Kennismaking

Poëzie

Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu, wat unbidan we nu?

anoniemDit is een Nederlandse zin, ook al is hij op het eerste gezicht nauwelijks meer te begrijpen. Het is dan ook zo ongeveer het vroegste Nederlands dat we kennen, zo'n duizend jaar oud. Letterlijk staat er: Hebben alle vogels nesten begonnen behalve ik en jij; wat wachten we nu, oftewel: 'Alle vogels zijn al aan het nestelen, behalve jij en ik; waar wachten we nog op?' Het zijn waarschijnlijk twee regels uit een liefdesliedje; de oudste Nederlandstalige lovesong, zou je kunnen zeggen.

GEDICHT

Het is zeven uur, ‘s morgensWaarschijnlijk regent hetwant ik blijf in bed.

Dat doe ik altijdals het regent.HANS VLEK

Je gezichtis je eigen weerberichtals je in de spiegel kijktkun je je eigen bui zien hangen.

Jan ‘t Lam

als niemand luistertnaar niemandvallen er dodenin plaats van woorden

JANA BERANOVÁ

ik denk

als het regent

laat ze niet nat worden

en als het stormt

vat ze geen kou

en ik denk ook

dat dat denken

niet helpt

want je wordt nooit meer

nat noch vat je ooit kou

want het regent

noch waait ooit

meer voor jou

Bert Schierbeek

Een pond veren vliegt niet,

als er geen vogel in zit.

Bert Schierbeek

RAMADAN

De Ramadan is eigenlijk een zegen,Want als je meedoet met die vastentijdRaak je vanzelf een aantal pondjes kwijtHetgeen hier in ons land zwaar dient te wegen.

Zo blijkt dat de Islam ook voor ons allenEen mooi geloof is om van af te vallen.

Driek van Wissen (23-10-2005)

LETTERLIJK

‘Geachte heer, ik moet u dankenvoor het postpakket dat ik ontving,maar u vergeeft mij ongetwijfeldeen zekere teleurstelling.

Toen ik de hand vroeg van uw dochter,die ik hartstochtelijk bemin,deed ik zulks niet in letterlijke, doch in overdrachtelijke zin.’

Daan Zonderland

In dit gedicht is geen woord teveel – laat er een wegen het is niet meer heel.

De kunstvan het weglaten

Het huwelijk

Ik heb je alles gegeven:

een gedicht, mijn maandsalaris

en een kind; wil je nu even

kijken of het eten klaar is?

A. Marja

VVVVVVVVVVVVmen was allang vergeten dat het konmaar het gebeurde: met een zacht gereutelstierf de tv. het sprekend paard verbleektehet licht werd opgestoken en de vaderaanzag zijn zoon die bij een storing werd verwekten zei: wat ben je oud geworden, jongen.

W I L L E M W I L M I N K

DE MENSENVRIENDDe mensheid heeft mijn harten vergt mijn volle krachten.Het zijn er vier miljard,dus jij moet even wachten

Kees Stip

‘Rijmen’ of ‘dichten’?

Rijmen is een manier om iets ‘lekker’ te laten klinken.

Denk maar aan kinderliedjes, popsongs, sinterklaasgedichten, spreekwoorden,en dergelijke.

Het volgende gedicht is een voorbeeld van zo’n grappig bedoeld gedicht.

‘Jan, waar ligt de spade?’

vroeg de auteursvrouw aan haar man.

‘Die ligt in de bureaulade.

Daar schep ik een roman.’

Freek de Jonge

Rijmen of dichten (2)

Het kan ook heel simpel:

Dichten is geen puntvoor wie een beetje rijmen kunt.

OUDHOLLANDS TAFELGEBED(17E EEUW)

ICK DOE MIJN HANDJES SAMEN

ICK DOE MIJN OOGHJES DICHT

EN BID DAT NA HET AMEN

MIJN GEHACKBAL ER NOG LIGT.

LÉVI WEEMOEDT

HET HEELAL

Hoe verder men keek

Hoe groter het leek.

J.A. Deelder

MADE IN MADURODAM

II

De kroketten in het restaurant

zijn aan de kleine kant

C.B. Vaandrager

De koe

Een koe is een merkwaardig beestwat er ook in haar geestmoge zijnhaar laatste woord is altijdboe

K. Schippers

Rijmen of dichten (3)

Maar soms klinkt iets simpel en heeft het toch een diepere bedoeling.

