jaargang 25 // nummer 2 // april 2011

PANESSAYFaculteitsblad derM.F.V. Panacea

3

5

6

10

12

14

16

19

20

22

27

28

Uit ‘t bestuurshok

Commissies & onderwijs

Teacher of the year election

Neuroloog vs psychiater

Nooit meer met je mond vol tanden

Foto’s

Het arbeidersparadijs

Mijn schuld

Loonstrookjes

S and the city

Co-column

Vrouwe Panacea

met het theekopjes museum in de roller coaster op de skipiste; het bestuur heeft het weer druk gehad

INHOUD

het was even rekenen, maar 2012 belooft niet alleen voor de Maya’s een zeer bijzonder jaar te worden

each year our passionate professors com-pete for the honor of best teacher

Casper het spookje in strijd tegen het monis-me en dualisme van de mindgame

een goed gesprek in de kroeg is helaas voor velen een heikel punt, daarom hier een paar tips

spot jezelf, je buurman/vrouw, die ene waar je net een oogje op had... Of juist niet

Jop krijgt zoals gewoonlijk weer eens de volle laag, dit keer heeft hij het gepresteerd om de paashaas te laten verdwijnen

COLOFON // de PanEssay is het faculteitsblad van M.F.V. Panacea en verschijnt met een beetje mazzel vijf keer per jaar // plaatsing van een stuk houdt niet in dat de redactie de daarin weergegeven zienswijze onderschrijft // de redactie behoudt zich het recht voor taalkun-dige correcties aan te brengen of stukken niet te plaatsen (tja, soms is het gewoon té erg!) // kopij kan via e-mail of op een gangbaar medium worden aangeleverd worden bij de redactie // oplage 2700 stuks // druk verzorgd door drukkerij OCC de Hoog, Oosterhout // re-dactieadres A. Deusinglaan 1 t.a.v. PanEssay 9713 AV Groningen // telefoon 06 13959484 // e-mail panessay@panacea.nl // voorzitter Hidde Kleijer // hoofdredacteur Davith de Vries // redactie Jop van den Berg, Maarten Jalink, Hidde Kleijer, Sietske Poortinga, Eva Salters, Sandor Schokker, Davith de Vries // lay-out Janyte Holwerda, Sietske Poortinga, Davith de Vries // Sluitingsdatum volgende editie: 16 mei 2011

voor de krantschuwe lezers is hier een verhaaltje over Libië zonder het NOS-toontje

in deze special kijken we van welke salarissen we later onze immer oplopende studieschuld moeten aflossen

het traditionele vrijdag is de deadline wordt onze lieftallige coassistent bijna te veel, gelukkig weet hij er zoals altijd weer iets moois van te maken

al coke snuivend loert S zijn rode bekertje naar de gastenlijst om een plekje te bemachtigen ver weg van Brooklyn

vrouwe Panacea beleeft alles voor de eerste keer, woehoei!

2

Nu na twee maanden zien we het bestuurshok als ons tweede thuis, kennen we de NS treintijden zowat uit ons hoofd en vormen we met zijn zevenen een hechte groep.De roller coaster speelde zich niet alleen af in het bestuurshok aan de Antonius Deusinglaan nr. 1, maar deed menigmaal zijn uittrede richting Volonté voor het gezellige geborrel, onze eigen constitutie of een echte English High Tea. Ook gingen we naar Huize Maas om wat liefde op te scheppen bij het AkCie Va-lentijnsfeest, waarna we blij verrast waren met het heer-lijke Valentijnsontbijtje de volgende ochtend. Als ware bruiden en bruidegommen stapten we terug in de acht-baan om door te gaan naar de SpoCo Wintersport, waar we onze bestuurskilo’s konden ‘downsizen’ op de piste en ons konden ver-mommen als hotdogs en bunny’s. Eenmaal terug in Groningen waren we bijna klaar voor het Symposium over Medische Missers, wat een mooie en interessante dag mocht worden. Maar de roller coaster had ook nog enige loops langs andere steden in Nederland lopen. Zo kwamen we uit in Amsterdam, waar we als

nieuw bestuur van Panacea ons eerste officiële gala en onze eerste constitutieborrel meemaakten. Ook namen we een kijkje in Utrecht met het Medisch Interfacultair Congres en stapten we als koningen van Groningen uit de trein op Oeteldonk centraal voor een carnavalsweekend.

Gelukkig eindigt ieder ritje met de roller coaster altijd weer in ons eigen ‘hok’ en kunnen we naast al deze leuke bovenstaande activiteiten ook nog eens hard aan de slag. Dan slingeren de mappen door het hok heen, staat er een grootse collectie aan theekopjes op tafel en worden er mooie hitjes gedraaid. Stiekem dromen we nu al van het prachtige Istanbul en van een overwinning bij de Batavierenrace. We kunnen er op vertrouwen dat onze achtbaan ons daar snel naar toe zal brengen.

Tot op het hok!!!

Liefs,Bestuur 2011

Column

Panessay • 2011:2 • 3

Uit het bestuurshok

Er staat een grootse collectie aan theekopjes

Lieve leden,

In het begin van januari begonnen we nog enigszins onzeker, voelden we ons nog niet helemaal thuis in het bestuurshok, hadden we nog enige onwennigheden omtrent de mores en tradities van bijvoor-beeld onze penning en klopten we nog menigmaal aan bij onze lieftallige voor-gangers van Bestuur 2010.

4

PanEssay • 2011:2 • 5

LustrumcCieLustrumCie 20 augustus 1987: 3 verenigingen steken de koppen bij elkaar en krijgen de hulp van een Griekse godin. M.F.V. Panacea was geboren.

Groningen 2011, 12 jonge goden en godinnen steken de koppen bij elkaar. Met een klein rekensommetje komen ze erachter dat hun vereniging in 2012 iets te vieren heeft. Een ieder met een eigen verleden, een ieder met een andere herkomst. Uit alle windstreken van Nederland neergestreken in het hoge noorden en dat alles met dat een doel. Voorbestemd om iets te organiseren wat niemand nog heeft weten te organiseren. Iets unieks, iets speciaals, iets grandioos! De Maya’s zeiden jaren geleden al dat 2012 iets opmerkelijks zal brengen. En wij zullen garanderen dat dat zal gaan gebeuren! De wereld zal wat ons betreft nog even niet vergaan, want in 2012 zal Medische Faculteitsvereniging Panacea haar zilveren jubileum vieren, en hoe?! Een week lang vol activiteiten, feesten en borrels. Een week lang gezelligheid en een week lang een verjaardag. Een jaar lang organiseren, brain-stormen, overleggen. Natuurlijk moet er ook inspiratie worden opgedaan bij andere festiviteiten. De feesten van de AkCie en andere feestjes werden allen bezocht door de LustrumCie. Dit om te kijken wat jullie willen, maar natuurlijk ook om te laten zien wie we zijn en wat we gaan doen. Elke dinsdag is er weer topoverleg in de kelder van Panacea en daarna doet de LustrumCie een welverdiend biertje in Villa Volonté. En dat alles om alle 3100 leden van Panacea in 2012 een onvergetelijke en illustere week te bezorgen. Mocht je vragen of ideeën hebben, of gewoon eens willen kennis maken, stap gerust op ons af!

Het voorjaar 2012 - zet het in je agenda -, wij hebben er nu al zin in en kunnen niet wachten. Nu jullie nog! Wij stellen jullie voor, de LustrumCie 2012: Britt Houwen, Roemalie Haverman, Natasja Lammers, Sebastiaan Klaas-sen, Milou ter Avest, Femmy Stempels, Mitchell Windsma, Renée van Bentum, Melissa Anakotta, Jette Rissewijck, Bernard van Hattem en Jefta van Dijk.

Liefs, de LustrumCie

Commissies & onderwijs

Samen met een groep van enthousiaste JV’ers en IBMG-studenten blaast Panacea de verkiezing weer nieuw leven in. Van zowel de reguliere als de interna-tionale Bachelor zijn voor ieder studiejaar docenten genomineerd om mee te dingen naar de titel ‘Docent van het Jaar Geneeskunde’ en zodoende afgevaardigd te worden naar de ‘Docent van het Jaarverkiezing van de Medische Faculteit’, een verkiezing waaraan do-centen van de studies Geneeskunde, Tandheelkunde

en Bewegingswetenschap-pen deelnemen. Om hun internationale kwaliteiten te laten uitblinken zijn de docenten gevraagd in het Engels een tweetal vragen met betrekking tot hun docentschap te beantwoor-

den. Zie onderstaand het resultaat.Wij hopen dat jullie enthousiast worden door het lezen van de verschillende stukjes en sporen jullie van harte aan om te gaan stemmen. Vanaf 25 april tot en met 8 mei is de stembus op panacea.nl geopend. Rond die tijd zal diverse promotie voor de docenten zichtbaar zijn. Wij zien jullie graag op de verkiezingsavond van maandag 9 mei as.!

Liefs,Docent van het Jaar-commissieBerend (JV1), Nina, Lieve (JV2), Bianca & Kiana (JV3), Max & Karen (IBMG1), Bram & Annemieke (IBR2)

Together with a group of enthusiastic JV-members and IBMG-students, Panacea brings new life in the election. In every year, from both the regular and the international Bachelor, teachers are nominated to apply for the title ‘Teacher of the Year Medicine’ and by thus be deputed for the ‘Teacher of the Year election of the Medical Faculty’, in which teachers of the studies Medicine, Dentistry and Human Movement Sciences take part. To show their inter-national qualities, all teachers were asked to answer a few questions in English about their life as a teacher. Below you will find their answers.We hope you will become enthusiastic by reading the different pieces and that you will be encouraged to vote. From April 25th until May 8th the ballot-box on panacea.nl is open. You will then see several promotional activities around.We would love to see you on the election night on Monday the 9th of May!

