Monitor #11 6 juli 2020

IMPACT CORONACRISISOVERZICHT ECONOMISCHE EFFECTEN

Indezemonitorwordtinformatiesamengebrachtdieeenbeeldvormtvandeeconomischeimpactvandecoronacrisisopkorteenmiddellangetermijn.Debasiswordtgevormddooropenbareinformatieuitverschillendebronnen,aangevuldmetsignalendiedoorprovincieUtrechtenregionalepartnerswordenopgehaald.

Demonitorpretendeertnietvolledigtezijn,maarisbedoeldomeenimpressietegeven.Defocusligtopdeeconomischegevolgenvancoronacrisisinbredezin.Gegevensouderdan1maandzijnnietmeerindemonitoropgenomen.

Dezeeditieisdelaatstevoordezomer.

Vragenofsuggestiesoverdeinhoud?

Mail:monique.roso@provincie-utrecht.nl

06-07-20 �2

Inhoudsopgave

❖ Economische impact regio Utrecht [geactualiseerd] o Signalen vanuit het bedrijfsleven [geactualiseerd] o Arbeidsmarkt [geactualiseerd] o Gebruik van steunmaatregelen [geactualiseerd] o Prognoses en herstel [geactualiseerd]

❖ Economische impact landelijk [geactualiseerd] ❖ Economisch herstel [geactualiseerd] ❖ Economische prognoses en scenario’s

06-07-20 !3

ECONOMISCHEIMPACTREGIOUTRECHT

06-07-20 �4

PeilingregioUtrecht:doorzettingsvermogenbijdalendeomzet[18juni2020]• TweederdevandeondernemersindeprovincieUtrechtheeftdoorde

coronacrisistemakenmetdalendeomzetten,blijktuitgezamenlijkonderzoekvanprovincie,gemeenten,werkgeversorganisatiesenEBU.

• Eenderdezagdeomzetmetmeerdan60%dalent.o.v.eenjaargeleden

06-07-20 �5

• Tienprocentvandeondernemersgeeftdatvoortbestaanvanhetbedrijfophetspelstaat;16%maaktzichopvoorgedwongenontslagen.Erisnogveelonzekerheidoverdetoekomstvanhetbedrijf.

• Tegelijkertijdis55%bezighetbedrijfaantepassenaannieuweomstandigheden

• Eenruimemeerderheidvindtdebestaandesteunmaatregelenvoldoende

• Belastingvrijstelling(i.p.v.uitstel)zouwenselijkzijn,netalshetschrappenvangemeentelijkekosten(huur,heffingen)

• Ditwasdeeersteregionalebedrijvenpeiling.Indeeerstehelftvanjuliwordtde2epeilinguitgevoerd.

CBS:aantalfaillissementennogniethogerdaninvoorgaandejaren[12juni2020]• Hetaantalfaillissementenvanbedrijven/

eenmanszaken/instellingenindeprovincieUtrechtligtindeeerstemaandenvan2020nogonderhetniveauvan2018en2019

• Injanuarit/mmei2020gingen110bedrijveneninstellingenfailliet.Indezelfdeperiodein2019warendater154,in2018warendater141.

• Landelijkiserwelsprakevaneenstijgendetrendinhetaantalfaillissementen.

• Faillissementscijferslevereneenvertraagdbeeld.Hetduurtminimaal4wekenvoordateenaanvraagvanfaillissementleidttoteenfaillissementsverklaring.Ookdempendenoodvoorzieningenvooralsnoghetaantalfaillissementen.

• Expertsverwachtenweleengolfvanfaillissementenindetweedehelftvan2020.

06-07-20 �6

FaillissementenprovincieUtrecht2018-2020

0

13

25

38

50

januari maart mei juli september november

2018 2019 2020

BedrijvenregisterUtrecht:baanverliesdooropheffingnogbeperkt[nieuw,1juli2020]• Ookinhetaantalbedrijvendatwordt

opgehevenenhetaantalbanendatdaarmeeisgemoeid,isdekrachtvandecrisisenheteffectvandelockdownnognietterugtezien.

