40 41Hoefslag themanummer 1Hoefslag themanummer 1

Reportage

Een kijkje in de spiegel

Dat paarden ons kunnen laten inzien hoe we zelf in elkaar steken, klinkt misschien wat vergezocht. Toch kan het, weet paarden coach Sanna Stelloo. Hoefslag neemt de proef op de som.

TekST en foTo’S: Lotty van HuLst

Ze staat aan de basis van het concept ‘Het paard als spiegel’. Sanna Stelloo zet paarden

dagelijks in als hulpmiddel om zowel individuen als complete management teams dichter bij hun gevoel te laten komen. Zonder hocuspocus, zonder zweverig gedoe. Haar methode is gebaseerd op het loswerken met paarden. Er komt een groot stuk natural horsemanship bij kijken. Stelloo leerde haar vaardig­heden van de besten. Zo ging ze in de leer bij onder anderen Monty Roberts. ‘Ik gebruik de natuurlijke taal van het paard. Welke signalen geeft het paard af als hij met een mens in de ring staat? Ik kijk naar alle tekenen en maak vervolgens de vertaalslag richting de persoon. In plaats van dat we kijken naar wat wij het paard kunnen leren, kijken we nu naar wat het paard ons kan leren. Zo wordt het paard onze spiegel. Tijdens een sessie gaan we terug naar de basis. Zaken als positionering, rangorde en socialisatie spelen een grote rol. De wijze waarop paard en persoon op elkaar reageren en de energie die ze uitstralen, geven mij als coach veel informatie.’

Iedereen kan zijn voordeel doen met een spiegelsessie. De meeste kandi­daten die ik hier krijg, geven aan dat ze steeds tegen dezelfde dingen aan lopen. Ze zitten naar eigen zeggen ‘vast’. Leidinggevenden bijvoorbeeld, die hun personeel niet goed kunnen sturen. Ze willen weten wat ze verkeerd doen, waar het misgaat. Aan de hand van een aantal simpele opdrachten met het paard zoeken we naar de kern van het probleem. Paarden kunnen iets compenseren wat jij weglaat. Als jij bijvoorbeeld gebrek aan leiderschap toont, neemt het paard die plek in. Anders overleef je als vluchtdier niet in een kudde. Het mooie van werken met paarden is dat mensen het heel veilig vinden. Het is misschien een groot dier, maar het is wel een puur wezen zonder oordeel. Als mensen met mensen praten, zie je meer achterdocht en angst voor veroordeling ontstaan. Ze kijken eerst de kat uit de boom. Psychologen geven aan dat ik tijdens een sessie soms binnen een kwartier al tot de kern kom, terwijl zij er gewoonlijk tien sessies over doen. Een paard werkt blijkbaar erg ontwapenend.

42 43Hoefslag themanummer 1Hoefslag themanummer 1

Reportage

Paarden kunnen heel direct zijn tijdens een sessie. Als ik aan de kandidaat bijvoorbeeld een vraag stel en hij of zij antwoordt liever niet, dan gebeurt het wel eens dat het paard tussen mij en de kandidaat in gaat staan. Ze voelen feilloos aan als mensen ergens niet over willen praten. Op het moment dat ik een vraag stel waar beter op wordt gereageerd, zet hij weer een stap terug. Het komt ook voor dat het paard op het moment dat de persoon antwoordt maar het moeilijk heeft, achter hem of haar gaat staan. Als een soort letterlijk steuntje in de rug.’

TeruggeflotenWe zien bovenstaande uitleg graag in de praktijk. Hoefslag kiest voor deze sessie een proefpersoon uit die geen ervaring heeft met paarden. Voor de zekerheid, zodat enige vorm van horsemanship de informatie niet kan beïnvloeden. Roos staat open

dan voel ik me soms geroepen om dat te doen. Doe ik dat, dan word ik door mijn beledigde omgeving teruggefloten, waarna ik zelf weer in de zwakkere positie word gebracht. Net op het moment dat ik voor veel mensen mijn nek uitsteek door het nemen van leiding in bijvoorbeeld het organiseren van een feest, zet de ander mij terug. En dat terwijl eerst niemand anders een taak op zich nam. Dan voel ik mezelf rot en aan de kant gezet, terwijl ik het beste met iedereen voorhad.’