Best Wishes,Teacher of the Year committeeBerend (JV1), Nina, Lieve (JV2), Bianca & Kiana (JV3), Max & Karen (IBMG1), Bram & Annemieke (IBR2)

NOMINATED TEACHERS

1. S.M. QuintenWhile she was studying (Biomedical Engineering and Human Movement Sciences), Mrs. Quinten noticed that enthusiastic - and generally young - teachers inspired her to get to the bottom of certain topics; even topics that seemed boring in the beginning. The role that these teachers fulfilled really appealed to her and made her realize that this might be some-

thing she would like to do after graduating. Having the opportunity to share her own interest in how the human body is ‘built’, and the challenge of keeping students motivated is why she loves being a teacher. She especially enjoys the practicals in the dissection room, because they usually contribute a lot to the stu-dents’ understanding of the topics that were discussed during the lectures, and additionally give her the op-portunity to have one-on-one contact and interesting discussions with the students.

All Bachelor representativesFaculty

Teacher of the Year electionDocent van het Jaarverkiezing

Vanaf 25 april tot en met 8 mei is de stembus op panacea.nl geopend

Op de avond van 9 mei a.s. vindt de Docent van het Jaarverkiezing Geneeskunde plaats. Doet ‘Docent van het jaarverkiezing’ niet meteen een belletje bij je rinkelen? In 1996 was dat wel anders. Docenten streden om de hoogste plaats in de docenten top-40 die toendertijd werd gemaakt.

In the evening of May 9th the Teacher of the Year election for Medicine takes place. Does ‘Tea-cher of the Year election’ not ring a bell for you? In 1996 times were different! Teachers fought for the highest ranking in the teachers top-40 that was made back then.

The challenge of keeping students motivated is why she loves being a teacher

6

2. I. ZijdewindMrs Zijdewind is a teacher by accident. “Being in the ‘right’ place at the ‘right’ time.” Considering this, her reasons why she enjoys being a teacher are absolutely pin pointed. She enjoys seeing students learning and at one point start using the taught concepts in their every-day-student-life to explain other things.

3. P. NieboerPatrick Nieboer is a pureblood surgeon, he does not have the arrogance, but he has the spirit. Being a showman, having a good story, and being a perfectio-nist; Drs Nieboer has it all. Quick is his specialization, his appearance, but especially his sense of humor. His passion for knowledge, his experience and his joy make that he catches every students attention. He’s li-

ving for his own motto; do everything with your heart and soul. Whether it is teaching, operating or saving lives, he does it all! And he does a damn good job!Following Nieboer’s reaction:“Of course, I’m flattered by such words. But I’m obli-ged to say that the authors did not meet any of my pa-tients, nor witnessed me working in the shockroom. Like I teach you during the lectures: be streetwise, be sure you have the right information, and especially look for what is “not” been told.”

4. H.A. SchuilMr Schuil did not choose to be a teacher, he became one completely by accident. He was asked to teach nurses who were in training to become intensive care nurses. For him, this was the first time teaching and he told us he was pretty nervous back then.But fortunately teaching isn’t all bad. When students have learned lots of subjects from books, he likes to separate the subjects in headlines and matters of secondary importance so the students can handle the study material in a more structured way. Also during workshops where students have to solve patient pro-blems, he likes to help his students in case they don’t know the correct answers. And last but not least mr Schuil enjoys the contact with students and tries to make them enthusiastic about medical physiology.

5. H.O. ten Cate HoedemakerDr ten Cate Hoedemaker is an abdominal surgeon who loves to teach and believes teaching keeps you alive. Although he never decided to become a teacher, it was one of the reasons for him to stay with the uni-versity hospital after finishing his surgical education. His teaching skills already developed during highschool, when he was active in teaching his fellow scholars. Teaching extra lessons in physics and chemistry after school hours to a girl in the same street was even the basis for his later marriage. So you see, it definitely pays off to teach! During medical school he was also a teacher for the nursingschool in Utrecht. Now, he teaches medical students with lots of enthusiasm and his lectures are interesting, fun, well-structured and easy to follow. He is able to master a subject in such a way that he can reduce it to its essentials. The videos of the interesting surgical procedures he uses in his colleges doesn’t only make it more fun, but also enables the students to understand the subject even better. Like he says himself: “I simply like to explain things, whether it is to a patient, a resident or a student, it is something like acting or being a stand-up comedian. It is not for the money, I just love it.”

6. M.F. Jonkman Becoming a teacher was not a decision made by Mr Jonkman, but he simply had to because he was participating in academic medicine. He chose the academic side because the aim of his career was get-ting a lot smarter and knowing more. Students bench knowledge with questions. “Having students around me keeps me sharp and forces me to integrate the available knowledge and make it understandable.”

7. P. RoomMr Room is a teacher due to his 3 younger sisters. Enough said. Well that is at least one of the points on the list, toge-ther with intelligent students who see the necessity of learning about Anatomy. It all sounds reasonable doesn’t it? This combined with the fact that anatomy offers proper results in a relatively short time, makes it interesting and enjoyable to teach clinical anatomy and seeing the excited faces of new students when they enter the dissection room for the first time. Oh, and because the students are able to learn a lot in a short period of time.

Panessay • 2011:2 • 7

Teaching keeps you alive

A pureblood surgeon, he does not have the arrogance, but he has the spirit

He became one completely by accident

The aim of his career was getting a lot smarter and knowing more

8. A. HoekDr A. Hoek is a gynaecologist, who gives great and inspiring lectures in gynaecologic subjects during course 3.3. She decided to become a teacher because of the inspiring teachers she had as a student herself. They made a deep impression on her and motivated her to become the medical doctor and teacher she is now. What she likes most about teaching is that thanks to the love for her job, her patients and her

research, she can inspire students and residents and is thereby able to help building the new genera-

tion of young doctors and researchers. In this way you teach in a continuum, in a line of teaching that is already there for centuries which is formed by inspir-ing individuals.

9. O.F. BrouwerProf Dr O.F. Brouwer is a professor of pediatric neurol-ogy and you will meet him several times during the lectures ‘Klinisch redeneren’ in your bachelor as a Medical student. Although he is the chairman he enthusiasticly runs through the whole lecture-room to question the students. He did not spe-cifically chose to become a teacher. In the beginning

of his academic career, teaching was just one of his tasks. Teaching enjoyed him so much, however, that it became

one of the reasons for him to stay working at an university hospital. He likes having the opportunity to help students to become good doctors and to be in close contact with young people who generate ideas about patients, medicine and society that he has never thought of himself. Prof Dr O.F. Brouwer brings the lectures ‘Klinisch redeneren’ to a higher level. After his lecture, he always asks the jaarvertegenwoordiging (JV) for feedback not just to be polite, but to make his lectures even better.

10. N.A. BosMr Bos is the famous cell biology teacher of the Medi-cine studies. How did he end up teaching cell biology at the RuG you may ask? Becoming a teacher was more of a back up plan than a set goal. But soon after starting to teach younger students at the University of Utrecht, where he studied Medical Biology, it became clear to him that he enjoys it. The back up plan tur-ned into a real plan and the first goal of becoming a scientist was achieved alongside.

And yes, Mr Bos still enjoys being a teacher due to us. The new students. He says: “They keep me on alert and point out the weak points in my reasoning. The best moments are when I see that a student at a certain moment suddenly sees the light and really understands the logics behind it.”

11. D.H. BogchelmanDrs D.H. Bogchelman, a gynaecologist, is a teacher who first appears during block 3.2 ‘Acuut gestoorde of verstoorde functie’. He is a traditional teacher that gives clear and concise lectures which are often sup-plemented with his own practical experience. The pace in his lectures is sometimes quite high, but he tells you exactly those things you need to know from the subject matter and principles you’ll witness in practice later. By using many examples, the lectures become more lively. This effect is enhanced by the flu-ent way of speaking and the obvious love for the pro-fession that he, as a doctor and a teacher, expresses.

12. F.G.M. KroeseMr Kroese was born a teacher. He started teaching during his second year at University to earn money in the first place. Don’t we all know that feeling? The money factor was soon replaced by the pure joy of teaching others.This has continued every since and he likes being a teacher due to “The challenge of making students enthusiastic for basic sciences. To learn them more about the entire field of Immunology.”

This gives a nice overall view and the student can be assured that Mr Kroese is the one to crack a joke in the middle of a lecture with no warning.

13. R. BakelsThat we are able to have Rob Bakels as a lecturer nowa-days, is basically thanked to the head of his research department, who asked him to give some lectures. To his “surprise”, Rob Bakels actually enjoyed this new experience. From that time on, without recognizing, he turned into a fulltime teacher. Like every teacher, Rob Bakels enjoys “the interaction with motivated students”. He also says that this type of teaching keeps him fit and in shape, because “presence of the students is really challenging”

8

He likes having the oppertunity to help students to become good doctors

She is thereby able to help built the new generation

They keep me on alert and point out the weak points in my reasoning

Don´t we all know that feeling?

Panessay • 2011:2 • 9

Giving a really good lecture is enormously difficult

The greatest reward he can have, is “when difficult concepts are finally grasped”.

14. J.G.M. BurgerhofEver since Hans was a child he loved to be on stage and to explain things to others. He wanted to com-bine these two hobby’s in one profession and became a teacher. Nowadays he really enjoys working with young and (of course) intelligent people. The challenge in finding new ways for explaining different subjects and to make statistics clear to stu-dents excites him. ‘The glance in the eyes of students when they understand my message is the best reward you can get.’

15. Menno de BreeIn philosophy and ethics, Menno especially likes the kind of questions asked and the way of thinking. He thinks it’s fun to find out what the theories and ideas could mean in daily practice. “This translation-thing is really important, because I think it inspires and makes you look at our own life and practice in a dif-ferent way.” In a way, giving lectures makes him better understand ethics and philosophy himself. “When I

am able to explain an abstract idea in terms that are accessible for my students, it could be a sign that I might have understood my books.” Menno states that giving a really good lecture is enormously difficult. When he succeeds in giving a very good one - which might happen once or twice a year - it gives a profound and long lasting satisfaction. “When there is that magical interplay between you and the audience, that is fantastic, a really wonderful experience!”

Other nominated teachers are:

16. R.H. Henning17. M.J. van Lieburg18. P.A. Wiegersma

www.rug.nl/umcg/alumni

Word als master voor €5,00 per jaar lid van de Medische Alumnivereniging Antonius Deusing!

