1

Pommes, belevenissen van een gitarist

Colofon

ISBN: 978 90 8954 451 31e druk 2012© 2012 Rob Romkes

Exemplaren zijn te bestellen via de boekhandel of rechtstreeks bij de uitgeverij:Uitgeverij ElikserOssekop 48911 LE Leeuwardentelefoon: 058 - 289 48 57www.elikser.nl

Foto achterkant: Peter SmitVormgeving omslag en binnenwerk: Evelien Veenstra

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op wat voor wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur en de uitgeverij.

This book may not be reproduced by print, photoprint, microfilm or any other means, without written permission from the author and the publisher.

Pommes,belevenissen van een gitarist

Pommes,belevenissen van een gitarist

Rob Romkes

5

Inhoudsopgave

Woord vooraf 7

Ut de kronieken van de Bijenhofstraat 8

The blue Rhythms 1963-begin 1965 13

The Latches begin 1965-maart 1967 16

The Match/Latches II 1967-1968 31

Master Geoffrey 1968-april 1969 35

Phallus april 1969-eind 1970 46

Earth’s People 1970-1972 52

Latches II en III 1972-1976 63

Putsjes, plakjes en peardesturtsjes 84

Allerhande 94

De Kouwe Keilen, ergens tussen 1980 en 1990 101

Thane 1976-1981 105

Absoluut SM 123

Johnny and the Rebels maart 1981-maart 1982 125

Anthony and the Waiters maart 1986-ergens in 1987 132

Big Mac 1986-1996 135

Yoop Yum 1989-1992 142

Blue Tape Band 1982-2011 150

Drummers/slagwerkers 165

Met dank aan 167

6

76

Woord vooraf

Na twee jaar schrijven en schrappen, zwoegen en zweten is mijn auto-biografie, of schelmenroman zoals ik die zelf betitel, gereed.Natuurlijk heb ik hulp en ondersteuning gehad, met name Joop Bijlsma en Jelle van der Laan blijken beiden een fabelachtig geheugen te bezit-ten.Sommige onderwerpen heb ik slechts terloops genoemd, niet dat ik geheimzinnig over mijn privéleven doe: van mijn schilderachtige loop-banen bij het Nederlandse Leger en PEB-NUON, mijn veertienjarig huwelijk met Nelly Kleefstra en mijn dochters Monique en Noëlla mag iedereen weten. Maar ik vond het in dit kader niet toepasselijk.Meer gebeurtenissen heb ik zijdelings genoemd en sommige helemaal niet. Het was een keus. Anders blyf je an de gang, zou mijn vader ge-zegd hebben.Vijftig jaar popmuziek maken gaat je niet in de kouwe kleren zitten, ik houd (nog steeds) het hoofd koel en de rest warm, zoals een oud Eskimogezegde luidt.Let wel, het is een bloemlezing van avonturen, verwacht geen literaire hoogstandjes.

Rob Romkes, april 2012

8

Ut de kronieken van de Bijenhofstraat

13 april 1946. Bijenhofstraat 27. Tromgeroffel, klaroengeschal.

‘Ut is un jonkje,’ zei mijn vader, met een scheef oog naar mijn erectie kijkend en hij nam nog een borrel.

Onbezorgde jeugd. Vader was winkelier, moeder huisvrouw en zuster Yda studeerde.Naarmate ik opgroeide, ontdekte ik bij mezelf drie eigenschappen waarin ik sterk afweek van de mij omringende jeugd. Ik snapte niets van mezelf, ik was een eenling en ik was zo lui dat het vriend en vijand verbaasde.‘Ut doët je pyn an ’e ogen,’ zei mijn moeder altijd vinnig, ‘soa lui is dy snotbongel!’Ging ik eronder gebukt? Welnee.