• In2019werdenindemaandenmaart-april-mei2.750vestigingenopgeheven,goedvoorbijna5.200banen.

• Indezelfdeperiodeditjaarwerden2.660vestigingenopgehevenmet5.060banen.

• Ookditiseensignaaldathetaantalfaillissementenenvrijwilligeopheffingennogwordtgedemptdoordelandelijkenoodmaatregelen.

• Decijferszijngebaseerdophetlandelijkinformatiesysteemvanbanenenvestigingen(LISA)waarUtrechtookopisaangesloten.

06-07-20 �7

Aantalbanenbijopgehevenvestigingen,provincieUtrecht

Bron:LISA/ProvinciaalArbeidsplaatsenRegister

Regionalearbeidsmarkt:instroomWWlager[18juni2020]

totaalaantalWW-uitkeringen nieuweWW-uitkeringen(instroom)

mei2020tovapril2020

april2020tovmaart2020

mei2020 april2020

Nederland +3% +17% 42.000 73.700

provincieUtrecht +7% +14% 3.200 4.400

arbeidsmarktregiomidden-Utrecht

+7% +14% 2.300 3.100

arbeidsmarktregioAmersfoort +6% +12% 800 1.000

arbeidsmarktregioFoodValley +1% +14% 500 900

arbeidsmarktregioGooi+Vechtstreek

+7% +13% 700 900

arbeidsmarktregiogroot-Amsterdam

+6% +29% 4.700 8.700

06-07-20 �8

Bron:UWV

Hetaantallopendeuitkeringenishetsaldovanhetaantalnieuweenhetaantalbeëindigdeuitkeringen,plusdeuitkeringendiedoorliepeninmei.Detabelgeeftallevijfdearbeidsmarktregio’sweerdieUtrechtsegemeentenomvatten.

• IndeprovincieUtrechtsteeghetaantallopendeWW-uitkeringeninmei2020met6,5%tenopzichtevaneenmaandeerder:van19.700naar21.000

• deinstroom(hetaantalnieuweuitkeringen)laginmeiopeenlagerniveaudaninapril.Hetaantalnieuweuitkeringenblijftdusgroeien,maarnuineenietslagertempo

Regionalearbeidsmarkt:meerWW’erstussen27-50jaar[18juni2020]

LopendeWW-uitkeringenmei2020(tussenhaakjes:april2020)

jongerdan27jr 27-50jaar 50jrofouder

Nederland 44.600(40.600)

143.700(138.800)

112.700(112.700)

provincieUtrecht 2.900(2.400)

10.400(9.700)

7.600(7.500)

arbeidsmarktregiomidden-Utrecht

2.000(1.700)

7.100(6.600)

4.800(4.700)

arbeidsmarktregioAmersfoort

700(600)

2.500(2.300)

2.000(2.000)

arbeidsmarktregioFoodValley 500(400)

1.900(1.800)

1.700(1.800)

arbeidsmarktregioGooienVechtstreek

500(400)

2.300(2.100)

1.800(1.700)

arbeidsmarktregiogroot-Amsterdam

4.700(4.300)

15.200(14.300)

7.700(7.600)

06-07-20 �9Bron:UWV

• inmeinamhetaantalWW-uitkeringentoebijjongerenénindeleeftijdscategorietussen27-50jaar

• ditduidteropdatnunietalleenjongeren(vaakmeteenflexcontract)uitstromen,maarookmensenmeteenlangerestaatvandienst.DitwordtookbevestigddoordeWW-duur:hetaantalWW’ersmeteenlangerlopendeuitkering(1-2jr)groeit

• vanuithorecaencateringstromenmensendeWWin,maarookvanuitschoonmaakbedrijven,uitzendbureausengroot-endetailhandel

Ruim15.000aanvragenTOGS-regelinginprovincieUtrecht[geactualiseerd,3juli2020]

06-07-20 �10Bron:RVONederland

• IndeprovincieUtrechthebbenruim15.000ondernemersindirectgetroffensectoreneentegemoetkomingaangevraagd(TOGS).