Als lid van de vereniging kan je:

1. Gebruik maken van een netwerk vol kennis en ervaring.

2. Hulp kunnen vragen hoe het is om als specialist in een bepaald vakgebied te werken.

3. Hulp kunnen vragen om toe te worden gelaten tot een bepaald specialisme. Een keuze maken om bijvoorbeeld eerst onderzoek te gaan doen

4. Na je studie oude bekenden weer te ontmoeten op georganiseerde dagen

5. Verbondenheid met je oude universiteit, omdat deze een belangrijke rol heeft gespeeld voor je toekomst

Die Socrates tochHoe kan deze patiënt nou pijn ervaren zonder dat daar lichamelijk gezien een goede reden voor is? Inmiddels is bekend dat er een neurologische basis voor de ervaringen van de patiënt bestaat. Bepaalde gebieden in de hersenen zijn actiever dan bij mensen zonder klachten. Maakt deze bevinding deze psychi-atrische aandoening niet gewoon een neurologische, of bewijst het slechts de sterke samenhang tussen onze psyche en ons brein? Lichaam of geest, that’s the question. In feite gaat het hier over een fundamenteel filoso-fisch probleem waar men vanaf Socrates al mee bezig is: wat is de relatie tussen lichaam (brein) en geest? Een probleem dat in principe op alle psychiatrische aandoeningen van toepassing is. Somatoforme stoor-nissen spreken echter wel erg tot de verbeelding. Na

zo’n dik 2000 jaar nadenken is men helaas nog niet tot een definitief antwoord gekomen, wel zijn er tal-loze theorieën ontwikkeld die ons nieuwe inzichten in dit probleem geven.

Eén pot natEen vrij intuïtieve manier om naar lichaam en geest te kijken is dat er gewoon twee verschillende dingen zijn, een lichaam en een geest, waartussen een bepaal-de sterke relatie bestaat. Dit idee noemt men dualisme en is al erg oud (Plato al!) en is zo sterk dat het zelfs in

ons taalgebruik verankerd zit. Hoe vaak hebben we het wel niet over ‘mijn lichaam wil niet meer’ of iets dergelijks. Dit impliceert dat er iets is, dat een lichaam heeft. Dit zou dan zijn wat men doorgaans de ‘geest’ of de ‘ziel’ noemt.Het lijkt daarom ook niet gek dat we onderscheid maken tussen ziekten van de geest (psychiatrie) en ziekten van het lichaam of brein (neurologie). Toch staat dit onderscheid sterk onder druk zoals eigen-lijk al blijkt uit het bovenstaande. Hoe kan iets als een geest invloed hebben op de fysische wereld van het brein? De geest is namelijk per definitie niet iets fysisch, anders zou het onderscheid tussen het fysieke lichaam en niet-fysieke geest wegvallen. Dit probleem is goed te illustreren met de paradoxale acties van Casper het spookje (zie plaatje). Het ene moment kan hij de handdoek vasthouden (ingrijpen in de fysische wereld), het andere moment valt een huis dwars door hem heen. Een theorie die zoiets paradoxaals impli-ceert is lastig te verdedigen. Een andere manier om tegen het probleem aan te kijken is te stellen dat het allemaal één pot nat is: monisme. Dit houdt in dat lichaam en geest helemaal niet twee verschillende dingen zijn. Er zijn erg veel verschillende perspectieven binnen deze opvatting, maar vaak komt het er op neer dat men ervan uitgaat dat er slechts het fysische is. Alles wat wij geest noe-men is volgens deze opvatting te reduceren tot iets fy-sisch, populaire entiteiten hiervoor zijn bijvoorbeeld hersenstructuren.Als je het zo bekijkt zou de psychiatrie niet eens bestaansrecht hebben. Als alles wat de geest betreft, dus ook diens ziektes, terug te voeren is op het fysieke

Hidde KleijerBeschouwing

10

Neuroloog versus psychiaterDe grote grijze massa en mindware

Het ene moment kan hij de handdoek vasthouden, het andere moement valt een huis dwars door hem heen.

‘Dokter, ik heb nu al jaren pijn in mijn rechterarm. Waarom kunnen ze niets vinden? Wat is er nou mis? Ben ik gek? Anders word ik het wel!’‘Een somatoforme stoornis wordt geken-merkt door aanhoudende lichamelijke klachten of zorgen over deze lichamelijke klachten, die niet geheel verklaard kun-nen worden door een lichamelijke aan-doening of door een andere psychiatrische stoornis.’ Aldus dr. D. M. Hengeveld.

lichaam, dan zouden alle psychiatrische aandoenin-gen in feite neurologische (of zelfs andere!) aandoe-ningen zijn. Het grote probleem van alle visies binnen dit domein is echter dat ze onze intuïties wat betreft de scheiding tussen lichaam een geest moeten over-winnen. Er is bijvoorbeeld nog geen enkele neuro-chirurg bekend die ‘haat’ (jegens de blokcoördinator na een heel naar tentamen) heeft weten te vinden in iemands hersenen. Als alle eigenschappen van de

geest fysisch zijn, waar zitten die dan?Een speciale tussenvorm komt trouwens van onze va-derlandse filosoof Spinoza. Simpel gesteld vertelt hij ons dat er inderdaad één iets is (monisme), maar dat we er op twee manieren (dualistisch) tegenaan kun-nen kijken. De ene manier is het perspectief van het lichaam, de andere die van de geest. Het enige verschil tussen een neuroloog en psychiater zou dan slechts hun perspectief zijn. De één ziet ziekten van de geest, de andere ziekten van het brein.

MindwareDe vorige alinea’s gingen over ideeën die al vanaf het begin van de filosofie bestaan. We leven nu echter in een tijd waarin wetenschap en techniek zo snel gaan, dat we het nauwelijks bij kunnen benen (hebben jullie al genoeg geld gespaard voor de iPad 2?). Sinds de opkomst van computers is er binnen het ‘lichaam versus geest’-probleem een nieuw inzicht ontstaan. Een computer bestaat uit hardware, allerlei chips met complexe onderlinge verbindingen. De (complexe) taken worden uitgevoerd door middel van software. De analogie was zo snel gemaakt. Ons lichaam is als de hardware van een computer en onze geest en cog-nitieve vermogens zijn als de software. In het Engels spreekt de filosoof Andy Clark in dit verband prachtig van de term ‘Mindware’. In dit geval zou een neuroloog dus gaan over de fou-tieve bedrading van het lichaam en een psychiater om de cognitieve inhoud, de mindware, die de taken uit-voert. Een psychotherapeut zou je zelfs een mindware herprogrammeur kunnen noemen. De principes die schuilen achter een therapie als EMDR (Eye Move-ment Dissociation Reprocessing) komen hier zelfs vrij dicht bij in de buurt. Rondom het idee dat de geest analoog is aan software is een relatief nieuw wetenschappelijk vakgebied ontstaan: de kunstmatige intelligentie. Zij proberen de analogie in feite zo ver mogelijk door te voeren en intelligente computers te maken. Om je een idee

te geven hoever ze hier mee zouden kunnen komen: tegenwoordig bestaat er al zoiets als een ‘Brain Com-puter Interface’ (BCI). Mensen met een geamputeerde arm kunnen via zo’n BCI met hun eigen hersenen een nieuwe robot arm besturen. Zelfs gamen op deze manier is al mogelijk! De analogie lijkt in de praktijk zijn vruchten af te werpen!

Klaar?Helaas niet. Het irritante, maar tegelijkertijd ook prachtige aan filosofie, is dat de discussie nooit eindigt. Hoewel wetenschappelijk onderzoek steeds meer indicaties geeft, blijft de vraag bestaan wat nou de precieze relatie is tussen lichaam en geest. Ik heb hier een tipje van de sluier opgelicht, maar er bestaan werkelijk talloze theorieën over hoe het nou precies zou kunnen zitten. De algemene trend is wel dat er gefocust wordt op het fysische kant van het verhaal. Het onderscheid tussen Psychiatrie en Neurologie lijkt daarmee ook steeds verder te vervallen. Houd alleen wel in je achterhoofd dat er een groot verschil is tussen vorm en inhoud, tussen letters en betekenis, tussen neuronale netwerken en cognitieve informatie. En dus tussen lichaam en geest?

Panessay • 2011:2 • 11

Neurologie gaat dus over de foutieve bedrading en psychiatrie over de mindware

Ervan uitgaande dat geneeskunde inderdaad een feitjesstudie is zou men denken dat een geneeskunde-student nooit met een mond vol tanden hoeft te staan op een borrel. Hij kan immers een pijnlijk stilvallend gesprek stante pede redden met één van de honder-den feiten die hij gedurende het lopende studieblok in zijn hoofd probeert te stampen.

“Over zoenen gesproken,” zei de derdejaars genees-kundestudent tegen het kortgerokte meisje in de draaibar van de Drie Gezusters, “wist je dat histolo-gisch gezien je lippen hetzelfde zijn als je darmen?” Na een dergelijke uitspraak heeft deze student zijn publiek dikwijls voor zich gewonnen, om niet te zeg-gen aan zijn lippen hangen. Helaas geeft de feitjeskennis de geneeskundestudent niet altijd verlossing van stiltes. Het blijkt namelijk dat de geneeskundestudent het merendeel, maar liefst tachtig procent, van zijn borrels en andere sociale activiteiten met mede-geneeskunde studenten deelt. Veelal bestaat het overgrote deel van deze tachtig pro-cent ook nog eens uit jaargenoten die exact hetzelfde blok volgen en dus precies dezelfde stof aan het lezen zijn. Zo biedt het uitwisselen van net gelezen reuze interresante weetjes natuurlijk geen soelaas.

“Wist je dat…?”, vroeg de ene eerstejaars in de pauze van de halfjaarlijkse ALV van Panacea. “Ja, dat wist ik,” antwoordt de andere. Een stilte volgt, en de eerste-jaars staren naar de grond alsof elkaars schoenneuzen vanzelf een nieuw gespreksonderwerp aan zouden dragen als ze maar minutieus genoeg bestudeerd zou-den worden. Pijnlijk, voor beide partijen, want een student poetst zijn schoenen doorgaans slecht.

