Justin woont inGroninGen en leert

in Hoenderloo

van PLurYn en de HoenderLoo GroeP

Editie 4, november 2014

SpecialiStiScHe jEugdzorg:keerpunt voor jongErEn

BEgum ziEt EEn wEns invErvulling gaan: op kamerS

Cov

erm

odel

: Jus

tin

2

rommeet voortgangbeHandeling

Even een paar maanden weg van alles en iedereen. Tijd om na te denken en jezelf te herpakken. Daarvoor is Intermezzo bestemd, het project dat jongeren tijdelijk bij gezinshuizen in het buitenland plaatst. Door een samenwerking met Xperanza heeft Intermezzo nu naast jongeren uit de open jeugdzorg ook een specifiek aanbod voor jongeren met een licht-verstandelijke beperking (LVB) en bijkomende gedragsproblematiek.

De jongere, in de leeftijd van 15 tot 23 jaar, wordt gedurende het verblijf in Spanje steeds aangezet tot het zelf bedenken van oplossingen. Daarbij staat zelfreflectie op eigen gedrag centraal. Welk gedrag helpt hem of haar verder? En welk gedrag belemmert de weg naar een oplossing alleen maar?

Eerdere ervaringen bij Intermezzo hebben aangetoond dat het tijdelijke verblijf in het buitenland een positief effect heeft op de jongere. Veel hangt af van hoe de jongere het resultaat bestendigt na thuiskomst. Hieraan wordt dan ook eveneens veel aandacht besteed.

Pluryn zet in op Routine Outcome Monitoring (ROM). Deze succesvolle wetenschappelijke onderzoeksmethode, waarbij cliënten periodiek een vragenlijst invullen, is in de jeugdzorg reeds verplicht. Door het ‘rommen’ nu ook te introduceren bij jongeren met een Licht Verstandelijke Beperking (LVB), loopt Pluryn voor op de verplichtstelling ervan bij deze doelgroep. In de gestandaardiseerde vragenlijsten van ROM komen verschillende participatiethema’s aan bod, zoals financiën, huisvesting, algemeen dagelijks leven en sociaal netwerk. Zowel de jongere als de behandelaar vult één van de vragenlijsten in bij aanvang van de behande-ling. Ook de ouders worden hierbij betrokken. Periodiek herhaalt Pluryn het ‘rommen’, om de voortgang te meten. Aan de hand van de uitkomsten kan de behandeling en ondersteuning eventueel worden aangepast.

“Het maakt de jongere beter, het maakt de behandeling beter en het maakt de organisatie beter”, somt Manon ter Hoeven van de afdeling Research & Development van Pluryn de voordelen van ROM op. Zij voert momen-teel samen met haar collega Laura Claessens een ROM-pilot uit bij Pluryn Jeugd, regio Arnhem en Nijmegen.

Intermezzo: nu ook voor jongeren met LVB

Een kennismakingstour langs alle locaties gaf Monique Kavelaars een goed beeld van Pluryn. Sinds 1 juli is zij lid van de Raad van Bestuur. Eén van haar doelen is verdere verbetering van de kwali-teit van zorg. “Dat is belangrijk, omdat Pluryn zich richt op zware zorgvragen, die om een specialistisch antwoord vragen.”

“Pluryn is een grote organisatie, die veel te bieden heeft en zich voortdurend ontwikkelt”, vervolgt ze. “Bijvoorbeeld op het gebied van behandeling. De behandelaars werken volgens de laatste weten-schappelijke inzichten en worden daarbij gevoed door onze eigen afdeling Research & Development.” Door de mix aan achtergronden beschikt Pluryn over een mix aan kwaliteiten en competenties. De organi-satie kan snel schakelen en verbindingen leggen, om zorg zo goed mogelijk te regelen. “Omdat we intern gewend zijn flexibel te denken en in samenwerkings-verbanden te werken, zijn we ook in staat om naar buiten toe makkelijk in andere settings te werken, bijvoorbeeld met wijkteams.”

monique kavelaarS aan de Slag met zorgkwaliteit

SamengevatErwin duits is directeur voor jeugd bij Pluryn.

Erwin: “Er verandert veel in de zorg voor

jongeren.de zorg moet korter en meer thuis.

wij zijn er voor jongeren met en zonder

beperking.jongeren willen zoveel mogelijk thuis wonen.

dat kan soms niet door grote problemen.

jongeren gaan dan naar de Hoenderloo

groep.of ze gaan naar andere plaatsen binnen

Pluryn.de jongeren krijgen daar behandeling en

onderwijs.alle delen van Pluryn werken samen.

de jongeren krijgen zo kans op een beter

leven.ze doen het meeste zelf.

wij ondersteunen ze daarbij.

je leest er meer over in dit blad.”

33

Een goede aansluiting van behandeling op onderwijs blijkt in de praktijk vaak lastig, maar is wel van groot belang. Het feit dat onze eigen onderwijsinstellingen nauw samenwerken met pedagogische medewerkers op de groepen, behandelaars en therapeuten, is een belangrijke meerwaarde. Jongeren die vervreemd waren van school, pakken onderwijs met succes (weer) op of onderwijs krijgt een nieuwe dimensie. We laten leerlingen niet los, voordat ze passend onderwijs in hun eigen regio hebben gevonden.

Over kansen, onderwijs, het schakelen tussen de verschillende onderdelen van Pluryn Jeugd en behandeling leest u in dit magazine. En nog veel meer! We laten sprekende voorbeelden zien, waarbij we vooral de jongeren zelf aan het woord laten. Want wij geloven in hun kansen en mogelijkheden en de kracht om regie te nemen over hun eigen toekomst. Daar investeren we in. Maar ze moeten het vooral ook zelf doen.

Erwin DuitsDirecteur PlurynAandachtsgebied Jeugd

bij Pluryn en vanuit die functie verant-woordelijk voor onder meer de Pluryn- locaties De Beele in Voorst en Jan Pieter Heije in Oosterbeek. Deze orthopedagogische behandelcentra vangen jongeren op met een licht verstandelijke beperking (LVB) en ernstige gedragsproblemen. De jongeren zijn afkomstig uit het hele land. Zo fungeert De Beele al sinds 1988 als achtervang voor jongeren met zware LVB-problematiek. De Hoenderloo Groep en de orthopedagogische behandelcentra passen bij elkaar, omdat zij samen jongeren en hun ouders kunnen ondersteunen, via behandeling in een passende context. Ook het behandel-aanbod van de locatie Werkenrode Jeugd in Groesbeek is daarin belangrijk.

Dankzij de inbedding in Pluryn mogen we De Hoenderloo Groep een allround jeugd-zorgorganisatie noemen. We hebben op alle zorgdomeinen expertise: jeugdzorgPlus, jeugdzorg, jeugd-LVB en jeugd-GGZ. Wij zijn in staat om snel te schakelen tussen deze vormen van zorg. We zetten in wat nodig is om de behandeling voor de jongere doeltreffend te laten zijn. De successen die wij behalen, door louter te werken in het belang van de jongeren, gaan dus over alle zorgdomeinen heen.Zorg zal ook efficiënter moeten. Daarvoor is het werken in trajecten een goed middel. Wij hebben daarin bij De Hoenderloo Groep ruime ervaring. Door diagnostiek, observatie en diverse behandelinterventies zijn wij uitstekend in staat om jongeren een reëel perspectief te bieden.

We staan in Nederland voor grote verander-ingen in de uitvoering van de jeugdzorg, jeugd-GGZ en jeugd-LVB. In de komende jaren moeten wij ervoor zorgen dat de jeugdzorg efficiënter wordt en minder nodig is. Maar we moeten wel aanwezig zijn op die momenten dat jongeren en/of hun ouders ons écht nodig hebben. Daar is een rol weggelegd voor de specialistische jeugd-zorginstellingen.

Pluryn, de moederorganisatie van De Hoenderloo Groep, heeft zich de afgelopen periode op deze veranderingen voorbereid. Naast directeur van De Hoenderloo Groep ben ik sinds enige tijd ook directeur Jeugd

nieuws P2

voorwoord erwin duits P3

sPeCiaListisCHe JeuGdzorG keerPunt voor JonGeren P4

MeisJes Hebben baat biJ eiGen beHandeLProGraMMa P6

Maatwerk voor Justin P8

dossier X. 3 anonieMe Casussen P10

FaCts P11

aandaCHt voor LevensvraGen P12

inHoud

een allround

jeugdzorgorganiSatie

CoLuMn Marian draaisMa P13

5 HeLden over Hun kansen P14

tino HeeFt ziJn draai Gevonden P17

beGuM woont zeLFstandiG P18

teCHnoLoGisCHe ontwikkeLinGen in JeuGdzorG P20

een daG uit Het Leven van Giovanni P22

JeuGdzorG biJ PLurYn P23

CoLoFon P23

4

Specialistische jeugdzorg keerpunt in leven jongerenWerken aan angst, depressie, eenzaamheid en agressieOngeveer 10.000 jongeren in Nederland kampen met extreme problematiek. Het gaat om kinderen en pubers met een combinatie van problemen,

zoals een psychische stoornis, licht verstandelijke handicap, risicovol gezondheidsgedrag en ernstige gedragsproblemen. Ze bevinden zich op

het snijvlak van jeugdzorg, gehandicaptenzorg, justitiële zorg en GGZ. De specialistische jeugdzorgcentra in Nederland pakken samen met

deze jonge mensen hun problemen aan. Dit gebeurt in een professionele behandelsetting, in een prikkelarme omgeving. Bijvoorbeeld bij Pluryn.

