PM10 Emissies in het verkeer

Economische effecten van fijnstof

Ir. Ing. Eelco den BoerCE Delft

Themadag

Fijnstof; effecten en oplossingen

15:30 Ontvangst

16:00 Prof. Dr. H.C. HoogstedenErasmus MC

De gevolgen van fijnstof op de longen

16:45 Ir. Ing. Eelco den BoerCE Delft

Economische effecten van fijnstof

17:30 Broodjes

18:30 Dr. M. RoemerTNO

Voorspellen van buitenluchtconcentratiesfijnstof op basis van modellen en metingen

19:15 Ir. P. JacobsTNO

Effect van filtratie op de fijnstofconcentratie in het binnenmilieu

20:00 –21:00

Borrel

PM10 in verkeer: beleid,

emissies, waardering &

maatregelenKIVI NIRIA

Eelco den Boer, 17 januari 2013

5Eelco den Boer, 17 januari 2013

CE Delft

• Onafhankelijk, not-for-profit consultancy,

opgericht in 1978

• Kantoor in Delft

• 30-40 Academici

• Transport, Energie, Economie

• 15+ jaar ervaring in milieubeleid in transport

• Klantenkring: Europese Commissie, nationale

overheden, industrie, NGOs


Inhoud

• Bronbeleid voor verkeer

• Luchtkwaliteitsbeleid

• Emissies van verschillende vervoerswijzen

• nieuwste inzichten over ultrafijn stof

• Externe kosten en waarderingsmethoden voor luchtvervuilende emissies

• Beleidstoepassingen van waarderingskentallen, zoals in MKBAs

WHO kenmerkt dieseluitlaatgassen als

kankerverwekkend (juni 2012)


Dieseluitlaatgassen behoren tot dezelfde potentieel dodelijke

categorie als asbest, arsenicum, mosterdgas, tabaksrook en alcohol

Bronbeleid

Voertuigemissies:

• EURO-normen

• 1990-2003 (Euro 1-6)

• Euro-6 ook particle number (PN)

• Zeer effectief

• Representativiteit ritcyclus is wel een probleem

• Nederland stimuleert vaak schone (vracht)auto’s en roetfilters

EU-richtlijn mobiele werktuigen (2004/26/EC):

• Spoor, binnenvaart en mobiele werktuigen

• Voorheen adviezen van brancheorganisaties

• Probleem: lange levensduur motoren

• Minder strenge grenswaarden

• Scheep- en luchtvaart via IMO-verdragen: geen PM10-normering


Emissienormen vrachtvervoer


Ontwikkeling emissies

Wegverkeer 75% van totale PM10-emissies verkeer in Nederland


PM10-emissies wegverkeer (verbranding)

Niet alleen maar verbranding!

• Slijtage emissies nu gelijk, in de toekomst hoger dan

verbrandingsemissies

• Wel minder schadelijk


Overschrijdingen PM10 door verkeer beperkt, met name problemen met NOx

Luchtkwaliteitsrichtlijn (2008/50)


De vastloper in 2005… NSL

• Door EU richtlijn grenswaarde PM10 in 2005:

torpedering van veel projecten door Raad van State

• Grote inzet op reduceren emissies ‘Prinsjesdagpakket 2005’, € 1,5 mrd:

• Slooppremie oude auto’s

• Roetfilters op bussen, vrachtauto’s, taxi’s en personenauto’s

• Wet luchtkwaliteit (2008): uitstel bij EU

• Koppeling tussen luchtkwaliteit en besluiten op het gebied van

ruimtelijke ordening minder strikt wordt: NIBM (o.a. 2.000 woningen)

• NSL-programma: projectenaanpak (nationaal+lokaal)

• Bouwprojecten én saneringen


Huidige maatregelen

Nationaal Samenwerkingsverband Luchtkwaliteit (NSL):

• Samenwerking landelijke en decentrale overheden

Lokale maatregelen:

• Doorstroming, OV, milieuzones, schermen, criteria bij aanbesteding,

subsidies

• Groot aantal lokale subsidies (CNG, LNG, elektrische voertuigen, groen gas)

Nederland stimuleert nieuwe voertuigen met lage emissies:

• Euro 6-diesel personenauto: € 500 in 2013

• Stimulering Euro VI-trucks en -bussen: max. € 4.500

• Stimulering taxi's en bestelauto’s: € 1.250-3.000


Emissies van verschillende vervoerswijzen:

parameters die duurzaamheid beïnvloeden


Instrumenten ter

beïnvloeding

Directe

parameters

Prijsprikkel

Verbod/gebod

Verleiden

Stimuleren

Infrastructuur

…

Schaalgrootte

Voertuigbenutting

Emissietechnologie

Energie-efficiëntie

Duurzaamheid van

een modaliteit

Methodiek: STREAM-model

• STREAM = Study into TRansport Emissions of All Modes (CE, 2012)

• Verschillende parameters bepalen emissies per eenheid transport:

• Emissietechnologie (bijv. Euro-standaard/CCR-standaard)

• Schaalgrootte

• Omrijden

• Voor- en natransport

• Goederensoort

• Logistiek

• Well-to-wheel analyse

• Huidige situatie en 2020

• Representatief voor Europa (electricity/refining)

