Palpatie Onderbeen – enkel – voet

Bot- en bandstructurenCorpus fibulae

- vanaf malleolus lateralis naar proximaal: goed palpabel- distaal ligt het tussen pezen van M Peroneus longus en M Extensor digitorum longus:

aan- en ontspannen van deze spieren maakt onderscheid tussen bot en pezen gemakkelijk

Malleolus lateralis- buitenenkel komt verder distaal, ligt meer dorsaal en puntiger dan binnenenkel- passieve eversie brengt lig calcaneofibulare onder minder spanning zodat meest distale

en caudale uiteinde van malleolus lateralis beter te voelen is

Corpus tibiae- vanaf tuberositas tibiae is scherpe margo anterior, mediaal hiervan facies medialis en

margo medialis goed te palperen tot aan malleolus medialis- proximale 2/3 van facies medialis is vlak- distaal wordt tibia rond

Malleolus medialis- distale punt: voet passief in iversie zodat lig deltoideum met zijn oorsprong op

binnenenkel meer ontspannen is

Mediale voetrandTalus

- ventro-mediale hoek v trochlea tali juist ventraal van malleolus medialis: plantaire flexie van enkel

- dorso-mediale rand kan men niet palperen- tuberculum mediale tali: botverhevenheid dorsaal aan uiteinde van malleolus medialis

bij dorsiflexie van enkel, bij plantair flexie verdwijnt dit- mediale deel van caput tali (actieve eversie): proximaal van tuberositas ossis

navicularis in driehoek gevormd door malleolus medialis en pezen van M Tibialis posterior en anterior

- juist distaal van malleolus medialis: binnenenkel plantair flexie en dorsiflexie in bovenste spronggewricht.

- afgrenzen talus van calcaneus en os naviculare: passieve inversie en eversie uitvoeren

Calcaneus- tuber calcanei mediaal is goed te voelen- dorsaal van archillespees- tuber calacanei: mediale zijde als onderrand en bovenrand achter tuberculum mediale

tali goed palpabel- belangrijk oriëntatiepunt op calcaneus: sustentaculum tali: ongeveer vingerbreedte

distaal van meest distale punt van malleolus medialis- craniaal deel van sustentaculum tali: afwisselende actieve of passieve in- en eversie

voelt men de gewrichtsspleet tussen talus en ‘ondersteuner’ van talus

Os naviculare- tuberositas ossis navicularis: uitgesproken deel van caput tali- pees van M Tibialis posterior volgen, die opspant bij actieve inversie

Articulatio talonavicularis- tussen pees M Tibialis posterior en M tibialis anterior: naar distaal met afwisselend in-

en eversie - beter dorsaal dan plantair te voelen omdat lig calcaneonaviculare plantare over

gewricht loopt

Ligamentum calcaneonavicualre plantare- tussen sustentaculum tali en tuberositas ossis navicularis- vormt samen met pees van M tibialis posterior een V-teken waarvan punt op

tuberositas ossis navicularis ligt

Articulatio cuneonavicularis- juist proximaal van midden van een lijn tussen tuberositas ossis naviculare en art

tarsometatarsalis I

Os cuneiforme mediale- indirect zoeken- aflijnen van proximaal gelegen os naviculare en distaal gelegen os metatarsale I

Os metatarsale I- corpus: van distaal naar proximaal tot op verdikking van basis

Articulatio tarsometatarsale I- thv verdikking of juist proximaal ervan- gewrichtsspleet makkelijk vinden door os metatarsale I passief te roteren of te

transleren tov os cuneiforme mediale- gewrichtsspleet op ander manier vinden: insertiepees van M Tibialis anterior te volgen

Articulatio metatarsophalangeale I- 2 cm proximaal van de huidplooi thv hallux- dorsaal mediaal als plantair te palperen- vergemakkelijkt: alternerend passief buigen en strekken van gewricht

Ligamentum deltoideum- bestaat uit ligamentum tibiotalare anterius, ligamentum tibionaviculare, ligamentum

tibiocalcaneare en ligamentum tibiotalare posterius- moeilijk te palperen

Laterale voetrandTalus

- ventro-laterale hoek van facies superior van trochlea tali en voorrand van facies malleolaris lateralis: palperen door plantair flexie en inversie