Problemen beginnen vaak al vroegDe problemen beginnen vaak al op heel jonge leeftijd. Veel jongeren komen uit risicogezinnen, waarin sprake is van een zwak opvoedingsklimaat,

armoede, mishandeling, seksueel misbruik, verwaarlozing, verslaving, criminaliteit en/of ouders met psychische problemen. Als jongeren met

extreme problemen niet tijdig en goed worden geholpen, zijn de gevolgen desastreus. Niet alleen voor de jongeren zelf, maar ook voor hun omgeving

en de maatschappij. Extreme problematiek leidt vrijwel altijd tot ernstige problemen in het gezin, schooluitval, zwerven, agressie, overlast,

werkloosheid en uiteindelijk crimineel gedrag. Uit onderzoek blijkt dat maar liefst 90% van alle veroordeelde 18-23 jarigen een gedragsstoornis

heeft, met bijkomende problematieken als ADHD, depressie of autisme. Nog ernstiger is dat deze extreme problematiek overgedragen wordt op

volgende generaties. Het merendeel van de (jeugdige) ouders van extreme probleemgezinnen, heeft zelf ook ernstige problemen gekend in de

jeugd. Het is belangrijk dat deze vicieuze cirkel wordt doorbroken. Maar dat is niet eenvoudig.

Regionale hulp is geen oplossingDe problematiek van deze groep jongeren is zo complex en specifiek, dat hulp van reguliere instanties ontoereikend blijkt. Regionale

jeugdzorginstellingen en andere ‘gespecialiseerde’ zorgorganisaties blijken de benodigde specialistische en multidisciplinaire kennis en ervaring

niet in huis te hebben. Ze beschikken niet over de benodigde 4-milieuomgeving waarin wonen, leren, werken en vrije tijd op een prettige, veilige,

efficiënte en effectieve manier gecombineerd worden met behandeling. De cijfers wijzen het uit. 65% van alle jongeren die uiteindelijk bij Pluryn

terechtkomen, heeft een lange, verbrokkelde carrière in de jeugdzorg achter de rug. Dat varieert van opeenvolgende trajecten met ambulante zorg

tot langdurige residentiële zorg bij andere ‘gespecialiseerde’ zorginstellingen. Hier valt veel maatschappelijke winst te behalen. Als gemeenten

in staat zijn om deze jongeren met extreme problematiek eerder op de goede plek en op de juiste wijze te laten behandelen, dan bespaart dit de

jongeren en hun ouders veel ellende en de maatschappij veel zorgkosten.

Landelijke specialistische zorg is essentieelVeel jongeren zien de behandelcentra van Pluryn als hun laatste strohalm, als ‘last-resort’. Wij zien ze echter als keerpunt. Als start van een

nieuwe, betere toekomst. Want angst, depressie, eenzaamheid en agressie zijn schamele levenspartners. Die hoort geen mens met zich mee te

slepen. Het doel van de behandeling is om samen met de jongere en andere belangrijke personen in zijn leven, die ommekeer teweeg te brengen.

Dat doen we door het bieden van een positief leer-, werk- en ontwikkelingsperspectief. Een ander belangrijk doel is om de jongere zo snel mogelijk

terug te laten keren naar zijn eigen omgeving. Pluryn werkt hiervoor nauw samen met regionale (jeugd)zorginstellingen die het vervolgtraject

voor hun rekening nemen. Pluryn boekt met zijn landelijke specialistische behandelcentra goede resultaten. Onderzoek tot anderhalf jaar na de

behandeling laat al jaren een stabiel beeld zien. De meeste jongeren hebben na terugkeer in de eigen omgeving een vaste woonplek, goed contact

met thuis, werk of gaan naar school en hebben geen contact met politie.

Pluryn heeft met de locaties De Hoenderloo Groep, Jan Pieter Heije, De Beele en Werkenrode

Jeugd vier landelijk werkende specialistische (orthopedagogische) behandelcentra voor

jongeren met ernstige problematiek. Deze centra zijn uniek in hun soort. We behandelen

er jongeren die vrijwel nergens anders in Nederland terecht kunnen. Doordat we jongeren

met extreme hulpvragen uit het hele land opvangen, hebben wij voldoende omvang

om evidence based zorg te kunnen bieden. Bovendien zijn we in staat differentiaties te

maken in specialistische behandeltrajecten, die aansluiten bij de hulpvragen en complexe

problematiek van jongeren en hun ouders.

Unieke behandelcentra

kinderoMbudsMan MarC duLLaert

“belang van Het kind voorop” Samen met staatssecretaris Martin van Rijn, minister Ronald Plasterk, staatssecretaris Fred Teeven en VNG directieraad voorzitter Jantine Kriens, bracht Kinderombudsman Marc Dullaert begin september een werkbezoek aan Denemarken. De Deense jeugdzorg maakte afgelopen jaren een ontwikkeling door die vergelijkbaar is met de stelselherziening die nu in Nederland plaatsvindt.

Sinds de transitie in Denemarken daalde het aantal uithuisplaatsingen met bijna een derde. Door meer in te zetten op preventie vanuit school en op gezinsbegeleiding hopen gemeenten in Nederland ook zwaardere problemen te voorkomen. Maar het Deense succes kent ook een keerzijde. Søren Skjødt, hoofd van de jeugdzorginstelling Godhavn, ziet dat kinderen steeds vaker bij hem terechtkomen na een aantal mislukte plaatsingen in pleeggezinnen. “De overheid moet accepteren dat sommige kinderen echt gespecialiseerde zorg nodig hebben”, aldus Skjødt.

Kinderombudsman Marc Dullaert vindt dat er lessen moeten worden getrokken uit de Deense ervaringen. “In Denemarken hebben de gemeenten in het begin vooral heel goedkoop ingekocht. Het gevolg daarvan is dat specialistische zorg moeilijk toegankelijk is geworden voor kinderen. En dat moeten ze nu achteraf repareren. Dat mag nooit het resultaat zijn van de transitie, zoals die nu in Nederland plaatsvindt. Uiteindelijk wordt deze operatie ingezet om kinderen beter en sneller van zorg te voorzien.” Decentralisatie van zorgtaken naar gemeenten is in de basis prima, vindt de Kinderombudsman. “Gemeenten staan dichtbij de mensen. Dat kan prima ondersteuning opleveren voor gezinnen en hun kinderen. Ik maak me wel zorgen over de jongeren die meer nodig hebben dan hulp thuis. Jongeren die bijvoorbeeld gebaat zijn bij een specialistische jeugdzorginstelling. Als gemeenten te weinig plekken inkopen, bestaat de kans dat deze instellingen de deuren moeten sluiten. Daarmee gaat veel specialistische kennis verloren. De zorg die specialistische instellingen als De Hoenderloo Groep verlenen, kun je niet thuis organiseren en vind je niet in de regio. Ik ga er dan ook vanuit dat er een oplossing komt. In het belang van het kind.”

5

Samengevat10.000 jongeren in nederland hebben extreem gedrag:geweld, verslaving of misbruik.gewone hulp helpt bij hen niet.Pluryn heeft wel de goede hulp in huis.jongeren uit het hele land zijn welkom bij Pluryn.Pluryn is voor veel jongeren het laatste redmiddel.maar ook het begin van verandering.

onderzoek bewijst dat behandeling helpt.ook als de jongeren weer thuis wonen.

6

Recente onderzoeken tonen aan dat het erkennen van sekse-specifieke

verschillen tussen jongens en meisjes de behandeleffectiviteit kan

vergroten. Reden voor De Hoenderloo Groep om een

behandelprogramma op te zetten, dat zich speciaal richt op de

behoeften van meisjes.

Het gaat om meisjes waarbij sprake is van langdurige verwaarlozing, mishan-deling en/of seksueel misbruik. Daarnaast is er vaak sprake van een (licht) verstandelijke beperking en psychiatrische problematiek. “De problematiek van deze meisjes heeft in veel gevallen een oorsprong - of komt tot uiting - in relaties met jongens en mannen. Om een veilige situatie te creëren, is het beter om in aparte behandelgroepen te werken”, legt cluster-leider Remco Verschuur de achtergronden uit. Regionale ambulante en (semi)residentiële hulpverlening blijken niet toerei-kend voor deze meisjes. “De meesten hebben een lange hulpverlenings-geschiedenis achter de rug, voordat ze bij ons komen. Dit kan komen doordat de problematiek nooit goed in kaart is gebracht, waardoor een niet-passend zorgtraject is ingezet. Dat heeft weer tot gevolg dat het traject mislukt en de problemen verergeren, omdat het meisje het voelt als ‘falen’.”

Meisjes hebbenbaat bij eigen

behandelprograMMa

Samengevatde Hoenderloo groep behandelt meisjes soms apart.die meisjes hebben andere problemen dan jongens.Bijvoorbeeld problemen met loverboys.