• Aanhetbeginvandelockdown(mediomaart)werddeTOGS-regelinginhetlevengeroepenomondernemersdiedirectdoorsluitingwerdengetroffen,teondersteunen.

• DeTOGS-regelingisopgevolgddoorderegelingTegemoetkomingVasteLastenMKB(junit/msept).DezevergoedtvastelastenvoorhetMKBtoteenmaximumvan€50.000.Hoogteisafhankelijkvanhetgeledenomzetverlies(minimaal30%).

• DenieuweregelingkentdezelfdesectorafbakeningalsTOGS(voornamelijkdetailhandel,horeca,cultuur,sport,recreatie,persoonlijkediensten,personenvervoer,evenementenlocaties).AanvragenlopenviaRvONederland.

Aantalaanvragenper4juni per18juni per3juli

Amersfoort 1695 1752 1826Baarn 312 332 346Bunnik 158 171 176Bunschoten 300 307 319DeBilt 415 428 450DeRondeVenen 547 562 584Eemnes 93 95 100Houten 359 370 391IJsselstein 343 356 369Leusden 290 301 316Lopik 94 99 102Montfoort 127 131 137Nieuwegein 568 583 607Oudewater 105 107 112Renswoude 60 62 63Rhenen 173 180 185Soest 559 571 599StichtseVecht 635 657 684Utrecht 4.334 4.480 4.639UtrechtseHeuvelrug 472 499 525Veenendaal 586 606 627Vijfheerenlanden 444 459 487WijkbijDuurstede 216 223 230Woerden 586 619 635Woudenberg 101 104 107Zeist 655 682 707Hilversum 1.247 1.270 1.323

UWV:10.000toekenningenNOW-regelinginprovincieUtrecht[geactualiseerd,3juli2020]

• CircaeenkwartvandebedrijvenmetpersoneelinUtrechtheeftloonkostenvergoedingaangevraagd.

• Deeerstegolfvantoekenningenlanddevooralinconsumentgerichtesectoren.MeerzakelijkedienstverlenersenindustriebedrijvenvragenNOW.

• DeNOW-regelingwordtverlengdt/mseptember.AanvragenvoorNOW2.0zijnmogelijkvanaf6juli.

• InNOW2.0wordtmeerrekeninggehoudenmetseizoensbedrijven.Bijbedrijfseconomischontslagvanmeerdan20mensenmoetendevakbondenwordenbetrokken.Werkgeversmoetenhunwerknemersstimulerenzichtelatenom-ofbijscholen.

• Flexwerkers(uitzendkrachten,oproep-ennuluren-contracten)kunnenbijUWVt/m12julieentijdelijkeoverbruggingsuitkeringaanvragen.

06-07-20 �11Bron:UWV

Aantaltoekenningen30april 3juni

Amersfoort 982 1.164Baarn 207 241Bunnik 100 124Bunschoten 164 185DeBilt 237 263DeRondeVenen 327 380Eemnes 58 76Houten 278 336IJsselstein 181 218Leusden 156 196Lopik 51 63Montfoort 74 94Nieuwegein 392 470Oudewater 52 63Renswoude 29 41Rhenen 92 109Soest 301 364StichtseVecht 331 396Utrecht 2.339 2.717UtrechtseHeuvelrug 271 314Veenendaal 413 497Vijfheerenlanden 117 147WijkbijDuurstede 92 107Woerden 381 469Woudenberg 52 61Zeist 323 389Hilversum 778 867

COL:152aanvragenvaninnovatiefMKBinprovincieUtrecht[5juni2020]

• Sinds29aprilhebben152startups,scale-upseninnovatieveMKB’ersuitdeprovincieUtrechtoverbruggingsleningenaangevraagd

