BUDGETHANDBOEK2015KErNcijfErs HuisHOuDfiNANciëN

tweeëndertigste editie

2

Inho

ud

VOORWOORD

INLEIDING

DEEL 1 - INKOMSTEN EN UITGAVEN

1. OPSTELLEN VAN DE HUISHOUDBEGROTING 1.1 Doel van de huishoudbegroting 1.1.1 Uitgavenposten 1.1.2 Budgetadvisering

1.1.3 Opstellenvaneensluitendebegroting

2. INKOMSTEN 2.1 inkomstenbelasting

2.1.1 Hetbruto-nettotraject

2.1.2 Aangifteenaanslagbelastingen

2.2 inkomsten uit arbeid

2.3 sociale zekerheid

2.3.1 Socialeverzekeringen

2.3.2 Socialevoorzieningen

3. UITGAVEN 3.1 Vaste lasten

3.1.1 Huur/Hypotheek

3.1.2 Gas,elektriciteitenwater

3.1.3 Lokalelasten

3.1.4 Telefoon,televisieeninternet

3.1.5 Verzekeringen

3.1.6 School-enstudiekosten

3.1.7 Kinderopvang

3.1.8 Contributiesenabonnementen

3.1.9 Vervoer

3.2 reserveringsuitgaven

3.2.1 Kledingenschoenen

3.2.2 Inventaris

3.2.3 Onderhoudhuisentuin

3.2.4 Niet-vergoedeziektekosten

3.2.5 Vrijetijdsuitgaven(recreatie,uitgaan,vakantieenhobby’s)

3.3 Huishoudelijke uitgaven

3.3.1 Voeding

3.3.2 Overigehuishoudelijkeuitgaven

3.3.3 Was-enschoonmaakmiddelen

3.3.4 Persoonlijkeverzorging

3.3.5 Tarievenhuishoudelijkedienstverlening

3.3.6 Kostenhuisdieren

3.3.7 Roken

3.4 sociale participatie

3

8

11

12

13

14

14

16

18

19

20

28

32

34

35

42

48

49

49

51

59

62

65

72

73

73

74

76

76

78

80

82

83

85

85

88

88

88

88

89

89

90

Inhoud

3

4. VOORBEELDBEGROTINGEN & REFERENTIEBUDGETTEN 4.1 serie huishoudens met een minimuminkomen

4.2 serie huishoudens met een inkomen vanaf het minimum

tot en met € 6.000

4.3 referentiebudgetten

DEEL 2 - BUDGETTHEMA’S

5. BUDGETTHEMA - KOSTEN VAN KINDEREN 5.1 Kindgebonden budget

5.2 Kinderbijslag

5.3 Kinderopvangtoeslag

5.4 Pleegvergoeding

5.5 De totale gemiddelde kosten van kinderen

5.6 Berekening kosten van kinderen

5.7 Kostgeld

6. BUDGETTHEMA - SCHOLIEREN EN STUDENTEN 6.1 Tegemoetkoming schoolkosten

6.1.1 Tegemoetkomingvooroudersvanscholierentot18jaar

6.1.2 Tegemoetkomingvoorscholierenvan18tot30jaar

6.2 Wet op de studiefinanciering (Wsf)

6.2.1 Prestatiebeurs

6.2.2 Maandbudgetten

6.2.3 Basisbeursentoeslagen

6.2.4 Studentenov-chipkaart

6.2.5 Aanvullendebeurs

6.2.6 Rentedragendelening

6.2.7 Collegegeldkrediet

6.2.8 Overigeinkomsten

6.2.9 Inkomstenvanpartner

6.2.10 Aflossenstudieschuld

6.3 school- en studiekosten

6.3.1 Onderwijsbijdrage

6.3.2 Cursusgeldvooravondonderwijsenandereopleidingen

6.3.3 Ouderbijdragen

6.3.4 Kostenperschooltype

6.4 scholierenbudget

6.4.1 Inkomstenpermaandnaarleeftijdengeslacht

6.4.2 Inkomstenpermaand,naargeslacht

6.4.3 Uitgavenpermaandnaarleeftijdengeslacht

6.4.4 Uitgavenpostenpermaand

6.5 studentenbudget

92

93

99

136

149

150

151

152

154

157

157

158

164

168

169

169

170

171

173

173

174

175

175

177

178

178

179

179

180

180

180

181

181

183

183

183

183

185

185

4

Inho

ud

7. BUDGETTHEMA - ECHTSCHEIDING 7.1 Alimentatie

7.1.1 Indexeringalimentatie

7.1.2 Alimentatievoorkinderen

7.1.3 Berekeningvandedraagkracht

7.1.4 Vergelijkingvandebehoefteendraagkrachtvoorkinderalimentatie

