wordt gefinancierd, ervan te hebben bijgedra­gen aan het onthullen van de schuilplaats vanOsamaBinLadenvia eenbijhen werkzame dok­ter. Kraan:'Diedokter stond niet op onze loon­lijst en was ons niet bekend.' Een bewijs werdnooit geleverd.Nabemiddeling doorNederland,Australië,deVSen Engelandkon Savethe Child­ren het werk in Pakistan weer hervatten.

ineens niet meer naar hun werk konden. Som­migen werden als criminelen ondervraagd. Bo­vendien werden ze in de lokale media als land­verraders neergezet. Zewerden zelfs door huneigen farnilie met wantrouwen bejegend enmoesten soms vrezenvoorhun leven.'DePakis­taanse overheid beschuldigde Save the Child­ren, dat voornamelijk vanuit deVSen Engeland

OVERHEDEN NEMEN STEEDS VAKERMAATREGELEN die de bewegingsruimte vanontwikkelings-, mensenrechten- en vredes­organisaties inperken. In sommige gevallenleidt dat tot levensgevaarlijke situaties. En hetwordt alleen maar erger.

42 Vrij Nederland 9 JANUARI 2016

ERKNEMERSVANSAVETHECHILDREN INPAKISTANtrof­fen afgelopenjuni een gewa­pende manvoor het kan­toor van de or­

ganisatie in Islamabad en een nieuw slot op dedeur. Alle apparatuur was in beslag genomenen de organisatie werd gesommeerd het land teverlaten. 'Anti-Pakistaanse' en 'zeer verdachte'activiteiten zouden zijn gebleken uit onder an­dere afgeluisterde telefoongesprekken. Savethe Children werkte er op dat moment aantwee grote onderwijsprogramma's, onder meerin Beloetsjistan langs de Afghaanse grens, metname gericht op meisjes.'Het was voor ons een enorm drama,' zegt direc­teur Pim Kraan vanuit zijn kantoor in Den Haag.'We hebben tienduizend mensen in dienst die

9 JANUARI 2016 Vrij Nederland 43

ZELFS IN SPANJE'Het lijkt wel of allerlei landen wetten van el­kaar kopiëren,' verzucht ICCOdirecteur Man­nus Verweij.Hijmoest eerst goed nadenken ofhij over dit onderwerp geïnterviewd wildeworden. 'Sinds we ons werk hebben gedecen­traliseerd naar regiokantoren wereldwijd,worden we in degaten gehouden. Het kan onswerk ernstig schaden als artikelen vertaaldworden en er verkeerde conclusies worden ge­trokken. Wemoeten zeer voorzichtig zijn omte voorkomen dat we uit landen weg moeten.'

gen van buitenlands.geld aan banden gelegd.InEthiopië mag niet meer. dan tien procent vanhet geld uit het buitenland komen, anders mag

tje als organisatie niet a~n mensenrechten ofburgerrechten werken. Maar juist voor ditsoort onderwerpen komt het geld hoofdzake­lijkvan westerse democratieën. Eenheel effec­tieve manier dus om deze organisaties mond­dood te maken.'

Bovendien ontwikkelden steeds meer overhe­den in de afgelopen jaren speciale 'ngo-wetge­ving'. Ngo'smoeten aan steeds meer eisen vol­doen, waarvan sommige onzinnig lijken. InRusland bijvoorbeeld moeten organisaties diegeld ontvangen uit het buitenland zich regi­streren als buitenlandse agent. Emile Affoltervan Amnesty: 'Zemoeten op al hun voorlich­tingsmateriaal schrijven: geproduceerd dooreen buitenlandse agent. In Rusland betekentdat hetzelfde als spion, dus vergeet het danmaar met je geloofwaardigheid. Veel organi­saties hebben constructies gevonden om hieronderuit te komen. Daar heeft de Russischeoverheid op gereageerd met een" ongewensteorganisaties" -wet, Ongewenste organisatieszijn altijd buitenlandse organisaties die Rus­sische organisaties financieren. Het is onbe­kend waarom en wanneer een organisatie als"ongewenst" wordt aangemerkt. Alshet Am­nesty overkomt, moeten we uit Rusland weg.Organisaties die met ons samenwerken kun-

BOL IV IA DeDeensengo Ibis, die opkomt voor indianen in het Amazonegebied, moest vertrekken.

nen dan hoge boetes en celstraffen voor hunmedewerkers verwachten. Viaons worden zoRussische organisaties kaltgestelt,''Veeloverheden proberen buitenlands geld tecontroleren via wetten,' bevestigt Tiwana.'Vooral westerse democratieën die mensen­rechten- en ontwikkelingsorganisaties steu­nen, zijn hen een doorn in het oog. In Rusland,Kazachstan,Belarus,Azerbeidzjan,India en an­dere Zuid-Aziatischelanden wordt het entvan-

'Steedsvaker isderepressieopenIijkenkomende macht­hebbersermee weg.'

