RENOVATIE TOTAALPraktijkblad voor de renovatiesector

Jaargang 3 # 3, Juni 2013

13 Lichtkoepels voor optimaal vloergebruik

14 Balengebouw 2,5 meter gelift

20 Ons’ Lieve Heer Op Solder: installaties weggewerkt

33 Nieuwe gevelpuienvoor Nedinsco

# 3, Juni 2013

Gratis abonnement?

Mail naar

info@renovatie-

totaal.nl

nr. 3 | juni 2013 5

In dit nummer Redactioneel

COLOFON

RespectRenoveren van woningen doen we … voor de bewoners, toch? Dat zij nog lang en gelukkig leven in hun woningen. Uiteraard betekent het voor woningcorporaties ook dat zij hun woning-bestand ‘op niveau’ houden. En daarin speelt het regelmatig onderhoud een belangrijke rol. Maar ook dit kan een grote in-pact op de bewoners hebben.Er kwam mij een verhaal ter ore van een groot onderhoudsbeurt voor een woningproject in Amsterdam, in – vind ik - één van die mooie buurten met vierhoge woningblokken met fraaie metsel-werkdetails: de Diamantbuurt. Begin dit jaar was er al het nodige gebeurd op de zolderruimtes in verband met het verwijderen van asbest. Vervolgens kwam er een stevige schilderbeurt en het met-selwerk moest worden schoongemaakt. Het begon er al mee dat de bewoners van diverse bedrijven bericht kregen over de verschil-lende activiteiten. De planningen daarvan kwamen echter niet helemaal overeen. De woningbouwvereniging gaf weinig duide-lijkheid. Toen de werklieden dan eindelijk kwamen, merkten de bewoners pas écht dat er iets ging gebeuren. Steigerwerk aan de voor- en achterzijde, werklieden met luide muziek en herriema-kend gereedschap en apparatuur. De bewoners op de begane grond waren nog het slechtste af. Er was een mevrouw met prach-tige rozen, waarmee ze al vele prijzen had gewonnen, maar die nu zielige stompjes over hield. Een stel met een fraaie vijver in hun tuin zag met tranen in de ogen hoe de stenen rand voor meer als de helft in het vijverwater was getrapt. Kortom: de werklieden hadden weinig respect voor andermans eigendommen. Vraag die iemand stelde: het waren vast buitenlandse werklieden? Nee hoor, er werd ‘gewoon’ Nederlands gesproken op de steigers! Alle erger-nissen van de bewoners blijven niet binnen deze blokken. Als de renovatiekaravaan al lang is vertrokken, zitten de bewoners nog steeds met de nasleep. Door dit soort verhalen, zetten bewoners van andere wijken, waar plannen gemaakt worden, de hakken in het zand. Er is maar één oplossing: betrek de bewoners van het begin af aan bij de plannen, maar ga ook tijdens de uitvoering respectvol om met de bewoners én met hun eigendommen.

Carla Debets Hoofdredacteur RenovatieTotaal

Reageren? redactie@renovatietotaal.nl

RenovatieTotaal is een onafhankelijke informatiebron en verschijnt 6 maal per jaar. RenovatieTotaal gaat over renovatie, restauratie, herbestemming, onderhoud, op- en aanbouwen en alles wat met de bestaande bouw te maken heeft.

Jaargang 3, nummer 3, juni 2013

UitgeverAndré Lardinois

HoofdredactieCarla Debets

RedactieFrank de GrootRonald van BochovePaul Engels

MedewerkersEd de Rechteren van HemertAndré Thomsen, Nederlandse Bond van Timmerfabrikanten, Casa Data

AdvertentiesAndré Lardinois (0570) 654660E-mail: a.lardinois@handelsuitgaven.nlFreddy Burgers (0570) 623852E-mail: freddy@handelsuitgaven.nlHugo Arends (0570) 861007E-mail: hugo@handelsuitgaven.nl

Ontwerp en OpmaakDe opmaakredactie, Wehlwww.deopmaakredactie.nl

Fotografie cover Zoetermeer, lichtkoepels VELUX, zie pagina 13

DrukDijkman, Diemen

RenovatieTotaal is een uitgave van Nederlandse HandelsUitgaven BVPostbus 22737420 AG DeventerMaagdenburgstraat 227421 ZC DeventerTel. 0570 – 654660Fax. 0570 – 656580E-mail: info@handelsuitgaven.nl

CopyrightNiets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden overgenomen zonder de nadrukkelijke schriftelijke toestemming van de uitgever.Deze uitgave is zorgvuldig en naar het beste weten samengesteld. Uitgever en auteurs kunnen echter niet instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprake-lijkheid voor schade, van welke aard dan ook, als gevolg van handelingen of beslissingen die op deze informatie zijn gebaseerd.