Eerdere zorg hielp niet bij deze meisjes.de Hoenderloo groep begon daarom met magnolia.Er is een groot behandel team bij magnolia.meisjes verblijven tot 3 maanden in deze groep.Hun problemen zijn dan duidelijk voor de behandelaars.

de meiden kunnen daarna naar een passende groep.de Hoenderloo groep werkt nu ook samen met lindenhout.zij ondersteunen meisjes in heel gelderland.lindenhout praat met gezinnen in de wijk.zijn er grote problemen met een meisje?dan kan zij tijdelijk naar magnolia.

Crisis-diagnostiekgroep MagnoliaMet deze wetenschap in het achterhoofd startte De Hoenderloo Groep onlangs met een aparte crisis-diagnostiek-groep voor meisjes: Magnolia. Doel van het verblijf in Magnolia is het verhelderen van het persoonsbeeld en het vaststellen van de begeleidings- en/of behandelbehoefte van meisjes.“Dat vraagt om een andere personele inzet dan bij de gewone behandelgroepen, vandaar dat we een speciale groep zijn begonnen. We werken hier met een specialistisch team van pedagogisch medewerkers met verschillende opleidingen en achtergronden, zoals psychomotorische therapie, psycho-logie en ergotherapie”, aldus clusterleider Remco Verschuur. Verder is er een multidisciplinaire samenwerking met het behandelteam, bestaande uit een psychiater, gedrags-wetenschapper, gezinsbehandelaar, vaktherapeut en diag-nosticus. In maximaal drie maanden moet dankzij de hande-lingsgerichte diagnostiek duidelijk zijn wie het betrokken meisje is. Van daaruit volgt een duidelijk advies over de begeleidingsbehoefte en doorplaatsing binnen De Hoenderloo Groep of een andere instelling.

Samenwerking met LindenhoutOok een nieuwe samenwerking tussen De Hoenderloo Groep en Lindenhout maakt deel uit van het pas gestarte behandel-programma voor meisjes. Doel is de gezamenlijke opvang en behandeling van meisjes met ernstige trauma’s en (seksu-ele) afhankelijkheidsrelaties in Gelderland. Het gaat onder meer om meisjes die slachtoffer zijn van familiegeweld (eerwraak), loverboyslachtoffers en meisjes in andere gevaar-lijke afhankelijkheidsrelaties. De Hoenderloo Groep en Lindenhout zetten een door- lopende zorglijn voor deze meisjes op. Lindenhout onderhoudt het contact met gezinnen in de wijk en is verantwoordelijk voor het volledige hulpverleningstraject van het betrokken meisje. De Hoenderloo Groep zorgt – indien nodig - voor specialistische behandeling/opname in Magnolia, de nieuwe crisis-diagnostiekgroep voor meisjes.

Kaitlin wil snel weten waar ze aan toe isIn de tuin van crisis-diagnostiekgroep Magnolia zitten vier meiden op de trampoline

te kletsen. Het ziet er gezellig uit. Ze zijn net uit school en hebben even rust voor

ze aan een volgende activiteit beginnen. Eén van hen is Kaitlin. Deze 13-jarige

Amsterdamse verblijft nu drie weken bij Magnolia. Over iets meer dan twee maanden

hoopt ze te weten hoe haar nabije toekomst eruit komt te zien: thuis, bij een groep

van De Hoenderloo Groep of bij een instelling in haar regio?

“Tot de zomer woonde ik in een open groep in Amsterdam. Maar het ging niet goed.

Toen ben ik met spoed in een gesloten groep van De Hoenderloo Groep op de Kop

van Deelen geplaatst. Ik ben daar een maand geweest en nu ben ik dus hier. Als één

van de eersten die bij Magnolia kwam wonen.

In het begin was het even wennen. Ik heb hier zoveel meer vrijheid. Maar ik was blij

dat ik weg was van Deelen. Nu wonen we hier met z’n vieren. Dat schept een band.

Als je ziet dat iemand ergens mee zit, dan praat je er over. Ik voel me ook wel

verantwoordelijk. Ik heb al veel meegemaakt. Sommigen kwamen rechtstreeks van

huis hiernaartoe.

Bij Magnolia werken we in fases. Iedere fase krijg ik iets meer vrijheid. De groepsleiding

kijkt hoe je daarmee omgaat. We hebben een weekplanning en elke dag staat er

een andere taak in. Het is nooit saai. Ik moet nu nog in het zicht van de begeleiding

blijven. Daarom doe ik niet mee aan vrijetijdsactiviteiten op het terrein. Ik ga wel

naar school. Op locatie Gangel van het Hoenderloo College volg ik Kader Gemengd

Theoretisch (KGT). Hierna wil ik havo gaan doen en dan hbo. In welke richting weet

ik nog niet. Later in de jeugdhulpverlening werken? Nee, dat denk ik niet. Wel wil ik

studeren. Dat is belangrijk voor mijn toekomst.

Het traject duurt drie maanden. Dan hoop ik te weten wat mijn vervolgplek is. Ik

wil graag weten wat er gaat gebeuren. Wat ik het liefste wil, weet ik nog niet. Als

ik nog een tijdje bij De Hoenderloo Groep moet blijven, is dat prima. Ik vind het hier

wel gezellig. Er zijn allerlei vrijetijdsactiviteiten als paardrijden en een quadbaan.

Daar wil ik wel graag aan meedoen.”

7

8

wonen en Stagelopen in groningen,

leren in Hoenderloo

Maatwerk voor JustinNadat Justin (17) uitbehandeld was bij De Hoenderloo Groep,

verhuisde hij terug naar Groningen. Daar woont hij nu in

een begeleid wonenproject. Overdag loopt hij stage bij de

Sligro. Eén dag in de week reist hij nog op en neer naar het

Hoenderloo College. Dat doet hij graag. Hij wil namelijk zo

snel mogelijk zijn mbo1-diploma Transport & Logistiek halen.

“Ik wil vrachtwagenchauffeur worden!”

Een kleine drie jaar verbleef Justin op leefgroep Blizzard.

Een combinatie van ASS en ADHD zorgde ervoor dat hij

moeilijk hanteerbaar was thuis. De groep bracht hem

structuur bij, waardoor hij goed vooruit ging. “Ik wilde

zo snel mogelijk weg bij De Hoenderloo Groep. Dus moest

ik mijn gedrag veranderen”, beseft Justin maar al te goed.

Terug in Groningen woonde hij eerst negen maanden in

een leefgroep in de stad. Inmiddels heeft hij zijn eigen

appartement, met zorg dichtbij. Met dank aan zijn zeer

betrokken gezinsvoogd, mevrouw Polat van Bureau Jeugd-

zorg Groningen.

Op het moment dat duidelijk was dat Justin terug naar zijn

eigen regio zou gaan, kwam Wim Schuwirth in beeld. Hij is

scholings- en arbeidstoeleider bij het Hoenderloo College.

Aan hem de taak om passend vervolgonderwijs te zoeken

voor Justin in Groningen. Maar dat viel nog niet mee. “Er

zijn twee ROC’s in Groningen. Maar ze hadden of geen plek

of geen instroommoment in januari”, legt Wim uit.

Reizen is geen probleem

Dat was slecht nieuws voor Justin. Want om in Groningen

zelfstandig te kunnen wonen, had hij dagbesteding nodig.

En Justin wilde graag zijn opleiding afmaken. Wim: “Eigen-

lijk bleef er maar één ding over en dat was één dag in de

week naar Hoenderloo reizen om school af te maken. Voor

de overige vier dagen heb ik een stageplek gezocht. Dat is

na DeliXL en de Hanos nu de Sligro.”

De gezinsvoogd van Justin kon zich in deze oplossing vinden:

“De goede samenwerking met de scholings- en arbeidstoe-

leider van het Hoenderloo College en duidelijke afspraken

onderling, zorgen ervoor dat Justin weet dat er mensen zijn

die in hem geloven en juist voor hem aan de slag willen gaan!”

Justin zelf vindt het reizen naar Hoenderloo geen probleem.

Bovendien is zijn arbeidsethos groot. “Om half zes zit ik in

de bus naar het station. Ik probeer om 9.30 uur op school

te zijn, maar dat lukt niet altijd. Ik heb lessen Nederlands,

rekenen, burgerschap en vaktheorie. Tot ongeveer 14.45

uur ben ik op school. Als ik ’s avonds thuiskom, zet ik een

maaltijd in de magnetron. Ik zorg altijd dat ik die in huis heb.”

Duidelijke werkstructuur

Op zijn stageadres heeft de geboren Winschotenaar het

enorm naar zijn zin. “Ik heb het gevoel dat ik er echt bij hoor.

Er is een duidelijke werkstructuur en ik mag fouten maken.

Ik ben er om te leren.”

9

“ We laten jongeren niet bij

De Hoenderloo Groep vertrekken zonder

dat een vervolg goed geregeld is.”

Samen met zijn collega’s is Justin verantwoordelijk voor het

gangpad met de frisdranken, soepen en sauzen. “We moeten

voorraden aanvullen, bestellingen doen, producten in het

schap ‘spiegelen’ en het gangpad schoonhouden. Laatst

mocht ik op de veegmachine zitten. Maar meerijden met het

busje om bestellingen bij de klanten af te leveren, vind ik

het leukst.”

