PRAKTISCHE KIJK OP DE...

PRAKTISCHE KIJK OP DE

MACHINERICHTLIJN.

ir. Ph. Durand – FOD WASO

[email protected]

Inhoud. (1)

- Kort overzicht van de wetgeving. - Wat is een machine? - Wat betekent ‘overeenstemming of conformiteit’? - Risico’s wanneer u een niet conforme machine verkoopt. - Risico’s wanneer u een niet conforme machine gebruikt. - Wat betekent ‘ in de handel brengen’? - Samenstellen van machines. - Niet voltooide machine. - Verwisselbaar uitrustingsstuk. - EG - verklaring van overeenstemming voor voltooide machine of samenstel van machines.

Inhoud. (2)

- EG - verklaring van overeenstemming voor niet voltooide machines. - Inbouwverklaring. - Taal van de EG - verklaringen. - Gebruikershandleiding. - Mag men een CE-machine wijzigen? - Advies voor de preventie adviseurs.

Afkortingen.

- MRL machinerichtlijn - EG Europese Gemeenschap - EU Europese Unie - VVID verslag voor indienststelling - VIK veiligheidsinstructiekaart - PA preventie adviseur - WG werkgever - WN werknemer

Regelgeving. (1)

RICHTLIJN 2006/42/EG VAN HET EUROPEES

PARLEMENT EN DE RAAD

van 17 mei 2006

betreffende machines en tot wijziging van

Richtlijn 95/16/EG.

Omgezet in Belgisch Recht naar het K.B. van

12/08/2008 betreffende het op de markt brengen van

machines . (B.S 1/10/2008)

In werking getreden op 29/12/2009.

Regelgeving. (2)

Overgangsbepaling:

Het op de markt brengen en in bedrijf stellen van

draagbare bevestigingswerktuigen met explosieve

lading en andere slagwerktuigen die in overeen-

stemming zijn met de bepalingen van de wet van 20

januari 1971 houdende goedkeuring van de over-

reenkomst tot wederzijdse erkenning van de

beproevingsstempels voor draagbare vuurwapens

en van het reglement met bijlagen I en II kunnen

toegestaan worden tot 29 juni 2011.

Regelgeving. (3)

Voor de constructeurs en hun gemachtigden geldt:

-> de Machinerichtlijn 2006/42/EG;

-> in Belgie: K.B. van 12/08/2008

Voor werkgevers in Belgie geldt:

-> K.B. van 12/08/1993 betreffende het gebruik van

arbeidsmiddelen.

-> art.3: arbeidsmiddel moet geschikt zijn

-> art.9: nieuwe arbeidsmiddelen moeten voldoen aan de

richtlijnen die op deze arbeidsmiddelen van toepassing

zijn.

CE . (1)

-> CE staat hierbij voor Conformité Européenne, wat

zoveel betekent als ‘in overeenstemming’met de

Europese regelgeving ‘. Bijzonder is op te merken dat

deze term nergens in een Europese richtlijn terug te

vinden is.

-> De CE-markering is geen keurmerk.

-> Net als ieder merk, wordt ook de CE-markering mis-

bruikt. Sommige fabrikanten gebruiken een zeer ver-

gelijkbare markering om aan te geven dat het product

in China is gemaakt; het staat dan ook voor ‘China

Export’ of ‘China Electronics’. Hoewel het logo zeer

sterke overeenkomsten heeft met de Europese CE-

markering, voldoet het vaak niet aan de Europese

regelgeving.

Wat is een machine in de MRL? (1)

( Art.2 MRL)

Een samenstel, voorzien van of bestemd om te

worden voorzien van een aandrijfsysteem - maar

niet op basis van rechtstreeks gebruikte menselijke

of dierlijke spierkracht - , van onderling verbonden

onderdelen of componenten waarvan er ten minste

één kan bewegen, en die samengevoegd worden

voor een bepaalde toepassing.

Wat is ‘overeenstemming’ of

‘conformiteit’ ? (1)

Enkel in overeenstemming zijn met de essentiële

veiligheids- en gezondheidseisen - d.w.z. er zijn

geen risico’s - is niet voldoende opdat een

machine in overeenstemming zou zijn met de MRL!



Voorwaarden of eisen!

1. Machine is in overeenstemming met de toepas-

selijke, in bijlage I vermelde essentiële gezond-

heids- en veiligheidseisen.

