powerpoint training hoogsensitiviteit voor ...€¦ · HSP hebben een lagere responstijd en maken...
Transcript of powerpoint training hoogsensitiviteit voor ...€¦ · HSP hebben een lagere responstijd en maken...
WELKOM
Voorstellen• KimOudeEgberink• HetSensitieveBrein• Hooggevoelig heelgewoon• Care&Able (evaluatie)
Kennismakenenpersoonlijkleerdoel• Oefening
OEFENING- KENNISMAKEN
MIJNPERSOONLIJKELEERDOEL• Vorm2-tallen• Interviewelkaar• Schrijfjouwpersoonlijkeleerdoelop
KENNISMAKEN• Steljezelfvoor,inclusiefjepersoonlijkeleerdoel
WELKOM
Afspraken• veiligheid• respecteneerlijkheid• erzijn• Zorggoedvoorjezelf• Steljezelfeendoel
• ?
WELKOM
Dagdeel1• Begrijpen VanalgemeenVantheorie• Herkennen
Tussentijdseopdracht
Dagdeel2• Vankaraktereigenschapnaarprobleemgedrag• Dagelijksepraktijk naarspecifieknaarpraktijk
WELKOM
Leerdoelenvoorvandaag1. Ineigenwoordenkunnenvertellenwat
hoogsensitiviteitwelennietis.2. Wetenschappelijkeonderbouwingkunnen
benoemeningrotelijnen.3. Herkennen:Gedrag&uitingsvormenvan
hoogsensitiviteituiteenverhaal/casuskunnenfilteren.
HOOGSENSITIVIWATTES?!?!?
Hoogsensitiviteit=
Hooggevoeligheid=
HSP
Waarofnietwaar?
That’s the question…
HOOGSENSITIVIWATTES?!?!?
Hoogsensitiviteitbestondvroegerniet.
STELLING #1
Hoogsensitiviteitiseenpsychischeziekte.
STELLING#2
Hoogsensitiviteitkomtevenveelbijmeisjesenjongensvoor.
STELLING#3
Hoogsensitiviteitkunjegedurendejelevenontwikkelendooromstandigheden.
STELLING#4
Hoogsensitiviteitkomtookbijdierenvoor.
STELLING#5
Hoogsensitiviteitisteverhelpen.
STELLING#6
GESCHIEDENIS
• Evolutie;sensitiviteitalsoverlevingsfunctie• Industriëlerevolutie;leefwereldveranderde– focusopdenken(i.p.v.voelen)
GESCHIEDENIS
Terminologie
• ElaineAron(1996):Highly Sensitive Person
• Inwetenschap:Sensory ProcessingSensitivity
HOOGSENSITIVITEITIS…
Hoogsensitiviteit=(karakter)eigenschap
• Persoonlijkheidskenmerk
Déhoogsensitievepersoonbestaatniet.Deeigenschapwordtgekleurddooranderepersoonlijkheidstrekken,doorervaringenendoordecontextwaarinjejebevindt.(VanHoof,2016)
VanHoof,E.(2016).Hoogsensitief.Houten:Lannoo Campus
HOOGSENSITIVITEITIS…
Stabielekaraktertrek(maargeenexcuus)
Hoogsensitiviteitiséénvandefacettendieonzepersoonlijkheidkleurt,maarooknietmeerdandat.
Hetisgeenexcuus,geenzuilomjeachterteverbergen.Ookpersonenmethoogsensitiviteitwordengeachthunlevenineigenhandentenemen,tespelenmetdekaartendiehenzijnbedeeld.(VanHoof,2016)
VanHoof,E.(2016).Hoogsensitief.Houten:Lannoo Campus.Aron,E.N.(2013).Hoogsensitievepersonen,hoeblijfjeovereindalsdewereldjeoverweldigt?Utrecht:BrunaUitgeversB.V..
HOOGSENSITIVITEITIS…
Prevalentie
• 15-20%• Evenveelmannenalsvrouwen• mensenéndieren
Erzitgewoonverschilinsensitiviteitinmensenéndieren.Veelingewikkelderishetniet.(D.S.Wilson,1993)
Wilson,D.S.etal.(1993).In:VanHoof,E.(2016).Hoogsensitief.Houten:Lannoo Campus.
HOOGSENSITIVITEITIS…
Geendiagnose/stoornis.
15-20%:minderheidmaargeenafwijking
Afwijkenbetekentdatjeniettotdemeerderheidhoort.Maarniettotdemeerderheidbehoren,betekentnognietdatjeeenafwijkinghebt.”(VandenDaele&T’Kindt,2011)
VanHoof,E.(2016).Hoogsensitief.Houten:Lannoo Campus.I.vandenDaele&L.T’Kindt (2011).Mijnkindishooggevoelig.Tielt:Lannoo.
