Constructiv streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, rekening houdend met de huidige stand van de regelgeving en de techniek. De organisatie kan echter niet aansprakelijk worden gesteld voor de gepubliceerde informatie. De raadgevingen in deze preventiefiche ontslaan de lezer niet van de verplichting om de geldende regelgeving na te leven. De reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van Constructiv en duidelijke bronvermelding.

Constructiv Koningsstraat 132 bus 1 1000 BRUSSEL t +32 2 209 65 65 f +32 2 209 65 00 www.constructiv.be info@constructiv.be

1/6

Minder gekende toepassingen voor buiten – glasal; mastiek, afvoerbuizen, bitumen

Minder gekende toepassingen = imitatiematerialen (hout – marmer), vloerbekleiding, lijmen, glasal…

Uitrustingen: elektriciteit, brandwerende toepassingen in pical

…

1 Beschrijving

In de vorige eeuw werd asbest in ontelbare toepassingen gebruikt. Het kan immers gemakkelijk ontgonnen worden, is goedkoop en heeft heel wat goede eigenschappen. De vezel is hittebestendig, thermisch en akoestisch isolerend, onbrandbaar, chemisch inert, bestand tegen micro-organismes, slijtvast, enz. Er bestaan alom gekende toepassingen van asbest, maar ook heel wat minder gekende toepassingen, vooral binnentoepassingen. In deze fiche proberen we een overzicht van de minder gekende toepassingen te geven.

1.1 Soorten asbest

In de regelgeving wordt er gesproken over de volgende soorten asbest:

■ losgebonden asbest

■ asbestvezels komen gemakkelijk vrij uit materiaal

■ vezels los gebonden in materiaal

■ hechtgebonden asbest

■ asbestvezels komen niet gemakkelijk vrij uit materiaal

■ vezels sterk gebonden in materiaal

Sinds kort wordt er ook gesproken over semi-hechtgebonden asbest. Deze term wordt gebruikt voor asbesttoepassingen die oorspronkelijk hechtgebonden toepassingen zijn, maar waarbij de vezels toch gemakkelijker loskomen door de verwering.

2 Risico’s

Het is niet altijd duidelijk in welke materialen asbest verwerkt is. Gezien de gezondheidsrisico’s die blootstelling aan asbest met zich meebrengt, is het aangeraden om altijd vooraf te verifiëren of er asbesthoudende materialen aanwezig zijn. Dit moet altijd gebeuren alvorens de werkzaamheden aan te vatten.

3 Regelgeving

Titel 3 ‘Asbest’ van boek VI van de codex over het welzijn op het werk legt algemene eisen op voor het opstellen van een inventaris en beheersprogramma voor ondernemingen waar asbest aanwezig is. Verder worden ook algemene maatregelen, preventiemaatregelen en verbodsbepalingen opgelegd voor werkzaamheden waarbij er een gevaar voor blootstelling aan asbest is. In deze fiche belichten we de eisen inzake het opstellen van een asbestinventaris.

Preventiefiche 1059 - 09/2018

Minder gekende toepassingen van asbest

Constructiv streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, rekening houdend met de huidige stand van de regelgeving en de techniek. De organisatie kan echter niet aansprakelijk worden gesteld voor de gepubliceerde informatie. De raadgevingen in deze preventiefiche ontslaan de lezer niet van de verplichting om de geldende regelgeving na te leven. De reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van Constructiv en duidelijke bronvermelding.

Constructiv Koningsstraat 132 bus 1 1000 BRUSSEL t +32 2 209 65 65 f +32 2 209 65 00 www.constructiv.be info@constructiv.be

2/6

3.1 Asbestinventaris

3.1.1 Inhoud

Volgens artikel VI.3-5 van de codex moet de asbestinventaris bestaan uit:

1. een algemeen overzicht van het asbest of alle asbesthoudende materialen die aanwezig zijn in alle delen van de gebouwen (met inbegrip van de eventuele gemeenschappelijke delen), en in de arbeidsmiddelen en beschermingsmiddelen op de arbeidsplaats;

2. een algemeen overzicht van de gedeelten van gebouwen, de machines en installaties die moeilijk bereikbaar zijn en die in normale omstandigheden geen aanleiding kunnen geven tot blootstelling aan asbest;

3. per lokaal of bouwdeel of per arbeidsmiddel of beschermingsmiddel:

a) de toepassing waarin asbest is verwerkt;

b) een beoordeling van de toestand van het asbest of van het asbesthoudende materiaal;

c) de werkzaamheden die aanleiding kunnen geven tot blootstelling aan asbest.