2. Het in bijlage VII, afdeling A, bedoelde technisch

dossier moet beschikbaar zijn.

3. De gebruiksaanwijzing is aanwezig bij de gele-

verde machine.



Voorwaarden of eisen!

4 . De procedures ter beoordeling van de overeen-

stemming uitvoeren, overeenkomstig artikel 12.

5. De EG-verklaring van overeenstemming opstel-

len overeenkomstig bijlage II, deel 1, onder A, en

zeker stellen dat deze de machine vergezelt.

6. Overeenkomstig artikel 16 de CE-markering

aanbrengen.

Risico’s wanneer u een niet con-

forme machine verkoopt. (1)

1. De verzekeringsdekking (hetzij deze van de ma-

chine, hetzij die van de financial lease,..) vervalt

of wordt op zijn minst gereduceerd.

2. In geval van ongelukken kan de ongevallenver-

zekering verhaal halen op de onbetrouwbare

verkoper of diens gemachtigde.

3. Represailles mogelijk van andere constructeurs

vanwege oneerlijke concurrentie.


forme machine verkoopt. (2)

4. De klant heeft gegronde redenen om af te zien

van volledige betaling voor de machine, zelfs te

weigeren ook maar iets te betalen. Klant kan ook

schadevergoeding vorderen.

5. Kan leiden tot opleggen van strafmaatregelen

zeker wanneer ernstige risico’s zich voordoen –

geldboetes – gevangenisstraf – weigering van

verdere constructie en/of verkoop.


forme machine gebruikt. (1)

1. Verbod tot invoer en wederverkoop als nieuwe

machine (omdat deze niet voorzien kan zijn van een wettelijk

geldige CE-markering noch een geldige EG – conformiteitsverkla-

ring).

2. Niet geschikt onveilig arbeidsmiddel kan ter

beschikking gesteld worden aan werknemers.

3. Materieel niet gedekt door de verzekering.

4. Uitsluiting van openbare aanbestedingen.


forme machine gebruikt. (2)

5. Imagoverlies van de werkgever bij bekendma-

king van de overtredingen.

6. Buiten dienst stellen van de machine op basis

van Welzijnswet & K.B. uitvoeringsbesluiten in

de Codex.

7. Constructeur kan de garantie laten vervallen en

besluiten om verder geen reserveonderdelen

meer te leveren.

Wat betekent ‘in de handel

brengen’. (1)

( Art.2 MRL)

“ Het voor het eerst tegen vergoeding of gratis in de

Europese Unie ter beschikking stellen van een

machine of een niet voltooide machine met het

oog op de distributie of het gebruik er van. ”


brengen’. (2)

Dit art.2 betekent dat een machine ‘als in de handel

wordt gebracht’ wanneer deze voor het eerst in de

EU ter beschikking wordt gesteld en/of in bedrijf

wordt gesteld ongeacht of deze binnen of buiten de

EU werd vervaardigd.

In de handel brengen is ter beschikking stellen met

het oog op de distributie of het gebruik ervan; is de

overdracht van de fabrikant aan de distributeur of

gebruiker!

Vanaf dit ogenblik moet de machine conform zijn.


brengen’. (3)

Gevolgen:

a) MRL niet van toepassing op het in de handel

brengen van machines die reeds gebruikt of ter

beschikking gesteld werden binnen de EU.

b) MRL is wel van toepassing voor reeds gebruikte

of tweedehands machines die voor het eerst be-

schikbaar zijn gesteld buiten de EU, wanneer

deze vervolgens voor het eerst in de handel of

ter beschikking worden gesteld binnen de EU.


brengen’. (4)

Wie zorgt voor de conformiteit in geval van b).

Ofwel de fabrikant van de machine, de gevolmach-

tigde , de importeur, de distributeur of de gebrui-

ker zelf.

Eén van deze moet instaan voor het conform of in

overeenstemming brengen van de machine.


brengen’. (5)

In de handel brengen v.e. niet voltooide machine.

Een niet voltooide machine wordt beschouwd als in

de handel gebracht wanneer deze machine ter be-

schikking wordt gesteld van een ‘fabrikant’ van vol-

tooide machines waarin de niet voltooide machine

wordt ingebouwd .