20

6 Actueel 11 Column André Thomsen 13 Techniek: Lichtkoepels voor optimaal vloergebruik17 Hout: Houten kozijnen in monumentale panden19 OudNieuw23 Installaties: WTW mogelijk door slim ruimtegebruik25 Installatienieuws 26 Installaties: Renovatie Active House29 Installatienieuws 33 Techniek: Nedinsco krijgt uitstraling terug 35 Bouwkosten: Binnenschilderwerk 36 Bouwkosten: Herstel dakbeschot39 Productoverzicht

Project in beeld: Balengebouw gelift14

Installaties: Verstopt in schuilkerk

30 Restauratietechniek: Onderhoud leien

nr. 3 | juni 2013 23

Installaties

Woonstichting De Key is opdrachtgever voor de renovatie van de installatietechniek.

Daarbij heeft de corporatie de neu-zen van alle partijen in dezelfde richting weten te krijgen zowel voor de noodzakelijke ingreep alsook de financiële middelen. Na een inten-sief voortraject werd groen licht gegeven voor de ingreep. Daarop heeft Henk van Goor van Uniek InstallatieAdvies uit Nijkerk in nau-we samenwerking met Annemieke van Gorkom-Jansen, projectleider bij De Key, talloze opties doorge-worsteld om tot een praktische oplossing te komen. Bij de eerste concrete uitwerkingen is vervolgens ondersteuning ondervonden door Gasservice Noordholland en Zehn-der-J.E.StorkAir.Het complex was uitgevoerd met individuele WTW-units en cv-instal-laties, een cv-ketel in combinatie met vloerverwarming. De verbrandings-luchttoevoer van de cv-ketels was aangesloten op de ventilatieluchttoe-voerleiding van de WTW-installatie. Uitgangspunten voor aanpassing was onder andere om de overlast van de werkzaamheden voor de bewoners te beperken en een veilige technische oplossing te maken.

ProefopstellingIn de gekozen oplossing zijn de schachten eerst gedeeltelijk open gemaakt. Uitdaging hierbij waren de isolerende korrels waarmee de schachten waren volgestort. Ook bleek dat er geen ruimte was in de schachten voor extra kanalen. De oplossing werd gevonden door de gebruiksfunctie van de bestaande ventilatietoevoerkanalen in de schacht te veranderen naar een RGA/LTV-systeem. Ofwel een verbran-dingsluchttoevoerkanaal waarin nieuwe flexibele rookgasafvoerslan-gen voor de individuele cv-ketels wor-den aangebracht. Tegelijkertijd is in het schalmgat bij de trappenhuizen ruimte gevonden om nieuwe collec-tieve ventilatiekanalen aan te bren-gen. Op deze manier is in het monu-mentale pand een goed functione-rend gescheiden systeem gerealiseerd.

KookluchtjesBij het oude balansventilatiesysteem kwamen onder andere kookluchtjes in andere woningen. De afgevoerde ventilatielucht werd klaarblijkelijk onder bepaalde omstandigheden gemengd met de aangevoerde verse lucht. Dat vormde ook een risico op het aanzuigen van rookgassen. In de schachten was ten behoeve van de

ventilatie een groot toevoerkanaal en afvoerkanaal opgenomen, met daar-naast de rookgasafvoer van de indivi-duele cv-ketels, alsmede de riolerings-beluchting. Henk van Goor: ‘Afgezien van de kookluchtjes, werkte ook de balansventilatie niet goed; er werd onvoldoende ventilatielucht gemeten. Bovendien bleek dat bij het vervangen van de cv-ketels in 2007 niet voldoen-de was gekeken naar de bestaande rookgasafvoer. Je moet deze bij ver-vanging van cv-ketels altijd controle-ren. Verbindingsringen kunnen bij-voorbeeld uitdrogen. Ook de rook-gasafvoer moet een keer worden vervangen. Voorts zijn toen in alle woningen CO-melders opgehangen.’Er is in het verleden veel onderzoek gedaan naar oplossingen voor de pro-blematiek. ‘Nu is gekozen voor een grootscheepse aanpak. Daarbij heb-ben we in de schachten gekeken, alle leidingen zijn onderzocht en we heb-ben ook de werking van de terugslag-kleppen meegenomen. Op basis van die bevindingen is gekozen voor een goed functionerend gescheiden CV- en WTW-systeem (WHR930) van J.E.StorkAir. Echter, zomaar even ven-tilatieroosters aanbrengen in de gevel of een extra ventilatie-unit op het dak zetten, dat kan natuurlijk niet bij een monument. Er moest plek worden