- onder- en achterzijde van sinus tarsi, tussen laterale pees van M Extensor digitorum longus en malleolus lateralis

- sinus tarsi= uitholling, gevormd door calcaneus en talus, die zichtbare inzinking vormt op laterale zijde van de voetwortel, voor en onder malleolis lateralis

- bij dorsiflexie verdwijnt de talus- tussen malleolus en achillepees is talus te voelen en onder in- en eversie af te grenzen

van calcaneus

Calcaneus- sinus tarsi naar plantair: stoot indirect op dorsum van calacaneus dat gevuld is met M

Extensor digitorum brevis, M Extensor hallucis brevis en vetweefsel- trochlea peronealis op laterale calcaneus: vingerbreedte distaal van malleolus lateralis

en iets meer anterieur- trochlea peronealis ligt onder pees van M Peroneus brevis

Articulatio calcaneocuboidea- doorheen M Extensor digitorum brevis en in inversiestand van voet de bovenzijde van

calcaneus naar distaal te volgen tot verhevenheid gevoeld wordt. Net voorbij dit punt hoogste punt is art

- kruising van 2 lijnen: horizontale lijn aan distaal malleolus lateralis en verticale lijn op 1 pinkbreedte afstand van tuberositas ossis metatarsalis V

- laterale onderste voetboog op ongeveer 1,5 cm proximaal van tuberositas ossis metatarsalis V is inkeping van gewricht voelbaar

Os cuboideum- laterale en onderste zijde: overwelfd door tuberositas ossis metatarsalis V die tot naast

os cuboideum komt- distale begrenzing = art tarsometatarsalis V

Os metatarsale V- proximaal loopt uit op tuberositas ossis metatarsalis V- tuberositas ossis metatarsalis V: vanaf calcaneus naar de tenen laten glijden tot tegen

botverhevenheid van tuberositas - pees van M Peroneus brevis naar distaal volgen tot aan haar insertie op cranio-laterale

zijde van tuberositas ossis metatarsalis V

Articulatio tarsometatarsale V- mediaal en distaal van tuberositas ossis metatarsalis V- vormt laterale deel van lijn van Lisfranc- afwisselend passieve plantaire flexie en dorsiflexie

Ligamentum calcaneofibulare- malleolus lateralis- onder en anterieur van Mm Peronei longus en brevis

Ligamentum talofibulare posterius- ruimte tussen achillespes en laterale malleolus

Ligamentum talofibulare anterius- diep in sinus tarsi

Voetrug- dorsaal zijn alle metatarsalen te voelen- intermetatarsale ruimten versmallen gaan metatarsalen over in artt intermetatarseae en

nog verder proximaal bevinden zich artt tarsometatarseae (thv lijn van Chopart)- artt metatarsophalangeae als artt interphalangeae: weerszijden van extensorpezen

tijdens flexie en extensie van tenen- lijn van Chopart: verbindt top van art talonavicularis met kop van art

calcaneocuboidea- art talocruralis: overdekt door alle exxtensoren: voet passief in dorsiflexie om aan

onderrand margo anterior tibiae te voelen

Voetzool- tuber calcanei: plantair- capita van ossa metarasalia als de phalanges: plantair- artt metatarsphalangeae liggen ongeveer 2,5 cm meer proximaal van teenplooien- artt interphalangeae komen overeen met teenplooien- aponeurosis plantaris: passieve teenextensie spant deze op en kan soms mediale rand

ervan tussen calcaneus en caput ossis metatarsalis I zichtbaar en voelbaar worden

Lijn van Lisfranc: tuberositas ossis metatarsale V en articulatio tarsometatarsale ILijn van Chopart : top van mediale gedeelte van talonaviculaire gewricht naar top van articulatio calcaneocuboidea

SpierenM Tibialis anteriorO: condylus lateralis en facies lateralis tibiae, membrane interosseaI: os cuneiforme mediale en basis os metatarsaal IVisualisering

- actieve dorsiflexie in combinatie met supinatie van voet- lateraal van margo anterior tibiae, maar distaal van M Extensor digitorum longus- pees is meest mediale ventraal van malleolus medialis op voetrug

Palpatie:- thv bovenvermelde lokalisatie- gewelfde spierbuik is juist dlateraal van margo anterior tibiae- 2de gewelfde spierbuik vanaf margo anterior is deze van M Extensor digitorum longus- enkel in dorsiflexie en afwisselend tenen strekken en buigen