!: de fabrikant kan ook een werkgever gebruiker zijn.


brengen’. (6)

In de handel brengen van samenstellen van machi-

nes.

Een samenstel van machines dat op locatie van de

gebruiker wordt samengesteld, wordt beschouwd

als in de handel gebracht wanneer de samenstel-

ling is voltooid en voor gebruik ter beschikking

wordt gesteld.


brengen’. (7)

Voor scholen.

Een school is dus constructeur in volgende

gevallen en is de MRL betreffende het op de markt

brengen van machines toepasselijk.

- constructie van een volledig afgewerkte machine

voor eigen gebruik in de school;

- constructie van een machine in opdracht van een

onderneming;

- constructie van een machine voor de privé sfeer.

Uitzonderingen. (1)

Uitzonderingen waar men niet moet voldoen aan de

MRL. -> Art. 6 sub.3 van de MRL.

-> Art. 6 §2 van het K.B. van 12.8.2008.

Machines voor jaarbeurzen, tentoonstellingen,

en demonstraties.

Uitzonderingen. (2)

Bij die uitzonderingen gelden enkele voorwaarden!

-> duidelijk zichtbaar aangeven dat deze niet

voldoen aan de CE conformiteit;

-> alle passende veiligheidsmaatregelen nemen

om de bescherming van personen te waarbor-

gen;

-> duidelijk zichtbaar aangeven dat ze niet te koop

zijn zonder dat ze in overeenstemming zijn ge-

bracht met de MRL.

Uitzonderingen. (3)

Waarom die uitzondering !

Volgens het commentaar van de commissie

van de Europese Unie op de MRL:

-> “ bezoekers moeten soms kunnen zien wat

een machine doet en hoe het dit doet en

daarbij kan het bvb. nodig zijn dat veilig-

heidsappendages moeten worden weg geno-

men. “

Samenstellen van machines. (1)

Wanneer heb je een samengestelde machine?

-> samenstellende machines zijn samengevoegde

machines om een gemeenschappelijke functie te

vervullen - vb. maken van een afgewerkt product;

-> samenstellende machines zijn zodanig verbon-

den dat de werking van elke eenheid rechtstreeks

van invloed is op de werking van de andere een-

heden of van het samenstel als geheel;

-> samenstellende machines hebben een gemeen-

schappelijk besturingssysteem.

Samenstellen van machines. (2)

Een groep machines die op elkaar zijn aangesloten

maar onafhankelijk van elkaar werken, wordt niet

beschouwd als een samenstel van machines zoals

in zin op voorgaande dia.

Niet voltooide machine. (1)

(Art.2, sub.g van de MRL).

Is een samenstel dat bijna een machine vormt maar

dat niet zelfstandig een bepaalde toepassing kan

realiseren. Een aandrijfsysteem is een niet voltooide

machine. Een niet voltooide machine is slechts

bedoeld om te worden ingebouwd in of te worden

samengebouwd met een of meer andere machines

of andere niet voltooide machine(s) of uitrusting, tot

een machine waarop deze MRL van toepassing is.


Een machine die op zich de bepaalde toepassing

kan realiseren, maar bvb. alleen de benodigde be-

veiligingsmiddelen of veiligheidscomponenten mist,

wordt NIET beschouwd als een niet voltooide ma-

chine.

Aangezien niet voltooide machines “bijna een ma-

chine “ zijn, moeten zij worden onderscheiden van

een machinecomponent die als zodanig niet onder

de MRL vallen.


( Art. 13 van de MRL)

De fabrikant van een niet voltooide machine moet

zorgen dat de montagehandleiding en de inbouw-

verklaring beschikbaar worden gesteld aan de

fabrikant van de voltooide machine waarin de niet

voltooide machine wordt ingebouwd zodat dit in het

technisch dossier kan worden opgenomen.

En niet voltooide machine moet niet CE gemarkeerd

worden.

Verwisselbaar uitrustingsstuk. (1)

( Art. 2 sub.b van de MRL)

Is een machine! Dit is een inrichting die na inbedrijf-

stelling van een machine of trekker door de bedie-

ner zelf hieraan wordt gekoppeld om deze een

andere of bijkomende functie te geven, voor zover

dit uitrustingsstuk geen gereedschap is.

