Overzicht

1. Bloed

2. Het hart

3. De bloedsomloop

4. Het lymfatisch systeem

2. Het hart

• Bouw

• Bloedvoorziening

• Werking

• Prikkelgeleiding

• ECG

2. Het hart

• Bouw

• Bloedvoorziening

• Werking

• Prikkelgeleiding

• ECG

Hart: Bouw

• Hart– = hol orgaan– Functie: bloed rondpompen in het lichaam

• Ligging:– In mediastinum = centrale ruimte borstkas– Links de borstholte, achter het sternum– Apex= hartpunt (naar links onder gericht)

• Hartwand:– Endocard (endotheel -> binnenbekleding)– Myocard (spierlaag)– Epicard (bindweefsel -> buitenbekleding)

• Hartzakje = pericard (niet-elastisch bindweefsel)

Hart: Bouw

aorta

Vena cava superior / bovenste holle ader

Vena pulmonalis/ Longader

Linker boezem

Arteria pulmonalis / Longslagader

aorta

Septum / wand tussen kamers

klepspiertjes

linkerkamer

Mitralisklep/ tweeslippige

aortaklepTricuspidalisklep/

drieslippigerechterkamermyocard

pulmonalisklep

Rechter boezem

Vena cava inferior / onderste holle ader

Hart: Bouw

• 4 ruimtes– Rechteratrium– Rechterventrikel– Linkeratrium– Linkerventrikel

Hart: Bouw

• 4 kleppen– Tricuspidalisklep– Pulmonalisklep– Mitralisklep– Aortaklep

• Kleppen tussen atria en ventrikels hangen met spieren (papillairspieren) en pezen (chordae tendinae) vast

Kleppen kunnen niet terugklappen

2. Het hart

• Bouw

• Bloedvoorziening

• Werking

• Prikkelgeleiding

• ECG

Hart: BloedvoorzieningKransslagaders (coronaire arterieën) ontspringen

net na aortaklep Voorzien de hartspier van bloed Zuurstofarm bloed in kransaders Vloeien samen in sinus coronarius Mondt uit in rechterboezem

2. Het hart

• Bouw

• Bloedvoorziening

• Werking

• Prikkelgeleiding

• ECG

Hart: Werking

• Normaal hartritme = 70 slagen/minuut• 2 pompen: links en rechts• Welke aders en kamers komt het bloed

achtereenvolgens tegen? (Vanaf vena cava)• Wat gebeurt er in de 3 fasen van de

hartwerking?– Systole atria– Systole ventrikels– diastole

• http://biodesk.nl/bloed/hart.php

Hart: Werking• samentrekking of systole

van de atria– De atria trekken samen– De ventrikels zijn ontspannen– De aderkleppen sluiten– De mitralis- en tricuspidaliskleppen

worden open geduwd– De pulmonalis- en aortakleppen

zijn gesloten– Het bloed stroomt van atria naar

ventrikels

Hart: Werking• samentrekking of systole

van de ventrikels– De atria zijn ontspannen– De ventrikels trekken samen– De aderkleppen zijn open– De mitralis- en tricuspidaliskleppen

sluiten– De pulmonalis- en aortakleppen

openen– Het bloed stroomt van ventrikels

naar slagaders en van aders naar atria

Hart: Werking

• Ontspanning of diastole van de ventrikels

– De atria zijn ontspannen– De ventrikels zijn ontspannen– De aderkleppen zijn open– De mitralis- en tricuspidaliskleppen

worden open geduwd– De pulmonalis- en aortakleppen zijn

gesloten– Het bloed stroomt van aders naar

aders en slagaders

2. Het hart

• Bouw

• Bloedvoorziening

• Werking

• Prikkelgeleiding

• ECG

Hart: PrikkelgeleidingDe prikkel:

Ontstaat in de sinusknoop. Van daaruit verspreidt die zich over beide atria. Wordt dan opgevangen in de atrioventrikulaire knoop. Worden voortgeleid naar de ventrikels via de bundel van His Deze bundel splitst zich uiteindelijk in kleine takjes, de Purkinjevezels.

• http://www.bioplek.org/animaties/bloed/hartwerking.html

Hart: Prikkelgeleiding

Doordat de elektrische prikkel zich minder snel voortplant in de bundel van His, zullen de ventrikels iets later dan de atria samentrekken.

