1

“Inspraak & participatie van leerlingen, een integrale visie”

2

Overzicht

- Wat is inspraak & participatie?- Literatuurstudie + koppeling Samen tot aan de meet- Traject Inspraak & participatie- Uit de praktijk gegrepen…- Aan de slag!- Vergadervormen- Verwachtingen van Antwerpse leerlingen

3

Uit de praktijk gegrepen…

“Een positief klimaat van inspraak en participatie in Sint-Willebrord - Heilige Familie”

- Positief klimaat

- Betrokkenheid en welbevinden vergroten- Verrijken van de middagpauzes: binding en verantwoordelijkheid in

de school

- Leerlingenraad + kerngroep leerkrachten- Acties: vraag van leerlingen

4

Inspraak & participatie: wat en waarom?

- Voorbeelden van inspraak & participatie op uw school?

- Vindt u inspraak & participatie van leerlingen belangrijk? Waarom wel/niet?

5

Inspraak & participatie: wat en waarom?

- Participatie is ‘in’- Intuïtief onderdeel van pedagogische relatie

- Respectvol met elkaar omgaan- Leerlingen serieus nemen- Kinderen en jongeren tellen mee- Hun betekenissen en ervaringen aan bod laten komen- Zinvolle bijdrage

- Decreet betreffende participatie op school: 2004 (basis en secundair)- Leerlingenraad verplicht als 10% er om vraagt- Betrokkenheid bij schoolbeleid op andere manier (schoolregl.)- www.ond.vlaanderen.be/edulex

6

Inspraak & participatie: wat en waarom?

- Meedoen- Mee weten- Mee denken- Mee praten- Mee beslissen

“De school is van iedereen. De groten én de kleintjes moeten kunnen meedoen op school. Iedereen kan best zijn gedacht zeggen en mag ook mee kiezen wat er op school gebeurt. Als we meepraten, kunnen we de school toffer maken. De school kan altijd toffer. Dat kan blijven duren.” (Jeroen, 5de leerjaar)

=> reactie vanuit gevoel: ‘mijn school’

2

7

Inspraak & participatie: wat en waarom?

- Formele of informele participatie- Bewust of onbewust- In de dagelijkse omgang, wanneer het zich voordoet

- Bv. Mee oplossing zoeken voor wanorde in de toiletten- Bv. Uitleggen waarom het zo lang duurt voor de nieuws drinkfontein er

komt- Bv. Bespreken wat er beter kan aan de schooluitstap

- Leerlingenraad is géén must!

- Participatie: echt of schijn?- Klas- en schoolniveau

8

Inspraak & participatie: wat en waarom?

- Leerkrachtenparticipatie!- Voorwaarde voor slagen?- Niet afstaan domeinen, maar openstellen!

9

Uit literatuuronderzoek

- “Engaged students are more successful in school by many measures.Students who attend school regularly, concentrate on learning, adhere to the rules of the school, and avoid disruptive behaviors generally get better.” (Wang & Holcombe, 2010)- Gedragsengagement: schoolparticipatie- Emotioneel engagement: schoolidentificatie- Cognitief engagement: gebruik van zelfregulerende stratiegiën en leer-

strategiën

- Leerlingenparticipatie draagt rechtstreeks bij aan leeropbrengsten Belang van ‘betrokkenheid’ in brede leer- en leefomgeving

- Involvement is basisvoorwaarde om te leren - Invloed van ‘warme banden’: positief effect op leerlingen én

leerkrachten

10

Samen tot aan de meet

- Bouwstenen- het uitbouwen van een positieve en stimulerende relatie tussen

school, leerlingen, ouders en buurt- het uitbouwen van school- en klasorganisatie in functie van

diversiteit- het toepassen van didactische werkvormen in functie van

differentiatie- het optimaliseren van evaluatie

=> Leerlingenparticipatie als middel tot…

11

Traject inspraak & participatie

- Interactieve workshops voor leerlingen en leerkrachten- Methodieken aanleren- Motivatie aanwakkeren- Aan de slaghttp://www.flickr.com/photos/55514616@N04/sets/72157625891569039/show

- Good practice verzamelen en verspreiden

- Platform inspraak & participatie- Ideeën uitwisselen- Oplossingen voor complexe uitdagingen zoeken- Externe ondersteuning zoeken- 4 bijeenkomsten, startend op maandag 17 oktober 2011 van 9.30-11.30 uur

12

Een integrale visie

- Wie geeft de aanzet?- Vragen van leerlingen- Enthousiaste leerkracht- Directie: bespreken met team

- Hoever opentrekken?- In de klas

- Afspraken (huiswerk, klasorde,…)- Manier van lesgeven

- In de school- Iedereen betrekken: ook ander schoolpersoneel

- Afspraken speeltijd/pauzes/middagactiviteiten- Orde in de toiletten- Schoolfeest mee organiseren- Refterorganisatie

3

13

Een integrale visie

- Hoever willen we gaan?- Inhoudelijke of praktische onderwerpen

- Thema’s- Activiteiten- De manier waarop de school iets aanpakt

- Thema’s of domeinen afbakenen(speeltijd, toetsen, huiswerk, middagmaal, leerstof, uitstap,…) afbakenen

- Verschillende gradaties van betrokkenheid- Niet ‘alles op niets’- Afhankelijk van thema of domein- Volwaardige participatie?

14

Een integrale visie

15

Een integrale visie

- Voorbeelden van participatievormen binnen jouw school?