IJspret op de sloot achter huis, tweede van rechts Frits Smidt

8 9

Eerst school 14 en school 21 (nu Tjerk Hiddesschool), daarna brug-school en ten slotte op naar de hbs aan het Zaailand. Geen onverdeeld genoegen, ik was geen hoogvlieger. Ik maakte kennis met de rechtse ballen die de school bestuurden. Dwarsigheid lag op de loer.Maar de eerste twee jaren gingen goed, behoorlijke cijfers, in het derde jaar sloeg de opstandigheid toe, die ze puberteit noemen. Het zwijgzame en meegaande jonkje begon zich te verzetten tegen de ge-vestigde orde, ging achter de meiden aan en vertoonde afwijkend so-ciaal gedrag. Langzaam kwam ik tot het besef dat ik geen enkel gezag van bovenaf duldde, de enige die dat in het snotje had, was mijn vader.Kopke wuttel, dacht ik, als een van de leraren - en die waren in mijn ogen echt wereldvreemde fossielen - me weer een woensdag- of za-terdagmiddag liet terugkomen, je krije me nyt klein. Maar toen deed mijn vader, die zich tot dan toe nooit met mijn opvoeding had be-moeid, zich gelden.‘Kom maar es met, seun,’ zei hij op zijn welbekende nonchalante ma-nier na het middageten, op een dag in november. In de ouderlijke slaapkamer liet hij mij een papier zien: mijn kerstrap-portcijfers. Kommer en kwel. De drie voor wiskunde viel wel akelig op. Hoe kwam hij daaraan? Zoals altijd glimlachte mijn vader opgewekt en be-antwoordde mijn vraag niet.‘Dou bist un òs,’ viel moeder later uit, ‘al dy leararen komme bij dyn fader in ’e winkel, hij is leep genoech om se dy gegevens te ontfutsele.’Tja, de kaaswinkel van Fokkema en Romkes in de Kleine Kerkstraat was een begrip bij alle lagen der bevolking.Het werd een jaar vol ellende. Tientallen keren zag ik mijn vader zijn aftandse Fongers-fiets voor de school op slot zetten en naar binnen stiefelen voor een onderhoud met de directeur. Maar gelukkig kon ik voor het volgende schooljaar over naar de gemeente-hbs aan Achter de Hoven. Ik sprong een ozongat in de lucht.Op die andere hbs maakte ik kennis met Anton van der Leij, een be-dachtzame jongeman die al in een bandje speelde.

Ik was niet voorbestemd om muziek te beoefenen. Het muziekgen zat niet in onze familie, beweerde men altijd. Maar niets was minder

10

waar. Mijn opa had een zuster, tante Anne, die mooi kon zingen en toevallig aan ut Fliet woonde. Op mooie zomeravonden liet ze zich door Markus Aal (?) door de gracht roeien en zong met haar wel-luidende stem de sterren van de hemel. Dat trok veel bekijks en er werden zelfs krantenartikelen aan haar gewijd. Ik kom van oorsprong uit een voetbalfamilie. Mijn vader was op-richter van vv Rood Geel, mijn oom bekleedde verschillende be-stuursfuncties, mijn neef Albert speelde jarenlang in het eerste en mijn neef Sietze zat in de redactie van het clubblad. In 1946 waren drie van de vijf ereleden Romkessen: mijn opa, mijn oom en mijn vader.In mijn jeugd was het dus alleen maar voetbal wat de klok sloeg, ik was zelf een niet onverdienstelijke rechtsbuiten. En elke veertien dagen naar Hofstrastate (het veld van Rood Geel aan het Zwarte Wegje, er liepen nog schapen op) voor een wedstrijd van het eerste.Maar toen kreeg Teun de Wind, ex-schoolkameraad en buurtge-noot, een gitaar. De eerste keer dat ik het instrument zag, kreeg ik bijna een appelflauwte en kon nachten niet slapen. Zo’n instrument wilde ik ook, het was de toekomst.Amerikaanse muzikanten als Elvis Presley, Bill Haley en Chuck Berry verschenen in de muziekbladen. Ik was eigenlijk zeer gechar-meerd van de gitaristen Scotty Moore en later Don Rich.Dus vroeg ik een gitaar voor mijn verjaardag, althans ik zeurde ie-dereen de kop gek. Moeder krimmeneerde alles bij elkaar en zuster Yda zat me soms meewarig aan te kijken. Vader vertrok geen spier, die dacht er een hele tijd over na, hij moest het even verwerken dat ik niet voor voetbal, maar voor mu-ziek koos en kwam ten slotte met het verlossende woord. Ik kon een Spaanse gitaar uitzoeken bij muziekhandel Scheepstra aan de Wirdumerdijk. Toen moeder de prijs vernam, viel ze bijna in on-macht. ‘Jou like wel gek,’ zei ze tegen mijn vader, ‘soa’n snotjonge.’‘Jeetje’, zei mijn zuster, ‘ik kan mijn oren niet geloven!’Maar vader echter had alles al uitgestippeld.‘Un gitaar is best, seun,’ zei hij de dag na mijn verjaardag, ‘maar jou gaan oek op les.’