• vandeaanvragenzijnper5juni49toegekend,80zijnerafgewezen

• 63%vandeaanvragenkwamvanstartups,26%vanscale-ups,8%vaninnovatiefmkb

• hetkabinetheefteen2etranchebeschikbaargesteld

• tipsvooraanvragers:o kijkhetregionaalwebinarterugofleesdeFAQ’so checkofdeondernemingaanallevoorwaarden

voldoeto eengoedeonderbouwingvandeliquiditeitsbehoefteis

essentieelo vraagnietmeerdannodigo maakduidelijkdatdeondernemingvoordecrisis

levensvatbaarenkansrijkwas

06-07-20 �12

AantalaanvragenCOLpergemeenteAmersfoort 19Baarn 3DeBilt 5DeRondeVenen 9Eemnes 1Houten 1IJsselstein 2Leusden 1Montfoort 2Nieuwegein 2Soest 3StichtseVecht 5Utrecht 77UtrechtseHeuvelrug 5Veenendaal 1Vijfheerenlanden 1WijkbijDuurstede 1Woerden 3Zeist 7elders 1

Bron:ROMregioUtrecht

ECONOMISCHEIMPACTREGIOUTRECHT-PROGNOSES

06-07-20 �13

Rabobank:Utrechtseeconomierelatiefweerbaar[15juni2020]

06-07-20 �14

• RaboResearchberekendedeeconomischeimpactvandecoronacrisisperregio.

• Daarbijisrekeninggehoudenmetderegionalesectorstructuur.Zokrimptdehorecaditjaarsterkmaardieisnietiniedereregioevensterkaanwezig.Ookindustrieenhandelkrimpenflink,endiemakenineenaantalregio’seengrootdeelvandeeconomieuit.

• Inregio’smetveel(zakelijkeenpublieke)dienstverleningkanveelwerkvanuithuiswordenvoortgezet.

• Ookdematewaarinbedrijvenindeeneregioaanandereregio’sleveren,maaktverschil.

• DekrimpvandeeconomievandeprovincieUtrechtblijfthierdoorrelatiefbeperkt.

Bron:RaboResearch

UWV:helftvanwerkendeninregioUtrechtbuitenrisicosectoren[4juni2020]

• HetUWVbecijferdeeerderdat32%vandewerkendenactiefisinsectorendiemeteenzeerforsekrimptemakengaankrijgen:horeca,cultuur,metaal-entechnologischeindustrie,uitzendbureaus,detailhandelnon-food

• 44%werktinsectorendieweinigwordengetroffenofdiekunnengroeien

06-07-20 �15

Bron:UWV

Midden-Utrecht

Amersfoort

FoodValley

Groot-Amsterdam

GooienVechtstreek

Nederland

0 25 50 75 100

zeergrotekrimp grotekrimp gemiddeldekrimp geen/kleinekrimp groei

• Dezeberekeningenzijnnuookgedaanvoordearbeidsmarktregio’s.Inderegio’smidden-Utrecht,AmersfoortenGooi-enVechtstreekwerktca.50%vandemensenbuitendekrimpsectoren.Daarmeeisderegioietsweerbaarderdangemiddeld.

• Tochwerktnogsteedsbijna30%insectorendie(zeer)forszullenkrimpen

• InGroot-Amsterdamishetaandeelvankrimpsectorengroterdangemiddeld

ECONOMISCHEIMPACTREGIOUTRECHT-HERSTEL

06-07-20 �16

Nieuwevacaturesvooralinzorg,retail,zakelijkediensten,ICTenonderwijs

06-07-20 �17

Bron:ArbeidsmarktinZicht/Textkernel

• Deforseterugvalinvacaturesinweek12looptgelijkaandeafkondigingvandelockdowninleisureendiensten.• Hetaantalonlinevacaturesligtdeafgelopentweewekentussen1.700en1.800.• Hetaantalnieuwevacaturesishethoogstvoorberoepenindezorgenderetail,vooreconomisch-

administratieve,commerciële,technischeenICT-beroepeneninhetonderwijs.Ookvoorcreatieveentaalkundigevacatureswordtnogsteedsgeworven.