Het volgende gedicht schreef de in Rotterdam wereldberoemde dichter Jules Deelder voor zijn dochter Ari.

Lieve AriWees niet bang

De wereld is rond en dat istie al lang.

De mensen zijn goedDe mensen zijn slecht

Maar ze gaan allen dezelfde weg

Hoe langer je leefthoe korter het duurt

En je komt uit het wateren gaat door het vuur

Daarom lieve AriWees niet bang

De wereld draait ronden dat doettie nog lang

J. A. Deelder

GRAFSCHRIFT OP ZICHZELF

Hier ligt Vondel, zonder rouw,

Hij is gestorven van de kou.

Joost van den Vondel

OP POOT

Hier ligt Poot:

Hij is dood.

toegeschreven aan

De Schoolmeester

Rijmen of dichten (4)

Goede gedichten hadden vroeger een pakkend thema, een goed rijm en een bepaald ritme.

Verspreid over deze presentatie staateen aantal voorbeelden.Maar je kunt hier ook zien dat de eisen aan een ‘goed’ gedicht in de loop van de jaren veranderd zijn.

Gedichten in de lengte

Ge-dich-tenzijnvaaklangensmal

J.A. Deelder

Brede gedichten kan ik niet tegenMeestal zijn ze strontvervelendHun dichters blijven onbegrepenEn mogen elkaar dan prijzen geven

J.A. Deelder

SPLEEN

Ik zit mij voor het vensterglasonnoemelijk te vervelen.Ik wou dat ik twee hondjes was,dan kon ik samen spelen.

toegeschreven aan

Godfried Bomans

filmfilmfilmfilmfi mf imfi mf imf mfl mf imf mflimfilmflimfilm

filmf lmf lmfl mf lmfl mf mf lmfl mf mf lmf mfl mf lmfl mfl m

fl mfl mfl mfl mflimfilmflimfilmflimfilmflimf mfilmf mflimfilm

filmfilmfilmfilmfi mf imfi mf imf mfl mf imf mflimfilmflimfilm

filmf lmf lmfl mf lmfl mf mf lmfl mf mf lmf mfl mf lmfl mfl m

filmflimfilmfilmfilmfilmfilmende

‘Konkrete Poesie’

Het volgende gedicht heet

Markierung einer Wende.

1944

kriegkriegkriegkriegkriegkriegkriegkriegkriegkriegkriegkrieg

1945

krieg

krieg

krieg

kriegmai

Ernst Jandl

MARKIERUNG EINER WENDEMARKIERUNG EINER WENDE

ordnung ordnungordnung ordnungordnung ordnung ordnung ordnungordnung ordnungordnung unordnungordnung ordnungordnung ordnungordnung ordnungordnung ordnungordnung ordnung

De een klimt snel-ler dan de ander;De een klimt snel-ler dan de ander;De een klimt snel-ler dan de ander;De één klimt snel-ler dan de an-der; De een klimt snel-ler dan de an-der;snelste krijgt een kwieke trui.En wie het allersnelst kan dalenEn wie het allersnelst kan dalenEn wie het allersnelst kan dalenEn wie het allersnelst kan dalen,die krijgt een kist en klokgelui.

Tour de Francee e n n a b e s c h o u w i n ge e n n a b e s c h o u w i n g

Lévi Weemoedt

Denken en doen

IkIk gaIk ga jeIk ga je kussenIk ga je kussen opIk ga je kussen op bedIk ga je kussen op bed leggen.

Mark van Eekelen (13)

SCHULE

Wenn alles schweigt

und einer lacht,

hat der Lehrer

einen Witz gemacht.

tekst:

Bert Schierbeek

beeld:

Kees de Goede

tekst:

K. Schippers

beeld:

Marlene Dumas

tekst:

Kees Stip

beeld:

Studio Kluif

tekst:

Willem Hussem

beeld:

Willem Hussem

tekst:

Martin Bril

beeld:

Johan Claasen

Nu jullie:

www.twitter.com/hkgtje

www.facebook.com/helekortegedichtjes

Schrijf zelf

Of zoek en deel.

Of werk aan je bloemlezing

Of werk aan de verfilming van je gedicht.

Maar speel in ieder geval. Met taal.

Deze powerpoint is een bewerking van een bestand van Ton Velzeboer. Veel dank aan hem!