M Extensor hallucis longusO: facies medialis van fibulae en membrana interosseaI: dorsale zijde distale phalanx IVisualisering:

- distale insertiepees ligt oppervlakkig- extensie van hallux juist lateraal van insertiepees van M Tibialis anterior op voorzijde

van enkel en voetrug zichtbaar- verloop tot aan basis van distale phalanx gemakkelijk te zien

Palpatie:- thv bovenvermelde lokalisatie- pees ligt thv enkel vlak tegen of zelfs onder M Tibialis anterior

M Extensor digitorum longusO: condylus lateralis tibiae, caput en margo anterior fibulae en membrane interosseaI: 4 eindpezen die uitstralen in dorsale aponeurose II-V die vasthecht op midden- en eindphalanx. Een bijkomende pees (M Peroneus tertius) hecht aan op basis van metatarsaal VVisualisering

- actieve teenextensie (eventueel in combinatie met dorsiflexie en pronatie van de voet)- gemeenschappelijke pees loopt juist lateraal van de pees van M Hallucis longus thv

voorzijde van de enkel- spierbuik ligt juist lateraal van M Tibialis anterior en ventraal van Mm Peronei

Palpatie- actieve teenextensie in combinatie met dorsiflexie en pronatie van voet- distaal op onderbeen: M Extensor digitorum longus ventraal van fibula- spierbuik vormt 2de welving lateraal van margo anterior tibiae- meer proximaal wordt ruimte tussen M Tibialis naterior en M Peroneus longus kleiner

en wordt palpatie moeilijker- afwisselend plantair flexie (Mm Peronei spannen op) en dorsiflexie (M Extensor

digitorum longus spant op) in de enkel

M Peroneus longus en brevisM Peroneus longusO : caput fibulae proximale 2/3 facies lateralis fibulae, speta intermusculariaI : eindpees loopt samen met deze van M Peroneus brevis achter de malleolus lateralis rond de trochlea peronealis. De pees begeeft zich naar de voetzool onder cuboid tot aan tibiale voetrand waar ze aanhecht op os cuneiforme mediale en basis van os metatarsaal IM Peroneus brevisO: distale 2/3 facies lateralis fibulae, septa intermusculariaI: tuberositas ossis metatarsaal VVisualisering

- actieve pronatie (eventueel met voet in plantair flexie)- spierbuik: lateraal en dorsaal van fibula tussen M Extensor digitorum longus (waarvan

Mm Peronei gescheiden zijn door septum intermusculare anterius cruris) en M Soleus (waarvan Mm Peronei gescheiden zijn door septum intermusculare posterius cruris)

- septa zichtbaar door ontspannen kuitspieren bij gebogen knie- proximaal en dorsaal van malleolus lateralis: pees zichtbaar van M Peroneus longus- pees M Peroneus brevis in sulcus malleolaris wordt overdekt door longus- pees M Peroneus longus: loopt onder trochlea peronealis en gaat de diepte in om thv

onderzijde van os cuboideum naar mediale voetrand te lopen- pees M Peroneus brevis: juist distaal van malleolis oppervlakkig, loopt boven trochlea

peronealis naar tuberositas ossis metatarsalis VPalpatie

- palpatie van beide spieren op bovenvermelde lokalisaties- spierbuiken: 3de welving lateraal van margo anterior tibiae bij contractie of

ontspanning- spierbuik van M Peroneus longus: distaal van caput fibulae - M Peroneus brevis: iets onder midden van onderbeen of direct ventraal van inzinking

die overeenkomt met pees van M Peroneus longus of direct dorsaal van deze pees juist proximaal van malleolus lateralis

M GastrocnemiusCaput medialeO: condylus medialis femorisI: tendo calcaneus: gemeenschappelijke eindpees van triceps surae, hecht vast op tuber calcaneiCaput lateraleO: condylus lateralis femorisI: tendo calcaneus: gemeenschappelijke eindpees van triceps surae, hecht vast op tuber calcaneiVisualisering:

- tenenstand of plantaire flexie (eventueel met combinatie inversie)- caput laterale ligt distaal minder ver dan caput mediale

Palpatie- fossa poplitea en juist boven overgang in achillespees- ook spierranden van fossa poplitea tot achillespees- pijnlijke palpatie thv enkel = bursitis