16

Een integrale visie

- Wanneer betrekken?- Zo vroeg mogelijk? - Cfr. Schoolreis organiseren

- Mee laten nadenken over invulling- Mee laten organiseren- Mee laten evalueren

- Wie doet er mee?- Afhankelijk van thema of domein

- Bv. afspraken refter- Draagvlak

- Wie nu betrokken?- Effect gevolgen?- Hulp nodig?

17

Goed om te weten!

- “Alles is bespreekbaar. Niet alles kan”- Binnen of buiten de lestijden

- Effect vergroten door participatie mee in lessen te integreren

- Start eventueel met concrete thema’s

18

Aan de slag!

- Map oprechte deelneming (inhoudstafel)- Info geven- Ideeën verzamelen

- Mening van anderen vragen- Prioriteiten bepalen- …

4

19

Uit de praktijk

- Je zeg doen- Leerlingenraad/praatraad/kinderparlement/…

- Andromeda: ‘Babbelbox’- Axi-Joma:

- 1-6de leerjaar, 2 lln per klas, méér dan 30 kinderen

- 1X per maand

- verslag opsturen naar directie + bespreken op personeelsvergadering

- Agendapunten: op voorhand bespreken in de klas

- Ideeënbus/klasbus- ‘t Alberreke

20

Uit de praktijk

- Groene enveloppe (Cfr. Axi-Joma)- Snel en veel ideeën verzamelen- Iedereen betrokken (eventueel ook - Ter voorbereiding van leerlingenraad- Bespreking van realistische en onrealistische voorstellen

21

Uit de praktijk

- Aankondigen van activiteiten- Sandwichman- Rebus- Speakers corner

22

Uit de praktijk

- Realistische en onrealistische voorstellen onderscheiden

23

Uit de praktijk

- Klasvlag- Evaluatie van de week - In klas of op school

24

Uit de praktijk

- Het-kan-anders-prikkers- Pos. en neg. Beoordeling- Ideeën aanreiken (bv. toiletten)

5

25

Uit de praktijk

- Leerlingenraad bekendheid geven- Cfr. De chocotoffe dag van de leerlingenraad

26

Uit de praktijk

- Je klas of schoolomgeving ‘pimpen’- (Cfr. Veiligheid & hygiëne)- Fotojacht

- Tekenwedstrijd

27

Uit de praktijk

- Enkele praktische resultaten- Andromeda: Wc-eendjes- SISA Aangenaam plasproject- Refter aanpassen naar aanleiding van een enquête- Bevraging “Jongeren en vrije tijd” door leerlingenraad (Beeldekens)- Inspraak in kleuren en inrichting OLC (Spectrumschool)- Wisseluur

28

Uit de praktijk

- Samen afspraken maken- Binnenblijven tijdens middagpauze in koude wintermaanden

(Johannesschool)- Leerlingen vroegen toestemming aan directeur, LO-leerkracht,…- Er werden samen afspraken gemaakt

- Wc-eendjes: afspraken over wc-gebruik + verantwoordelijkheid

- Vuilbrigade

29

Uit de praktijk

- Zelf organiseren- De Beeldekens: Gezonde lunch

- LL Pestalozzi“15 minuten geen les” & “huiswerkvrije 3-daagse”

- KA Antwerpen: Talentenjacht

30

Aan de slag!

- Map “Oprechte deelneming”- Welke werkvormen vind je nuttig voor jouw school?- Hoe zou je hiermee aan de slag gaan?

6

31

Overlegvormen

- Gemengde werkgroep- Klankbordgroep

- Voor je beslissingen neemt

- Verbetergroep- Concreet probleem

- Kringgesprekken- Klasniveau, lange termijn

- Leerlingenraad- Schoolniveau, lange termijn, verschillende thema’s

32

Verwachtingen van Antwerpse leerlingen

- Lieve stad, help ons bij:- Schooldirecties het belang van inspraak en leerlinge nparticipatie

duidelijk maken (sensibilisering, houding van de di recties)- Promocampagne naar andere leerlingen: de leerlingenr aad is tof!- Ondersteunen van leerlingenraden op financieel vlak : aanlopen van

materialen, informeren over goedkoop aanbod, hulp b ij acties en projecten, subsidies voor leerlingenraden,…

- Mogelijkheden voor uitleen van materiaal meer op ma at van leerlingenraden (flexibel)

- Aanspreekpunt voor leerlingen(raden) bij de stad.- Overleg tussen leerlingenraden van scholen in elkaa rs buurt, bv. over

veiligheid van de schoolomgeving .

33

Interessante literatuur

- Werkmap “Oprechte deelneming” (gratis te downloaden via www.kinderrechtencommissariaat.be)

- “Sst, de leerkracht leert!”, VSK- www.vsk.be- “Leraren leren van leerlingen. Instrument voor zelfevaluatie

door leraren”

34

Contactgegevens

- Rijn Van den Bergh | Pedagogisch medewerker Leren & I nnoverentel + 32 3 338 33 87 | gsm + 32 495 40 60 76 rijn.vandenbergh@stad.antwerpen.be

- Ann-Sofie Segers | Pedagogisch medewerker Leren & In noverentel + 32 3 360 47 43 | gsm + 32 495 34 85 09

ann-sofie.segers@stad.antwerpen.be

- Jan De Vos | Pedagogisch medewerker Leren & Innoverentel + 32 3 338 93 62 | gsm +32 491 35 64 91

Jan.DeVos@stad.Antwerpen.be