Energie en gevoelWat tijdens de spiegelsessie opvalt aan Henk, is dat hij telkens mee verandert zodra de setting anders wordt. Hij past zich telkens aan, in plaats van dat hij daadkrachtig zijn plek kiest en standhoudt. ‘Henk is jouw spiegel’, verklaart Sanna. ‘Zijn gedrag vertelt me dat jij jezelf telkens wegcijfert en jezelf onafgebroken

aanpast aan de omgeving. Als situaties veranderen, schik jij jezelf in plaats van dat je uitgaat van je eigen kracht. Dat doe je nu ook. Je blijft binnenin lopen terwijl je voor de buitenkant zou kunnen kiezen. Als hier een ander paard had gestaan, was waarschijnlijk precies hetzelfde gebeurt. Het paard spiegelt immers de energie en het gevoel dat de persoon in kwestie uitstraalt. Het is niet een eigenschap van Henk zelf. Als ik nu plaats zou nemen in de ring, zou zijn gedrag anders zijn.’ Roos erkent dat het confronterend, maar waar is. ‘Ik heb mijn hele leven eigenlijk niets anders gedaan dan mezelf aanpassen. Toen mijn vader een hartinfarct kreeg en dus kwets-baar werd, deed ik er alles aan om hem rustig te houden. Ik was elf jaar en bang dat hij dood zou gaan als ik niet precies deed wat goed voor hem was. Dus zorgde ik dat hij niets tekortkwam en ik lette op mijn

De ervaringRoos: ‘Deze sessie heeft voor mij een aantal dingen bevestigd, maar ik heb er ook een nieuw inzicht door gekregen. van tevoren verwachtte ik oprecht niets, ik had geen idee wat het in zou houden. Hiervoor heb ik al wel meer van dit soort dingen gedaan, qua bewust-wording. tijdens die sessies praat je wel met een coach, maar er komt nooit een paard bij aan te pas. Het was dus een compleet nieuwe ervaring. Ik vond het apart om te zien hoe Henk me terugstuurde naar de binnenring van de cirkel, net zoals mijn omgeving altijd doet. Door mijn reactie op zijn weglopen, pikte sanna precies mijn probleem eruit, ik verplaats me te veel in anderen en let te weinig op mezelf. Het feit dat ze me liet inzien dat Henk tijdens het blind volgen symbool stond voor mezelf, was een eyeopener. Ik dacht steeds dat ik moest leren om iemand anders blind te vertrouwen. Daar zocht ik onbewust ook steeds naar denk ik, een steunpilaar die niet weg zou lopen. Door deze sessie zie ik nu in dat ikzelf die persoon moet zijn waar ik voor honderd procent op kan en moet vertrouwen.’

Het advies sanna: ‘Roos gaf aan graag een richtlijn te willen, een handvat. Leren naar jezelf te luisteren is daarbij het belangrijkste advies dat ik haar naar aanleiding van deze sessie kan geven. op het moment dat ze in een situatie terechtkomt waar-bij ze verkeerd wordt weggezet of zich simpelweg niet prettig voelt, mag ze zich afvragen wat zij er nu eigenlijk van vindt. Dat doet ze nu nog te weinig. Ze houdt alleen maar rekening met haar omgeving en met de gevoelens van anderen. Die van zichzelf vergeet ze, waardoor er van binnen een soort potje staat over te koken. op termijn knalt daar de deksel af en krijgt ze ruzie met haar omgeving. Wie vaker bij zijn eigen gevoel stilstaat, haalt af en toe de druk van de ketel. soms betekent dat hardop tegenover iemand verwoorden dat je het ergens niet mee eens bent. op andere momenten kun je ervoor kiezen niets te zeggen, zolang je er maar bij stilstaat. Dan kun je het voor jezelf een plek geven. In dat geval kookt er niets over en blijven explosies uit.’

voor deze nieuwe ervaring en stelt zich beschikbaar voor deze testcase. De sessie vindt plaats in een rond, afgezet deel van de binnenbaan. Pony Henk, een kruising tussen een Welsh en een Tinker, is voor deze dag de spiegel. Eerst vraagt Sanna Roos een manier te vinden om het paard haar te laten volgen door de afge-zette baan. In het begin kiest Henk de binnenkant van de cirkel. Dat is waar de kwetsbare dieren van de kudde hun toevlucht zoeken. De oudere, zwakkere paarden en merries met veulens. Niet veel later verandert de situatie. Roos loopt plots in de binnen-ring, Henk in de buitenring. Henk heeft haar positie van sterk paard, van de leider, overgenomen. Sanna legt uit wat deze positiewisseling betekent. Roos reageert bevestigend: ‘Dit gebeurt vaak in mijn dagelijks leven. Omdat niemand anders de leiding neemt in een bepaalde situatie of op een bepaald moment,

Roos, na de oefening: ‘Ik heb echt niet één keer gekeken!’

broertje, zodat mijn moeder minder aan haar hoofd had en daardoor voor mijn vader kon zorgen. Ik heb al heel vroeg een bijna dwangmatig aanpassingsautomatisme ontwik-keld, blijkt nu ik verder ben in mijn leven.’

