DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

39
DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet

Transcript of DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

Page 1: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

DE VOET

Bouw en functie van de gewrichten van de voet

Page 2: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

Via deze button kun je telkens terug naar dit menu

Menuvan bekken en heupgewricht

Bewegingen van de voet

Gewrichten van de voet, overzicht

Bovenste spronggewricht

Transversale voetgewrichten

Onderste spronggewricht

Bewegingsomvang

Voetbogen

Ligamenten

MENU

Page 3: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

Bewegingen van de voet als geheel

neutrale positie

dorsaalflexie

eversie of pronatie

plantairflexie

inversieof supinatie

De voor de bewegingen van de voet belangrijkste deelnemende gewrichten, bevinden zich in het rood omcirkelde gedeelte

de calcaneus is onder de talus uit naar opzij getrokken

MENU

Page 4: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

transversale voetgewrichten amputatielijn of gewricht van Chopart

voorsteonderste spronggewricht

achterste gewrichtsvlak talus voor bovenste spronggewricht

art. calcaneocuboidea

Voetgewrichten

amputatielijn van Lisfranc

artt. tarsometatarsales

artt. metatarsophalangeales

distale ... interfalangeale gewrichten proximale ...

MENU

Page 5: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

metatarsofalangealegewrichten

art. talocalcaneonavicularis(voorste onderste spronggewricht)

art. talocruralis(bovenste spronggewricht)

dwarse (transversale) gewrichten

art. calcaneocuboidea

art. subtalaris of art. talocalcanearis(achterste onderste spronggewricht)

tarsometatarsale gewrichten

tarsale gewrichten

straf = weinig beweeglijk

Gewrichten van de voet

De voet is opgebouwd uit vele botten, die alle partner zijn in meerdere gewrichten

Benoem de na muisklik aan te geven, (belangrijkste) gewrichten:

MENU

Page 6: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

as onderste spronggewricht

as bovenste spronggewricht

eversie / inversie

plantairflexie / dorsaalflexie

BEWEGINGEN:

Voetskelet met verloop van gewrichtsassenvan bovenste en onderste

spronggewricht Benoem de assen en de erbij horende bewegingen:

MENU

Page 7: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

Voetgewrichtsassenook de pezen van de onderbeenspieren zijn aangegeven

as onderste spronggewricht

as bovenste spronggewricht

eversie / inversie

plantairflexie / dorsaalflexie

rotaties als aanpassing aan ongelijke onderlaag

as transversale voetgewrichten: vnl. art. calcaneocuboidea

BEWEGINGEN:

MENU

Page 8: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

De volgende gewrichten worden in de aangegeven volgorde besproken:

Bovenste spronggewricht (art. talocruralis)

– bewegingen: plantairflexie / dorsaalflexie

Onderste spronggewrichten (art. subtalaris en art. talocalcaneonavicularis)– bewegingen: inversie / eversie

Transversale voetgewrichten (art. talocalcaneonav. en art. calcaneocuboidea)– bewegingen: rotaties om de voetlengteas

MENU

Page 9: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

Bovenste spronggewricht bovenaanzicht

de talus is “wigvormig” in voor-achterwaartse en in proximo-distale richting

lig. deltoideum

malleolus medialismalleolus lateralis

syndesmosis tibiofibularis anterior en posterior

• Mediaal:tussen tibia (malleolus) en talus

• Centraal:tussen tibia en talus

• Lateraal:tussen fibula en talus

let op het aantal gewrichtsvlakken:

MENU

Page 10: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

bovenste spronggewrichtLet op de diverse gewrichtsvlakken en het taps toelopen van de talus in proximo-distale richting(= van boven naar beneden)

Frontaalaanzichtfrontale (= coronale) doorsnede door calcaneus en talus

achterste onderste spronggewricht

Duidelijk zijn de witte kraakbeen- gewrichtsoppervlakken en de banden als witte strengen tussen fibula en calcaneus en tussen fibula en talus te zien.De donkere ovale structuren buiten het bot, zijn pezen.

tibia

fibulatalus

calcaneus

MENU

Page 11: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

Bewegingen in het bovenste spronggewricht

Benoem de bewegingen in de volgorde van 1 tot en met 4:

34

2

1

plantairflexie dorsaalflexie

plantairflexie

dorsaalflexie

voet punctum fixum

onderbeen punctum fixum

MENU

Page 12: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

Vooraanzicht preparaat:

Bovenste spronggewricht in plantairflexie.

In dorsaalflexie zou de talusrol (trochlea tali) niet te zien zijn.

Let op de ligamenten die vanuit de beide malleoli naar de talus lopen.

Door de vorm van de vork van de cruris (onderbeen) en de in die vork gelegen trochlea tali, is uitsluitend een

voorwaarts / achterwaartse beweging van het onderbeen mogelijk : resp. dorsaalflexie / plantairflexie.