• Focus op langere afstanden


Vehicle

production

Fuel refining and electricity Vehicle use

Vehicle

disposal

System boundary

Resource extraction

Infrastructure

construction

Distribution Distribution

Emissies van verschillende vervoerswijzen


0.00

0.02

0.04

0.06

0.08

0.10

0.12

PM10 (g/rzg-km); korte afstand; dag gemiddelde; 2010

Gem. bez. 1 pers 2 pers 3 pers 4 pers

Emissies van verschillende vervoerswijzen


PM10 (g/rzg-km); lange afstand; 2010

0,0000,0050,0100,0150,0200,0250,0300,035

Per

s. a

uto

(ben

zine

)

Per

s. a

uto

(die

sel)

Per

s. a

uto

(LPG

)

Tourin

gcar

IC tr

ein

(ele

ktris

ch)

Hog

e sn

elhe

ids

trein

Vlie

gtuig

(463

km

)

Vlie

gtuig

(138

9 km

)

Vlie

gtuig

(277

8 km

)

Gem. bez. 1 pers 2 pers 3 pers 4 pers LTO

Vergelijking van modaliteiten (containers

R’dam-Venlo)


Nieuwe inzichten

De gezondheidseffecten als gevolg van een verandering van de

roetconcentratie tonen een sterkere correlatie met gezondheidseffecten


Bron: RIVM/TNO/DCMR

Effect van fijn stof en roet op dagelijkse sterfte

Nieuwe inzichten (vb. snelheidsverlaging)

Bij snelweg

(µg/m3)

Effect maatregel

(µg/m3) % effect

Fijn stof, PM10 30-35 0,3-1,5 1-4

Roet 1,5-2,5 0,1-0,5 7-20

Verlies aan levensjaren (per µg/m3)

PM2.5 : 21 dagen

Roet : 195 dagen

Bron: RIVM/TNO/DCMR

• Verlies aan levensjaren: 0,9(µg/m3) * 21 dagen versus 0,3(µg/m3) * 195 dagen

• Roet is een veel betere indicator voor gezondheidseffecten

• De evaluatie van maatregelen op basis van roet leidt tot grotere kosten en

daarmee tot een andere conclusie

Eelco den Boer, 17 januari 2013 21

Externe kosten en waarderingsmethoden

van luchtvervuilende emissies

Voor het bepalen van externe kosten worden zogenaamde schaduwprijzen gebruikt.

Twee methodes om externe kosten te bepalen:

1. Schadekosten

2. Preventiekosten (politieke doelen)

Voor luchtvervuiling verdient schadekostenmethode de voorkeur

Verschillende vormen van schade:

• Gezondheidsschade

• Schade aan gebouwen en materialen (vooral door verzuring)

• Verlies van landbouwgewassen

• Impacts op ecosystemen en biodiversiteit


Bepaling schadekosten van verschillende

emissies

‘Impact pathway’-benadering:

• Soort en plaats van uitstoot

• Verspreidingsmodellen

• Blootstelling van mensen, gebouwen, gewassen

• Effecten bij blootgestelden (fysieke schade, gezondheidseffecten,

ziektes, overlijdensrisico’s, e.d.)

• Waardering per soort effect (afhankelijk van type effect)

Waardering hangt af van:

• Welke stof er wordt uitgestoten

• BNP (hoe hoger het BNP, hoe hoger de waardering van schade)

• Locatie van uitstoot (bevolkingsdichtheid, afhankelijk van verspreiding)


Schaduwprijzen (in Euro per ton uitstoot)


Type emissie Differentiatie Schaduwprijs

NOx Weg, spoor, luchtvaart, binnenvaart 10.600

Zeevaart 6.750

SO2 Weg, spoor, luchtvaart, binnenvaart 15.200

Zeevaart 9.100

PM2,5 (verbranding) Grootstedelijk 559.100

Stedelijk 180.500

Landelijk 109.300

Zeevaart 37.100

PM10 (slijtage) Grootstedelijk 223.600

Stedelijk 72.100

Landelijk 43.700

Van schaduwprijzen naar externe kosten


Totale en gemiddelde kosten EU

luchtvervuiling 2008 (NL: 2 mld €)


Transport Transport mode Total costs (mio.

€/year)

Average cost

(pass.: €/1,000 pkm

freight: €/1,000 tkm)

Total Total 53,390

Passenger Passenger cars 26,640 5.5

Buses and coaches 3,350 6.0

Motor cycles 1,700 11.8

Road passenger total 31,680 5.7

Rail 1,090 2.6

Air 430 0.9

Freight LDV 5,930 17.9

HDV 13,000 6.7

Road freight total 18,930 8.4

Rail 490 1.1

Inland waterways 780 5.4

Beleidstoepassingen van waarderingkentallen

Beleidsvoorbereiding:

• Effecten van beleidsopties vergelijken

• Kosteneffectiviteit diverse opties vergelijken

Maatschappelijke kosten-batenanalyses:

• Voor infrastructurele projecten

• Afwegingen tussen verschillende opties

• Emissiedata uit verkeersmodellen

• Meestal verschillende scenario’s


PM10 Emissies in het verkeer

Health & Medicine

Transcript of PM10 Emissies in het verkeer