Om ook de nog niet zo geoefende bezoeker van borrels en dergelijke volwassen aangelegenheden de spreekwoordelijke mond vol tanden te bespa-ren presenteert PanEssay hier een aantal –uiteraard wetenschappelijk onderzochte– curieuze feiten. Lees deze vol aandacht, om ze op een volgende met mede-geneeskundestudenten gedeelde sociale activiteit gezwind uit de mouw te schudden.

ZoenenMet de scene van de derdejaars geneeskundestudent in de draaibar nog vers in ons geheugen zullen wij onze update in de feitenkennis aanvangen met enkele gegevens over zoenen: “Wist je dat de mens gemid-deld op zijn dertiende voor het eerst zoent?” Deze ple-zierige activiteit herhaalt hij vervolgens met gemid-deld maar liefst tachtig verschillende medemensen. Enige lichamelijk inspanning is vereist voor deze o zo ontspannende menselijke hobbie; bij het uitdelen van een gepassioneerde kus spant men wel 34 spieren aan. De energie die hierbij gemiddeld verloren gaat telt om precies te zijn 6,4 calorieën per minuut. Hard zul je er niet van afvallen, want de gemiddelde tongzoen blijkt slechts tien seconden te duren. Echter, het wereld-record van de langste tongzoen staat op dit moment van schrijven op 30 minuten en 45 seconden. Erg hygiënisch schijnt zoenen niet te zijn. Men wisselt met het zoenen 278 verschillende soorten bacterien uit. Toch is de laatste tijd uit onderzoek duidelijk geworden dat zoenen erg goed is voor je gezondheid. Ten eerste komen er allerlei fijne stoffen vrij in je lichaam, zoals endorfine en dopamine. Ten tweede beschermt al het extra vrijgekomen speeksel tegen ‘s werelds meest voorkomende niet-besmettelijke aan-doening, namelijk caries. Ondanks deze mooie, po-sitieve gevolgen van zoenen mag deze activiteit niet overal vrijelijk worden uitgevoerd. In sommige geval-len blijkt zoenen illegaal te zijn. In de Amerikaanse staat Indiana is het voor snordragende mannen verboden om andere mensen te zoenen en in Cedar Raps, Arizona, is het geheel verboden om vreemden te zoenen. Hartford, Connecticut, maakt het wat zoen-verboden betreft het bontst; het is er verboden om je echtgenoot op zondag een zoen te geven.

HaarBij het nonchalant rondstrooien van deze niet-geneeskundige feitjes is het zaak om ruim voordat je gesprekspartner achterdochtig wordt van al dit praten over zoenen op subtiele wijze over te gaan op een

Sietske Poortinga

12

Nooit meer met je mond vol tanden

Een echte feitjesstudie, dat is wat genees-kunde volgens veel mensen is. Misschien hebben ze daarmee geen ongelijk; verge-lijk jouw boekenkast maar eens met die van een niet-geneeskunde studerende vriend. Dan zul je zien dat de studie-gerelateerde inhoud van jouw boekenkast ongeveer een factor 1.8 keer zo groot is als die van je vriend, althans, de boekenkast van een rechtenstudent uitgezonderd.

naastgelegen onderwerp. We verplaatsen ons derhalve van de mond naar de schedelbekleding. “Wist je dat het goedkoper is om donker haar te hebben dan blond haar?” Blond haar groeit namelijk sneller dan donker haar en dus moeten blondines vaker dan brunettes naar de kapper om hun haar in model te houden. Je medemens kan wel voor het lapje gehouden worden, maar je haarfollicels niet, dus verven is geen optie om dit effect tegen te gaan. Genetisch gezien zit je vast aan je natuurlijke kappersperiodiek. Haar groeit gemiddeld één centimeter per maand. Dat is slechts 0,35 millimeter per dag, maar in totaal wel 591.60 kilometer per mensenleven! Je denkt vast dat jij als eind tiener of begin twintiger sneller groeiend haar hebt dan je ouders, maar dat zou weleens tegen kunnen vallen: haar groeit het snelst tussen het vijf-tigste en zeventigste levensjaar. Om te weten wat voor haar iemand heeft hoef je niet noodzakelijk de haar zelf te zien. Dit kun je namelijk al zien aan de haarfollikel. Gekrulde haren hebben een meer ovale platte haarfollikel en recht haar heeft een rode haarfollikel. Ook de vorm van de haar zelf kan verschillen. Zo hebben Europeanen ronde haren en Aziaten meer ovale haren. Per dag verliest een mens 40 tot 100 haren die elk levensduur hebben gehad van 2 tot 7 jaar. Het verliezen van een dergelijk aantal haren is opmerkelijk gezien het feit dat er een kracht van zestig kilo nodig is om een gezonde haar uit de hoofdhuid te trekken. Toch hoef je met een uit-val van dit aantal haren niet bang te zijn voor een kaal hoofd, want op de gemiddelde vierkante centimeter hoofdhuid groeien 900 tot 1000 haren.

HersenenNa het horen van de hiervoor genoemde wonderbare wetenswaardigheden over haar zal de gesprekspart-ner, ofwel het slachtoffer, verlost zijn van de vrees dat hij ieder moment besprongen kan worden voor een demonstratie van eenzelfde histologie van lichaams-delen. Toch adviseert PanEssay ook hier weer tijdig over te gaan op een volgend onderwerp, en wel ruim voordat de persoon in kwestie zich gaat afvragen of de geneeskundestudent misschien liever kapper wou worden in plaats van arts. Ditmaal verplaatsen we ons van de buitenkant van de schedel naar de binnenkant. Tijdens een kennismakingsgesprekje zoals die in de draaibar van de Drie Gezusters verbruiken de herse-nen van de gesprekspartners een kwart van de energie die zij eerder tot zich namen in de vorm van een bier-tje, de jongens met een tachycardie ten gevolge van kortgerokte gesprekspartners uitgezonderd. Hersenen consumeren nogal wat energie; ze verbruiken maar liefst twintig procent van de totale energie-inname,

nemen vijftien procent van het bloed dat je hart rondpompt in beslag en vragen twintig procent van alle opgenomen zuurstof. Zo bezien is het opmerke-lijk dat studenten, die hun hersenen immers enkele jaren op volle toeren zouden moeten laten draaien om een goede opleiding tot arts te genieten, vaak vele kilo’s aankomen. Studeren wordt toch niet voor niets ook wel hersengymnastiek genoemd? Het zal qua energieverbruik en gewichtsverlies echter weinig effect hebben om er een tweede studie naast te gaan doen. Beter zal zijn om een andere activiteit te minderen; het biertjes hijsen in de kroeg. Bij deze studentenliefhebberij wordt namelijk in korte tijd een verassend hoog aantal calorieën ingenomen terwijl de hersenactiviteit bedroevend laag is. En juist deze combinatie lijkt verantwoordelijk te zijn voor de beruchte gewichtstoename van studenten. Overi-gens raadt PanEssay je ten strengste af om tijdens een kennismaking in de kroeg over gewichtstoename te beginnen. De afname van hersencellen is misschien ook geen erg complimenteus onderwerp. Leuker is het om iemand te complimenteren met zijn opslag capaciteit. “Ruim vier terabyte kan worden opgesla-gen in je grijze massa, wist je dat?” Om deze opslag ruimte te vergelijken met die van je mp3-speler; je zou voor drie jaar muziek in je hoofd kunnen opslagen. Des te teleurstellender is het om te merken dat een enkel deuntje of riedeltje dagenlang rond kan blijven zingen in je hoofd. Erg vervelend, zeker als dat net het ‘Mahna-mahna’ van de Muppets is. Die vier terabytes van de hersenen kunnen mijns inziens dus wel wat efficiënter worden ingezet. Ons korte termijn geheugen is ook al niet fantastisch; we kunnen slechts vijf tot negen getallen onthouden. Jammer dat we over zijn gegaan op tiencijferige telefoonnummers! Het is dus niet makkelijk om een in de kroeg in je oor geschreeuwd telefoonnummer te onthouden. Erg druk hoef jij je daar echter niet over te maken, want de kans dat je een telefoonnummer overhandigd krijgt na het afsteken van het volledige hiervoor opgesomde feitenrelaas is behoorlijk klein. Bij nader inzien is het misschien niet zo erg om eens een kleine stilte in een gesprek te laten vallen. “In beperking toont zich de meester, wist je dat?”

Panessay • 2011:2 • 13

Foto’s

14

Panessay • 2011:2 • 15

Pan-F

Als prominent SP’er (wel het onverkozen nummertje 100.000 op de kieslijst van Drenthe of all places), moet ik in mijn debuutplempsel uiteraard wel een politiek onderwerp nemen. Binnenkort is er een studentendemonstratie in Den Haag, waar allemaal studentjes - terecht, trouwens! - hun beklag zullen doen tegen de bezuinigingsplannen van dit kabinet. Terwijl de Nederlandse jeugd de longen uit haar lijf schreit om een flink, maar niet levensbedreigend on-overkomelijk bedrag dat we binnenkort zullen moeten missen*, staat de jeugd in Libië op de barricades om een volgens hun geschifte, zelfs psychotische rand-debiel na 41 jaar van in hun ogen keiharde dictatuur te onttronen.

Ik zal het conflict even heel beknopt uitleggen. Khadafi heeft zich bijna een halve eeuw uitgeleefd en ons vermaakt als clown van de internationale gezelschap (waarvoor dank, Muammar! Erg hard gelachen met je), na een staatsgreep. Hoe schizofreen zijn manier van doen is, illustreert zijn reacties op de revolutie: dag 1 was ‘WE GEVEN ONS NIET OVER, WE VECHTEN TOT DE LAATSTE KOGEL, IK STERF ALS EEN MARTELAAR, KOM MAAR OP1!!1!’, dag 2 was meer ‘Er is niets aan de hand in Libië. Alles onder controle.”, terwijl dag 3 weer “KOMMAAROP AL

Christiaan SerbanescuBeschouwing

16

Het arbeidersparadijs

Laten we maar gewoon met de deur in huis vallen: ik ben de commissiefeut. De ouderejaars hebben waarschijnlijk geen enkele microscopische fuck van een idee wie ik in vredesnaam ben, de eerstejaars kennen me waarschijnlijk wel van gezicht. Misschien kennen ze me als het politieke genie dat ik claim te zijn - de toekomstige premier van dit land. Anderen vinden me juist aanhanger van een dwaalideologie, met het wereldbeeld van een malloot - weer anderen kennen me als de achter-lijke gladiool die altijd de colleges ver-stoort door uitgerekend één rij verderop te zitten en daar luidkeels over een niet-interessant onderwerp te blèren. Hoe het ook zij - dit is het eerste stuk waarmee ik jullie dood ga vervelen, en vertrouw me: het is niet het laatste.