Vervolg goed regelen

Dat Justin ondanks dat hij is uitbehandeld toch een keer

per week naar De Hoenderloo Groep moet, is niet anders.

“Ik ben blij dat ik niet meer op de leefgroep woon, maar ben

ook blij dat ik hier naar school kan en Wim mij begeleidt. Ik

wil zo snel mogelijk mijn diploma halen. Daarna wil ik graag

op het ROC in Groningen Transport & Logistiek op niveau 2

doen. Het liefst een BBL-traject, dan kan ik gelijk ook wat

verdienen.”

Tot het zover is, blijft Wim als scholings- en arbeidstoeleider

bij Justin betrokken. “Pas als hij op het ROC is afgeleverd,

stopt mijn werk. We laten jongeren niet bij De Hoenderloo

Groep vertrekken zonder dat een vervolg goed geregeld is.”

“In oktober gaan we de open dagen van het ROC bezoeken”,

zegt Justin opgewekt. “Ooit kom ik op die vrachtwagen te-

recht. Dat komt echt wel goed!”

10

Gewoon Je eiGen leven leiden.

Hoe fiJn is dat?Pluryn is er voor jongeren met zeer complexe zorgvragen. Hun problematieken zijn uiteenlopend. De specialistische jeugdzorginstellingen van Pluryn hebben op elke vraag, hoe ingewikkeld ook, een antwoord. Daarbij maken de locaties als het even kan gebruik van elkaars expertise. Op deze pagina het verhaal van drie jongeren, beschreven op basis van geanonimiseerde dossiers. Wat is hun problematiek? Hoe kwamen zij bij Pluryn terecht? Wat kan Pluryn voor ze betekenen? En vooral: hoe ziet hun toekomst eruit? Vragen die hier worden beantwoord.

Jongere A. woont in Nederland, maar komt uit een zeer reli-gieuze regio in Turkije, waar homoseksualiteit uit den boze is. Zijn broer vindt homoseksueel getinte foto’s op A.’s tele-foon en heeft hem mishandeld. Zijn vader dreigt met moord.

Omdat A. voor zijn veiligheid vreest, zoekt hij hulp. Via school en het COC, komt hij in contact met het crisis- interventieteam. Dit team weet hem veilig onderdak te bieden, op een geheime plek. Een speciale unit van de politie, Multi Etnisch Politiewerk, schat het risico op eergerelateerd geweld hoog in en adviseert een plaatsing buiten de regio. De ouders van A. ontkennen alle problemen en bedreigingen.

Bureau Jeugdzorg belt Pluryn om te kijken of er plaats is voor A. Wij hebben hem een plek gegeven in een gezins-groep van De Hoenderloo Groep, ondanks dat er op dat moment geen budget was vanuit de overheid. De financiering is in een later stadium geregeld. Als nood-maatregel hadden we nog een buitenlandplaatsing in een gezinshuis van Intermezzo achter de hand. Mochten er sterke signalen komen dat de veiligheid van A. in het geding was, dan kon die buitenlandplaatsing ingezet worden. Uiteindelijk is de jongen na een aantal weken overgeplaatst naar een andere instelling.

A. zal voorlopig onder de radar moeten leven. Eerwraak leeft nog sterk in de regio waar hij vandaan komt, en dus ook bij zijn familie die nu in Nederland woont.

onderde radar

eenballetJe trappen…

N. (17) heeft Marokkaanse ouders. Hijzelf is hier geboren, net als zijn drie broertjes. Na onderzoek blijkt dat zijn sociaal-emotionele ontwikkeling een achterstand heeft van onge-veer zes jaar. Hij kan het goed met zijn broertjes vinden; ze gaan altijd naar buiten om een balletje te trappen. De ouders van N. leven volgens de normen en waarden in Marokko. Ze zijn hier slecht geïntegreerd; vader werkt in een sociale werk-plaats en moeder spreekt nauwelijks Nederlands. Het gezin heeft een gezinsvoogd en alle vier de kinderen staan onder toezicht. Het vermoeden bestaat dat N. mishandeld is. Hij heeft suikerziekte, al vanaf hele jonge leeftijd, die hij maar moeilijk onder controle krijgt. Hij is als baby in comateuze toestand een ziekenhuis binnen-gebracht.

N. heeft al vaker aangeklopt bij de hulpverlening, maar kreeg overal nul op rekest. Hij is blij dat hij via Pluryn de kans krijgt om te werken aan:

• het omgaan met zijn suikerziekte• het goed verwoorden van dingen• het goed voor zichzelf zorgen• het afronden van zijn vmbo-opleiding

Bij Pluryn leert N. om te gaan met tegenslag en hoge bloed-suikerwaarden. Dit gaat niet langer gepaard met boze buien, maar met humor en een ontspannen aanpak. Het lijkt zo te zijn dat een goede begeleiding van zijn suikerziekte zijn weerslag heeft op N.’s hele leven. Als zijn bloedsuiker onder controle is, wordt hij ’s nachts niet langer wakker van hoge waarden. En dat heeft weer een positieve invloed op zijn schoolprestaties.Hij kan in de toekomst mogelijk aan de slag in de keuken of in de ICT. Want daar ligt zijn interesse, naast het voetballen!

1111

M. (11 jaar) komt uit een gezin met vier kinderen. De kinderbescherming is hier al jaren kind aan huis. De vele hulp heeft wisselend resultaat. Tijdens belangrijke jaren in zijn leven was er sprake van huiselijk geweld, financiële problemen en ernstige verwaarlozing. Zijn ouders waren niet in staat om hun autoriteit op de juiste manier in te zetten.

De gezinsvoogd heeft zijn zorg uitgesproken over het gebrek aan structuur, grenzen, begeleiding en aandacht voor M. Zijn moeder staat er na een scheiding alleen voor, leeft van een uitkering en heeft weinig zicht op haar kinderen. M. luistert niet meer naar zijn moeder en brengt een belangrijk deel van zijn tijd op straat door met oudere jongens. Thuis speelt hij computerspelletjes met 16-18+ op het label. Buiten stookt hij fikkies en zet zijn eerste stappen op het pad van vandalisme.

Er is een lang dossier van dit gezin bekend, van kinder-bescherming tot maatschappelijk werk, van uithuisplaat-sing tot pleegzorg. Niet alleen M. maar ook moeder is een slachtoffer in dit verhaal. Ze is onvoldoende in staat om pedagogisch juist met haar kinderen om te gaan. Als M. in contact komt met Pluryn zijn er geen recente diagnostiekgegevens. Wij gaan opnieuw naar hem kijken met het doel hem zo goed en zo snel mogelijk te helpen. M. heeft alle aandacht van Pluryn en daardoor perspectief op een beter leven.

Facts10.000

Aantal jeugdigen met LVB in Nederland dat kampt met ernstige, meervoudige problematiek waarbij

gespecialiseerde zorg noodzakelijk is. Bij 65% is de gedragsproblematiek al op vroege leeftijd begonnen.

Bron: Factsheet LVB, Vereniging Orthopedagogische Behandelcentra, 2014

90% van alle veroordeelde 18-23 jarigen (circa

30.000) heeft een gedragsstoornis en bijkomende stoornissen als ADHD, depressie of autisme. Circa 20 procent van alle verdachten is 16-23 jaar. Deze groep zorgt voor 33 procent van alle misdrijven.

Bron: Raad voor strafrechtstoepassing en jeugdbescherming, 2013

Meer dan de helftvan het aantal jongeren dat uiteindelijk bij Pluryn

terechtkomt, heeft een lange, verbrokkelde ervaring in de jeugdzorg. Dit varieert van opeenvolgende

trajecten met ambulante zorg tot langdurige residentiële zorg bij andere (jeugd)zorginstellingen.

Bron: Pluryn, 2014

45%van de ouders rapporteert klinische internaliserende problematiek (angst, depressie en/of onverklaarde

lichamelijke klachten) bij hun kind op de CBCL (Child Behavior Checklist). Jongeren stellen minder vaak internaliserende problematiek vast bij zichzelf dan hun ouders; ongeveer één derde (31%) volgens de

YSR (Youth Self Report).Bron: Op Volle Kracht, Depressiepreventie bij jongeren met

complexe problematiek, Pluryn 2014

Angst en depressieBehandelaren herkennen internaliserende

problematiek maar moeilijk. Er is geen verband tussen de mate van angst en depressie die

jongeren zelf aangeven en de rapportage in hun hulpverleningsplan. In veel dossiers staat bij

aanmelding van jongeren wel iets over angst of somberheid, maar dit houdt geen verband met de

mate van ernst die jongeren zelf rapporteren. Bron: Op Volle Kracht, Depressiepreventie bij jongeren met

complexe problematiek, Pluryn 2014

80-15-5 regelMet ongeveer 80% van de jongeren in Nederland gaat het goed. Rond de 15% van de jongeren loopt

risico en kan op enig moment een beroep doen op ondersteuning of zorg. Zo’n 5% maakt – soms

langdurig – gebruik van gespecialiseerde zorg wegens een licht verstandelijke beperking, psychische

stoornis, zware sociale problematiek of een combinatie hiervan.

waar rook is,is vuur

door. Pas bij de beantwoording van die vragen, is er een mogelijkheid te kijken naar religie. Als de jongere geen religieuze achtergrond heeft, kan de beantwoording net zo goed uit de spirituele of algemene hoek komen.”

