Academiejaar 2014-2015

Faculteit Natuur en TechniekValentin Vaerwyckweg 19000 Gent

Stedelijke ontwikkeling en woonbeleid

Groep D

Laurens Peeters

1ste jaar landmeten

OEF 04: Stadsvernieuwingsproject

Ik heb gekozen om de stationsbuurt van Sint-Niklaas te bespreken als stadsvernieuwingsproject. De redenen voor mij zijn voor de hand liggend. Ik ging van het eerste tot het zesde middelbaar in de winter steeds met de trein naar school van Sinaai tot Sint-Niklaas. In deze periode heb ik vele werken zien gebeuren en heb ik het (stations)plein sterk zien evolueren. Dit gebeurde natuurlijk allemaal geleidelijk aan en in verschillende fases; ik stond er niet bij stil dat ik er later nog over zou schrijven. Als ik hier nu op terug kijk, zie ik wel een grote kentering in de stationsbuurt.

Het is logisch dat de veranderingen in de stationsbuurt kunnen beschouwd worden als stadsvernieuwingsproject. Het station fungeerde echt als een centraal punt in de heraanleg van het stationsplein. Men wou van het stationsplein terug een bloeiend plein maken dat in relatie stond met de binnenstad. Het moest zowel een stedenbouwkundige als architecturale eenheid vormen. Het project werd gerealiseerd door het architectenbureau CEPEZED uit Delft; de verdere uitwerking gebeurde natuurlijk met de verschillende partners. Deze partners zijn:

Het NMBS-Eurostation voor het nieuwe station en de fietsenstalling De Lijn voor de heraanleg van het nieuwe busstation Wilma met de oprichting van het winkelcomplex en de dak parking Leisure Development Sint-Niklaas, Ciné-Invest en Retail Estates, deze zorgden voor de

oprichting van een bioscoopcomplex met parkeergarage, fitness, horeca en winkels Orbis-Interell, zij ontwikkelden een wooncomplex met op de benedenverdieping

handelsruimten langsheen de Leopold II-laan Stad Sint-Niklaas: aanleg van een esplanade met groenvoorziening (in dit geval platanen)

(Stationsproject, Sint-Nikaas, sd)

Het was een PPS (=een publiek private samenwerking) er zaten verschillende partijen in het project die allemaal wel iets te zeggen hadden. De stad Sint-Niklaas had echter de meeste invloed omdat zij het esplanade project bezaten. Zij namen hierin zowel de boven- als ondergrondse werken voor hun rekening, maar in deze werken lagen de vier andere projecten ingebed. Op deze manier hadden zij de grootste invloed op het volledige project. (Stationsproject, Sint-Nikaas, sd)

Het kostenplaatje werd eerst geraamd op 47 miljoen euro in totaal. Uiteindelijk bedroeg de prijs van het gehele stadsvernieuwingsproject toch 60 miljoen euro. Daarvan werd ongeveer 4,6 miljoen euro door de stad betaald. De inbreng van de stad bleef dus redelijk beperkt, dit kwam omdat elke partner van de PPS instond voor zijn deelproject en de stad kon een aantal subsidies uit de wacht slepen. Zo kreeg het ruim 1,1 miljoen euro van het Vlaamse gewest voor de ontsluiting van Vijfstraten, een verkeersknooppunt. Het kreeg nog eens 1,3 miljoen euro subsidie van grond- en pandenbeleid omdat het groen voorzag in het project waar er voorheen geen groen te vinden was. Het project was dan nog eens geselecteerd als een van de projecten van het stadsvernieuwingsfonds, dit zorgde weer voor een subsidie van 2,5 miljoen euro. De private investeerder Wilma pompte 6,5 miljoen euro in het project van de shopping en Leisure Development investeerde maar liefst 20,5 miljoen euro in de bouw van het ontspanningscomplex met cinema. (Van scheefgetrokken plek tot ambitieuze rambla, sd)