-> de functie van de basismachine wordt gewijzigd;

-> moet niet noodzakelijk van dezelfde fabrikant

komen;

-> een aparte EG-verklaring en CE-markering zijn

vereist.

EG – verklaring van

overeenstemming. (1)

Voor een voltooide machine of samenstel.

( Bijlage II punt 1.A van de MRL)

1. Firmanaam en volledig adres van de fabrikant en in

voorkomend geval diens gemachtigde.

2. Naam en adres van diegene die gemachtigd is het

technisch dossier samen te stellen; deze persoon

moet in de EU gevestigd zijn.

3. Beschrijving en identificatie van de machine, de ge-

nerieke benaming, de functie, model, type, serienr. &

handelsbenaming.





4. Een zin waarbij uitdrukkelijk wordt verklaard dat de

machine voldoet aan alle toepasselijke bepalingen

van deze MRL en in voorkomend geval een soortgelij-

ke zin om te verklaren dat de machine in overeen-

stemming is met andere richtlijnen van de EU en/of

toepasselijke bepalingen. Er moet verwezen worden

naar de in het Publicatieblad van de EU bekendge-

maakte teksten.





5. In voorkomend geval naam , adres en identificatienr.

van de aangemelde instantie die het EG-type-onder-

zoek als bedoeld in bijlage IX heeft uitgevoerd en het

nr. van de verklaring van het EG-type-onderzoek.

6. In voorkomend geval naam , adres en identificatienr.

van de aangemelde instantie die het in bijlage X be-

doelde systeem van volledige kwaliteitsborging

heeft goedgekeurd.





7. In voorkomend geval verwijzing naar de gehanteerde

geharmoniseerde normen als bedoeld in art.7, lid 2.

8. In voorkomend geval de verwijzing naar andere ge-

hanteerde technische normen en specificaties.

9. Plaats en datum van opstelling van de verklaring.

10. Identiteit en handtekening van degene die gemach-

tigd is om namens de fabrikant of diens gemachtigde

de verklaring op te stellen.

Inbouwverklaring. (1)

Voor niet voltooide machines.

( Bijlage II punt 1.B van de MRL)

1. Firmanaam en volledig adres van de fabrikant van de

niet voltooide machine en in voorkomend geval diens

gemachtigde.

2. Naam en adres van diegene die gemachtigd is de re-

levante technische documenten samen te stellen;

deze persoon moet in de EG gevestigd zijn.

3. Beschrijving en identificatie van de niet voltooide

machine, de generieke benaming, de functie, model,

type, serienr. & handelsbenaming.




4. Een zin om te verklaren welke essentiële eisen van de

MRL toegepast en vervuld zijn, waarin wordt vermeld

dat de relevante technische documenten overeen-

komstig bijlage VII, onder B, zijn opgesteld alsmede

in voorkomend geval een verklaring van overeen-

stemming van de niet voltooide machine met andere

toepasselijke Europese Richtlijnen. Verwezen moet

worden naar de in het Publicatieblad van de Europese

Unie bekendgemaakte teksten.




5. Een verbintenis om op met redenen omkleed verzoek

van de nationale autoriteiten de relevante informatie

over deze niet voltooide machine door te geven. Deze

verbintenis bevat ook een vermelding van de wijze

van doorgifte en laat de intellectuele eigendomsrech-

ten van de fabrikant van de niet voltooide machine

onverlet.


Voor niet voltooide machines. ( Bijlage II punt 1.B van de MRL)

6. Een verklaring dat de niet voltooide machine niet in

bedrijf mag worden genomen totdat de uiteindelijke

machine waarin zij zal worden ingebouwd, in ove-

reenstemming is verklaard met de bepalingen van de

MRL, waar van toepassing.

7. Plaats en datum van opstelling van de verklaring.

8. Identiteit en handtekening van degene die gemach-

tigd is om namens de fabrikant of diens gemachtigde

de verklaring op te stellen.

Taal van de CE - verklaringen. (1)

( Bijlage I , punt 1.7.4. van de MRL)

De verklaringen en de vertalingen daarvan moeten

worden opgesteld volgens dezelfde voorwaarden

als de gebruikershandleiding . Zij moeten beschik-

baar zijn in machineschrift of in handgeschreven

hoofdletters.

Gebruikershandleiding. (1)

Is een verplichting vóór dat de machine in de handel of

ter beschikking wordt gesteld en MOET bij de gelever-

de machine aanwezig zijn.