1111111111111111111111111111111111111111

IETS TE VEEL SUCCES'Overheden onderdrukken juist deze verander­krachten omdat ze die het meest vrezen,' zegtJan Gruiters, directeur van deNederlandse vre­desorganisatie PAX.'Vroeger werd repressienog afgedekt en bewezen overheden lippen­dienst aan mensenrechten en democratie,maar steeds vaker is de repressie openlijk enkomen demachthebbers ermee weg. Zezijn as­sertiever geworden enworden minder tegenge­sproken in de internationale politieke arena's.'Hivos-directeurEdwinHuizingkan zo een rijtjegetroffen organisaties noemen: 'In Bolivia isonze Deensezusterorganisatie Ibis,die opkomtvoor de rechten van indianen in het Amazone­gebied, de wacht aangezegd door de regering.Dathad ookHivoskunnen zijn,omdat we orga­nisaties steunen die kritisch zijn ten aanzienvan deoverheid. In Ecuadorgebeurde hetzelfdetoen een partner iets te veelsucces had met eencampagne die de overheid niet zinde tegen ver­vuiling door een oliemaatschappij.'Tiwana: 'Overheden besteden hun verant­woordelijkheden op gebieden als gezondheid,water en openbaar vervoer bijna overal steedsmeer uit aan bedrijven. Zelfsde taken van depolitie en het legerworden in sommige landendoor bedrijven ingevuld. Door die vermengingvan politiek en het bedrijfsleven worden men­senrechten ondermijnd. Activisten en organi­saties die proberen mijnbouw, olie- en gasbo­ringen aan de kaak te stellen, lopen in grotedelen van de wereld enorme risico's.'

Het incident staat niet op zichzelf. Ngo's, men­senrechtenorganisaties en hulporganisatieskrijgen in toenemende mate te maken metmoeilijkheden, verdachtmakingen en bedrei-

ti' gingen.Civicus,een alliantie van maatschappe­lijke organisaties in meer dan honderdvijftiglanden, constateert in haar jaarlijkse rapport'The State ofCivilSociety'dat de ruimte van hetmaatschappelijk middenveld af negen jaar oprij wordt ingeperkt. VolgensCivicus-onderzoe-

'7 ker Mandeep Tiwana 'gaat het om een wereld­wijde en zich versnellende trend' die voor eengroot deel door overheden wordt ingezet.Maina Kiai,de speciale rapporteur van de VNvoor de vrijheid van vergadering en vereniginglaat vanuit NewYorkweten: 'Wezienhet in hetNoorden en in het Zuiden, in dictaturen en de-mocratieën.' Freedom House, een Amerikaan­se waakhondorganisatie, rapporteert behalvede afgenomen ruimte voor maatschappelijkeorganisaties ook een forse inperking van depersvrijheid en vrijheden die samenhangenmet het functioneren van de rechtstaat.

SCHUREN IS JUIST GOEDIn de jaren tachtig hield deuniversiteit in Bang­kok het aantal parlementariërs bij dat elk jaarvermoord werd. Dat aantal nam toe, ondankshet feit dat de militaire dictatuur is vervangendoor een democratie. Toen het parlementmeer macht kreeg, ontstonden er meer conflic­terende belangen. 'Duswaren demoorden eenindicator van democratie,' zegtRoberto Bissio,directeur van SocialWatch,een internationaalnetwerk dat zich richt op het bestrijden van ar­moede en ongelijkheid. 'Het aantal journalis­ten dat vermoord wordt, neemt toe. Betekentdat minder vrijheid van meningsuiting ofis depers zobelangrijk geworden dat ze een doelwit

, is geworden?Alser meer pogingen zijn om heti maatschappelijk middenveld demond te snoe­I ren, is dat dan geen teken dat het middenveld

aan belang heeft gewonnen?'Reina Buijs is plaatsvervangend directeur In-

: ternationale Samenwerking bij het ministerievan Buitenlandse Zaken. Zijherkent het beelddat Bissio schetst. 'Het is een teken dat maat­schappelijke organisaties sterker worden enmeer in staat zijn om overheden of bedrijvenop hun verantwoordelijkheden aan te spre­ken,' zegt ze.