QAEDA, HOEREN VAN HET WESTEN!11!’ is. Op zich heel interessant, maar jullie weten er al alles over, en sinds we dat land nu toch al naar het stenen tijdperk terugbombarderen, staat de uitkomst van het conflict ook al wel vast. Ome Muammar gaat binnenkort aan een hele hoge boom in de wind heen-en-weer wiegen, of vergelijkbare activiteiten ontplooien.Beste geneeskundemensen, ik ga jullie vervelen met een diepgaande uiteenzetting over de gedenkwaardige geschiedenis van Libië, of liever: de Grote Socialisti-sche Libische Arabische Volks-Jamahiriya.

Al het gezeik over de oudheid laat ik achterwege. We beginnen bij 1551: Libië is een tijd lang onderdeel ge-weest van het Ottomaanse Rijk. Na een oorlog met Ita-lië, die Italië zowaar won (!), werd Libië in 1911 territo-rium van de spaghettivreter, totdat deze in de Tweede Wereldoorlog een stukje faal van jewelste lieten zien - Libië zou onafhankelijk worden als koninkrijk onder koning Idris Sanussi I. Om het maar politiek correct te zeggen, was het land na jaren fascisme een onontwik-keld stuk stront: er waren slechts zestien universitair opgeleide Libiërs, waaronder geen enkele arts of inge-nieur, en een kwart van de onderdanen kon lezen. Eén op de twintig van de gehele bevolking was blind door slechte hygiëne en gebrek aan medische faciliteiten, waardoor ziektes als bijvoorbeeld trachoom vaak voorkwamen en onbehandelbaar waren.

In 1969 zette Khadafi met de ‘Vrije Officieren voor Eenheid en Socialisme’ door een militaire staatsgreep, die hij graag de Groene Revolutie noemt, koning Idris Sanussi af - het Koninkrijk Libië veranderde in de Libische Arabische Republiek. Het duurde niet lang voordat Khadaffi de rest van de ‘Vrije Officieren’ uit de regering had genaaid, waarna Libië onder zijn alleenheerschappij stond.

De eerste jaren had Khadafi een fetisj voor het ver-enigen van Arabische landen, en benaderde hiervoor vooral het Egypte van Gamal Nasser (Wiè?). Libië, Egypte, Syrië en eventjes Soedan vormden in de jaren ‘70 de ‘Federatie van Arabische Republieken’, maar

daar Muammar zijn voorliefde voor totale macht deelde met de andere deelnemers is deze federatie uiteindelijk op niets uitgedraaid. Vier kapiteins op één schip maakt slecht regeren, en Khadafi dacht: ‘Liever één dictatuur onder mijn duim dan vier onder die van iemand anders’ en gelijkwaardige uitdrukkingen. De staat viel in 1977 weer uit elkaar, wat voor Khadafi de perfecte gelegenheid was om voor Libië een arbeiders-*kuch*-paradijs te maken: de Socialistische Libische Arabische Volks-Jamahiriya.

De bestuurlijke vormgeving van de Libische “democratie” (voor het slapen gaan)Deze Jamahiriya - zoals eerder gezegd vrij te vertalen als ‘volksrepubliek’, is de verwezenlijking van het onnavolgbare geraaskal uit Khadafi’s Groene Boekje. Het hele idee komt er min of meer op neer dat het land een partijloze directe democratie is, gebaseerd op zogenaamde ‘Basale Volksraden’: min of meer een

Panessay • 2011:2 • 17

Het ziet er naar uit dat je het niet gaat redden, Muammar.

Onze relatie met het woestijn- paradijsje is altijd eentje van liefde en haat geweest

De Libische jeugd staat op de barricades om hun geschifte, psychotische randebiel te onttronen

gemeenteraad die driemaal per jaar bij elkaar komt, waar alle mannen en vrouwen van boven de 18 in zetelen. Deze kiezen bij de eerste meeting van het jaar een ‘Volkscommittee’, dat het dagelijks bestuur van de gemeenteraad op zich neemt - tijdens de twee andere bijeenkomsten worden andere belangrijke gemeen-tezaken doorgenomen. Elk congres kiest vervolgens iemand die in het Algemene Volkscongres, een soort parlement, zitting neemt. Het Algemene Volkscon-gres komt éénmaal per jaar bijeen en kiest daar het Algemene Volkscommittee, bestaande uit zo’n twintig afgevaardigden en een secretaris-generaal. Snapt u het nog? Fijn, ik ook. Maar dieper wil je hier dus écht niet in duiken, geloof me.

(Hier verder lezen als je wakker wil blijven)Dit prachtige systeem waarborgt volksinvloed, en een staat waar mensen vrijheid kunnen leven, zonder op elk willekeurig moment kapotgeschoten of -ge-bombardeerd kunnen worden door een dictatoriale overheid, die geen middelen spaart om aan de macht te blijven. In theorie. Kwade tongen beweren dat het land namelijk gewoon een door Khadafi gedomineer-de dictatuur is. Omdat Khadafi sinds 1979 officieel geen politieke functie meer heeft, maar slechts een

paar nederige titels zoals ‘Koning der Koningen’, ‘Leider der Arabische Lei-ders’ en ‘Iman der Moslims’ aan de riem heeft bunge-len, kunnen alle beschul-digingen volgens hem niet

waar zijn. We mogen hem trouwens Broeder Leider noemen - dat bespaart nogal lange opsommingen van de aanspreekvormen die hem eigenlijk toekomen.Onze relatie met Muammars woestijnparadijsje is altijd eentje van liefde en haat geweest. Nadat hij beschuldigd werd van een aantal terroristische aansla-gen, waaronder het opblazen van een disco in West-Berlijn, heeft Amerika in 1986 met 45 vliegtuigen een verrassend effectief bombardement uitgevoerd. Omdat één van de Libische afweerraketten op de een of andere wonderlijke wijze doel trof en een Ameri-kaanse jager neerhaalde, riep Khadafi de dag uit tot een geweldige overwinning. Zo’n geweldige prestatie moet je natuurlijk vieren, en daarom heeft Khadafi nog een bescheiden bijvoegelijk naamwoord toege-voegd aan de toch al niet al te lange landsnaam: “De Grote Socialistische Libische Arabische Volks-Ja-mahiriya’ heet zijn machtige hoopje zand sindsdien.

Na nog eventjes te blaffen richting het Westen in de vorm van een bomaanslag op een Amerikaans vliegtuig boven Lockerbie, werd Libië na dit bom-bardement eigenlijk heel lief tegen ons. Ze stopten hun toch al halfslachtige pogingen om kernwapens te ontwikkelen en verkopen ons het Zwarte Nectar, wereldroofgoed no.1, het levenselixir waar ons het allemaal om draait - Broeder Leider werd de facto onze bondgenoot, wat hij tot de opstand 15 februari bleef. We kozen de kant van de opstandelingen, omdat die aan het winnen waren, en onze makkelijkste weg rich-ting het zwarte goud leken. Toen Khadafi uiteindelijk toch aan de winnende hand was, moesten we wel daad bij het woord voegen door de grootste openbare vuurwerkshow sinds 2003 te organiseren.

Het ziet ernaar uit dat je het niet gaat redden, Muam-mar. Er zal nooit meer iemand zoals jij zijn, met ge-weldige, zeer coherente speeches en de beste kledings-stijl sinds eeuwen. We gaan je missen, jongen!

* Jullie denken dat ik de demonstratie onzin vind? Ik ben SP-er! Ik loop zelf ook gewoon mee. Maar ja, je moet iets te zeiken hebben, toch?

18

Ze verkopen ons het Zwarte Nectar, wereldroofgoed no. 1, het levenselixer waar het allemaal om draait.

Het idee dat ik voor dokter studeer maakt mij een soort idool. Ik zie een glimlach op haar gezicht verschijnen.‘Goh, u weer eens aan het werk?’‘Ja, leuk hè?’ grap ik quasi-vrolijk. Ze glimlacht met een venijnig trekje. ‘Zo met Pasen willen een hoop mensen vrij en ik kan dan mooi werken.’ Ze knikt begrijpend. ‘Weet u eigenlijk wel wat Pasen is?’‘Ja,’ zeg ik en ik leg haar uit dat Pasen de periode is waarin Jezus Christus zijn leven gaf voor de zonden van de mensheid. Witte donderdag met het laatste avondmaal, Goede Vrijdag met de kruisiging, Stille Zaterdag waarop Jezus in een grot werd neergelegd bij wijze van grafritueel, Eerste Paasdag waarop Jezus verdwenen was uit het graf, Tweede Paasdag waarop hij zichzelf weer liet zien aan zijn volgelingen. Stom-verbaasd kijkt ze me aan, alsof ze verrast is dat ik deze kennis zo snel paraat heb. Een pluspunt dus, maar het is voor sommigen nu eenmaal een sport om te zeuren en zo ook hier. Dat geeft niets; ik ben dat wel gewend. Als je thuis alleen jezelf en je huis nog hebt, dan is er op een zeker moment ook niet veel meer om te vertellen; dan ga je vanzelf zeuren.‘Maar weet u wat ik zo frap-pant vindt?’ Stelt ze retorisch. ‘Nou, wat vindt u frappant?’‘Dat slechts twintig pro-cent van de mensen weet wat Pasen inhoudt. Dat is toch erg!? ‘Dan hoor ik bij de goede twintig procent,’ grap ik. Maar ze neemt geen