Ontwikkelingonlinevacaturesperweek(Utrecht)

Signalenvanregionaalbedrijfsleven[geactualiseerd]

bedrijvenhelpenbedrijven

• viaUtrechtRegionEconomischeCoronaAlliantie(URECA)):aanbodvano.a.specialistenfinance,IT,marketingomcollega-ondernemersgratisoftegenverlaagdtariefverdertehelpen.PartnersinURECA:o.a.Rabobank,PwC,VNO-NCWprovincieUtrecht,MKBNederlandregioMidden,provincieengemeenteUtrechtenEconomicBoardUtrecht.Contactviamailureca@economicboardutrecht.nl

• viaURECAzijninmiddelsenkeletientallenondernemersuitderegiogeholpen.

• viaURECAzijnnuookvouchersbeschikbaarvoorondernemersdiehunverdienmodelvoordelangeretermijntegenhetlichtwillenhouden.

• eriseengroeiendebehoefteaanmediation,o.a.tussenhuurdersenverhuurders• studentenvanbusinessuniversiteitNyenrodestartteneenhelpdeskvoorondernemers:thefac.nl

• opgestartvoorderegio:platformzzphelpt.nlvoormatchingtussenvragersuithetMKBenaanbieders(zzp’ersinHR,IT,finance,sales,marketing)

• terugkijken:hettweederegionaalwebinaroverdesteunmaatregelenstartupsenscale-ups(COL)• landelijk:hettweedelandelijkenoodpakketbehoeftnogaanpassing.Zoervarenseizoensbedrijvennogsteeds

drempelsominaanmerkingtekomenvoorondersteuning.Ookisernoggeenoplossingvoorbedrijvendieweleenforseomzetdalingkennenmaardoordestrakkeafbakeningvanondersteundesectoren(SBI-codes,toegekenddoorKamervanKoophandel)buitendebootvallen.

06-07-20 �18

ECONOMISCHEIMPACTLANDELIJK

06-07-20 �19

VNO-NCW:branchesietsoptimistischer[10juni2020]

06-07-20 �20

• Ookwordtverwachtdatmeerbedrijvenzullenoverleven.• Omdecrisisteoverleven,pleit50%vandebranchesvoor

tijdelijkebtw-verlaging.Eenderdebepleitinvesterenindigitaliseringenduurzaamheid.Eenderdewilinvesterenininnovatieeninhumancapital.

• IndederdepeilingdieVNOdeedonderaangeslotenbrancheslijktersprakevanwatmeeroptimisme.Weliswaarisnogsteedssprakevanforsomzetverlies.Maarhetaantalbranchesdatrekeninghoudtmetmeerdan60%omzetverlies,daalt.Meerbranchesrekenenopstagnatie.

CBS:ondernemersoptimistischerovervoortbestaanbedrijf[9juni2020]

06-07-20 �21

• UitdeperiodiekeconjunctuurenquêtevanhetCBSblijktdatNederlandseondernemersinmeiaanmerkelijkoptimistischerwarenoverdeoverlevingskansenvanhunbedrijfdaneenmaandeerder.

• Aanpassingaande1,5m-economieenhetsnijdeninkosten(o.a.doorlatenafvloeienvantijdelijkpersoneel)zijndemeestgenoemdemaatregelen.Eenminderheidpastproducten/dienstenaan,ofontwikkeltnieuweproducten(innovatie).

• Ondernemersinhoreca,cultuur,sportenrecreatieblijvenhetmeestsomber.De1,5m-economiebiedthunweinigperspectief.

• Hoewelermeeroptimismeheerst,geefttocheenkwartvandezakelijkedienstverlenersenindustrieaanhetnietlangerdaneenjaartezullenredden.

• Deonzekerheidblijftgroot:eenderdevandeondernemerskannietzeggennaarwelkekanthetdubbeltjevalt.