Door de bredere voorkant van de trochlea tali (wigvorm), loopt de crurale vork klem bij dorsaalflexie.

MENU

Page 13: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

bovenaanzicht tarsus

onderaanzicht talus

bovenaanzicht talus

(sinus tarsi)sulcus tarsi

voorste onderste spronggewricht

Afzonderlijk bewegen van voorste of achterste deel is NIETmogelijk!

Onderste spronggewricht

talus is weggeklapt en wordt teruggeplaatst

MENU

achterste onderste spronggewricht

Page 14: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

As onderste spronggewrichten I

bol

hol

holbol

pronatie / supinatie

plantairflexie /dorsaalflexie

eversie / inversie asde eversie/inversie as wordt uit didactische overwegingen beschouwd als te zijn opgebouwd uitcomponent assen.klik om deze te zien

talus,onderaanzicht

tarsus, bovenaanzicht

adductie / abductie

MENU

Page 15: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

As onderste spronggewrichten II

mediale voetrand omhoog:

Benoem de bewegingen:

laterale voetrand omhoog:

laterale voetrand omhoog

inversieof supinatie

eversie of pronatie

MENU

Page 16: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

Variatie in verloop van de as van de onderste spronggewrichten

Daar bewegingsassen niet bij iedereen op dezelfde manier verlopen, is ook een variatie in bewegingsuitslagen te verklaren.

MENU

Page 17: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

Transversale voetgewrichten

ventraal aanzicht

bovenaanzicht

deel van onderste spronggewricht :

gewrichtsvlak art. calcaneonavicularis

gewrichtsvlak art. calcaneo-navicularis

deel van onderste spronggewricht :

gewrichtsvlak art. calcaneocuboidea

gewrichtsvlak art. calcaneocuboidea

de bewegingen in deze gewrichten hebben tot doel : aanpassing van de voet aan de ondergronddit zijn: lichte translaties en

rotaties om de voetlengteas

Cu

N

MENU

bewegingsassen

Page 18: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

Benoem nogmaals alle voetbewegingen

neutrale positie

1

23

4

dorsaalflexie

eversie = pronatie

plantairflexie

inversie = supinatie

MENU

Page 19: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

MediaalaanzichtGeef de naam van het gehele ligament en benoem daarna de delen, tracht ook aan te geven welke bewegingen door welk ligament wordt geremd:

sustentaculum tali

pars tibiotalare anterior

pars tibionaviculare

pars tibiocalcaneare

pars tibiotalare posterior

lig. deltoideum:

eversie en plantairflexie

plantairflexie en eversie

eversie

eversie en dorsaalflexie

MENU

Page 20: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

lig. bifurcatum

Lateraalaanzicht

lig. tibiofibulare anterius (syndesmosis)

Benoem de ligamenten en de bewegingen die erdoor geremd worden

lig. talofibulare anterius

lig. calcaneofibulareinversie

plantairflexie en inversie

plantairflexie en inversie

MENU

Page 21: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

Dorsaalaanzicht

malleolus lateralis

malleolus medialis

achilles pees

Benoem de ligamenten en de bewegingen die erdoor geremdcq voorkomen worden

lig. calcaneofibulare

lig. talofibulare posterius

lig. deltoideumpars tibiocalcaneare

naar dorsaal schuiven voet

inversie

eversie

MENU

Page 22: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

Beantwoord de vragen, klik daarna voor het goede antwoord

neutrale positie

De voet staat in welke stand of heeft welke beweging gemaakt?

Deze stand of beweging wordt meestal met welke andere voetbeweging gecombineerd?

Bij de gecombineerde beweging wordt (worden) welke band(en) aangespannen?

inversie of supinatie

lig. talofibulare anterius en lig. calcaneofibulare; meestal ook nog het lig. bifurcatum, deze banden remmen de beweging (eerste 2) of scheuren bij een geforceerde beweging (voet verstuiken).

plantairflexie

MENU

Page 23: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

Beantwoord de vragen, klik daarna voor het goede antwoord

Deze beweging (stand) is: en wordt meestal gecombineerd met:

Komt deze beweging - als geforceerde beweging waarbij scheuring van ligamenten optreed - in het dagelijkse en sportbewegingen wel of niet veelvuldig voor?