Centraal-Aziëvan mensenrechtenactivisten enbloggers die in nood zitten. Met digitale tech­nologie helpen wij ze om buiten het zicht vaninlichtingendiensten te blijven.'Gruiters: 'Wemerken in ons contact met part­ners dat er inlichtingendiensten afluisteren.Daar moeten we altijd rekening mee houden.Er worden telefoongesprekken afgeluisterd,we merken dat er op Skype-conferenties wordtingelogd, we moeten vaker naar partners toeom open te kunnen praten.' Willems: 'Wijne­men specifieke maatregelen om veilig metpartners te kunnen communiceren. Meer zegik daar niet over.'Pers die onder invloed staat van de overheid enveiligheidsdiensten die burgers controleren:het lijkt een ver-van-mijn-bed-show,maar 'ookCameron wil het mogelijk maken om alle bur­gers afte luisteren met het oog op de strijd te­gen terrorisme. Hij heeft gezegd: we kunnenhet ons niet veroorloven dat er gesprekken zijntussen burgers waar wij niets vanaf weten,'zegtWillems.Tiwana: 'Afluisterpraktijken zijninmiddels een wereldwijd fenomeen. Allede­mocratische landen doen het. Snowden en As­sange hebben dit aangekaart en worden ver­volgd. Als westerse landen deze mensenvervolgen, wordt de standaard steeds lager envolgen andere landen meteen.'

AFLU ISTERPRAKTIJKENLeon Willems: 'De persvrijheid neemt niet al­leen af, geweld tegen journalisten neemt ookal jaren toe. Bovendien leidt dat geweld ner­gens tot vervolging.Enniet alleen journalistenlopen gevaar. In Rusland bedenk je jewel driekeer voor je een twitterprofiel aanmaakt. Dezeer capabele veiligheidsdiensten houden jenauwlettend in de gaten.' Huizing herkent hetbeeld: 'In het Midden-Oosten loop jemet je on­line stem snel gevaar. Datmerken we aan hetaantal hulpverzoeken uit die regio en ook uit

24 UUR PER DAG BEWAAKTDiezorgen hebben meerdere directeuren vanNederlandse ontwikkelingsorganisaties. Da­niëlIe Hirsch, directeur van Both Ends: 'Ik wilgeen namen noemen, want wat doe ik demensen en de organisaties aan over wie ikspreek? Maar het aantal vermoorde milieuac­tivisten stijgt gruwelijk snel. In Brazilië gaathet 't snelst. We hebben in onze wekelijksevergaderingen steeds vaker mensen over wiewe ons zorgen maken.'Dit herkent LeonWillems, directeur van FreePress Unlimited, dat zich inzet voor persvrij­heid in de wereld: 'Het is nog nooit zo vaakvoorgekomendat wij opons wekelijksmanage­mentoverleg mensen bespreken die in de knelgekomen zijn, die hulp zoeken om hun land tekunnen ontwijken ofdie buitenspel zijn gezet.'Persvrijheid is een van de laatste strohalmenáls de repressie van het maatschappelijk mid­denveld toeneemt. Alsdie gelimiteerd is,wordtde situatie steeds nijpender. Hirsch: 'In een nietnader te noemen Latijns-Amerikaansland kun­nen organisaties de staat nog redelijk effectiefaanklagen. Zegebruiken de lokale pers om erpublieke steun voor te krijgen.Maar de regulie­re pers is in handen van de overheid. Dieorga­nisaties uiten zichvia internetfora, maar moe­ten daarbij 24 uur per dag bewaakt worden. Ervinden gijzelingen en moorden plaats. Hetwordt zo steeds moeilijker om demassa te be­reiken die nodig is om een overheid zich aange­sproken te laten voelen. In sommige landenben ikbang dat het net zichsluit en we demen­sen niet meer kunnen bereiken.'

duidelijk is wie 'de vijand' is, wordt het gevaarvoor activisten en medewerkers van sommigeorganisaties steeds groter. Kraan: 'Mijn groot­ste vrees is dat ik op de televisie een van mijnmedewerkers in een oranje overall in de woes­tijn ziezitten. Devraag of je je eigen medewer­kers aan die risico's moet blootstellen om ande­ren te helpen, is prominent aan de orde.'