10 11

En zo kreeg ik een jaar of twee klassiekgitaarles van iemand die in de Landbuurt woonde en eigenlijk accordeonles gaf!Nooit heeft mijn vader, voetbaldier als hij was, me verweten dat ik voor de muziek koos. Pas toen hij al ver in de zeventig was, kwam het eens ter sprake. En ook nog zijdelings. Nadat we totaal van mening verschilden over een wedstrijd voor de Europese beker, zei hij ineens: ‘Boudie van der Heide was un goeie foetballer, syn nivo hastou makkelijk hale kannen.’Ik deed het zwijgen ertoe.

Mijn eerste muziekuiting was in het schoolorkest van de rhbs. Als ik daaraan terugdenk, krijg ik nog het schuim om de ballen. Het leek wel een strijkje! En zo zacht spelen dat je ervan in slaap viel. Dat was dus niets voor mij.Niet om oude koeien uit de sloot te halen, maar ik moest eigenlijk niets van mijn medescholieren hebben. Behalve van Ytje Brada. Ik was smoorverliefd op haar, maar meer dan een ondeugende glim-lach heeft ze me nooit gegeven.Dan was muziek maken met Teun veel leuker. Rammen op gitaren, Chuck Berrynummers erdoor jassen.Teun herinnerde mij er eens aan, toen ik in zijn kaaspakhuis op de koffie was, dat wij ’s zaterdagsavonds niet altijd achter de meiden aangingen, maar naar Tivoli in Huzum fietsten, waar geregeld Bote en sien Rockets en the Lapwins optraden. In een stoel naast het podium gezeten, terwijl het publiek aan het dansen was, keken we hoe ze de akkoordjes pakten en als er wat vreemds bij zat (een mineur of septiem, niet dat wij die naam ken-den, ik noem maar een eenvoudig voorbeeld), dan vogelden we de volgende zondagmiddag net zo lang, tot we het akkoord hadden. Maar ja, het begon te kriebelen. Buurtgenoten als de Tanahatoes en de Van Breedens begonnen muziekgroepjes te vormen.‘Wij gaan oek un bentsje forme,’ zei Teun, maar ik was daar wat huiverig voor.Ik was in die tijd nogal skrútel, al had ik een grote kuif en een spij-kerbroek aan en bezat ik een buikschuiver, een blauwe Zündapp met zo’n reusachtige benzinetank die als een fallus tussen je benen

12

zat. Later had ik een Tomos, maar zo’n gewei als stuur vond ik las-tig.Een bentsje vormen met Teun en andere kornuiten werd niks, onze wegen scheidden zich.En voor alle duidelijkheid, Teun zadelde mij op met de bijnaam Pommes. Iets tijdens de Franse les, een ’s’ aan het eind van een woord spreek je niet uit. Wist ik veel. Ik had het over “les pommes”.Maar Leeuwarden was klein in die tijd. Leerlingen uit mijn klas ver-telden het overal rond.Toen ik op een zondagmiddag naar Teun ging om gitaar te spelen, stond de gehele familie als één man overeind en riep: ‘Daar is Pommes!’De grijns van Teun was zo irritant dat ik hem het liefst in de Bonke had gegooid. Van die naam ben ik nooit meer afgekomen.

12 13

The blue Rhythms 1963-begin 1965

De uiteindelijk samenstelling, voortkomende uit the Northern Rhythm Swingers, een van oorsprong Huzumer band.