HOOGSENSITIVITEITIS…
15-20%
JouwdagelijksepraktijkWatbetekentditalsjekijktnaarjouwdagelijksepraktijk?Jouwteam?Jouwcaseload?Jouwgroep?
VanHoof,E.(2016).Hoogsensitief.Houten:Lannoo Campus.
HOOGSENSITIVITEITIS…
Aangeborenenerfelijk
• verbandtussenHSPenhet5-HTTLPR-gen(Lichtetal.,2011)
Uitklinischeervaringwetenwedatwanneeriemandhoogsensitiefis,eenofbeideoudersdatookzijn.(VanHoof,2016)
Licht,C.,etal.(2011).Associationbetween Sensory ProcessingSensitivity and the 5-HTTLPRShort/ShortGenotype.Biological Psychiatry.VanHoof,E.(2016).Hoogsensitief.Houten:Lannoo Campus.
HOOGSENSITIVITEITIS…
Diepgaandeverwerkingvaninformatie
Hoogsensitievemensennemenmeerwaardangemiddeld.Zijverwerkeninformatieuitgebreiderenopeendieperniveau.
Hetisnietzozeerdatjouwgehoor,gezichtsvermogenofanderezintuigenscherperzijn.Hetverschillijktergensinderoutenaardehersenenteliggenofindehersenenzelf,ineenzorgvuldigereinformatieverwerking.(Aron,2013)
Aron,E.N.(2013).Hoogsensitievepersonen,hoeblijfjeovereindalsdewereldjeoverweldigt?Utrecht:BrunaUitgeversB.V.
HOOGSENSITIVITEITIS…
“Gevoeliger”zenuwstelsel
Mensenverschillenaanzienlijkindematewaarinhunzenuwstelselindezelfdesituatie,doordezelfdestimulansenwordtgeprikkeld.(Aron,2013)
…datdehersenenvanHSP’ers onderdefMRI-scannerbijeenbepaaldeopdrachtinmeergebiedenoplichtendandievandeniet-HSP’ers.Datnoemenwediepgaandeverwerking.(vanHoof,2015)
Aron,E.N.(2013).Hoogsensitievepersonen,hoeblijfjeovereindalsdewereldjeoverweldigt?Utrecht:BrunaUitgeversB.V..VanHoof,E.(2015).ProfessorElkeVanHoof (VUB) overhoogsensitiviteit: ‘Ikweetwathetisomjeanderste voelen’CatherineOngenae.
HOOGSENSITIVITEITIS…
HOOGSENSITIVITEITIS…
Diepgaandeverwerking,zichtbaarinhetbrein
Erismeeractiviteitinhersendelendiebetrokkenzijnbijhetverwerkenvancomplexevisueleinformatie.(Jagiellowicz &al.,2010)
Jagiellowicz,etal.,(2010).In:Aron,E.N.(2013).Hoogsensitievepersonen,hoeblijfjeovereindalsdewereldjeoverweldigt?Utrecht:BrunauitgeversB.V..
HOOGSENSITIVITEITIS...
Diepgaandeverwerking,zichtbaarinhetbrein
HSPhebbeneenlagereresponstijdenmakenminderfoutentijdensdetaak.
Maareensdetaakvoorbijis,ervarenzemeeroverprikkelingenstressgerelateerde klachteninvergelijkingmetniet-HSP’ers.
Doordediepeverwerkinghebbenhoogsensitievepersoneneen langerehersteltijd nodig.(Gerstenberg,2012)
Gerstenberg,(2012)inVanHoof,E.(2016).Hoogsensitief.Houten:Lannoo Campus.Aron,E.N.(2013).Hoogsensitievepersonen,hoeblijfjeovereindalsdewereldjeoverweldigt?Utrecht:BrunauitgeversB.V..
HOOGSENSITIVITEITIS…
Diepgaandeverwerking,zichtbaarinhetbrein
Erismeeractiviteitinhersendelendiebetrokkenzijnbijempathie (insulaenspiegelneuronen).(Acevedo &al.,2014)
Acevedo etal.(2014).In:Aron,E.N.(2013).Hoogsensitievepersonen,hoeblijfjeovereindalsdewereldjeoverweldigt?Utrecht:BrunaUitgeversB.V..
HOOGSENSITIVITEITIS…
Hoogsensitiviteit voordelig
Hoogsensitievekinderendieondersteundengezienwerdeninhunjeugd,lijkenalsvolwassenenveerkrachtigertezijndanmensendieeenzelfdejeugdhaddenmaarniethoogsensitiefzijn.(Pluess enBelsky,2013;Pluess enBoniwell,2015).
Belsky,1997a;Belsky 2005;Belsky etal.,2007;Belsky enPluess,2009.In:VanHoof,E.(2016).Hoogsensitief.Houten:Lannoo campus
HOOGSENSITIVITEITSAMENGEVAT
Injouweigenwoorden;
- Watishoogsensitiviteit?