,,

44 Vrij Nederland 9 JANUARI 2016

HINDOEFUNDAMENTALISTENDeregelgevingen de nieuwe wetten zijnonder­deel van een toenemend vijandige houding te­genover het _maatschappelijke middenveld,maar ze dragen er ook toe bij.Affolter:'Dewet­geving an sich is heel gevaarlijk, maar er ont­staat bovendien een klimaat waarin mensenworden bestempeld als buitenlands agent, alsspion, als tegen het nationale belang, als vijandvan de staat. Danwordt het ook legitiem ommensen aan te vallen of lastig te vallen.' Zowerd in juni het kantoor van mensenrechten­organisatie JointMobileGroup in Grozny,Tsjet­sjenië, bestormd door een joelende menigte.Medewerkerskonden ternauwernood ontsnap­pen en de politie keek toe.Door de repressievere overheden ontstaat erangst, onzekerheid en onderlinge vijandigheidbinnen samenlevingen, waardoor de repressienogmeer toeneemt, evenals dekans op radica­lisering.MainaKiai,de specialeVN-rapporteur:'Alsoverheden geweldlozebijeenkomsten ver­storen waarop mensen hun onvrede kenbaarmaken, hebben mensen steeds minder opties.Zeworden wanhopig en dit vergroot de kans opradicalisering.'Bovendien is het de wereld niet gelukt om deSyrischecrisis op te lossen, net als andere extre­me crisissen, denkt Tiwana. 'Fundamentalismegroeit hierdoor en maatschappelijke dialoogneemt af. In Pakistan worden mensenrechten­verdedigers vermoord door moslim extremis­ten, in Oeganda mensen die opkomen voorhomorechten door christenfundamentalisten.In Aziëzijn hindoefundamentalisten actief enin Europa maakt extreem rechts het de organi­saties en individuen die opkomen voor de rech­ten van vluchtelingen steeds lastiger.'In zo'n klimaat van steeds meer polariserendesamenlevingen waarin het voor niemand meer

Naast de specifieke ngo-wetgeving worden inveel landen wetten aangenomen die de vrijheidvan meningsuiting, vergadering en verenigingondermijnen. Ngo's hebben daar veel last van.Gruiters: 'Als we nu in Oeganda hadden gezetenen je had mij en nog iemand van PAXwillenspreken, dan hadden we dat moeten melden bijeen politiebureau. Spreken met meer dan tweemensen over een maatschappelijk onderwerpmag alleen als er vooraf toestemming is ge­vraagd en ontvangen.' Deze afname van burger­vrijheden vindt overigens niet alleen in ontwik­kelingslanden plaats. Tiwana: 'Zelfs in Spanje isrecentelijk een wet aangenomen die de moge­lijkheid van demonstratie en de uiting van pu­bliek protest inperkt.'

9 JANUARI2016 Vrij Nederland 45

o

ganlsatie die opriep om tegen het wetsvoor­stel in het verweer te komen. 'Nognooit zijn erzoveel reacties gekomen op een wetsvoorstel,'vertelt hij. 'Toch denk ik dat Plasterk niet veelaan het voorstel gaat veranderen. Hij laatvooralsnog vooral weten ermee door te willengaan. Dat geeft me niet veel hoop. Maar wij la­ten het er niet bij zitten.'Gruiters, eufemistisch: 'Wemerken bij bepaal­de dossiers dat we er nog maar heel moeilijkvia open media over kunnen praten. Wijheb­ben bijvoorbeeld veel contact met oppositie­bewegingen. Dat trekt de aandacht en is nietzonder risico. Alswe in Nederland inlichtin­gendiensten hebben die dat willen traeken enuitwisselen met andere veiligheidsdiensten,dan zie ik dat niet als een heel grote steun inde rug.'