In Sint-Niklaas is het gemiddeld aantal reigers in 2013 op een gewone werkdag: 6890. De totale kosten van de werken kwamen neer op 60 miljoen euro, dit komt dus neer op een prijs van 8708,27 euro per reiziger. Ik vind dat deze prijs te rechtvaardigen valt, zeker als je ziet dat men in Gent-Sint-Pieters toch ook voor 10.000 euro per persoon besteed aan het stations project. Waarom zou dit dan niet mogen

in Sint-Niklaas? Verder in dit werkstuk zal ik bewijzen dat het project zijn geld waard is. (aantal instappende reizigers per station in 2013, sd)

Eerst en vooral ga ik de mobiliteit bespreken van het Stationsplein en wat daaraan gewijzigd is. Daarna toon ik de verschillende functies aan van het plein, vervolgens toon ik nog enkele schetsen en op het einde geef ik nog een conclusie over dit project.

In –en uitgang van de tunnel, de tunnel is in 2-richtingsverkeer.

De rode pijlen wijzen op de straten met éénrichtingsverkeer.

Op deze kaart kan je duidelijk zien dat de mobiliteit van het stationsplein sterk verbeterd is. Er was reeds een tunnel onder de sporen, maar nu is het beter gereguleerd omdat er een strikte scheiding is van bestemmingsverkeer en doorgaand verkeer. Hierdoor moet het doorgaand verkeer niet meer langs het station passeren. Enkel de mensen die in het centrum of aan het station moeten zijn, zullen nu langs het stationsplein passeren. De tunnel zorgt voor doorgaand verkeer op de ring rond Sint-Niklaas.

Rondom het Stationsplein zijn alle straten eenrichtingsverkeer en zone 30, dit verhoogt vooral de leefbaarheid op het plein. Ook voor de veiligheid van de zwakke weggebruiker is dit een goede zaak. Er is steeds rustige passage van verkeer, het verkeer wordt op deze manier ook meer weggeleid uit stadscentrum.

Dit is een schets die laat zien dat het stationsplein een echte verbinding moet worden tussen de

ontspanning (=cinema, fitness, café,..) trein, bus en de Stationsstraat. Deze leidt op zijn beurt weer naar het centrum en de Grote Markt.

Op deze afbeelding ga ik de verschillende functies van het Stationsplein tonen.

Dit is het winkelcomplex waarin Krëfel, JBC en Action zijn gevestigd. Bovenop het winkelcomplex zijn er nog eens 200 parkeerplaatsen gecreëerd op een dakparking. Zo kunnen de mensen die willen shoppen met de trein, fiets, bus of wagen komen.

De fietsenstalling biedt in totaal plaats aan 700 rijwielen, ze bestaat uit een bewaakte en onbewaakte zone. In de bewaakte zone is er plaats voor 193 fietsen en 18 bromfietsen. (stationsomgeving Sint-Niklaas, sd)

Het busterrein naast het station is ook volledig opnieuw ingericht. Ze hebben de structuur veranderd en de ruimte efficiënt gebruikt waardoor het aantal halten is vermeerderd. Het busstation speelt nu een belangrijkere rol in het streekvervoer.

Over het station stond er vroeger een bouwmarkt, deze is gesloopt en nu zijn er appartementen gekomen. Deze zijn ontworpen door de architect Jo Crepain. Daaronder zijn er winkels en handelszaken gekomen. Het is dus een mooie combinatie van woon-en winkelfunctie in één pand. Op de afbeelding hieronder zie je de appartementen die er zijn gekomen. Waar op de foto een kraan staat is het nu ook volledig volgebouwd met hedendaagse strakke appartementen. De gelijkvloerse verdieping bezit grote ramen met veel glas zodanig dat dit perfect is voor handelszaken of andere commerciële aangelegenheden. (Stationsproject, Sint-Nikaas, sd)