CBS:horecaenrecreatiesectorvoorzien(verdere)ontslagen[nieuw,26juni2020]

06-07-20 �22

• UitdeperiodiekeconjunctuurenquêtevanhetCBSblijktdateenforsdeelvandeondernemerszichvoorbereidtopkrimpvanhetpersoneelsbestand.

• Bijna40%vandehorecabedrijvengaatafscheidnemenvan(meer)medewerkers.

• Bijnaeenderdevandeondernemersindesectorcultuur,sportenrecreatiezietontslagenaankomen.

• Ookeenopdevijfbedrijvenindelogistiekeninformatie/communicatievoorzietpersonelekrimp.

• Hetminstpessimistischisdedetailhandelendeautobranche.Daarverwachtruim10%vandebedrijven(verdere)ontslagen.

• Opvallend:specialistischedienstverlenerszijnsomberdergewordenoverwerkgelegenheidbijhunbedrijf.

'Personeelssterkteneemtkomende3mndaf'

0

15

30

45

60

2020februari 2020maart 2020april 2020mei 2020juni

3,4

10,5

39,3

34,6

30,3

9,411,5

56,7

52,1

38,9

12,3

20,1

31,4

24,8

19,6

5,2

8,9

24,2

18,1

11,6

Industrie Detailhandelinclautobranche VervoerenopslagHoreca Informaqe/communicate Spec.zak.dvCultuur,sport,recreaqe

Bron:CBS

%

CPB:stresstestmkblaatgroteverschillentussensectorenzien[2juni2020]

06-07-20 �23

• Doordecrisisiserindeeerstedriemaandenbij30%vanhetmkbeenextraliquiditeitsbehoeftevanminimaal€12mrdontstaan.

• Bijeenaanhoudendlageomzetlooptditbinnenzesmaandenoptot€30mrdbij50%vanhetmkb.

• Degrootsteliquiditeitsbehoefteontstondbijhoreca,handel,industrieenvervoer.Dezesectorenzijnsterkgetroffendoordelockdownenhaddendekwetsbaarsteuitgangspositie.

• Delandelijkenoodmaatregelenhebbengeholpenomdeliquiditeitsschokkentedempen.

• Indestresstestlijktdesolvabiliteitvoordemeestebedrijvenopordeteblijven.

• Horeca,industrie,handel,cultuurensportwordenechterhetsterkstgeraakt.Hierontstaatbinnenzesmaandenbijmeerdan25%vandebedrijveneenrisicovollepositie.

Noodsteunvakernaarzakelijkedienstverleningenindustrie[5juni2020]

06-07-20 �24

• OnderdeNOW-regeling(tegemoetkomingloonkosten)zijntoteindmei144.000aanvragenbijUWVingediend

• Daarvanzijner123.000goedgekeurd,goedvoor2,1mlnbanen

• Ca.8.500aanvragenwerdenafgewezen,vooralvanseizoensbedrijven

• Inmeiopvallendegroeiinhetaantalaanvragenvanzakelijkedienstverlenersenindustrie.Metvertragingwordtookindezesectorenomzetdalinggevoeld

• Voordetegemoetkomingdirectgetroffensectoren(TOGS)kreegRvONederland204.000aanvragen

• VoordeTOZO-regeling(inkomenssteunzelfstandigondernemers)hebbengemeentennaarschatting360.000aanvragenontvangen Bron:UWV,per3juni2020

Aantaltoekenningen

NOW

Gemiddeldopgegevenomzetverlies

Verstrektvoorschot(totaal)

horeca/catering 24.095 81% 299mln

detailhandel 23.339 74% 214mln

overigecommerciëlediensten* 21.500 61% 426mln

zorg/welzijn** 14.081 75% 153mln

metaalindustrie,installatie 10.956 53% 297mln

groothandel 10.638 61% 260mln

vervoer/logistiek 3.825 59% 263mln

overigeindustrie 3.706 65% 86mln

uitzendbedrijven 2.117 52% 120mln

cultuur 1.784 78% 47mln

bouw 1.741 49% 34mln

landbouw/groenvoorziening 1.679 61% 23mln

voedings/genotmiddelenindustrie 1.477 54% 35mln

schoonmaak 1.120 59% 19mln

chemischeindustrie 564 57% 27mln

*betrefto.a.zakelijkedienstverlening(payroll,marketing)**betrefto.a.kappers,schoonheidsspecialisten