MONDIALE ELITEMaar voor het zover is, wordt het eerst erger,voorspelt Tiwana. 'Op dit moment voelt demondiale elite zich nog te machtig en zijnoverheden te bang. Wehoren van onze ledendat het steeds erger wordt en ik denk dat dit inde nabije toekomst verder doorzet.'Endie bange overheden beperken zichniet totbuiten de landsgrenzen. Ookin Nederland ligteen wet op de plank die de Nederlandse veilig­heidsdienst in navolging van Australië, de VS,het Verenigd Koninkrijk, Canada en Nieuw­Zeeland de vrijheid geeft om burgers en orga­nisaties, maar ook journalisten en advocaten,af te luisteren en deze informatie bovendienmet andere veiligheidsdiensten te delen. Dewet is door Plasterk-voorgesteld op instigatie

aandacht komen voor de geïntegreerde aardvan globaal beleid en zal het sociale contracttussen burger en de overheid opnieuw wor­den uitonderhandeld.'

PAKISTAN Hetkantoorvan Save the ChildreninIslamabad:slot op de deur,gewapende manernaast.

van de Nederlandse veiligheidsdiensten. Ineen online consultatie van de overheid kwa­men SS7reacties op het wetsvoorstel, die na­genoeg allemaal tegen dan wel kritisch zijn.De afzenders zijn burgers, maar ook maat­schappelijke organisaties als Greenpeace enAmnesty, universiteiten, advocatenkantorenen telecombedrijven als Vodafone en T-Mobi­Ie.Menso Heus van Free Press Unlimited wasnauw betrokken bij een campagne van de or-1111111111111111111111111111111111111111

Ook inNederland kande AIVDstraksburgers enorganisaties,journalistenen advocaten,afluisteren.

NIEUWE TECHNOLOGIEËNMaar het is maar de vraag of de inspanningenvan de minister voldoende zijn. Kiai: 'Het fe­nomeen is zo diep doorgedrongen in de we­reld dat we niet langer kunnen spreken overruimte die afneemt. Dieruimte is al enorm af­genomen. Wemoeten die terugveroveren. Hetis tijd om offensief te worden.' Organisaties enindividuen die contact met hem hebben, lo­pen gevaar, merkt hij. 'Mensen worden lastig­gevallen of komen zelfs in de gevangenis te­recht. Een van mijn belangrijkste prioriteitenis om dat te voorkomen.'Tiwana lacht op de vraag of we een donkeretoekomst tegemoet gaan. 'Ik wil er toch posi­tieftegenaan kijken. Mensen zijn zich ook we­reldwijd aan het verzetten. Er zijn bijna dage­lijks protesten tegen corruptie, ook in veeldelen van Europa, in Spanje en Griekenland.Protestbewegingen krijgen zelfs politiekemacht, zoals in Tunesië.'Nieuwe technologieën kunnen bij dat burger­verzet helpen. Verweij:'Waaroverheden in hetverleden de uitkomst van verkiezingen kon­den beïnvloeden, is dat door mobiele telefo­nie steeds minder mogelijk. Mensen geven inKenia bijvoorbeeld aan elkaar door hoeveelmensen er naar de stembus geweest zijn encontroleren zo de uitslag.'Tiwana: 'In essentie gaat het om de herijkingvan de democratie en de verhoudingen tenopzichte van elkaar. Uiteindelijk zal er meer

Maar de zorgen zijn er niet minder om. Minis-

iter Ploumen had na de grootschalige bezuini­gingen die ze doorvoerde op ontwikkelingssa­menwerking minder geld te besteden. Zeheeft dat geld bewust ingezet voor een nieuwprogramma, 'Samenspraak en Tegenspraak',waarin ze een samenwerking aangaat met 2Sorganisaties en koepels uit Nederland en hetZuiden. Dit programma gaat In januari 2016van start en heeft als doel de ruimte voor hetmaatschappelijk middenveld mondiaal tevergroten. Bovendien werkt Ploumen in ditprogramma nauwer samen met Nederlandseontwikkelingsorganisaties. Het is een ver­nieuwende aanpak.

IGeenenkel donorland heeft tot nu toe zo spe­cifiek ingezet op het beïnvloeden van overhe­den door ngo's. Buijs:'Het poldermodel werktin Nederland. Schuren is juist goed, laten wezien. Enook dat wij zelf ook "last" hebben vande kritische stem van het maatschappelijkmiddenveld, maar toch geloven in die tegen­kracht.' Volgens Buijs is er vanuit het buiten­land veel belangstelling voor.