genoegen met mijn antwoord en vraagt: ‘Maar weet u wiens schuld het is dat niemand dat weet!?’ Hoewel ik altijd van mijn collega’s te horen krijg dat mevrouw Germanus mij zo’n prettige jongen vind, word ik zelf altijd onderworpen aan een kruisverhoor en een cascade van verwijten. ‘Nou?’ Uiteindelijk ligt het vast aan mij…En jawel: ‘De uwe!’ roept ze, alsof ze het dom vindt dat ik daar niet zelf achtergeko-men ben. Ik kan me er niet zo schuldig over voelen en wil nu echt voeten zien: kousen uit, handje schudden en naar huis. ‘Waarom is het mijn schuld?’ Ze schudt haar hoofd, alsof ik nu echt een hele domme vraag stel. ‘U weet wat Pasen is, maar uw leeftijdsgenoten in het meerendeel van de gevallen niet. Misschien wordt het tijd dat u deze evangelie gaat verkondigen aan de on-wetenden.’ Het klinkt alsof ik ter plekke bekeerd wordt door een Jehova’s getuige. Het raakt kant nog wal wat mevrouw zegt, want mijn collega-artsen-in-opleiding zien mij aankomen: ‘Henk, heb je even? Ik wil je graag uitleggen wat Pasen is.’ ‘Sodemieter op man, we zijn bezig met een cuffresectie.’ Kansloze optie.Ik geef niet toe. ‘Het kan misschien zo zijn dat het mijn schuld is, maar ik kan niet de volledige tachtig procent uitleggen wat Pasen is. Bovendien, als ik dan toch begonnen ben, kan ik Pinksteren en Kerstmis ook gelijk gaan uitleggen.’

Fout geantwoord. De verkeerde snaar is geraakt.‘Juist,’ zegt ze venijnig. Laat maar, denk ik en ik geef haar een hand om weg te gaan. En stiekem, heel stie-kem, heb ik het jullie nu alsnog verteld. Ze zal trots op me zijn.‘Ik vond het leuk dat u er was!’ Ik sta perplex van de plotselinge vriendelijkheid… Bijzonder volk, die bejaarden…

Jop van den BergColumn

Panessay • 2011:2 • 19

Mijn schuldMemoires van een thuiszorgmedewerker

Henk, heb je even? Ik wil je graag uitleggen wat Pasen is

Op een haar na mist mijn koplamp de staander van de rozenpoort over de oprit. Tussen de zilverpapiertjes van de paasei-tjes door grijp ik naar de handrem. Het is Pasen. Mevrouw Germanus is de laatste van de avonddienst. ‘Goedenavond mevrouw Germanus,’ ik klop op de deur en stap naar binnen. Ger-manus vindt het fantastisch dat ik haar zo keurig bejegen.

De (geneeskunde)student krijgt het de komende jaren financieel niet echt makkelijker: vanaf september 2012 wordt de basisbeurs in de (bij ons 3-jarige!) masterfase omgezet in een lening en er komt een langstudeerboete, die een meerderheid van de geneeskunde-studenten zal moeten betalen, omdat ze a) wellicht niet alles in één keer halen, danwel b) onvermijdelijk en buiten hun schuld om moeten wachten voor co-schappen en/of c) al (deels) een studie vóór geneeskunde gedaan hebben, meestal vanwege aanvankelijke uitloting. Deze ‘boete’ betekent jaarlijks 5000 euro collegegeld aftikken en je OV Studentenkaart inleveren. En al deze maatrege-len gelden ook nog eens voor bestaande studenten. En dat van een kabinet dat onder leiding staat van ministers Rutte en Verhagen, die beiden meer dan 9 jaar over een 4-jarige studie hebben gedaan, maar dat terzijde. Maar in plaats van te betogen waarom de bezuinigingen op het hoger onderwijs en studiefinanciering –tenminste deels– onver-standig zijn (dat wordt immers al zoveel gedaan en ik vermoed dat ik de meesten van jullie niet hoef te overtuigen), kunnen we beter naar de toekomst kijken. Ofwel: waar gaan we al die (extra) schulden mee aflossen? Als pas afgestudeerd arts is je potentieel werkgebied enorm breed: o.a. arts-assistent, promovendus, specialist of eerste lijn. In die laatste twee gevallen vaak nog een extra keus tussen werken in maatschap (vrijgevestigd) of in loondienst (en in wat voor soort zorginstelling dan). Gelijk aan de grootte van het werkgebied is

ook de spreiding van de salarissen. Zo moet een promovendus het tijdens haar of zijn onderzoek stellen met een buschauffeurssala-ris, krijgt een beginnend arts-assistent ongeveer hetzelfde betaald als een hbo-verpleegkundige met 10 jaar ervaring en betaalt een vrijgevestigd specialist dagelijks de 50 liter benzine van zijn slurpende Aston Martin alsof hij een halfje bruin koopt. Bij dit alles moet in het bijzonder opgemerkt worden de leeftijd waarop je (doorgaans) kan beginnen met het uitoefenen van een bepaald vak. Zo kan iemand al op z’n 27-28ste beginnen als huisarts, maar starten medisch specialisten (chirurgen en van alles en nog wat dat eindigt op ‘–ogen’) meestal pas ergens halverwege de 30; daar-voor zijn ze in opleiding (AIOS), volgen een promovatietraject en/of zijn arts-assistent (ANIOS).Het opzoeken van de globale bruto inkomsten van artsen is niet zo lastig, maar wat je er netto aan overhoud is een stuk ingewik-kelder. Jullie redacteur heeft de grafische rekenmachine onder het stof vandaan gehaald en, nadat de inmiddels lege en lekkende batterijen waren vervangen, met hulp van vele bronnen op papier gezet hoe het bij een paar veelvoorkomende ‘uitstroomprofielen’ –zoals de beroepsvoorbereiding zo mooi zegt *kuch*– precies zit met de inkomsten. Voor zover iets anders je interesseert dan het netto bedrag onder de streep, volgt er hiernaast ook nog een ruime verklarende legenda voor de termen op de strookjes. Wellicht weet je dan meteen weer waarom je geen economische studierich-ting gekozen hebt.

Het loonstrookje

20

Pensioenpremie: zowel werkgever (bijv. ziekenhuis) als werknemer (c’est toi) dragen maandelijks een bedrag af aan een pensioenfonds. Jij betaalt dit van je bruto-salaris, dus voordat er loonbelastingen over gaan. Je spaart je pensioen dus als het ware ‘belastingvrij’; als het later wordt uitgekeerd mag je wel belasting af-dragen. De bedoeling van een pensioenfonds spreekt voor zich. PFWZ staat voor Pensioenfonds Zorg&Welzijn, de beheerder van de gelden in onze sector.

AP-premie: arbeidsongeschiktheidspensioen. Aanvulling op de arbeidsonge-schiktheidsverzekering (bij loondienst: WIA).

Grondslag Zvw: dit is het loon waarop de hoogte van je inkomensafhankelijke bijdrage die op basis van de Ziekteverzekeringswet (Zvw) wordt vastgesteld.

(Vergoeding) Inkomensafhankelijke bijdrage Zvw: de zorg wordt in Nederland niet alleen gefinanciërd doordat we met z’n allen zorgpremie betalen, er wordt ook bij alle werkenden een deel van het loon ingehouden op basis van de Ziektever-zekeringswet (Zvw). Dit noemen we dit inkomensafhankelijke zorgbijdrage. Nu verdienen artsen zoveel dat in elk van bovenstaande voorbeelden de maximale bijdrage moet worden betaald (215,88). De werkgever is verplicht de inkomens-afhankelijke bijdrage te vergoeden, maar hier wordt dan weer wél loonbelasting over geheven. Ofwel: netto wordt maar ca. 60% van het bedrag gedekt door ver vergoeding. Bij een maatschap zit het wat anders, omdat er geen werkgever is die het werkgeversdeel van het bedrag betaald; die moet de vrijgevestigd specialist (als ‘ondernemer’) zelf van zijn omzet betalen. Gelukkig zitten die kosten ver-werkt in het uurtarief van de specialist.

Eindejaarsuitkering en vakantietoeslag: er is een wettelijke vakantiebijslag van 8% over het jaarsalaris. Per CAO wisselt de hoeveelheid eindejaarsuiterking, ook wel 13e maand genoemd, welke tevens een percentage van het jaarsalaris is. Omdat deze toeslagen bovenop je bruto salaris geteld worden, betaal je vaak een hoog percentage inkomenstenbelasting over deze toeslagen.

Reiskostenvergoeding: er is hier uitgegaan van 214 werkdagen per jaar en 20km enkele reis. Reiskostenvergoeding (eigenlijk: ‘tegemoetkoming’) wordt doorgaans netto en onbelast aan de werknemer uitgekeerd. Het wettelijk maximum is 0,19 eurocent per km, maar kan CAO afhankelijk ook lager zijn.

Individuele beroepskosten en praktijkgebonden kosten bij maatschap: de om-zet van een specialist lijkt gigantisch, maar hier moet heel veel van betaald worden, onder andere een scala aan verzekeringen (arbeidsongeschiktheid,

aansprakelijkheid) en premies (pensioen) en kosten voor de praktijk (accoun-tants, declaratiekosten, secretariaat etc.). De precieze verdeling van deze bedra-gen is niet zo belangrijk.

1) Hierin is geen onregelmatigheidtoeslag opgenomen, omdat die voor arts-assistenten, als ze ze al krijgen, verwaarloosbaar laag zijn.

2) ANW staat voor avond-, nacht- en weekenddiensten. De toeslag is een percen-tage van het bruto-salaris en is afhankelijk van hoeveel en hoe lange diensten de specialist draait. Het hier genomen percentage is gebasseerd op tussen 3 en 6 ANW diensten per maand, waarbij elke dienst gemiddeld tussen 8 en 16 uur duurde. Het contract van de specialist is overigens gebasseerd op werkdagen van 9 uren per dag.

3) De specialist in loondienst ontvangt géén eindejaarsuitkering. Volgens de CAO is dit verekend met de hoogte van het basissalaris.