ECONOMISCHHERSTEL

06-07-20 �25

HoekomtNederlanduitdecrisis:koppelkorteenlangetermijnmaatregelen[nieuw]

EenaantaladviesorganenvanhetkabinetheeftcontourenmeegegevenhoeNederlandzichzelfuitdecrisiskaninvesteren.Indezetabelzijnenkelehoofdpuntenweergegeven.06-07-20 �26

Organisatie Hoofdpuntenadvies

SER *ingezettetrendswordenversterkt(thuiswerken,zorg/onderwijsopafstand,onlinewinkelen,aanpassingenmobiliteit,krimpinternationaaltoerisme)*koppelherstelbeleidaangrotetransities(digitalisering,verduurzaming,vergrijzing,veranderingarbeidsmarkt)

GezamenlijkeplanbureausenRIVM

*verbindkortetermijnopgavenenlangetermijnveranderingen:klimaat,wonen,mobiliteit*zorgvoorintegraalbeleid:economie,zorg,onderwijs,welzijn,leefomgeving

WetenschappelijkeRaadvoorhetRegeringsbeleid

*herstelvraagtveerkrachtvanmensen->voorkomdatverschillentussenbevolkingsgroepentoenemen(bvtussenmensendiewel/nietdigitaalenomscholingsvaardigzijn)

DeNederlandseBank *koppelkortetermijnherstelbeleidaannoodzakelijkeinvesteringenvoorlangetermijn(digitaliseringeconomieensamenleving,verduurzaming)

bedrijfsleven,w.o.financiers,beleggersenVNO-NCW

*benutverduurzamingalshoeksteenvoorherstelbeleid*ondertekenaarszijno.m.VNO-NCW,Ned.Ver.vanBanken,FrieslandCampina,ASR,Rabobank,RoyalHaskoningDHV,EconomicBoardUtrecht,MediaMonks,PGGM,Stedin,Alliander,Actiam

PlanbureauvoordeLeefomgeving

*koppelinvesteringenopkorteenlangetermijnmetelkaar(woningbouw,infrastructuurincombinatiemetklimaatadaptatie,energietransitieennatuur)*leervangroenherstelbeleiduithetbuitenland(Duitsland,Frankrijk)

FlitspeilingKvK#4:70%vanondernemersverwachtcoronacrisisteoverleven[2juni2020]

• circa70%vanderespondentenvandevierdeKvKflitspeilingverwachtdecoronacrisisteoverleven

• ongeveer10%schatindathetbedrijf(waarschijnlijk)nietzaloverleven,20%kandeoverlevingskansnietinschatten

• ondernemerszijnmomenteelvooralgefocustophetvindenen/ofbehoudenvanklanten

• daarnaligt,vooralinhetkleinmkb,hetaccentopkostenbesparingenenhetordenenvandefinanciën

• aanpassingaande1,5m-economieheeftvoormkb’ersmeeraandachtdanaanpassingvanproductofdienst

• respons:1.855bezoekersvankvk.nl/coronatussen14-24mei.Dezeresultatenkunnennietwordenvergelekenmetdievanflitspeiling#1/#2/#3.Depeilingisnietrepresentatiefvoorhethelebedrijfsleven

06-07-20 �27

*indicatiefivm<100waarnemingen

Bron:KvK

1,5m-economie:innovatiechallenge,overzichtvanprotocollen[2juni2020]

• ondernemersmetgoedeideeënvoorde1,5m-economiekondendietot3juliinsturenvoorde1,5minnovatiechallenge.Hetgaatomslimme,concreteideeënenoplossingendiesnelterealiserenzijnophetgebiedvanafstandhouden,hygiëne,inzetenpersoneel,enbeschermingvanklantenenmedewerkers.