Slaggitaar (zelfbouw): Arie SoethoutSologitaar: Rob RomkesDrums: Jaap Sinnema

Contrabas (zelfbouw): André DirksSax/klarinet/accordeon: Anton van der Ley

Zang: Gerrit Harder

‘Wústou bij oans bentsje?’Anton stelde de vraag bijna achteloos. Zo achteloos dat het eerst niet tot me doordrong.‘Saterdachmiddach rippeteare’, vervolgde Anton die deed alsof hij mijn verwarring niet had bemerkt.Dus die zaterdag op het fietske naar de Borniastraat, gitaar onder de arm. Repeteren in de huiskamer. Het was niks, maar ik vond het ploegje wel aardig.Helemaal in de wolken kwam ik thuis.‘Dit is ut begin fan ut end’, sipte mijn moeder.‘Ach, laat dy jonge’, zei mijn vader vanachter de Leeuwarder Courant, een dikke wolk Old Mac uitblazend, ‘of he je liever dat y bij un jeugd-bende belandt.’

In het begin was het soms een chaos, ik snapte niets van al die Huzumer verhoudingen.Er verdwenen muzikanten om verschillende redenen (Teun de Wind heeft als zanger ook nog een optreden met ons in De Vluchtheuvel gedaan), maar toen J.M.E. de Lange ten tonele verscheen, kwam de grote omslag. Er werden meteen nieuwe versterkers aangesleept.Johan wilde van The Blue Rhythms een moderne beat/popgroep ma-

14

ken. Maar we ontdekten bij toeval dat er al een band van die naam was. Johan vond in het Engelse woordenboek het woord “latch”. Latch be-tekent schuif, deurklink (zie boerenschuren), wat hij interpreteerde als ‘dat doet de deur dicht’. Iedereen vond dat wel wat hebben en zo werd het The Latches.Dat die naam zo’n begrip zou worden, hebben wij en zeker Johan nooit kunnen vermoeden. Anton stapte over op basgitaar (de man kon en kan letterlijk alles). Johan de Lange verdween na een tijdje, jammer maar helaas. Hij ging naar Amsterdam en trad in dienst bij de Vrije Universiteit, wat we later pas ontdekten. Dus waren er opeens nog maar vier man, Anton, Arie, Jaap en ik. Echter, zuivere instrumentalisten. Zie de schaarse, edoch historische foto’s in het boek van Kamminga. Er moest een zanger komen, daar waren we ons van bewust. En dan kwam natuurlijk de grote hamvraag: wie?‘Hij mut wel bij oans passe’, vond Anton, ‘un bitsje in folksjonge, krek as wij.’‘En foaral nyt un nueteling weze’, was de mening van Arie.

ZijsprongBij onze contacten in de voorbijgegane jaren vroegen we ons vaak af, hoe het met Johan de Lange gegaan zou zijn. Toen ik met mijn “schel-menroman” begonnen was, besloot ik hem op te sporen, ten slotte had hij de bandnaam bedacht en ik had nog wat vragen.Zaten er op een ochtend wat kennissen bij mij te koffiedrinken. ‘Daar gaat mefrouw De Lange!’, zei een van hen, naar buiten wijzend.‘Ferrek’, zei ik, ‘ik woan al jaren in disse straat, maar ik hew noait weten dat dy frouw De Lange hyt!’Maar het kwartje viel pas een paar dagen later. Ik kwam uit het cen-trum en zag ineens ergens De Lange op een naambordje staan. Die niet waagt, die niet wint. Ik belde aan en mevrouw De Lange deed open.‘Hewwe jimme un Johan in de femily?’, vroeg ik nieuwsgierig.‘Ja, myn swager hyt Johan’, lachte mevrouw De Lange, ‘en dou bist Pommes.’

14 15

Zoek je iemand die al veertig jaar uit zicht is, woont zijn familie in het verlengde van de straat waar ik al meer dan twintig jaar woonde!Apart niet, jong!Johan zelf kwam ik enige weken later tegen bij de viskraam tegenover AH aan de Emmakade, waar hij zich te goed deed aan een lekkerbekje.‘Ferrek, dat is Pommes’, zei hij vanachter een hap vis. ‘Ik bin Johan.’Zoals gewoonlijk stond ik eerst met de mond vol tanden, later hadden we een leuk gesprek.