Zoals eerder al vermeld vormt de esplanade de ruggengraat, de verbinding van dit gehele project. Het zorgt voor de groene ‘touch’ met zijn mooie platanen. De blokken stimuleren de ontmoetingsfunctie in een stad alhoewel sommige buurtbewoners hier hinder van ondervinden. Zij klagen dan over hangjongeren, maar ik kan nog altijd goede herinneringen hier aan ophalen. Ik kan me nog steeds herinneren dat we na school daar konden genieten van een ijsje en de zon. Het was gewoon gezellig en de bomen brachten een leuke zuiderse sfeer met zich mee. Dat is de bedoeling van zo’n plein: de ontmoetingsfunctie in een stad. Op deze foto kan je duidelijk zien dat het plein duidelijk verlicht is, via de grondverlichting op de blokken. Dit geeft je een zeker gevoel van veiligheid, wat soms vaak ver te zoeken is in stationsbuurten. Zo stoort het me niet om hier rond 12 uur ’s nachts nog eens rond te lopen nadat je naar de bioscoop bent gegaan. (Stationsproject, Sint-Nikaas, sd)

Dit waren nog conceptafbeeldingen van hoe de esplanade en het station er moest uitzien.

Het station is veel lichter geworden mede door de grote glazen wanden en het restaurant is weggehaald, er is nu een café in de plaats gekomen. De foto hieronder geeft weer hoe het voor de verbouwing was, je ziet duidelijk de donkere steeg die ontstaat door de schaduw, er is niet echt een gevoel van openheid. (Stationsproject in uitvoering, sd)

Op onderstaande afbeelding zie je nog eens duidelijk wat men echt wou doen met de stationsbuurt. Je kan snel overschakelen van fiets naar trein naar bus naar taxi en/of naar wagen, het is dus duidelijk een transferium. (de deelprojecten, sd)

Op de afbeelding hieronder zie je duidelijk dat men er ook aan dacht de juiste belichting te plaatsen. Zoals eerder al vermeld is het ook echt aangenaam verlicht. Vooral het indirect sfeerlicht op de blokken, heeft een speciaal effect. Het station is goed verlicht en het heeft een open karakter, hierdoor verklein je de kans ook op criminaliteit en zal het veiligheidsgevoel bij de mensen stijgen.

Op onderstaande afbeelding zie je hoe het stationsplein vroeger was, een plaats voor wagens en met een grauwe, grijze look. Nu is de situatie veel veranderd en is de auto niet meer oppermachtig, het station is nu meer een ontmoetingsplaats en er is meer leven.

Op de afbeelding hierboven zie je het concept van de fietsen stalling, de mensen komen uit het station gaan zo de fietsenstalling binnen. Ze nemen hun fiets of lopen er gewoon door en kunnen zo vlot via de Esplanade naar de Stationsstraat gaan. (de deelprojecten, sd)

Op de bovenstaande afbeelding zie je een schets van hoe het station er ging uitzien, vele, grote glazen die voor veel lichtinval moesten zorgen. Met uitstekende palen die dan weer het effect van een gaanderij geven.

Op de bovenstaande foto zie je het cinemacomplex, waar op de bovenste verdieping een fitness is gevestigd. Op het gelijkvloers en het eerste verdiep heb je nu twee horeca zaken, de regionale tv zender TV OOST is nu ook gevestigd in dit gebouw. Rechts van het gebouw was het de bedoeling om winkels te vestigen en daar was een AVA papier winkel, maar deze is snel gesloten. Ik weet dat dit complex het moeilijk heeft om zijn winkels verhuurd te krijgen. Misschien is dit mede omdat het al verder uit het centrum gelegen is. Klanten parkeren ook liefst gratis voor een winkel en dat is hier niet mogelijk. De winkels trekken ook niet de aandacht die ze zouden moeten trekken dus wat dat betreft hebben ze toch een kleine fout gemaakt, het kan niet de bedoeling zijn om leegstand te creëren. (de deelprojecten, sd)

Hier zie je nog eens duidelijk de tunnel lopen die de ring verbindt, deze loopt dus ook onder de cinema door. De cinema zelf heeft ook parkeerplaats voorzien voor zijn klanten zodat deze veilig kunnen parkeren, mits betaling natuurlijk.