- Enwelkewoordenofuitlegpastbijjou(enjecliënten)engajegebruiken?
HOOGSENSITIVITEITSAMENGEVAT
Eeneigenschap waarmee15tot20%vandebevolkinggeborenwordt.
Erkomenmeerprikkelsbinnen,endieinformatiewordtookdieperverwerkt.
Downside isdatjegevoeligerbentvooroverprikkelingenstress.
Upside isdatjemeteenrijkewaarneming,creativiteitenveerkrachtgezegendbent.
LEERDOELENUPDATE
Leerdoelenvoorvandaag1. Ineigenwoordenkunnenvertellenwat
hoogsensitiviteitwelennietis.2. Wetenschappelijkeonderbouwingkunnen
benoemeningrotelijnen.3. Herkennen:Gedrag&uitingsvormenvan
hoogsensitiviteituiteenverhaal/casuskunnenfilteren.
PAUZE
HOOGSENSITIVITEITHERKENNEN
Prikkel→ →reactie
HOOGSENSITIVITEITHERKENNEN
OEFENING2Mindmappen
HOOGSENSITIVITEITHERKENNEN
Hoogsensitiviteit =diepereinformatieverwerking
Webeschouwenstimulatiegewoonlijkalsietswatvanbuitenafkomt,maarhetkannatuurlijkookvanuitonslichaamkomenofalsherinneringen,fantasieën,gedachtenofplannen.(Aron,2016)
Prikkelsvanbuitenafénprikkelsvanbinnenuit
Aron,E.N.(2013).Hoogsensitievepersonen,hoeblijfjeovereindalsdewereldjeoverweldigt?Utrecht:BrunaUitgeversB.V..
HOOGSENSITIVITEITHERKENNEN
Prikkelsvanbuitenaf
Zintuigen1. Horen2. Zien3. Ruiken4. Proeven5. Voelen
Watzieje?
Bergsma,E.(2016).Hoogsensitievekinderen.Booklight.Aron,E.N.(2013).Hoogsensitievepersonen,hoeblijfjeovereindalsdewereldjeoverweldigt?Utrecht:BrunaUitgeversB.V..
HOOGSENSITIVITEITHERKENNEN
Prikkelsvanbuitenaf
• Zichtbaar:• Zintuigen
• Onzichtbaar:• Sfeer• Emotiesvananderen• Stemmingen• (zelfingebeelde)verwachtingen
Bergsma,E.(2016).Hoogsensitievekinderen.Booklight.Aron,E.N.(2013).Hoogsensitievepersonen,hoeblijfjeovereindalsdewereldjeoverweldigt?Utrecht:BrunaUitgeversB.V..
HOOGSENSITIVITEITHERKENNEN
Intuïtie=iets‘gewoonweten’zondertebeseffenhoe.
Je‘weetgewoon’hoedingenzichzoontwikkeldhebbenofhoebepaaldezakenzullenuitpakken.Datisdat‘zesdezintuig’waarovergesprokenwordt.(Aron,2013)
Bergsma,E.(2016).Hoogsensitievekinderen.Booklight.Aron,E.N.(2013).Hoogsensitievepersonen,hoeblijfjeovereindalsdewereldjeoverweldigt?Utrecht:BrunaUitgeversB.V..
HOOGSENSITIVITEITHERKENNEN
Prikkelsvanbinnenuit
• Pijn• Spierspanning/ontspanning• Honger/dorst• Seksuelegevoelens• Gedachten• Herinneringen• (Intense)eigenemoties(zowelpositiefalsnegatief)
Aron,E.N.(2013).Hoogsensitievepersonen,hoeblijfjeovereindalsdewereldjeoverweldigt?Utrecht:BrunaUitgeversB.V..
HOOGSENSITIVITEITHERKENNEN
Prikkelrijkesituatiesvoorkinderen
• Nieuwesituaties
• Socialesituaties
ErisookeengroepHSKdiehetnietlastigvindtomzichineengroeptebewegen.Ditzijndekinderendiehoogsensitiefenextravertzijn.(Bergsma,2016)
Bergsma,E.(2016).Hoogsensitievekinderen.Booklight.
HOOGSENSITIVITEITIS...
Diepgaandeverwerkingvanprikkels;arousal
Eenindividuzalhetbestepresteren,(….),alszijnofhaarzenuwstelselgematigdalertengeprikkeldis.(Aron,2013)
Meerprikkels=snellerhogerematevanarousal =>overprikkeling
Aron,E.N.(2013).Hoogsensitievepersonen,hoeblijfjeovereindalsdewereldjeoverweldigt?Utrecht:BrunaUitgeversB.V..
