Paddestoelen tocht op landgoed Sandwijck te De Bilt.

Op 23 oktober 2011 was het een mooie herfstdag met veel zon. Wij gingen naar

landgoed Sandwijck te De Bilt waar een paddestoelentocht werd georganiseerd

door het Utrechts Landschap.

Landgoed Sandwijck: een korte introductie.

Het ontstaan :

Van oorsprong was Sandwijck een uithof van het klooster Oostbroek, op het gelijknamige landgoed in

het zuidelijkste puntje van De Bilt. In eerste instantie werd er in de 17e eeuw een boederij gebouwd,

welk in 1770 werd vervangen door een buitenhuis. In 1854 kwam Sandwijck door vererving in het

bezit van mevrouw Both-Hendriksen en haar man baron van Boetzelaer . Tot 1963 bleef de familie

van Boetzelaer eigenaar. In dat jaar werd het huis verkocht aan de stad Utrecht, die het daarna in

1967 doorverkocht aan de Universiteit Utrecht die plannen had voor het opzettten van een botanische

tuin, maar die plannen doorkruist zag door de aanleg van een rijksweg.

Het huis stond vervolgens 16 jaar leeg, en werd in 1980 gekraakt, waarbij de bewoners het huis weer

opknapte . Tien jaar later ater werd het huis gelegaliseerd, en in de periode 1989-1991 werd het

monumentale pand professioneel gerestaureerd. Vanaf deze restauratie heeft Woonstichting De

Key het landhuis voor de bewoners in erfpacht, terwijl de Stichting Het Utrechts Landschap de

nieuwe eigenaar werd.

De tocht was onder begeleiding van gidsen van het Utrechts landschap die het

e.e.a. uitlegde over de diverse paddestoelen en het landgoed zelf.

Rechte koraalzwam: Bleke, okerkleurige tot

vleeskleurige zwam. In jonge toestand zijn de

topjes van de takken helder geel, later krijgen

ze dezelfde kleur als de rest van de takken.

Grootte: 4-10 cm hoog, 3-8 cm breed

Kan vanaf de late zomer tot de winter gevonden

worden op de stronken en takken van loofbomen.

Komt vrij algemeen voor

De pergola van landgoed

Sandwijck. Het unieke

hieraan is dat het niet

van hout is gemaakt maar

van beton.

De melkzwam:

Melkzwammen zijn

te herkennen aan

het melksap dat vrij

komt bij

beschadiging.

De melkzwam behoort tot de

familie russula.

� Sneeuwwitte russula

Geelgerande russula �

Mooie plaatjes van het landgoed.

Het landgoed

Het landgoed is ca. 63 ha. groot. Het

park gaat via een gesloten bos over in

een weidegebied met houtsingels en

enkele boomgroepen. Sandwijck

onderscheidt zich van andere

landgoederen in de regio door een

grote verscheidenheid aan bomen. In

de vorige eeuw is door de toenmalige

eigenaar een aantal exotische

boomsoorten uit andere werelddelen

aangeplant. Op het landgoed bevinden

zich onder meer een kapelletje en een

unieke pergola die respectievelijk in

1998 en 1999 zijn gerestaureerd.

De mooie herfstkleuren komen langzaam tot stand, al is er voor de tijd van het

jaar toch nog erg veel groen. Een paar weken later zag alles er echter heel wat

kaler uit.

Deze plaatjes vormen voor heel wat schilders toch een heuse inspiratie bron.

De pijpknotszwam, als je niet beter weet dacht je dat

dit alleen maar een takje was.

Voorkomen : Op takjes en stammetjes van loofbomen,

vooral Berk en Els

Verspreiding : Vrij algemeen

Vanaf september kunnen we op afgevallen takken en

liggende stammetjes van Berk en Els Pijpknotszwammen

aantreffen (fig.1). Ze vormen 4-20 cm lange knotsen

die slechts enkele mm breed zijn. Ze zijn dus zeer

slank , de toppen van jonge exemplaren zijn licht spits

maar ronden wat af met te verouderen. Hun oppervlak

is glad tot fijn gerimpeld. okergeel , geelbruin tot

zeemleerkleurig. Hun basis is wat smaller en viltig tot

wollig behaard. Op hun oppervlak vormen ze witte ovale

sporen .

Korstzwam.

Amethist zwam of de rode kool zwam.

Omdat het vruchtlichaam een kleurenpalet heeft

dat vergelijkbaar is met de rode kool (lila tot

violet), wordt de amethistzwam ook wel

rodekoolzwam genoemd.[1] De hoed van een

volwassen exemplaar heeft normaal een diameter

tussen 1 en 4 cm alhoewel er ook specimen zijn met

hoeden tot maximaal 6 cm diameter. De hoogte kan

10 cm worden. De sporen van de amethistzwam zijn

7-10 µm groot, maar hebben uitsteeksels tot twee

µm lang.

parelstuifzwam.

De parelstuifzwam (Lycoperdon perlatum) is een witte stuifzwam. Wanneer deze buikzwam rijp is

komen de sporen vrij uit een

centrale opening aan de bovenkant

van het vruchtlichaam.

Rode russula.

Russula is een geslacht van paddenstoelen met meer

dan 750 soorten uit de familieRussulaceae.

De soorten komen algemeen voor en zijn

meestal felgekleurd. Door deze kenmerken

behoren ze tot best herkenbare soorten.