Voor werkgevers die een eigen machine hebben gecon-

strueerd, moet deze handleiding aanwezig zijn ook vóór

dat de machine in gebruik wordt genomen Reden: (K.B. betreffende het gebruik van arbeidsmiddelen - art. 6 en 7)

Vergeet niet dat het verstrekken van deze noodzakelijke

gebruikershandleiding wordt gezien als deel uitmakend

van de al of niet conformiteit.



->Bij iedere machine moet een gebruiksaanwijzing

zijn gevoegd in de officiële Gemeenschapstaal (of

talen) van de lidstaat waar de machine op de

markt wordt gebracht en/of in bedrijf gesteld.

-> De bij de machine gevoegde gebruiksaanwijzing

moet een “oorspronkelijke” of een “vertaling van

de oorspronkelijke gebruiksaanwijzing” zijn; in

het laatste geval moet bij de vertaling “een

oorspronkelijke gebruiksaanwijzing” zijn gevoegd.



-> Importeurs of distributeurs moeten er derhalve

voor zorgen dat de gebruiksaanwijzing aan de

gebruiker wordt doorgegeven.

-> Er wordt geen vorm vernoemd: zeker op papier –

elektronische vorm + internet is nuttig bij verlies

of actualisering.

-> Taal: algemene uitgangspunten voor het

opstellen – Zie uitleg volgende dia.


Uitleg – algemene uitganspunten.

a) De gebruikshandleiding moet in één of meer officiële

talen van de EU worden opgesteld. De fabrikant of

diens gemachtigde voorziet de versie(s) die hij heeft

geverifieerd van de vermelding “Oorspronkelijke ge-

bruiksaanwijzing”.

b) Wanneer een “oorspronkelijke gebruiksaanwijzing” in

de officiële taal of talen van het land van gebruik ont-

breekt, moet een vertaling in die taal of talen worden

verstrekt door de fabrikant of diens gemachtigde dan

wel door diegene die de machine in het bewuste taal-

gebied introduceert. Deze vertalingen moeten voor-

zien zijn van de vermelding “vertaling van de oor-

spronkelijke gebruiksaanwijzing”.


Het doel van deze oorspronkelijke vertalingseis is om de

gebruikers in staat te stellen deze te raadplegen als ze

twijfelen over de juistheid van een vertaling!

*** De taaleisen van de onderhoudsinstructies bestemd

voor gespecialiseerd personeel van de fabrikant of diens

gemachtigde mogen hiervan afwijken en mogen enkel in

de taal van dit gespecialiseerd personeel worden

opgemaakt. Weliswaar niet van toepassing voor de

onderhoudsinstructies die moeten uitgevoerd worden

door de gebruiker of gemandateerde medewerkers.

Mag men een CE – machine

wijzigen? (1)

De MRL is ook van toepassing op machines die zijn

gebaseerd op gebruikte machines en zo substan-

tieel zijn gewijzigd dat zij kunnen beschouwd

worden als een nieuwe machine. De vraag doet zich

voor wanneer de wijziging van een machine wordt

beschouwd als de bouw van een nieuwe machine

die onder de MRL valt. Exacte criteria oplijsten is

niet mogelijk – hierna volgen toch enkele toepas-

selijke practische adviezen in de diverse gevallen.


wijzigen? (2)

1° Machines die worden gewijzigd vóór de eerste in

bedrijfstelling. -> klant vraagt aan fabrikant

machine te wijzigen vóór dat het eerst in bedrijf

wordt gesteld.

-> Wanneer de wijzigingen zijn voorzien of goedge-

keurd door de fabrikant en onder de risicobeoor-

deling, de technische documenten en de EG –

verklaring van overeenstemming vallen, blijft de

oorspronkelijke CE -markering geldig.


wijzigen? (3)

2° Machines die worden gewijzigd vóór de eerste in

bedrijfstelling. -> klant vraagt aan fabrikant

machine te wijzigen vóór dat het eerst in bedrijf

wordt gesteld.

-> Wanneer de wijziging echter substantieel is, vb.

verandering van functie en/of prestatie van de

machine & niet is voorzien of goedgekeurd door

de fabrikant wordt de oorspronkelijke CE- marke-

ring ongeldig en moet deze worden hernieuwd.