Nervus vagus (parasympatisch): sinusknoop trager

Nervus sympathicus: sinusknoop sneller

2. Het hart

• Bouw

• Bloedvoorziening

• Werking

• Prikkelgeleiding

• ECG

Hart: ECG

• ECG= Electrocardiogram

= registratie van de electrische activiteit van het hart• P-golf: depolarisatie atria• QRS-complex: depolarisatie ventrikels• T-golf: repolarisatie kamers• http://www.biovoorjou.be/cdrom/BVJ_5_W/spelletjes/hart

werkingDEF.swf (evt. thuis kijken op school geblokkeerd )

Overzicht

1. Bloed

2. Het hart

3. De bloedsomloop

4. Het lymfatisch systeem

3. De bloedsomloop

• Bloedvaten

• De bloedsomloop

• Bloeddruk

3. De bloedsomloop

• Bloedvaten

• De bloedsomloop

• Bloeddruk

Bloedsomloop: Bloedvaten

• Bloedvaten: 3 lagen– Intima

(endotheelcellen)– Media (gladde

spiercellen)– Adventitia

(bindweefsel)

Bloedsomloop: Bloedvaten

• 3 soorten bloedvaten– Slagaders (arteriën) en arteriolen– Haarvaten (capillairen)– Aders (venen) en venulen

Bloedsomloop: Bloedvaten

• Slagaders (Arteriën)– Vertrekken vanuit het hart naar de organen– Vervoeren zuurstofrijk bloed behalve de A.

Pulmonalis (longslagader)– Goed ontwikkelde media (spierlaag)– Veel elastische vezels in intima– Monden uit in kleinere arteriolen

Bloedsomloop: Bloedvaten

• Aders (Venen)– Brengen bloed van organen naar hart– Vervoeren zuurstofarm bloed behalve de Vena

Pulmonalis (longader)– Minder dikke vaatwand dan arteriën (lagere druk)– Hebben kleppen die enkel in de richting van het bloed

opengaan (verhinderen terugstroom)– Kleinere venulen gaan over in venen

Bloedsomloop: Bloedvaten

• Haarvaten (Capillairen)– Weefselbloedvaten– Zorgen voor uitwisseling van stoffen tussen bloed en

weefsels– 1 laag endotheel met dunne bindweefsellaag

3. De bloedsomloop

• Bloedvaten

• De bloedsomloop

• Bloeddruk

De bloedsomloop

• Kleine bloedsomloop– Brengt bloed van het

hart naar de longen en weer naar het hart

• Grote bloedsomloop– Brengt bloed van hart

naar organen en terug naar hart

Bloedsomloop

• Kleine bloedsomloop:– Rechterventrikel– Arteria pulmonalis– Kleinere arteriën– Haarvaten– Kleine venen– Venae pulmonalis– linkeratrium

Bloedsomloop

• Grote bloedsomloop– Linkerkamer– Aorta– Vertakkingen naar verschillende

organen en weefsels– Vena cava (inferior en superior)– Rechteratrium

De grote bloedsomloop

Poortadersysteem

• Veneus bloed van ingewanden wordt gedraineerd via dit systeem

• Veneus bloed uit dikke, dunne darm en milt komt samen in de VENA PORTA die de lever binnengaat thv de leverpoort

• Opgenomen voedingstoffen worden in de lever verwerkt

• Uit de lever (boven) lopen 3-4 v. hepaticae met verwerkte veneuze bloed naar de vena cava inferior

Bloedsomloop

• Bloedsomloop voor de geboorte– Bloedsomlopen van moeder en kind gescheiden– In placenta: haarvaten van moeder en kind dicht

bijeenUitwisseling van stoffen Zuurstof en voedingsstoffen van moeder komen

via navelstreng in kind Lever en longen werken nog niet

3. De bloedsomloop

• Bloedvaten

• De bloedsomloop

• Bloeddruk

Bloeddruk• = druk in bloedvaten• Is grootst in slagaders dichtbij linkerventrikel• Daalt naarmate verder verwijderd van hart• Wisselt met systole en diastole

– Systolische druk: 120-130 mm Hg– Diastolische druk: 70-80 mm Hg

• Problemen:– Hypertensie: 150 /100 mm Hg– Hypotensie

Regeling Bloeddruk

Regelmechanismen;http://home.student.uva.nl/smail.elkhamsi

/Documenten/mod%206/Hartritme/Prekliniek/Bloeddruk%20en%20regelsystemen.ppt#256,1, Bloeddruk en regelsystemen

Algemene werking;http://www.bioplek.org/animaties/bloed/bloeddruk.html

Overzicht

1. Bloed

2. Het hart

3. De bloedsomloop

4. Het lymfatisch systeem

Het lymfestelsel

• Lymfe: vloeistof dat naast het bloed circuleert

• Stroomt in aparte vaten= lymfevaten (hebben kleppen)

• Lymfe wordt gedraineerd uit intercellulaire ruimten naar de lymfewegen

• twee grote vaten:– Ductus thoracicus (mondt uit in

linker vena subclavia)– Ductus Lymphaticus Dexter

mondt uit in rechter vena subclavia)

Het lymfestelsel

• Lymfeklieren:– Kleine orgaantjes: 1-25 mm– Functie:

• Aanmaak en opslag lymfocyten• Filtreren en vernietigen vreemde stoffen en micro-

organismen• Aanmaak van antistoffen

– Tussenstations van lymfevaten– Kunnen opzwellen bij infectie

Het lymfestelsel

• Regionale lymfeklieren– Hals– Oksels– Lies

Het lymfatisch systeem

• Thymus– Ontwikkeling

voorlopers T-lymfocyten

Speelt rol bij cellulaire immuniteit

– Verhoudingsgewijs groter bij kinderen