pp ontwikkelingspsy puber-ado les1 · 16/04/13 1 Ontwikkelingspsychologie0...

16/04/13

1

Ontwikkelingspsychologie Puberteit – adolescen7e (Tom Vermeylen)

Ø  Inleiding: situering en terminologie

Ø  Lichamelijke veranderingen: biologische en seksuele ontwikkeling

Ø  Cogni7eve ontwikkeling Ø  Sociaal – emo7onele ontwikkeling

Ø  Iden7teitsontwikkeling, bezigheden

Overzicht lessen

§ Scharnierperiode § Radicale veranderingen, zowel fysiek als psychosociaal

§ Culturele bepaaldheid (‘popcultuur’, jeugdcultuur’)

Inleiding

16/04/13

2

§ Adolescen7e= ‘vulkaanuitbars7ng’? § Moeilijke periode? §  Crisis? §  ‘Sturm und drang’?

Inleiding

§ Tussen 10 jaar en 25 jaar: Ø Lichamelijke veranderingen Ø Cogni7eve ontwikkelingen Ø Sociaal-‐emo7onele ontwikkelingen

§ Verschillende veranderingen – verschillende ‘snelheden’

§ De verschillende veranderingen beïnvloeden elkaar

Inleiding

§ Puberteit – adolescen7e= ? §  Tussen kinder7jd en volwassenheid §  Van 12-‐22 jaar: §  StartleeYijd: 12-‐13 jaar §  Volwassenheid: 18-‐25 jaar

§  Puberteit: 12-‐16 jaar: fysieke en psychosociale ontwikkeling > ‘nega7eve fase’ (‘turbulen7e’)

§  Adolescen/e: 16 – 22 jaar: zoektocht eigen iden7teit en posi7e samenleving > ‘posi7eve fase’

Inleiding

16/04/13

3

§ Puberteit – adolescen7e= ? §  fasen adolescen7e (De Wit e.a (1995)) : §  Vroege adolescen7e (12/13 jaar – 14/15 jaar):

§  Lichamelijke rijping §  Psychoseksuele ontwikkeling §  Proces van losmaking

§  Midden adolescen7e (14/15 jaar – 16/17 jaar): §  Experimenteren met diverse keuzemogelijkheden

§  Late adolescen7e (16/17 jaar – 20/21 jaar): §  Verplich7ngen aangaan à maatschappelijk posi7e en persoonlijke

rela7es

§  Eindfase adolescen7e (Verhofstadt-‐Denève, 1998) (20/21 jaar – 24/25 jaar):

§  Wachten ifv tewerkstelling (= ‘mtsch statuut’ als volwassenen)

§ Puberteit – adolescen7e= ? §  Eindpunt: ‘volwassenheid’: biologische – psychologische invulling?

à ‘maatschappelijk criterium’: eigen ‘plek’ in het maatschappelijke leven: op ‘eigen benen staan’, eerste job…. adankelijk van o.a. maatschappelijk, economische en culturele tendensen.

9

Op ‘eigen benen staan’: Zelfstandig wonen?

Bron: JOP-‐monitor 1

16/04/13

4

Op ‘eigen benen staan’: Iedereen studeert langer vandaag de dag?

Bron: JOP-‐monitor 2, 2010

Studerend: 18 jaar: 86% / 19 jaar: 77,5% / 21 jaar: 55,6% / 24 jaar: 13%

Op ‘eigen benen staan’: een hobbelig pad naar volwassenheid?

Bron: Eurostat

Op ‘eigen benen staan’: Werk?

16/04/13

5

Ø Biologische en seksuele ontwikkeling §  Hormonale veranderingen door afscheiding geslachtshormonen (toename lengte/gewicht); hypothalamus reguleert hormoonhuishouding.

Lichamelijke veranderingen

Seksuele rijping: groeihormoon s7muleert toename oestrogeen bij meisjes en androgen testosteron bij jongens

Ø Biologische en seksuele ontwikkeling §  Lichaamsgroei/propor7es: geen gelijkma7ge uitgroei

à strekkingsfase (stunteligheid’, ‘slungelig’, ‘onhandigheid’), nadien vullingsfase

à verschil breedtegroei: meisjes breder bekken; jongens bredere schouders (skelet)

à ongelijke aangroei vet-‐ en spiermassa: forse toename spierweefsel (en longvolume) bij jongens


§  Groeispurt (door groeihormoon) §  Meisjes:

§  start 10-‐11 jaar, hoogtepunt 11-‐12 jaar §  +-‐ 2 jaar vroeger dan jongens §  Groeien op één jaar 7-‐8 cm (rond 17 jaar max-‐gestalte); toename

gewicht +-‐ 5 kg

§  Jongens: §  start 12-‐13 jaar, hoogtepunt 14 jaar §  Groeien op één jaar 8-‐9 cm (rond 18-‐19 jaar max-‐gestalte), toename

gewicht 6,5 kg


16/04/13

6

§  Seksuele rijping §  Meisjes:

§  Start vroeger dan jongens §  Eerst borstontwikkeling (10-‐11 jaar) §  Daarna groei schaamhaar en okselbeharing

§  Menarche (eerste menstrua7e) gemiddeld rond 13 jaar (na groeispurt)


§  Seksuele rijping §  Jongens:

§  Groei van de teelballen (11 – 12 jaar) §  Jaar later, groei van de penis, schaamhaar en okselbeharing/baardgroei/groei stronenhoofd (verlagen stembanden)

§  1ste ejacula7e (spermarche) rond +-‐ 14 jaar (12-‐14 jaar; nadien groeispurt)


à Hoe reageren pubers op deze seksuele rijping?