• deorganisatoren(VanSpaendonck,VNO-NCW,MKBNederland,NationaleNederlandenenMKBServicedesk)belonenhetbesteideemet€7.500

• opdewebsitemijncoronaprotocol.nlwordenprotocollenvooreenveilige1,5m-economiegebundeld:algemeneprotocollenenprotocollenvooreengrootaantalbedrijfstakken.Dezeprotocollenzijnvoorgelegdaanderijksoverheid

• opdewebsitevankvk.nlzijnprotocollenvoormeerbedrijfstakkentevinden

• netalsopdeUtrechtsewebsitecoronaprotocollen.nl06-07-20 �28

PROGNOSESENSCENARIO’S

06-07-20 �29

RamingCPB:economiekrimpt6,4%,werkloosheideind2020verdubbeld [16juni2020]

06-07-20 �30

• IndenieuweramingvanhetCentraalPlanbureauvoor2020en2021zijnnaastdebasisraming1optimistischscenario(volledigherstel)en2somberescenario’suitgewerkt(zwakherstel,tweedegolf).

• Indebasisramingkrimptdeeconomiemetruim6%,enverdubbeltdewerkloosheideind2020.De1,5m-economiezeteenremopaanbodvanbepaaldegoederenendiensten.Verliesvanbaaneninkomenzorgenvoorafnemendeconsumptieeneenzwakherstelvanconsumentenvertrouwen.

• Hetoptimistischescenarioleuntopherstelvanconsumptieenbedrijfsinvesteringen,enopvlotoverstappennaaranderesectorenbijwerkloosheid.

• Inhet‘zwakherstel’-scenariotrektwereldhandelbeperktaan,komenbankeninproblemenendalenwoningprijzen.

• Eentweedecoronagolfleidttotgroteeconomischeschadedooreennieuwelockdown.

06-07-20 �31

Rabobank ABNAmro ING EU

8juni2020 20mei2020 15mei2020 6mei2020

prognoseBBP-groeiNL2020 -5,7% -5,4% -6,8% -6,8%

prognoseBBP-groeiNL2021 2,9% 2,8% 4,1% 5%

werkloosheidNederland2020 5% 4,5% 5,9%

werkloosheidNederland2021 6,3% 5,5% 5,3%

• alleeconomischebureausvandebankenverwachtendatdeeconomischekrimpin2020dusdaniggrootzalzijndathetherstelin2021onvoldoendezalzijnomdattecompenseren.

Banken:‘economischekrimpin2020tussen6en8%’[8juni2020]

• tegelijkertijdwijzendebankeneropdatdesituatieinNederlandminderernstigisdaninanderelanden:deeconomieis,andersdaninanderelanden,nietineenvolledigelockdowngegaan,dewerkloosheidwashistorischlaag,deoverheidsfinanciënzijnrobuust.Dewerkloosheidspercentagesindetabelzijnjaargemiddelden:RaboResearchverwachtdatdewerkloosheideinde2020isopgelopennaarcirca7%.

• erwordtrekeninggehoudenmetforsezogeheten‘tweedegolf’-effecten:eenstevigetoenamevanfaillissementenenontslagen.VolgenshetCPBkanditookdoorwerkeninhetfinanciëlesysteem,alsbedrijfsleningenintoenemendemateoninbaarzijn.Bankennemenhierinmiddelsalvoorzieningenvoor.

• Consumentendienstenblijveninallesectoranalyseshetmeestkwetsbaar:ABNvoorzietvoordeleisuresectoreenkrimpvan25%in2020,RaboResearchzietdetoegevoegdewaardein2020vandehorecakrimpenmet41%

• Deonzekerhedenindeprognoseszijngroot:hetaldannietheroplevenvandepandemieinhetnajaarendewijzewaaropdiewordtbestreden,dematewaarinhuishoudenshungeldsparendanweluitgeven,internationalespanningeninhandelsrelaties(w.o.Brexit)