VerlatingsangstRoos krijgt van Sanna de opdracht om ergens in de bak een plaats te kiezen die symbool staat voor haar verlatingsangst en voor de pijn die daarbij komt kijken. Roos kiest een plek aan de buitenkant van de cirkel, waardoor ze meer binnen in de binnenbaan komt te staan. Daarna krijgt ze de opdracht om ook een plaats kiezen waar ze die angst achter zich kan laten, een plek waar ze zich fijn voelt. De keuze valt op de buitenkant van de cirkel, bij de open deur met zicht op de tuin van de naastgelegen woning. ‘Dat voelt vrij, alsof ik weg kan’, verklaart ze.

Linksboven: De eerste oefening van een spiegel-sessie is altijd ‘Zorg dat het paard je volgt’.Boven: Sanna vraagt Roos om pony Henk blind te volgen. Zo leert ze dat ze altijd blind op zichzelf mag vertrouwen.Linksonder: Henk laat Roos in de kou staan op het moment dat ze naar de plek wil gaan waar zij zich goed voelt. Zo komt haar (te) grote aanpassingsbereidheid naar boven.

44 45Hoefslag themanummer 1Hoefslag themanummer 1

Reportage

kou laat staan, denk je geen secon-de na over jezelf. Je reageert direct begrijpend naar hem, maar vergeet daarbij je eigen gevoel. Hoe is het voor jou, als hij je zo alleen laat? Dat mag je je vaker afvragen om gelukkiger te worden met jezelf. Ga bij jezelf na hoe jij je voelt bij een bepaalde situatie en handel daar-naar. Zo word je ook duidelijker tegenover anderen.

Lief zijn voor jezelf, noem ik dat.’ Roos geeft aan dat ze dat eigenlijk wel wil, maar nooit heeft geleerd. ‘Ik kan prima voor mezelf zorgen, dat zeker. Maar dat lief zijn voor mezelf, ik zou niet weten hoe dat werkt. Ik bedoel, een mooie tas kopen is niet de manier van lief zijn die hier van toepassing is. Ik laat mezelf in de omgang met anderen te weinig aan

‘Nodig Henk nu eens uit om van de vervelende plek mee te lopen naar de plek waar jij je wel fijn voelt’, stelt Sanna voor. Roos zet koers naar de deur, een plek die Henk de hele sessie al een beetje eng vindt. Henk volgt haar, maar als ze bijna bij de deur aankomen, draait hij om en laat Roos alleen. ‘Ach, ja jij vindt het hier niet zo fijn hè. Ik snap het wel hoor’, reageert ze. Daar ligt volgens

Sanna de kern van het probleem. ‘Jij bent iemand die eigenlijk te veel bezig is met hoe anderen zich voelen. Je goed kunnen inleven is een mooie eigenschap, maar jouw empatisch ver mogen staat je eigen geluk soms in de weg. Zoals nu. Jij wilt graag dat Henk met je mee komt. Op het moment dat hij vervol-gens wegloopt en je feitelijk in de

Geschikt/ongeschiktSanna: ‘Alle paarden kunnen dit doen, al is het wel zo dat paarden in rust beter spiegelen. Zijn ze onrustig door bijvoor-beeld een nieuwe situatie of omgevings-hectiek, dan maakt adrenaline dat ze minder toegankelijk zijn voor de sessie. elk paard, groot of klein, is echter ge-schikt om mee te spiegelen. een opleiding is niet nodig. Ik hoef de paarden van te voren niet te zien om te bepalen of ze geschikt zijn, een paard is een paard. Ze hebben van nature de kracht om te reageren op mensen en de energie die deze mensen afgeven. Paarden die dit vaker doen, groeien in hun rol. De signalen die ze afgeven worden dan duidelijker. er is wel een verschil tussen spiegelen met paardenmensen en spiege-len met mensen die er totaal niets van af weten. Vaak zie je bij paardenmensen dat ze hun paardenervaringen moeilijk los kunnen laten. Uiteindelijk kom je echter altijd tot de kern, een paard liegt namelijk nooit. Paardenmensen kunnen hun gevoelens niet voor ze verbergen door geroutineerd met het dier om te gaan. Wel kan het door hun ervaring en afgenomen ‘onbevangenheid’ iets langer duren voor het zich uit.’

bod komen. Doe ik dat wel, dan gebeurt het vaak met een soort explosie, omdat ik gevoelens te lang heb opgekropt.’

