepatronen_niet_normaal

http://www.energieoverheid.nl/2015/02/17/uitstoot-co2-stijgt-nederland/

http://www.tpedigitaal.nl/assets/static/23_-3-2008.pdf

http://vorige.nrc.nl/opinie/article1732625.ece/De_economie_van_het_geluk

http://eprints.lse.ac.uk/47425/1/__libfile_REPOSITORY_Content_Layard_Has%20social%20s

cience%20a%20clue%20what%20is%20happiness_Has%20social%20science%20a%20clue%2

0what%20is%20happiness%20(LSE%20RO).pdf

http://www.ethiekenmaatschappij.ugent.be/wp-content/uploads/2012/07/EM_121-2009-

Vandevelde.pdf

http://www.pauldebeer.nl/documenten/artikelen/Hoe%20maakbaar%20is%20ons%20geluk

.doc

http://www.theguardian.com/commentisfree/2014/may/27/airbnb-uber-taxes-regulation

http://www.innovatieforganiseren.nl/gastcolumns/wordt-er-innovatief-georganiseerd-de-

sharing-economy/

http://www.demorgen.be/nieuws/-bedrijven-als-uber-en-airbnb-overwoekeren-alle-

duurzame-bedoelingen-a2056797/

http://blog.peerby.com/enig-tegenwicht-voor-tegenlicht/

https://www.youtube.com/watch?v=OcIrapIWkLA

Share economy, wordt delen het nieuwe bezitten? | Diest, Yumiko. van 23

http://www.parool.nl/parool/nl/30700/OPINIE/article/detail/3765959/2014/10/10/UberPo

p-is-geen-voorbeeld-van-deeleconomie.dhtml

http://fd.nl/fd-outlook/1091369/banken-en-data-een-gevoelig-punt

http://www.blablacar.nl/car-

sharing?comuto_cmkt=NL_ADWORDS_BRANDSEARCH_CARS&gclid=CPrwm5rjj8QCFUzKtAod

HzoAiA

http://whatis.techtarget.com/definition/data-point

https://partners.uber.com/drive/#

http://ubertaxi.nl/

https://libertaireorde.wordpress.com/2012/04/07/cooperatie-en-associatie-naar-een-

participatie-maatschappij/

http://www.sprout.nl/lijsten/challenger50-van-2014/brightnl

Share economy, wordt delen het nieuwe bezitten? | Diest, Yumiko. van 24

10. Logboek:

Datum Activiteit Uren

22-1-2014 Onderwerp kiezen 1

6-2-2014 Opdrachtgever bezoeken voor info 6

11-2-2014 Inlezen onderwerp 3

13-2-2014 Informatie zoeken/inlezen onderwerp 2

18-2-2014 Informatie zoeken/inlezen onderwerp 3

20-2-2014 Informatie zoeken/inlezen onderwerp 2

4-3-2014 Informatie opzoeken en hoofdvraag bedenken 2

6-3-2014 Deelvraag 2 bedenken en informatie opzoeken 2

7-3-2014 Deelvraag 2 informatie opzoeken 3

13-3-2014 Deelvraag 2 afmaken 2

8-5-2014 Begin maken enquête 3

9-5-2014 Enquête afgerond en op internet gezet 3

17-5-2014 Enquête resultaten verwerkt 2

30-5-2014 Bezoek Clingendael infodag 6

24-6-2014 PO over onderwerp gemaakt 8

25-6-2014 PO over onderwerp gemaakt 8

3-10-2014 Bezoek informatiedag ministerie van Milieu en Infrastructuur

6

8-12-2014 In tussenuren deelvragen afgemaakt, informatie opgezocht, enquêtes uitgedeeld op school en documentaire gekeken

21

16-2-2015

17-2-2015 Enquête resultaten verwerkt en ingevoerd 4

23-2-2015 Documentaire ‘’tegenlicht’’ gekeken, problemen share economy onderzocht

5

24-2-2015 Problemen en oplossingen share economy ondezocht

5

27-2-2015 Problemen en oplossingen onderzocht en de opmaak van PWS gemaakt

3

28-2-2015 Opmaak afgerond en hoofdstuk Probleemstellingen verbeterd, documentaire kritiek ‘’tegenlicht’’ gekeken

5

1-3-2015 Oplossingen en nuancering afgemaakt 5

2-3-2015 Nuancering afgemaakt 3

3-3-2015 Conclusie geschreven 2

4-3-2015 Voorwoord en nawoord 3

5-3-2015 Controleren PWS 2

6-3-2015 PWS afgemaakt, uitgeprint en gecontroleerd 3