4) De omzet van de specialist omvat het bedrag dat hij van de verzekeringen van zijn patiënten krijgt bij een specifieke verrichte behandeling. Hier moeten nog veel praktijk- en individuele kosten van betaald worden. Vanaf 2015 veranderd het beloningssysteem, waardoor elke specialist in maatschap ongeveer hetzelfde verdiend: bijv. radiologen verdienen niet langer tot 4x meer dan internisten. De omzet wordt beperkt tot 280-300.000 euro per jaar. Een lagere omzet gaat vaak ook met lagere kosten gepaard, dus dit hoeft niet direct evenredig lagere netto inkomsten te betekenen.

5) AOV staat voor arbeidsongeschiktheidsverzekering. Het grootste deel -zo’n 14.000 euro- wordt betaald uit Individuele beroepskosten (werkgeversdeel).

6) Als een specialist in maatschap gaat, moet hij bij toetreding Goodwill betalen in orde van 150-250.000 euro, afhankelijk van de omvang van het maatschap. Dit bedrag moet hij lenen van de bank, die het graag in 5 jaar afgelost wil heb-ben. Ná deze 5 jaar verdiend de vrijgevestigd specialist in dit voorbeeld dus meer dan 8.600 netto per maand. Aan het eind van zijn loopbaan krijgt de specialist het Goodwill bedrag al het goed is weer terug van zijn opvolger.

7) Ook de huisarts moet avond-, nacht- en weekenddiensten draaien, op de lo-kale huisartsenpost. Naar eigen keuze kunnen er meer of minder ANW-diensten gedraaid worden (meestal tussen 15 en 50 per jaar). Bij het gemiddelde van 25 diensten per jaar betekent dat dus ongeveer 2 diensten per maand.

Davith de Vries

Panessay • 2011:2 • 21

LEGENDA

Maandag tot en met vrijdag opstaan met 2 wekkers, 17 minuten snoozen, veel te dure cereals eten, exact naar de juiste plek op het subwayperron slaapwande-len, 23,5 minuut lang in de A train A) artikelen lezen B) series kijken C) angrybirds spelen, een bagel halen bij de bagel man,die me nu herkent, mijn order klaar heeft en me ‘big boss noemt, werken tot 1, lunchen, Snapplelemonade kopen (waarom hebben we dat niet in NL?) bij een van de Spaanse employees die me alle-maal Raul noemen omdat ik kennelijk op een Spanish soap actor lijk (ja, ik snap het ook niet...), werken tot 7, omgekeerde A route, naar de gym, uit eten, drinken, naar bed en weer beginnen bij een nieuwe dag.

Nu hoor ik jullie denken, S, heb je zo’n saai leven dan? Nee, want routine is er om vanaf te wijken en hieron-der kunnen jullie in de vaste kopjes lezen wat er in de tussentijd allemaal gebeurt is.

Stad en Ommeland – City LifeHoezeer ik ook van Manhattan houdt, dit keer gaat Stad en Ommeland NIET over Manhattan. Want hoe leuk ook, af en toe wil een mens een change of scenery. En wat staat er diametraal tegenover partyen

met de socialites van de city? Juist, gokken met kleine Aziaten in Atlantic City. Een stad waar de tackyness vanaf druipt en het deed me heel erg denken aan wat ik me voorstel hoe een cruise in de middellandse zee is, zelfde publiek, zelfde outfits.Omdat de meeste van mijn Ivy vrienden UPenn of Harvard zijn en Philadelphia het dichtst bij is besloot ik een paar weken geleden op een uitnodiging in te gaan om wat college parties te bezoeken op de campus en in de stad. Dat weekend was EXACT wat je ziet in de movies. Grote frathouses met veel te grote banken, rode bekertjes met alcohol, speciale ruimtes waar ze wiet roken en iedereen is dronken om 1 uur, maar je partied gewoon door, want de volgende dag is er toch werkelijk NIKS te doen (overdag is het er net Almere). Toch ben ik blij dat ik gegaan ben, want aan Columbia hebben we dat niet, een levendig campusleven, waar-schijnlijk omdat Columbia NYC als achtertuin heeft. Ook binnen NYC kan je reizen, namelijk naar de an-dere borroughs. Maar pas op, dit is erg tricky. Alhoe-

wel vooral Brooklyn veel te bieden heeft hebben de meeste Manhattanites, en vooral de Ivyeducated, een grondige hekel aan alles waar bruggen of tunnels aan te pas komen. Quote van een vriend van mij: ‘People like us don’t do Brooklyn, only for the occasional art party’. Zo zat ik dus een paar weken geleden in een limousine vanuit Manhattan naar Brooklynvoor een kunstenaarsfeestje (want ja, anders komen er geen mensen.. ‘because cabs don’t even go there’). Allemaal leuk en aardig, maar deze Manhattanite vind Brook-lyn best charming. Williamsburg is net Groningen met Pintelierachtige barretjes en een relaxtere sfeer,

Sandor SchokkerSerie

S and the city 3The life of New York

Inmiddels ben ik alweer 3 maanden in New York en dan begin je steeds meer een NY life te leiden. Natuurlijk is een NY routine leuk, maar het blijft een routine.

“People like us don’t do Brooklyn, only for the occasional art party”

Williamsburg is net Groningen met Pintelierachtige barretjes en een relaxtere sfeer

22

Serie

dus stiekem ben ik af en toe in Brooklyn te vinden, ook zonder limousines.Het gekke is dat je niet geneigd bent om toeristische dingen te doen in de stad waar je woont, zeker niet als je een routine hebt (behonest, wie van jullie heeft

de martinitoren beklommen..), dus was het fijn dat in februari en maart een hoop vrienden uit Neder-land en Engeland besloten mij op te zoeken en ik een incentive had om dingen als het vrijheidsbeeld (tip, reserveer tickets om de Crown in te mogen) en Top of the Rock (veel beter dan Empire State Building) te bezoeken.

Ich bin ein New YorkerWant zoals een vriend zei toen ik trots was op het feit dat NY in 26 jaar geen republikeinse senator had gehad: ‘I think we’re witnessing the birth of a New Yorker’. Wat me gelijk brengt op het beloofde volgende punt: politiek. Zelfs de VVD en Wilders zouden hier extreem links zijn dus is het geen verras-sing dat Nederlanders over het algemeen het meest aangetrokken zijn tot New York, waar 80 a 90% van de inwoners democraat is en het heel en vogue is om Republikeinen publiekelijk kapot te maken. Werke-lijk alle nieuwskanalen zijn hier gekleurd en het is dan ook wonderlijk om hier de krant te lezen (zelfs de New York Times daalt af tot Story journalisme om republikeinen te dissen) of het nieuws te kijken (ik kijk naar FOX met open mond, hoe vaak daar ran-dom democraten worden vergeleken met Nazi’s..). Uitzondering op de regel zijn de investment bankers, die uit zelfverrijking allemaal rechts stemmen en daar allerlei krakkemikkige theorieën voor hebben: ‘trickle down economics’ en de‘velocity of money’ (ik heb het allemaal moeten aanhoren toen ik een investment-banker datete. Tweede zin toen we elkaar ontmoetten: so you’re an investmentbanker, that means you’re a republican. This is going to beinteresting. Maar zoals een goede Nederlander ga ik een discussie over dinner (rara wie betaalt) niet uit de weg.Een ander ontegenzeggelijk NY iets is de brunch. Zaterdag en zondag staan in het teken van weten waar de hipste plekken zijn en daar dan typische dingen nuttigen als egg benedict, salmon benedict en andere erg vette meuk, gecompleteerd door mimosa’s en bloodymary’s. Ideaal voor netwerken en van het weekend genieten, SundayFunday noemen ze dat hier. Pas wel op, SundayFunday kan hier overgaan in meer drinken en dan uitgaan (zondag is een goede uitgaansdag) en dan ben je je hele dag kwijt.

ColumbiaOndertussen op Columbia geen brunches maar wel lunches; het is me gelukt om nu en dan mee te mogen lunchen met de grote mensen. Ook hier is de routine erin geslopen, maar dat is een goed iets, want dat zorgt dat ik sneller door de statussen heen kom. Het databasewerk word afgewisseld met colleges en meelopen op de NICU en PICU. Het is op zulk soort dagen dat ik me realiseer dat ik nog zo veel te leren heb en ik kan het niet laten me enorm dom te voelen als er weer een perfect beredeneerde diagnose + behandelplan uit de mond rolt van een resident die hoogstwaarschijnlijk 37 uur niet geslapen heeft.

The City that never sleepsWat een mooi bruggetje is naar het nachtleven, want niet alleen residents gaan slapeloos door het leven. In the city that never sleeps you need help to never sleep. Een ideaal moment om het te hebben over Amerikanen en drugs. Je zou verwachten dat niks een Nederlandse student zou verbazen, maar NY slaat alles. Coke is nog steeds de drug of choice van de meeste jongeren en het is hier eerder regel dan uitzondering dat WC’s een speciaal coke plekje hebben en de meeste afterparties doen vermoeden dat er net een sneeuwstorm is geweest. Maar kennelijk is coke uit, want kennissen wisten me op een verder erg toffeaf-terparty in een appartement met zwembad in het finan-cial district te vertellen dat prescription drugs de nieuwe it drugs waren en je goed geld kon verdienen met een sero-quel prescription. Nou gaat dat er bij mij nog enigszins in (het idee, niet de drug..), maar toen ik in Philadelphia hoorde dat de nieuwste rage ‘pond clea-ner’ was, chemicaliën waar je DRIE dagen mee wakker blijft moest ik toch wel even slikken (no point intended). Gekke jongens, die Amerikanen.Of je drugs gebruikt of niet, de NY society ladder heeft verschillende treden: 1) in de rij wachten 2) op iemand