Vertrouwen op jezelfBij de laatste oefening laat Sanna Henk bewust kiezen voor het leider-schap, door Roos te vragen haar ogen dicht te doen. De opdracht is Henk te volgen met de ogen geslo-ten, door naast hem te gaan staan met een hand op zijn manenkam. ‘Volg hem maar als hij begint te lopen. Spieken mag, als je het niet vertrouwt.’ Wat er vervolgens gebeurt valt, ook voor criticasters, niet te ontkennen. Roos sluit haar ogen en onmiddellijk is Henk alert. Zijn ogen kijken meer oplettend en de oren zijn gespitst. Hij realiseert zich kennelijk dat Roos nu de zwakkere partij in de kudde is. De pony begint te lopen en leidt haar heel rustig in een cirkel door de baan. Een paar minuten later brengt hij haar terug, op precies

dezelfde plek als waar het lopen begon. ‘Ik heb niet één keer geke-ken’, vertelt Roos, als Sanna haar vraagt om haar ogen weer open te doen. Er volgt een eyeopener. ‘Realiseer je je dat Henk symbool staat voor jezelf? Henk is jouw spiegel. Deze oefening leert je dat je blind op jezelf kunt leunen en vertrouwen. Natuurlijk heb je ande-ren in je leven nodig, maar het vertrouwen in een situatie of in een persoon begint bij jezelf. Als je dat kunt, leer je ook te luisteren naar jezelf. Je mag je eigen wezen en gevoel veel relevanter laten zijn. Leer jezelf vertrouwen, net zo blind als dat je nu bij Henk deed. Hij bracht je terug naar de veilige plaats en dat kun jij zelf ook. Dan heb je ook een minder rotgevoel als anderen je eens teleurstellen. Als je maar vertrouwt op jezelf.’

Meer informatie: www.het-paard-als-spiegel.nl

Stelloo: ‘Paarden kunnen heel direct zijn’

Over Sanna StellooPaardencoach sanna stelloo (21 februari 1969, amsterdam) woont met haar partner en vier kinderen in Keijenborg. sinds 1999 begeleidt ze mensen die paarden beter willen begrijpen. vanuit deze werkzaamheden ontstond uiteindelijk ‘Het Paard als spiegel’. stelloo begeleidt sinds 2002 individuen en ook groepen in de vorm van bedrijfs-trainingen, dit alles met behulp van het paard. sinds 2007 geeft ze haar kennis door aan anderen door verschillende modules en verdiepingsdagen te verzorgen binnen bedrijf 3PK, Kennishuis voor Paardencoaches. Een paard hoeft niet te worden opgeleid voor het spiegelen, maar voor de coach ligt dat vanzelfsprekend anders. stelloo: ‘Ik geniet van mensen en van het uitwisselen van ervaringen. De rol die paarden daarin vertolken is bijzonder.’

Hoefslag-arrangement exclusief voor lezersSanna Stelloo stelde speciaal voor Hoefslag- lezers een programma samen.

Het programma van een dag: ‘Wat spiegelt mijn paard?’

12.00 uur ontvangst met koffie/thee/warme chocolade-melk en broodjes

12.30 uur opening door Sanna Stelloo

13.00 uur Diverse programma’s - Miniles PaardenTaal - Sessie ‘Hoe lees ik de

taal van het paard?’ - Sessie ‘Het paard als

spiegel’ - Sessie ‘Loopbaan-

begeleiding’ - Rondleiding locatie

15.00 uur opwarmen bij de houtkachel met koffie/thee/warme chocolade-melk

15.30 uur Presentatie over ‘Wat spiegelt mijn paard?’

16.00 uur Tijd voor vragen en uitleg

16.30 uur Afronding met koffie/thee/warme chocolade-melk

Locatie:De Tinkerhoeve in Zenderenkeuze uit de data 8 februari, 8 maart, 19 april, 10 mei, 21 juni

Kosten:€ 55,- voor de gehele dag

Aanmelden en vragen: info@het-paard-als-spiegel.nl onder vermelding van: Lezersaanbieding Hoefslag, de datum en het aantal personen.

dagsessieslechts€ 55,-per persoon

Paardencoach Sanna Stelloo.