7.1.5 Berekeningvandedraagkrachtvoorpartneralimentatie

7.2 co-ouderschap

7.2.1 Toelichtingbijderekenschema’sco-ouderschap

7.2.2 Eigenkosten

7.2.3 Teverdelenkosten

8. BUDGETTHEMA - HUURTOESLAG 8.1 rekenhuur

8.1.1 Zelfstandigewoning

8.1.2 Vaststellenrekenhuur

8.1.3 Onderverhuur

8.2 inkomen en vermogen

8.2.1 Toetsingsinkomen

8.2.2 Inkomensdalingof-stijging

8.2.3 Vermogen

8.3 Vaststellen basishuur

8.4 Berekening aftoppingsgrens

8.5 Aanvragen en ontvangen

8.5.1 Bijzonderesituaties

9. BUDGETTHEMA - ZORG 9.1 Zorgtoeslag

9.2 Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)

9.2.1 Eigenbijdrage

9.2.2 PersoonsgebondenBudget

9.3 Wet langdurige zorg (Wlz)

9.3.1 Eigenbijdragevoorzorgzonderverblijf

9.3.2 EigenbijdragevooreenverblijfineenAWBZ-instelling

9.4 Belastingaftrek en Tegemoetkoming specifieke zorgkosten (TsZ)

9.5 Dieetkosten

188

189

189

190

193

195

196

199

199

199

199

202

203

203

203

204

204

204

205

205

205

206

207

207

208

208

210

211

211

211

212

212

215

217

5

10. BUDGETTHEMA - SPAREN, LENEN EN KREDIETEN10.1 Levensloopregeling en spaarloon

10.1.1 Levensloopregeling

10.1.2 Spaarloon

10.2 financieringslastnormen voor hypotheekverstrekkers

10.2.1 Uitgangspuntvandefinancieringslastnormen

10.3 Afbetalingen/krediet

10.3.1 Jaarlijkskostenpercentage

10.3.2 Wettelijkerente

10.3.3 Leennormen

11. BUDGETTHEMA - SCHULDREGELEN 11.1 Loonbeslag

11.2 Berekening vrij te laten bedrag in het minnelijk en wettelijk traject

11.2.1 Hetinkomen

11.2.2 Hetvrijtelatenbedrag

DEEL 3 - BIJLAGEN

BEGROTINGSfORMULIER

AfKORTINGEN

REGISTER

OVERHETNIBUD

220

221

221

222

222

225

225

225

226

226

228

229

230

230

231

235

236

242

243

246

Opstellenvandehuishoud-begroting

1

7

1.

1.1

Opstellenvandehuishoudbegrotingin dit hoofdstuk lichten we kort de Nibud-methode van budgetteren toe. We

gaan ook in op de opbouw van de inkomsten- en uitgavencategorieën als

het gaat om hoofd- en subposten. Deze opbouw vindt u terug in bijvoorbeeld

de voorbeeldbegrotingen en referentiebudgetten in hoofdstuk 4, en in het

begrotingsformulier in bijlage 1.

in het Budgethandboek houden we voor de hoofdstukken en paragrafen

met betrekking tot de inkomsten en uitgaven dezelfde indeling in dezelfde

volgorde aan. Hierdoor kunt u systematisch op onderwerp concrete informatie

opzoeken. uiteraard kunt u ook het register achter in het boek raadplegen.

DOEL VAN DE HUISHOUDBEGROTINGHetopstellenvaneenhuishoudbegrotingmaaktonderdeeluitvandeNibud-

competenties,eniséénvandevierstappenrichting‘gripopgeld’.Debegroting

isookeenbelangrijkhulpmiddelinhetprocesvanbudgetadvisering.Het

uitgangspuntbijhetbegrotenishetbesteedbaarinkomen.Ditishettotaalvan

allejaarlijkseinkomsten,inclusiefvakantiegeld,kinderbijslag,teruggave

belastingen,alletoeslagenendergelijke.AandeuitgavenkantmaakthetNibud

onderscheidtussenvastelasten,reserveringsuitgavenenhuishoudelijke

uitgaven.Eenanderbelangrijkonderscheidisdietussendeonvermijdbare

uitgavenendeuitgavenmeteenmeervrijekeuze.