Ze kunnen onderscheiden worden door:

• een witte tot oranjekleurige

sporenafdruk

• dito gekleurde brosse plaatjes

• het ontbreken van een tweede vlies

(velum partiale) op de steel.

De aardappelbovist is te vinden op heide en in loofbossen. Het is een zeer

algemene soort, die van de zomer tot de herfst gezien kan worden.

Het vruchtlichaam heeft een doorsnede van 5-10 cm en is half bol- of

knolvormig, maar vaak afgeplat aan de bovenkant. Het oppervlak is ruw door

hoekige schubjes. De kleur varieert van geelachtig tot okerkleurig. Snijdt men

het vruchtlichaam door, dan blijkt er een dikke, witachtige schil te zijn met vaak

een roze waas. Daarbinnen zit de purper zwarte sporenmassa.

Deze bovist heeft geen steel of slechts een korte, steelachtige basis.

Gele zwavelzwam:

De kleine stinkzwam en de grote stinkzwam.

Duivels ei.

Een duivelsei of

een heksenei is het

oorspronkelijk vruchtlichaam

van de inktzwammen en de

stinkzwammen. Uit het

duivelsei komt de paddenstoel

tevoorschijn.

In het volksgeloof sprak men

van duivelsei omdat de stinkzwam plotseling eieren

legt. Door dat 'plotselinge'

spreekt men van duivelseieren.

De duivel zou ze hebben

neergelegd.

De regenboog russula. Kenmerkend zijn

de regenboog achtige kleuren.

Gevulde koek krulzoom.

Gewone krulzoom (Paxillus

involutus) is een in

Nederland algemene

paddenstoel, die van juli

tot laat in de herfst volop

aanwezig is in loof- en

naaldbossen, maar ook

daarbuiten in bijvoorbeeld

stedelijk groen. De hoed

haalt een diameter tot

zo'n 15 centimter, is vlak

of gewelfd en kenmerkt

zich door een ingerolde

rand. Bij vochtig weer is het oppervlak enigszins kleverig. De kleur is okerbruin

tot roodbruin en langs de rand is de hoed gegroefd. De steel reikt tot circa 7

centimeter hoog en wordt meeer dan een centimeter dik. De steel is lichter van

kleur dan de hoed en vaak voorzien van strepen. De aflopende, dicht op elkaar

staande lamellen zijn aanvankelijk geelbruin, maar worden later bruinig. De

sporen zijn bruin. De paddestoel ziet er uit als een smakelijke gevulde koek,

maar schijn bedriegt. Gewone krulzoom is dodelijk giftig.

Elfenbankjes.

Oesterzwam

De soort komt algemeen voor op

stammen van loofbomen waar ze in

groepen zijn gerangschikt. Vooral op

de beuk zitten ze vaak.

Roodsteelfluweel boleet.

De roodsteelfluweelboleet (Boletus chrysenteron) is een eetbare paddenstoel uit de

familie Boletaceae. De soort komt voor

in loofbossen en naaldbossen op grazige

plekken. De boleet is een algemene

verschijning.

De hoed heeft een doorsnede van 5-7 cm

en is licht gewelfd. Hij is roodachtig bruin

met een olijfkleurige waas. De hoed is in een typisch patroon gebarsten,

waardoor het lichtroze vlees zichtbaar wordt. Het oppervlak is fluwelig of viltig.

De steel heeft een hoogte van 6-8 cm en een dikte van 1 cm. Deze is geelachtig

met onderaan roodachtige strepen.

De buisjes zijn bij jonge exemplaren geelachtig en worden later olijfgeel. Ze zijn

wijd en zijn bevestigd aan de steel.

Onder de cuticula is het vlees roze. Verder is het geelachtig en in de steel

roodachtig. Bij het snijden wordt het iets blauwachtig.

De roestbruine kogelzwam.

Vruchtlichaam kussenvormig, Ø 4-10 mm,

kaneelbruin tot steenrood, later bruin tot

zwart, ruw, regelmatig met papillen

bezet. Stroma hard, bruinzwart tot zwart.

Voorkomen

Op dode, dikke beukentakken en liggende

beukenstammen. Saprofiet.

Geen kerkje, maar een theehuisje met veel nep-

elementen. Aan de andere kant vind je een

duiventil.

Kelkzwam:

Kogelzwam.

De platte tondelzwam.

De platte tonderzwam (Ganoderma applanatum, synoniem: Ganoderma lipsiense) is een schimmel uit de

familie Ganodermataceae. De soort leeft eerst als parasiet op een levende boom, waar

hij intensieve witrot kan veroorzaken.

Wanneer de boom is gestorven leeft de

zwam verder als saprofyt.

In vroeger tijden werd van de platte

tonderzwam poeder gemaakt voor gebruik

intondeldozen. Het is een houtige zwam, die

niet eetbaar is.

De porselein zwam.

De porseleinzwam (Oudemansiella mucida, synoniem: Collybia mucida) is een witte tot ivoorkleurige plaatjeszwam waarvan de hoed bedekt

is met een slijmlaag.

Meestal wordt de porseleinzwam aangetroffen van

augustus tot november op takken en stammen

van beuken, minder vaak op eiken. In Nederland is

het een algemeen voorkomende soort.

Mooie plaatjes wederom van het landgoed.

Judas oor.

Oesterzwam

Een schitterende wandeling door een schitterend gebied