16

The Latches begin 1965-maart 1967

Drums: Jaap SinnemaSlaggitaar, orgel, zang: Arie Soethout

Sologitaar, zang: Rob RomkesBasgitaar, zang: Anton van der Leij

Zang: Frits Smidt

The Latches

De Smidtjes kwamen in het begin van de jaren vijftig in de Bijenhofstraat wonen. Op nummer 31.Ik kende Frits dus al jaren, had heel wat kattenkwaad met hem uitge-haald en was verbaasd dat hij ook interesse in popmuziek kreeg. En wat me helemaal beduusd maakte, was dat hij zei dat hij het wel eens als zanger bij ons bentsje wilde proberen. Op een verjaardag -mijn zuster en Frits’ broer Sjoerd hadden verkering, dus we zagen elkaar nog vaker- begon hij er weer over.Ik bracht dat over aan de band.

16 17

‘Laat dy snúter maar komme’, zei Anton gekscherend, ‘dan sa we hem even skeare!’De eerste repetitie verliep chaotisch en dramatisch.‘Dou singst soa hard dat myn saakje der fan begint te jeuke’, mopperde Arie.‘Hest dou platsjes?’, hijgden wij verschrikt.We konden al trekken en een beetje neuken en wisten wat condooms en platjes waren, maar voor de rest was seks een braakliggend terrein. ‘Ik kopulear alleen met skoane meiskes’, kaatste Arie terug en draaide de volumeknop van de zangversterker omlaag.Soethout met deftige taal? Dat sloeg alles.Anton haalde berustend de schouders op. ‘Ik blyf kalm, ik kyk de boel út de kont.’De tweede repetitie was beter en bij de derde zag Frits het licht. Hij viel op tijd in, zong in de juiste toon en bewoog zijn slanke jongenslijf-je als een zekere Presley.‘Hij skreeuwt noch te feul, hij maakt der un folslagen gekkeboël fan met dy rauwdauw-nummers, maar hij het yts únyks’, concludeerde Anton.‘Hij geeft tenminste sjow’, vond Jaap.Frits werd aangenomen.Toen The Latchestrein eenmaal op de rails stond, denderde hij voort. Twee jaar lang.Week in, week uit, het ging maar door. Soms traden we zo vaak op (drie, vier of vijf keer per week) dat Frits zijn stem kwijtraakte en Arie, Anton en ik er op zanggebied maar wat van moesten bakken. En dat ging met horten en stoten, soms speelden we een nummer wel drie keer.

‘Hoe kanne jou jouw kynders der su bij late lope!’De ouders van Frits Smidt, alias Mike of Smidtje, hadden soms heel wat te verduren. Als zanger van de Leeuwarder beatgroup The Latches droeg Frits halverwege de jaren zestig kanariegele shirts, paarse broe-ken en haar tot op de schouders. Een schande was het, dat de zoon of dochter de oren liet hangen naar muziek van zulke viespeuken als The Rolling Stones.

18

‘De tijd van de vrolijke, knusse Katinka-liedjes had echter definitief plaatsgemaakt voor de stevige en ruige beatrock.’Uit het artikel over Stones-fans van Eeltsje Hettinga in “Friesland Post”, januari 1990.Ik vond het zo treffend dat ik Hettinga gewoon moest citeren.

GroningenHaat en nijd tussen bentsjes onderling is er altijd geweest. Namen noemen we niet, maar er waren groepen bij, die wij het liefst door het riool zouden hebben gespoeld, en zij ons natuurlijk ook. Maar aan de andere kant: Frits en ik gingen gewoon naar optredens van de Fabulous Beats (we waren zelfs lid van hun fanclub), the Mystery Five of the Hot-Dogs toe, want dat vonden we leuk en we trokken ons niks aan van commentaar. Want dat deed je toen niet, je ging als muzikant niet naar de concur-rentie toe! Flauwekul, vonden wij. ‘Ah kent skele, je’, zei Frits altijd, ‘as ut maar gesellech is.’En na afloop, als we wat versierd hadden: ‘Kenstou even betale, Pommes, want ik bin der deurheen.’We waren trouwens in die tijd zeer populair in de stad en provincie Groningen en speelden er geregeld, onder andere in Hoogezand met de toen nog volkomen onbekende Cuby and the Blizzards. Die stonden altijd achter in de zaal naar onze strapatsen te loeren. ‘Wat un nuete typen! Se staan me maar op ’e fingers te kike’, zei Arie die toen al op een twaalfsnarige gitaar speelde.We traden ook vaak op in Tour 66 in Groningen, waar ik ene Janny Mulder leerde kennen, een bloedmooie brunette, de eerste in een lan-ge reeks (nee, geen familie van Jan Mulder).

