Frans Tonnaer

Sheet

Frans Tonnaer

Sheet

veranderende maatschappijveranderende overheid

Veranderend omgevingsrecht

door

Frans Tonnaer

1Sheet

Frans Tonnaer

Sheet

Frans Tonnaer

Sheet

Centrale uitgangspunten Omgevingswet:

Bestuurlijke en ambtelijke cultuurverandering stimuleren

Meer vrijheid en verantwoordelijkheid voor initiatiefnemers

Vertrouwen tussen overheid en burgers centraal stellen

Bestuur en ambtenaren moeten 'verbinders' worden

Transitie naar een duurzame samenleving stimuleren

Centrale uitgangspunten Omgevingswet

2Sheet

Frans Tonnaer

Sheet

Frans Tonnaer

Sheet

Snelle en ingrijpende maatschappelijke ontwikkelingen vragen veranderingen rol overheid

Individualisering, mobilisering, informatisering, kennisdemocratisering, flexibilisering arbeid, meer mondigheid burgers, egalisering, etc.

Horizontalisering van maatschappelijke gezagsverhoudingen in gezin, school, kerk, werk, verenigingsleven, etc.

Gelijkwaardigheid en wederkerigheid verhoudingen: netwerksamenleving

Maatschappelijke horizontalisering

3Sheet

Frans Tonnaer

Sheet

Frans Tonnaer

Sheet

Verticale gezagsverhouding overheid – burgers (systematische ongelijkheid) botst met horizontalisering maatschappelijke verhoudingen

Strikte regels/wetten: opgevat als manifestaties van georganiseerd wantrouwen van overheid in burgers

Omgevingswet: 'paradigmawisseling' noodzakelijk (anders denken en doen, anders met elkaar omgaan)

Oplossing spanning: wederkerigheid in verticale relatie / netwerken overheid – maatschappij 'positief verbinden'

Wederkerigheid (positieve verbinding) aan inputkant (planning) en outputkant (besluitvorming) van het systeem

Intensieve burgerparticipatie: burgers maken de plannen, overheid helpt

Vergunningverlening: overheidsparticipatie: initiatiefnemers vragen aan, overheid helpt

Horizontaal botst met verticaal

Frans Tonnaer

Sheet

Frans Tonnaer

Sheet

Vertrouwen als basis

Vrijheid als doel

Verbinden als middel

De drie V's: Vertrouwen, Vrijheid en Verbinden

5Sheet

verb

inden

verbinden

vertrouwen

vrijheid

Frans Tonnaer

Sheet

Frans Tonnaer

Sheet

'Overheidsparticipatieladder' Reguleren Regisseren Stimuleren Faciliteren

Loslaten Bestuur moet participatieladder zo min mogelijk beklimmen!

Regels kunnen bestuur 'trap op' dwingen (b.v. Europese milieurichtlijnen, nationale regelingen natuur, water, milieu)

Ook omstandigheden: bestaanszekerheid – bestaanskwaliteit (verstand)

Maar regels bieden vaak meer mogelijkheden dan verondersteld (creativiteit)

Vrijheid: loslaten met verstand en creativiteit

6Sheet

Frans Tonnaer

Sheet

Frans Tonnaer

Sheet

Nieuwe Omgevingswet is grote operatie van Rijk

40 wetten geheel of gedeeltelijk in Omgevingswet geïntegreerd; van 120 amvb's blijven er nog maar vier over

Ook ingrijpende gevolgen voor gemeenten, provincies en waterschappen (van 50.000 naar ca. 400 'bestemmings'plannen)

Gevolgen voor de ambtelijke cultuur: andere manier van werken en omgaan met burgers en bedrijven: meedenken i.p.v. tegendenken

Gevolgen voor de bestuurlijke cultuur: integraal denken, meer initiatief aan 'de markt' laten: verbinden i.p.v. binden

Nu al op vooruit te lopen (actie "nu al eenvoudig beter")

Omgevingswet: grote operatie Rijk

7Sheet

Frans Tonnaer

Sheet

Frans Tonnaer

Sheet

Creatief omgaan met regels

Frans Tonnaer

Sheet

Frans Tonnaer

Sheet

Motto Omgevingswet: 'Ruimte voor ontwikkeling, waarborgen voor kwaliteit'