6 Vrij Nederland 23 JANUARI 2016

Seksueel geweld tegen vrouwen correct aan­duiden als een probleem waar het hele menselijkeras mee worstelt is in de huidige discussiecruciaal. Maar de rol van een fundamenteelmisogyne religie wegstrepen is onzinnig en helptde discussie ook geen meter verder. FrederikMartens over Simone van Saarloos (VN02).

®

Ik las in VN01 het artikel 'Onge­wenste organisaties. Ngo's ondervuur'. Verbazingwekkend hoemoeilijk onze ngo's het in het bui­tenland hebben. Toch kon ik allezend maar geen gevoel vanmededogen opbrengen. Een citaatuit het artikel: 'Minister Ploumenhad na de grootschalige bezuini­gingen die ze doorvoerde opontwikkelingssamenwerking min­der geld te besteden. Zeheeft datgeld bewust ingezet voor eennieuw programma, "Samenspraaken Tegenspraak", waarin ze een sa­menwerking aangaat met 25 orga­nisaties en koepels uit Nederlanden het Zuiden. (...)Geen enkel do­norland heeft tot nu toe zo speci­fiek ingezet op het beïnvloeden vanoverheden door ngo's.' Wat hetwoord 'samenwerking' betreft, dit

ongewenste ngo's (2)

jasper [acobs

111111111111111111

IS ER OOK EENNGO DIE INZETOP HETBEïNVLOEDENVAN DENEDERLANDSEOVERHEID?

is een eufemisme voor ordinairesubsidie: 182miljoen euro per jaaruit de toch al zo uitgeknepen potvoor ontwikkelingshulp. En dit elkjaar tot en met 2021. Nogmaals:jaarlijks ruim 182miljoen eurovoor het 'maatschappelijk midden­veld'; voor de ngo's die onder vuurstaan. Enals donorland lopen wijvoorop.Tot dusver begreep ik het nogenigszins. Maar toen deed ReinaBuijs, plaatsvervangend directeurInternationale Samenwerking bijhet ministerie van BuitenlandseZaken, ook een duit in het zakje­ik mag aannemen namensPloumen. Zijstelt dat er 'vanuithet buitenland veel belangstelling'

Inmiddels ben ik een beetje bijgeko­men van de aankondiging dat VNwellicht een maandblad wordt. Ikschrok nog meer van het stuk vanKeesKraaijeveld(VN01),waarin hijVNmogelijk als een Titel ZonderTijdschrift (TZT)ziet. Ikmoet er nietaan denken. Ikbegrijp de 'plannen'en lees ookwel eens VNop de iPad,maar als je eenmaal het internet opgaat, dan liggen de verleidingen(doorklikken) voor het oprapen.Voormij isVN:donderdagmiddaggaan zitten en eerst de puzzel oplos­sen. Mijnuitdaging voor de veran­dering aan al die creatieve web- enapp-types is: zorg ervoor dat de puz­zelook digitaal kan worden opge­lost, en vanzelfsprekend blijft depuzzel wekelijks. Elkemaand zo'nonhandige knoert is ook niet alles.Voorhet geval dat anciënniteit teltbij het geven van suggesties voor detoekomst: ik lees VNal ruim 50 jaar.

Nic Frederiks

Titel Zonder Tijdschrift

johann Grünbauer, Wilnis

is voor ons exportproduct (= civilsociety). Toen begreep ik het nietmeer.

Ongewenste ngo's 0)In het artikel 'Ongewenste organi­saties' in VN01 lees ik dat 'Geenenkel donorland tot nu toe zospecifiek heeft ingezet op het beïn­vloeden van overheden door ngo's.'Is er ook een ngo die inzet op hetbeïnvloeden van de Nederlandseoverheid? En die van de EU?Is ereen ngo die protesteert tegen deEuropese landbouwsubsidies enregels van het IMFdie Afrikaanseeconomieën ernstig schaden? Is ereen ngo die er wat van zegt als onzekoning bier drinkt met Poet in, alshij naar een begrafenis gaat in Saoe­di-Arabië? Is er een ngo die er watvan zegt als Fransen wapens verko­pen aan de Egyptische dictatuur?Om maar een paar voorbeelden tenoemen ... Enwie is die MondialeElite die even snel wordt genoemdin de laatste alinea?

Wat een prachtig essay. Lees! Bemd Timmennan over de tweedecolumnvan Simone van Saarloos (VN 02).

POS T® v N . N l 11111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111