RouwverwerkingVandaag heeft Lammers een afspraak met Barry (14). Hij werd op zijn negende uit huis geplaatst en woont sinds anderhalf jaar op De Hoenderloo Groep. “Al snel kwam ik in contact met Anneke”, legt hij uit. “Ze hielp me meteen heel goed. Toen ik acht was, overleed mijn eenjarige zusje. Daar heb ik erg mee geworsteld, het deed zo’n pijn. Daarna ging het in ons gezin ook niet meer goed. Ik had hierdoor veel vragen, ook over het geloof. Mijn familie is moslim, maar ik ben niet echt opgevoed volgens de islam. Toch merkte ik in het rouwproces dat het geloof wel een rol speelde in mijn leven. Zo bid ik regelmatig voor mijn zusje. Daar heb ik veel met Anneke over gesproken. Zij heeft er toen voor gezorgd dat ik met een imam kon praten. Aan hem heb ik gevraagd waar mijn zusje nu is. Is ze in de hemel? Of wacht ze onderweg daar naartoe op haar familie? De imam vertelde me dat ze nu in het paradijs is, waar ik haar na mijn dood zal zien. Dat idee geeft me rust.”

Aandachtsfunctionaris Levensbeschouwing. Haar functie is een mond vol, maar de taak van Anneke Lammers is er dan ook niet één die in pak ‘m beet zes letters samen te vatten is. Wekelijks ontvangt ze vijftien tot twintig jongeren om in individuele gesprekken hun levensvragen te bespreken. “We brengen de puzzelstukjes bij elkaar.”

“Hier is het dan.” Anneke Lammers opent de deur van haar kamer in het Meetingpoint van De Hoenderloo Groep. Wat meteen opvalt bij binnenkomst, zijn de verschillende religieuze attributen die her en der in de ruimte staan. Er staat een boeddhabeeld op tafel, een koran op de kast en meditatiekaarsen op haar bureau. “Soms lees ik dat kamers als deze helemaal neutraal moeten zijn”, vertelt de theologe. “Daar ben ik het niet mee eens. Sommige jongeren vinden het lastig over hun religie en geloof te praten en dan helpt het als er een bekend geloofsvoorwerp in de buurt is.”

Meer dan religieAnneke Lammers haast zich erbij te zeggen dat het tijdens haar gesprekken met jongeren niet om religie draait. “Integendeel. Het draait om levensvragen. Waarom ben ik hier? Waarom is me overkomen wat me is overkomen? Als een jongere worstelt met dergelijke vragen, verwijst een begeleider hem of haar naar mij

12

aandacht voor levensvragen een gesprek met de

imam gaf barry rust

13

RAMADAN, KERST EN ZINGEVINGAnneke Lammers is vanuit haar functie ook betrokken

bij de viering van allerhande religieuze feesten op De

Hoenderloo Groep.

• Zo stuurt ze jaarlijks voor de Ramadan een handleiding

met onder meer gebedstijden en pedagogische adviezen

rond.

• Ze coördineert rondom de Kerstdagen samen met

jongeren een kerstvoorstelling.

• Voor islamitische jongeren organiseert ze koranlessen.

Hiervoor komt een imam naar De Hoenderloo Groep.

Bijbellessen geeft ze zelf.

• Ze begeleidt jongeren die zingevingsvragen hebben en

jongeren die kampen met suïcidale gedachten.

Werken aan een LevensboekAnneke Lammers: “De levensverhalen van de jongeren die bij mij komen zijn vaak niet zoals die van de meeste kinderen. Er speelt zich veel in hun leven af. Het is aan weinigen gegund om een vaste basis te hebben. Sommigen kinderen zijn wel twintig keer verhuisd. Niet alleen met hun familie, maar ook van tehuis naar instelling en weer terug. Daarom hebben we hier ook een Levensboek. Door middel van verschillende hoofdstukken – van hobby’s tot ‘mensen die er niet meer zijn’ – brengen wij de puzzelstukjes van hun leven bij elkaar. Er is aandacht voor de nare ervaringen, maar juist ook voor de positieve ervaringen.”

Vrede met mijn verledenBarry knikt instemmend. “Anneke is zo belangrijk geweest voor mij in de rouwverwerking. Ik denk niet alleen meer aan de dood van mijn zusje, maar juist ook aan het fijne jaar dat ik met haar heb gehad. Door de gesprekken met Anneke, maar ook die met de imam, heb ik meer vrede met mijn verleden. Samen hebben we de puzzelstukjes bij elkaar gelegd, en is het één geheel geworden. Anneke is wat dat betreft net een detective!” Anneke lacht: “Nou, Barry, jouw leven is geen moordzaak, hoor. Al ben jij wel een moordvent, haha!”

In 1987 wordt er voor het eerst gesproken over ‘marktwerking’ in de zorg als de Commissie Dekker haar advies ‘Bereidheid tot verandering’ uitbrengt aan het tweede kabinet Lubbers. Diverse kabinetten en plannen later is de invoering van ‘gereguleerde marktwerking’ in 2005 een feit.

Vanaf dat moment hebben zorgverzekeraars de regie in handen en onderhandelen ze met ziekenhuizen, huisartsen en andere zorgaanbie-ders in de ‘cure’ over de inkoop, prijs en kwaliteit van zorg. De ‘care’ volgt in 2007 bij de invoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteu-ning (WMO). Burgers krijgen ook meer keuzevrijheid. Ze kunnen in veel gevallen zelf kiezen naar welke zorgaanbieder ze gaan. De jaren daarna volgen er vele veranderingen in het zorgstelsel en de financiering van zorg. Vanaf 1 januari 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de inkoop van jeugdzorg, begeleiding, dagbesteding en arbeidsparticipatie.

Tegenwoordig contracteren zorgverzekeraars en gemeenten het me-rendeel van de zorg. Dat gaat gepaard met grote financiële bezuinigin-gen, want de zorg wordt simpelweg te duur. Vanaf het allereerste moment dat er sprake is van gereguleerde marktwerking, hebben zorgaanbieders te maken met een nieuw fenomeen: concurrentie. Want klanten kunnen kiezen met welke zorgaanbieder ze in zee gaan.

De vraag van de klant kreeg daarmee de positie die deze hoort te heb-ben: de eerste. Een van de voorzieningen die Pluryn vanuit deze klan-tenvraag ontwikkelde, was in 2011 het klantenbureau. Cliënten gaven aan dat snelle en kwalitatieve vraagafhandeling aan de voordeur voor hen belangrijk was. Uitgangspunten van de voordeur van Pluryn werden daarmee: de klant is het belangrijkst en staat centraal. Het klantproces is leidend en de keten en organisatiestructuur volgen. Simpelweg hield dit in: één telefoonnummer waar je altijd onmiddellijk een expert aan de lijn krijgt, die je verder helpt. Verder een snelle beantwoording van de zorgvraag en daarover transparant zijn. Maar ook het snel regelen van diensten, zoals het krijgen van werk of arbeidsmatige dagbesteding. Daarnaast fungeert de voordeur als servicebureau, voor informatie, advies, coördinatie, begeleiding en ‘after-sales’.

Over marktwerking in de zorg zijn veel boeken volgeschreven. Het vraagt van zorgorganisaties een koers met meer marktgerichtheid, onderne-merschap, gecalculeerde risico’s en ‘out-of-the-box’ denken. Dat we daarbij inspelen op dieperliggende wensen, behoeften en verwachtingen van mensen is evident. Die ene voordeur bij Pluryn is een mooi voorbeeld van marktwerking, direct uit de koker van de cliënt. Marian DraaismaMarketing Director Pluryn

column

13

14

Sergio

“ContaCt met mijn moeder”“Bij leefgroep De Vlier zijn duidelijke regels en

dat is goed voor mij”, weet Sergio. De 12-jarige

spreekt uit ervaring. “Omdat mijn moeder niet

voor mij kon zorgen, kwam ik bij pleegouders

terecht. Maar ik snapte niet wat er aan de hand

was en gedroeg me erg agressief. Toen heb ik

bij verschillende instellingen gewoond. Daar

kreeg ik te veel vrijheid. Bij De Hoenderloo Groep

is alles duidelijk. Nu gaat het veel beter met

me. Ik heb mijn boosheid onder controle.

Door aan mijn taken te werken, wil ik kansen

krijgen om op verlof te gaan en mijn moeder

te zien. Als ik me goed gedraag en zij ook, gaat

dat misschien ooit gebeuren.

Mijn pleegvader wil me later de kans geven om

in zijn bedrijf te werken. Hij is meubelstoffeer-

der. Ik ga dan een opleiding volgen. Stage loop

ik bij hem.”

Noah

“Nu al met mijN toekomst bezig”“Herinneringen leg je wel vast in je hoofd, maar

na een tijdje weet je ze niet meer precies.

Daarom vind ik fotograferen zo mooi. Je legt

momenten zo concreet vast, dat je ze over tien

jaar nog steeds kan bekijken”, zegt de 14-ja-

rige Noah. Hij zit nu een jaar bij de Fotoclub

van De Hoenderloo Groep.