ConclusieIk, als fiere inwoner van Sint-Niklaas, vind dit zeker en vast geen slecht project of onderneming. Naar mijn mening zouden er nog zulke projecten mogen komen, maar ik denk dat er nog een aantal werkpunten zijn. Zo heeft het Waasland Shopping Center als een magneet alle winkels uit de Stationsstraat gehaald. De leegstand in het centrum van Sint-Niklaas was een groot probleem. Mede dankzij dit project en de heraanleg van de Stationsstraat is het veel verbeterd. Ik begrijp ergens niet waarom er ook nog winkels in het complex van de bioscoop zijn gevestigd, dat leek mij onnodig zeker als je weet dat er al genoeg winkelruimte in de Stationsstraat was en dat er al winkels op het Stationsplein werden gebouwd. Ergens zag je het aankomen dat deze gebouwen met leegstand gingen te maken krijgen. Dit is zonde, zeker omdat het nieuw is.

Ook in het station van Sint-Niklaas zelf is er nog werk. De hal en de inkom is proper verbouwd, met de perrons is men bijna klaar, maar de doorgang van het station blijft nog steeds gedateerd. De noordkant van het station is niet meegenomen in het Stationsproject en daar is het ook lang niet zo gezellig als de zuidkant van het station. Het is daar nu een eerder een armtierige buurt.

Het blijft dus steeds werken aan een stad, een stad is nooit af. Maar goed nieuws: zelfs voor de noordkant van het station is men nu bezig met een stadsvernieuwingsproject. Het is nog niet volledig klaar, maar er is reeds een modern VDAB-gebouw en ook een moderne evenementenhal gekomen (=BAUHAUS). Men is momenteel volop bezig om hier een nieuw stadsvernieuwingsproject te starten, maar de plannen, budgetten en deadlines zijn nog niet volledig concreet. Het heeft dus alles om een gezellige buurt en woonwijk te worden waar jonge gezinnen zich kunnen settelen. We kunnen dus zeker stellen dat het stationsproject in Sint-Niklaas een positieve invloed heeft gehad op de GEHELE stad zelfs. Sint-Niklaas doet er op deze manier alles aan om een aangename middelgrote stad te zijn, te worden en te blijven! Het straalt de sfeer en gezelligheid uit die een de hoofdstad van het Waasland nodig heeft.

Bibliografie

aantal instappende reizigers per station in 2013. (sd). Opgeroepen op april 13, 2015, van belgianrail: http://www.belgianrail.be/nl/corporate/in-de-kijker/~/media/CCBC025EA6DD4F118E1933EC9E2853F4.ashx

de deelprojecten. (sd). Opgeroepen op april 13, 2015, van sint-niklaas: http://www.sint-niklaas.be/static/wilma/index2.htm

Stationsomgeving Sint-Niklaas. (sd). Opgeroepen op april 12, 2015, van thuis in de stad: http://www.thuisindestad.be/stationsomgeving-sint-niklaas

Stationsproject in uitvoering. (sd). Opgeroepen op april 12, 2015, van sint-niklaas: http://www.sint-niklaas.be/static/wilma/index2.htm

Stationsproject, Sint-Niklaas. (sd). Opgeroepen op april 12, 2015, van komopstraat: http://www.komopstraat.be/illustraties/St-Niklaas_stationsproject.pdf

Van scheefgetrokken plek tot ambitieuze rambla. (sd). Opgeroepen op april 12, 2015, van complexe stadsporjecten: http://www.complexestadsprojecten.be/Paginas/Sint-Niklaas_stationsomgeving.aspx

Vergauwen, J. (sd). Stad gaat platanen redden. Opgeroepen op april 13, 2015, van HLN: http://www.hln.be/regio/nieuws-uit-sint-niklaas/stad-gaat-platanen-redden-a2158406/