3.1.2 Doel

Het doel is dat iedere werknemer weet waar en wanneer hij aan asbest kan worden blootgesteld, zodat het risico op inademen van asbestvezels beperkt wordt.

3.1.3 Wie stelt de inventaris op?

Het opstellen van een asbestinventaris is de verantwoordelijkheid van elke werkgever in wiens onderneming asbest aanwezig is op de werkvloer of in de arbeidsmiddelen. Wanneer er in zijn onderneming werkzaamheden worden uitgevoerd door werknemers van buitenaf, moet de werkgever het relevante deel van de asbestinventaris tegen ontvangstbewijs doorgeven aan de werkgever van die werknemers. Zo kan deze werkgever op zijn beurt zijn werknemers afdoende informeren en zijn werkwijze en preventiemaatregelen afstemmen op de situatie.

Wanneer er geen asbestinventaris opgemaakt is, moet de werkgever die werkzaamheden uitvoert waarbij er een mogelijk risico op blootstelling aan asbest is, alle nodige maatregelen treffen vooraleer de werken aan te vatten. Indien nodig vraagt hij hiertoe alle nuttige informatie op bij de eigenaars.

Referenties

■ Constructiv dossier 150 ‘Asbest en vervangingsvezels’

■ Preventiefiche 1057 ‘Herkenningsmethodes voor asbest’

■ Toolboxfiche 2045 ‘Asbest herkennen – waar starten?’

■ Opleiding asbest: risico’s, herkenning en welzijnsreglementering, Constructiv ©

Constructiv streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, rekening houdend met de huidige stand van de regelgeving en de techniek. De organisatie kan echter niet aansprakelijk worden gesteld voor de gepubliceerde informatie. De raadgevingen in deze preventiefiche ontslaan de lezer niet van de verplichting om de geldende regelgeving na te leven. De reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van Constructiv en duidelijke bronvermelding.

Constructiv Koningsstraat 132 bus 1 1000 BRUSSEL t +32 2 209 65 65 f +32 2 209 65 00 www.constructiv.be info@constructiv.be

3/6

Belangrijke opmerking

Een materiaal dat oorspronkelijk sterk gebonden (en dus weinig bros) is, kan bros worden en er kunnen grote hoeveelheden vezels uit vrijkomen als het al beschadigd is of als het beschadigd wordt bij de behandeling ervan. Elk element dat behandeld werd (doorboord, versneden, enz.) of waarover twijfel bestaat, moet beschouwd worden als bros, ongeacht of het al dan niet gebonden is.

4 Preventiemaatregelen: toepassingen van asbest herkennen

4.1 In welke vorm kunnen we asbest aantreffen?

Asbest heeft bijzonder veel toepassingsvormen. Het werd gebruikt in meer dan 3.500 materialen en kan overal aanwezig zijn in gebouwen die voor 1998 gebouwd, gerenoveerd of verbouwd werden, vooral in constructies uit de jaren 1950 tot 1970.

Het is zeer belangrijk om, vooraleer van start te gaan met onderhouds-, renovatie- of sloopwerken aan gebouwen die voor eind jaren 1990 gebouwd, gerenoveerd of verbouwd werden, te bepalen of er asbest aanwezig is. Om een beeld te geven van de meest voorkomende asbesthoudende producten, zijn hierna foto’s opgenomen in een niet-limitatieve tabel.

4.2 Buitentoepassingen herkennen

Naast de bekende toepassingen zoals onderdakplaten, golfplaten, leien, enz., zijn er ook nog minder bekende toepassingen:

■ gevelpanelen (Glasal (6) – Eternit)

■ astbesthoudend bitumen / roofing (1)

■ bloembakken (2)

■ schoorstenen (3)

■ regenpijpen (4)

■ dorpels – Masal (5)

■ buitentegels

Deze toepassingen werden vooral gebruikt omwille van hun slijtvastheid en waterafstotende eigenschappen.