Warmteterugwinning in woning-complex in Oranje Nassau KazerneIn 1990 is het monumentale hoofdgebouw van de Oranje Nassau Kazerne in Amsterdam (1814) getransformeerd naar een gebouw waar gewoond en gewerkt kan worden. Woonstichting De Key heeft er 146 wooneenheden en 3.000 m2 bedrijfsruimte gerealiseerd. De destijds aangebrachte installatietechniek krijgt nu een revisiebeurt. Voor de nieuwste voorzieningen ‘verwarming en ventilatie, met warmteterugwinning’ leek in eerste instantie geen plek in het gebouw te zijn. Maar door slimme installatietechnische oplossingen is die ruimte toch gevonden.

t In de voormalige Oranje Nassau Kazerne zijn (al in 1990) bedrijfs-units en woningen ondergebracht. Nu was een revisie-beurt voor de installaties nodig (foto: De Key).

▲ De aanwezige schachten in het gebouw zaten propvol kanalen; daar kon geen leiding meer bij.

▲ In het schalmgat bij de trappenhuizen is plek voor de nieuwe centrale ventila-tietoevoer.

▲ De nieuwe luchttoevoer vanuit het trappenhuis is gekoppeld aan de ventilatiesystemen van de woningen.

gevonden voor een pakket nieuwe ventilatie- en rookgasafvoerleidingen.’

Lumineus ideeDe propvolle schachten, de beperkte ruimte bij de tussenvloeren en de aanwezige plaatstalen ondervloeren noopten tot inventieve oplossingen. ‘We kwamen toen gezamenlijk op het lumineuze idee om de rookgasafvoer te ontkoppelen en zo dicht mogelijk bij de individuele ketels te houden. Door het kanaal van de luchttoevoer in de schacht op te offeren, kunnen we daarin de slangen voor de rook-gasafvoer aanbrengen. In de entree-hal is in het trapgat ruimte om een nieuwe centrale verticale ventilatie-toevoer te realiseren, met een aan-gepaste nieuwe ventilatiedakkap voor toevoerventilatielucht. Uiter-aard voldoen de extra kanalen in het trapgat aan alle brandweereisen. De luchttoevoer kan vanuit het trap-penhuis en via de verlaagde pla-fonds worden gekoppeld aan de ventilatiesystemen van de woningen die aan de entree liggen.’

Test via proefstrangDe slimme oplossing biedt veel voor-delen: de schachten hoeven niet hele-maal te worden opengemaakt, de installateurs hoeven niet door vloeren heen en er is minder werk in de woningen, dus minder overlast voor de bewoners. Toch betekent het nog steeds een complexe installatie voor de monteurs van Gasservice Noord-holland uit Purmerend. Vanaf 6 mei 2013 zijn de eerste installaties aange-bracht en eind van dit jaar moet het installatiewerk af zijn. Henk van Goor besluit: ‘We hebben vooraf het sys-teem via een proefstrang getest, alle leidingen zijn schoongemaakt en er zijn doorlopend uitvoeringscontroles. Er is maar één conclusie mogelijk: de gekozen oplossing is inventief en het functioneert weer zoals het moet.’

Waarom? Omdat een FAAY-wand een massieve kern van geperste vlasvezels heeft. Daarin vindt elke schroef houvast, zónder plug: schroefvast met een uittrekkracht van 110 kg (gewone schroef) tot 230 kg (houtdraadbout). Een wastafel kan zonder achterhout worden opgehangen! FAAY is gewoon de béste wand als het gaat om schroefvastheid. Meer weten? Kijk op www.faay.nl of bel met (0347) 376 624.

De slimste wanden voor[schroefvastheid]

Faay adv_Schroefvastheid_270x375.indd 1 30-01-12 16:06