Panessay • 2010:5 • 23

Op zulk soort dagen realiseer ik me dat ik nog zo veel te leren heb

Werkelijk alle nieuwskanalen zijn hier gekleurd

anders’guestlist naar binnen (mijn MO in de eerste weken) 3) voor mogen dringen omdat de doorpeople je binnen willen hebben (helpt als je lang en europees bent) 4) plus one zijn op een society event (S op het Frick Young Fellows Gala in rokkostuum, niet aan te raden om te mexxen of een paardekut te bestellen als de burgermeester er ook is) 5) zelf op een guestlist staan (gelukt bij de Boom Boom Room) 6) herkend worden en gelijk naar binnen mogen 7) zelf uitge-

nodigd worden voor een society event.Nieuwste ontwikkeling is stap 6, een memorabel

moment in ieders NY society leven (mensen herinne-ren hun ‘eerste keer’ dat ze een line mochten cut-ten puur om wie ze zijn). Situatieschets: S wil met 2 vrienden naar de Griffin, op een zaterdag, er staat een line buiten en ik loop naar de rij toe en hoor dan een doorman zeggen: ‘Sandor, nice to seeyou! Here is your entrance, of course you don’t have to wait. Are those people with you? Bring them in too.’Hoe is dat zo gekomen? Toen ik met model boy een paar maanden geleden voor het eerst naar de Griffin ging hoefden we niet te wachten omdat we er lang en europees uitzagen (dat modelboy op billboards in de stad stond hielp waarschijnlijk ook mee). Binnen kregen we allemaal drankjes van de barvrouw die ons wild europees vond. Ik vond het vooral belachelijk dat alleen erg lange meisjes die 18 jaar niet gegeten hadden op het podium mochten dansen en zei: ‘we wanna dance there too, it’s good for your business, cuz we’re tall and european’. Daar was ze het mee eens en tot mijn verbazing bleek haar vriendje de eigenaar

te zijn, dus 3 minuten later stonden we op het podium te dansen en wilden alle vrouwen met ons op de foto. Toen we naar buiten gingen zei de eigenaar: ‘boys, you rocked this party, here’s my card, come back any time and have free drinks’. Sinds die tijd natuurlijk veel met zijn card gezwaaid, maar dat was steeds minder nodig en dus een paar weken geleden geroepen worden door een doorman en je eigen ingang hebben.

Dating and the CityJa, want hoe gaat het tussen al dat nightlife geweld met R? Na een leuke tijd samen (NY times feestjes, R die in een muziekbar perfect ‘Your Song’ aan mij opdraagt) ging het toch stuk door zijn bindings- en verlatingsangst. In een enorme scene midden op straat op een vrijdagnacht ging het uit (het was heel cinematografisch, dat dan weer wel). Je weet maar nooit met mr. Bigs maar tot die tijd ben ik weer single en begaf ik me weer op het gladde parcours dat het NY datinglife is.Een van mijn eerste dates na R was een jongen die me mee uit eten nam en de date was een totale disas-ter. Hij hield van sciencefiction films, was een high school dropout en woonde in New Jersey... Toen de rekening kwam zei hij na 3 minuten: you should put your creditcard next to mine. Ik zei: ‘really? YOU aregoing Dutch on ME?’ Erg ironisch natuurlijk, maar nooit meer gezien.Clubeigenaar in Beverly Hills van 28, Hospital founda-tion CEO en Ford model klinkt dan toch beter. Toen ik hem vertelde dat ik voor het eerst in mijn leven geen goede champagne had gehad op NYE zei hij ‘ahw, that’s sad, here, let me order one’. Dat zijn de betere dates. Toen ik hem een keer smste of ie in de stad was kreeg ik terug ‘na, attending the Golden Globes instead, see you next week’. Ik blijf me verbazen over het leven van mensen die bij stap 7 zijn, maar ik heb nog 3 maanden om dat te bereiken. (Overigens was R uitgenodigd bij de Oscars, maar ja, ik was niet meer zijn +1...). Helaas is de afstand NYC – LA niet echt werkbaar en blijft het for now bij occasional etentjes in NYC.

Volgende keer in S and the City: S gaat naar Washington, de visa card people komen op bezoek, spring in the city en de moeilijkheid van uptown daten.

It’s good for your business, cuz we’re tall and european

24

Panessay • 2011:2 • 25

26

Iedere keer lijkt dat mailtje sneller te verschijnen dan de vorige keer, simpelweg omdat de tijd als co-assistent steeds sneller lijkt te gaan. Je doet zo veel en je maakt zo ongelooflijk veel mee dat je het soms niet doorhebt dat het alweer vrijdag is. En tja, dan heb ik kennelijk alwéér een deadline… Alhoewel het “Vrijdag is de deadline”-mailtje niet altijd even gelegen komt is het wel een goed moment om na te denken over de afgelo-pen coschappen. Ik moet immers toch iéts hebben om over te schrijven.

Terugblikkend op mijn laatste coschappen, plastische chirurgie en gynaecologie, valt het op dat je als en-thousiaste coassistent toch wel ongelooflijk veel mag doen. Het is natuurlijk niet meer dan logisch dat je, als bijna-arts, het één en ander wordt bijgebracht. Infusen inbrengen, catheteriseren, anamneses afnemen en lichamelijk onderzoek verrichten is voor elke arts de normaalste zaak van de wereld. Eenmaal uit de col-legebanken en in de kliniek blijkt dat er nog veel meer handelingen zijn, zoals kleine operaties of iets simpels als een bloedgas prikken, die we helemaal niet geleerd hebben. Je leert ze ter plekke, uiteraard onder controle van de specialist. En alhoewel zij verantwoordelijk zijn voor jouw handelingen drukt er toch altijd iets op het geweten van de co. “Heb ik het wel goed gedaan? Heb ik niets gemist?” Langzaam maar zeker voel je dat er meer verantwoordelijkheden bij jou komen te liggen.

Zo hebben de plastisch chirurgen hun uiterste best ge-daan om mij te leren hoe je carpale tunnels opereert. Hartstikke gaaf natuurlijk en super leerzaam, want je leert het maar op één manier. Je kent de theorie en je hebt de operatie al tientallen keren gezien, maar als je dan eenmaal zelf de operatie mag gaan doen is het toch wel een beetje vreemd. Alhoewel zij op papier de

verantwoordelijkheid voor jouw acties dragen weet je bij jezelf dondersgoed dat dat niet zo is in jouw onder-bewustzijn. Als jij de nervus medianus kapot maakt en de hand van je patiënt voor een groot deel gevoelloos wordt, dan is dat toch wel jouw schuld. “Je mag als co alles doen, zolang je je maar bekwaam voelt en goede begeleiding hebt.” Uiteraard gaat het altijd goed, maar je bent wel extra alert. Da’s natuurlijk maar goed ook.

Voor het afnemen van een anamnese en het doen van lichamelijk onderzoek krijg je, als coassistent, per con-sult onwaarschijnlijk veel tijd, soms wel een uur. Het is de kunst om al je bevindingen op een duidelijke, gestandariseerde manier te documenteren zodat je begeleider direct doorheeft waaraan je denkt en wat je wilt doen. Doorgaans vragen zij de belangrijkste din-gen nog even na of wordt het lichamelijk onderzoek nog even dunnetjes overgedaan. Zo kom je samen tot een onderzoeksvoorstel en een behandelplan. Een perfect systeem zou je zeggen: de co leert uitgebreid anamneses af te nemen en kan daarbij eigenlijk niets fout doen. Met dit laatste gegeven in het achterhoofd is het altijd even slikken als de specialist zonder ver-dere vragen of controle van je onderzoek jouw werkje overneemt. Hij gaat direct de diagnose uitleggen of de behandeling met de patiënt bespreken. Je beseft altijd te laat dat je misschien wat extra sturing had willen hebben: “Had ik die souffle dan wel goed gehoord?”, “Ik ben helemaal vergeten om naar anemieklachten te vragen!”, “Had ik toch meer naar haar seksuele activiteit moeten vragen?” En ook al weet je dat het allemaal goed zal gaan (je begeleider weet kennelijk wat hij doet) begint het langzaamaan te voelen alsof jijzelf daadwerkelijk verantwoordelijkheden begint te krijgen. De specialist vertrouwt op jouw kunsten!

Hoe ver kan je gaan? Wat mag je nog doen en wat gaat te ver? Het antwoord hoef je zelf gelukkig niet te geven; als een arts denkt dat je iets niet (aan) kan zal hij je het niet laten doen. En als je zelf denkt dat je er nog niet klaar voor bent, dan kan je dat gewoon zeggen. Wel lijkt het erop dat je als co langzaamaan wat meer verantwoordelijkheidsgevoel gaat ontwik-kelen. Niet op papier, maar gewoon voor jezelf. En dat is fijn, want alleen dan kan je met een gerust gevoel huiswaarts keren na een drukke dag coschappen. Het is een beetje als leren leven met een deadline, maar dan zonder voorzitter met een zweepje. Gelukkig is het vandaag nog maar maandag.

Maarten JalinkColumn

Panessay • 2011:2 • 27

Co-columnVrijdag is de deadline

Heb ik niets gemist?

“Vrijdag is de deadline.” Mijn god, had ik die slogan, inmiddels het motto van de eindredactie, maar nooit bedacht. Het is een soort inside joke: een ieder die vraagt wanneer de teksten klaar moeten zijn krijgt de zinsnede reflexmatig toegewor-pen. “Vrijdag is de deadline.” Zo nu en dan is het vreemd genoeg serieus bedoeld. Er verschijnt bijvoorbeeld een paar keer per jaar een mailtje met “Vrijdag is de deadline” als onderwerk in mijn postvak.

28

Vrouwe Panacea

Activiteitenkalender April -Mei

April06 Masterraad Affiliatieavond12 Pre Gala borrel19 After BRC borrel19 SpoCo voetbaltoernooi CCC dagen Commissie College Carousel19 Begin AkCie Crazy 88 Games22 Masterraad Co-borrel28 SpoCo pré-bataborrel

Mei02 Mentorenborrel03 Panacea middagborrel06 SpoCo Batavierenrace09 Docent van het Jaar verkiezing10 Actieve Leden Dag11 Panacea i.s.m. Pharmaciae Sacrum FTO (farmacotherapeutisch overleg) avond20 Gala der M.F.V. Panacea24 COP rolstoelbasketbal28 AkCie Zeilweekend