HOOGSENSITIVITEITIS…
Grays theorie• FFFS=Fight FlightFreeze System• BAS=Behavioral Activation System• BIS=Behavioral Inhibition System
Gray,(1981).In:VanHoof,E.(2016).Hoogsensitief.Houten:Lannoo Campus.
HOOGSENSITIVITEITIS…
FFFS=Fight FlightFreeze System
• Stressreacties• Bijiedereenzichtbaar
• Vechten• Vluchten• Bevriezen
Gray(1981)in:VanHoof,E.(2016).Hoogsensitief.Houten:Lannoo Campus.
HOOGSENSITIVITEITIS…
BAS=Behavioral Activation System• Gedragsactiverend systeem(eropafsysteem)• Bepalenvandebesteactie• Gevoeligvoor:allebelonendestimuli
MensenbijwiehetBAShetsterkstis,zijnimpulsiever.(VanHoof,2016)
VanHoof,E.(2016).Hoogsensitief.Houten:Lannoo Campus.Bergsma,E.(2016).HoogsensitieveKinderen.Booklight.
HOOGSENSITIVITEITIS…
BIS=Behavioral Inhibition System• Gedragsremmend systeem(Stop-en-checksysteem)• Analyserenvaninformatieoprisico’sengevolgen• Enophetzoekennaardeoptimale/besteoptie• Gevoeligervoor:negatieveemoties
VanHoof,E.(2016).Hoogsensitief.Houten:Lannoo Campus.Bergsma,E.(2016).HoogsensitieveKinderen.Booklight.Aron,E.N.(2004).Hoogsensitievekinderen.Amsterdam:Archipel.Aron,E.N.(2006).PersonalityandTemperament:TheHighlySensitivePersonWhoIsAlsoAHighSensationSeeker.ComfortZoneonline.
HOOGSENSITIVITEITIS…
Grays theorie&hoogsensitiviteit
FFS=Fight FlightFreezeBAS=Behavioral Activation SystemBIS=Behavioral Inhibition System
HetonderzoekvanSmolewska etal.(2006)toontaandathoogsensitiviteitalsglobaalconstructsamenhangtmethetBIS.(vanHoof,2016)
Aron,E.N.(2004).HetHoogsensitievekind.Amsterdam:Archipel.VanHoof,E.(2016).Hoogsensitief.Houten:Lannoo Campus.
HOOGSENSITIVITEITIS…
Hoogsensitiviteit;DéHSP-erbestaatniet
Rustzoeker Sensatiezoeker(HSS)
Introvert Extravert(70%) (30%)
Aron,E.N.(2004).HetHoogsensitievekind.Amsterdam:Archipel.Aron,E.&Aron,A.(1997).Sensory ProcessingSensitivity and its relation to introversion and emotionality.JournalofPersonality and Social Psychology.
HOOGSENSITIVITEITHERKENNEN
Kwaliteiten
• Creatief(goedontwikkelderechterhersenhelft)• Veelwaarnemen• OverzichtenInzicht:• Probleemoplossendvermogen• Intrapersoonlijkinzicht(zelfreflectie)• Interpersoonlijkinzicht
• Passie• Sterkontwikkeldrechtvaardigheidsgevoel• Zorgzaamheid/Pro-sociaalgedragAron,E.N.(2013).Hoogsensitievepersonen,hoeblijfjeovereindalsdewereldjeoverweldigt?Utrecht:BrunaUitgeversB.V..VanHoof,E.(2016).Hoogsensitief.Houten:Lannoo Campus.Tol,A.(2014).Hoogsensitiviteitprofessioneelgezien.Amsterdam:UitgeverijBoomNelissen.
HOOGSENSITIVITEITHERKENNENSAMENGEVAT
Déhoogsensitievepersoonbestaatniet.
Welishetzodatallehoogsensitievepersoneneenactiefpauze-en-checksysteem(BIS)hebbenbijhetverwerkenvanprikkels/informatie.
Hetgaatdanomprikkels vanzowelbuitenafalsvanbinnenuit.
Deeigenschapleidttotuitdagingenmaarzekerooktotkrachten/kwaliteiten!
LEERDOELENUPDATE
Leerdoelenvoorvandaag1. Ineigenwoordenkunnenvertellenwat
hoogsensitiviteitwelennietis.2. Wetenschappelijkeonderbouwingkunnen
benoemeningrotelijnen.3. Herkennen:Gedrag&uitingsvormenvan
hoogsensitiviteituiteenverhaal/casuskunnenfilteren.
AFSLUITEN
Ikgawerken
enikneemmee…..
AFSLUITEN
• Vooruitblik2e dagdeel:• Vankaraktereigenschapnaarprobleemgedrag• Dagelijksepraktijk
• Tussentijdseopdracht
• Linkdownloads:www.hooggevoeligheelgewoon.nl/info-basistraining-hoogsensitiviteit
AFSLUITEN
Vragenofopmerkingen?