Diegene die de wijziging aanbrengt, wordt be-

chouwd als de fabrikant.


wijzigen? (4)

3° Machines die worden gewijzigd nadat ze in bedrijf

zijn gesteld.

Algemeen principe.

De fabrikant is echter niet verantwoordelijk voor

enige toevoegingen of wijzigingen aan de machines

die zonder zijn toestemming zijn verricht door

andere marktdeelnemers of door de uiteindelijke

gebruiker.


wijzigen? (6)


zijn gesteld en waarbij door een aangemelde

instantie een EG-type-onderzoek is gebeurd.

(Bijlage IX punt 6 van de MRL)

-> De gebruiker moet de aangemelde instantie in

kennis stellen van de wijzigingen die hij wenst

aan te brengen.Deze instantie moet dan beslissen

of de wijziging al dan niet de geldigheid van de

verklaring van het EG-type-onderzoek en van de

EG-verklaring van overeenstemming aantast.


wijzigen? (7)





-> Kleine wijzigingen: aangemelde instantie kan een

nieuwe versie van of aanvulling op de oorspron-

kelijke verklaring verstrekken. Indien de wijzigin-

gen invloed kunnen hebben op de conformiteit

van de machine met de essentiële veiligheids-

eisen, zijn nieuwe verificaties nodig om een

nieuwe verklaring te verstrekken.


wijzigen? (8)





-> Grote wijzigingen: die tot gevolg hebben dat de

conformiteit van de machine met de toepasselij-

ke essentiële veiligheids- en gezondheidseisen

moeten worden beoordeeld of niet meer opgaat,

is de oorspronkelijke CE-verklaring niet meer

geldig. Indien de fabrikant de wijzigingen wil

blijven doorvoeren, moet hij een nieuw EG-

type-onderzoek aanvragen.


wijzigen? (9)


zijn gesteld en waarbij geen EG-type-onderzoek

nodig was.

(Bijlage I van de MRL)

-> Indien de wijzigingen tot gevolg hebben dat de

conformiteit van de machine met de toepasselij-

ke essentiële veiligheids- en gezondheidseisen

niet meer opgaat, is de oorspronkelijke CE-

verklaring niet meer geldig. Indien de fabrikant

de wijzigingen wil blijven doorvoeren, moet hij

een nieuw CE dossier opstellen.


wijzigen? (10)

Wat je ook kunt doen in geval van een wijziging !

Je voert de wijzigingen door en beschouw het als

een tweedehands machine. De CE vervalt !

Voorwaarde: alle van toepassing zijnde artikelen

van het K.B. van 12/08/1993 adequaat uitvoeren.

-> van toepassing zijnde minimumvoorschriften –

uitvoeren ( bijlage 1 aan art.9 en bijlage 2 aan art.5 v.h. K.B.)

-> geven van opleiding & VIK aan de werknemers

( art.6 en 7 v.h. K.B.)

-> nieuw VVID opmaken ( art. 8.3 v.h. K.B.)

Advies aan de PA’s? (1)

1° WG inlichten van de risico’s bij aankoop en/of

gebruik van een niet CE conforme machine.

2° WG inlichten wat ‘ conformiteit ‘ betekent en dat

aan meerdere voorwaarden moet voldaan zijn.

3° Advies op de bestelbon uitbreiden met bvb.:

-> de vereiste punten in de EG-verklaring van ove-

reenstemming of in de inbouwverklaring;

-> detaillering van de taal van de gebruikershandlei-

ding – en “financiële acties” indien deze niet met

de machine geleverd wordt in de juiste taal.

Advies aan de PA’s? (2)

4° Comité PBW in kennis stellen van de grote

lijnen van deze presentatie.

5° Ziet na dat de leverancier alle vereisten in de

bestelbon inzake veiligheid & gezondheid ver-

antwoord. ( art.8.2 van K.B. Arbeidsmiddelen)

6° VVID van de werkpost opmaken waar de machi-

ne of samengestelde machine staat ; bij ver-

plaatsing nieuw VVID opmaken. (art.8.1 van K.B.

Arbeidsmiddelen) Niet nodig voor de CE conforme

machine(s) in deze werkpost.

Einde.

PRAKTISCHE KIJK OP DE...

Documents

Transcript of PRAKTISCHE KIJK OP DE...