“We gaan elke week op pad. Dan maken we

natuurfoto’s in Nationaal Park De Hoge Veluwe

of pasfoto’s van andere jongeren. Voor vijf euro

krijgen ze een set professionele foto’s. Goeie

deal, toch?

Foto’s maken in de natuur vind ik heerlijk.

Echte ontspanning. Onlangs heb ik een mooie

foto gemaakt van een boom, waarbij het zonlicht

door de takken scheen. Die hangt nu op het

kantoor van één van de begeleiders. Daar ben

ik erg trots op. Later zou ik best fotograaf wil-

len worden. Wat dat betreft werk ik nu bij De

Hoenderloo Groep echt al aan mijn toekomst.”

heLDeNoVerhUNKaNSeN

1515

roweNa

“AAn mezelf werken”“De meidengroep van Aquamarijn voelt als een

soort familie voor me. Ik vind het hier heel ge-

zellig”, vertelt de 15-jarige Rowena over haar

woongroep bij JeugdzorgPlus in Deelen. “Eerst

woonde ik bij Open Jeugdzorg, maar dat werk-

te niet voor mij. Bij Aquamarijn krijg ik de kans

om aan mezelf te werken en te leren omgaan

met mijn boosheid.

Nee, met het besloten karakter van deze groep

heb ik geen moeite. Ik ben niet zo’n buitenmens.

Nu kan ik veel met muziek bezig zijn. Gitaar

speelde ik al en piano leerde ik hier. We zijn

zelfs bezig met het opnemen van een eigen

liedje.

Als ik uitgeleerd ben, kan ik misschien naar een

meer open groep. Daarna wil ik graag zelfstan-

dig wonen met begeleiding, in de buurt van mijn

pleegouders. Hoewel ik het wel moeilijk zal

vinden om afscheid te nemen van Aquamarijn,

sta ik open voor nieuwe kansen en uitdagingen.”

Leroy

“EEn bEtEr lEvEn”“Ieder kind wil bij zijn ouders wonen. Bij mij

kan dat niet. Maar ik heb nog wel contact met

veel familieleden hoor”, voegt Leroy (13) daar

snel aan toe. “Vanaf mijn vierde jaar ben ik

uit huis. Voordat ik bij De Hoenderloo Groep

kwam, heb ik bij zestien andere instellingen

gewoond. Ze konden me daar niet handelen.

Bij De Hoenderloo Groep krijg ik de kans om

te zorgen dat ik een beter leven krijg als ik

ouder ben. Leefgroep De Vlier is fijn. Later wil

ik naar een gezinsgroep. En dan tot mijn 18e

bij een pleeggezin wonen.

Daarna? Kijk, ieder kind wil graag profvoetbal-

ler worden. Als dat niet lukt, word ik straten-

maker. Het is leuk om stenen in allerlei patro-

nen te leggen. Ik ben graag met mijn handen

bezig. Echt, ik ben een beter mens geworden.

De laatste tijd ben ik nog maar zelden boos. Ik

heb geleerd de dingen te accepteren.”

heNK

“EErstE stagEplEk grootstE kans ooit”“Het gebeurde in het laatste jaar van het Hoen-

derloo College,” vertelt de 19-jarige Henk. Hij

was geen gemakkelijke jongen. “De keuken van

het Multifunctioneel Leercentrum was mijn

laatste kans. Er ging een wereld voor me open.

Dat kwam ook omdat ik eindelijk een begelei-

der kreeg die ik mocht.

Hij regelde een stageplek voor me bij restau-

rant ‘Rust een weinig’ in Hoenderloo. Het was

de grootste kans die ik ooit heb gekregen. Met

Robert Jan, de chefkok van dat restaurant

heb ik nog steeds een goede band.

Nu werk ik bij restaurant Jin Long in Apeldoorn.

Dat was wel wennen. Jin Long is een echt fa-

miliebedrijf en de taal in de keuken is Chinees.

Maar het gaat goed. Ik heb net een jaarcontract

gekregen.”

“Twee jaar ben ik er al van school, maar de

nazorg bij het Hoenderloo College is geweldig.

Zonder dat was het heel anders met me afge-

lopen. Ik heb een jobcoach en kan mijn oud-

stagebegeleider altijd bellen.”

16

ook kind met hoger iQ kan baat hebben bij orthopedagogisch behandelcentrum

tino Heeft ziJn draai Gevonden

De 13-jarige Tino wist de afgelopen jaren zijn draai niet

goed te vinden. Hij paste niet in het voor hem te open

Jeugdzorgklimaat en zijn verblijf in de JeugdzorgPlus-

groep was steeds van korte duur. Maar die tijd is

voorbij, sinds Tino deze zomer een plekje vond in een

woongroep in Oosterbeek op het terrein van een van de

orthopedagogische behandelcentra van Pluryn. “Hier

kan ik vooruit.”

Hij is een grote ADO-fan en dan vooral van spits Mike van

Duinen, weet alles over topografie, skeltert graag en wil

later kok worden. Of treinmachinist. “Tino is een bezig

bijtje, een buitenkind; gewoon een leuk jong”, vertelt

begeleidster Sanne. “Tino zoekt ook veel veiligheid. Hij is

graag bij de groepsleiding in de buurt, moet het idee krijgen

dat we hem zien. Daar spelen we zoveel mogelijk op in.”

Overvraagd

Tino krijgt in Oosterbeek de begeleiding die echt bij hém

past. En dat was lang niet het geval. “De afgelopen jaren is

Tino een aantal keer geswitcht tussen verschillende Jeugd-

zorg- en JeugdzorgPlus-groepen”, aldus orthopedagoge

Carmen Jacobs. “Steeds redde hij het niet. Tino werd

1717

tino Heeft ziJn draai Gevonden

sociaal emotioneel overvraagd, wat leidde tot angst-

aanvallen en agressief gedrag richting groepsleiding. In de

JeugdzorgPlus-groep op de Kop van Deelen ging het redelijk,

vanwege het beschermende karakter. Maar trajecten zijn

daar van korte duur, dus als Tino tot rust kwam, moest hij

weer weg.”

Langdurige woonplek

Het was dus hoog tijd voor Plan B. In de zoektocht naar een

oplossing die bij Tino paste, deed het Centrum voor Con-

sultatie en Expertise op verzoek van Pluryn een screening.

Daaruit bleek dat hij het best tot zijn recht zou komen op

een langdurige woonplek met rust en structuur. Het wensen-

lijstje voor behandeling en ondersteuning sloot aan bij de

zorg die een orthopedagogisch behandelcentrum voor licht

verstandelijk beperkte kinderen verleent.

Maar vanwege zijn intelligentie paste Tino niet in de

bestaande groepen. Hier werd een oplossing voor

gevonden. Tino is namelijk niet de enige jongere die

behoefte heeft aan de structuur van een LVG-behandelcen-

trum. Bij het Klantenbureau van Pluryn kwamen in korte

tijd meerdere dossiers van kinderen met vergelijkbare

problematiek voorbij.

Carmen: “Besloten is toen om een nieuwe leefgroep te

starten voor kinderen met een hoger IQ, zodat kinderen als

Tino een langdurige woonplek krijgen waar ze de behande-

ling en begeleiding krijgen die ze nodig hebben. Een plek

waar kinderen niet worden overvraagd en de nodige vrijheid

krijgen. Waar ze mentaal en fysiek worden uitgedaagd, maar

zich daarbij veilig voelen en heel belangrijk; waar ze kunnen

verblijven tot ze de wereld weer aankunnen.”

Meer contact

En Tino? Hoe vindt hij het om als een van de eersten in een

heel nieuwe groep te verblijven? “Spannend. In Deelen vond

ik het ook leuk, maar hier kan ik echt vooruit. Ik woon hier

met kinderen die zo’n beetje denken en doen als ik. Ik heb

dan ook meer contact met de andere kinderen. Dat is pret-

tig. Daardoor zit ik beter in mijn vel. Ik hoop hier nog lang

te kunnen blijven.”

Carmen lacht als ze hoort wat Tino over zijn nieuwe

leventje zegt. “Het is fijn om te horen dat Tino nu echt zijn

plekje heeft gevonden. Daarvoor maken we ons

met elkaar sterk. En daar plukken kinderen zoals Tino uit-

eindelijk de vruchten van.”

18

“Ik ben geboren in Turkije, enig kind en op mijn 9e samen

met mijn moeder naar Nederland gekomen, naar Vlissingen

om precies te zijn. Toen ik 13 was, hebben mijn moeder

en ik vrijwillige Jeugdzorg aangevraagd. We botsten veel

met elkaar, hadden bijna altijd ruzie. Het ging slecht met

me. Ik vocht vaak op school, werd bijna elke dag opgepakt.

Crisisgroepen, verschillende therapieën, tijdelijke opvang:

niets hielp. Tot mijn casemanager voorstelde om een half

jaar ‘gesloten te gaan’ bij Juzt in Kortgene, op vrijwillige

basis. Ik had altijd hulp geaccepteerd. Nu dus ook. Het ging

super. Ik haalde goede cijfers, kreeg privileges. Het ging

weer fout toen ik meer vrijheid kreeg. Ik miste structuur,

luisterde niet, deed wat ik zelf wilde. Mijn indicatie liep af. Ik

stond weer op nul.”