We begonnen ook meiden te versieren. In een halfjaar tijd waren de vijf brave burgerjongetjes veranderd in gehaaide popjongens die in niets on-derdeden voor hun Hollandse collega’s (al dachten die soms van wel). Ik glimlach maar wat, als ik leeftijdgenoten over de jaren zestig hoor jeuze-len en wat ze allemaal hebben beleefd.

18 19

Janny en Maria

Zo speelden we op eerste pinksterdag 1966 in Tour 66, Groningen.Wij ’s middags en the Outsiders ’s avonds. Ik was chagrijnig, want ik had een blauw oog. Dat had ik de avond daarvoor opgelopen tijdens een vechtpartij in een frietkot, waarbij Frits zich met de afvalbak -de kip-penbotjes en andere restanten van de wonderen der frituur vlogen als on-geleide projectielen in het rond- tegen een dronken vent had verdedigd.Wij hadden opgetreden en ingeladen en besloten nog een laatste con-sumptie te nemen. Een afzakkertje. Ik stond in de wc om mijn nog steeds gloeiende oog met koud water te deppen, toen er in de zaal enig handge-meen ontstond. ‘Smidtje het rúzy met Wally Tax’, zei Jaap bij mijn binnenkomst met een besmuikt lachje.‘Waarom dat?’, vroeg ik.‘Weet ik feul’, zei hij, ‘dy kopkes wuttel bakkeleie al un hele tyd.’Het gekrakeel benaderde opeens het viswijfgehalte.‘Fuile Mokumer,’ schreeuwde Frits verhit, ‘ik slaan dyn kop der af.’

20

Wally Tax mekkerde wat terug. Voor ons onverstaanbaar. Amsterdams is zo iets als het inslikken van een levende termiet en dan proberen te praten.‘Watte? Wúste fechte?’, brulde Frits tot onze verbazing, want hij was totaal niet agressief of ruziezoekerig. Had hooguit een scherpe tong.‘Dit komt helendal nyt goëd’, sprak Anton gedecideerd, ‘de direksy mut maar even ingripe.’Met heel veel moeite lukte het ons Frits tot bedaren te brengen en de zaal uit te krijgen. De over het paard getilde leden van de Amsterdamse popgroep keken schaapachtig grijnzend toe, hoewel Wally Tax ietwat rood om het sliertige hoofd was geworden.‘Wat sei dat grizeleche, ondermaatse fentsje teugen dy?’, vroeg Anton die in zijn woordkeus nooit te overtreffen was en natuurlijk die lang-harige Amsterdammer bedoelde.‘Boerelul!’, hijgde Frits. ‘Dy fuile Mokumer sei boerelul teugen my!’Het jonkje út de Bijenhofstraat spoog erover, zo kwaad was ie.Sindsdien vonden we Wally Tax een droplul en the Outsiders een klo-teband.Jaren later bekende Frits mij dat hij begonnen was. ‘Dou siest der út as un ferregende hoereloper’, had hij tegen Wally Tax gezegd.

Franeker‘Sech, je, weest noch wel fan Franeker.’Legendarische avond in de Koornbeurs (5-11-1966). Het was weer zo’n zinderend optreden. Voor spektakel stonden The Latches garant. Was er een band van naam of stond er een “artiest bekend van radio en tv” op het programma, waren we in een grote zaal of in een smûke dorpskroeg, het maakte niks uit. Als Jaap had afgeteld, ging het los in de hoogste versnelling. En overal op klim-men: tafels, stoelen, trappen, bars, geluidskasten. Jaap was de enige die noodgedwongen op zijn plaats -het drumkrukje- bleef. Frits zong die avond dat het een lust was, rende over het podium als een jonge hond. Wij letten nooit op hem, dat was ondoenlijk, hij was overal en nergens. En wat we nooit begrepen hebben, hij zong de num-mers van The Pretty Things beter dan Phil May zelf.