M SoleusO: caput fibulae, margo fibulae, linea m solei en tibaI : tendo calcaneusVisualisering

- tenenstand met gebogen knie- weerszijden van M Gastrocnemius- spierbuik komt distaler dan deze van M Gastrocnemius, zodat ook aan weerszijden v

achillespees M Soleus kan opgemerkt wordenPalpatie

- plantair flexie van enkel tegen weerstand met knieflexie- M Soleus is harder opgespannen dan M Gastrocnemius

M Tibialis posteriorO: proximale helft van membrana interossea en aangrenzende delen van tibia en fibula posterieurI: plantair op tuberositas ossis naviculare en cuneiformiaVisualisering

- actieve supinatie met combinatie van plantair flexie- pees juist proximaal van malleolus medialis draait errond en hecht dan aan op

tuberositas ossis navicularis- verder proixmaal verdwijnt in onder M Fleof digitorum longus

Palpatie- actieve supinatie: eindpees vanaf juist proximaal en dorsaal van malleolus medialis te

volgen tot aan insertie op tuberositas ossis navicularis

M Flexor digitorum longusO: middenste 3/5 van facies posterior tibiaeI: eindpees draait achter binnenenkel naar voetzool en hecht aan op basis van distale phalanx van 4 tenen (II-V)Visualisering

- alternerend buigen en strekken van tenen in lichte plantair flexie van enkel ontstaatr vervorming juist boven malleolus medialis, dorsaal van pees van M tibialis posterior en distaal-ventraal van M Soleus

Palpatie- pees is direct dorsaal van pees van M Tibialis posterior - pees vrij moeilijk te palperen- juist boven malleolus medialis verplaatsing pees door alternerend buigen en

strekken van tenen in lichte plantair flexie van enkel- pees te voelen aan plantaire zijde van de tenen thv distale interphalangeale gewricht- dorsaal van malleolus medialis kan gevoelig zijn door verloop van N Tibialis

M Flexor hallucis longusO: bovenste 2/3 van facies posterior tibiae, membrana interossea en septum intermusculareI : eindpees draait achter de binnenenkel en eindigt op basis van eindphalanx van halluxVisualisering

- alternerend buigen en strekken van alle tenen met voet in lichte plantaire flexie ontstaat er een vervorming juist boven malleolus lateralis, dorsaal van pees van M Peroneus longus en distaal-ventraal van M Soleus

Palpatie- dorsaal bovenrand van malleolus medialis en ventraal van achillespees: verplaatsing

pees M Flexor hallucis longus- distaal, mediaal en diep van pees van M Tibialis posterior thv mediale voetzool is pees

M Flexor hallucis longus te palperen over kleine afstand bij flexie hallux- spierpees aan plantaire zijde van 2de kootje van hallux dicht bij gewrichtsplooi

M Abductor hallucisO: processus medialis tuberis calcanei, retinaculum flexorum en aponeurosis plantarisI: mediale zijde van basis van proximale phalanxVisualisering

- langs gehele mediale voetrand, van tuber calcanei tot proximale phalax - sterkst ontwikkeld distaal van malleolus medialis

Palpatie- abductie hallux tegen weerstand - spier distaal van malleolus of medio-plantair van os metatarsalis I

M Extensor digitorum brevis en M Extensor hallucis brevisM Extensor digitorum brevisO: lateraal en boven op calcaneumI: 3 pezen versmelten met eindpezen van M Extensor digitorum longus en strale uit naar dorsale aponeuroseM Extensor hallucis brevisO: lateraal en boven op calcaneumI: basis van proximale phalanxVisualisering

- bovenvlak van calcaneus, thv sinus tarsi- direct proximaal van art calcaneocuboidea

Palpatie- actieve xtensie van alle tenen- M Extensor hallucis brevis vormt mediale deel van spierbuik maar is niet te isoleren

van M Extensor digitorum brevis

M Abductor digiti minimiO: processus medialis en lateralis van tuber calcanei en aponeurosis plantarisI: basis van proximale phalanxVisualisering

- niet afzonderlijk waar te nemenPalpatie

- langs volledige laterale voetrand- plantair van pees van M Peroneus brevis- tenen spreiden is onmogelijk: bij plantaire ligging contraheert spier ook bij plantaire

flexie van kleine teen