Eenhuishoudbegrotingkanvoorveleverschillendedoelennodigzijn,

bijvoorbeeld:

– ominkomstenenuitgavendoortelichten,nategaanofiemandkan

rondkomen,enopwelkepuntenhetandersofbeterkan;

– ominteschattenofeengroteuitgaveverantwoordisenomnategaanwelke

effectendezeuitgaveheeftophetbestedingspatroon;

– omtekijkenhoedeuitgavenkunnenwordenaangepast,alsgevolgvaneen

dalingvandeinkomsten;

– omvasttestellenofenhoebetalingsachterstandenenschuldenopeenvoor

allepartijenbevredigendewijzekunnenwordengeregeld.

Specifiekevragenovereenbepaaldonderdeelvandehuishoudfinanciënzullen

nietaltijdgekoppeldhoeventewordenaaneentotalebegroting.Ookhoevenze

nietaltijdbetrekkingtehebbenophetgehelehuishouden.Zekunnenbetrekking

hebbenopeenpersoon(bijvoorbeeldkostgeld,kostenvoorvoeding)ofopde

kostenvaneenhandelingofgebruikvaneenapparaat(bijvoorbeeld

stroomverbruik).

inkomsten&uitgaven

op

stel

len

van

de

huis

hou

db

egro

tin

g

8

Voorbeeld-begrotingen&Referentie-budgetten

4

9

Bedragen per maand Alleenstaande Twee personen

WWB WWB

iNKOMEN Minimuminkomen 913 1304Vakantietoeslag 48 69Zorgtoeslag 78 149Huurtoeslag 0 (189) 0 (189)TOTAAL INKOMSTEN 1039 1522 UITGAVEN huur 230 (427) 230 (427)gas 58 58elektriciteit 27 50water 9 13lokalelasten * (43) * (52)telefoon,televisie,internet 53 62verzekeringen 151 294onderwijs * *contributiesenabonnementen 2 2vervoer 14 28VASTE LASTEN 544 736 kledingenschoenen 54 108inventaris 76 93onderhoudhuisentuin 26 26niet-vergoedeziektekosten 43 (30) 87 (59)vrijetijdsuitgaven * *RESERVERINGSUITGAVEN 199 314 voeding 204 372was-enschoonmaakartikelen 7 10persoonlijkeverzorging 23 46huishoudelijkedienstverlening * *huisdieren * *roken * *diversen 18 21HUISHOUDELIJKE UITGAVEN 252 448 SOCIALE PARTICIPATIE * (92) * (149) Voordemet*gemerkteposten 44 24 TOTAAL INKOMSTEN/UITGAVEN 1039 1522

MiNiMuMVOOrBEELDBEGrOTiNG (jANuAri 2015)

Zorg9

11

9.

9.1

BudgetthemaZorgin dit hoofdstuk gaan we in op de hoogte en voorwaarden van de verschillende

tegemoetkomingen en regelingen met betrekking tot zorg, zoals de zorgtoe-

slag, Wmo en Wlz. Ook komen in dit hoofdstuk de meerkosten van een dieet

aan bod.

ZORGTOESLAGOmdezorgverzekeringvooriedereenbetaalbaartehouden,iserdezorgtoeslag.

Dehoogtevandezorgtoeslagwordtvastgesteldopbasisvanhetinkomenende

vermogenssituatievanhethuishouden.Dezorgtoeslagvooreenhuishoudenis

hetverschiltussendestandaardpremieendenormpremie.

DestandaardpremiewordtvastgestelddoorhetministerievanVWS.De

standaardpremiebedraagt€1.408perpersoon.

Denormpremievooreenhuishoudenisafhankelijkvanhetgezamenlijk

toetsingsinkomenin2015.Vooralleenstaandenisdenormpremie2,395%van

hetdrempelinkomenvan€19.463plus13,4%vanhetmeerdere.Voorparenis

denormpremie5,265%van€19.463plus13,4%vanhetmeerdere.

scHEMA 9.1

Berekeningzorgtoeslagalleenstaande €

standaardpremie 1.408 (A)

normpremiedrempelinkomen(2,395%x€19.463) 466 (B)

normpremiehogerinkomen(13,4%vanhettoetsingsinkomen

boven€19.463) (C)

zorgtoeslagperjaar (=A–B–C)

scHEMA 9.2

Berekeningzorgtoeslagpaar €

standaardpremie 2.816 (A)

normpremiedrempelinkomen(5,265%x€19.463) 1025 (B)

normpremiehogerinkomen(13,4%vanhettoetsingsinkomen

boven€19.463) (C)

zorgtoeslagperjaar (=A–B–C)

12

bud

getthe

maz

org

9.2

Bedragenonderde€24perjaarwordennietuitgekeerd.Bedragentussende

€24en€60perjaarwordeninéénkeeruitbetaald.