Ligamenten die deze beweging remmen zijn:

neutrale positie

dorsaalflexie

komt NIET vaak voor ! een verstuiking in deze richting wordt opgevangen door het andere been, bovendien is het lig. deltoideum zeer sterk!

lig. deltoideum, vnl. pars tibiocalcaneare en de tibiotalare delen

eversie of pronatie

MENU

Page 24: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

Beantwoord de vragen, klik daarna voor het goede antwoord

Deze beweging (stand) is: en wordt geremd door:

neutrale positie

als eerste de wigvorm van de talus, die klem loopt in de crurale vork, daarnaast ook enigszins door het pars tibiotalare posterior en het lig. talofibulare posterius

Deze beweging (stand) is: en wordt geremd door:

lig. talofibulare anterius en het lig. deltoideum pars tibiotalare anterior en pars tibionaviculare

dorsaalflexie

plantairflexie

MENU

Page 25: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

BSGOSG

BSG + OSG

Bewegingsomvang van de voet

BSG + OSG + transversale gewrichten

plantairflexie

eversie inversie

dorsaalflexie

MENU

Page 26: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

Uitslag van voetgewrichten en leeftijd

plantairflexie

eversie inversie

dorsaalflexie

2 jarige

6 jarige

40 jarige

70jarige

neonatus

Met de toename van de leeftijd, neemt de beweeglijkheid van de voetgewrichten af

MENU

Page 27: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

Spiergroepen en voetbewegingen

• dorsaalflexie / eversie

• plantairflexie / inversie

• plantairflexie / inversie

• plantairflexie / eversie

• ventrale onderbeenspieren

• oppervlakkige dorsale onderbeenspieren

• diepe dorsale onderbeenspieren

• laterale onderbeenspieren

MENU

Page 28: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

as onderste spronggewricht

as bovenste spronggewricht

ventrale onderbeenspieren

oppervlakkige dorsale onderbeenspieren

diepe dorsale onderbeenspieren

laterale onderbeenspieren

Peesverloop en voetgewrichtsassen

Let op de ligging van de pezen ten opzichte van de bewegingsassen,dat is bepalend voor de functie.

MENU

Page 29: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

De volgende bewegingen van de voet worden gemaakt door welke spiergroepen?

• eversie:

• dorsaalflexie:

• inversie:

• plantairflexie:

• ventrale en laterale onderbeenspieren

• ventrale onderbeenspieren

• alle dorsale onderbeenspieren

• alle dorsale onderbeenspieren

MENU

Page 30: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

Voetbogen

• mediaal lengtegewelf– deze is het meest uitgesproken

• lateraal lengtegewelf

• dwarsgewelf– bij de kopjes van de metatarsalia is deze als

de voet reeds licht belast is, niet aanwezig

De voet heeft meerdere gewelven:

MENU

Page 31: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

Vorm en ontwikkeling van de lengtebogenbij de pasgeborene is de holte onder de voet gevuld met reservevet (voedselvoorraad), hierdoor lijkt de pasgeborene een platvoet te hebben, als het kind gaat lopen verdwijnt het reservevet en blijft er steunvet over.

MENU

Page 32: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

Bij de cuneiformia is deze het hoogst, bij de kopjes van de metatarsalia verstreken

MENU

Page 33: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

De gewelfvorm wordt gehandhaafd door:

1

2

3

ligamenten (o.a. aponeurosis plantaris)

wigvorm van de tarsale botten

spieren van de voet

MENU

Page 34: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

Gewelfvorm en spieren van de voet

m. tibialis anterior m. triceps surae

m. tibialis posterior

m. flexor hallucis longus

m. peroneus longus

mm. plantares brevesMENU

Page 35: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

Platvoeten (b) en holvoeten (c) zijn aan de vorm van de achillespees te herkennen

mediaal lateraal

normaal platvoet holvoet

MENU

Page 36: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

Voetboog en functie

• boogvorm is het meest geschikt om statische krachten op te vangen

• een hogere boog geeft de voet meer stabiliteit (stevigheid)

• een hogere boog geeft de voet minder beweeglijkheid

• dorsaalflexie van de tenen versterkt (verhoogt) de lengteboog

• • • •

MENU

Page 37: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

Door op de tenen te gaan staan, wordt de voetboog holler

De boogvorm is bij uitstek geschikt om belasting te dragen.Een hollere voet is steviger, dus meer bestand tegen statische belasting

MENU

Page 38: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

Vooraanzicht transversale gewrichtsvlakken

gewrichtsvlak art. calcaneocuboidea

gewrichtsvlak art. calcaneonavicularis

deel van voorste onderste spronggewricht :

situatie bij normale tot afgeplatte voetbogen

situatie bij holle voetbogen

Naarmate de voetbogen holler zijn, worden voeten stugger = minder beweeglijk. Doordat de assen van de transversale gewrichten niet meer parallel lopen, ontstaat er wringing in de voet.

Cu Cu

N N

MENU

Page 39: DE VOET Bouw en functie van de gewrichten van de voet.

RELATIE VOETBOOG EN KLACHTEN

• platvoeten kunnen klachten ontwikkelen in statische situaties :

– strainklachten (surmenage) door overbelasting

– irritaties op drukpunten

• holvoeten kunnen klachten ontwikkelen in dynamische situaties :

– strainklachten door wringing

• NB: of er wel of geen klachten komen hangt ook af van vele andere factoren !!

EINDE Voet

MENU