Op kamers

“Ik kreeg het aanbod om naar een groep te gaan: in Bergen

op Zoom of in Hoenderloo, naar De Hoenderloo

Groep. Ik koos voor een nieuw begin in een

nieuwe provincie, dus voor De Hoenderloo

Groep. Ik kwam terecht in een

meisjesgroep, volgde verschillende

therapieën en cursussen, ging

naar school.

Na een ruim vijf jaar lange tocht langs crisisopvangplekken, tijdelijke voorzieningen en gesloten groepen ging voor Begum (18)

begin juli een langgekoesterde wens in vervulling: zelfstandig wonen op haar eigen plekje. Het gaat goed met de mbo-scholiere,

die geniet van de rust, ruimte, vrijheid én verantwoordelijkheden die haar nieuwe leventje met zich meebrengt.

‘Met mijn eigen sleutel mijn eigen kamer openen… geweldig!’

1919

Toen moest

ik stage gaan

lopen en na lang

zoeken vond ik de

perfecte stageplek: de

boerderij op het terrein.

Werken met dieren; dat

was het helemaal. En dat bleek ook. Ik

voelde me op mijn gemak, werd nooit boos en kreeg heel

goede begeleiding van Frits Essenstam; een lieve man

met een schoon hart. Ik ben gaan paardrijden, heb mijn

koetsiersbewijs gehaald. Echt alles pakte ik aan.

Helaas ging het op de groep niet goed. Ik had geregeld

conflicten met mijn groepsgenoten en de groepsleiding,

accepteerde geen hulp. Meer dan ooit voelde ik dat ik mijn

eigen leven wilde leiden. Toen mijn teamleider vroeg of ik op

kamers wilde, ging er een wens in vervulling. Al op mijn 16e

had ik aangegeven dat ik zelfstandig wilde wonen. Nu was

het zover. Eindelijk mijn eigen plek!

Rust, ruimte en vrijheid

“Zo’n twee, drie keer per week heb ik een gesprek met mijn

ambulant begeleidster Everdien van Pluryn. We praten over

van alles, vaak praktische dingen. Ook kijkt ze met me mee of

dat wat ik wil, wel kan. De ambulante begeleiding is echt heel

fijn. Er zijn duidelijke afspraken gemaakt, dus ik weet waar

ik aan toe ben. Nu ik op mezelf woon, kan ik meer nadenken.

Op de leefgroep gebeurde zoveel, was ik continu afgeleid.

Thuis heb ik de rust, ruimte en vrijheid om te gaan en

staan waar ik wil. Het is een hele verantwoordelijkheid om

op mezelf te wonen, maar die verantwoordelijkheid kan ik

aan. Ik kom nog geregeld op het terrein van De Hoenderloo

Groep. Ik rijd er paard, ga er straks weer stage lopen. Missen

doe ik het niet. Ik heb de juiste keuze gemaakt. Ik kan met

mijn eigen sleutel de voordeur van mijn eigen kamer openen

om mijn ding te doen, zonder dat iemand me stoort. Dat is

in één woord geweldig!”

Klik voor het scannen éénmalig op het Aurasma-driehoekje, kies het vergrootglas en zoek Pluryn. Kies ‘Pluryn Public Aura’ en follow. Breng nu de foto’s tot leven door ze te scannen.

20

Technologische ontwikkelingen binnen de zorg volgen elkaar snel op. Om kennis te maken met nieuwe

ontwikkelingen en de toepasbaarheid binnen de jeugdzorg en de gehandicaptenzorg te onderzoeken, heeft

Pluryn in het hoofdkantoor in Nijmegen een ‘Living Lab’ ingericht. Cliënten, jongeren en medewerkers kunnen

er experimenteren en met nieuwe ideeën terecht. Op deze pagina geven we een aantal voorbeelden van actuele

ontwikkelingen op het gebied van eHealth, waarmee Pluryn binnen de jeugdzorg ervaringen opdoet.

Quli: zorg voor jezelf!

Pluryn is één van de initiatief-nemers van Quli. Quli is een

online zorgportaal dat gebruikers zelfredzaam maakt,

preventieve hulpmiddelen biedt en hen in staat stelt om zelf

de regie over hun zorg en welzijn te voeren.

Met Quli is praktische steun altijd direct aanwezig, via een

pc, smartphone of tablet.

Waar en wanneer je maar

wilt, 24 uur per dag. Gebrui-

kers kunnen e-mailen, chat-

ten of beeldbellen in een

beveiligde omgeving met

een behandelaar, familie of

vrienden.

Kijk ook op www.quli.nl.

Behandelaars gaan beeldbellen

De afdeling GGZ/Therapie van De Hoenderloo Groep gaat

het beeldbellen via Quli actief inzetten binnen behandel-

trajecten.

Clusterleider Jacco Kempenaar ziet een duidelijke meer-

waarde. “Met beeldbellen sluiten we veel beter aan bij de

leefwereld van jongeren, die zijn opgegroeid met apps, selfies

en Facetime”, vertelt hij. “Daarnaast is er ook een econo-

misch voordeel. Als expertisecentrum binnen de jeugdzorg

behandelen we jongeren uit het hele land. Beeldbellen kan

een goede aanvulling zijn op de therapiesessies met jonge-

ren en ouders. Ouders hoeven dan niet naar Hoenderloo te

komen of behandelaars en jongeren hoeven niet naar ouders

te reizen. We gaan Quli ook inzetten bij ambulante trajecten

in onze eigen regio.”

Maar, zo benadrukt Jacco, beeldbellen mag geen vervanging

zijn voor persoonlijk contact. “Je moet

als behandelaar de leefomgeving en

woonsituatie van een jongere kennen,

om hem of haar beter te begrijpen.

Ouders moeten bovendien ook naar

Hoenderloo komen. Ze hebben de

verplichting om een bijdrage te leve-

ren aan de behandeling. Ze krijgen

tenslotte op den duur de verantwoor-

delijkheid over hun kind weer terug, al

of niet met hulp vanuit de wijk.”

TechnoLogIe heLPT de jeUgdzoRg VooRUIT

DownloAD De AurAsmA APP oP je smArtPhone of tABlet.

Geen Aurasma? Bekijk het filmpje op youtube.com/user/stichtingpluryn/videos

Geen Aurasma? Bekijk het filmpje op youtube.com/user/stichtingpluryn/videos

21

Naar een virtuele wereld met Oculus Rift

Mark loopt een virtueel café binnen. Waarom kijken die

mensen naar hem als hij binnenkomt? Hij voelt zich hele-

maal niet op zijn gemak. Bedrieglijk echt is het. Met de virtual

reality bril Oculus Rift kom je in andere werelden terecht.

Door de bril lijkt het alsof Mark midden in een café staat.

Marcel Nadorp, hoofd Behandeling bij Pluryn in Oosterbeek:

“In bepaalde situaties kan virtual

reality mogelijkheden voor behande-

ling opleveren. Hiermee kunnen we

niet alleen werken aan het gedrag

maar ook aan de achterliggende

redenen. Er is nog niet zo veel bekend

over behandeling in virtuele realiteit

bij jongeren met licht verstandelijke

beperking. Dat zullen we dus uit moeten zoeken”.

Sommige jongeren hebben pleinvrees of zijn bang in situa-

ties met veel mensen. Met de Oculus Rift kunnen ze veilig

boodschappen doen of een café binnen wandelen. Marcel:

“Het idee is natuurlijk dat jongeren weten dat het een nage-

maakte werkelijkheid is. Dat maakt het makkelijker om

levensechte situaties te oefenen”.

Dojo: emoties controleren met een game

“De game Dojo is net zo verslavend als Flappy birds,” vindt

Malcolm (13). Intussen probeert hij een balletje door een

virtueel doolhof te loodsen. Als zijn hartslag omhoog gaat,

dan groeit het balletje en lukt het niet. Controle van emoties

is heel belangrijk voor het slagen van deze game. Daarom is

Dojo zeer geschikt voor jongeren met complexe problemen

om hun boosheid, angst en frustraties onder controle te

krijgen.

Pluryn en de Radboud Universiteit onderzoeken samen de

mogelijkheden van serious

gaming voor de behan-

deling van jongeren bij

De Hoenderloo Groep

en Pluryn in Voorst. De

verwachtingen zijn hoog.

Bij gewone therapieën

hebben jongeren wel eens

geen zin om te oefenen. Bij games blijven ze juist doorgaan

om een hogere score te halen.

De game Dojo is gekoppeld aan een biofeedbacksysteem

dat de hartslag en huidgeleiding meet. Er zijn verschillende

onderdelen om te werken aan controle van boosheid, angst

en frustraties. Terwijl de jongeren spelen, zien ze hoeveel

stress ze hebben. De Dojo meester legt uit hoe ze hun

emoties kunnen controleren, bijvoorbeeld door rustig adem

te halen.

Begin 2015 zijn de resultaten van het onderzoek bekend.

Maar één ding is al gebleken uit de pilot: jongeren vinden

Dojo leuk en blijven dooroefenen.