Uitdezeberekeningvloeitvoortdateenalleenstaandebijeeninkomenvan

€26.316ofhogernietmeerinaanmerkingvoorzorgtoeslag;voorparengeldtdit

bijeengezamenlijkinkomenvanmeerdan€32.655.

ToeslagpartnerGehuwdenofgeregistreerdepartnerszijnautomatischtoeslagpartnervanelkaar.

Personendiemeerdaneenhalfjaarmeteenanderpersoonophetzelfdeadres

wonen,kunnenookelkaarstoeslagpartnerzijn.Inwonendekinderenvan18jaar

enouderzijnverplichtomzelfeenzorgverzekeringaftesluiten.Zijkunnenzelfde

zorgtoeslagaanvragen.

VermogenHetheffingsvrijevermogeninbox3is€21.330vooreenalleenstaande;

€42.660voorfiscalepartners,eninindienvantoepassingverhoogdmeteen

ouderentoeslag.Heeftiemandmeervermogendanhetheffingsvrijevermogenin

box3plus€82.093,danvervalthetrechtopzorgtoeslag.Hierbijwordtgekeken

naarhetvermogenvaneenhuishoudenop1januarivanhetbetreffendejaar.

AanvragenvandezorgtoeslaggaatviadeDienstToeslagenvande

Belastingdienst.

WET MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING (WMO)DeWetmaatschappelijkondersteuning(Wmo)zorgtervoordatmensenmeteen

handicap,chronischziekenofoudereneenzonormaalmogelijkdagelijksleven

kunnenleiden.DegemeentenvoerendeWmouit.Zijhebbenveelbeleidsvrijheid

omdeuitvoeringzelfvormtegevenwaardoordeuitvoeringpergemeentekan

verschillen.Naastalgemenetaken,zoalshetvergrotenvandeleefbaarheidinde

gemeente,kentdeWmodevolgendetaken.

– ondersteuningvanmantelzorgersenvrijwilligers,bijvoorbeelddoortrainingen,

ofondersteuningingevaldemantelzorgerziekis;

– ondersteuningvanmensenmeteenlichamelijke,psychischeofverstandelijke

beperking,zodatzijmeekunnendoenaandesamenleving;

– voorzieningenvoormensenmeteenbeperking.Denkaanwoningaanpassing,

vervoer,eenrolstoelofhulpindehuishouding.

in 2015 vallen de functies begeleiding, dagbesteding, vervoer en

kortdurend verblijf in een instelling, die eerder onder de AWBZ vielen, onder

de Wmo. Voor alle soorten zorg en voorzieningen is een indicatie nodig.

Een indicatie is een beslissing over welke hulp of voorziening nodig is en

in welke mate deze verstrekt wordt. De gemeente kan dat zelf beslissen of

bijvoorbeeld het centrum indicatiestelling Zorg (ciZ) inschakelen.

Het Budgethandboek is het naslagwerk voor inkomsten, uitgaven en regelingen voor diverse typen particuliere huishoudens. De voorbeeldbegrotingen en referentiebudgetten zijn een onmisbare bron voor professionals die zich bezighouden met de advisering over en beoordeling van de financiën van consumenten.

in het boek vindt u informatie over inkomsten, uitgaven, bestedingspatronen en kosten van levensonderhoud per thema zoals zorg, alimentatie, huur en schulden. jaarlijks actualiseren de experts van het Nibud het boek op basis van de nieuwe wet- en regelgeving. Zo baseert u uw advies altijd op de meest recente cijfers.

Het Nibud (Nationaal instituut voor Budgetvoorlichting) is een onafhankelijke stichting die sinds 1979 onderzoek doet naar en voorlichting geeft over de financiën van particuliere huishoudens. Het doel van de stichting is om consumenten – direct of via tussenkomst van professionals – (meer) grip te geven op hun financiën.

www.nibud.nl