Voortvarendverduurzamen

Openbaar busvervoerGroningen Drenthe

Peter Mul -projectleider OV-aanbestedingen(Erwin Stoker - hoofd ontwikkeling)

x 10

OV-bureau Groningen Drenthe

Samenwerkingsverband Groningen, Groningen, Drenthe

Opdrachtgever voor OV-per-bus

= Concessies aan vervoersbedrijven

Kengetallen:

• Bussen 350-400

• Omzet 110 mil/jr

• Reizigerskm 267.000.000 (2016)

• Reizigers 28.000.000 (2016)

Wat is bijzonder aan OV-bureau

overheid ˂˃ vervoerder

Verantwoordelijk voor Ontwikkeling & InkomstenInnovatie tijdens concessieduurContinue conceptontwikkelingStrategische activa

Nog uit te vinden rond nieuwe energiedragers

Rollen en verantwoordelijkheden• Inkopen• Distribueren• Infrastructuur• Operationele effecten

Lange termijn investeringen en risico’s i.r.t. concessiestelsel

Wat is bijzonder aan OV

Praatplaat Elektrisch rijden

Hoogspanningshub Vierverlaten Enexis Middenspanningsstation

Enexis

Busstalling Peizerweg (OV-bureau)Uitbreidingsmogelijkheid (Iederz)

Middenspanningsstation Enexis

2 e-bussen 12 meter: feb 2017

9 e-bussen 18 meter Q-link groen: december 2017 ?

Per dec 2019:

Stad elektrisch (20 bussen)

Q-link naar elektrisch (70 bussen)

UMCG Noord

Europa park

P+R Europa park

UMCG Zuid

Station Noord

Zernike

P+R Reitdiep

Zuidhorn

4 laadpalen

(bestaand)

Impressie P+R Reitdiep

Impressie P+R Zuidhorn

Praatplaat Waterstof

Hoogspanningshub Vierverlaten Enexis

Tankstation H2 ? (i.o.)

Middenspanningsstation Enexis

Busstalling Peizerweg (OV-bureau)Uitbreidingsmogelijkheid (Iederz)

Regionale treinopstelterrein

MilieudienstStalling voertuigenPlanning ?

Middenspanningsstation Enexis

2 + ? vuilnisauto’s = 10 ton H2/jaar

2 bussen = 20 ton H2/jaar (zeker)

20 bussen = 200 ton H2/jaar

50 treinen = max 3500 ton H2/jaar

Tijdelijk tankstation H2 (Entrance)Tanken 2 bussen met tubesOkt 2016-okt 2017

Tankstation PitpointAkzo Delfzijl Tanken 2 bussen Okt 2017-okt 2022

ambities

H2 bussen

vergunningen

Electrificeren?

De uitdagingen

€

laadinfra

TCO

Financieringwie betaalt?

grid

‘palen’

vervoerder?

overheid?

Reiziger?Ritprijs/minder OV?

(operationele)bruikbaarheid

actieradius

betrouwbaarheid

flexibiliteit

staatssteun

Aanbesteden

eigendom-verhoudingen

Concessie

(tijdige)haalbaarheid

uitrol laadpunten

techniek leverbaar?

juridisch

Implementatie-tijd concessieovergang

restwaarde

perron-ruimte

materieelH2 prijs

energie

grid

laad-tijd

personeel

politiekEnergie

Laad-infra

OV

Duurzaamheid OV

Indicator 2017 2018 2019 2020 2021

Reizigerskilometers (t.o.v. 2016) + 2,0 % + 4,0 % + 5,0 % + 6,0 % + 7,1 %

Klanttevredenheid (ktv HOV) 7,5 (7,7) 7,5 (7,8) 7,5 (7,8) 7,5 (7,8) 7,5 (7,8)

Gebiedsdekkendheid 7-24 7-24 7-24 7-24 7-24

CO2-uitstoot (t.o.v. 2016)

g/rkm

-2,0 %

122,5

-4,0 %

120

-6,0 %

117,5

-26,0 %

92,5

-40 %

75

Kostendekkendheid 50 % 51 % 52 % 52 % 52 %

Bussen naar de volgende concessie

#2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027

13

9

28

15

26

2

2

Q-link paars

Q-link oranje

Q-link blauw

Q-link lila

Qliner 15 meter

Waterstofbus

Elektrische bus

GD-concessie (dec 2009-dec 2019) GD-concessie (dec 2019-dec2029)

Elektrisch.

2017.

Qliner(50 bussen)

Q-link(70 bussen)

Stadsbus(30 bussen)

Streekbus(160 bussen)

Verduurzaming per productformule

SnelwegActieradius per dag 800-100 kmHoge snelheid = veel energie120.000 km/jr

Dorp - snelweg - P+R - stad - P+R - snelwegZware lijnen, snel-snel-snel, veel energie100.000 km/jr

Kleinere stadslijnen.Korte omlopen / veel laadgelegenheid60.000 km/jr

Zeer divers80-100.000 km/jr, lange omlopen

Wat gaan we doen?

Korte termijn:

KPI: reductie CO2/rkm en energie/rkm

2

2 +

10Q-link

?

Binnen huidige

concessie

Wat gaan we doen?

Middellange termijn

- Stad vol-electrisch (2020)

- Q-link opportunity charging (70+ 2021-2024)

- Streek

- H2-electrisch (20 !) + 2e tankvoorziening

- Batterij-elektrisch / opportunity charging (??)

Huidige busstalling

Duurzame busstalling

H2tank

Biodieseltank

Dieseltank

Wat gaan we doen?

Lange termijn

- v.a. 2025 zero-emission, tenzij…

- concessie GD-2030: 100 % zero-emission

Blijven inzetten op reductie van energiegebruik/rkm !!!

Welke keuzes

Elektrisch:

Overheid realiseert grid / vervoerder laadpalen

Open standaard voor laad-infra (voor zover mogelijk)

Vervoerder is eigenaar bussen,

maar… tussentijds investeren mogelijk, door overdrachtsbepalingen

Verrekening Δ TCO

Vervoerder koopt/verkoopt energie (netoptimalisatie)

Welke keuzes

Waterstof:

• Overheid helpt tankvoorziening realiseren

• AKZO-Delfzijl (consortium)

• Groningen stalling (in onderzoek)

• Gegarandeerde kiloprijs H2 ??

• Tankvoorziening is strategische activa !!

• Overheid subsidieverwerver en launching customer

• Overheid risicodemper voor vervoersbedrijven

Bijvangst