Doel Omgevingswet (art. 1.3): met oog op duurzame ontwikkeling Bereiken en in stand houden veilige en gezonde leefomgeving en een

goede omgevingskwaliteit (People, Planet) Doelmatig beheer, gebruik en ontwikkeling leefomgeving (Profit)

Doel integratieproces van omgevingswetgeving: (vier x ver's) Vermindering complexiteit omgevingsrecht Versterking samenhang in beleid, besluitvorming en regelgeving Vergroting bestuurlijke afwegingsruimte decentraal bestuur Versnelling en verbetering besluitvorming over projecten

Motto en doel Omgevingswet

9Sheet

Frans Tonnaer

Sheet

Frans Tonnaer

Sheet

Omgevingsvisie samenhangend strategisch beleid: wezenlijke keuzen vastleggen voor langere termijn m.b.t. leefomgeving

Hoofdzaken voorgenomen ontwikkeling, gebruik en beheer grondgebied en hoofdzaken integrale beleid fysieke leefomgeving

Hierin grote lijnen leegstandsbeleid te verwerken (= aandachtspunt)

Basis voor uitvoeringsprogramma's, omgevingsplan en andere besluiten (bijv. functietransformatie programma?)

Biedt mogelijkheid tot intensieve burger- participatie (inputkant) (ervaring: Meerssen)

Bevolking vroeg betrekken bij gemeentelijk transformatiebeleid!

Gemeentelijke omgevingsvisie

10Sheet

Frans Tonnaer

Sheet

Frans Tonnaer

Sheet

Omgevingsplan: samenhangend operationeel beleid voor de middellange termijn; burgers bindende regels

Uitgangspunt: verplicht plan voor gehele grondgebied gemeente, maar ook samenhangende deelplannen mogelijk

Opvolger bestemmingsplan, maar breder: omvat alle locatie- en functiegebonden regels en vergunningsvereisten

Meer flexibiliteit (dan bpl.): Delegatie planvaststelling/-wijziging aan B&W Maatwerkvoorschriften en gelijkwaardigheid Doel- i.p.v. middelvoorschriften Uitnodigingsplanologie/organische ontwikkeling Dilemma: open/flexibiliteit versus gesloten/rechtszekerheid Model: vier varianten Diverse experimenten in het land: bij leegstand veel flexibiliteit inbouwen en doel voor

ogen houden (bijv. Oldenzaal)

Omgevingsplan

11Sheet

Frans Tonnaer

Sheet

Frans Tonnaer

Sheet

Omgevingsvergunning nog ruimer dan in Wabo; ook natuur en water

Aanwijzing (ruime categorie) vergunningsplichtige activiteiten in wet

Ook vergunningsplichtige activiteiten uit lokale verordeningen (in omgevingsplan regelen)

Ruime mogelijkheid om bij vergunning af te wijken van omgevingsplan (criteria in plan en Amvb)

Dus bijvoorbeeld in omgevingsplan criteria voor vergunningverlening t.b.v. transformatie leegstaand (maatschappelijk) vastgoed

Begrip 'inrichting' wordt losgelaten: 'activiteiten'

Initiatiefnemer staat centraal, actieve rol adviseur; 'kleine PPS'

Omgevingsvergunning (I)

12Sheet

Frans Tonnaer

Sheet

Frans Tonnaer

Sheet

Reguliere (korte) procedure van toepassing met bezwaar en beroep

Voor grotere projecten: van burgerparticipatie naar overheids-participatie!

Wat betekent hier 'vrijheid voor initiatiefnemers' in de praktijk?

Outputgerichte aanpak: vroege inbreng initiatiefnemer(s) en derden- belanghebbenden in procedure en uitkomst

Omgevingsvergunning als 'tripartite-verbond'!

En dat vergt forse cultuurverandering in heel wat gemeenten!

De nieuwe wet gaat dat mogelijk maken: kan ook nu al eenvoudig beter

Omgaan met leegstand als Chw-pilot?

Omgevingsvergunning (II)

13Sheet

Frans Tonnaer

Sheet

Frans Tonnaer

Sheet14

Sheet

Dank voor uw aandacht!