Quli handig bij onderwijs op afstand

Voor jongeren die residentieel worden opgevangen bij een

zorginstelling en tijdelijk niet naar school kunnen of mogen,

is er Leren op Afstand (LoA). LoA is een speciale voorziening

van het Hoenderloo College die onderwijs op maat aanbiedt

via internet. Daarmee zorgt LoA ervoor dat deze jongeren

verbinding houden met onderwijs en geen leerachterstand

oplopen.

LoA-leerlingen volgen het onderwijs in een digitale leer-

omgeving. Een vaste docent zet opdrachten uit en heeft drie

keer per week online beeldverbinding met de leerling voor

uitleg, sturing en stimulans. Voor het beeldbellen wordt nu

gebruik gemaakt van Skype. Het Hoenderloo college onder-

zoekt samen met het Living Lab van Pluryn of integratie met

het zorgplatform Quli mogelijk is. De beeldbelfunctie van

Quli is een aantrekkelijk alternatief voor Skype, omdat het in

een veilige en beschermde omgeving wordt aangeboden. Quli

heeft bovendien nog enkele andere voor LoA zeer nuttige

functies, zoals het aanmaken van taken en bijhouden van

logboeken. Ook de berichten-

app in Quli kan nuttig zijn in

de communicatie tussen leer-

lingen docent.

hard aan het werk op het hoenderloo College

CoMputertijd op sChool

terugwandelen naar leefgroep blizzard

planning goedgekeurd! deze bladzijde komt straks ook op zijn prikbord!

naast het magazine helden komt

giovanni ook in het Weekjournaal

van pluryn!

even lekker lezen op z’n kamerVaste prik na sChool: een planning

maken voor de middag

graffiti spuiten tijdens de knutselClub

22

Giovanni woont sinds augustus

2014 bij De Hoenderloo Groep

op de leefgroep Blizzard, voor

jongens met Autisme Spectrum

Stoornissen en/of ADHD.

Daarvoor verbleef hij bij Pluryn

in Oosterbeek. Hij vindt het

best gezellig op de groep en

wil vooral leren om voor

zichzelf op te komen. Giovanni

vindt het erg leuk om de lezers

van het magazine Helden een

kijkje in zijn leven te geven.

Deze pagina krijgt dan ook

een plekje op z’n prikbord!

paSpoort

Naam: Giovanni Heijnen

Leeftijd: 13 jaar

Geboorteplaats: Nijmegen

Uit huis sinds: zijn 6e jaar

Woont nu in: leefgroep Blizzard in Hoenderloo

Broertjes en zusjes: 1 jonger broertje

Opleiding: vmbo KGT (Kader Gemengd

Theoretisch)

Hobby’s: gamen, knutselen, lezen

Wat ik later wil worden: gameontwerper

Mijn wens: een aarde zonder oorlog

een dag uit het leven van giovanni

colofon23

Eén ding hebben de jongeren die bij Pluryn verblijven gemeen: hun problemen zijn zodanig, dat ze thuis en op school vastlopen. Het gaat zowel om jongeren met sterk externaliserende problematiek, als kwetsbare jongeren met internaliserende problematiek. Externaliserende problematiek is gedrag dat naar de buitenwereld

is gericht: agressief en vijandig. Denk aan vechten, woedeaanvallen, ongehoorzaamheid en vernielzucht. Internaliserend gedrag is juist naar binnen gekeerd, zoals verlegen, angstig, teruggetrokken of depressief gedrag.

Na aanmelding bij Pluryn kijken we eerst of behandeling en ondersteuning thuis of in de eigen omgeving kan plaatsvinden. Lukt dat niet, dan krijgen de jongeren een plaats in een van onze behandelcentra. Maar wanneer gaan jongeren naar een orthopedagogisch behandelcentrum, wanneer naar Jeugdzorg of JeugdzorgPlus? En wat wordt bedoeld met de afkortingen LVB, J-SGLVB’er en ZMOLK’er? We leggen het hieronder kort uit.

Licht Verstandelijke Beperking (LVB)De orthopedagogische behandelcentra van Pluryn behandelen jongeren van 6-23 jaar met een licht verstandelijke handicap en ernstige gedragsproblemen. Deze jongeren hebben een IQ-score van 50-85 en een beperkte sociale zelfredzaamheid. We kijken goed naar de competenties en ontwikkelingsmogelijkheden van de jongeren en stemmen daar omgang en behandeling op af. Op onze terreinvoorziening wordt samenhangend ingegrepen op de drie leefsferen: wonen, school en vrije tijd. De zorg die de jongeren nodig hebben, raakt zowel verstandelijk gehandicaptenzorg als Jeugdzorg/JeugdzorgPlus, psychiatrie, justitie en verslavingszorg.

J-SGLVBJ-SGLVB staat voor Jeugd Sterk Gedragsgestoord Licht Verstandelijk Beperkt. Deze jongeren hebben zeer intensieve behandeling en zorg nodig. Ze komen in aanmerking voor de Meerzorgregeling vanuit de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Voor de meesten is een BOPZ-maatregel (Bijzondere Opnemingen in Psychiatrische Ziekenhuizen) van toepassing. Dat wil zeggen dat ze gedwongen zijn opgenomen, omdat ze een gevaar vormen voor zichzelf of voor anderen. Pluryn neemt deel aan het Landelijk Transitiearrangement (LTA) voor de J-SGLVB en heeft behandelplaatsen in Voorst en Oosterbeek.

ZMOLKHet begrip ZMOLK’er is een combinatie van de afkortingen ZMOK en ZMLK, die staan voor Zeer Moeilijk Opvoedbare Kinderen en Zeer Moeilijk Lerende Kinderen. ZMOLK’ers zijn leerlingen van 12-18 jaar met een licht verstandelijke handicap (IQ 40-60) in combinatie met

(ernstige) gedragsproblematiek, zoals hechtings-, sociale aanpassings- en impuls controleproblemen. Pluryn heeft een speciale behandelgroep voor ZMOLK’ers met kleinschalig onderwijs in hetzelfde pand.

JeugdzorgJeugdzorg is voor meisjes en jongens tussen de 10 en 18 jaar met ernstige, meervoudige problematiek. Deze jongeren zijn in principe normaal begaafd en hebben behoefte aan een stevig, stabiel opvoedklimaat, gecombineerd met onderwijs/arbeid en (GGZ-)behandeling in de vorm van therapie en/of training. Pluryn biedt specialistische jeugdzorg bij De Hoenderloo Groep. Hier verblijven jongeren met ernstige gedrags- en/of psychische problemen, stoornissen en/of trauma’s. Ook biedt De Hoenderloo Groep een veilige plek aan jongeren met een negatief of zelfs destructief/gevaarlijk netwerk.

JeugdzorgPlus

Sinds januari 2008 bestaat JeugdzorgPlus, ofwel ‘besloten jeugdzorg’. Tot die tijd werden jongeren met ernstige gedragsproblematiek vaak geplaatst in een Justitiële Jeugdinrichting. Pluryn biedt JeugdzorgPlus op de Kop van Deelen, een open terreinlocatie midden op de Veluwe. Hier zijn geen hekken, maar is wel beschutting door de omgeving. JeugdzorgPlus is er voor jeugdigen van 12 tot 18 jaar met ernstige gedragsproblematiek, die zich aan de noodzakelijke behandeling dreigen te onttrekken of daaraan onttrokken dreigen te worden. Hulp met drang en dwang dus. Voor hen is een ‘machtiging gesloten jeugdzorg’ afgegeven door de kinderrechter.

Klantenbureau

T 088 - 779 50 00

Redactie

Afdeling Communicatie Pluryn

Fotografie: Fred van de Heetkamp

Vormgeving: X-ingredient, Den Bosch

Copyright © 2014 Pluryn.

Verspreiding: controlled circulation

Dit magazine is een uitgave van Pluryn/De Hoenderloo Groep

November 2014

T 088 – 779 20 00

E info@pluryn.nl

I www.pluryn.nl

www.dehoenderloogroep.nl

www.facebook.com/pluryn

www.facebook.com/dehoenderloogroep

www.twitter.com/pluryn

www.twitter.com/hoenderloogroep

Samengevatjeugdzorg is voor jongeren met of zonder beperking.alle jongeren bij Pluryn hebben meer problemen tegelijk.dat heet ‘complexe problematiek.’

lvB of lvg betekent licht verstandelijke BeperkingzmolK betekent zeer moeilijk opvoedbare en lerende Kinderen.

sommige jongeren gedragen zich zeer heftig.zij wonen in een veilige omgeving:• J-SGLVB = jongeren met beperking en heftig gedrag • JeugdzorgPlus = jongeren zonder beperking en heftig gedrag.

Het gedrag van jongeren richt zich naar buiten of binnen: • Externaliserend = naar buiten = boos op anderen• Internaliserend = naar binnen = bang, verlegen of erg verdrietig.

Wij geven alles,BEHALVE OP

De jongeren die bij De Hoenderloo Groep binnenkomen, hebben

het nodige meegemaakt. Ze worden gezien als ‘moeilijke

gevallen’. Maar niet bij ons. Bij De Hoenderloo Groep begint

iedereen met een schone lei. Wij geven alles, behalve op. Ons

diepgewortelde geloof in de mens, zorgt ervoor dat wij de

potentie zien van deze jongeren. In onze ogen zijn het allemaal

jonge helden.

3243

-Dhg

h101

4X52

713