Ook de volgende toepassingen werden voornamelijk vanwege hun waterafstotende eigenschappen gebruikt:

■ asbesthoudende mastiek (7)

■ asbesthoudende verven, pleister, …

(5)

(1)

(2)

(3)

(4)

(6)

(7)

Constructiv streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, rekening houdend met de huidige stand van de regelgeving en de techniek. De organisatie kan echter niet aansprakelijk worden gesteld voor de gepubliceerde informatie. De raadgevingen in deze preventiefiche ontslaan de lezer niet van de verplichting om de geldende regelgeving na te leven. De reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van Constructiv en duidelijke bronvermelding.

Constructiv Koningsstraat 132 bus 1 1000 BRUSSEL t +32 2 209 65 65 f +32 2 209 65 00 www.constructiv.be info@constructiv.be

4/6

4.3 Binnentoepassingen herkennen

4.3.1 Imitatiematerialen

In binnentoepassingen werd asbest vaak gebruikt in imitatiematerialen, zoals imitatiemarmer (venstertabletten, tegels, vloeren, …), imitatiehout (deuren, muurbekleding, schouwen, …). Ook werden volledige interieurs uitgevoerd in Glasal (keukens). Dit was makkelijk afwasbaar omwille van de waterafstotende eigenschappen …

Gebonden asbest

Venstertabletten Imitatiemarmer Asbestvinyltegels

Binnenbekleding in asbestcement

Vals plafond

Deurbladen

Imitatienatuursteen

Imitatiehoutstructuren

Schoolborden

Keuken in Glasal

Constructiv streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, rekening houdend met de huidige stand van de regelgeving en de techniek. De organisatie kan echter niet aansprakelijk worden gesteld voor de gepubliceerde informatie. De raadgevingen in deze preventiefiche ontslaan de lezer niet van de verplichting om de geldende regelgeving na te leven. De reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van Constructiv en duidelijke bronvermelding.

Constructiv Koningsstraat 132 bus 1 1000 BRUSSEL t +32 2 209 65 65 f +32 2 209 65 00 www.constructiv.be info@constructiv.be

5/6

4.3.2 Isolerende (warmte & geluid) en brandwerende toepassingen

Voor binnentoepassingen werden asbesthoudende materialen veelvuldig gebruikt omwille van hun isolerende, akoestische en brandwerende eigenschappen en omwille van hun slijtvastheid. Deze toepassingen vallen niet echt op en zijn niet erg bekend. Er zijn gebonden, semi-gebonden en losgebonden toepassingen.

Gebonden asbest

Brandwerende platen, te herkennen aan de wafelstructuur (type Pical)

Brandwerende kleppen met asbest (type Pical)

Andere toepassingen kern van de brandwerende deuren

Afvoerbuizen

Omkastingen rond kanalen

Omkastingen in elektrische kasten

Losgebonden asbest

Isolatietoepassingen met asbesthoudende pleister

Asbesthoudende verf

Asbestproppen

Constructiv streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, rekening houdend met de huidige stand van de regelgeving en de techniek. De organisatie kan echter niet aansprakelijk worden gesteld voor de gepubliceerde informatie. De raadgevingen in deze preventiefiche ontslaan de lezer niet van de verplichting om de geldende regelgeving na te leven. De reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van Constructiv en duidelijke bronvermelding.

Constructiv Koningsstraat 132 bus 1 1000 BRUSSEL t +32 2 209 65 65 f +32 2 209 65 00 www.constructiv.be info@constructiv.be

6/6

4.3.3 Andere toepassingen: gebonden, semi-gebonden, geweven en losgebonden

De onderstaande tabel toont verschillende toepassingen van asbest door elkaar. De ene vorm is gebonden (lijmresten), andere toepassingen zijn niet gebonden, maar geweven (textiel). De laatste toepassingen (vlokken) zijn voorbeelden van los asbest.

Asbestkoorden

Asbesttextiel

Asbesthoudende pakkingen

Elektrische bedrading met asbestvilt rond

Asbestpapier en asbestkarton

Asbesthoudende lijmresten vezels zijn zichtbaar

Balatumvloerbekleding met onderlaag in licht gebonden asbestvezel

Asbesthoudende pleister: vezels zijn zichtbaar bij de breukvlakken

Vlokken asbest om metalen of betonnen structuur gespoten om te zorgen voor een goede bescherming tegen brand

Asbest in de vorm van matrassen of kussens of asbest in bulk