à Gewijzigde verwach7ngen en gedragingen?


16/04/13

7

à Verwarring en schaamte lichamelijke veranderingen

à Verwarring en problemen door onvoldoende voorbereid

à ‘Kind in een volwassen lijf’: lichamelijke veranderingen <> psychisch ontwikkelingsniveau

à Invloed op zelqeeld (verandering lichaamsverhoudingen

à ‘vervelende’ bijverschijnselen: bv jeugdacné


§  Accelera7efenomenen §  Groeispurt en seksuele rijping: op jongere leeYijd §  Kinderen groeien vroeger en sneller, maar ook de eerste menstrua7e treed vroeger in (3 jaar verschil met 150 jaar geleden).

§  Oorzaken? §  Verbetering voedingstoestanden, gezondheidszorg, verbetering hygiëne


Jongeren en relaties?

Genderrol: tradi7onele man/vrouw opdeling <> androgynie

16/04/13

8

Jongeren en rela7es? (12-‐17 jarigen)

Bron: Jop-monitor 2, ‘jongeren en hun (gezins)relaties’, 2010: p. 44

§  ontwikkeling seksueel gedrag §  Experiment en seksualiteit een plaats geven

§  Masturba7e: vanaf 14 jaar bij jongens: +-‐ 90 % (regelma7g) en +-‐ 60 % bij meisjes

§  Op +-‐ 17 jaar: 50 % geslachtsgemeenschap gehad

(14 jaar: +-‐ 15% <-‐> +20 jaar: +-‐ 15 %)


§  ontwikkeling seksueel gedrag §  Homoseksualiteit

§  Maatschappelijk: weinig aanvaarding

§  3 soorten reac7es: §  Verzet en maskeren

§  Accepta7e en ‘dubbelleven’ §  Aanvaarding en openheid


16/04/13

9

§  Veranderingen en ‘rijping’ van het brein à van concreet – naar formeel opera7oneel denken

§  7-‐11 jaar (Piaget): concreet – opera/oneel denken: §  Concrete waarnemingen op elkaar betrekken en conclusies uit afleiden

§  Op een concreet niveau logische cogni7eve ac7es uitvoeren

§  Logisch denken toepassen op concrete ervaringen

§  + 11 jaar (Piaget): formeel – opera/oneel denken: §  Mogelijkheid tot abstract logisch denken (denken in abstracte begrippen)

§  Problemen analyseren die niet direct waarneembaar en voelbaar zijn

Cogni;eve ontwikkeling

§  Zes eigenschappen van ‘formeel – opera7oneel’ denken:

§  Abstract denken en abstracte begrippen hanteren (filosofisch –

wetenschappelijke terminologie).

Maar ook beeldspraak, woordspelingen en dubbele bodems (vb: the Simpsons)


16/04/13

10

§  Zes eigenschappen van ‘formeel – opera7oneel’ denken: §  Logisch redeneren en argumenteren

§  Hypothe7sch denken (veronderstelde beweringen) §  Hypothe7sch – deduc7ef (wetenschappelijk) denken -‐> toetsen

hypothese (>< intuï7eve benadering)

vooronderstelling – gevolgtrekking > ‘als….dan…’

§  Experimenteel denken: kennis vergelijken; tegen elkaar afwegen; gevarieerde herhaling in toetsing

§  Combinatorisch denken: systema7sch mogelijke combina7es van factoren (vooraf) nagaan


§  Gevolgen ‘formeel – opera7oneel’ denken (verband cogni7eve ontwikkeling -‐ persoonlijkheidsontwikkeling): §  Intellectuele vooruitgang: problemen op abstractere en

efficiëntere manier opnemen; ontwikkelen ‘denkkaders’ (info snel verwerken à automa7sering); toenemende ‘geheugenfunc7e; reflecteren op eigen denken, emo7es, zelqeeld…> besef eigen func7oneren en gedrag >’metacogni7e’

§  Kri/sche houding: zelfreflec7e, rela7veren, kri7sche opstelling tav opvoeders, ‘bestaande’ realiteit, ‘gangbare’ waarden en normen…


§  Gevolgen ‘formeel – opera7oneel’ denken (verband cogni7eve ontwikkeling -‐ persoonlijkheidsontwikkeling):

§  Invloed op zelIeeld:

nega7eve stemmingen: verlies van houvast (keuzemogelijkheden); vertwijfeling

<>

euforische stemmingen: groter besef van eigenheid, egocentrisme, uniciteit

(“ik ben uniek, zo anders en niemand begrijpt mij”)


16/04/13

11

Hoe gelukkig zijn Vlaamse jongeren (12-‐30 jarigen)? (Jopmonitor 2, 2010: 213-‐237)

Zelfperceptie?

16/04/13

12

En wat brengt de toekomst…?

Tevreden over de dagdagelijkse gang van zaken?

En de gevoelswereld?

16/04/13

13

Steun, toeverlaat en ‘luisterend oor’?

pp ontwikkelingspsy puber-ado les1 · 16/04/13 1 Ontwikkelingspsychologie0...

Documents

Transcript of pp ontwikkelingspsy puber-ado les1 · 16/04/13 1 Ontwikkelingspsychologie0...